amargi_feminizm_tartismalari_kitap_2012

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Farklılıklarımızla Yanyana (mıyız?)
İnci: Yasemin, sen reçete mi istiyorsun? Yok öyle bir reçete.
(Gülüşmeler)
Yasemin: Neden bunu sorup duruyorum biliyor musun? Feminizmde
şöyle bir yöntemi çok kullandığımızı düşünüyorum:
“Şunu yapmayın, bunu yapmayın, şuna karşıyız, buna karşıyız.”
Sürekli bir protesto halindeyiz. Maruz kaldıklarımıza tepkisellik
üzerinden kendimizi var ediyoruz. O yapılmasın, bu yapılmasın,
peki, sen ne yapacaksın?
Gülkan: Ama bir şeyi eleştirmekle, yapılmasın demek arasında
fark var. Bir şey yapabilmek için de yapılan şeylere bakıp, bunlar
üzerine politik düşünmek ve aynı hataları tekrar tekrar üretmemek
de kıymetli bir şey.
İnci: Ülkü’nün Amargi sunumunu dinlerken şunu düşündüm:
Bu farklılıklarla yan yanayız meselesi Amargi’de tam olarak nasıl
sağlanıyor. Amargi’nin böyle bir perspektifi belirlemesi için
Amargi’de feminist farklılıklar, etnik, cinsel yönelim farklılığı vs.
gibi somut farklılıkların oranlarını mı belirleyeceğiz? Mesela yüzde
bilmem kaç türbanlı alınacak, yüzde şu kadar lezbiyen olacak,
trans olacak gibi bir şey mi farklılıklarla yan yana durmak?
Yasemin: Fiilen böyle bir şey olmuyor ki zaten.
İnci: Zaten bu farklılıklarla yan yana durmak falan değildir.
Ülkü: Bir yandan da Türkiye’de kadınların yüzde altmışı başını
örtüyorsa niye feminist harekette olmadıklarını da sormak lazım.
İnci: Tabii, ama farklı hayat alanlarımız var. Bu bir tek Amargi’nin
sorunu da değil ki. Benim neden bir tane bile türbanlı arkadaşımın
olmadığı da bir soru, ben örgüt değilim, bir şey değilim.
(Kahkahalar) Çünkü karşılaşmıyoruz…
Bir ara Amargi’li kadınlar başörtülü kadınlarla bir araya gelmeyi
dert edinmişlerdi. Bir kere “başörtülü kadınlar” ne demek ve
onlarla bir araya gelmenin politik karşılığı nedir? Başörtülü kadınlarla
bir araya gelmek, örtünmek, kamusal alanda başörtülü
kadınlar olsun diye politika yapmak mıdır? Bu yaklaşım öncelikle
onları belli bir kimliğe hapsetmek demek. Başörtülü kadınlarla
bizim başka şeyler konuşmamız lazım. “Başörtülü kadınlar” demeyi
bırakmamız lazım bir kere. Ama bırakamıyoruz. Herkes
dürüst olsun, o kadını gördüğümüz zaman o bizim için başörtülü
kadındır. Başka bir kadın olması için hakikaten başka türlü,
dönüştürücü bir ilişkisellik olması gerekiyor. Farklılığın yan yana
durması, onun başörtülü olarak tanımlanmamasıdır. Ya da Kürt
kadınlarla, Kürt kadınların Kürtlüğünü göz ardı etmiyorum ama,
sürekli Kürtlük üzerine konuşarak mı farklılıklarla bir arada olacağız?
Onun sadece Kürt meselesi var, bunun sadece başörtüsü
meselesi var, biz de süper açık feministleriz, böyle bir misyonla
herkesi bir araya toplamış oluyoruz (!) Aynı şeyler bizim için de
var. Bizim de dapdar kimliklerimiz var.
Sevi: Feminizmle queerin çatışması da bu darlık üzerine çıkmıyor
mu zaten?
İnci: Ama queerin de bu tür bir darlığı var. Queer zaten teoriyi ve
akademiyi de işgal etmiş vaziyette, artık queer bilmeden olmayacak
gibi...
Gülkan: Ama galiba queerinki işgal etmekten ziyade, işgali bozan
bir tavrı var...
İnci: Yok yok, kendisi de çok işgalci. Provokatif olmak istemiyorum
ama queer ikili karşıtlıkları “aştım” diyebilir mi? Tamamen
bu ikilikler üzerinden şekillenen bir tarafı olduğunu düşünüyorum.
Intersexuality ya da transsexuality demek yeterli oluyor mu
ikiliği aşmak için. Sexuality sonuçta kadınla erkek arası bir şeyi
varsayarak konuşulmuyor mu?
Aslı: Queerin zaten derdi, kadınlık ve erkeklik mevhumunu ortadan
kaldırmak ve bunu gayet çoğulcu şekilde ortaya saçmak. Bir
ilişkiye Queer Teori üzerinden bakmanın kendisi, cinsiyeti kalıplardan
çıkaran, kadınla kadının ilişkisi, kadınla trans kadının ilişkisi,
kadınla trans erkeğin ilişkisi ve bunlarla da kapsanamayan,
dile de çok hapsolmayan, cinsiyet kimliklerinin çok çeşitli olduğu
bir alana işaret ediyor. Kimisi kendisini bazen erkek, bazen de kadın
hissedebiliyor. Kadın ve erkekliğin arasında, o cinsiyetçi dilin
bize sunduğu kavramların yeterli olmadığı başka bir cinsiyet kimliğini
de hissediyor. Bu anlamda queer aslında tam da o ikilikten
çıkıp, hem bedenin hem de cinsel arzunun çokluluğuna işaret
eden bir şey.
İnci: Sonuçta ikiliği bir veri alarak o çokluğa gidiyor.
Aslı: Çünkü norm olan ikilik… Derdi zaten norm olanı ortadan
kaldırıp, normsuz bir alan açmak. Tabii ki de başlangıç noktası o
norm oluyor, ama bu queerin kendisinin ürettiği bir norm değil
ki. Bu hâlihazırda toplumsal hayatı, arzuyu, bedeni şekillendiren
bir norm zaten ve queerin yapmaya çalıştığı bunu alaşağı etmek.
Çünkü böyle bir ikilik yok; bizim arzumuz, bedenimiz bu ikilik
üzerinden örgütlenmiyor. Bambaşka olanaklar ve imkanlar da var.
Gülkan: Bugün buraya geldim çünkü “Farklılıklarımızla yan yana
mıyız?” başlığı beni çok heyecanlandırdı. Feministler olarak bir
araya gelip haldır haldır bir şeyler yapıyoruz ama hakikaten bu
iş nasıl olacak? Farklı “kadınlıklar”, farklı feminizmler, farklı feminist
oluşlar, birbirinin üstüne basmadan nasıl söz üretecek?
Açıkçası bu konuşma gerçekten beni kalbimden vurdu ve hakikaten
buraya elli tane takla atarak gelmiş bir queerim veya queer
deneyimden gelen bir bireyim. Cinsellikle olduğu kadar evle ilgili
392 393