amargi_feminizm_tartismalari_kitap_2012

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Feminizme Farklı Yaklaşımlar ve Üçüncü Dalga
nın Kürt olmaktan kaynaklı kendine özel ulusal sorunları vardı.
Bu yadsınamaz bir gerçekti. Feminist hareketin burada belki de
bizlerle zaman zaman çatışmalar yaşamasının sebebi bu gerçeği
Kürt kadının ulusal bazda yaşadığı ve yaşayabileceği sorunları anlamakta
zorlanmasıydı.
İnci: Bir çalışma için Roza, Jujin ve Jiyan’ın bütün sayılarına bakmıştım.
Kendilerini çok net bir şekilde feminist olarak tanımladıkları
halde hem Türk feminizminin içerisinde yer alamayışları
hem de Kürt hareketinin içindeki ataerkil yapıya eleştirel bakışları
nedeniyle kıstırılmışlıkları vardı, özellikle Roza’da bunu çok
net hatırlıyorum. O dönemde bu dergiler dışında Yaşamda Özgür
Kadın diye başka bir Kürt kadın dergisi vardı ve bölgede satılan
esas bu dergiydi. Bu yüzden bu üç derginin tirajları çok düşüktü
ve İstanbul merkezliydiler. Fakat tabii ki feminist harekete çok
büyük bir faydaları oldu, bu dergilerden sonra feminist hareket
hakikaten kendine geldi. Sizlere şimdi çok tuhaf gelebilir ama 8
Mart’larda feminist hareketin kadınları Kürtçe konuşturmadığı
zamanlar oldu, “Burası kadın meselesinin yeri, Kürtlükle ne alası
var?” diye bakılıyordu. Ama feminist hareket bunun öz eleştirisini
de yaptı. Kürt kadınlarının seslerini duydu ve ondan sonra başta
Pazartesi Dergisi olmak üzere buluşma alanları oluştu.
Feminist hareket Kürt kadınları duydu ama Kürt hareketinin
duyduğundan emin değilim. Mesela o dönem Abdullah Öcalan’ın
yakalandığı ve kadınların kendilerini yaktığı Yaşamda Özgür
Kadın tarafından kadınların kendilerini yakmaya çağırıldıkları bir
dönemdi. Mesela bu dergiler bahsettiğim o kıstırılmışlık nedeniyle
bu çağrıyı eleştiremediler. Ama buna rağmen daha uzun bir
dönemde Kürt hareketinin de bir şekilde feminizme ya da kadın
meselesine daha farklı bakmaya başlamasına katkı sundukları
muhakkak.
Gülnur: Aslında iş dönüp dolaşıp galiba “Bugünün feminist siyasetini
nasıl yürüteceğiz?” gibi bir soruya geliyor. Son dönemde
özellikle “mağduriyet siyaseti” denilen siyaset yapma biçimini
eleştiriyoruz. “Mağduriyet siyaseti” dediğimizde Simten’in dikkat
çektiği doğrudan meseleler üzerinden hareket eden ve o sorunla
ilgili en doğru bilgiye ancak o sorunun muhatabının vakıf olabileceğini
iddia eden yeni bir siyaset biçimi var. Bu tür bir siyaset
yapmanın ise iki önemli sonucu var. Birincisi, kimlik feminizmine
yol açıyor olmasıdır. Esasında genel olarak feminizmin bir kimlik
siyaseti olarak yorumlanması gibi bir eleştiri var ama burada esas
problem olan kadınlığın bir kimlik olarak siyasete taşınması değil,
kimliğin bütünüyle kültüralist bir çerçevede ele alınması. Bu
çerçevenin dışına çıkabildiğimiz zaman, yani cinsiyetin sınıf, din,
ırk ile bağlantısını kurabildiğimizde mağduriyet siyaseti yapamayacak
hale geleceğimizi düşünüyorum. İkincisi ise, Birinci Dalga
Feminizm’in özelliği olarak söylediğimiz siyasetin kamusallaşmasını
getiriyor. Feminist siyasetin bence son dönemde, mağduriyet
meselesine odaklanmasıyla da ilgili olarak en büyük sorunu sürekli
kamusal alana yönelik söz söyleyen, dolayısıyla da kamusal alan
özel alan ikiliğini üreten bir hal alması. Özel alana ait olduğu varsayılan
cinsellik ve görünmeyen emek meselesini bu yüzden çok
önemsiyorum.
Mesela bazı ortamlarda insanlar “Ben annemle bunları konuşsam
anlamaz ki,” ya da “Annemin bunlardan haberi yok ki,”
dediklerinde “Sen annene anlatmadın mı, bunları annenle konuşmadın
mı?” diyorum. Feminizmi bu biçimde kurabileceğimiz bir
siyaset biçimi olmaktan çıkartıyoruz. Aslında kendimizden başlayarak
kendi çevremizle böyle bir ilişkiyi kurabilsek, feminizm
bence bundan daha farklı bir siyaset yapma biçimi olacak zaten.
Dolayısıyla burada çok temel olarak şunu tartışıyoruz: Eşitlikçi
Feminizm mi yoksa radikal bir feminizm mi? Savunmacı bir feminizm
mi yoksa özgürleştirici bir feminizm mi? Bekâret kontrolüne
mi hayır diyeceğiz yoksa bekâretin kendisine mi hayır diyeceğiz?
Bu soruları şu an gündemde olan kürtaj tartışmaları içinde
de düşünebiliriz. Kürtaj meselesi yıllardır Avrupa’da tartışılan bir
mesele. Bizde tartışılmamış olmasının sebebi bizdeki siyasetçilerin
henüz uyanmamış olmalarıydı, yeni uyandılar.
Dolayısıyla özellikle kendi alanlarımızı dönüştürmeye yönelik
bir siyaset biçimi olarak feminizmi tartışmayı ve sadece mağduriyet
biçimleri üzerinden, negatif ortaklıklar üzerinden işlemeyen
bir feminist politikanın bugün aradığımız cevaplardan biri
olabileceğini düşünüyorum.
Akademi aktivizm ayrımında ise, aslında herhangi bir teoriyi
kurarken, onun bütünüyle politik alan içerisinde nasıl tezahür
edebileceğini düşünerek o politikayı kurmanın kendisi de bir
aktivizmdir. En azından bir praxis geleneği içerisinde düşünmek
anlamına gelebilir. Ama gerçekten kafamı çok fazla karıştıran
noktalardan bir tanesi şu: Dün sakatlık çalışmalarına bakıyordum,
İngiltere’de, Almanya’da bir dünya sakatlık çalışmaları var,
çok güzel yazılar var, ama sakatların kaçına değdi bu çalışmalar?
Bugün proje feminizmi denen şey bu kadar güçlenebildiyse
bunun sebeplerinden biri akademide yazılanların ve yapılanların
yatay olarak paylaşılmaması çünkü eğer paylaşılabilseydi o bilgi
politik harekete evirilecekti zaten. Projeler ile bu bağı güçlendirmeye
de lüzum kalmayacaktı diye düşünüyorum.
352 353