amargi_feminizm_tartismalari_kitap_2012

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Feminist Örgütlenme
ve yanlışları bile görmekten kaçınıyoruz. Bu da benim için hep
bir soru. Muhalif hareketlerde de böyledir. Banu yıllarca küsmüş.
Pek çok kadının da bu durumu yaşadığını düşünüyorum. Aman
harekete zarar gelmesin diye ya da bıkkınlıkla, umutsuzlukla ya
da nasıl dile getireceğimizi bilemediğimizden, üzmekten ve dışlanmaktan
korktuğumuzdan susuyoruz. Zaten geride kalanlar da
anlamak, sorunu gidermek için yeterli çabayı göstermiyor. Öyle
ya çok işimiz var yapacak; acelemiz var.
12 Eylül öncesinde Ankara İlerici Kadınlar Derneği (İKD)
içindeydim. 12 Eylül darbesiyle hepimiz içeride dışarıda darmadağın
olduktan sonra İKD’deki tecrübelerim nedeniyle uzun süre
kadınlarla örgütlenmekten uzak durdum. Mutlaka söylemeliyim
1984’te Şirin Tekeli ve Stella (Ovadia)’nın Somut’taki yazıları yolumu
çok açtı. O zamanlar, köyde yaşıyordum birkaç yıl tek başıma
feminist oldum, ama feministçe konuşup didiştiğim halde “feministim”
diye bir türlü yüksek sesle söyleyemiyordum. O yazılardan
sonra kendime feminist demem çok kolaylaştı. O yıllarda kadın
arkadaşlarla solcuyken konuşmaktan ısrarla kaçındığımız kişisel
tecrübelerimizi, cinselliğimizi konuşmaya başladık. Sadece hayatı
değil, aşkı, bedenimizi, arzularımızı da konuşuyorduk. Mesela
şöyle şeyler hatırlıyorum: 1985 civarında otuz yaşlarındaydım.
Evli bir kadın olarak geçmişte sosyalist olan kadın arkadaşlarıma
mastürbasyon yaptığımı, bundan zevk aldığımı (bir kısmıyla artık
feminizm konuşuyorduk) ve bedenimle tanışmamda bunun rolü
olduğunu söylediğimde hayli şaşkınlıkla karşılanmıştı. Ya da lezbiyenliği
elbette biliyorduk, arkadaşlarımız vardı ama bunu politik
olarak tartışmıyorduk çünkü heteroseksizmi politik olarak
bilmiyorduk ki. Adına bilinç yükseltme demezdik bu muhabbetlerin.
Bunu da bilmezdik. Sonraları öğrendiğimde de bilinç yükseltme
grubunda olmaya pek sıcak bakmadım.
Peki ya emeğin hiyerarşisi!
1997 yılına geldiğimizde, İstanbul da birçok feminist gibi ben de
ÖDP’liydim. Daha önceki yıllarda antimilitarist hareketle ilişkiliydim.
Orada şiddetsizlik, vicdani ret gibi konularda çok şey öğrendim.
Özellikle Beyoğlu ilçedeki kadınlar olarak dert ettiğimiz
şeyleri tartışmaya başladık: Hiyerarşik olmayan ilişkileri nasıl kurarız,
iktidar olmadan nasıl birlikte politika yaparız, partide erkek
egemenliği, feminist örgütlenme, farklı olmak, emeğin iktidarıyla
nasıl baş edebiliriz gibi. Bence bugün de hâlâ temel problemlerden
bazıları devam ediyor. Bir tanesi, sadece bilginin, çoğunluk
olmanın iktidarı değil, emeğin de iktidarının olması.
Banu’nun sorumlulukla ilgili söylediklerine katılıyorum.
“Ben bunu yapacağım,” demişsem yapmalıyım. Ama bazı kadınlar
hiçbir şey yapmıyordur, gelip, toplantıyı dinliyordur ya da sadece
konuşuyordur. Sürekli iş yapan kadınlarla, o kadınların benim
için eşit söz hakkı var. Emeğin iktidarıyla baş etmek bilginin iktidarıyla
baş etmekten daha zor bence. Çünkü bilgi dediğimiz şey
çoğumuz için istediğimizde eninde sonunda ulaşılabilir bir şey
olabilir, orta sınıfız sonuçta. Ama emek dediğimiz bambaşka bir
şey. Kimisinin çocuğu vardır, kimisi daha yoksuldur, kimisi para
kazanmak için uzun saatler çalışır, kimisinin canı çekmez, kimisinin
yaşlısı, hastası vardır. Kimisi beceremeyeceğini düşünür.
Kimisi aşk acısı yaşıyordur. Velhasıl çok çeşitli nedenlerle emeğin
iktidarına karşı olmak daha zor. Çünkü mücadelenin yürümesi
için emeğe ihtiyaç var. Ben kadınların emek verse de vermese de
her yapılan işin her seviyesiyle ilgili söz hakkı olduğunu düşünüyorum
ve bunun önünü kesmemek gerekiyor. Varolan bir sorunla
ve çözümüyle ilişki kurmanın da emek vermek olduğunu düşünüyorum.
Ve her ne yapıyorsak öncelikle kendi hayatımız için yaptığımızı
düşünenlerdenim.
Bağımsız Kadın İnisiyatifi’nde örgütlenmek…
1997’nin 8 Mart’ı yapıldı, arkasından da feministler olarak “Hadi
örgütlenelim,” dedik. Ben hep bağımsız feminist oldum, hâlâ
Bağımsız Kadın İnisiyatifi’nin izini sürüyorum. Ama yok, belki
de hayatta bir kere oluyordur. Keşke o grubun içinde de kendini
iyi hissetmemiş olan kadınlar da konuşsa. BKİ az sayıda kadınla
15-20 civarında kadının oluşturduğu bir gruptu. O zaman
Görünmeyen Emek Kolektifi vardı, acayip örgütlüydüler, her şeyi
yazarlardı, çok üretken kadınlardı. Bugünkü sohbete hazırlanırken
de onların notlarından çok faydalandım.
BKİ’nin ilk toplanmalarına Kimya Mühendisleri Odası’nda
başladık. Bu toplantılarda Jujin ve Jiyan dergisinden Kürt kadınlar,
Ermeni bir kadın ve 80 sonrası feminist örgütlenmede olan
kadınlar da vardı. Sosyalist, radikal, antimilitarist feminist kadınlar
vardı. Kendine feminist demeyen kadınlar vardı. Fakat bu
grup, bütün iyi niyetine, çabasına rağmen o kadar orta sınıf, heteroseksist
ve hatta bence Türk bir gruptu ki… Mesela grupta olan
lezbiyen bir kadının ancak İstanbul’dan ayrıldıktan sonra lezbiyen
olduğunu söylediğini duydum.
Neleri tartıştık diye baktığımızda yaptığımız eylemlerden
örnekler verirsem neleri tartıştığımız da biraz açığa çıkabilir.
1998’de Maslak Kız Yurdu’ndaki öğrenciler gece tacize ve tecavü-
306 307