amargi_feminizm_tartismalari_kitap_2012

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Ekoloji ve Feminizm
diği bir yer var mı, onu da çok bilmiyorum. Ortadoğu’da, Asya’da,
Afrika’da ekoloji hareketi çok geçmişi olan bir hareket değil. Batılı
anlamda ekoloji hareketinden bahsediyorum, köylü hareketleri
başka bir mücadele biçimi, Celali İsyanları’nı da köylü hareketlerinin
içine katabiliriz.
Benzer şekilde feminizm de kendi teorisini ve kimliğini oturtabilmiş
değil. Belki önce hareketler kendi kimliklerini, yöntemlerini
daha net tartışsalar, kendi etki alanlarını, etkileşimlerini
geliştirseler herkes için daha sağlıklı olacak gibi geliyor bana.
Mesela biz ekoloji hareketi olarak sosyalizmin sunduğu gibi,
“Şunu şunu yaparsak şuraya gidebiliriz,” diyen bir gelecek tahayyülü
sunamıyoruz. Belki de güçlü tarafımız bu ama bir de insanların
alıştığı bir siyaset biçimi var. Mesela köylülere “Ben ekoloji hareketiyim,”
diye gidip toplantı yapıyorsun, “HES’lere, rüzgar santrallerine,
güneş pillerine karşıyım, taş değirmenleri, rüzgar ve su
değirmenleri istiyorum, kentleri pek istemiyorum,” diyorsun ama
söylediklerin ona çok gerçekçi gelmiyor. Bir özne olarak bu mücadele
içinde hangi toplumsal çıkarları var? İnsanlar “Bana daha
derli toplu, hayatımı daha kolaylaştıracak, değerlerimle daha az
çelişecek bir şeyler sun, benden bu kadar çok değişim, bu kadar
çok özveri talep etme,” diye düşünüyorlar ve ne yazık ki ekoloji
hareketi henüz böyle bir söylem oluşturamadı.
Feminist hareket için de şöyle bir sorun var: Feminist hareket
nasıl bir siyasal özne tarif ediyor? Gelecek tahayyülleri çok
net mi? Ekoloji ve feminist hareketi düşündüğümüz zaman zaten
olgunlaşmakta olan hareketler olduğumuz için kendi kimliğini
bularak birbirinden öğrenmeye devam etmek bana daha
mantıklı geliyor. Bu çeşit bir siyaset yapmak Türkiye için yeni. Biz
Tanzimat’tan beri siyasi özne olmayı tanımlıyoruz. Bir de şimdi
bunun çeşitleriyle karşılaştık. Kimlik mücadeleleri var. O kadar
çok kafamızda oturması gereken kavram var ki… Kürt olmak nedir?
Zaza olmak nedir? Kadın olmak nedir? Doğa’yla ilişki nasıl
kurulmalıdır? Bir yığın tanımlama, ilke, etik, prensip gibi mevzuların
hepsiyle başa çıkmamız gerekiyor çünkü bir araya gelip,
örgütlü hareket etmek istiyoruz. Bence mesela burada ihtiyacımız
olan kavramsal netlik için kavramlar üstüne ayrı ayrı bol bol
konuşmalıyız. Kavramları birbirinin içine iyice sokuşturduğumuz
zaman kafalar iyice karışıyor.
Uzun zamandır ekolojik hareketin içindeyim ama mesela
bana “Eko-sosyalizmi tanımla,” deyin, çok net bir şekilde tanımlayamam.
O yüzden bugün de güya Eko-feminizm’i tanımlamaya
çalıştık ama ne derece yapabildik bilemiyorum. Böyle bir tanımlama
yapmaya ihtiyacımız var mı, bunu da konuşalım. Ben böyle
bir ihtiyacımız olduğunu düşünmüyorum, Eko-feminizm tanımlamasının
sadece kafa karışıklığı yarattığını düşünüyorum.
Gülden: Her iki hareket de küçük gruplar şeklinde hareket etmek
ve birebir insani ilişkilerle yaşamsal alanı dönüştürmek üzerinden
örgütlendiği için de Eko-feminizm gibi bir tanımlamaya
ihtiyaç yok diyebilir miyiz? Çünkü böylece her grubun kendi içindeki
söylemi de çeşitlenebilir ve bu tip tanımlar yapmamak bir tür
avantaja da dönüşebilir. Küçük gruplarda, insani ilişkilerle birebir
yaşamı dönüştürerek mücadele etmek bana çok cazip geldi.
Kızılca: Doğru evet… Mesela bu 1 Mayıs’a Müslüman solcu gençler
geldi. Şimdi yeni bir kavram çıktı ortaya. Müslüman solcu
gençler arasında eko-feministler olabilir mi? Olabilir. Dediğin
doğru, orada bu kavram işe bile yarayabilir. Ama Eko-feminizm’in
ayrı bir hareket olarak ortaya çıkması çok zor. Müslüman bir ekofeminist
ve anarşist bir feminist beraber yürüyebilir ama aynı şey
midir? Değildir.
Ayşe: Bu nedenle sınırları kalın çizmemek gerekiyor. Beraber yürüyüş
alanlarında, ortak paydalarda buluşmayı denemek lazım.
Yani dindar eko-feministle, anarşist eko-feministleri bir yerlere
koyduğumuzda, ikisinin de eko-feminist olma halini ortak kesen
olarak almak lazım. Birinin dinini öbürünün anarşizmini görmeden
ortaklıklarından ne çıkacağını görmek gerek. Bu arada ben
Yeşiller Partisi üyesiyim. Ben de kendime “eko-feministim” demiyorum.
Ben feminist bir yeşilim. Yeşil olmak benim için feminist
olmayı da tanımlıyor bir yandan, ama feminist olmanın benim
için daha öznel durumları var.
Ekoloji hareketinin antifeminist olduğunu düşünemem
çünkü anti-hiyerarşik ve küçük birimlerle yaşamayı sağlamak
zorunda, sürdürülebilir bir hayat için bu şekilde örgütlenmeli.
Ekoloji hareketi bunu çok net söyler ve burada toplumsal cinsiyet
rollerini de sorgulamak zorundasın. Kadın bedeniyle doğayı bir
tutan dualist düşüncenin hem feminizm hem de ekolojik düşünce
için önemli olduğunu görüyoruz. Zaten 70’lerde bu hareketlerin
birbirlerine girift olarak ortaya çıkması da bu ortaklıkla ilgili.
Türkiye’de her şeyi geç tartıştığımız gibi bu hareketlerin birbiri ile
ilişkisini de geç tartışıyoruz. Belki de feministlere de şunu sormak
lazım: Neden ekoloji alanına bu kadar yabancılar, aradaki mesafenin
sebebi ne? Bu sorunun cevabını bulup, belki de biraz buradan
devam edebiliriz.
Kızılca: Ülkemizde kimlikler hakikaten çok baskın. Mesela şöyle
bir şey de olabilir: Kürt, Müslüman, anarşist eko-feminist, böyle
bir karakter kendini oturtana kadar baya zorlanır. (Gülüşmeler)
Bir sürü yere sadakati var çünkü. O yüzden ortak platformların
210 211