0002823

Hikâyesi ise, cümle arası boşluklardan yararlanır, tek bir ünlem işaretine yer verir (11)
ve karakterlerin konuşmalarını tırnak işaretleri yerine parantezler içine koyar.
19. yüzyıl hurufat yapıtlarında yazılı dilin gelişmesine işaret eden bir diğer öğe,
hikâyelerin episodik yapıdan büyük ölçüde sıyrılmış olmasıdır. Hikâye-i Tayyârzâde,
“Tayyârzâde Hikâyesi”yle aynı yapıya sahiptir. Buna karşın, Hikâye-i Cevrî Çelebi’de
Cevrî’nin Abdi’nin, İki Birâderler Hikâyesi’nde ise Hasan ve Hüseyin’in birlikte
geçirdiği dostluk ve işret dönemi, Hançerli Hikâye-i Garîbesi, Letâ’ifnâme ve
“Tayyârzâde Hikâyesi” gibi hikâyelerdekinin tersine, ayrı bir episoda dönüştürülmez.
Meşhûr Tıflî Efendi ile Kanlı Bektâş’ın Hikâyesi de, “Tıflî Efendi Hikâyesi”ne ana olay
örgüsü dışında eklenen birçok öğeden—örneğin tüm Kara Mustafa macerasından—
arınmıştır. Yalın bir gerilim arkına doğru yaşanan bu gelişme, Hikâye-i Cevrî Çelebi’nin
anlatıcısı tarafından “arada söz çok ne kıssayı derâz idelim” (15) sözleriyle net bir
biçimde özetlenir. Oysa, hiçbir yazma ve litografya Tıflî hikâyesinin anlatıcısı,
ayrıntılara dalmaktansa hikâyedeki eylemleri geciktirmemek için sözünü kısa kesme gibi
bir tasaya sahip olmamıştır.
İki Birâderler Hikâyesi’nde, bunun dışında, yeni bir kurgulama tekniğiyle daha
karşılaşıyoruz. Burada, Tıflî hikâyeleri arasında ilk ve tek kez olarak, olaylarla ilgili
hiçbir ön bilgiye sahip olmaksızın bir hikâye karakterinin kendi ağzından kendi
hikâyesini dinlemekteyiz. Anlatıcı, yaklaşık 13 sayfalık hikâye metninin neredeyse dört
sayfası boyunca anlatıyı adsız genç kıza devreder ve kız, başından geçen maceraları
anlatır. Böylelikle, hikâyenin neredeyse üçte birlik bir bölümü, bir birinci tekil kişi
anlatıcısı tarafından aktarılmış olur. Letâ’ifnâme’nin hikâye anlatıcılarının tersine, genç
kızın, kendine özgü ve anlatıcınınkinden farklı bir “ses”e sahip olduğunu söylemek
yanlış olur. Buna karşın, anlatılanlara her şeyi bilen anlatıcının bakış açısından değil
82