0002823

“Meşhûr Tıflî Efendi ile Kanlı Bektâş’ın hikâyesidir” (2) adını taşır. Bu yapıtın
saptayabildiğimiz tek nüshasında ön kapak eksik olduğundan burada verilen adı
bilmemekteyiz.
20. yüzyıl Tıflî hikâyelerinde ise dış kapak adı ve metin başlığı neredeyse her
zaman aynıdır. Tayyârzâde yâhûd Bin Bir Direk Vak‘ası, Hançerli Hanım, 1001 Direk
Batakhanesi, Hançerli Hanım (Hâdise), Binbirdirek Batakhanesi Cevahirli Hanımsultan
ve “Bursalı’nın Kahvehanesi”ni de kapsayan Aşk Yolunda İstanbul’da Neler Oldu, bu
konuda tutarlılık gösterir. Bir diğer yapıt, ön kapakta “Tayyârzâde Bin Bir Direk
Batakhânesi”, metin başlığında ise küçük bir farkla “Tayyârzâde ve Bin Bir Direk
Batakhânesi” (3) adıyla verilmiştir. Bu standartlaşmanın tek büyük istisnası, 1937’de
yayımlanan Hançerli Hanım Hikâyesi’dir. Bu metin, ön kapakta “Resimli Hançerli
Hanım” adıyla verilip iç kapağa göre “Hançerli Hanım Hikâyesi”, hikâye başlığına göre
de “Hançerli Hanım” adını taşımaktadır. 19. yüzyıl hurufat yapıtlarında kapaktaki adın
içinde verilmiş olan bazı bilgiler, burada artık addan bağımsız sayılmaktadır. Böylece
Hançerli Hanım, ön kapağında “Fâtih-i Bagdâd cennet-mekân Sultân Murâd Han-ı Râbi‘
hazretlerinin devr-i saltanatlarında cereyân iden bir vak‘adır” ifadesine, Hançerli Hanım
(Hâdise) ise “Dördüncü Sultan Murad Devrinde cereyan eden ibret verici bir aşk ve
macera romanı” ifadesine yer vermektedir.
Kapaktaki ad ve metin başlığı arasındaki ilişkiyi aşamalara ayıracak olursak,
tarih olarak ilk iki hurufat yapıttan sonra gelse bile dış kapağa sahip tek litografya yapıtı
ilk olarak saymamızda yarar vardır. Bu yapıtta metin başlıkları verilmemiştir ancak
kapakta verilen ad, bilgiler içeren kapak olgusunun daha ne kadar yeni olduğunu
yansıtır. Elde tutulan nesnenin bir “risâle” olduğu ve içinde bazı hikâyelerin “derc
olunmış” olduğu gibi bilgiler, diğer tüm kapaklı yapıtlarda otomatik olarak varsayılacak
64