0002823

asımına kadar geçen 200 yılı aşkın bir süreden sonra yeni Tıflî hikâyelerinin üretimi bu
son hikâyeyle durur.
Elimize geçen Tıflî hikâyelerinin büyük çoğunluğunun daha eski hikâyelerin
yeni versiyonlarından oluştuğu açıktır (bkz. Ek A, B, C). Hançerli Hikâye-i Garîbesi ve
Letâ’ifnâme, yukarıda değindiğimiz “Süleymanşah” gibi yazmalara dayanmaktadır.
Aynı şey, “Tayyârzâde Hikâyesi” ve Hikâye-i Tayyârzâde için de geçerlidir. Bu iki
hikâyede birebir örtüşen bölümler bulunmaktadır. Ancak hikâyelerin daha yenisi olan
litografya “Tayyârzâde Hikâyesi”nde, bir müstensih hatası sonucu bir bölüm
tekrarlanmıştır (57-59) ve bu bölüm, Hikâye-i Tayyârzâde’deki eşdeğeriyle (44) önemli
farklılıklar gösterir. Bu yüzden, bu iki hikâyenin, ikisinden de eski tek bir versiyondan
uyarlanmış olması muhtemeldir. “Tıflî Efendi Hikâyesi”nin daha eski bir versiyonu
bilinmese de ileride inceleyeceğimiz birçok özelliği, daha eski bir hikâyeye dayandığını
düşündürmektedir. Meşhûr Tıflî Efendi ile Kanlı Bektâş’ın Hikâyesi ise, “Tıflî Efendi
Hikâyesi”nin bir versiyonudur. 20. yüzyıl yapıtlarının tümü, Hançerli Hikâye-i
Garîbesi’nin, Hikâye-i Cevrî Çelebi’nin ve Hikâye-i Tayyârzâde’nin versiyonlarıdır.
Başka hikâyelerin versiyonları olmadıklarını tahmin edebildiğimiz tek hikâyeler, erken
yazılış tarihi yüzünden “Hikâyet” ve ileride incelenecek bazı özellikleri ışığında Hikâye-
i Cevrî Çelebi ve İki Birâderler Hikâyesi’dir. Ancak bu üç hikâyenin de birer versiyon
olmadığını kanıtlayan kesin bir delil yoktur.
Tıflî hikâyelerinin yazım ve çoğaltımında farklı teknolojiler kullanılmıştır ve
bunlarda, yukarıda saydığımız üç tarihsel dönemle neredeyse birebir örtüşen bir
dağılıma rastlarız. 18. yüzyılda ya da daha önce yazıldığını varsaydığımız tüm Tıflî
hikâyeleri elyazmasıdır. 1831-60 yılları arasında basılmış Tıflî hikâyelerinin ikisi de
litografya teknolojisiyle çoğaltılmıştır. 1860’dan sonra basıldığını tahmin ettiğimiz 13
57