0002823

İKİNCİ BÖLÜM
DIŞSAL VE DİLSEL ÖZELLİKLER
Üç kısımdan oluşacak hikâye incelememizin birinci kısmı, Tıflî hikâyelerinin, ya
da daha doğrusu bu hikâyeleri içeren yapıtların, bazı dışsal özellikleri ve dili üzerinde
duracaktır. “Dışsal Özellikler” başlıklı ilk alt bölümde, yapıtları tek tek ele almaktansa,
tüm yapıtları farklı özelliklere göre bir arada ve karşılaştırmalı bir biçimde ele alan bir
yaklaşım benimsenecektir. Böylece, yapıtların gösterdiği benzerlikler ve farklılıklar
daha açık bir biçimde ortaya çıkacaktır. Yapıtların burada incelenecek özellikleri, sekiz
alt başlık altında gruplanmıştır. Bunlar, yapıtların tarihsel dağılımı ve versiyonları, varsa
yapıtların çoğaltımında kullanılan teknolojiler, yazarlarla ilgili elimizdeki bilgiler,
basımevi ve yayıneviyle ilgili bilgiler, yapıtların dış kapakları ve adları arasındaki ilişki,
yapıtlarda verilen ticarî bilgiler, yapıtların sayfa sayısı, sayfa boyutları ve sözcük sayısı
ve yapıtlarda karşılaştığımız elyazıları, süsler ve resimlerdir. Tüm bu özellikler sırayla
değerlendirildikten sonra Tıflî hikâyelerini bu açılardan bir bütün olarak mı, yoksa bazı
gruplara ayrılmış olarak mı görmenin daha yararlı olacağı tartışılacaktır.
Hasan Kavruk’tan öğrendiğimize göre, Osmanlı edebiyatının mensur yapıtları
genellikle “dil ve üslûp olarak üç değişik özellik gösterir: Arapça ve Farsça kelime ve
tamlamalarla ağdalı bir hale getirilmiş, süslü nesirle yazılanlar; dil fazla ağır olmamakla
beraber san’atlı bir üslûpta yazılanlar; sade, herkesin anlayabileceği yalın bir dille
yazılanlar” (9). Yukarıda da gördüğümüz gibi Kavruk, Tıflî hikâyelerinin “belli bir
eğitimden geçmiş, klasik Türk edebiyatını tanıyan okur yazar kesimin dili”nden
53