0002823

“Hikâyet”-i Sipâhî Şâdân ve Safiye ile Yusufşah Hikâyesi gibi yapıtlar saymaktadır.
Kavruk’a göre bu hikâyelerin hepsi, “ayrı birer te’lif özelliği taşıyan, yerli, millî
eserlerdir” (84). Pâkize Aytaç, Kavruk’un saydığı yapıtlara bazı diğerlerini de
eklemektedir. Bunlar, “Şapûr Çelebi Hikâyesi, İstanbul Batakhâneleri, Ferdane Hanım
Hikâyesi, Hâzâ Menâkıb-ı Fi’l-i Hümayun, Destan-ı Kıssa-i Şad ile Gam-Ferruhdil ile
Mehmed Bey’in Hikâyesi, Hikâye-i Beng-i Hallaç, Hikâyet-i Bağdad Şahı, Hikâyet-i
Kızılalma [ve] Hikâye-i Temimdar”dır (104-05). Ne yazık ki Aytaç, bu hikâyeler
hakkında adları dışında hiçbir bilgi vermez. Buna karşın, Kavruk’un saydığı yapıtlarla
Tıflî hikâyeleri arasındaki benzerlikleri takip edebilmekteyiz.
Şükrü Elçin’in özetinden (134) anlaşıldığı üzere, Evhad Çelebi hikâyesinde
davetlilerini zindana atan şeyh, “Tayyârzâde Hikâyesi”nin Gevherli Hanım’ını hatırlatır.
Benzer bir biçimde, Kavruk’un özetlediği “Hikâyet”-i Sipâhî Şâdân’da da batakhane
işleten ve sonunda cezasını bulan bir kadına rastlarız (83). Evhad Çelebi hikâyesinde
Fatih Sultan Mehmet, Ca’fer Paşa Hikâyesi’nde de Mısır valisi Cafer Çelebi, Tıflî
hikâyelerinde IV. Murat’ın üstlendiği kurtarıcı rolüne yakın bir rol devralırlar (73, 101).
Halil Hikâyesi’nin baş kahramanı Halil ve Ca’fer Paşa Hikâyesi’nin iki kahramanı Halil
ve Süleyman, birçok Tıflî hikâyesinde de bulduğumuz mirasyedi tipinin birer örneğidir
(74, 100-01). Bu hikâyelerin kiminde bazı olağanüstü öğelere rastlansa da, hikâyeler
genel itibarıyla insan, mekân ve zaman konularında çoğu Tıflî hikâyesinde de
bulduğumuz “gerçekçi” yaklaşımı sergilemektedirler.
Bu hikâyelerin ve Tıflî hikâyelerinin birbirlerini etkilemiş olmaları ya da en
azından kısmen aynı kaynaklardan faydalanmış olmaları ihtimali yüksektir. Buna karşın,
bu hikâyeler hem birbirleriyle hem de Tıflî hikâyeleriyle karşılaştırıldıklarında,
sonuncuların kendi aralarında gösterdikleri ölçüde içeriksel benzerlik göstermezler.
50