0002823

arkadaşın hikâyesi” başlığını taşımaktadır (72). Letâ’ifnâme’nin 11 alt hikâyesinden biri
de, “hikâye-i iki dânişmend suhteler” adını taşır (ii). Bu hikâyelerin aynı olup olmadığını
ancak karşılıklı bir inceleme yoluyla görebileceksek de, Letâ’ifnâme’nin hem adı hem de
farklı kısa hikâyeleri bir araya toplayan içeriği açısından buradaki hikâye derlemelerine
belli bir benzerlik gösterdiği söylenebilir.
Atâyî’nin Heft Hân adlı mesnevinin son hikâyesi, Tunca Kortantamer tarafından
özetlenmiştir: “İstanbul’da bir kuyumcu ile bir tüccar yakın dost olurlar. İkisinin de birer
oğlu olur”. İki çocuk, ebeveynlerinin ölümü üzerine “kendilerini tam bir mirasyedi
yaşantısına kaptırırlar. İçer, eğlenir, Galata’da dolaşır, Köse’nin meyhanesinde hasırı
yastık yapar, şuhlarla keyfeder, Hisar’a gider, Göksu’da güzel peşinde dolaşırlar.
Böylece har vurup harman savurup yoksulluğa düşerler”. Paraları yettiğince ikilinin
yanından ayrılmayan dalkavuklar şimdi “etraflarından kaybolduğu gibi kınamaya bile
başlarlar” (244). Atâyî’nin hikâyesinde geri kalan bölümler olağanüstü ve hatta dinî bir
havada geçse bile bu ilk bölümle Tıflî hikâyelerinden Hançerli Hikâye-i Garibesi,
Letâ’ifnâme ve İki Birâderler Hikâyesi arasındaki benzerlik çarpıcıdır. Ayrıca, Atâyî
Hamse’sindeki birçok diğer hikâyenin de güzel söz söyleme hüneri, içki düşkünlüğü,
oğlancılık, sahtekârlık, yaşlı kocakarıların fitneleri, zamparalık ve zina gibi Tıflî
hikâyelerinde de sıkça karşılaştığımız temaları işliyor oluşu kayda değerdir.
Tıflî hikâyelerinin Cenânî, Nergisî ve Atâyî gibi sanatçılar tarafından temsil
edilen hikâyecilik geleneğiyle ilişkili olduğu açıktır. Bu gelenekte Tıflî hikâyelerine
daha da yakın yapıtları, hikâye derlemelerinin birer parçası değil, bağımsız olarak
yazılmış mensur hikâyelerde buluruz. Hasan Kavruk, bunların arasında Anabacı
Hikâyesi, Ca’fer Paşa Hikâyesi, Evhad Çelebi, Halil Hikâyesi, “Hikâyet”-i Hüseyin
Çelebi ve Nigâr ve Şâh-ı Hûbân ve Kıssa-i Boşnak, “Hikâyet”-i Sipâhî-i Kastamoni,
49