0002823

kendi aralarında da önemli bir malzeme alışverişinde bulunduklarını unutmamamız
gerekir.
Türk edebiyatının yazılı mensur hikâye geleneğiyle ilgili ilk ve tek panoramik
araştırma, Hasan Kavruk’un 1998 yılında yayımlanan Eski Türk Edebiyatında Mensûr
Hikâyeler adlı yapıtıdır. Kavruk, bu hikâye geleneğinin “İslâmiyet öncesine” kadar geri
gittiğini ve “tercüme, te’lif sayısız eserler, yerli hayatı aksettiren, hatta bugünkü modern
hikâyeler tarzında kaleme alınmış” birçok yapıt kapsadığını belirtir (ix). Kavruk’a göre
Osmanlı edebiyatında “ilk yerli, te’lif mensur hikâyeler 16. yüzyılın ilk yarısında
görülür”. 17. yüzyılla birlikte ise bu alanda “tamamen yerli, mahallî, orijinal eserler
kaleme alınmaya başlanır” (70). “19. yüzyıl ortalarına kadar” süren bu “klâsik
hikâyecilik geleneği”, bu dönemden itibaren Batı edebiyatının etkisiyle sona ermeye
başlasa da etkisini Türk edebiyatında “daha uzun süre” hissettirir (9). Kavruk’un
değerlendirmesine göre Tıflî hikâyeleri bu büyük geleneğin bir parçasını
oluşturmaktadır.
Tıflî hikâyelerindeki gerçek, mahallî hayata yakınlığın başlangıçlarını, Osmanlı
hikâye geleneğinde Bursalı Cenânî (öl. 1595), Nergisî Mehmet (öl. 1634) ve Tıflî’nin
yakın bir tanıdığı olduğunu Tunca Kortantamer’den öğrendiğimiz Nev’i-zâde Atâyî
(Nev‘î-zâde Atâyî ve Hamse’si 99, 420) gibi yazarlarda bulmak mümkündür. Bu üç
yazar da, sonuncusu vezinli olmak üzere, edebî külliyatlarının bir parçası olarak içinde
birçok kısa hikâye topladıkları yapıtlar vermişlerdir. Hasan Kavruk’un da belirttiği gibi,
Cenânî’nin tarzında “nükteli, güldürücü, aynı zamanda düşündürücü, ibret verici
olayların anlatıldığı, kısa kısa ve öz hikâyelere lâtife, bu tür küçük hikâyelerin toplandığı
mecmualara da ‘Letâif-nâme’ veya ‘Mecmuaü’l-letâif’ denir” (149). Atâyî ise, Osmanlı
şiir geleneği içinde hareket ederek yapıtlarını mesnevî biçiminde kaleme almıştır.
47