0002823

ir geleneğin kötü kopyaları gibi değil, yer yer büyük bir özgünlükle kaleme alınmış
özerk yapıtlar gibi durmaktadırlar. Bu da, onları halk hikâyesi geleneğine “yazıya
geçmiş” yapıtlar olarak eklemleme çabalarını zorlaştırmaktadır.
Gördüğümüz gibi Tıflî hikâyeleri, hem meddah geleneğiyle, hem de sözlü halk
edebiyatıyla etkileşim içine girmişse de doğrudan bu geleneklerden türetilemeyecek
kadar kendine özgüdür. Bu hikâyeler, ne birebir meddahlar tarafından yaratılmış
anlatılar olarak, ne de, Kavruk’un deyimiyle, “halk ağzında yaşayan sözlü, folklorik
eserler” (75) olarak ortaya çıkmıştır. İki geleneğin de imkânlarından faydalanmış olan
Tıflî hikâyeleri, buna karşın, Kavruk’un da vurguladığı gibi, “Ferdî, te’lif bir edebî eser
özelliği gösterir” ve “her şeyden evvel kitâbîdir” (75). Bu ise bizi, hikâyelerin
etkilendiği üçüncü bir önemli edebiyat alanına, yazma hikâye geleneğine getirmektedir.
Yazma hikâyecilik geleneğinin burada Tıflî hikâyeleri üzerinde etki yaratmış ayrı
bir edebiyat sınıfı olarak ele alınması, sözlü gelenekle yazma geleneğinin birbirinden
tamamen ayrı olduğu izlenimini uyandırmamalıdır. Nitekim, Fuad Köprülü’nün de
belirttiği gibi, Osmanlı edebiyatında “Hamza-Nâme sâhibi şâir Hamzavî” ve “XIV. asır
şâirlerinden Yûsuf Meddah” gibi, “halk arasında okunmağa mahsus hikâyeler yazan şâir
ve muharrirler çoktu” (“Meddahlar” 372). Belli bir yazarın kaleminden sözlü geleneğe
geçen yapıtların yanı sıra, Şükrü Elçin’in değindiği gibi, “[a]slında bir çokları halk
hikâyesi olduğu halde, bâzı Divan şâirleri tarafından yeniden kaleme alınmış bulunan
eserlere” (126), yani sözlü gelenekten yazıya geçirilmiş yapıtlara da Osmanlı yazma
geleneğinde rastlamaktayız. Bu etkileşim, sadece bütünlüklü hikâyeler boyutunda değil,
“sözlü gelenekten kitaplara ve kitaplardan sözlü geleneğe geçmiş bir takım klişeler”
(120) biçiminde de kendini göstermektedir. Dolayısıyla, Tıflî hikâyelerinin oluşumuna
katkıda bulunmuş meddahlık, halk hikâyeciliği ve yazma hikâyecilik gibi geleneklerin
46