0002823

kullanılmasını da yasaklıyor, öfkeli padişah bizzat buyruğunun uygulanmasına nezaret
ediyordu” (47). İsmail Hakkı Uzunçarşılı’nın Osmanlı Tarihi’ndeki deyimiyle
“[e]mrinin mutlak surette yerine getirilmesi” konusunda ısrarcı olan bu katı hükümdar,
“Tütün yasağı bahanesiyle bir hayli zorba öldürmüş ve bu arada birçok günahsız da
gitmiştir” (587). Elimizdeki tüm Tıflî hikâyeleri, kahve, tütün, afyon ve / ya da şarap
gibi öğelerin ve bunların beraberinde getirdiği eğlence kültürlerinin son derece yaygın
olduğu toplumsal ortamları ele almaktadır. Dolayısıyla, bu kısa bilgiler bile hikâyelerin
IV. Murat döneminden çok Tanzimat dönemine ya da en azından 18. yüzyıla yakınlık
gösterdiğini düşündürmektedir.
Hikâyelerin gerçeklik iddiası konusunda ise, kimi hikâyelerin IV. Murat ve Tıflî
dışında, Cevrî Çelebi ve Kara Mustafa gibi diğer tarihsel adları da barındırdığını, ancak
içeriklerinin bu kişilerin gerçek yaşamlarıyla herhangi bir ilgisi olmadığını belirtebiliriz.
Hikâyelerde Tıflî’nin kendisi hakkında öne sürülen birçok iddia da, bu kişinin
biyografisine uymamaktadır. Bu bulgular, hikâyelerin anlatıcısı gerçekten Tıflî Çelebi
olsa bile hikâye konularının gerçekten yaşanmış serüvenlere dayanmadığı savını
desteklemektedir.
Tarihsel verilerin yetersizliği yüzünden, bu hikâyelerin gerçekten Tıflî Ahmet
Çelebi’ye ait olup olmadığı konusunda olumlu ya da olumsuz yönde kesin bir kanaat
belirtmek olanaksızdır. Ne var ki, hikâyelerin Tıflî’ye ait olduğunu gösteren doyurucu
kanıta rastlanmazken, hikâyelerin sonradan Tıflî’yle ilişkilendirilmiş olduğunu
düşündüren birçok ipucuna da rastlanmaktadır. Bu yüzden, elimize ulaşmış hikâyelerin
Tıflî tarafından anlatılmamış olması, ya da en azından son biçimleriyle Tıflî’nin anlatmış
olacağı hikâyelere fazla bir benzerlik göstermiyor olması güçlü olasılıklardır.
35