0002823

şairken diğer yandan da “bâzısını gûya kendi başından geçmiş gibi” (396) anlattığı
hikâyeleriyle ünlüydü. Köprülü’nün Safâî tezkiresinden aktardığı sözler, bu olguları
özetler niteliktedir: “Ol asrın şuarâ-yı zevi’l-ihtirâmından, ale’l-usus şehnâme-hânlıkta
ve sergüzeşt naklinde bî-nazîr-i rûzgâr ve meddâh-ı şîrîn-kâr ve meclis-i meydân-ı
belâgatte pehlivân-ı rûzgârdır. Müretteb Dîvân-ı fesâhat-ünvânı vardır” (398). Aynı
zamanda bir divan şairi olmakla ve döneminin şairleriyle “birçok mülâtafâtı
(şakalaşmaları)” (396) bulunmakla beraber Tıflî, Köprülü’nün “Tıflî Ahmed Çelebi” adlı
makalesine göre, “Keskin zekâsından dolayı, şâir olmaktan ziyâde meddah ve nedim
olarak şöhret kazanmıştır” (234).
Köprülü’nün Evliya Çelebi’den aktardığına göre, uzun boyu nedeniyle “Leylek
Tıflî” (234) lakabını taşıyan Tıflî’nin sanat dışındaki hayatı hakkında fazla bilgiye sahip
değiliz. Padişahın gözüne girdikten sonra “gümrükten ve evkaftan” (“Meddahlar” 395)
görevlerle geçimini sağladığını, “Bayrâmiyye tarikati ileri gelenlerinden” olmasına
karşın “serbest ve rindâne” bir hayat yaşadığını, evinin Koca Mustafa Paşa semtinde
olduğunu (396) ve 1660-61 yılları civarında vefat edip “Silivrikapı dışında”
gömüldüğünü (399) yine Köprülü’den öğreniyoruz.
Birçok araştırmacı, Tıflî hikâyelerinin ilk olarak Tıflî Ahmet Çelebi’nin kendisi
tarafından anlatıldığını savunmuştur. Özdemir Nutku, hikâyelerden “meddah Tıflî’ye ait
olan yapıtlar” olarak bahsederken (85) Metin And, “Meddahlık” başlıklı makalesinde
bunları “17. yy. meddahlarından Tıfli’nin hikâyeleri” olarak anar (320). Pâkize Aytaç,
hikâyelerin “Tıflî adındaki bir san’atkârın elinden yazıya geçirilmiş” (107) olduğunu öne
sürerken, Pertev Naili Boratav’a göre de, “Tıflî’nin anlattığını kestirdiğimiz
hikâyelerinden bazıları yazıya geçip bize kadar erişmiştir” (100 Soruda Halk… 71).
Gördüğümüz gibi, Tıflî’nin hikâyeleri ilk anlatan mı yoksa ilk yazıya geçiren mi olduğu
32