0002823

More documents

Recommendations

Info

Bu tezi okuduğumu, kapsam ve nitelik bakımından Türk Edebiyatında Yüksek Lisans derecesi için yeterli bulduğumu beyan ederim. ………………………………………… Yrd. Doç. Dr. Süha Oğuzertem Tez Danışmanı Bu tezi okuduğumu, kapsam ve nitelik bakımından Türk Edebiyatında Yüksek Lisans derecesi için yeterli bulduğumu beyan ederim. ………………………………………… Prof. Dr. Murat Belge Tez Jürisi Üyesi Bu tezi okuduğumu, kapsam ve nitelik bakımından Türk Edebiyatında Yüksek Lisans derecesi için yeterli bulduğumu beyan ederim. ………………………………………… Yrd. Doç. Dr. Mehmet Kalpaklı Tez Jürisi Üyesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü’nün onayı ………………………………………… Prof. Dr. Erdal Erel Enstitü Müdürü
ÖZET Tıflî hikâyeleri, çoğu örneği 19. yüzyıl İstanbul’unda basılmış mensur hikâyelerden oluşan bir yapıtlar grubudur. “Tıflî Hikâyelerinin Türsel Gelişimi” adlı çalışmamızın savı, Tıflî hikâyelerini tarihsel bir oluşum, gelişim ve yokoluş süreci bağlamında ele alırsak başlı başına bir edebî türle karşılaşacağımızdır. Şu an bilinen külliyatı “Bursalı’nın Kahvehanesi”, Hançerli Hikâye-i Garîbesi, Hikâye-i Cevrî Çelebi, Hikâye-i Tayyârzâde, “Hikâyet” (Sansar Mustafa hikâyesi), İki Birâderler Hikâyesi, Letâ’ifnâme, Meşhûr Tıflî Efendi ile Kanlı Bektâş’ın Hikâyesi ve “Tıflî Efendi Hikâyesi” metinlerinden ve bu metinlerin farklı versiyonlarından oluşan Tıflî hikâyelerinin zaman içinde birçok değişim geçirdiği gözlemlenmektedir. Bu değişimler, burada farklı başlıklar altında, karşılaştırmalı bir biçimde ve hem Osmanlı tarihiyle, hem de edebiyat kuramıyla ilgili diğer kaynakların ışığında değerlendirilmiştir. İlk olarak, hikâyelerin dışsal ve dilsel bazı özellikleri üzerinde durulmuştur. Dışsal özellikler bağlamında, baskıda kullanılan teknoloji ve sayfa sayısı ve boyutu gibi öğeler üzerinde durulmuş, dilsel özellikler bağlamında ise bunların, yansıttıkları toplumsal kesimler ve sözlü dilyazı dili ilişkisi bağlamındaki konumları gibi özellikleri ele alınmıştır. Bunun ardından, hikâyelerde karşımıza çıkan dünya görüşünün farklı boyutları irdelenmiştir. Bu bağlamda, hikâyelerde karşımıza çıkan toplumsal sınıflar, eğlence türleri, erkek-kadın ilişkileri ve erdem anlayışları gibi öğeler incelenmiştir. Son olarak da, hikâyelerin edebî ya da biçimsel gerçekçilik, tarihsel gerçekliğe uygunluk iddiası ve toplumsal güncellik açılarından ne gibi bir konumda olduğu üzerinde durulmuştur. Tıflî hikâyelerinin zaman içinde bu farklı açılardan gösterdikleri değişimler, hikâyeleri üç aşamaya ayırmamızı mümkün kılmaktadır. Bu aşamalar çalışmanın sonunda edebî tür kuramı bağlamında ele alınmış ve türsel bir gelişimin başlıca aşamaları olarak yorumlanmıştır. Tıflî hikâyeleri, birçok edebî gelenekten etkilenmiş olmakla birlikte kendine özgü bir edebî tür oluşturmaktadır. anahtar sözcükler: gerçekçilik, Osmanlı edebiyatı, roman, tür iii
Page 1 and 2: Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve So
Page 3: Burcu Meriç’e
Page 7 and 8: TEŞEKKÜR Birçok kişi, bu çalı
Page 9 and 10: Seçilmiş Bibliyografya . . . . .
Page 11 and 12: dağılımı Ek A, B ve C’de bulu
Page 13 and 14: Çalışmamızın “Yapıtlar ve T
Page 15 and 16: durulacaktır. Bölüm, önceki iki
Page 17 and 18: Farklı araştırmacıların Tıfl
Page 19 and 20: Ünlü hattat ve şair Cevrî Çele
Page 21 and 22: olarak—bunların tümünün içer
Page 23 and 24: ölümü İstanbul Üniversitesi Na
Page 25 and 26: “tarihsiz” bir versiyonuna da d
Page 27 and 28: farklı basımevi verilmişse de, y
Page 29 and 30: eksiksiz bir çevriyazısını verm
Page 31 and 32: Hasan Kavruk, “Hikâyet”in Şü
Page 33 and 34: Hikâyenin özeti şöyledir: Baba
Page 35 and 36: hikâyenin Millî Kütüphane’de
Page 37 and 38: hikâyenin bir versiyonuyla ilgili
Page 39 and 40: yayımlanmış değildir. Kendi ça
Page 41 and 42: şairken diğer yandan da “bâzı
Page 43 and 44: Köprülü’ye göre “Osmanlı m
Page 45 and 46: Tıflî Ahmet Çelebi’nin bir med
Page 47 and 48: Bunun dışında, özellikle gerçe
Page 49 and 50: kullanılmış olması, meddahlığ
Page 51 and 52: Farklı araştırmacılar, Tıflî
Page 53 and 54: gerekliliği, özellikle Hasan Kavr
Page 55 and 56:
ir geleneğin kötü kopyaları gib
Page 57 and 58:
Elbette ki Cenânî, Nergisî ve At
Page 59 and 60:
“Hikâyet”-i Sipâhî Şâdân
Page 61 and 62:
Tıflî hikâyeleri külliyatı, sa
Page 63 and 64:
yararlandığını öne sürmüşt
Page 65 and 66:
edilmektedir. Yeni harf sistemine g
Page 67 and 68:
yapıttan biri dışında hepsi ise
Page 69 and 70:
anda kesin olarak saptayabildiğimi
Page 71 and 72:
Hançerli Hanım ve Tayyârzâde ve
Page 73 and 74:
“Meşhûr Tıflî Efendi ile Kanl
Page 75 and 76:
“Yeni Câmi‘i havlîsinde sergi
Page 77 and 78:
Litografya yapıtların kendi arala
Page 79 and 80:
akmalarıdır” (30) gibi alt baş
Page 81 and 82:
dönem, 20. yüzyıl yapıtlarını
Page 83 and 84:
saâdetimde kimin ne zehresi ola bu
Page 85 and 86:
(43). Hançerli Hikâye-i Garîbesi
Page 87 and 88:
yelpazesinden yararlanan Letâ’if
Page 89 and 90:
hikâyeler tarafından temsil edile
Page 91 and 92:
Hikâyesi ise, cümle arası boşlu
Page 93 and 94:
(1937) de, inşa dili “uygunsuz
Page 95 and 96:
20. yüzyıl hikâyelerinde sözlü
Page 97 and 98:
eddedildiğini görürüz. Eski yaz
Page 99 and 100:
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DÜNYA GÖRÜŞ
Page 101 and 102:
Meslek çarşılarının sonu, eski
Page 103 and 104:
yalısından aşağı kalır bir ta
Page 105 and 106:
göre “varlıklı esnaf, para ve
Page 107 and 108:
iner ve kimi biner ve zenne tâ’i
Page 109 and 110:
eğlence yerleri Tanzimat’tan son
Page 111 and 112:
Hançerli Hikâye-i Garîbesi’nde
Page 113 and 114:
toplumunda son derece yaygın oldu
Page 115 and 116:
hikâyeden kaybolmuştur; Tıflî
Page 117 and 118:
tarafından oluşturulan ilişki ü
Page 119 and 120:
Tıflî hikâyelerinde kadınlara v
Page 121 and 122:
ve Cevrî’yi, kısacası hikâyed
Page 123 and 124:
eri ilk kez, Tayyârzâde’ye yard
Page 125 and 126:
pornografik biçimde betimlenmişti
Page 127 and 128:
Çavuşzâde’nin başından yaşm
Page 129 and 130:
hikâyelerinin tasdik ettiği gibi,
Page 131 and 132:
sürdük hâlimizce yiğitlik eyled
Page 133 and 134:
kadar ciddiye alınmaması gerekti
Page 135 and 136:
kahramanları, genellikle “zengin
Page 137 and 138:
hic benden havf itmedin mi kızlar
Page 139 and 140:
Garîbesi tarafından gözler önü
Page 141 and 142:
ir zamanlar ikram etmiş olduğu
Page 143 and 144:
kahramanı Cevrî, şimdiye dek ras
Page 145 and 146:
kaygısında olmamasını ilk iki k
Page 147 and 148:
Bu genel dünya görüşü çerçev
Page 149 and 150:
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM GERÇEKÇİLİK
Page 151 and 152:
“Hikâyet”in iki yerinde, Tanr
Page 153 and 154:
Garîbesi’ndeki gibi rastlantı e
Page 155 and 156:
Mucize ve rastlantı açısından e
Page 157 and 158:
üyelerinden biri olan “Mahşer M
Page 159 and 160:
Hikâyesi”nde Gevherli’nin sara
Page 161 and 162:
çan yolı [?] dâ’ireler” (18-
Page 163 and 164:
ebrişim peştemal üst baş gâyet
Page 165 and 166:
giysileri ve güzelliği arasında
Page 167 and 168:
yeni versiyonu olan Binbirdirek Bat
Page 169 and 170:
asmalarında kişisel ve rutin davr
Page 171 and 172:
Meşhûr Tıflî Efendi ile Kanlı
Page 173 and 174:
iderek Süleyman Beğ’in [?] inş
Page 175 and 176:
almıştır. “Bursalı’nın Kah
Page 177 and 178:
hikâyeler, mucizevî neden-sonuç
Page 179 and 180:
herhangi bir nedenden dolayı şimd
Page 181 and 182:
zamanda çok mesafe kat’etmek eme
Page 183 and 184:
ulundukları sırada aralarından b
Page 185 and 186:
hükümdarların başından geçen
Page 187 and 188:
ir amaç olarak kullanmıştır. Bu
Page 189 and 190:
Tayyârzâde ve Bin Bir Direk Batak
Page 191 and 192:
ilincinde oldukları için yapıtla
Page 193 and 194:
SONUÇ En az 18. yüzyıl Osmanlı
Page 195 and 196:
gelişmesi, eğlence türlerinin bi
Page 197 and 198:
verilen iki özgün yapıtın, yani
Page 199 and 200:
hikâyelerle ilgili yapılabilecek
Page 201 and 202:
SEÇİLMİŞ BİBLİYOGRAFYA A. Tı
Page 203 and 204:
Belge, Murat, haz. Tanzimat’tan C
Page 205 and 206:
Köprülü, Fuad. “Meddahlar”.
Page 207 and 208:
EKLER Bu çalışma boyunca ele al
Page 209 and 210:
BİRİNCİ AŞAMA İKİNCİ AŞAMA
Page 211:
ÖZGEÇMİŞ 1978 yılında Londra
show all

0002823

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?