0002823

“tarihsiz” bir versiyonuna da değinmektedir (134). Bu versiyonun, burada ele alınan
versiyonla aynı olması ihtimali çok yüksektir.
Hikâye-i Cevrî Çelebi, günümüze dek yeni harflerle yayımlanmamıştır. Burada
yararlanacağımız çevriyazı, hikâyenin Millî Kütüphane’de bulunan farklı nüshalarının
karşılaştırmalı olarak kullanımı yoluyla kendi hazırlamış olduğumuz bir çeviridir.
Hikâyenin özeti şöyledir:
Cevrî Çelebi, bir konak penceresinde gördüğü Abdi’ye âşık olur. Bir süre sonra
Abdi’nin babası Yusuf Çavuş ölür. Cevrî, evde yas tutanların arasına karışır ve Yusuf’u
tanıdığını öne sürerek Abdi’yle tanışır. Abdi’nin annesi, Cevrî’nin yalancı yasından
etkilenip Abdi’yi Cevrî’nin himayesine verir. İkili işret hayatına başlar. Bu arada Cevrî,
Abdi’nin resmini çizdirmiştir ve bir gün resmi Abdi’ye gösterir. Ne var ki resmin arka
yüzünde bir kız resmi vardır ve Abdi, kıza âşık olup Cevrî’ye, kızı bulmadığı takdirde
kendisiyle dostluğu keseceğini söyler. İk genç de aşk acısıyla yataklara düşer.
Abdi’nin annesi, Cevrî’den, kızın Hace Mahmut adında zengin bir tüccarın kızı
olduğunu öğrenir. Cevrî ve Abdi’nin anneleri, Mahmut’un evini bulur ve Rukiye adlı
kıza Abdi’nin resmini gösterir. Rukiye de Abdi’ye âşık olur ve annelerle, Abdi’nin çengi
kılığında yanına getirilmesini kararlaştırır. Abdi, Cevrî’yle barışır ve Mahmut’un evine
gelir. Rukiye, Abdi’yi ailenin yalısına götürür. İkili, yalıda bir süre eğlendikten sonra
Cevrî’yi de yalıya çağırtır. Ancak o akşam yalı bostancıbaşı tarafından basılır ve
Abdi’yle Rukiye saklanmayı başarırken Cevrî ele geçer.
Cevrî, ertesi gün mahkemeye çıkarılır ve duruşmayı izleyen Sultan Murat
tarafından sorguya çekilir. Cevrî, padişaha tüm gerçeği anlatır. Sultan Murat, Cevrî’nin
dürüstlüğünden hoşlanır ve ayrıca, bir gün tebdil gezerken Cevrî’nin evine gelip
kahvesini içmiş olduğunu beyan eder. Cevrî salıverilir ve musahipliğe getirilir,
16