0002823

olarak—bunların tümünün içerik ve biçim açısından bu hikâyeyle az çok aynı olduğunu
varsaymıştır. Hikâyenin diğer üç versiyonuyla ilgili yapılmış akademik çalışmalara
rastlamış değiliz.
Farklı kaynaklarda, Hançerli Hikâye-i Garîbesi’nin bazı yazma versiyonlarından
da sözedilmektedir. Bunların hiçbiri bu çalışmada değerlendirilemeyecektir. Hançerli
Hikâye-i Garîbesi’nin kendisinde, yapıtın daha eski yazmalara dayanılarak kaleme
alındığı öne sürülmektedir. Hikâyenin sonuna eklenmiş bir açıklama bölümünde,
“Hançerli Hanım hikâyesi nâmıyla fenâ kaleme alınmış ve ‘ibâresinin uygunsızlıgı
cihetle lafızdan fehm-i mezâyâya tamâmiyle güzergâh bıragılmamış” bir nüshadan ve
ayrıca “Mîr Süleyman ‘Ârif ferzend-i Halil Çelebi terceme-i hâlidir deyü başında tahrîr
olınmış bir varak-pâre”den sözedilmektedir (112). Ne var ki, bu yapıtlarla ilgili burada
verilenin ötesinde herhangi bir bilgiye sahip değiliz ve ileride de göreceğimiz gibi bu
yapıtların—ya da en azından Süleyman adlı kişinin yaşam öyküsünün—uydurulmuş
olması ihtimali yok değildir.
Edebiyat araştırmacıları tarafından Hançerli Hikâye-i Garîbesi’ne öncü olarak
sayılan bir diğer yazma, “Hâce Azizoğlu Hasanşah Hikâyesi” adını taşımaktadır. Şükrü
Elçin’den öğrendiğimize göre bu hikâyenin “baş tarafı”, İsmail Hâmi Dânişmend
tarafından “Küçük Hikâye Çığırı” başlıklı bir makalede, Türk Ruhu dergisinin 15 Aralık
1957 tarihinde yayımlanmış ilk sayısında ele alınmıştır (133). Elçin’in Dânişmend’den
aktardığına göre bu hikâye, “bir üslûpta birleşen ve telifleri 1194 / 1780’den önce olan”
birçok hikâyenin yer aldığı “Bir Alay Hikâyât-ı Garîbe” adlı yazma bir mecmuada
bulunmaktadır. Elçin’in kendi değerlendirmesine göre, “Hâce Azizoğlu Hasanşah
Hikâyesi”nin Dânişmend tarafından “nakledilen ilk episodları”, bu hikâyenin “Hançerli
Hanım ve Letâifnâme’den başka bir eser olma[dığını]” düşündürmektedir (133). Bu
12