0002823

hikâyelerle ilgili yapılabilecek araştırmalar, bu saptamayla bitmemektedir.
Araştırmacıların önündeki en ilginç sorulardan biri, Osmanlı edebiyatının bazı diğer
mensur hikâyelerinin de bu türe eklemlenip eklemlenemeyeceğidir. Çalışmamızın birinci
bölümünde Hasan Kavruk ve Pâkize Aytaç tarafından sayıldığını gördüğümüz
yapıtların, bu çalışmada benimsenen karşılaştırmalı ve tarihsel yaklaşımla incelenmesi,
bu soruyu yanıtlamaya yönelik bir adım oluşturabilir. Gerekli tarihsel ve edebî
araştırmalar yapıldığında, Tıflî hikâyelerinin, yukarıda sayılan diğer hikâyeleri de
kapsayan daha geniş bir edebî geleneğin sadece bir alt grubu olduğu bile saptanabilir.
Diğer bir sorunsal, Tıflî hikâyeleriyle Tanzimat döneminin ilk romanları
arasındaki ilişkidir. Tıflî hikâyeleri, birçok araştırmacıya göre “Türk roman tarihinin
hazırlık ve başlangıç sürecine […] katkıda bulunmuştur” (Aytaç 6). Ne var ki Tıflî
hikâyeleri, birçok açıdan ilk Türk romanlarından daha “romansı”dırlar. Taaşşuk-ı Talât
ve Fitnat adlı yapıtında, Ahmet Ö. Evin’in deyimiyle olaylara “gerekli gereksiz yerlerde
açıkça müdahele” (74) eden bir anlatıcıya yer veren Şemsettin Sami ve Pertev Naili
Boratav’ın “İlk Romanlarımız” adlı makalesine göre “romanlarında meddah hikâyelerini
kitaba geçirmiş hissini” (310) veren Ahmet Mithat gibi yazarlar, bazı açılardan sözlü
kültüre birçok Tıflî hikâyesinden daha yakındırlar. Tıflî hikâyeleriyle “Türk romanı”nın
birbirine paralel bir gelişme içinde mi olduğu, hangi tarafın diğerinden ne biçimlerde
etkilendiği ve bu iki grubun ne ölçüde örtüştüğü gibi sorular, yanıtlarını beklemektedir.
Tıflî hikâyelerinin aydınlatmakta yardımcı olabileceği bir üçüncü sorunsal ise,
Türk edebiyatının sınırlarını aşmaktadır. Bu sorunsal, genel olarak edebî türlerin ilk
gelişim aşamalarıyla ilgili yaşanan bilgi kıtlığıdır. Mikhail Bakhtin’in “Epik ve Roman”
adlı makalesinde belirttiği gibi, roman dışındaki edebî türleri sadece “önceden var olan,
hemen hemen sabit biçimler olarak tanıyoruz. Bunların ilk oluşum süreci, tarihsel olarak
190