0002823

tarihsel bir varlığı olan” olgulardır (1). İncelememiz, Tıflî hikâyelerinin geçirdiği
tarihsel sürecin başlıca üç aşamadan oluştuğunu göstermeye çalışmıştır. Bu aşamaların
ilki, yazma ve litografya yapıtlarını, ikincisi, 19. yüzyıl hurufat yapıtlarını, üçüncüsü ise
20. yüzyılda verilmiş yapıtları kapsamaktadır. Bu aşamaları türsel bir gelişimin parçaları
olarak yorumlamanın mümkün olup olmadığı, incelemeye değer bir sorudur.
Yeni edebî türler, eski türlerin tarihsel gerçekleri yansıtmaktaki yetersizlikleri
durumunda, yani genellikle büyük toplumsal değişim dönemlerinde belirirler. Georg
Lukács, her edebî türü “gerçekliğin belli bir yansıması” olarak görür. Lukács’a göre,
edebî türler sadece “o ana kadar kullanılmış [edebî] biçimler yoluyla yeterli olarak
yansıtılamayan tipik ve genel yaşamsal olguların yansıması olarak ortaya çıkabilir”
(241). George Levine, The Realistic Imagination (Gerçekçi İmgelem) adlı yapıtında,
“[h]er kültürün gerçek olanı algılayış biçimi”nin “değişime tâbî” olduğunu ve
“edebiyatın bu gerçek olana yaklaşmak için sürekli yeni yollara ihtiyacı olduğu”nu
vurgular (7). Yeni edebî türler, bu ihtiyacı karşılamak için ortaya çıkarlar. İlk ortaya
çıktıklarında zaten varolan edebî geleneklerden beslenen yeni edebî türler, bunları belli
ölçülerde taklit eder, sentezler, yerer ve reddederler. Bu yüzden, yeni bir türde verilen ilk
yapıtlar, eski edebî geleneklerden kopmuş olmakla birlikte yeni bir türe dahil olarak
tanımlanmalarını zorlaştıracak kadar kendine özgüdürler. Böyle yapıtlar, Levine’a göre
genellikle “çokbiçimli” (11) ve “tür karşıtı”dırlar (12).
Tıflî hikâyelerinin yazma ve litografya yapıtları kapsayan ilk aşamasında belirgin
bir tarihsel gerçeklik iddiasıyla ve toplumsal güncellikle karşılaşmaktayız. Bu aşamanın
hikâyeleri, genellikle toplumsal güncelliğe sahip olan tarihsel belgeler olarak ciddiye
alınma kaygısındadır. Bu hikâyelerde yansıtılan toplumsal olgular ise, neredeyse
yapıttan yapıta izleyebildiğimiz hızlı bir değişim geçirmektedir. Tüccar sınıfının
185