0002823

SONUÇ
En az 18. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’ndan 20. yüzyıl Türkiye Cumhuriyeti’ne
kadar uzanan ve yazma, litografya ve hurufat baskılar yoluyla eski ve yeni yazıda
verilmiş birçok yapıtı kapsayan Tıflî hikâyelerinin hepsini birbirine benzeyen
örneklerden oluşan bir yapıtlar grubu olarak görmeye ve değerlendirmeye çalışmak
olanaksızdır. İncelememiz boyunca yapıtlar arasında saptamış olduğumuz sayısız önemli
farklılık bunu göstermektedir. Ancak bu farklılıkların gelişigüzel farklılıklar değil,
tarihsel bir süreç boyunca izlenip bu süreç yoluyla açıklanabilecek değişimler
olduklarını da görmüş bulunuyoruz. Michael McKeon, Theory of the Novel: A Historical
Approach (Roman Kuramı: Tarihsel bir Yaklaşım) adlı yapıtında, bu tarz değişimlere
değinmiştir. McKeon’a göre, tarihsel bir süreç içinde varolan her olgu, “hem bütünlüklü
bir varlığın sürekliliğini, hem de, o süreklilik içinde, zaman ve mekân içinde varoluşunu
belgeleyen devamsızlığı, yani başka bir şeye dönüşmeden değişebilme kapasitesini”
göstermelidir (xiv). Tıflî hikâyeleri külliyatı da, değişimlere uğramasına karşın
bütünlüğünü koruyan böyle bir tarihsel olgu olarak görülebilir.
Yukarıda, Tıflî hikâyelerini, kimliği belli tek bir yazarın yapıtları ya da meddah,
halk hikâyesi ve yazma hikâye gibi edebî geleneklerin birer parçası olarak tanımlamanın
mümkün olmadığını görmüştük. Tıflî hikâyeleri külliyatının sergilediği tarihsel
bütünlük, bu yapıtların başlı başına bir edebî tür teşkil edebileceklerini
düşündürmektedir. McKeon’un deyimiyle, “türler, doğan, gelişen ve zayıflayan, başka
tarihsel olgularla karmaşık bir ilişki içinde büyüyüp tekrar küçülen ve bu anlamda
184