0002823

Ünlü hattat ve şair Cevrî Çelebi, Bursalı Mehmed Çelebi’nin kahvehanesinin
müdavimlerindendir. Cevrî, kahvehanenin karşısında bulunan konağın penceresinde
Yusuf Çavuşzade Abdi Bey’i görür, gençten hoşlanır ve Venedikli bir ressama Abdi’nin
resmini çizdirir. Ressam, Cevrî’ye, yine İstanbul’da görüp çizmiş olduğu bir kızın
resmini de hediye eder. Aradan bir ay kadar zaman geçtikten sonra Abdi’nin babası ölür
ve konağın içi, Abdi’nin gözüne girmeye çalışan dalkavuklarla dolar. Ancak Cevrî,
Abdi’ye Mesnevî’den bölümler de okuyarak çocuğu bunların elinden kurtarır.
Abdi, Cevrî’yi özel öğretmeni tayin eder ve ikili, çoğu zamanlarını ilim ve irfan
yollarında birlikte geçirmeye başlar. Bir gün Cevrî, Abdi’ye, yaptırdığı resmi ve kız
resmini gösterir ve Abdi, resimdeki kıza âşık olur. Abdi kızın, Cevrî ise Abdi’nin
derdiyle yataklara düşer. Cevrî’nin konaktan ayrılmasını fırsat bilen dalkavuklar, gencin
âşık olduğunu öğrenip kızı bulduklarını iddia ederler ve Abdi’yi, kendisini kızla
buluşturma vaadiyle kaçırırlar. Aslında ortada kız yoktur ve dalkavukların gerçek niyeti,
Abdi’nin yaşamı karşılığında fidye almaktır.
Cevrî, bir gece rüyasında Abdi’nin boğulmak üzere olduğunu ve kendisinden
yardım istediğini görür. Bunun üzerine Abdi’nin konağına giden Cevrî, Abdi’nin
ortadan kaybolduğunu öğrenir ve genci aramaya koyulur. Bu arada sokakta eski dostu
Tıflî’yle karşılaşan Cevrî, Tıflî tarafından tebdil gezen IV. Murat’a götürülür ve ona da
meseleyi anlatır. Kısa süre içinde dalkavuklardan bazıları ele geçer ve padişah
huzurunda Abdi’yi götürdükleri yeri açıklar. Bu mekâna baskın yapılır, Abdi kurtarılır,
dalkavuklar idam edilir ve resimdeki kız da bulunup Abdi’yle evlendirilir.
Çalışmamızda, Hançerli Hikâye-i Garîbesi’nin dört versiyonundan yararlandık.
Bunların en eskisi, Ali Âlî tarafından yazılmış Hançerli Hikâye-i Garîbesi’dir.
10