0002823

H9. “Hanımın Yûsuf’a kinâye olarak nakl eylediği bir sayyâd kuşı sayd iderdi ve
serçenin nasîhatini beyân” (129-32). Bu hikâye, Rabia’nın Yusuf’a, gencin Letâif’i
kurtarmasından dolayı duyduğu kızgınlığı belli etmek için anlattığı bir hikâyedir.
H10. “Bir hâtûn bir hammâla râst gelüb sen benim ‘ıyâlimsin deyü iftirâ itmesi
ve mecmû‘ akçesini almasını küçük şirret ve büyük şirretin hikâyesi beyân” (134-41).
Bu, Tıflî’nin bir gece “mîr-i ‘âlem yalısı”nda (133) misafirken anlattığı bir hikâyedir.
H11. “Tıflî Efendi’nin Sultân Murâd’a nakl eylediği bir pâdişâh bir kıza ta‘aşşuk
idüb atası virmiyüb zîrâ pâdişâhın san‘atı yokdır diyerek ve pâdişâh hasırcılık san‘atı
öğrendiği beyân” (143-51). Sultan Murat’ın dikkatini Yusuf’un derdine çekmek isteyen
Tıflî, padişahı gazaba getirmek için büyük kanunsuzlukların işlendiği bu hikâyeyi
anlatır.
Dikkatli bakıldığında, bu alt hikâyelerin dilindeki, içeriğindeki ve uzunluğundaki
farklılıkların hiçbir şekilde rastlantısal olmadığı görülür. Öncelikle, hikâyelerin dili
açısından kaba bir ayrım yapacak olursak, nispeten az Arapça ve Farsça ifadeler
kullanan hikâyelerin H4, H8 ve H10 olduğunu görürüz. Diğer hikâyeler ise, bu üçüne
göre Arapça ve Farsçadan çok daha fazla yararlanmaktadırlar. Hikâyelerin içeriğine
döndüğümüzde ise, yukarıda saydığımız üç hikâyenin aynı zamanda gündelik
karakterlerden yararlanarak gündelik hikâyeleri işlediklerini görürüz. Hikâyelerin
konuları, bir aktar çırağının açlığa karşı mücadelesinden (H4), bir hamalın hamamda
başına gelen komik bir olaydan (H8) ve yine bir hamalın dolandırıcı bir kadın tarafından
işletilmesinden (H10) ibarettir. Bu hikâyelerin anlatıcıları ise, Yusuf’un sadece bu
hikâyeyi anlatan bir dostu, bir kayıkçı ve Tıflî’dir.
Diğer hikâyelerin konuları da anlatıcıdan anlatıcıya kayda değer bir biçimde
değişmektedir. Burnaz Süleyman’ın anlattığı iki hikâye de, geçmiş zamanlardan
175