0002823

Koçu, Aşk Yolunda İstanbul’da Neler Olmuş adlı yapıtında, hikâyenin konusunu
“eski meddah defterlerinden” (12) biri olan “Meddah Bursalı Ali Çelebi’nin
defteri”nden (109) aldığını öne sürmüştür. Yazar, bu iddiayı belgelemek için hikâyede
yer yer bu defterden alıntılar yapmıştır. “Evvela Kadırga Meydanı’nda Bursalı Mehmed
Çelebi’nin kahvehanesini gayetle ballandırıp tarif gerektir” (109) ve “Burada ilahîyi bir
hoş sedayla okumak gerekir” (122) gibi alıntılardan, bu defterin, ayrıntılarına sözlü
anlatı sırasında meddah tarafından girilecek “basit bir not şeklinde” (12) kaydedildiği
anlaşılmaktadır. Bu ise, “Bursalı’nın Kahvehanesi”nin elimizde bulunmayan bir
“meddah notu” versiyonunun da olduğunu düşündürmektedir.
Ne var ki, Koçu’nun kullandığı “meddah notu”nun bir uydurmaca olabileceğine
dair önemli ipuçları vardır. Öncelikle, meddahlıkla ilgili kaynakların hiçbirinde Meddah
Bursalı Ali Çelebi’yle ya da defteriyle ilgili bir bilgiye rastlamayız. Koçu’nun kendi
yazdığı İstanbul Ansiklopedisi’nde bulunan ve “Bursalı’nın Kahvehanesi”yle ilgili olan
“Abdi (Yusufçavuşzade)” ve “Cevrî Çelebi Hikâyesi” adlı makalelerde de bu meddaha
ve defterine rastlamamamız dikkate değerdir. Ancak aynı makalelerden, Koçu’nun
Hikâye-i Cevrî Çelebi adlı yazılı versiyondan haberdar olduğu anlaşılmaktadır. Bu
versiyona ise Aşk Yolunda İstanbul’da Neler Olmuş yapıtında değinilmemiştir.
Koçu’nun, bu hikâyeden bağımsız olarak da meddah defterlerinden haberli olduğu,
“Cemal ve Celâl Hikâyesi” adlı makalesinden anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, Koçu’nun
“Bursalı’nın Kahvehanesi”ni yazarken bir meddah defterinden değil Hikâye-i Cevrî
Çelebi adlı yapıttan yararlanmış, hayalî bir meddaha ve defterine değinerek de yapıta bir
“meddah hikâyesi süsü” vermeye çalışmış olması muhtemeldir.
Hikâyenin özeti şöyledir:
9