0002823

görürüz. Geleneksel otoritelere dayandırılan tarihsel gerçeklik iddiası, hikâyelerden
neredeyse tümüyle yokolmuştur ve iki hikâyede yerini, yeni bir “bilimsel” yaklaşıma
bırakmıştır. Bu dönemin tüm hikâyelerindeki başat özellik, Ian Watt’ın saydığı biçimsel
gerçekçilik öğelerinden yararlanan salt bir edebî gerçekçiliktir. Bu gerçekçilik, artık
birinci aşama yapıtlarındaki gibi hikâyelerin “gerçekten yaşanmış”lığını destekleyen bir
araç olarak değil, kendi içinde bir amaç olarak uygulanmaktadır.
B. Güncellik
Walter J. Ong, “sözlü geleneklerin geçmişe ilişkin boş bir meraktan ziyade,
toplumun güncel kültür değerlerini yansıttığını” vurgular (65). Ian Watt’ta ise, Ong’un
sözlü gelenekle ilişkilendirdiği bu olgu, “gerçekliğin zamandışı tümellerden oluştuğuna
inanan klasik dünya görüşüyle” ilgili olarak karşımıza çıkar. “Klasik” dönem yazarları
için geçmiş, şimdiki zaman ve gelecek birdir ve tümü, şimdiki zamanı yansıtır: “Örneğin
Shakespeare için geçmiş tarihin anlamı modern anlamından çok farklıdır. Truva ve
Roma, Plantagenetler ve Tudorlar, hiçbiri şimdiden, hatta birbirlerinden çok farklı
olacak kadar uzak değildir bize” (34). Bu bütüncül zaman anlayışından geçmişi ve
bugünü kesin olarak birbirinden ayıran anlayışa geçiş, bu iki araştırmacıya göre yazılı
kültürün ve romanın, yani birbiriyle içiçe iki olgunun gelişmesiyle yaşanır.
Georg Lukács’ın, İngilizceye The Historical Novel (Tarihsel Roman) adıyla
çevrilen yapıtında bu olguya karşı sergilediği yaklaşım dikkate değerdir. Lukács’a göre,
sadece “hayata dair belli gerçeklerin belli bir sanatsal yansımasını” (170) bulduğumuz,
yani tam da Ong’a göre “toplumun güncel kültür değerleri”nin bir yansımasını
gördüğümüz yapıtlar, bir edebî tür olarak değerlendirilmelerini haklı çıkaracak değeri
taşımaktadır. Buna karşılık, “tarihsel romanın bağımsız bir tür olması sorunsalı, sadece
169