0002823

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GERÇEKÇİLİK, GERÇEKLİK VE GÜNCELLİK
Şükrü Elçin’e göre, Tıflî hikâyelerinin “en belirli vasfı realist olmalarıdır” (111).
Ahmet Ö. Evin’in deyimiyle de, “[ç]ağın toplumuna odaklanırken gerçekçi bir bakışa
sahip olan” Tıflî hikâyeleri, “geleneksel hikâyelerin gerçekdışı ve fantastik dünyasından
çok uzak”tırlar (37). Ancak burada gerçekçilikten kastedilen özellik tam olarak nedir?
Bir yapıtın bazı toplumsal gerçekleri yansıtmasıyla olağanüstü öğelerden yoksun olması
aynı şey midir? Ian Watt, “Gerçekçilik ve Romansal Biçim” adlı makalesinde, bu
konuda bazı kesin ayrımların yapılması gerektiğini savunur. Watt’a göre, sadece
“iktisadi ve cinsel gerçekler” gibi öğelerin bir yapıta yansıması, yapıtı “gerçekçi”
saymak için yetersizdir (11). Watt, roman türü bağlamında tanımladığı “biçimsel
gerçekçilik” (51) olgusunu şöyle özetler: “Romanın gerçekçiliği sunduğu yaşam
tarzından değil, onu sunuş tarzından kaynaklanır” (11). Bu durumda, bir yapıtın biçimsel
gerçekçiliğiyle, aynı yapıtın toplumsal ve / ya da tarihsel gerçekleri yansıtıyor olup
olmadığı arasında bir ayrıma gitmek yararlı olacaktır.
Hikâye incelememizin bu son kısmında, bu ayrımın ana sınırlarını izleyerek Tıflî
hikâyelerindeki biçimsel (ya da edebî) gerçekçilik teknikleri, tarihsel gerçeklik iddiası ve
toplumsal güncellik boyutu üzerinde duracağız. “Gerçekçilik ve Gerçeklik” başlığını
taşıyan ilk alt bölümde, hikâyelerdeki neden-sonuç ilişkileri, hikâyelere bir “gerçeklik
etkisi” katan farklı biçimsel gerçekçilik kıstasları ve bazı hikâyelerde karşılaştığımız
bilinçli gerçekdışı öğe kullanımı ele alınacaktır. Bu alt bölümde ayrıca, bazı Tıflî
hikâyelerinde karşımıza çıkan tarihsel gerçeklik iddiası, yani hikâyenin “gerçekten
140