0002823

elli etmemek için bunlara da “bir karının koçasından mektûb gelmiş bize ânı gösterdi
yazusı okunmaz güc ile kırâ’at eyledim” (32) şeklinde yalan söyler.
Diğer tüm hikâyelerde toplumsal düzeni koruyan ve kimsenin dolandırmaya
cüret edemediği tek bir karakter vardır; bu, Sultan Murat’ın kendisidir. Ne var ki “Tıflî
Efendi Hikâyesi”nde, bu en yüksek otorite mercii bile ciddiye alınmaz. Tıflî, sevgilisine
varmak için padişaha “vâlidesine” gittiğini söyler (66). Kara Mustafa, padişaha, Tıflî’nin
âlem yaptığı ev hakkında “bir ihtiyâr âdem evlâdına makâmât ile mevlüd ta‘lîm ideyor”
diye yalan söyler (75). Yine Mustafa, padişahın yanından yalıdaki gence varabilmek için
“hay böğrüm” diye feryat koparıp uzaklaşır (86). Padişah yalıya geldiğinde ise Tıflî,
Mustafa ve genç, ona görünmemek için hasta numarası yaparlar (90). Diğer hikâyelerde
son derece hiddetli bir kişi olarak çizilen Sultan Murat’ın kendisi de, bu hikâyede
oldukça hoşgörülüdür. Böylece padişah, Tıflî’nin sevgilisine gitmek için yalan
söylediğini bilir ama göz yumar (67), yalıdaki gencin güzelliğini görünce Mustafa’ya
yalanından dolayı hak verir (92) ve hikâyenin sonunda “kendi kürkin arkasından
çıkarub” Tıflî’ye giydirir ve onu da affeder (94).
Tüm bu öğeleri, eleştirisi yapılan ya da onaylanan belli bir toplumsal yapıdan
çok, hikâyenin güldürmece boyutunun ağırlıkta olmasına ya da en azından toplumsal bir
eleştiri yapılıyorsa bile bunun parodi yoluyla gerçekleşmesine bağlayabiliriz.
“Hikâyet”teki olaylar genelde büyük bir ciddiyetle ele alınırken “Tıflî Efendi
Hikâyesi”nde, karakterlerin kendilerini içinde buldukları durumların saçmalığına bilinçli
bir vurgu yapılmaktadır. Padişahın kullarıyla ilişkisi, yaramaz çocuklarıyla başa çıkmaya
çalışan bir babanın durumunu andırmaktadır. Bektaş’la Tıflî arasındaki düşmanlık ise,
ölümüne bir nefretten çok ikide birde barışıp tekrar kavga eden kardeşlerin çekişmesini
andırır. Hikâyenin sonunda Bektaş’a ne olduğunu öğrenmeyişimiz de, bu çekişmenin o
123