0002823

özgürlükleri olmayan, mutlaka bir erkeğe bağımlı olan ve istediklerini yapamayan
zavallı varlıklar”dan oluşur (Meddahlık ve Meddah… 131). Hikâyelerde bu tip, Kamer,
Letâif ve Subha tarafından temsil edilir.
Nüfuzlu hanım tipine rastladığımız bütün hikâyeler, bu tipi olumsuzlar. Ancak
yine de kadınların bu hikâyelerde, “Hikâyet” ve “Tıflî Efendi Hikâyesi”ne göre çok daha
olumlu ve önemli roller oynadığı tartışılmazdır. Tüm hikâyelerde gençler, sevdikleri
kızlara kavuşur. Hançerli Hikâye-i Garîbesi’nde Hürmüz, hikâyenin sonunda
Süleyman’a duyduğu aşk yüzünden affedilir. Ayrıca, Hançerli Hikâye-i Garîbesi’nde
Süleyman’la mirasyedilik konusunda tartışan annesi ve gence öğütler veren teyzesi,
Letâ’ifnâme’de ise Yusuf’u kurtarmak için işbirliği yapan annesi ve kethüda kadın gibi
kadın karakterlerin olumlu yan rollerde yer aldığını görürüz. Bu üç hikâyedeki tüm yeni
kadın tiplerinin, “Hikâyet” ve “Tıflî Efendi Hikâyesi”ndeki fahişelerin tersine, büyük
oranda kamusal alanda değil evin mahremiyeti içinde karşımıza çıkması ilginçtir.
Kadınların hâlen sadece evin içinde oldukları ölçüde olumlanabildikleri anlaşılmaktadır.
Yazma ve litografya yapıtlardan hiçbirinde bir kadın hem başrollerden birinde,
hem etkin, hem de olumlu olarak sunulmaz. Bu gelenek, Hikâye-i Cevrî Çelebi’yle
birlikte bozulmaktadır. Nüfuzlu hanım ve cariye tiplerinin ortadan kalktığı bu hikâyede,
biri başrolde, ikisi de yan rollerde olmak üzere üç etkin ve olumlu kadın tipi verilmiştir.
Yan rollerde, Abdi ve Cevrî’nin annelerini buluruz. Hikâyenin erkek kahramanları
yataklarda dövünürken anneleri, Rukiye’nin kimliğini ve oturduğu yeri saptar, kızı bulur
ve Abdi’yle buluşabilmesi için bir aldatmaca ayarlarlar. Bu iki kadının sıklıkla kamusal
alanda da hareket etmesi ilginçtir. Hikâyenin en etkin ve en önemli kadın karakteri ise
Rukiye’dir. Bir tüccarın genç ve güzel kızı olan Rukiye, genellikle kapalı alanlara
mahkûm olsa da kişiliği ve zenginliği yoluyla kendi annesini, Abdi’nin annesini, Abdi’yi
111