0002823

geleneğe eklemekte ve bu gelenekteki diğer yapıtlardan farklılıklarını da “kitâbî”,
“mensur” ve “realist” olmaları gibi bazı özelliklere bağlamaktadır. Hasan Kavruk, Eski
Türk Edebiyatında Mensûr Hikâyeler adlı yapıtında bu tarz bir yaklaşımın başlıca
sorununa dikkat çekmiştir. Kavruk’un belirttiği gibi, “Hangi tür sınıflandırmada olursa
olsun klâsik hikâyeleri kesin olarak tek bir gruba dahil etmek mümkün değildir.
Genellikle hikâyeler bir grubun ağırlıklı özelliğini taşımakla beraber başka gruba ait
özelliklere de sahip oluyor” (14). Tıflî hikâyeleriyle ilgili çalışmaların çoğu, bu sorunla
yüzleşmektense hikâyelerin sınıflandırılmasını kolaylaştırmak için aralarındaki
benzerlikleri abartmış, farklılıkları ise büyük ölçüde görmezden gelmiştir.
Bu yaklaşımın sonucunda, Tıflî hikâyelerinin tarih içinde yaşadığı değişimler
üzerinde neredeyse hiç durulmamıştır. Pâkize Aytaç, Realist Halk Hikâyelerinden
Tayyarzâde Hikâyesi ile Hançerli Hanım Hikâyesi Üzerine Bir Tahlil Denemesi adlı
yapıtında bu soruna değinmiştir. Aytaç’a göre, “Çeşitli kaynaklardan doğan
hikâyelerimizin külliyatı üzerinde, onların bütün özelliklerine tam anlamıyla nüfuz
etmek bakımından durulması gerekir. Ancak o zaman, sözlü gelenekten yazma, taş
basma ve matbaa neşirlerine doğru hikâyelerimizin gösterdiği değişim hakkiyle ifâde
edilebilir” (103). Çalışmamızda, Aytaç tarafından sözü edilen değişimin izi sürülecektir.
Varolan hikâyelerin tümünü ve bunların “bütün özellikleri”ni ele almamız, erişilebilirlik
ve zaman gibi sorunlardan dolayı mümkün olmayacaktır. Ancak ele alabildiğimiz hikâye
ve özellikler bile, Tıflî hikâyeleri hakkında bazı şaşırtıcı sonuçlara varmamızı mümkün
kılacaktır. Görüleceği gibi, bu hikâyeler grubunun geçirmiş olduğu tarihsel süreç, Tıflî
hikâyelerini hiçbir diğer edebî geleneğe indirgenemeyecek kadar kendine özgü bir edebî
tür olarak baştan tanımlamamızı gerektirecektir.
3