0002823

litografya versiyonunda Tayyârzâde ve Gevherli için de geçerlidir. Ancak bu son ikili,
hikâyenin diğer hiçbir versiyonunda sevgili olmaz. Ayrıca, Hikâye-i Tayyârzâde’nin
hiçbir versiyonu, Tayyârzâde’yle Hüseyin arasındaki ilişkinin dostluğu aştığına dair bir
belirti içermez. Gerçi “Tayyârzâde Hikâyesi”nde Hüseyin’in “mahbûb-dost” (18)
olduğunu karısı yoluyla öğreniriz. Ancak Hüseyin’in derdi cinsellikten çok sohbettir:
“[B]ir söz anlar zarîf âdem yok ki ânınla sohbet ideyim benim söylediğim sohbeti
anlasun ve cevâba kudreti olsun böyle bir âdeme mâlik olmadım” (4). Hikâye-i Cevrî
Çelebi’de ise Abdi, Cevrî’yle dostluk ötesi bir ilişkiyi “yâ kâfir Cevrî senin kârın bu
mıdır beni ol şey içün mi seversin” (6) sözleriyle reddeder ve Rukiye’yi Cevrî’ye tercih
eder.
Cemşîd’i Seyf-i dil adlı bir gençle aldatan Nâ-yâb ve cinsel tercihi hakkında bir
bilgi alamadığımız Cemal dışındaki tüm oğlanlar, aslen kadınlardan, çoğunlukla da genç
kızlardan hoşlanmaktadır. “Hikâyet” ve “Tıflî Efendi Hikâyesi”nde, kısa süreliğine
oğlanların ilgi odağı olan iki fahişe buluruz. Bunlar, Rukiye ve Kanlı Bektaş’tır.
Oğlanların bunlarla sürdüğü ilişkiler, istisnasız olarak olumsuz sonuçlanır. Hançerli
Hikâye-i Garîbesi, Letâ’ifnâme ve Hikâye-i Tayyârzâde hikâyelerinde, oğlanların arzu
nesneleri Kamer, Letâ’if ve Sahba adlı cariyelerdir, ancak Süleyman’ın, mirasyedilik
yaşamı boyunca kendi isteğiyle erkek sakilerle de ilişkiye girdiği belirtilmelidir. Üç
oğlan, hikâyelerin sonunda bu kızlarla birleşir. Hikâye-i Cevrî Çelebi’de ise oğlan, yine
Rukiye adını taşıyan tüccar kızını sever ve sonunda onunla birleşir.
“Tıflî Efendi Hikâyesi”nin bazı önemli değişikliklere uğramış bir diğer versiyonu
olan Meşhûr Tıflî Efendi ve Kanlı Bektâş’ın Hikâyesi’nde ne Cemal karakterine, ne de
çelebiye yer verilmiştir ve dolayısıyla bu hikâye, arzu nesnesi olan genç bir oğlan
karakteri barındırmaz. Çelebiyle birlikte bu karakterle ilişki yaşayan Kara Mustafa da
105