0002823

toplumunda son derece yaygın olduğu bilinmektedir. Örneğin, “Hikâyet”
kahramanlarından berber çırağı Ahmet, klasik bir berber güzelidir. Reşad Ekrem
Koçu’nun “Berber; Berber Güzelleri, Civanları” adlı makalesine göre, “İstanbulun
gazeller, şarkılar, divanlar, semâiler, kıt’alar, destanlar ve ‘Şehrengîz’ denilen manzum
risâleler ile övülmüş esnaf güzelleri kaafilesinin arasında berber civanları bilhassa
müstesnâ bir yer almışdır” (2520).
Yukarıda saydığımız hikâyelerin beşinde, bu gençlerden bazılarına cinsel ve / ya
da duygusal bir birliktelik için talip olan daha yaşlı erkeklere rastlarız. Ahmet’in
talipleri, Sansar Mustafa ve Sultan Murat’tır. Nâ-yâb’ın talibi Cemşîd’dir. Cemal’in
talibi Tıflî, çelebinin talipleri ise hem Tıflî hem de Kara Mustafa’dır. Tayyârzâde’nin
talibi Hüseyin Efendi’dir. Abdi’nin talibi ise Cevrî Çelebi’dir. “Hikâyet”te bulduğumuz
Tıflî karakterinin sözleri, bu yaşlı erkeklerin kadınlara karşı ilgisizliğini özetler:
“v’Allahi birâder benim ‘ömrimde zen-pârelik etdiğim yokdur anamı bile sevmem”
(26a). Bazı hikâyelerde, yaşlı talip rolü bir kadın tarafından üstlenilir. Hançerli Hikâye-i
Garîbesi’nin Hürmüz’ü ve Letâ’ifnâme’nin Rabia’sı ile Kara Mustafa tipinin arasındaki
tek önemli fark, cinsiyettir. Hikâye-i Tayyârzâde’nin Gevherli Hanım’ı, Tayyârzâde’den
hoşlanan Hüseyin’in dişi karşılığıdır. Hikâye-i Cevrî Çelebi’de Cevrî’nin rakibi olan
Rukiye ise, hem oğlan tarafından arzulanan kadın, hem de oğlanı arzulayıp elde etmeye
çabalayan kadın tiplerini tek bir kişide birleştirmiştir.
Oğlan ve talip arasında doğan ilişkiler, hikâyeden hikâyeye farklılıklar gösterir.
Ahmet ve Sansar, Nâ-yâb ve Cemşîd, Tıflî ve Cemal ile Kara Mustafa ve çelebi, en az
bir süreliğine sevgili olarak yaşarlar ve örneğin Cemal, “Tıflî Efendi Hikâyesi”nde
Tıflî’nin “âfet-i devrân ma‘şûkası” (66) olarak tanımlanır. Aynı şey, Süleyman ve
Hürmüz, Yusuf ve Rabia ve Hikâye-i Tayyârzâde’nin “Tayyârzâde Hikâyesi” adlı
104