0002823

eğlence yerleri Tanzimat’tan sonra büyük bir özgürlük kazanmıştır. Bu meyhanelerin
İstanbul’da göze batacak bir biçimde çoğaldığı görüldü” (171). Sansar Mustafa’nın bir
meyhanenin üst katında yaşamasına karşın “Hikâyet”te meyhane eğlencelerinden hiç
bahsedilmemesi çarpıcıdır. Yine de, “Hikâyet”te tarihsel meyhane olgusuyla ilgili
şaşırtıcı bir ayrıntıya rastlarız. Koçu’ya göre, bazı meyhanelerin “bir üst katı ve bu kat
üstünde mükemmel döşenmiş odaları vardı. Bu odalara İstanbul’un azılı zorbaları,
kabadayıları tarafından civan kapatıldığı söylenir” (Tarihimizde Garip Vakalar 66).
Sansar’ın Ahmet’i odasına kapatması, bu tarihsel olguyu birebir yansıtır.
Hançerli Hikâye-i Garîbesi ve Letâ’ifnâme hikâyelerinden, meyhane kültürü
hakkında çok daha ayrıntılı bilgiler ediniriz. İlk hikâyedeki dalkavuklar, Süleyman’ı
tanıştıkları gün Topkapı civarındaki Yenibahçe çayırında bir meyhaneye götürürler (15).
Ancak bu meyhane, dalkavukların tabirine göre “esnafca” (17) bir mekândır. “Kibarca”
(17) eğlenmek için Galata’ya gidilmelidir. Burada bulunan “Gümüş Halkalı dimekle
meşhûr olan mey-kede” (20-21) gibi mekânlar, daha zengin bir müşteri kesimine hizmet
etmektedir. Letâ’ifnâme’de de, Galata Mevlevihanesi yakınlarındaki “Ayvalı
meyhânesi” (31) tercih edilmektedir. Sevengil’in ifadesiyle, belli “kişilerin genç
çocuklara eğilim[i]”, “bu eski tür meyhanelerde de yaygın ve geçerli idi. Meyhaneciler,
içkicilere hizmet edecek gençleri güzel olanlar arasından seçerlerdi” (171). Hançerli
Hikâye-i Garîbesi’nin kahramanı Süleyman, “şu dilberin yanagından biricik daha pûse
alayım” (16) gibi ifadelerle Sevengil’in bahsettiği eğilimin çarpıcı örneklerini verir.
Yine de cinsellik, daha çok “Ortaköy cânibi”nde bulunduklarını öğrendiğimiz
genelevlerde yaşanmaktadır (22). Reşad Ekrem Koçu’nun, “Genelev” adlı makalesinde,
İstanbul’da ilk genelevlerin “İkinci Sultan Abdülhamid devri sonlarında Beyoğlunda
Yeniçarşı Caddesinde ve o caddenin ara sokaklarında” (7004) açıldığını belirtmesi
100