ALEVİLİK NEDİR? Doç. Dr. Ġbrahim ARSLANOĞLU G.Ü. Gazi ...

Mehdinin dünyaya dönerek kötülükleri önleyeceği ve dünyayı düzelteceği inancı Sünni bilim ve tasavvuf adamı olan Erzurumlu Ġbrahim
Hakkı tarafından da kabul edilmekte ve Marifetnâme(s.51) adlı eserde bu durum Ģöyle dile getirilmektedir: “Kıyamet alametleri gizli ve
açık olarak ikiye ayrılır. Açık alametlerden altıncısı, Hz. Muhammet soyundan Mehdi‟nin çıkıp 40 yıl adalet üzere gidip Hz. Ġsa‟yı
bulmasıdır.
b. Zeydilik:Hz. Peygamberden sonra Ali ve sırasıyla Hasan, Hüseyin ve onun oğlu Zeynelabidin ve
onun oğlu Zeyd bin Ali‟nin imamlığını kabul edenlere Zeydiyye adı verilmiĢtir (Ġbn
Haldun,1990:505). Zeyd, Ehli Beyt içinde Hz. Hüseyin‟den sonra Emeviler‟e karĢı harekete geçen ilk
kimsedir. Fakat adamları O‟nu terk etmiĢ ve 400 askeri ile savaĢtıktan sonra atılan bir okla 740 yılında
Ģehit olmuĢtur. Adamları onu küçük bir nehir yatağına gömdüler, fakat bazı köleler onun kabrini
Emevi ordusu komutanı Yusuf Bin Ömer‟e gösterdiler. O kabri kazdırarak cenazeyi çıkartıp çıplak
olarak astırdı ve sonra cesedi yaktırıp küllerini Fırat nehrine attırdı (Mutlu,1994:211-212.)
Ġmam-ı Azam, “Eğer insanların onun dedesini (Hz. Hüseyin) yalnız bıraktıkları gibi, onu da yalnız
bırakmayacaklarını bilseydim, onunla birlikte cihada katılırdım. Çünkü O hak imamdır. Ancak bu
düĢünce ile ona sadece para yardımında bulundum”, demiĢtir. Ġmam-ı Azam, Zeyd‟e on bin dirhem
göndermiĢ, bunu öğrenen Emeviler, Ġmam-ı Azamı sıkı bir kontrol altında tutmuĢlardır (a.g.e:211-
212).
Zeydilere göre Hz. Muhammed isim ve Ģahıs belirtmek suretiyle bir imam vasiyet etmemiĢtir. Ancak
Ġmam, vasıfları itibariyle bilinebilir. Ġmamda bulunması gereken vasıflar, HaĢimi, vera sahibi,
muttaki, alim ve cömert olması ve imametini ilan ederek ortaya çıkmasıdır. Bu vasıfların Hz. Ali‟de
bulunması nedeniyle bu kiĢi Hz. Ali olmalıdır. Ayrıca sahabenin en üstünü Hz. Ali‟dir. Buna rağmen
Zeydiler, ilk üç halifeyi meĢru saymıĢlardır (Tercüman,1987:223). Zeydiler, amelde birkaç mesele
dıĢında Ġmam-I Azam Ebu Hanife‟nin görüĢlerini benimserler (Mutlu,1994:209).
Zeydilerde ermiĢ, yiğit ve cömert olmayanlar imam olamazlar. Ġmam olmak için mutlaka Hz.
Fatıma‟nın evlatlarından olmak Ģarttır. Bütün bunlara rağmen imamlık babadan oğula geçmez, bunun
için seçim yapılmaktadır. Onlara göre iki değiĢik bölgede iki imamın bulunmasında bir mahzur yoktur
(Tai,1998/6:146). Fatma evladından seçilecek olan imamın bilgin, zahit, civanmert, bahadır olmasını,
kendisinin biada çağırmasını ve zuhurunu Ģart koĢarlar (Ġbn Haldun,1990:499).
Zeydilere göre imanın iki temel dayanağı vardır: Bunlardan birincisi, imanın doğrudan bir bilim
olduğudur. Ġkincisi ise bu imanı açıkça ikrar gereklidir. Ġmanın uygulama biçimleri Ģunlardır: Allah‟ın
isteklerini bilmek, helal olanları haramdan ayırmak, yasakları öğrenmek. Allah‟ın insanoğluna verdiği
emirleri yerine getirmek, adam öldürmek ve zina yapmaktan kaçınmaktır ( Mutlu, 1994:146).
c. Rafizilik: Emevi komutanı Yusuf bin Ömerle savaĢacağı sırada Zeydi, terkedenlere, Arapça
terkedenler anlamında Rafizi denildi. Rafiziler, Ģianın aĢırı uçlarından olup Hz. Ali‟yi Ġlah olarak
görürler (a.g.e:228-229)