You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
رﺳ ﻣا <br />
ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ<br />
ﻧﺎﺑ<br />
بﺎ درﻻ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د
2<br />
نﻻاﻟ<br />
Eden Cole (<strong>DCAF</strong>)<br />
Kerstin Eppert (UNDP)<br />
Katrin Kinzelbach<br />
ﻐه د ًﺎﺷ<br />
د ﺷ بﺎ د رﺎﺳ ﻣ هرﺎﻟ ﻟﺎ د وا ﺗ ﻐه<br />
(UNDP) ماو ﻳﺎﻣ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻐه د ،ﻧﻣ وﻣ د وﻣوه وا ﻧ هړا ر ﻟﻣ<br />
ﻏ UNDP د هد ﻧوﺧ اﺧ ﻳ اد . ﻧ بﻳزﺎﺳا ﺗﺎﻳﻧ ﻟ وﻏ د ﻐه دﺎﻳ<br />
ه وا رﺎﻳز د ﻳ د ﻟﻣ وا ﻧارﺎﻼﺳ ،ﻳروﺎﻣ ورﻬﻣ د بﺎ اد . ﺷ لﻧ ﻧﻻ سﻻ<br />
. د لﻣ<br />
:( ﺗاﺧ<br />
<br />
ﻟ ،ﺗاﺧ ﺳﺎ ﻟ)<br />
ﻧ ﺑژ<br />
Christopher Grollman<br />
ﻧورﻧا ښ د بﺎ د<br />
پﺎرو نﺎﻟرﺎ د نﺎﻣرا د ، <strong>DCAF</strong>-OSCE -١<br />
رﻓراد ،ماو ﺎﺣ د نﻧﺎﻗ د ،نادﺳ UNDP -٢<br />
هرﺎﻟ ﻣا وا ﻧﻣ ﻟ د ،ﻧوﻣ ،ﻳرﻬﺟ<br />
ﻧا ﺎﻳوﻼﺳﻳ د UNDP -٣<br />
رﺎﻣ<br />
سر هدز<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ،<strong>DCAF</strong><br />
-<br />
ماو ﻣا وا ﻟاﻋ د ،UNDP<br />
El Slavador -<br />
ﺣ رﺎﻟاﻋ : هړﺎﺑژ <br />
ﻳﺻ ﻟﺎﺧ : ﻧ<br />
: (Layout, design and print) پﺎ<br />
وا ﻳاﻳډ وا ح<br />
UNDP Bratislava Regional Center : ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻧﻧا<br />
ﻏد بﺎ اد<br />
http://europeandcis.undp.org/list/publications<br />
(<strong>DCAF</strong>) ﻣ اﺟ د هرﺎﻟ لو ﺗاﻳد د ﻧا ﻟاﺳو د<br />
http://www.dcaf.ch/publications/kms/index.cfm<br />
٢٠٠٨ ،ماو ﻳﺎﻣ ﻧﻣ وﻣ د : ﻧوﺎﺧ زﺎﻣا د<br />
هﺳ ﻟ ﻧ ،ﺗ زﺎﺟا<br />
ﺷ ﻟ ﻟ ﻧوﺎﺧ زﺎﻣا د ﺧﺑ ه ﻧوﺧ د د . د ظﻣ قﺣ ل<br />
: هﺳ لوډ ه )<br />
لودﻟ ﻧ وا ﺗﺎﺳ ﻓﺎﺣ ﺳ ﺗﻣﺎ<br />
د ﻧ وا ﺎ<br />
.(<br />
ﻳ ورﻧ<br />
ﺎﻳ ﺛ ،ﻳا رﻧا،ﻧﺎﻣ ،ﻧوﻟا<br />
©
3<br />
ﻧو ﻣ د<br />
ﻧورﻻ وا ﺗﻼﻣ ،ﺳﻣ د ﻧﺎﻳﺷ وا ﻧارﺎه ﺷ تﺎﻳز ﻳ د لوﺑ بﺎ ﺳﻻ د د<br />
ﻧﻣﻟ بﺎ د د . و ﻣ ﻣ ﻟ هړز د ﻣژ وا ﻧورﺎﻳز ود د ﻧﻣ ،ؤ ﻧ ﻣ ﺗ<br />
Dr. Philipp د وا ﻏ ( <strong>DCAF</strong> ﻧا د ICTJ د)<br />
Marina Caparani د حوا هرﻣ<br />
ﺗاﻳد»<br />
د UNDP-<strong>DCAF</strong> د بﺎ اد هرﺎﻟ د د . هﺷ ﻧاړو اﻟ ( <strong>DCAF</strong>)<br />
Fluri<br />
. و ﻣ هﻳډ هﻳډ ﻧﺎﺑﻬﻣوا صﻼﺧا ﻟ ﻐه<br />
د ،و ﺧﺑ هﻳ ﻟ د « ﻣا ﻧو<br />
د ﺗ Dr. Philipp Fluri (<strong>DCAF</strong>) وا (UNDP) ،Agi<br />
Veres وا Dr. Jafar Javan ﻟ زاراه<br />
ﺳﻣ هدﻣ ﻟ رﺎﺗ د ﻟوﺧ د بﺎ د د هﺳ ﻧﻣ وو ﻣ ﻣ ﻟ هړز<br />
،Alison<br />
Buchanan،Monica<br />
Blagescu ،Alejandro<br />
Alvarez ﻟ د هﺑﺳ . هو<br />
،Francis<br />
James ،Vanessa<br />
Farr ،Marcela<br />
Donadio ،Nadja<br />
Dolata ،Marina<br />
Caparini<br />
Gloria ،Markus<br />
Lenzen ،Michaela<br />
Lednova ،Dario<br />
Kosovsky ،William<br />
Ko<br />
Lousise ،Mamura<br />
Nasirova ،Amerei<br />
Mueller ،Lauren<br />
Matthews ،Manzotti<br />
Louise ﻟ وا Juan Rial ،Rustam<br />
Polatov ،Geoff<br />
Prewitt ،Sidonie<br />
Porterie ،Nylin<br />
ﻧاړو وﺗ ﻧوﻏر د ﺎﺧ ه ورﺎﺳ ﺑ ﻟ ﻐه د وا ﺗ د ﻐه د Sperl<br />
. و ﻣ هو ﺳﻣ ﻟوﺑ رﺎ د د هﺳ ﻟ<br />
Vahan وړاﻏ ﺧﻣ ﺳﻣ د رﺎ ﻟاﻟ د وا ﻧ ﺧا ،ﻐه د ژو د د<br />
وا Geoff Prewitt ،Mamura<br />
Nasirova ،Timothy<br />
Melvin ،Suying<br />
Lai ،Galoumian<br />
ﻣ ﻟ هړز د وا وﺎﻧرد روژ ﺧ ﺎﺧ ﻧورﺎﻳز وا ﺗﻼﻣ د ﻐه د ﺗ Peter Serenyi<br />
ﻟﺎﻣ ﻓﺎا د ﻓد د رﺎﻣ د UNDP د ،ﻧﺎ د ﻟ ﻧﻣ د ﺎ . و ﻧاړو ﻣ<br />
.<br />
وو ﻣ وا ﻧادرﻗ ﻣ ﻟ هړز د ﺧ د هرﺎﻟ ﺗﻼﻣ
7<br />
9<br />
11<br />
35<br />
61<br />
87<br />
107<br />
137<br />
165<br />
195<br />
225<br />
245<br />
277<br />
299<br />
333<br />
365<br />
393<br />
5<br />
ړﺎﻐﺑﻟ وا ﻧﻳﻌﺗ<br />
ﺳﻬﻓ ﻟﺎﻣ د<br />
(Manfred Nowak) هﻳﺳ<br />
ه بﺎ درﻻ د د<br />
: ﺧﺑ ﻣﻟ<br />
Eden Cole وا Marino Caparini)<br />
ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ ﻧﺎﺑ رﺳ<br />
ﻣا<br />
-١<br />
ﻧورﻻ وا ﻧرﺎ وواﻗ ﺎﻀﻗ وا ﻣ ،اﺟا د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا -٢<br />
ﺟﻟودﻣ وا ﺗاﺳ<br />
(Ian Leigh)<br />
: ﺧﺑ هود<br />
تﺎﻣﻌﻣ وا ﻧ -٣<br />
لوړﻟ ﺳ د ﺎﺗﺧ د -<br />
(Peter Albrecht) بﻳ -<br />
(Angela Mackay) ﻧزور -<br />
(Vahan Galoumian) ﻧرﺎ -٧<br />
ﺗ ﺟدﺑ د -٨<br />
ل ﺗ ﻣار رﺎﻋا ﻧﺎﻣزﺎﺳ د -٩<br />
(Duncan Hiscok)<br />
(Alejandra Pero)<br />
(Teodora Fuior)<br />
(Geoffrey Prewitt)<br />
تﺎﻧﺎﻣا<br />
وا ﻧﻧ<br />
: ﺧﺑ ﻳرد<br />
(Kristin Valasek) ﻲﻟاﻣﺣ ﻣا ﺗاﻳد وا ﺟ -١٠<br />
ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د وا ﻧﺣ ﺑ -١١<br />
وا Mark Guthrie)<br />
حﻼﺻا نﻧﺎﻗ د وا ﺳﻣ ﻧﻧﺎﻗ -١٢<br />
(Amerei Müller) ح دﺎﺗا د هﺳ ﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟ -١٣<br />
(Rizal Darma Putra) ﻧﻟﺎﻳﺎ دوﻣ وا ﻧﻟﺎﺣ ﻧﺑ -١<br />
ل ﺗ ﻣار ﻟﺳ د وا هﺷ ﻧﻟﺎروز ،ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د -١<br />
(Johanna Mendelson Forman)<br />
( Siphosami Malunga<br />
( Yasmine Sherif وا Katrin Kinzelbach)
7<br />
هﻳﺳ<br />
ﻟ رﺎ ﺧ هز ،ﺗ<br />
ﻧرو ټر ﻧﺎ د ﻧﻣ وﻣ د ه ﻧوﺑر<br />
د<br />
ﻣ وا ﻧوﻳﺳ<br />
ﻧ د ﻟ ﻧﻣ د ﺧﻣ دو وا ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻣا ﺑ د ﻧ<br />
ﻳ هﺳ ﻣ ﺧ ﺷ ﺳ د وا ﺧ ﺧ ﻳ ﺧو ﻳډ ،م ﻳﺎﺳ وا رﻗ رﺎ<br />
ﺷ ﻣ ﻳ د ﻧﺣ ﺑ د وا ﻧرو ټر ﻧﺎ د ﻧﻣ وﻣ د . ﺳر ﺗﺳ<br />
. د ﺳﻻ ﺗ تﺎﻣﻌﻣ ﻬﻣ ﺗ وزﺎﺳا ﻟ ﻐه د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د ﺎﻣ ،ﺗ<br />
ﻐه د ه ووﺎﺗﻧ<br />
ﻧﻧﺎﻗ وﻧوړا د ر ﻐه وا ﻀﻗ ﻧوړا ه د ﻐه<br />
هﻧد ﺧ لﻟار تﺎﻣﻌﻣ ، ﻏا ﻧﺎﺑ ﻧﻣ ﺧ د وا ﻧﺣ ﺑ ﻧوداه<br />
ﻣ د ﻧوﺑر<br />
د ،د (CSOs) ﻳ ﻣ ﻳﻧا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . هد ﻟ<br />
ﻟ ﻧوﺑر د هﺧﻻﺎﺑ وا ،ﻳ ﺛ وا رﺎ ﻀﻗ ﻧوﺑر د ،رو هدو ﺗ ﺎﺗﺧ ﺧ د هرﺎﻟ<br />
ﻟ ﻟاﻳﻧ وا ﻧﻣﺣ ه ﻐه . ﺳﻣ ﺧﺑ ﻳﺎﻏور وا ﻧﻧﺎﻗ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ<br />
ﺧ وﻬﻌﻣ ﻐه د ﻟ د ﺗﺎﻳز ﺗ ﺷ ړوﺎ ﻣا ﺑ وا ﺳاﻳد ﺗ ﻳ<br />
د ﻐه د . د لﺎﻌﻓ<br />
ﻟ ﻟﺳ وا ﻟاﻋ د ﺗ ﺑﺑ ګﻟﺎﻳد د هﺳ ﻐه ﻟ وا وﻧو<br />
. ﺧا ر ﻟ ﻣ ﺗ ﻟﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ وا وﺳ د ﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
د ﻳو ﺳواﺗ ﻻ ه ﻧ ﻏﻣ هﺑ ﻟ . ﺳرو ﺗﺳ ﻳﺎﺑ د ﺗﺎ ﺳوا ﺗ ﻻ ﻧورﺎ ﻳډ ﺧ<br />
ه وا هد ﺗﺎ ﺧا ﺗﺎﻳز<br />
ﺗ ﻟ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ ﻟ ﺗرو ﺗ ﻐه وا ﻧوﺑر<br />
، ﺷ<br />
ﻟ ﺗ . لﻟ ه ﻧو هړوﺎﻧ ﺗﺎﺳ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
،د ﻧوداه ﺷ ،ﺷ لﻟ ﻧو هړوﺎﻧ رﺳ ﻣا د ه ﻧ داه ﻳ ﺳاد<br />
اﺧ وا ﻣﻏا ﻳ هد اد ﻌﻣ ﺧ د<br />
د . ﺗﺎﺛ ﺑ وا ﻧوﻟ تﺎﺛ ،ﻟزو ﺑ ﺎﻳ<br />
ﺧا ﻧرﺎ ﺗاﻳد د رﺳ ﻣا د ،د هﺑﺳ<br />
. هد ﺎﺗړا ﺳ ه ﺗ ﻧرﺎ<br />
د ﻟ رﺎﺧا وا ناﺗ اد ﻟ ﻧﻣ ﺧﻣ ﻟ ﺗ ﻣار د تﻗ ﻣ ﻣﻏا د اﺟا<br />
د زار اه وا ﺎﻀﻗ ،نﺎﻟرﺎ ،اﺟا د رو هږوا <br />
ﺗ ﻧﻳرﻣﺎﻣ ﺳر ﻐه ﻧرﺎ<br />
ﺧو ﻐه اﻳ ﻣا ﺑ وا ﺳاﻳد . د ﺷ لدﻳا وږوا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ د ﻧﺣ ﺑ<br />
د ﻳ ﺗ ﻐه ﻣﺗ ﻧرو ار د وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺳﺎﺳ د ﺷ ﻻ ﻣ وا هدو<br />
. و دﺟﻣ لدﺎﺗ وا ګﻟﺎﻳد ﻧوﻏر<br />
،رو رﺎﺧا بﻳزﺎﺳا<br />
ﻣا ﻳﻧ د ﺳ ﻟاﻳﻧ وا ﻣ ه ﻧﺎﻣز ﺳورو د ﻧﻻ ﻣﺎﻧ ﺗ « ﺟ روﺗ»<br />
د<br />
ﻧوړا ر رﺳ ﻣا د ﺳاﻳد ﻧا وا ﻳرﺎه ﻟاﻳﻧ ،ﻧﻟ ﻧوړا ر<br />
د هد اد هﺧ ړو ﻳﻧا د ﺧ . و<br />
ﻣﻻ وﺧا د ﻟ د ﺗارﺎﺧا وا ﻧﺣﻼﺻ<br />
د ﻟﺎ د وا ﻧﺗ ﺳﺎﺳ د ﻐه ،هد ﺗﺎ ﺗﺎﺷ هدو ﻧﻧﺎرا ﺳﺎﻣ د ﻧرﺎ د ﺧﺑ<br />
لﺎﺣ ﺎﻣ د اﻳ ﻧ ﻟﺄﻣ د . هد ﺗ ﻣار ءﻼﺧ ﻧرﺎ ﺗاﻳد ﻟ <br />
د ﺳاﻳد ﻣ ﺑ ،هد ﻣﺎﻣ هﺳ ښا ﻟ ﺳو ﺳاﻳد د ﻧوداه<br />
ﻌو د د هد اد ﻳﻧا هﺳ هﻳډ زار اه . د ﻟﺳر ناوﺎﺗ ه ﺗ ﻗﻣ ﻧﺣ ﺑ<br />
ﺗ ﻧﻣرﻧ ﻧو رﺎﻧا ﻧ وا ﺑﺎﺛ ﻧﺣ ﺑ د ن وا ﻧﻣ ﻧﺣ ﺑ د ﻧ<br />
،ﺷ هدﺎﻋا ﺗﺑ ﻧړوار ﺗ سﻻ ﻧﺎﻣز ﺗ د هرﺎﻟ د د . د ﻳﺷ<br />
لﻧ ﻧﻻ <br />
هرﺎﻟ د د وا و ﻧﻻ ﻧرﺎ ﻣ ﺗ ﻳﺎﺑ رﺳ ﻣا ،ﻳاو ﻣژ ﺑ ﺗ ﺻﺎﺧ<br />
ﻟو ﺧ ﺗ ﻳﺎﺑ ﻟ ﻧﻣ ،ﺷ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗ ﻧﻣرﻧ ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ<br />
ډاډ ﺗ ﺳوا ﻟﺎﻌﻓ ﻳﺎﺑ ﻐه وا و هﺧ ﻏ ړﻟ وا ﺷ ﺗﺎ ﻧ دﺎﻧا ﻳﺎﺑ ﻐه<br />
،د ﺷ<br />
د ﻐه د وا ﻣﺧ د ﺗ ﺧ ،وﺎﻧرد د ﺗ ﻗﺣ ،رﺳ ﻣا داه ه د ﺷار ﺗ سﻻ<br />
.<br />
ﻳړﺟ ﺑ د ﺎﻳ وا د ړﻻو ﺑ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻣا
د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ه ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ د رﺳ ﻣا<br />
د بﺎ درﻻ د <br />
<br />
ﺷ ﻧاړو ﻧورﻻ ﻋ هرﺎﻟ ﻟ ﻧﻣ د وا ﻟار ﺑﺗ ټ ټ ﻟ ﻧ<br />
وا ﻓﺎﺷ ﻧاړو ﻟ د ﺑ ،ﻟو وﺎﻧرد ﺗ نﻧﺎﻗ اﻳ ﻧ رﺳ ﻣا ﺷ ا ﻧ<br />
هز . د ﺧﺑ ﺷ ﺳ ﻳ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د بﺎ درﻻ اد . و<br />
ﻧرو بﺎﺣ<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺧﻣ ﻟ د ﻧرﺎ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ﺷ ﻳو ډاډ هر<br />
. ﺷ ﺑﺎﺛ ر وا ﻧوﻟ زرا ارﺧ تﺎﻣﻌﻣ اد ﺑ هرﺎﻟ ﻟﺎﻌﻓ وا رﺎ<br />
ﻳ ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د وا ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د د . ﺧاو هړﺎﻏ ﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ﺳﺎﺳ رﺎﺳ ﻧ ﻳ ﻐه ،ﻟ<br />
ﻧ ﻧﺑﻧوژ<br />
ﻣ ﻐه ،ﺷ ﻧﺎﺳ هرﻻ هرﺎﻟ ﺧا ﺧﺑ د نﺎﻣزﺎﺳ د ﺳﺎﺳ رﺎﻳز ﺳ د هرﺎﻟ<br />
بﺎ د ،ﺑﻟو ﻟ ﺗاﻳد رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﻳ ﻟ ﻧﻣ ﻧﻧ<br />
. د ﺷ ل ﺗ هﺑ <br />
(Manfred Nowak) اوﻧ دﻧﺎﻣ<br />
ﻧرو ټر ﻧﺎ ﻧﻣ وﻣ د ه ﻧوﺑر د<br />
8
9<br />
ه بﺎ د د<br />
ﺗاﻳد رﺳ ﻣا د ﻳ ود ه ﻧ ﻐه د ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د بﺎ اد<br />
ﻻ ﻧ ود اد ،ﺗ هﺑ : ﻧاړو ﻧورﻻ ﻣ ،ﺷ ﻟﺑﻟ ﻧرﺎ<br />
. وا لﺎﺳ هﺳ ﺗ ﻣﻏا وا وا و نﻼ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺧ ﺷ<br />
وا ﻏ د ﺧﻣ دﺎﻋا ﻣﺎﻋ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا هﺳ ﻟﻧ مﺎ ﺧ د د<br />
ﻟﺎ ﻣا د وا ﻟ ها ﻧﺑ ﻧوژ هرﺎﻟ ﻟوړﺟ وا ﺗﺎﺳ د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد<br />
اﺧ<br />
هﻳډ هﺳ ﻟاﻣﺣ هرﻏ وا ﻟرو بﺎﺣ ﻟ هﻧو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ وﻌﻣ د ﺣﺎﺳ <br />
ﻟ ﻐه د وا ﻧﻧا ﻣ د بﻳ اﻟ ﻟډ د ﻟ ﻧﻣ ﻐه د . ﺳﻣ<br />
وړﺎﻐﺑﻟ ﻳﺷ لرﻏ مﺎ ﻟ د ﺷ ﻻ هد ﺳﻣ ﺑ ﻳ ﻐه ، بﻳزﺎﺳا<br />
د هزاورد ﺳو د ﻧوړﺟ ﻟﺎ د هﺳ بﻳ لوډ ﻏد ،د هﺑﺳ . ﺗر ﻧوﻏ<br />
ﺳاﻳد اﻳ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﻧا ﻣ <br />
ﺧا د ﺧ<br />
وا ﺷ لرﻏژ ﻧ ﻧﻳژر ﻧﺎﻌﻟا ﻣ د ﺎﻳ وﺷ ﻟ ه ﻧﻟود ﻐه ﺑ ،<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻟود ﻏد . ﺑﻟ ﻧ ﻧﺑﻧوژ ﻳ د ﺗﺎ ﺗاﻳد ﻏ ﺳواﺗ ﻻ ﺎﻳ<br />
ﻳ ﺳو ﺳﺎﺳ ﻧﺎﺑ ﻧﺗ ﻧاﻧوﺎﺧ د ترﻗ د ﺷ ﻻ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د<br />
. ﻟو ﻏا ،هد رﺎﻧا<br />
ﻳﻧ د وﺷ ﻟ وا ﻧﻟود ﻟﺎﻧا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻳډ ﻟ ﻧﻣ د لﺎﺣ ﺳاد <br />
رﻧ ﻳډ ﻟ ﻐه د ،هد هﺑاﺑ هرﻻ هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د ﻧﻟود ﻳﺷ لرﻏژ<br />
ﻧ ﻳ ﻐه دﻣ دږوا ﻳ د لوډ اه . ﺷ ﺧا د ﻧ رﺎ ر ﺳواﺗ تﻗ<br />
ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا رﻻ ﻟ ﻧو ﻟﺎﻌﻓ ﻳ د ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺎﺑ<br />
ﻧورﻻ د . لوړا ﻣ ﻧﻟود لﺎﺣ<br />
ﺎﻣ د وا ﻣ ،ﺷ ﻟﺑﻟ ﺧﻣ<br />
وﺎه ﻣا د ﺗ ﻣﺎﻋ ﻳ د وا ﺎﺗ ﻟ ﺗ د ﻟ د بﺎ ﻏد<br />
ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺳو ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د وا ﻟﺎ ﻣا وا ﻳﺗ<br />
ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﻣا ﻣﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه ﻟ ﻧﻣ د هد ﺷ ه زاراه . ﻲﻧا<br />
بﺎ د ﺷ ﻻ ، ﻟﺎﻌﻓ ﻳاﺷ ﺳ ﻳ ﻳډ ﻧ ،د ﻟوړا مﺎ ﻳ<br />
ﻳﺗاﺳ ﻟ ﻟ ﻋ د وا ﻳﺎﺳو ﻟ ﻧرﺎ د ،ﻧورﺎ هرﻏ ﻳﺷ ا لار د<br />
. ﺧاو<br />
ﻣا د ﺧو ﻳډ ﻧاړو وﻧو ﻣ د ﺳو وﻧړا وا ﻧرﺎ ﻣ ﺑ<br />
ﻳ د ﺧ<br />
لاﻳﻧ د ﻧ ﺳورو . ﻣوﺎﻣ ﺎﻟ ﺳﺎﺳ وا ﻧﻧﺎﻗ ﻟ اﻟ وﻏ د رﺳ<br />
ﻧودود ﺗﺎﺳ وا ﻣﻣ د ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻣا ﻣﺎﻋ د ﻧ ﻧﻻ وا مﻳروﺗ<br />
ﻣا وا ﺷ ﻣ ﻧﺣ ﻣ د ﻧ . د ﺷ ړوﺎ ﻧوداهوﻳډ <br />
ﻣ ﺳ ﻣﻟ ﺣ ﺎﻳ وا هد ﺷ هدوﻣ ﺗﺎﻳز ﻳډ ﺗ ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ ﻧﺎﺑ رﺳ<br />
. هﻧ ﺷ ﺗ ﻣار ً ﻼﺻا ﻧرﺎ<br />
ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻓﺎﺷ وا لرو بﺎﺣ<br />
وا ﺷو ﺑﺎﻣ ﻌو ﻳ ﺳاد د هرﺎﻟ د د<br />
ﻧﺧړا ﻐه ،وړاو مﺎ ﺗ ﻧﺧړا ﻣ ﺗﺎﻋﻣ د ﻧرﺎ د ﻳﺎﺑ ړﺎﻐﺑﻟ ﻟ ﻧﻣ د ،ﺷ<br />
ﺟدﺑ ،ﻗاﻣ ﻟ ،و ړو ﺳر سﻻ د هرﺎﻟ ﻟ ﻧﻣ د رﺎ ﻧ ﺳاد ﺳ ﻣﻟ <br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﺧو ﻋ ﺧ . ﺳﻣ هﺳ حﻼﺻا وا ﻳﻌﺗ ﻟ نﻧﺎﻗ د وا ﺳﻣ ﻧﻧﺎﻗ ،ﺗ<br />
ﻧرﺎ د ﺗ ل رﺎ هﺳ ﻧﺧړا وﻧړا رﻧ وا وړﺎﻐﺑﻟ ﻟاﻳﻧ ،ﺳر وﻟډ ﻟ ﺗ وزﺎﺳا<br />
ﺗ ﻣار تﺎﺣﻼﺻا هرو ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺗ ﺧ ﻣﺎﻋ ه ﻧﻧﺎ وا ﻧﻧ ،ووﺎﺗړا د<br />
.<br />
ﺷ
ﻧوﺧ د ﻧﻻ ﻣﺎﻧ ﺗ « و ﺗاﻳد د ﻣا»<br />
د <strong>DCAF</strong> وا UNDP د بﺎ درﻻ ﻏد<br />
مﺎ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ وا ﻟ ﻧﻣ د ﺳ ﻣﻟ وا د لﻣ ﻳرد ﻟ<br />
د ،هﺳ ﻧﻣﺎ ﺗ ﻋ وا ﻧ د ﻐه د ه ﻧﺧړا د ﻧرﺎ د ﺧ . د ﺷ لﻧ <br />
ﻧ ﺑﺗ ،ﻧوړﺟ ﻟﺎ ،وزﺎﺳا وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد د ﺎﻣ ﺷ ل بﺎ د<br />
ﻟاﻳﻧ وا وﻳا ﺳ زاراه وا ،ﺳر وﻳا ﻟډ ،ﺗﺎﺳﺄﺗ رﺳ ﻣا د ،ﻧ<br />
،(<br />
ﻧاﻳژﺎﺳ)<br />
هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟﺗ ﻧﻣ د ﺧﺑ ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ د رﺳ ﻣا د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
.<br />
د ر ه ،ﻟ ﺎﺗﻣ<br />
10
11<br />
ﻣﻟ<br />
ﻓ<br />
MARINA CAPARINI AND EDEN COLE<br />
ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا <br />
: عﻣ<br />
ﻧرﺎ ﻣﺎﻋد<br />
ﺗاﺳ وا ﺣ
Marina Caparini and Eden Cole<br />
ﻧﺎﺑ رﺳ<br />
13<br />
١<br />
ﻣا <br />
: عﻣ ﻧرﺎ ﻣﺎﻋد<br />
ﺗاﺳ وا ﺣ<br />
ﻧﺧ د ﻓﺎﺷ وا ﻟرو بﺎﺣ د رﺳ ﻣا ل ﺧاﻣ ﻣﺎﻋ ﻧرﺎ ﺗاﻳد <br />
ﻟ ﺧاﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺣﺎﺳ ﻟﺎ ﻣا د . ﻟ ها ارﺧ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ<br />
د اﻳ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د : ﺳﻣ ﺗﺎﻳز هﻳډ هﺳ ﻟاﻣﺣ<br />
هرﻏ وا ﻟرو بﺎﺣ<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻟوﻣ د ﺗﺎﻣﺧ وﻧوړا وا ﻣا ﻣﺎﻋ ﺑ ،ﺗ « ﺳو ﻧورﺎ»<br />
د ﻣﺣ<br />
د ﻟ ﻧورﺎ . ﻋ ه ﺗ ﻧﺎﻧ د ﻳﺎر ﻣﺎﻋ د هﺳ ﺗاﺟا ﻟ ورادا وا<br />
ﺳو د ﻟ ل اد ،تﺎﻋاﻣ ﻧﺣ ﺑ د وا ﻋ ﺳ هﺳ ﻧاﻗ ﻟ ،ﻟﺎ<br />
،ﺗاﺟا<br />
د ﻣﺣ<br />
ﺳاد د وا ﻧﻧا ﻣ د بﻳ ﻟډ ﻐه د ﻟ ﻧﻣ د ،د هﺑﺳ . ﺳﻣ هﺳ<br />
ﺳﻣ هﺳ وړﺎﻐﺑﻟ ﺷﺎﺣ د ﻟ د ، بﻳزﺎﺳا ﻟ ﻧﺎ داﻧا وا ﻟډ ﺗرو ورﻧ<br />
ﻣ ورﻧ د ﻟ د ﺳو ﻧوړﺟ ﻟﺎ د زار ﻏد وا وا ﻏ ﺧ ﺗ ،<br />
ﻐه ﺑ ، ﺳاﻳد ﻲاﻳ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﺗﺗ د . ﻧا<br />
. ﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ ﻳ د ﺷ صﻼﺧ ﻧ ﻧﻳژر نﺎﻌﻟا ﻣ وا وﺷ ﻟ ﻧﻟود<br />
ﻧﺎﺑ ﻟﻧ ﺗ ﻧاﻧوﺎﺧ د ترﻗ د ﺷ ﻻ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻟود ﻏد<br />
. و هﻏا ،هد رﺎﻧا ﻳ ﺳو ﺳﺎﺳ<br />
لﺻا ﻧرﺎ ﺗاﻳد د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا <br />
ﺷ ﻣ لاﻳﻧ ﻳ ﻧرﺎ<br />
ﺗاﻳد ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ،اﻳار ﺎ ﻟ ﺟ ﺳ د<br />
ﺳاوﺑ د ﻧﻻ او ﺗ ﻣا د ﻧوداه لﺎﺣ ﺳاﻳد ﻟﺎﻧا د . د ﻟ ﺻا<br />
ﻳ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د ﻧﻳژر ﻧﻟﺎ روز وا نﺎﻌﻟا ﻣ د ا ﻧورﺳ ﻣا وﺑ د وا<br />
وا وﺟ د . لﺷ ﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﻧورﺳ<br />
ﻣا ﺧ د هرﺎﻟ ﻟﻣ د ،دﻟرد ﻟوﻣ<br />
ﻣا ﻧ هرﺎﻟ ﺳاﻳد ﻧوﻟ تﺎﺛ ﻳ د ﺗ هو ه ﻟ رود ﺳورو د وﺷ<br />
ﻟاﻳﻧ وا وﻳا ﺳ ،ﻣ د وا ﻳﺎ ﺗاﻳد ﺳاد د حﻼﺻا رﺳ ﻣا د . ړﺟ تﺎﺳﺄﺗ<br />
. و<br />
ﺻا ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧوړا ﻐه د وا نﺎﻟرﺎ ًﻻﺻا ،ﺗﺎﺳﺄﺗ<br />
ﺗاﻳد د ﻧرﺎ ﺗاﻳد<br />
اد ﻬﻣ ﻟ ﺗ<br />
،ﺗ ،ﺣ ﻟﺎ ﻣا د رﺳ ﻣا ﺧ وا اﺟا ﻣﺣ د ،ﻟ ﻧﻣ ،<br />
ﻟ ﻧﻣ ،ﻏ ﻧﺎﻟرﺎ<br />
، ﺟ ﻟ ﻏد د . هد ﻟﺗ ر ﻧو ﻟﺎﻌﻓ ﺗﺎﺣﻼﺻاوا ﻧرﺎ<br />
ووﺎﺗﻧ ﻟﺎ وا ﻧرﺎ ﺗ ﻟو تﺎﻧﺎﻣا تﺎﻳز ﻟ ﺗ ﻳﺎ د ﺳر ﻟډوا<br />
.<br />
ﻧو ﺗ ﺗ
ﻳ وا رادا ﻣ ﻣ ﻳ د ﺗ ﺗاﻳد وا ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺗﺎﺳﺄﺗ د رﺳ ﻣا د<br />
د ﻟ ﺗاﻳد ﻳ د رﻻ ﻟ ﺳوار د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻏد د ﻧﻻ ﻣا ﺗ ﺎﻀﻗ اﺧ<br />
ﻧﻣ ﻏ وا ﺗاﻳدﻏ ﺗ د ﻟ ﺻا ﺷ ﻣ ﻳ ﻓ ﻣﺄﺗ د ﻣا د هرﺎﻟ<br />
وا ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣاو ﻣا ﻣﺎﻋ د . ﺷ ﻟوړاو ﺎﺷ ﺗ ﻧﻳ ﺗ ﻧودود ﻧا<br />
وﻳا هﺷ ا ﺗ ﻣا « ﻣ»<br />
د ،ﻟوړا مﺎ ﻳ ﺗ ﺗﺎﺳ<br />
ﻧﺧ ﻳداز ﺗاﻳد<br />
. ار ﻧﺑﻣوړ اﻳ ار ﺎ د ﺑﺎﻣ د ﻧاﺳ د ،د ﺗ ﻧا ﻧﻬﺑ<br />
رﺳ ﻣا د د ﻟﻧاﺗ ﻧﻟود هﺳ و ﺗ ﻧﻣ نﺎﻧا ه د وا ﻣا ﺑ<br />
ﺗ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻧﺣ ﺑ د وا ﻣا د ﻋﺎﺗا د عﺎﻓد ﻧﻬﺑ ﻟ مﺎ ﺗﺎﻣﺧ ﻧوړا ر<br />
. وړاو<br />
ﺑ د)<br />
لﺷ ﻧﻣرﻧ ﻟاﻳﻧ د ﻟاﻣﺣ ﺗاﻳد رﺳ ﻣا د ﻧ<br />
ﻟاﻳﻧ<br />
د لوډ اه وا بﻳﻏ د ﻧﻧا وﻳا ﺳ وا ﻟاﻳﻧ وﻳډ وا ( رو ټﺎ ١-١ ﺗ<br />
،هﺳ ﺗ د ﺑﺗ د ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻣا د . د طﺷ ﻧﻣﻟ ﻧﻧﻼ<br />
د ﻳرﺎه د وا ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻐه د ﺗﺎﻳز ه ه ﻳﺎﺳو ﻐه د وا ا ﻧﻟوډ ﻣ ه ﺣ ﻧوړا<br />
. ﺗﺎ وا ﺗ ﺟو هﻳډ ﻧرﺎ ﺗاﻳد ﺳﻣ<br />
ټﺎ١-١<br />
ﻧﻣرﻧ لاﻳﻧ : ﺳوار ﻟﺎ ﻣا د ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗاﻳد<br />
ﺗ<br />
ﺳاﻳد ﻧوﻟ تﺎﺛ وا هﻳ ( ٢٠٠٠)<br />
٩/ ﻧﻏ ﻣﻋ د ﻧﻣ<br />
وﻣ د<br />
، وا رو هدو ﺗ ﺳاﻳد ﻏ ﻧﺎﺑ ﻧﻟود هﻧﻏ ﻣﻋ ﻧﻣ<br />
وﻣ د<br />
: ورﻻ وﻧﻻ ﻟ ﺗ ورﻧ د<br />
؛هﻗ ﺎﻀﻗ اﺧ ( v<br />
ﻧﺣ ﺑ د هرﺎﻟ ﻧﺳ<br />
وا ﻟ ءاﺟا د نﻧﺎﻗ د وا ﻳرﻣﺎﻣ ﻣ د ( viii<br />
؛ﻧﻣاو ﻳا ﻧو<br />
. د ﻧرو بﺎﺣ ﺗ ﻣﺣ ﻣ ﻣ ﺗاﻳد ځ ل ﻣډاډ ix<br />
http://www.un.org/Depts/dhl/resguide/r55.htm<br />
ﻧا د رﺎه وا ﻣا د ﺎورا ه ﻧﺧړا ﻲ – ﺳﺎﺳ د ﻣا د<br />
ﻧورﻻ (OSCE)<br />
ﻧﻧﺎﻗ ﺗاﻳد د ورﻻ وﻧﻻ ﻟ ﻧا ﻣا هﻧد ﻧﻟود د ﻧورﻻ ﻏد<br />
: ړوار ﻧﻻ لو ﻣ ﺗ ورادا ﺧﺑ<br />
د <br />
؛رﻣ ﺟدﺑ وﻧوړا د رﻻ ﻟ ﻌﺟاﻣ ﻧﻧﺎﻗ د<br />
؛بﻳﺎﻧ<br />
ﺳﺎﺳ ﻧا ﻟاﺳو د<br />
ﻐه د وا لزور ﺑﻣ د ﻧا د ﺳ هﺳ ﻧﻧاﻗ ﺑ ﻟاﻳﻧ د<br />
؛لﻟﺎﺳ<br />
14<br />
•<br />
•<br />
•<br />
( ج<br />
-١
ترﺻ <br />
ﻧوﻏﺳ د ﻧا ﻟاﺳو د ﻧﻧاﻗ ﺑ ﻟاﻳﻧ د<br />
بﺎﺣ<br />
؛ل<br />
ﻐه د ﺗ بﺎ وا<br />
ﻊﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ هرﺎﻟ ﻟ د وﺎﺗړا وﻧوړا د ﻧﻳرﻣﺎﻣ ﻣا ﻧر <br />
؛لدﻟرد هﻧد هرﺎﻟ ﻣ د ﻟﺳر ناوﺎﺗ د ﺗ ﺷ ﻐه د وا ﺧ ﻣ د<br />
ﻧﺣ<br />
ﻧﻣ وا<br />
ﺑ ﻧﻧﺎﻗوا ﻟﺳ ﺧ د ﻻ ﻧ<br />
ﻧا لاﺳو<br />
ﻣﻗ ﺎﻳ ﺑژ ،هﻓ ،ﻳد ،ﻣ ﺧ ﻟ ﻐه ﺎﻳ دوﻣ ل ﻋ<br />
. ﺧﺑ ﺑ ﻳه<br />
http://www.osce.org/utem/883.html<br />
رﺎﺳ ( ٢٠٠)<br />
١٧١٣<br />
ارﺷ د ﻣﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ د ﺎورا د ه لو ﺗاﻳد د<br />
ﺎﺗړا ﺗ ﻗاﻣ ﺗاﻳد لوډ ﻳ ﺟو د ﻧ . و عوﻣ وا ﻧﻧﺎﻗ ﻳﺎﺑ تﺎﻣاﻗا ﻣﺣ د -<br />
ﻐه<br />
،ﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ ﻳ ﺎﻀﻗ . هرﻏ ﺑ ﻋ اﻟ نﺎﻟرﺎ د ﻳﺎﺑ ﻗاﻣ ﻏد ،هد<br />
ﺗ ﻧﺣ<br />
ﺑ هﺳ ﻐه ﺗ دﺎﺳا هړوﺎﻧ لوډ ه <br />
ﺗارﻣ ﻳﺎﺳا د ﺷ ﻻ<br />
دوا ﻧورﻻ ﻟﺎ د ه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ<br />
. رو اﺳ ،ﻳﻟو<br />
ﺧ ﺎﻳ ﺷ ﻧﻻ<br />
. ﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ ﻳﻐه ﺗارﻣ<br />
ﺳﺎﺳ رﺳ ﻣا د ﺗ ﺧا رﺎ ﺳو ﻧﻧﺎﻗ ﻳﻧﺎ<br />
ﻟ ﻳ ﻟ ﻗاﻣ ﺗاﻳد -٧<br />
،لﺻا نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا : ﻟ د ترﺎﻋ ﺳو ﻧﻧﺎﻗ ﻏد . ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻓﺎﺷ وا لرو بﺎﺣ<br />
ﻳ فه ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻣﻋ ﻐه د هﺑﺳ وا مﺎﺣا ﺳژﻟ وا ﺗﺎﺳﺄﺗ وا تارﻣ ﻧﻧﺎﻗ<br />
،اﺟا)<br />
ترﻗ ﺳﺎﺳ د وا اﺧ ﻳ ﻟ ﻳړا د ﻣ ﺗ ﺧﺑ ﻣ د رﺳ ﻣا د<br />
ﻧوﻧ ﺳﺎﺳ ،ﺳر ﻳا ﻟډ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ)<br />
وزﺎﺳا د ﻟ ﻧﻣ<br />
د وا ( ﺎﻀﻗ وا ﻣ<br />
. اﺧ ﺑ ﻟ ( رﻧ ﺳاه وا<br />
http://assembly.coe.int/main.asp?Link=/documents/adoptedtext/ta05/erec1713.htm<br />
ﺳاﻳد د ﻧ ﺷ ﻳ <br />
: ټر ﺎﻣ ﺑ د لﺎ<br />
15<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
٢٠٠٢ د UNDP د<br />
ل<br />
ﻧﺗ ﺧ د ﺗ و ﻣﻳ هرﺎﻟ ﻧوړﺟ ﻟﺎ د ﻳﺎﺑ ﻧﺳ ﺗاﻳد <br />
. و ﻧرو بﺎﺣ نﺎ<br />
ﻧاړو ﺧ ﻣﺎﻋ د ﺟو دﺎﺳا د ﻌﺑﺎﻣ ﻣﺎﻋد وا ﺟو<br />
،و ﻧ ﺧﺑ ﻓ ﻟ ﻟوزرا د ﻧﻟﺎﻌﻓ د رﺳ ﻣا د تﺎﺳﺄﺗ ﻧرﺎ د <br />
ﻓ ﺳاد ﻟ ﺗ . ﻧ ا ﺗ ه رﺳ ﻣا<br />
ﺑ ﻧرو بﺎﺣ ﻣﻏا<br />
ﻳ : ٢٠٠٢ ،ټر ﺎﻣ ﺑ د . و ﺗﺎ ﺗ ﺑ نارود ﻳ ﻧﻣﺎ ﻧ د ،<br />
. ٨٩ ﺎ ،(<br />
OUP,2002 : رﺎﻳﻧ)<br />
،ل ﺳاﻳد د ﻧ ﺷ<br />
http://hdr.undp.org/en/media/hdr/_2002_en_comlete.pdf<br />
رﺳ ﻣا د : ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﺎﻣوا<br />
ﻟﺳ د ،ټر ﻲﻣ ﻲﻣﻋ د ﻧﻣ وﻣ د<br />
لﺎ ٢٠٠٨ ،٢٣<br />
رﺟ د ،ارﺷ ﻣا د ﻧﻣ وﻣ د ،ﻧ ﻧﻣ وﻣد ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻳا<br />
دود د ﻣا هرﺎ ﻐه د د ها ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د -١٨
وا تﺎﺳﺄﺗ لاﻳﻧ وا ﻣ ﺷ <br />
ﻳ ﻐه وا دږ مﺎ ﻧاړو ه وﺻﺎﻋ <br />
ﻣ د ﻐه ﻧﺎور وﺎﺗړا هرﺎﻟ ﺗﺎﺗﺗ د ﻣا د زاراه<br />
ﻐه . ﻟ نو ړﺎﻐﺑﻟ<br />
<br />
رﺎ تﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا<br />
د ،ﻳﺳ ﻋ . ﻧ مﺎ ﻳړا ﻣﺗ<br />
وړﺎﻐﺑﻟ<br />
د . ړوﺎ ﺻﺎﻋ ﻣا د ه ل ﻟاﻣﺣ ﺗاﻳد وا لرو بﺎﺣ ،بﻣﻏا<br />
،<br />
ﻳﻧاړو ټﺎ ﻳ د رﺎ د ﺧﻣ ﺳﻣ د هﺳ وړﺎﻐﺑﻟ ﻣ ﻟ تﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا<br />
. ﻟ<br />
ﻳ ﻟ رﺗ ﻳ د ﻣا<br />
د نﺎﻳﺷ لاﻳﻧ رﻧ وا ﻧﻣ ﻣ ﻧ<br />
http://www.in.org/Docs/journal/asp/ws.asp?m=s/2008/39<br />
http://daccess-ods.un.org/access.nsf/Get?OpenAgent&Lang=E<br />
16<br />
ﻳﻌﺗ ﻧﻓ د ﻐه د وا ﻟ ﻧﻣ د<br />
، و د ﻳاو ﺗ ﺣﺎﺳ ﻧﻟﺎﻌﻓ و ﺧ ﺧ د اﻟ ﺧ د ﺗ ﻣﻋ ﻟ ﻧﻣ<br />
د ﺧ ﻣ قﻼا ﺗ رﻻ ﻐه حﻼﺻا ﻏد . هدو ﺑ ﻧزرا وا ﺧﻣ<br />
ﻧﻓﻼﺧا د وا ﻟدﺎﺗ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ،ﻌﺗ ﺧ د ،ﻟو ﻧ ﺧ د ،ﻟﺎﺳ د ﻧوژ ﺧ<br />
ﺧ ﻟ د لوډ لوډ هﺳ ﻏﺎه م)<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ وﻟ وا ﻳړا د ،بﻳﻣ د ﻣﺗ<br />
هﺳ ﺑ ﻳ هرﺎﻟ ﻟ ﺗ ﻣار د ( ړﺟ ﺳ ﻟاﻳﻧ وا ﻳا ﺳ ،ﻣ<br />
،ﻣ ﻐه ﺧ<br />
د وا ﺧ ﻟو وا ﺳﻣ<br />
ﺗﺎﺗ ،ﻟ هﻣ ،ﻟډ ﻟﺎﻳﺎ ،ﻳدﺎﺗا ﺻ . ﺷرد ﺷار<br />
. د ﺑ ﻟ ﻧﻣ د ﻧرﻏ ﻧوﺳوا ﺻا ﺎﻳ ﻣﺑ<br />
وﻳا ﻟډ د ﻟ د ﻧورﺎ ﻐه ، بﻳزﺎﺳا ﻧورﺎ ﻋﺎﻧاﻏ د ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺑﺎﻣ وړﺎﻳو<br />
ﻲ ﻣﺎﻋ ،ﻧو ﻧﺎﺑ ﻧارﺎﻳﺎﺟ د ﻟ ﻧوﻧﺎﺑ ﻣ ورﻧ د وا ،د ﻣ <br />
ه ﺧ ﺟو ﺗﺎﻋﻣ ﺎﻳ ﺻﺎﺧ د ﻟډ ﻟ ﻧﻣ د ﺧو . ﻳرد <br />
. هﺳﺗ ﻧ اﻟ ﻟډ ﻧوړا دﺎﻗا ﺎﻳ ﺷ م د ﺗ ﺻﺎﺧ ﻐه ﺧ ، له<br />
،ﻟ ﻟاو ﺷ ﺣﺎﺳ ﻣﺎﻋ وا ﻋ ﺳ ﺧ ﻼﺟ ﻟود ﻟ ود لﺎﺣ ﺳاد<br />
د ﻣﺗ ﻟډ وﻟ ﻣ د . ﻟ رﺎ واﺳ هﺳ ﺳﺎﺳ وا ﻣﺣ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د ﻣﺗ ﺗﺎﻣﺎﻣ ﻣﺣ وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻟود ،وﻏ د ﻟ د ،ﺳﻣ د هﺳ ﻟ ﺗ ﻣار د دﺎﻋا<br />
ﺷ لﻧ ﻟ ﻧﻣ ﻳډ ،هﺳ بﻳزﺎﺳا د د ﻟ د ﺳ ﻣ وا ﻟه د ګﻟﺎﻳد<br />
د . د ﺳ ﻧوژ ﻣ ﺧ د ﻳ ﻟاو ﻣﺣ ﻟ زار اه وا ﺳﺎﺳ <br />
. ﻟ ﺧﺑ وﻧد ﻬﻣ ﻧورﺎ وا ﻟﺎ ﻣﺣ د زاراه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻟاﺧ د ﻧړﺟ ﺗاﻳد د ﻳړا هﺧ هﻳ ﻣﺗ ورادا ﻟود وا ﻣﺣ ،ﻟ ﻧﻣ د<br />
ړﻻو ﺑ ﻧرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ ﻟ د ﻳړا ﻟود – ﺧ د ﻐه . هد ﻧﺎﻧ<br />
. بﻳزﺎﺳا هﻓ ﺗاﻳد ﻳ د ، ﺻا ﻣ ﻳ ﻣﺣ ﻧا ﻳ د وا د<br />
ﺧو ﻳډ ﺧ ﻧوﻟ ﻗﻼﻋ : ﻟ هﻏا هر<br />
ﻧﺎﺑ ﻟاﻣﺣ ﺳاﻳد ﻧا<br />
د وا ﻟﺎ د هﺳ ﻟدﻟرد ﻋﺎﺗا ﻌﻣ وا ﻟﺎﻌﻓ د ﺧ ، ﻧ ﻟ ﺳر سﻻ د ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د هړا د ﻧ ﻧﺑ ﻧوژ ﻳ . ﺧا ﻟ ﺑ د ه ﻧﻳﺑ د ﻟﺎ<br />
ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ه رﺎ وا ﻣ ﻧ<br />
،ﺷ ا لﺑﻟ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. وړاوار مﺎ ﺧ ﻣﺎﻋ د ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﻟﺎ د لوډ د وا هدوﺎﺗ ﻧﺑ لوډ ﻏد ﺷ<br />
ﻣﺎﻋ وا ﺗﺎﻋﻣ ﻣﺎﻋ د ﺳﻣ ه هﺳ د ﻟ ﻟډ ﻟﺎﻌﻓ وا عﺎﺗا لﺎﻌﻓ ﻟ هﻳ <br />
ﺎﻳ ﻟﺗ هزوارد هﻳ رﻻ د ﻟ ،ﺷ ﺗ وا هرﺎﺧ ﺗ هﺑ<br />
تﺎﻣﻌﻣ ه ﻟﺎ
ﺑ وا ﻣ ،ﻣ د اﻳ ر ﺳوا ﺗ ﻐه ،ﺗﺎﻳز تﺎﻧﺎﻣا نو د ﺳو ﻣﻣ<br />
ﻣ لوﺑﺑ ﺗ ﻋا ﺗ ل لﺳر ﺗﺳ رﻻ ﻟ هدﺎﺳا د ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟا<br />
. و<br />
ﺷ طﻀﻣ ﺗ هﻳډ ،ﺑﻟ ﻳ هړا ﺎﻣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧ ﻬﻣ ﻐه<br />
هرﺎﻟ ﻟاﻣﺣ ﺗاﻳد د ﺳ ﻣا د ﻳﺗ ﻧﻟود ﻏ ﺧ OECD-DAC . د<br />
1<br />
. و ﺗﻼﻣ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د ﺧﻣ و ﺗ ﻣار د لﺎﻳﺎ حﻼﺻا ﻳ د<br />
ﻧ ﺳوا د رﻻ ﻟ وړﺎﻐﺑﻟ ﻣ د وا ل ﻣ د : د ترﺎﻋ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻏد<br />
ﻟاﻟ ﻟ لﺎﺣ ﺎﻣ د ه . لرو هدو ﺗ ﻧودﻣ رﺎ د ﻣ ﻟوړﺟ د ﺑ<br />
د وا ﻳﺑ ﺗﺎﻣﺧ ﻧ<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ رﻧ ﻟ ﻧﻣ د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﺗ هد<br />
ﺳو ﺧا ﻳ ﻟﺎ د زار اه ﻐه ،ﻳوو ﺗ ﻧ د هرﺎﻟ ﻧوداه ﻧ ﺳﻣ<br />
ﻟﺎ»<br />
د لرو ﻳاه ﺗ ﻧﻟود وﻏ OECD د ،ﺗ ﺑ د . ﺑﻟ ﻧ <br />
. و ﺗﻼﻣ ﺧا ﺧﺑ ﻟ ﻟډ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ رﻟ ﺑﺎﻣ د وﺗا وﺧ د ه<br />
ﺧاو هﻧو ﺧﺑ ﻟﻧ ﺗ د ﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ هﺳ نو ﻏد ﺧ ﻟ ﻐه<br />
ﺳو د ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺗ و ﻧوﻳﻧاړو ﻋ زاراه وا ، هړﻟ ﺳ ﺎﺗﺧ د ﺧ د وا<br />
2<br />
ﻧﻣ د ﻟ ﻣ ﻳ ﻧ ﺳﻣ ﻟﺎﻣ<br />
لاﻳﻧ ﺟو د ﻧ « . ﺳﻣ هﺳ ماود ﻟ<br />
د هرﺎﻟ ﻟ ﺗ ﻣار د ګﻟﺎﻳد ﻧوﻏر ﻳ د ﻐه ،و ﺳﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ<br />
ﻟﺎ د وا ﻟوړﺟ ﻟﺎ د ﺷ ﻻ ګﻟﺎﻳد لوډ ﻏد ،ﻟ ﻓ وا ﺎﺗړو ﻧد<br />
. ﻟو ذﻧ ﺳ ﻣﻟ ﻧﺎﺑ ﻟ<br />
ټﺎ ٢-١<br />
ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د وﻧړ مﻧ د ﺎورا ﺧ وا ﻣ <br />
وﻳرﻧ د مﻧ د ﺎورا ﺧ وا ﻣ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧ ﻐه<br />
ﻟ ﻧﻣ د . ﻳﺷ ﺛ ﺎ ﻳرﺎﺗ د وا د ﻧوﻳه<br />
ﻧ ،د ﺷ لﺑﻟ ﻟ ﻧ<br />
اﺧ ﻳ د لو ﻟ ﻟود د وا ﻟ ﺗ ﻣار ﺎﻀﻓ « ﻧﻣ»<br />
د ﺗ ﻟﺎﻌﻓ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺗ ،و<br />
رﺎ ه ﻧﺎارﺎﻧ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . دﻟرد ﻧ ﻟ ﺗ ﻣار ﺎﻀﻓ<br />
ا ﻊﻣ ﺷو ﻧﺑ ر ﺗﺎﻋﻣ ﻐه ﺗ ، ړﺟ لﺎﻳﺎ داز د<br />
عﺎﻓد د ﻧارﺎ د ﻟ ،ﺗ ﺑ د . ؤ ﺷ لرﻏ مﺎ ﻟ ﻟود د ﺎﻳ وا ﺷ<br />
ﻳډ ،و هزرﺎﻣ هرﺎﻟ ﻧﺣ<br />
د ﻧارﺎ ﻣﻣ د ﺗ هرﺎ ﺗ لوړﺟ <br />
د هرﺎﻟ<br />
ﻧ دﺎﻧا د ﻟود د وا ﺎرو لﺎﺣ و اﺧ د ،ﻧﺎﺑﺎ ،ﻌﻣ اﺧ د رژ<br />
د ﻳړا وﻳا ﻟډ ﻳﻧ د وا رﺎ ﻳ ﺷ د د هﺑﺳ . و ﺳ وﻳړﺟ د ﻧﺎﻟﺎﻧروژ<br />
ﺗ ﻟﺎﻌﻓ داه ﺑ ﺷ او داه ﻳ ﻟﺎﻌﻓ ﻟ ﻧﻣ د رﻻ ﻟ ﺟﻟﺗ<br />
„Solidarity“ رﻏ ﻣﻧ نﺳ د ﻟ ﺗ<br />
ﺑ د هرﻻ د . رو مﺎﻬﻟا<br />
ﻳرﻬﺟ ﺗاﻳد نﺎﻟ د ﺳورو وا ه ،ﺎاﺳ ﺷ او<br />
. رو مﺎﻬﻟا ﺗ ﻧرﻏ<br />
٩٠ وا ﻧرﻏ<br />
وو ﻟو د<br />
: ﺳ<br />
: لوړﺟ ﻟ ﻧﻣ ﺗاﻳد ﻳ د نﺎﻟ ﺧ ، Christiane Olivo<br />
Palgrave, New York, 2001, pp.11-15 ،دﺎﺗا ﻣﻧ<br />
1 OSCE, Security System Reform and Governance: Policy and Good Practice. Policy Brief, Recommendation<br />
VIII,2004, p.7.<br />
2 Ibid, p.4<br />
17
18<br />
ﻣ هرﺎﻟ ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ د رﺳ<br />
ﻣا<br />
»<br />
د ﻣا ﺗ هﻳا دود ﻧ ﻟ اﻳار و<br />
ﺗ ﻣار د ﻧﻟود ﻟو د<br />
د وا وﻳﺧ د ﻟﺻا ﺗاﻳد<br />
د ﻣﺣ د ﺧ ،ﻳﺷ ﻳﻌﺗ هﻧ ﻟ « مﻳرﺎﻣ»<br />
ﺎﻳ « ﻟﺎ<br />
ﻣا د ﺗ ﻣﺎﻋ ﻳ د ﺗ ﺻﺎﺧ ،ﺣ ﻣ وا ﻟ ﻏ د ﻣا ﺑ<br />
ﺗ ﻳﻧا د اﻳ ﻣا ﺳﺎﺑ نﻼﺑ د ﻧﺎﺑ رﻣ ﻳ ﻐه ،ﻣ ﺑوﺑ د<br />
. ﻧﻻ ذﻧ<br />
. ﻳاوو با ﺗ وﺎﺗړا ﺧ د ﺗ ﻣ ﻳﺎﺑ ﺑ وﺑ ﻣا د ﻣ ﻟ ﺻا د ﻣا ﺑ د<br />
وا ﻧﻧﺎﻗ د اﻳ ،هرو ﻧ ﺎﻳ لوﺧ ﻧ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻏ لرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ<br />
ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣﺎﻋ ه ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺧ د ه ا رﺳ ﻣا . و ﻣا ﻟ ﻳﻻد <br />
مﺎ ﻳﻻد ﻣﻣ د ﺑﺎﻳا ﻏ ﻣا ﻣ د وا<br />
<br />
<br />
ﻳدوﻣ ﻧﺎﺑ<br />
هرﻻ هرﺎﻟ ﻧورﺎ هړوﺎﻧ د وا وړا ناوﺎﺗ ،ﺗﺎﻳز وا طاﻓا ﻣﻣ ﺧ . ﺷ ﺗﺎﺳو<br />
رﺎ د ﻣﻣ د ،ﺗ ﺑ د . ﻟوړﺟ ﺑ ﻟﺎ د ه وا ﻋ ه ،وراوا<br />
3<br />
. ﺷ ﻟاو هد ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺎﻳ وا ﻣ ﻟﺎﻣ هړوﺎﻧ ﺟو ﺧا<br />
د ﻟ هﻧد ﻟود ﺗاﻳد ﻳ . هﻧد ﻬﻣ ﻟ ﺗ ﻟود د ﻣﺄﺗ ﻣا د ﺧ د<br />
. و ﻧرو بﺎﺣ ﺗ ﺧ وا فﺎﺷ ،ﻣﻏا و ﺑوﺑ هرﺎﻟ ﻣا ﻳ ﻐه<br />
هد ﻊﺟﻣ عوﻣ وا ﻧﻧﺎﻗ ﻳ ﻐه ﻟود ﻣﺧ ﻣﺎﻋه ﺑ د ﻟ ﺗاﻳد<br />
ﺗ ﺷ ﺷ ا د ﺷ ﻧد ﻟا . ﻣﺄﺗ ﻣا ﻣﺎﻋ ﺷ ﻻ<br />
ﻧرﺎ ﺗ ﻟ ﻧﻣ وا ورادا د ﻟود د ﻳﺎﺑ ﻧو وا تارﺎﺧا ﻐه د ﺧ ،ﺷ ارو هرﺎﺟا <br />
د ﺗ لﺎﻣ د ،رﻻ ﻟ نﻏ ﺎﻳ « ﺑ ﻓ»<br />
وا لو د ورﺎ ورﻻ ﻣ د . ﺷ ﺗﺎ<br />
ﻧﻻ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د رﻻ ﻟ ﻌﺟاﻣ ﺳر ورﻧ وا ﺗﺎﺳﺄﺗ د ،ﻳﺎﺳو ﺗﺎﻐﺗ ،ﺳر وﻟډ<br />
، ﺗﺎ ر ﺗ ﻧﺣﻼﺻ ﻧﻳرﻣﺎﻣ ﺧ د رادا ﻏد ړوار ﺗ سﻻ ډاډ ﺷ ﻻ<br />
ر رﻻ ﻟ وا ﻧرﺎ ﻣ د ﻟﺎ وا ﻧورﺎ ﻐه د وا ﺧا ﻧ رﺎ ﻧو هړوﺎﻧ ﻟ<br />
د رﻻ ﻟ وﺧا د ﻧو ﺳﺎﺳ د ﺧ د ﻧ ﻟ ﻧﻣ د ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د . ﻣﺎﺗ<br />
. ﺳ ﺎﺗړوﺎ د ﺳو ﺗاﻳد<br />
ر ﺣﺎﺳ ﺗ ﻟاﻣﺣ وا ﻟﺎ ﻣا د ،ﻓ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻟ<br />
د ﻧوژ ﻧﻣ د<br />
هو اد ودږوا ﻳرﺎﺗ د ﻟﺎ ﻣا ﻧﺳﺎﺳ ﺗاﻳدﻏ وا ﺗاﻳد . ﺧا<br />
وا ﻟاﺳﺎﺳ ﻧﺷ ادﺳ د وا ﻌﺻ زاراه وا ﻧوﻟزﺎﻣا ﻣا وا ﺳﺎﺳ <br />
ﻟا ﻌ ﻧوﻟزﺎﻣا ﻏد د . ﺷ ﺗﺎﺳو ،ﺧا ﻧﺗ ﻧﻳ ﻟ ﻧﺎﺑ ﻟاو ﻣا<br />
ﻟ ﻧﺎ وړړﻟ ﺗارﺎﺳا وا ﻟ ، د ﺗ ﻣﻋ ﺷ ا ﺧ ،ﻟ ﺗ<br />
ﻧوﻟزﺎﻣا<br />
ﻣا ؛ﺷ لﻧو ، هر رﻻ ﻟ وزﺎﺳا ﺧ د ﺎﻳ ًﺎﻣ داه ﻳ ﻣ<br />
ﻣ ؛ ﻋ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﺧ د ﻣﺎﻌﻣ هﺳ ادﺳ وا ﻌﺻ ﻟ<br />
ﻧﺧ ﺧﺑ ﺧ ﻧﺎﺑ ترﻗ ﺗ ﺗ ﻧﺎﺑ ﻧوﻟزﺎﻣا ﻣا ﺎﺑ نﻻاﺳﺎﺳ<br />
ﻧﻟود ﻣﺎﺎﻧ ﺎﻳ ورو . ﻧ ترﻗ ًﺎﻣ رﻻ ﻟ ووﺎﺗد د ﻧوﻟزﺎﻣا ﻣا وا ؛ﺗﺎﺳو<br />
ﻟود د ﻟډ ﺳرﻏ « روروز»<br />
د حﻼﺻا ﺧ ،ﺷ ا لﻟ ﻋ لﺻا ﻋ <br />
. ﻧ ﺎ ﻧړﺟ ﻟﻌﻣ<br />
3 See: Department for International Development and Supporting Security Sector Reform; DfID, London, 2002,<br />
p.29.<br />
د
ﻐه د . ﻟ رﺎﺧا ﻟو د ﻧ ﺧ د ه ﻣا ﻣﺎﻋ د نﺎ ﻣ ،ﺑﺎﻟﺎﺑ<br />
،د ﻧ ﻧرو أر اﻳ ﻟو مﺎﻋ ﺎﻳ عﺎﺗا . رو<br />
هدو ﺗ ﺗ ﻣ ﺣﺎﺳ وﻧﺎ<br />
ﺣﺎﺳ ﻧﺎ ﻳ د ،ﻧﺧا ﺗﺎﻣﺧ ﻣﺎﻋ د ،ﻧرو ﻟﺎﻣ ﺧو ﻋ ﻐه<br />
ﻳ هﻳ ه ﻟډ ﻳ ﻗﻓ ﻏد د . د ه ﻏ ﻟډ ﻳ ﻗﻓ د وا ﻧﻋﺎﺟ هﻣ د وا ﻧوﺳوا<br />
ﺧﺑ ﻣﺎﻋ هﺳ ﻟرو ناﺗ د ﻟ ﺗ ﻟاﺳﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ . ﺷ لﻧو ﺗرو ږﻏ ﻟ ﺣ<br />
،ﺷ لرﻏو مﺎ ﻟ د ﻟ ﻏ ﻳﺎ تﺎﻳﻧ ﻣ د ، ا ﺳر سﻻ ﺗ<br />
ﻊﺑﺎﻣ ﺷ ا ﺗ ﺷار ﺗ سﻻ ډاډ هرﺎﻟ د د . وﺑ ﺳو ﺗاﻳد<br />
ﻼﺳ ﺷ ا هﺳ ﻧﺧا ﺳرو ﺗﺎﻣﺧ ﻣﺎﻋ<br />
د ،ﻳﻟ رﺎ ﺗ ﻣﻏا وا ﺳ<br />
. ﺷ ا ﻣﺎﺷ ﺳو د وا ﺷو هرﻣ<br />
ﺗﺎﺳو ﺎ نﺎ ﻧﺳﺎﺳ ﻧ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،د هﺑ ﺳ<br />
ﻣﺣ ﻟ ﺳ د ﺗ ﻐه ،د ﺧﺑ رﺎﻋا ﻣﺎﻋ ﻟ ﺧو ﻳډوا<br />
ﺧ د ﻟ رﺎوﺳ هﺳ ﺎﻣ وﻧﺎ ﻟ ﺳﻣ ﻣﺣﻏ ﺳ . د اﺧ<br />
<br />
ﺑ د ،ﻟ ﻟډ ﻏد . ﻳﺷ ﻧاﻧوﺎﺧ رﺎﻋا ﻣﺎﻋ د ﻣا ﻟ ﻧﺗ ﻟاﻳﻧ وا ﻣ ﻳﺷ لﻧ<br />
هرﻏ ﻟﻧاﺗ ،Human<br />
Rights Watch،نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧرﺎ د ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳ نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ<br />
ﻟاﻳﻧوا ﻧﻣﺣ ﻟ ﺗ رو ناﺗ ﺗ ود تﻬﺷ ﻏد ،ﺷ ﺧﺑ تﻬﺷ لاﻳﻧ<br />
زرا ﻳ ﺳو ﻟوړﺟ ﻟﺎ د ﺗ اد . و ﺧ ﻳﺳ ﻋ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺳر سﻻ د ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻐه ﺗ ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ وا ﻧوړﺟ ﻟﺎ ﻐه ،هد ﺳ ﻧوﻟ<br />
. اﺧ ﺧ د ړو رﺎﻋا د وﺑاﺑ<br />
تﺎﻧﺎﻣا<br />
وا ﻧﺣ د ﻧﻧﺎرا<br />
وا ﻟډ ،دﻓ د ﺗ ﺻﺎﺧ هﻧو هﺳ وا ﻗﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
لﻧ ﺳ ﻟاﻳﻧ ﺗ ،د<br />
ﺷ لﻧ ﻣﻼﻋا ﻧﻣ<br />
وﻣ د ه ﻧﻟوﻣ<br />
. و هدو وا ﺷ ﺗﺎﺳو<br />
داز ﺑ وا ﻧﺣ ﺑ ﻳﺷ<br />
ټﺎ ٣-١<br />
وﻣ د ه ﻧﻟوﻣ وا ﻧﺣ د ﻧﺎرا وا ﻟډ ،دﻓ د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧﺧ داز ﺑ وا ﻧﺣ ﺑ ﺷ لﻧ ﺳ ﻟاﻳﻧ ﺗ ،ﻣﻼﻋا<br />
ﻧﻣ<br />
. و هدو وا ﺷ ﺗﺎﺳو<br />
ﻧﺣ ﺑ د ﺗ ﻧ ﺳر ﺣ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
ﻧﻣ د وا دﻓ د ﻣﻼﻋا ﻏد<br />
ﺳاد رﻧ وا رادا ،ﻧﻧﺎﻗ ﻳﺎﺑ ﻧﻟود . رو هدو ﺗ ﻐه وا و هزرﺎﻣ ه ﺗﺎﻋﻣ<br />
.( هدﺎﻣ هود)<br />
ﺷو ﻧﺎ ﻧﺣ ﻏد د ﺗ ﻣﻏا ﺗ ﻳﺗ وا ح تﺎﻣاﻗا<br />
19<br />
: د ﻣﺎﺷ<br />
ه اد ﺟ ﻧﺣ د<br />
ﻐه ﺎﻳ ړﺟ ﻟډ رﻧ ﺎﻳ ﻟ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ، لدﻟرد ﺣ د د<br />
ﺗﺎﺳو ﻧﺧ وا هدو ﺳ ﻟاﻳﻧ وا ﻣ ﻧﺣ ﺑ ﻣ د ﺷ ﻣﺎﺷ<br />
؛(<br />
هدﺎﻣ )<br />
ﺷ<br />
ﻣ<br />
رﺎ ﻣﺎﻋ وا ﺧاو ﺧﺑ ﻣﺣ ﺣ اد هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
واوﺗ هﺳ ورﺎ ﻣﺎﻋ وا ورادا ،ﻧﻧﺎرا ﻣﺣ ﺣ اد زاراه ،زﺑ<br />
ﺗ ﻣار تﺎﺣﻼﺻا رﺎ ﺧ ﺗ ل ﻧاړو ﻧوﻳﻧاړو وا ﻧ د ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
،ﺗﺎﺳ د ﻳداز وﺑ وا ﻧﺣ ﺑ د لوړا مﺎ ﺗ رﺎ ﻳ ﻐه ه ﻐه د وا <br />
•<br />
•
؛(<br />
هدﺎﻣ ﺗا)<br />
ﻣ<br />
ﺗ وا دو<br />
هړا ﻧوﻏﺳ د ﻳداز وﺑ وا ﻧﺣ ﺑ د وا ﻟﺎ د لدﻟرد ﺣ د د<br />
ورﺎ ورﻻ ﺳﺎﻣ ورﻧ ﺎﻳ ﻀﻳﻋ د ه ﻧو د ﻧﻧﺎرا ﻣﺣ وا اورﺎ هد<br />
ﻟ نﻧﺎﻗ د ﻟود د ﺗ ﻌﺟاﻣ ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ ﺎﻳ رادا ،ﺎﻀﻗ<br />
ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ رﻻ ﻟ<br />
؛(<br />
هﻓ ﻟا ،ﺑ ﻳرد ،هدﺎﻣ<br />
ﻬﻧ)<br />
ﻧاړو ﻳﺎﺷ ﻣ<br />
وﻳا ﻟﺳ فﻼﺧ ﻧوﻏﺳ د ﻳداز وﺑ وا ﻧﺣ ﺑ د لدﻟرد ﺣ د د<br />
.( هدﺎﻣ ﻟاود)<br />
ا<br />
هﻧو ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
ﻧ ﻬﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ه ﺗ وا ﻧزور ،ﻧو د ﻧﺣ ﺑ د ﻣﻼﻋا ﻏد<br />
.( هدﺎﻣ ﺳړﺎﺷ)<br />
ﻧ ﺳر <br />
ﺎ ﻧﻧا ﻏد ،ﺷﺎﻣ چرﺎﻣ د لﺎ ١٩٩٩ د ،هﻳ ﻏ ﻣﻋ د ١/٣ ﻧﻣ<br />
وﻣ د : ﺳ<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ<br />
http://daccesdds.un.org/doc/UNDOC/GEN/N99/770/89/PDF/N9977089.pdf?OpenElement<br />
ﺗ ﻟ ﻧ دﺟو ﻓ ﻓﺎ ﺳ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ وا ﻣ د ﺳ وا ﻧوداه <br />
ﺗ<br />
ﻟاﻳﻧ د ﻧ . ﺷو ﺑ وﺑ ﺳو د ﺗﺎﺣﻼﺻا ړو ماود د رﺳ ﻣا <br />
ﻧﻻ ﺗ باﺧ ﻣ ﺳو د رﺳ ﻣا د ﺎﻧ ﺷ ا ﺧاﻣ ﺳﻣ<br />
د ﺗ ﻟاﻧﺳ ﺗﺎﺳﺄﺗ د ﻟود د ﺳواﺗﻻ<br />
ﻧﻣاو ﻳډ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ<br />
ﻣا د . ړوار<br />
ﻣﻏا ﺣ<br />
اد ه ، لﺳر ﺗﺳ هﺳ ﺧاﻣ ﻟ ﻳډ ﻳ د ه د ﻟ ﻧﻣ<br />
ﺗ سﻻ ډاډ وا ﺷ ﺗ ﻣار روﺎﺑ وا دﺎﻋا ﺗ ﻏ باﺧ وا وﻧو ﻣ د ﻧﻣاو<br />
ﻧﻣ د » ،لوډ ه . ﻳاو با هزاﻧا ﻓﺎ ﺗ ووﺎﺗړا ﺧ د ﻧﻣاو ﻏد ﺷار<br />
،ﺳوا ﻧ ﻳړا هﺳ ﻟ<br />
ﻣ ﺧ ،ﺷ ﺗ ﻣا اﻳ لوړﺟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
هﺳ ﻟ د ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ ﻐه د ﻧ ﺳﻣ ﻟﺎﻣ . ﻣﺎﻣ هﺳ ﻣﺎﺎﻧ ﻟ<br />
ﻧوړا ر ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﻟډ ﻏد ،ﻬﺟو ه ﻧ ،ﻟو<br />
ﻳړا<br />
4<br />
« . ﻧو واﺟا ﻣ ﺧ ﺎﻣ<br />
ﻳﻧ ﻟ ﻟ ﻣ د ه ﻟ نو ﺗ هرﺎ ﻟ ﻧﻣ باﺧ<br />
ﻣ <br />
د ه وا رو تﺎﻣﻌﻣ ه وﺎﺗړا وا ﻳاﺷ ﻣ د ﺗ ﻧوړﺟ ﻟﺎ ه وا بﻳزﺎﺳا<br />
ﻓاا ﻣزﻼ ﻟ ﻟ ﺗ ﺻﺎﺧ ،ﻟډ ﻟ ﻧﻣ د . ﻧرﺎ ﻟ د ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
د ﻟ ﻣ د ﺗ ﻧوږﻏ ﻧوﻟ زﺎﻣا د ﻟﺎ وا ﺳﺎﺳ ﻣ د ،<br />
ﻧﻳﻻو وا ﺳ<br />
. ﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ ﻟﺳر ﻧﻏ<br />
د هرﺎﻟ ﺎﻟﻐﻣ د هﺳ ﻟ ﻧﻣ د وا باﺧ ﻣ د ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د<br />
لوډ ﻏد ﻋ ه ،د دﺟﻣ ﺗﻼﻣ<br />
هرﺎ ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ وا ﻧﻣﺣ<br />
ﻧ ﺳﻣ ﻟﺎﻣ د ه ﻧﻣوړ وا ﺎﺗړا د ﻧﺧړا وﻧوړا ﻟ د لﺷ ﻟ ﻧﻣ د ﺗﻼﻣ<br />
ﻳډ ﻣا ﻟ ﻧﺳﺎﺣ د ه ﺗﺎﻋﻣ وﻧړا د وا ﻣا ﻟ تﺎﻣﻌﻣ ﻟ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ د وا<br />
هرﺎﻟ ﻣ د ﺳﻣ ﺗ ﻳ ﻧﻧ ﻏ د . ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧوﺧ<br />
وا ﻧﺗدوﻣ ﻟ ﺧو<br />
4 - Forman, Johanna, „Security Sector Reform: What Role for Civil Society?“ in Caparini, Marina; Fluri, Philipp<br />
and Ferenc Molnar /eds) Civil Society and the Security Centre: Concepts and Practices in New Democracies,<br />
LIT Verlag, Munster, 2006, p. 39. Also see Pauline Jones Luong & Erika Weinthal, “ The NGO Paradox,<br />
Democratic Goals and Non-Democratic Outcomes in Kazakhstan” in Europe Asia Studies, Vol. 51, No.7,1999.<br />
20<br />
•<br />
•
د هد ﻣزﻻ هرﺎﻟ وړﺎﻐﺑﻟ ﻳﺎﻣ ﻟاﻳﻧ د ،ﻧ ﻧ مﺎ ﻧﻣوړ وا ﻧﻓ ﻣ<br />
ﻟودﻏ وا ﻟود ﺷ ﻳ ﻟ ﻣ ﻟ د ﺳﻣ ﻟﺎﻣ د وا ﺣ د ﻧﻣاو<br />
ﻏد ﺳﻻﺗ ډاډ د ﻟوﻣ ﻟ ﻧﻣ ﻣ د اد : و رﻣﻼﺳ هﺳ ﻧﺧړا<br />
رﺳ ﻣا د وا رادا ،ﺳﺎﺳ اﻳ اد ﻧ ،ﻧ هړا ر ﺧﺑ ﻟ د ﻟ د ﺳو لوډ<br />
. ﺧاو ﺗ ﻧوﻟ زﺎﻣا<br />
ﺗ ﺳوا ﻣ ر وا نﺎﻳﺷ ﻏ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﺻﺎﺧ ّپ<br />
ﻧﻧ ﺗار ﻟ ﻧﻣ ﺧاد د وا و ﻏ ﺳو د ﺗﺎﺣﻼﺻا د باﺧ ﻣ ﻟ<br />
ﻳروﺎﻣ لاﻳﻧ وا نﺎهرﺎ ﻧﻬﺑ ﻣ ﻧو اد ﻳﺎﺑ ﻐه . هرﺎﻟ ﻧ د ﻧرﺎ د<br />
ه د ﻐه د ﻧ . ﻟو ذﻧ ﻧﺎﺑ<br />
ﻳﺗاﺳ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د هدﻣ هدږوا<br />
د ﺷ او ﻐه ﺗ ،زورو ﻧ ﻧ ﻟﺎﻌﻓ د ﻟ ﻧﻣ د و اد ﻳﺎﺑ ﺧﺑ هﻳ<br />
ﻳﺗاﺳ ﻏد . ﺷ ا ﻧرﺎ ﻣﻏا ﻧﺎﺑ وړﺎﻐﺑﻟ وا ﺗﺎﺳﺄﺗ رﺳ ﻣا<br />
ﻟاﻳﻧ د ﺳﻣ وا و ﻐه د ﻏ<br />
ﻟﻧ د ورﺎ ورﻻ ﻐه د ﻓ ﻳﺎﻣ<br />
رﻻ دﻣ دږوا ﻳ د وا ،ﻟو ماود وا ﺎﺗړو ﺗﺎﻳز ﺗ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
ﻋ وا رﺎﺗ بﺗ ﻣوا ( ﺗ)<br />
بﺗ هرﺎ ﻐه ،دږ ﺑ هرﺎﻟ رﺎ<br />
. ﺗﺎ<br />
سﺎﺗ هﺳ ﺧا ﻟ ﺧ د ﺧو<br />
ﺧا هﻧو ﻧرﺎ ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا لوډ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻟ ﺳو ﺑ د ﻟ د ﺧﺑ هﺳ ﺗﺎﻋﻣ ﻣا وا ﻟﺳ ﻟ ﺎﻟ ﻣ ﻟ ﻟډ ﻐه<br />
رﺎ واﺳ هﺳ ورﺎ ﻟﻋ ﻳﺎﺟ وا ﻣا ﻟ ﺳﻣ ﻟﺎ ﺎﻳ ﻧ د وا ﻧﺎ ﻋ ،ﻟډ<br />
د وا ﺗﺎﺧﻼﺻا رﺳ ﻣا د ﺷ ا د ﻧﻟوډ هرﺎ ﻟ ﺗ ﻟ ﻧﻣ د ،ﻟ<br />
. ﻟو نو ءاﺟا ﻟاﻣﺣ<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻟاﻣﺣ وا رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﺣﺎﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ ﻐه د ﺧ<br />
ﻣا وا لرو بﺎﺣ ،ﺗ ﺑد . هد ﺧا<br />
ﺗﺎﻳز هﻳډ د ﻟ ،ﺑﻟو ﻧ <br />
ر ﺎﻣ ﻟاﻋ ﻟ وا ﻳداز ﻧﻣ ،ﻧﺣ ﺑ د ﺧو ﻳډ ﻧرﺎ ﺗاﻳد رﺳ<br />
وﺎﺗړا ﻣا ﻐه د و سﺎﺣا ﺷ ا ﻟډ ﺷﺎﺣ رﻧ وا ﻟ . ﻟ واﺗ ﻣ<br />
ﻧرﺎ ﺗ و ﺧ د ﻟ ﺗ ﺎﻳ ،د نﺎﻧﺎﺑﻗ ﺗﺎﻳزروز<br />
د ﻐه ﻳو ﺎﻳ ،د ﻧ ﻧﺧ<br />
وا ﻟوﻣ ﻟ د . د نﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟﺎ لوډ ﺑ ﻳ د ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د ﺎﻳ وا ،د ﻧﻻ<br />
وا ﻟډ ﺷ تﺎﻳز ﻳ ﻟ د ه ﻣ ،هد عﻣ ړو ﻳﻧا د ﻣ د ﻟ ﺗ <br />
هﺑﺳ . ﻟ ﻟﺎﻌﻓ ﺧﺑ د د ﻟ ﻣ وا رو<br />
تﺎﻣﻌﻣ ﺷ ﻻ ﻧﻧا<br />
د رﺳ ﻣا د ﺗ ﻟ ﻧﺗرﺎﻬﻣ واﺗ ﺑﺗ<br />
ﻳ ﺧ ﺑﻼﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،د<br />
. ﻧاړو ﺑ وﻧو ﻏد د ټﺎ ١- . ﺧاو هﻧو ﺳو ﻧرﺎ<br />
ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻧرﺎ<br />
د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا <br />
رﻻ ﻟ ﻓ وا ﺗ ﺧ د هد ﻧړوار ﺗ سﻻ هﻳ ﻐه ﻧرﺎ ﻣﻏا اﻟ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺗ ﻐه ، ﺑﺎﻳزرا ﺗ اﺧ ﻧﺗ ﻣﺣ د ورﺎ ﻣا وا ﻋﺎﻓد <br />
ورادا وﻳا ﺳ د ﻐه د ﺎﻳ وا ﻣﺣ د ﺧو ﻳډ ﻟ ﻧﻣ . وﻳﺄﺗ ﻳ ﺎﻳ وا ﻧ ﻧﻻ<br />
د ﻟ وﻧﺎ د ﺷ ﻻ ﻐه<br />
. ﻟ ﺎﺗﺧ ﺗ وا ه وﺎﺗړا ﺧ ﻣﺎﻋ د ﺗ<br />
21
ﺷ ﻻ زاراه ﻐه . رو تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ﺗ ﻟوﻣ ﻣﺎﻋ ه ﻏ وا وﺎﻳړا<br />
. ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ړو زرا د ه ﻟډ<br />
وﻟ وا ﺗﺎﻋﻣ ﺻﺎﺧ د <br />
مﺎ ﻟ ﺎﻳ ﻟډ ﻐه ﻟ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﺗ ﺑ د<br />
ﺗﺎﻋﻣ ﻣ د ﻧوداه وﻳډ ﻧوړو هﺎ ﻟ ،د ړو وﺑوژ د ﺎﻳ وا ﺷ لرﻏ<br />
ﻟاﻋ وا ﻣا د ﺷ ا وا ﺗر ﻧ ﻏ ﻳ ﻟوړﺟ<br />
ﻟﺎ ﻣﺎﻋ د ﺎﻳ ﺑ <br />
. وړاو مﺎ ﺗ ﻐه وا و ﺣﺎﺳ ﻟﺎﻌﻓ ﺧ د ،و ﻣﺎﻣ هﺳ وﻧﺳ ﺻﺎﺧ ﻟ ﺎﻟ ﻟ<br />
ﻟ ﻧﻣ ﻟاﻳﻧ د<br />
ﺑ<br />
Minorityrights.org<br />
( قﺣ ﻟ د)<br />
Oxfam International,<br />
Care International,<br />
International Alert,<br />
InterPeace,<br />
Saferworld<br />
د ،نﺎﻣزﺎﺳ ﺑ ﻟاﻳﻧ د<br />
ﻧرﺎ د ﻧﺣ ﺑ<br />
Human ﺎﻳ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺑ د ،Rights<br />
Watch<br />
د هرﺎﻟ ﺎﻣ وا ﻧﺣ<br />
Inter-Africa Network<br />
(AFRONET)<br />
وا ګﻟﺎﻳد ﻣا د ﺎﻳﻓا د<br />
د ،(ASDR)<br />
ﻟ ﻧ<br />
لو د ﺳو ﻳ ﺷﺧ<br />
ﺎﻳ ﺳ »<br />
د ،ﻳدﺎﺗا<br />
ﻣﻧ « ﻋ مﺷﺎﻣ<br />
ﻳدﺎﺗا<br />
وا ﻟﺳ د ﻬﺎﺳ د<br />
تﻧا لاﻳﻧ ﻧ<br />
د ﺳا ،(SIPRI)<br />
لاﻳﻧ ﻧ وا ﻟﺳ<br />
د ،(PRIO)<br />
تﻧا<br />
د هرﺎﻟ ورﺎ ﻟاﻳﻧ<br />
تﻧا ورﺎﻧ<br />
ﻳﺗاﺳ د ،(NUPI)<br />
هرﺎﻟ ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻟاﻳﻧ وا<br />
د ،(CSIS)<br />
ﻣ<br />
هرﺎﻟ ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻳﺗاﺳ<br />
(IISS)<br />
تﻧا لاﻳﻧ<br />
ﻧو ﻐه د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا وا ﻟ ﻧﻣ : ټﺎ -١<br />
ﻧﻣ ﻣ ﻧ ﺎﻳ ﻣ د<br />
ﺑ ﻟ<br />
د لﺎﺷد ﻻﺎﺗا <br />
ﻧاﺑ وا ﺧ ﻣﺑ<br />
(Unidad ﻳدﺎﺗا<br />
Indigenay del Norte)<br />
د ﻳﺳ <br />
،ﻟډ ﻣﻧ Helvetas<br />
Propatria د ﺎﻳﻧوﻧا<br />
Institute<br />
ﻟاﻋ د نﺎ <br />
Fiji د ،هژو ﻣﻧ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ﻣﺎﻧ<br />
د <br />
اﺳا ،ن<br />
. ﻧوﺑر<br />
ﻟوﺑ د ﻧﻣ د<br />
د د ،(<br />
ه)<br />
هرﺎﻟ<br />
ﺑﺟ)<br />
ﻳدﺎﺗا لو<br />
( ﺎﻳﻓا<br />
وا ﻧو د ﻟﺎ د<br />
ووز<br />
د هرﺎﻟ ﺎﻣ<br />
،(KIPERD)<br />
تﻧا<br />
د اوا<br />
د ،ﻣ Razumkov<br />
ﻓﺎﺷ وا ﺎﻣ ﻧﻧﺎﻗ<br />
تﻧا نﺎﺎ د هرﺎﻟ<br />
د ﺗ د ،(PILDAT)<br />
ﻟ<br />
وا دﺎﻗا<br />
ﺑ ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ<br />
د وا ﻟﺳ د ،(TESEV)<br />
تﻧا ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ د <br />
( ه)<br />
22<br />
د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا <br />
هﻧو<br />
ﻧرﺎ<br />
لړﻟ د ﺎﺗﺧ د -<br />
ﻟډ ﺷﺎﺣ د ﻟ د -<br />
ل ړوﺎ<br />
بﻳزﺎﺳا د -<br />
لړﻟ د ﺎﺗﺧ د -<br />
ﻟډ ﺷﺎﺣ د ﻟ د -<br />
ل ړوﺎ<br />
ل ﻧرﺎ -<br />
ل رﺎﺳ -<br />
لړﻟ د ﺎﺗﺧ د -<br />
ل ﻧ -<br />
ل ﻧرﺎ -<br />
ل رﺎﺳ -<br />
لړﻟ د ﺎﺗﺧ د -<br />
ﻟډ ﺷﺎﺣ د ﻟ د -<br />
ل ړوﺎ<br />
لړﻟ د ﺎﺗﺧ د -<br />
ل ﻧ -<br />
ﺑ وا ګﻟﺎﻳد -<br />
ل رﺎﺳ -<br />
لوډ ﻟ ﻧﻣ د<br />
بﻳﻧوﺎ د وا ﻟ د<br />
ﻟ ﻧﻣ د ړﻻو ﺑ<br />
ﻟډ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧﻣ « ﻟﺳ»<br />
وا ﺎﻣ د<br />
ﻟ<br />
وا ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﺷ<br />
ﻟ ﻳوﺳﻣ وا ﺷ<br />
ﻧو د ﻟﺎ د<br />
ﻳﻧ ،ﻧﺗﻧا<br />
د وا ﺳﻣ ﻧرو<br />
ﻧﺗﻧا<br />
ﻧو ﻣا
ﻟ ﻧﻣ ﻟاﻳﻧ د<br />
ﺑ<br />
د ﺳو ه د<br />
ﻧ ،ﻧا لاﻳﻧ ﻧﻼو<br />
نﻻﺎﻳﺧ ﻧوﻟ ﺣﺳ<br />
د ﻧ دﺟﻣ<br />
Euromil<br />
د د رﺎﻣ ﻧازﺳ د<br />
رﻏ لاﻳﻧ ﻟﺳ<br />
Marcathur<br />
Foundation, Open<br />
Society Institute<br />
ﻧﻣ ﻣ ﻋﻓ ﺎﻳ ﻣ د<br />
ﺑ ﻟ<br />
Jose د ﺎﻟ <br />
ﻧﻼو د ﻣﺎﻧ Alvear<br />
(Colectivo de ﻧا<br />
Abogados Jose<br />
Alvear Restrepo)<br />
ﻧﻼو ﻧاد نﺎﺟ د<br />
(GYLA) ﻧا<br />
ﺗﻼﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا <br />
ﻣ Pugwash د<br />
اوا ،(SPUSA)<br />
Pora <br />
ﻟ<br />
د ﻟو وا ﻧا د<br />
د ﺗﺎﺳ د ،نﺳارﻓ<br />
نﺳارﻓ ﻟ<br />
د ﻳرﻬﺟ د ﻧوﻣ د<br />
ﻳدﺎﺗا نﺎﻣزﺎﺳ د <br />
اﻣ ،(SOZM)<br />
ﺗﺎﻳزروز د د<br />
ﻟ ﻣ د<br />
(AMLVE)<br />
The Gleitsman<br />
Foundation<br />
،(<br />
تﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا)<br />
Friedrich-Ebert-<br />
Stiftung<br />
Konrad- ،(<br />
نﺎﻟ)<br />
Adenauer-Stiftung<br />
( نﺎﻟ)<br />
23<br />
ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا <br />
هﻧو ﻧﺎﺑ<br />
لړﻟ د ﺎﺗﺧ د -<br />
ﻟډ ﺷﺎﺣ د ﻟ د -<br />
ل ړوﺎ<br />
بﻳزﺎﺳا د -<br />
لړﻟ د ﺎﺗﺧ د -<br />
بﻳزﺎﺳا د -<br />
ل ﻧرﺎ -<br />
لړﻟ د ﺎﺗﺧ د -<br />
ﻟډ ﺷﺎﺣ د ﻟ د -<br />
ل ړوﺎ<br />
بﻳزﺎﺳا د -<br />
ل ﻧرﺎ -<br />
لړﻟ د ﺎﺗﺧ د -<br />
ﻟډ ﺷﺎﺣ د ﻟ د -<br />
ل ړوﺎ<br />
بﻳزﺎﺳا د -<br />
ل ﻧرﺎ -<br />
وا ﻳﺗ ﻧو ﻣا د -<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺳﻣ هرﺎﻟ<br />
5<br />
لوډ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻟډ وا ﻧﻧا ﻣ<br />
ﻟډ ﻣ د<br />
ﻳدﺎﺗا ﺻ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د<br />
ﻧﺑ<br />
وا ﻧﻣﺣ د ﺷ ا ﺗ وا ه ﻧﺎ وړﺎﻐﺑﻟ د ﻟ ﻧﻣ د ،د هﺑﺳ<br />
ﺳ ﻧ هﺑ هﻳ ﺗﺎﻣﻌﻣ د وړﺟ ﺟدﺑ وا ﻟﺎ ،هرﺎﻟ ﺳاوﺑ ﻣا د<br />
،ﺗ ﺗ اﺧ د وا ﺳ ﻳﺑ ﻳ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺷ ﻻ ﻟ ﻧﻣ . و<br />
،و ﻧﻻ ذﻧ ﺗ ﺗﺎﺣﻼﻣ ﻌﺻ ﺎﻳ ﺳﺎﺳ ،ﺗاوﺑ د ﻳﺎ تﺎﻳﻧ وا ﻧﻳرد ﺳ<br />
ﻟ ﻧاړو د ﺗﺎﻳﻧ ﺧا ﻟ ﻳ د اﻟ ﻟ د ه ﻟﺎ ﻣا د . ﻧو ﻧﻻ ﺗ<br />
ه ورﺎ ورﻻ د و د وا ﻟﺎ د ﺷ ﻻ<br />
زار اه ﻟډ ﻟ ﻧﻣ د هﺳ<br />
. هرﺎ ﻧﻧﻏ<br />
: ټﺎ - ١<br />
ﺷ ﻻﺳر ﺗﺳ ﻟاﻣﺣ وا ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د ﻳ ﻟ ﻧﻣ ﻧو ﻐه<br />
لوﺑاﺑ هرﻻ هرﺎﻟ ﺑ وا ګﻟﺎﻳد د ه ﺗﺎﻋﻣ د ﻟﺎ د<br />
5<br />
.<br />
ﻟ ﻧﺎه د وا ﻧﻧا ﻧﻻﺎﻳﺧ<br />
د ،ﻧﻧا ﺗﺎﻣﺧ ﻳﺎﻏور د ،پ ﻧﻧا د ﺗ ﺑ د -<br />
•
ﺗ ﺧ ﻣﺎﻋ وا ﻧوړﺟ ﻟﺎ ،ﻟاﺳﺎﺳ ه ﺗﺎﻋﻣ وﻧﺎ<br />
ړو ﺎﻟاﻟ د<br />
ل ﻧو<br />
ﺧ ﻣﺎﻋ وا ﻟډ هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د د ﺎﺗﺧ د وا ﻧو د ه ﺗﺎﻋﻣ وﻧﺎ د<br />
لرو ترﻗ ﺗ<br />
د ه ﻳاﺷ وا وﺎﺗړا ﻣ د هﺳ ﺳر ﻣﺎﻋ وا وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ ،ﻧوړﺟ ﻟﺎ ﻟ<br />
لﻳﺷ ه وا ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺻﺎﺧ<br />
لﻧﺳ ﻧﻧﺎﻗ د ﻟړﺟ د ﻟﺎ د رﻻ ﻟ ﺗﺎﻳﻧ وا ﻟډ وﻟ د<br />
ﻳاوو با ﺗ وﺎﺗړا ﺧ وﻳا ﺳ وا وﻧﺎﺑ وا د لﻳﺗ ﻟﺎ ﻣا ﻐه د<br />
و بﻳزﺎﺳا ﻏ ﻟ ﻐه د وا<br />
ل بﻳزﺎﺳا ﻟ ﻟ<br />
وا ﻟډ د لﺎﻳﺎ ﻟﺎ د<br />
لرو ﺎ ﺗ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﺎﻣ<br />
ﻣا د ءاﺟا ﺳﺎﺳ <br />
لوﺑاﺑ ﻋﻣ ﻳ د ﺗﺎﻳﻧ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ ،ﺗ اﺧ د<br />
لا هرﻻ ﻧو د ﻧوړا ﻟﺎ د<br />
لا رﺎ ﻟﺎ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺻﻣ د<br />
لرو هدو ﺗ ﻟرو<br />
بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣا د<br />
لرﺎ ﻟ د ﻟﺎ د وا ﺗﺎﺣﻼﺻا د<br />
ﻗﺗ وا ﻗاﻣ ﻟﺎ د<br />
لرو هدو ﺗ ﻟاﻣﺣ ﻧرو با د<br />
ﻧﻧﺎﻗ ﻧﻧﺎرا اﺟا د ﻣﺎﻋ د وا ﻟﺎ لوړﺟ ﻧﺑ ﻐه د<br />
ﻟو هﻏا ﻧﻳ ﻧﺎﺑ<br />
د ﻧورﺎﻌﻣ د ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ ﻗا ﺣ د ﻧﻳژر<br />
ﺗاﻳدﻏ<br />
وا ﺗاﻳد <br />
لوﺑاﺑ هرﻻ هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﺗاﻳد د هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
ﻣ ﻳا ﻟډ ﻧ دﺎﻧا ﻳ د ﻧاړو ﻣﺣ ﻣ وا ﻳا ﺳ ﺗاﻳدﻏ د<br />
. لﻟ وا لوړﺟ خړا ﻟﺎﻣ<br />
ړﺟ ماو ﻳ ﺑﺎﻣ عﻣ ﻧﺑ ﻳ د ﻳدﺎﺗا ﻧﻣ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳډ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧرﻏ ﺗ هرﺎﻟ ﻟه د ﺧ د . وا ﺗ هﺳ ،هﺷ<br />
ﺣ هﻧﺳ ﺎﺑ وا <br />
ﻟﻧ ﺗ ﻣﺣ د ﺷ او هرﺎﻟ د دوا ﻟ ﻧﻣ ﻧوﻟ ﻳﺎ ﺎﻳ ﺷ ړﺟ ﺗ<br />
ود وا وړاو مﺎ ﺗﺗﺎﻋﻣ ﺧا ﻟ ﻳ ﻳﺎﺑ ﻐه ،ﻟو ذﻧ ﺑ ﻣﺎﻋ<br />
ﻧﺎﺑ<br />
ﺗﺎﻳﻧ د وا ﻧوړﺟ ﻟﺎ ﻟود دوا ﺧ مﺎﻋ ﺗ ﻟ ترو ﺗ ﻧاﺗ وا ﺑﺎﺗﻣ<br />
. هﺳ ل ود ﺳو د وا ﺧ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﻟﺎ د ناﻧوﺎﺧ<br />
،ﺗﺎﻳزروز د ﺣﺎﺳ ﻣا با ﻐه د ا ﻟ ﻧﻣ ﻧﻟود <br />
ﺗرﻣ اﻳ هرﺎﻟ ﻟود د ،ل لﻧا ﻣﺎﻧ ﻧو اورﺎﻧ د ﺑژ هدﺎﺳ ﺎﻳ ﺗاﻳد ﻏ<br />
ﻧ ﺧ د ﻐه د نو داه ﻳ د ﺗﺎﻋ ﻣا ﻧر ﺎﻳ هﺟ ﻳ . د ﻟﺑﻟ ﻧ<br />
هود هړا د . ﻣﺎﺗ ر لوړا مﺎ ﺧ د هﺳ ﻧﺟﺎﺣا وا وهﺎﻣ د ،د ﻧﻧﺎﻗﻏ<br />
ﺟ مﺎﻳو د ﻟ ١٩٠ د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا ﻳ ،د ړو مﺎ د ﻧﺟﺎﺣا ﻟو ﺳ<br />
ﺑ وا ،ل لﺳ اﻟ ﻣﺣ د ﺷ ارو ﺗ ﺧ تﺎﻣﻌﻣ ﻐه ﺗ ﻧﺟﺎﺣا <br />
ﻟاﻋ د ﻳ هرﺎﻟ ﻧﺎﻧا ﻐه د ﻧﺟﺎﺣا وﻣ ﻣﻧ « ﻳﺎﻣ د ﺎﻣزﻼ»<br />
د ﻳﺎﺟرا <br />
ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﻐه . لﺷ ردﻻ ﺧو رﺗﺎﻳد د ﻳﺎﺟرا د هو ﻏ<br />
24<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ﻧاړو ورﻻ ﻳﺑ<br />
ﺣ د ﺗ وﻧﺳ ﺑ ،ﺗﺎﻳﻧ ﻳﺑ د اﻳ ﻧ ﻟ ها ارﺧ ﺗ ﻟ <br />
ﺳﻣ ﻳﺎﻣ د OECD د . ﻟ ﻧ ﻧﺧ ﻳ ﺳﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ هﺳ ﻟ<br />
: ﻟ رﺎ ﻧﺎﺑ ﻏ وﻧﻻ ﻏد<br />
ﻟډ ﻟ ﻧﻣ د هد ﻬﻣ ارﺧ هﺳ ﻧﻧ مﺎ ﺎﺗرو د ﻟود د ﻧوداه وﻳډ »<br />
ًﻼﻋ وا رو هدو ﻳ ﺗ ﻧﻓ ﺧ ﺑ ، ﻧ و ﺎﺑ ﻧ ﻧ ﻧﻣﺣ د اﻳ<br />
6<br />
« . و ﺳﻣ هﺳ ﺳو ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺗ و ﻧوﻳﻧاړو<br />
هدو ﺗ ﻧ ﻧرﺎ ﻳ د ر ﺳوا ﺗ هرﺎﻟ ﻟ د ګﻟﺎﻳد ﻧﻏر ﻳ د هﺳ وړﺎﻐﺑﻟ ﻟود ﻟ<br />
ﻻ د ﻟاﻋ د وا ﺳو ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﻳﺎﺑ ﻟود ﻏ ﺧ د د لرو<br />
ﻧﻣﺣ ﻧ . و ﺳﻣ هﺳ ﻣﺣ ﺧﻣ بﻣﻏا د ﺧا هړﺎﻏ ﻟوﻣ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ورﻣ ﻟﺎ د ﺗ و ه ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ وا ﻳا ﺳ وا<br />
ﻟود وا ﻣﺣ ﻟ ﻳﺎﺑ ه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﻟو ﻏ ﻧا ﻧاړو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. و ه هرﺎﻟ ﻳرﺎه د هﺳ ﺳاوﺑ<br />
هﻧو ﺳ هﺳ ﺣ ﻟ ﺗﺎﻋﻣ ﻧرﺎ د هرﺎﻟ دو د ناﺗ وا ﻧﻓ ﺳاد د<br />
ﻧﻓ ﻐه ﺧﺑ ﻧﻻ . وړﺟ عﻣ ﺳﺎﺳا بﺎ درﻻ د د ،ﺷ ﺧاو<br />
. ﺷ لﻧو ﻧﻻ سﻻ تﺎﻣاﻗا ﻣﻏا ﺣﺎﺳ ﻣا ﻧ ﺷ لا ﺎر ﻧﺎﺑ<br />
25<br />
ﺗاﺳ هرﺎﻟ ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ د<br />
وړﺎﻐﺑﻟ د ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﺧا ﺧﺑ ﻣﻏا د ﺳو ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ د رﺳ ﻣا <br />
،ﻼﺟ ﺎﻣ ړو ﻣ ﺧ د ﻟ ﻧﻣ ﻟ . وړﺟ ﺑ ﻧﺣﻼﺻ د ﻐه د ﻧاﺗ<br />
ﺧ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د ﻳ د ﻟ ﻣﺧ د ﺗ ﻧرو ﻳأر ﺧ ﺷ ﻟ د ﻳﺎﺑ<br />
ﻳړا ﺧ ،ه ﺳ ﻟاﻳﻧ ،هﺳﻧﺧړا وﻧوړا وا ﺳﻣ ورﻧ ﻟ وا رو هدو ﺗ ﻧﺗرﺎﻬﻣ<br />
. <br />
ﻣا ﻳﺎﺑ ﺗ ﻧﻧ ﻐه وا ﻟو ﻳﺎﺑ ﺗ ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﻐه<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺧﺑ د <br />
ﺗ ﺻﺎﺧ . هد ﺷ ﺑﻟو ﺗﺎﻋﻣ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻟﻋ د وا ﻧرﺎ ﻧﺎﺑ رﺳ<br />
ﺗ ﻣﻏا ﺳو ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ د رﺳ ﻣا د ﻧ ﻟ ﻧﻣ ﺧﺑ د <br />
ﻧﻻ ذﻧ ﺗ<br />
ﻟاﻣﺣ رﺳ ﻣا د ﺳ ﻟاﻳﻧ وا هﻳا ﺳ ،ﻣ وا ﺷ ﻼﺧا هﻧو<br />
ﻟ ﺷ او ﻟ ﻧﻣ رﻻ ﻐه د هﺑﺳ . د ﺷ لررو تﺎﻣﻌﻣ ،ﺷ ﻼﺳوار<br />
ﺷ لد هﺳ ﺑﺗ ﻟ ﻧﻣ د ﺳ ﻣ د ﺧاو رﺎ ﺗ ﻣﺎﻌﺗ هﺳ رﺳ ﻣا<br />
ﻧﻧﺎﻗ ،ﻧرﺎ،ﻧو ،ﻟړﻟ د ﺎﺗﺧ د ،بﻳ ،تﺎﻣﻌﻣ وا ﻧ د ﺑﺗ ﻏد ،د<br />
ﻧاړو ﻧﻟﺎﻣ هړا ﻟوﺟ د رﺎﻋا ﺗﻼﺗ د وا ﺗ ﺟدﺑ د ،ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻧﻧﺎﻗوا ﺳﻣ<br />
ﻋﻓ<br />
ﻧﻻ هﻟ ﻏد . ﻟ ﻳړا دﻧ هﺳ ﺑ ﻳ ﺧو ﻳډ ﻧﻟﺎﻌﻓ لوډ ﻏد . <br />
. د ﺷ نﺎﺑ هﺳ ﺗ ﺧﺑ ورﻧ بﺎ درﻻ د د ،د ﺷ ﻳﺗ ﺧﺑ<br />
د . وړﺟ رﻣ ﺻا دو د ﻧﻓ وا ﻧﺣﻼﺻ د عﻣ ﻧﻻ ﺑ ﺗ ﻏد ،ًﺎﺳﺎﺳا<br />
ﻣ ﻟ ﻐه د هد ﻣاﺗ ﻳ ﻐه ﻟ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ،داﻓا ﺷ»<br />
د ﻓ ﻣ ﻟ UNDP<br />
6 -OECD, Security System Reform and Governance, DAC Guidelines and Reference Series, 2005, p.39
ﺗ ﻐه وا ﺎو ﻧﻓه ﺗ نﺎ وا ﺣ ﻧﺳ ، ﺎ ﻧد ﺧ ﺷ ﻻ<br />
7<br />
« . ﺳرو<br />
د ﻟ د ، ﻣﻏا تﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د ﺷ او هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
د . د طﺷ<br />
ﺳﺎﺳا ،ﻟاو ﺷ ﻓ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻓﺎ د ﻧد ﻐه د ﻣ ﻟوړﻟ د ﻓ<br />
،د دوﻣ ﻓ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ ﻣ د وا د ﻧ نﺎﺷ ﻳ ﻓ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ<br />
8<br />
ﻓ د . د ﻧ ﺧﺑ ﻌﺑﺎﻣ ﻳﻓ وا ﺗﻼﺗ ،ﻟﺎﻣ ،ﺑ ﻓﺎ ﻟ ﻐه اد<br />
ﻟﺎ د ﺗ ﺷ ا ړوﺎ ﻧو وا ه ،ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ا هرﺎﻟ دو د<br />
ﻐه د ﻣ ﻧ ﻟ . ﺷ ا ډ ﻋ د رﺎ ﻧرﺎ وا عﺎﻓد د وا ﺗ<br />
. د لرﺎﺳ وﻧد د ﺗ ورﻧ وا لﺧا ﻊﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ د ،ﻣ ﻣ ،ﻣ ﺧاد<br />
26<br />
تﺎﻣﻌﻣ وا ﻧ<br />
وا ﺳﻣ ﻧرو ﻳﻧ وا ﻧﺎ ﻣدﺎا<br />
،ﻧﺗﻧا ﻧ د ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻏد وا او هرﻻ ﺗ ﻟﺎ ودﺟﻣ وا ﻧ ﻧوړا ﻟﺎ د ﺷ ﻻ ﻧوﻣ<br />
ﺷ ﻻ ﻐه ،د هﺑﺳ . ﺗ رﻻ هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺣﺎﺳ ﻣ<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ ﻐه ،ﻧو<br />
ﻧﻻ سﻻﺗ ﻧ ه ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا ورﻧ<br />
؛ﻏ ﻟﻋ وا ﻣا ﻟ وﻳا ﺳ ﺎﻳ ﻣ د<br />
؛ ﻣا ﺎﻳ ﻟ د ﻟ ﻟډ د<br />
؛لﺎﻳﺎ ﻟ ،هﻏا ورﺎ ورﻻ ﻣا د ﻧﺎﺑ ﺣﺎﺳ ﻬﻣ وﻧوړا <br />
؛وراﺳا ﺷ ﻟ ،ﻏا ﺟﻟﺎﺗ ﻣا لﺎﺣ دو د<br />
؛بﻣﻏا ورﺎ ورﻻ د ﺗﺎﺣﻼﺻاد<br />
رﺳ ﻣا د<br />
. ﻟ ﻣﺎﻋ ﺣﺎﺳ ﻣا وا ﻓﺎﺷ ﺳو د ﺟدﺑ د<br />
ﺷ تﺎﻳز ﻳ د ﻧﻧﻣ وا ﻳﺎﻧ ﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻟ ﺎﺗﺧ د ﺗ ﺳو ﻟﺎ د<br />
د زار اه وا ورادا<br />
ﻣﺣ ﺳ ﻣ وا هﻳا ﺳ ،ﻣ ﻟ ،دږ رﺎﺧا وړﺎﻐﺑﻟ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ ﻏوا ﻧوداه ﻧرو ﺑ ،ﺧ ﻣﺎﻋ ،(<br />
وزﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ)<br />
ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ<br />
د لوﺧ ﺗﺎﻣﻌﻣ وا ﻳﺎﻧ د . ﺗ ﻧﺎﻳﺷ ورﻧ وا رﺎ ﺧﺑ ﻣا وا ﻳﺎﻣ <br />
وا ﻧﻧا وا نﻳﻳﺗ ﻳﻼﺳ ﻟ ،د ﺷ ﻧﺎﺳ ﻳډ هﺳ ﺧا رﺎ ﺟﻟﺗ وﻧ<br />
ړوﺎ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻟود نﺎﻌﻟا ﻣ زاراه وا ﺳاﻳد ﻟﺎﻧا وا ﻧا<br />
د ﻋاد ﺧ د لﺎﺣ ﺳاد ړﺎﻐﺑﻟ ﻟ ﻧﻣ د . د ﻟﻧ ﻳ هﺳ ﺑ ﻳ وا <br />
ﻣا د د ﻟ د وا د ﺧﺑ ﺣور ﻏ ﻳ ﻟ هﺳ ﻣژ وا ﻧزرا<br />
ﻟ ،ﺳرو ﺗﺳ ﺗ اﺧ وا هﺑ ،ﻣ ﻧد ﻧ د ﻳﺎﺑ ،ﻟو ذﻧ ﻳﺎﺑ ﻟاﻣﺣ<br />
ﺧ د وا ا رﺎﻋا ﺗ ﻧﺎﻳﺷ وﻧوړا ﺧ وﺗا وﺧ ﻐه هﺳ ﻟ رﺎ لوډ ﻏد<br />
. ﻧاړو ﺗ ﺧﺑ ﺧا ﻟو د وا ﻧوړﺟ ﻟﺎ ﻳ ﻟﻌﻣ ﻳﺎﻧ ﻧو<br />
ﺗ ﻟ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻟﻟار د ﺗﺎﻣﻌﻣ وا ﻧ د ﺗ ﻧد ﻳ د<br />
ﺗﻼﻣ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺧ د ﺷ ﻻ ﻐه هﺳ ترﺎﻬﻣ ﻳ لوډ اد ﻟ ،و ﺧﺑ ترﺎﻬﻣ<br />
ﻧﻣ د ﺧ ،ﻧ هړا ر و وا وﻧد وﻧوړا د ﺳ ترﺎﻬﻣ ﺳاد د . ﻣﻳز تﺎﻣﻌﻣ<br />
7 - UNDP Capacity Development portal, http://www.capcity.undp.org<br />
8 World Bank, Civil Society and Peacebuilding: Poencial: Limitations and Critical Factors (draft). World Bank<br />
Sical Development, june 2006, p.29.<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
هﻳا ﺳ ،ﻣ ﻳﺎﺣا ﺳر ﻏار ﺗ سﻻ ﺗ ﻣ وا ﺗﺎﺳ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﻟاﻳﻧ ﻟ ؛ﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ﺳر هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ وﻧوړا د ؛ ﺗ ﺳ ﻣ وا<br />
ﻣ دﺎﺳا ﻧﺗار د ﻟو ناﺗ د د وا ؛ ﺗ تﺎﻋﻼا ﻧوړا <br />
ﺳ<br />
. ﻣﻳز وا ﺛ تﺎﻣﻌﻣ<br />
27<br />
بﻳ ﺎﻳ عﺎﻓد ﻧﺣ د<br />
ﻋ <br />
هﻳ<br />
د ﻣﺗ ﻟ ﻣ د وا ﺳو ﺳر د ﺷ ﻻ ﻟډ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧﺎﻧ تﻗ د ﻐه د ﻧ هﺳ ﺗﺎﻋﻣ وا ﻣ د ﻐه د ﺗﻻﺎﺣ ﺳاد . و<br />
هﺳ ﻟوړا مﺎ ﺗ ﺎﻣ ﻣ ﻲاﻳ ،ﺗ ﻟﻧ مﺎ ﻏا ﺳو ﻟاﻳﻧ وا ﻣ د ،هد<br />
مﺎ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺟو د ﻧ . دوﻣ ﻏا ﻐه د ﺷ ا<br />
سﻻ د ﺗ ﻟوړﺟ ﻟﺎ د ﺳ ﻧ وا ﺳ ،ﻣ ،ﻣ د ﻋاد<br />
ﻐه د ﻧ ﻧو<br />
وا هد ﺳو هﻳ بﺗﺑ سﻻ ﺎﻳ ﻟوﻧﻣ ذﻧ د بﻳ ﺎﻳ عﺎﻓد ﻧﺣ د . رﻻ ﻟ ﺳر<br />
ﻓ ه ﻧﺎﺑ عﻣ ﻏد <br />
،ﻟ<br />
ﻳړا هﺳ ﻟرﺎ د ﺎﻟاﻟ وا وﺎه د دﻧ ﻟ<br />
. د ﺷ ﺑ ﺳورو<br />
واوراچ تموح وا وړغ ناملراپ ﻟ وا ﻟ ﺗ ﻣار د ګﻟﺎﻳد ﻳ د ًﻻﻌﻣ بﻳ ﺎﻳ عﺎﻓد<br />
ﺎﻟاﻟ ه ود اورﺎ ﻐه ، ﻏﻟﻧ د ﻳړا د ﺑ ﻋﺎﻗ دﺟﻣ ﻳ د هﺳ<br />
د بﻳ ﺎﻳ عﺎﻓد اﺧ<br />
ﺑ ﻟ . ﺷ ﺗ ﻣار رﺳ ﻣا فﺎﺷ وا ﻧرو بﺎﺣ ﻳ ﺗ ﻟ<br />
ﻐه ه ،ل ﺷﺧ ﻧﺎﻳﺑ ﺳﺎﺳ د ﺗ ﺑ د ،د ﻟﺗ هﺳ ﻧﻳﺎ وﻧﺎ <br />
ﻗﺣ د . و ﺧﺑ هﻳ ګﻟﺎﻳد ناور د ﻳﺎﺑ بﻳ ﺗ ﻧﻳﺎ د ﺎﻣ<br />
ﻣا ړاﻏو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟاﻳﻧ وا وﻳا ﺳ ﻟ ﺷ ا زار اه بﻳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د هړا د . ﺧا ه هرﻧ ﺳو رﺎه د هﺳ ﻟ ﻧﻣ ﻟ ﺗﺎﻋﻣ<br />
ډاډ وا ا ﺑ ﻧﻧﺎﻗ رﻣ ﻼﺳ ﻣﺣ د هﺳ ﻟ ﻐه ﻟ و ه ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺧ ﺧ د اﻳ ﻐه اد ﻧ ،ﺷ ﺗﺎ ﺗ نﺎﻳﺟ ﺻا ﻳ د رﻣﻼﺳ اد ا<br />
سﻻ د هرﺎﻟ ﻧﺧړا ﺑﻼﺑ د وا ﻓﺎﺷ ﻳﺎﺑ رﻣﻼﺳ اﺧ ﺑ ﻟ . ﺷ ﺗﺎ ټﺎ ﻧورﺎ<br />
ﺎﻳ د ﺷ لرﻏ مﺎ ﻟ ﺗ هﻳدود ړﺎﻐﺑﻟ ﺎﻳ ﻧﺧړا ﻐه ًﺎﺻﺧ ،و ړو ﺳر<br />
. ﺷ ﻧ ﺗﺎ ﻧﻻ رﺎﻧا ﺗ ﺗﺎﻳﻧ د خړا صﺎﺧ م د ﻲ ﺷ لﻧ مﺎ ﺗ ،<br />
ترﺻ ﺗﺎﻧﺎﻣا د ﺷ ﻓ د ﺷ ﻻ ﻌﻓاﻣ ﺗﺎﻋﻣ <br />
وا ﻟاﻳﻧ د ﺗ ﺑ د . ا ذﻧ ﻧﺎﺑ ﻟﺎ هﺳ ﻧﻣﺎ ﺗ ه ﺧ ﺳ ﻟاﻳﻧ<br />
ًﻼﻣ . تﺎﻳز رﺎﻓ ﻣﺣ داه ﺧ د هﺳ دﺎﺳا ﺗﺎﻧﺎﻣا ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻳا ﺳ<br />
،ﻧﻋ ﻳوﻳو ﻟ ،ودﺎﺳا وا وهاﺷ ﻧوﻏﺳ ﻟﺳر ﺗﺳ د ﺳاو ځ د ﺎﻳ ﻟ د<br />
وا ا ﺎﺗﺧ ﻧوﻏﺳ د ﺳ ﻟاﻳﻧ وا ﻧر ﺧ ﺗ ﺷو هدﺎﺳا و ﺣ<br />
سﻻ ﻋ هرﺎﻟ ﻣ د ﻧوﻏﺳ د ﺗ هرﻣ ﻣﺣ<br />
ﻟو ﺗ د ﻐه<br />
ﻧﺣ ﺑ د وا و ﺎﺣ ﺗﺎﻳزروز وا قﺎﺧا ﻟود داه ﺧ د . ر<br />
د و ﺳاد ﺎﻀﻓ ﻧر اد ﺎﻳ ﺗر ﻏ ﻻ ﺷ ﻧ وا و ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ ﻟﺎﻌﻓ<br />
ﻊﺟاﻣ اﻳ ﻟ ﻟاﻳﻧ ﻧ ﺎﺑ ،رو با ﻧ وا وړا<br />
ﻧ مﺎ ﺗ ه ﻌﻓاﻣ<br />
9<br />
. وړاو مﺎ ﻣﺎﻋ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ لوډ اد وا ﺷ ﻟ ورﺎ ورﻻ ﻐه د د<br />
9 - Kathryn Sikkink, „Patterns of Dynamic Multilevel Governance and Insider-Outsider Coalition“ in<br />
Transnational Protest & Global Activism: People, Passion and Power, Donatelle Della Porta and Sidney Tarrow<br />
(eds), Rowman and Littelfield Publishers, Inc, Oxford, 2005, p. 158.
28<br />
لوړﻟ ﺳ د ﺎﺗﺧ وا ه د<br />
وا ه د خړا ﻬﻣ ﻳ عﺎﻓد ﻧﺣ د ﺣﺎﺳ ﻟاﻋ د وا ﻟاﻣﺣ د رﺳ ﻣا د<br />
ﺗ سﺎ د ﻟﺗ ر ﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻐه د خړا ﻏد ،د لوړﻟ ﺳ د ﺎﺗﺧ<br />
وا ا تﺎﻣﻌﻣ ه رﺳ ﻣا د و مﺎﻋ ﺗ هد ﻬﻣ<br />
ﺗاﺳ ﻏد . هﺷو ﻧودﺎﻳ<br />
. و رﺎ ﻳﺎﺑ ﻧ رﺳ ﻣا ﻧرو با وا ﻧرو بﺎﺣ ﻳ ﺷ ه د <br />
د رﻻ د هرﺎﻟ ﻟ ﻓ وا ﺑ د ﻣ ﺧ ﻣﺎﻋ د لوړﻟ ﺳ د ﺎﺗﺧ وا ه د<br />
د ﺎ وا نﻟﺑ ﻟ وا ﺳﺎﺳ د هد ﺳو ﻐه اد ،د مﺎ ﻣﻟ ﺧﻣ ﻟوﺑاﺑ<br />
ﺷ ﻻ لوړﻟ ﺳ د ﺎﺗﺧ وا ه د د هﺑﺳ . ﺳ و ﺗ ﻣار د ﺳاﻳد<br />
د ﻟ . و ﺷ ﻊﻣ ل ﺧ وا ﺑ ﺗﺎﻣ ﺎ ه ﺗﺎﻋﻣ ﻐه د<br />
زاراه وا ﺗﺎﺳﺄﺗ وا ﻧﺳﺎﺳ ﻣﺣ د ﺷ ا ﺧا رﺎ ه هرﺎﻟ د د ﺗاﺳ<br />
ﻐه وا<br />
ﺳاﻳد ﻟﺎﻧا ﺗ ﺻﺎﺧ ﻟﺄﻣ اد . ﺷ ﺑورو ﻧﻧﺎﻗ ﺗ ﻓاﻣ ﻟاﻳﻧ<br />
د ﻧوداه ﻏد ،ﻟ ها ،د ﺷ صﻼﺧ وﺟ وا وﺷ ﻟ هزﺎﺗ ﻧوداه<br />
. د رو ﻳډ روﺎﺑ ﻣﺎﻋ ﻧاړو ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣا د ﺗ ﺻﺎﺧ ﺎﺑ ﻧاړو ﻣﺣ<br />
: ﺳرو ﺗﺳ رﻻ ﻟ ﺗﺎﻧﺎﻣا وﻧﻻ د ﺷ ا لودﻟ ﻧﻣﺎﻐ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ د<br />
؛لوﺧ وﺗ وا ﻧوﺧ ،ﺗﺎﻣﻌﻣ د رﻻ ﻟ ﺗﺎﻋﻣ د<br />
ﻧوﻟا رﻻ ﻟ ﻧﻳﺎﺳ ﻳو ﺎﻳ ،لوډ ﺷ ﻟ ،لوﺧ ﻧو د وا ﻧر د<br />
؛رﻻ ﻟ ﻧﻟ ﺎﻳﺑ د ﺎﻳ وا ﺗ<br />
؛ل ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ لوډ هﺎﺷ ﺎﻳ ﻳﺗ ﺗ ﺗﺎﺗ وا ﻧﺎﻟرﺎ<br />
؛لرو تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ﺧﺑ ر ﻐه د وا لرو ﻣ ﺗ ﺳر وﻳا<br />
ﻟډ<br />
؛لوﻳاد وﻧﻏ ﻣﺎﻋ د<br />
؛لوﻳاد ﻧﺎرو وا ﻧﻧا د<br />
. ل ﻐه د وا ﺧا هﻧو ﻟوﺑاﺑ وداﻣ ﻌﺗ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻧو<br />
ﻣا د ﻳﺎﺑ ﻐه د اد ،ﻟو ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ترﺎﻬﻣ وا لﺎ ﺑ ﻳ<br />
د وا رﺳ ﻣا د ،و مﺎﻋ ،نارﺎه ،ﻧ رﺎ ﺧ ﺗﺎﻋﻣ ﻧرﺎ د رﺳ<br />
فه ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . رو ﻧو ﺗ ﻧرﺎ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد<br />
ﺎﺗﺧ وا ه د ،ﻗاﻣ<br />
،ﻟوﺧ ﻋ وا رﺗ د ﺣ د ﻧرﺎ د ﺗ ﺧ ﻳﺷ لﻧ ﻧﻻ<br />
د اد ،ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ ﻟ ړوﺎ ترﺎﻬﻣ د ﻌﻓاﻣ د زاراه وا ﻟوړﻟ ﺳد<br />
زاراه . تﺎ ﻧﺳر ﻳا ﻧو د ﺎﻳ وا و تﺎ ﻧزور د ﻧوزور ﺎﻳ ﻧو<br />
ﻣا . ﻟ ها ارﺧ ه ل ﺗ<br />
ه د وا ﻧﺗرﺎﻬﻣ د ﻟډ ﻣ د هرﺎﻟ دو د ﻧو د<br />
ﻧرﺎ ﻏد زار اه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هﺳ ﻟوﻧﻣ د ه ﺧا د هړا ﻧرﺎ د رﺳ<br />
.<br />
ﺷ ﻻ ﻏ رﺎﻋا وا ﻧﻧﺎﻗ ﺧ ﺗ وزﺎﺳا رﻣ د
29<br />
ﻗاﻣ<br />
ﻟ د ﻣا د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣﺎﻋد<br />
وا اورﺎ ﻣ د ﺷ ﻻ ﻟډ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د وړﺎﻐﺑﻟ ﻏد د ﻧاړو بﺎ وا بﺎﺣ د وا ﻧرﺎ وا ﻗاﻣ د ﻧﻟﺎﻌﻓ د ،ﻟ ﻟوﻣ هرﺎﻟ<br />
د وا ﻟود . ﺧاو هﻧو ﺳو ﻟاﻣﺣ وا ﻟرو بﺎﺣ د رﺳ ﻣا د هﺳ ﻟورد<br />
ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ﻟد د ﺷ ا ﻟ ﻟوﻣ هرﺎﻟ ﻟ د ﻣا د رادا ﻐه<br />
. ه ﺗ ﻧﺣ ﺑ ﺑ نﻧﺎﻗ اﻳ ﻧ ،ﻟو<br />
وﺎﻧرد وا ﺑﺎ ﺗ نﻧﺎﻗ ﻳﺎﺑ ﻐه ﺷ لﻧو<br />
وا ﺗ ﻧﻧﺎﺑ ﻟﺎ د ﻐه د هد اد ﻳ هرﻻ ،ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ﻧ ﻟود اد<br />
. ﻟ ﻧاړو ﻧﻧوﺗ وﺧړا هود ﺎﻳ ﻟاﻳﻧ د ﺷ لوړاو مﺎ ﺗ ﻟ<br />
ﻣژ ﻐه د زاراه<br />
د ،د لوډ ﻟ ﻣﺎﻋ ﻐه د ﺷ و هد اد هرﻻ ﺑ ﻧرﺎ د ﻣﺣ د وا ووﺎﺳد ﻟود د<br />
. د ﻧ ﻳ بﻣﻏا ﻟﺎ د وا ﻧاړو دﺎﻓ رادا وا سﻼﺧا<br />
ﻧﺎﺑ ﻟﺎ ﻣﺎﻋ ﻐه د وا ﻣﺣ ﺷ ﻻ ﺣ ﻧ ﻗاﻣ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ د ﺗ . ﺑ ﻧ ﺳر وﻳا ﻟډ د ﺗ خړا ﻧورﺎ ﻳ د<br />
ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻧوړا مﺎ د ﺗ ووﺎﺗﻧ ﻣﺣ د ، ﻧو ﻧﻣﺎ ﺗﺎﻳز ﺗ ﺎﻣ وﻧوړا تﺎﺳﺄﺗ<br />
د د ﻟ ﻣ ﻧ . ډ ءﻼﺧ ﻏد هﺳ ﻟوﺧ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺷ ﻻ ﻟډ ﻟ<br />
د هﺳ ﻟرو ټر وا ﺗﺎﺳ لﺎﺧ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﻣا »<br />
ﺷ نﺎﺑ اﻟ UNDP/<strong>DCAF</strong><br />
ﺗ ه ﺗﺎﻋﻣ ﻣا ﻬﻣ د ﻏ ًﻻﻌﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ<br />
ﺎ ﻧﺑﻣوړ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ لوډ ﻏد ﻟو ناﺗ د د ﺧو ﻋ وا و<br />
10<br />
« . رو<br />
ﺟدﺑ ﺗ<br />
ﻟو ناﺗ د د ﻳﺎﺑ د ﺧﺑ هﺳ ﺗﺎﻋﻣ ﻟ ﻧرﺎ ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻟﺎﻣ ﻳ ﻳﺳ ﺎﻳ <br />
ﻏﺎه ، ﺗ داﻋا وا مﺎﻗرا ﻟﺎﻣ ﻧوړا ر ﺟدﺑ ﻣا<br />
ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻟ د رﺎ د د . ﺗ دﺎﺳا ﻧﻧﺎﻗ وا ﺳ د ﺟدﺑ ﻟ ﻳ ﻧ<br />
ﻐه وا و ﻏ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻌﺑﺎﻣ ﺳر ﻟ وا ﻟو ﺎﺗﺧ ه ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د لوډ د . ﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ﻣ ﻟ ﻧورﺎﻌﻣ هرﻏ<br />
وا سﻼﺧا د ﻧد ورادا ﻟود زاراه وا هرﺎﻟ ﺧا رﺎ لﻌﻣ وا ﻣﻏا د ﻌﺑﺎﻣ ﻟود<br />
ﺷ ا ﺗ ﺟدﺑ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻟ ﻧﻣ د . ورﺎوار ﺎﻟاﻟ هرﺎﻟ ﻧرﺎ د دﺎﻓ رادا<br />
ﺳﻣ ،ﻟ ﻧ ﻧرﺎ ﺟدﺑ د هﺳ ﻧ رﺎ<br />
ﻧﺎﻟرﺎ وا وﻏ ﻟ نﺎﻟرﺎ د <br />
ﺗ وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ ﻐه ﻧرﺎ وا ﻗﺗ ﺗ ﺻﺎﺧ تﺎﻋﻣ ﺟدﺑ ﻧوړا ﻣا د . و<br />
. ﻟ ﻧ ﺗ ﺎﻣ ﻣا ا ﻧﺳ<br />
ﻣا د وا نﺎﻟرﺎ د ا ﺷ ﻧو ﻣا ﻟ ﻟاﻧ د ﺗ وا ﻌﺑﺎﻣ د ﺎﻳﻣ رو هﻳ<br />
ﺧ ﻳ ﻧرﺎ ﻣﻏا ﺟدﺑ د رﺳ ﻣا د ﺷ ا ،رﺎو ﻧورﺎ رﺳ<br />
. د ﻬﻣ ﻳډ هرﺎﻟ مﻟﺎﻧروژ ﻳا ن د ﻓ ﻳﺎﻣ ﺎﻳﻣ د هړا ﺳو د ﺟدﺑ د . و<br />
د وا ﻧﻟ ﻋﺎﻓد ﻳﺎﺑ د ﺧﺑ ﺗ ﺟدﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺎ <br />
ﻟ ﻧﻣ . و ﻧﻣﺎ ﻧﺎ ﺗ ﺳ ﻳﺎﻋ د رﺳ ﻣا د وا ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻬﺑ ﺟدﺑ<br />
10 UNDP/<strong>DCAF</strong>, “Recommendation for Improving Democratic Oversight and Guidance of Security Sector” in<br />
Katrin Kinzelbach and Eden Cole /eds) Democratising Security in Transition States, UNDP, Bratislava, 2006.
هرﻣ ﻳﺎﺑ ﻣﺣ ﺑ ﻧو مﺎ ﻧﻟ ﻏد اﻳ ﻧ ،ﺗ ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد <br />
. رو بﺎﺣ ه د <br />
لوړﺟ ﻟاﻣﺣ ﺧاد د وا ل ﻣار رﺎﻋا ﺗﻼﺗ<br />
د<br />
ﻳ د ﺗ د لرو هدو ﺗ ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د خړا ﻬﻣ ﻳ دو د ﻓ د<br />
ﺗ ﻐه<br />
زاراه<br />
وا ﻧو ﻧﻻ رﻏ ﺗ وا رﺎو<br />
ﻧورﺎ<br />
ﺧ ﺷ او ﺑ ﻋﺎﻗ ﻣ<br />
،ﻧرﺎ<br />
ﺧ ،ﻧﺎﻳﻣ ﻐه د « هرﺎﻟ رﺎﻋا د نﺎﻣزﺎﺳ ﻧوړا»<br />
د ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﻐه د و<br />
وا ﻧرﺎ د رﺎ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د . ﻟ ها هﻣ ﺗ ﻣﺣ وا ﻧ ﺳﻣ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﺎه<br />
طﺷ ﻣوړ ﻳ هرﺎﻟ ﺎ د بﻣﻏا د ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻳﺷ لﻧ ﻧﻻ سﻻ د ﻧاﺗ هرﺎﻟ ﻧوزرا<br />
ﺗ سﻻ رﺎﺳ وا ﻳﺎﻧ ﻧوزرا ﻟ . د رو هرﺎﻟ ﻟوﻧ د ﺎﺗرو د وا<br />
،ﺷ ا ﻳﺷ هﺳ ورﻧ ﻟ وا ﺷ لﻧو ﺗ رﻏ د ﺷ ا ﻧﺧړا ﻣ ،ﺷار<br />
هﺑﺳ . حﻼﺻا وﺎﺗرو<br />
ړوار ﺗ سﻻ ډاډ ﺷ ﻻ ﻧرﺎ ﺧو ﻋ وا<br />
ﺗﺎﺳ ﻓﺎﺷ د هﺳ ﻐه ﺎﻳ ﻐه لوزرا وا ﻧرﺎ وا لو ﺧ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻳ رادا<br />
ﺧ د ،د<br />
. رو هدو ﺗ ﺣور ﻟرو بﺎﺣ د ﻧ رﺎ د وا ﺳﻣ<br />
30<br />
ﺎﻣ<br />
ﻟﺗ ﻣ ﺧ هﺳ ﺑ ﻳ<br />
ﻟ ﻳ ﻟ ﻐه ، ﺧاد ﺎﻣ ﺷ ﻳ ﻧﻣاو ﺧ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
، ح ﻳﺎﺑ ﻳ ود ﺗاﺳ ﻟ ﻳ وا ړوار ﺗ سﻻ ﻳﺎﺑ ﻳ ود هﺳ ﻧﺗرﺎﻬﻣ<br />
. ﺷ ا ﻣﻏا ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د ﺗ و ﻟﺗ ﺳ ﻣ<br />
ﺟ<br />
ﻟ ( ﻣﺄﺗ<br />
ﻗﺣ وﺎﻣ – ﻳرﺎﻧ)<br />
ﺟ د ﻧاړو ﺗﺎﺣﻼﺻا وا ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
لﺎﺣ دو د ﻳ اﺟا د ﻟاﻣﺣ د رﺳ ﻣا د لﻧ ﻧﻻ سﻻ ماﻗا سﺎﺣ ﻳ د ﺎﻟ<br />
د ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧﻧ ﻟ ﺣ د ﻧﻣاو وا ﻟﺎ ﻳ ﻐه د ﺧ رﺳ ﻣا . د خړا<br />
ﺳاﻳد ﻟﺎﻧا وﻳډ<br />
. ﺗﺎﺳو ﻧﺧ لوﻧا ﻧد ﻧړﺟ ﺧ د ﺎﻟ ﻟ ﺟ د <br />
وﺎﻣ د ﻧﻳرﺎﻧ – د ،د ﺗوار ﻧ وا وﺷ ﻟ ﻧ ﻧوداه ﻐه وا<br />
د ﺗ ﺷ لوړاو مﺎ ﺗرو ﻳﺎﺑ ﺷ ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧوﺧ ﻟ وا ر ﻟ ﻳ ﻟ ﺻا ﻗﺣ<br />
. ﺷ ﺗ ﻣار تﺎﺣﻼﺻا<br />
ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻣا د ﺗ ﺧﺑ ﻳﺎﻧ ﻳ ﻟ<br />
ﻧﺣ ﺑ<br />
وا ﻣ ،ﻣ د لدﻳا ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د ﺑ ﺻا د ﻧﺑﻣوړ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﺎﻀﻗ د ،ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ د رﺳ ﻣا ﺗ ، ﻏ ﻧاﺗ وړﺎﻐﺑﻟ ﻟاﻳﻧ<br />
. هد ﺎﺗړا ﺗرو ﻋ وا ﻟﺎ ﻣا لﻣﻌﻣ د ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻐه د وا باﺧ د<br />
ﻐه وا ﺳاﻳد ﻟﺎﻧا ﺗ ﺻﺎﺧ ه هرﺎﻟ ﻟرو بﻣوړ د ﺗ ﻧﺣ ﺑ
هﺳ ﻧﻧ ﻟ ﻳ ﻟ ،د ﺷ لرﻏژ ﻧ وﺟ ﺎﻳ ﻧﻳژر نﺎﻌﻟا ﻣ ﻟ ﻧوداه<br />
. د ﻣﺎﻣ<br />
تﺎﺣﻼﺻا نﻧﺎﻗ وا رﺎه ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ د<br />
هدﻣ د ﻧاﻗ د ﺎﻳ وا ﻳﻌﺗ ،ﺑ نﻧﺎﻗ د هﺳ وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺷ ا ﺳﻣ ﺗ لوډ ﻏد . ﺷ ﻻ ﺳﻣ ﺗ ،ﻟ ﺧﺑ ﻳوﺗ ﻟ<br />
ﺗ ﻏ ﻧﺎﻟرﺎ وﻧړا ﺧ ﺧ ﺎﻳ ﺳ هﺳ ﺗارﻣ ﺎ د ﺗ ﻧﺎﻟرﺎ ورﻧ ﺎﻳ ﻣ <br />
. ﺷ ﻧاړو<br />
ﺗارﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﻬﺑ ﺻ ﻟ نﺎﻟرﺎ د<br />
رو نﻟﺑ ﻐه ﺗ نﻧﺎﻗ ،ﻧو ﻧﻻ ﻳﻣز ﺗ ﻧﻧﺎﻗ رﺎ ﺳر د هﺳ ﺧا رﺎ<br />
د ﺗ وﺎﺗﻧ نﻧﺎﻗ د ﻧ ﺎﺑ ،ﻟ ﻧو ناﺗ رﺎ د د ﺎﻳوا<br />
ړاﻏ ﺧ ﻳ ﻟډ ﻐه <br />
ﻧوداه . و ه د هرﺎﻟ حﻼﺻا د ﻐه د وا ﺷ ﺧ ﺧ مﺎﻋ ﻧو ﺗ<br />
نﻧﺎﻗ د هﺳ ﻟﻧ مﺎ ﻣﺎﻋ د ﺎﻧﺎﻳﺑ ﺗ ﺻﺎﺧ ﺎﺑ وا ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا ﻟ<br />
ﺗ ﻟ ﺣﻼﺻ ﻣ ﺗ رﺎﺳ . هد ﺧﺑ ﻬﻣ هﻳ ﺳو ﺳﺎﺳ د لوړﺟ<br />
ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﺗ ﻧاﻗ ﻐه ( ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا د ﻟ)<br />
و رﻏ ﻧﺎﺑ نﻧﺎﻗ <br />
ﻏا ﺗ ﺗ ﻣ ﺳو ﻟﺎ د ﺷ ا هد هرﻻ هﻳ ﻐه اد ،د ﻧ ړو ﻋﺎﻗ د <br />
ﻳﻌﺗ د نﻧﺎﻗ<br />
ړو ﻋﺎﻗ ﻧ د ﺗ ﺷ ﻳاو رﺎﻧا ﺗ ( نﺎﻟرﺎ)<br />
ﻣ اد ﻧ ،ﺷ ﻟﻧو ﻧﻻ<br />
11<br />
. د لﻌﻣ ﺎﻧﺎﻳﺑ ﻧ ،و ﻋ هرﺎﻟ<br />
31<br />
دﺎﺗا هﺳ ﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟ<br />
ﺧ د هرﺎﻟ ﻳﺗ وا ﺳ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳډ ﻟ ﻧﻣ د لﺎﺣ ﺳاد <br />
ﻳﺗ اد )<br />
لوړﺟ ﻧودﺎﺗا ﻣﻏا د هﺳ ﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﺧ ، ﻋ ﺑ ﻧړﺟ<br />
د ﻐه د ( د لوړﺟ ﺷ د نﺳ د ﺎﻳ د واﻗ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
ﺑ<br />
،ﻧزور<br />
وا ﻧو ،ﻊﺑﺎﻣ<br />
صﻼﺧ ﻳﻧ وﺷ وا وﺟ د وا ﺳاﻳد ﻟﺎﻧا . د ترﺎﻬﻣ رﻣ ﻳ هرﺎﻟ دو<br />
،د ﺧﺑ ﻌﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ ودوﻣ ﻟ ﻳ ﻳډ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧوداه ﻳﺷ<br />
د ﻧﺗرﺎﻬﻣ وا ﻧرﺎ ﺧ د ﻟ ﻧﻣ ﻟاﻳﻧ ﻟ زاراه وا ﻧ ﺑ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﺷ ﻻ<br />
ﺎﻳ د تﺎﻳز ﻳډ ﺗﺎﻳزروز ﺳﺎﺳ ﻧﻟﺎﻳﺎ<br />
ﻐه . ﺷ ﻟ ﺳﻣ د هرﺎﻟ ﺎﺗړوﺎ<br />
وﻳا هﺷ ﺗ هد هرﻻ هرﻏ لوړﺟ ﻧودﺎﺗا ﻟاﻳﻧ د ،د دوﻣ تﺎﻳز ﻳډ ﻊﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ<br />
ﻧﻣ د ه لوډ ﻏد ،ﺷ ﺑاﺑ ﺗرو ﻊﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ ه وا ﺷ لوړاوار مﺎ ﻟاﻳﻧ د ﺗ ﺗﺎﻋﻣ<br />
. ړوﺎ ﺳ ﻣ وا ﻣ ﻟﺎﻌﻓ وا رﺎ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
ﻧﻟﺎﻳﺎ<br />
دوﻣ وا تﻻﺎﺣ ﻧﺑ<br />
وروژ ﻟ ﺗﻻﺎﺣ ﻳﺎﺳا وا ﻧﻟود ﺗاﻳد ﻏ ﺷ ا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
وﻧد ﺧ د لﺎﻳﺎ دوﻣ ﻳ ﺎﻳ ﺎﻀﻓ د ﺎﻟ ﺳﺎﺳ ﻟ هﻳ . ﺷ ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧﻧ<br />
11 - Ian Leigh, „Civil Society, Democracy and the Law“ in Civil Society and the Security Sector: Concept and<br />
Practices in New Democracies, Marina Caparini, Philipp Fluri and Ferenc Molnar (eds), LTT, Munich, 2006.
هرﺎﻟ د د . د ﻧﻧ ﺳ ﻟ ﺗ هرﺎﻟ ﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ ﻣ ﺎﻳ ﻣ د لﺳر<br />
ﺗﺳ<br />
ﺷ ﻣ لاﻳﻧ ﻳﺎﺑ ه ﺗﻻﺎﺣ وا ﻳاﺷ ﺳاد ﺣ ﺷ ا هرﻣ ﻣﺣ<br />
ﺧ . هد ﻳﻣز هﺳ هﻳ بﻣﻏا د رﺎ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ، تﺎﻋاﻣ ﻧورﺎﻌﻣ<br />
ﻟاﻳﻧ ﺎﻳ وا ﻣ ،ﻣ وا ﻟا رﺎ ﻌﺑﺎﻣ د ﻟا رﺎ ﻳﺗاﺳ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ<br />
د<br />
. د ﻟﺗ ر ﺗﺎﻧﺎﻣا ودوﻣ ﻟ ﻳ د ﺳ<br />
32<br />
ل ﻟﺳ د<br />
د ،د ﺷ صﻼﺧ ﻧ وﺷ وا وﺟ ﻟ ورﻧ ﻐه وا ﻧوداه ﻧوﻟ هﺷ <br />
د ﻣﺗ ﻐه د وا بﻳﻣ ﻣﺗ ﻧﺎد ﻧا د ﺷ ﻻ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
ﺗاﻳد ﻳﻧ د وا ﻟ د وﻏا د وﺷ د ﻟډ وﻟ ﻣ ،ﻟ ﺗ ﻣار روﺎﺑ<br />
د رو ډاډ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ ﻳ ﻟړﺟ ﺗﺎﺳﺄﺗ<br />
ﻟﺎﺳ وا ﻧوﻏر ﻳ د ﺷ ﻌﻣ ورﺎ ورﻻ ﻐه ﺎﻣ ړو ﻳﻧا<br />
د ﻐه<br />
ﻏور د وا ﻟ د ﻟﺳ د ﻧﻧ ﻧﺎ رود ﻏد د ﺧ ،وړﺟ ﺑ هرﺎﻟ ﻧﺗار<br />
. ﻏ ﻟ ﻟ د ﻧﻣﻻ د ﻣا ﺎﻧ د ﻟ ﻟ وا ورﺎ ورﻻ د ړﺟ<br />
ﻧ<br />
با د ورادا ﻣا ﻟود د اﻳ ﻧ ﺧاﻣ ﻣﺎﻋ ﻧرﺎ ﺗاﻳد <br />
رﺳ ﻣا د<br />
. ه ﻟﺎ ﻣا ﻣﺣ د وا ﻟﺎ اﺟا د ﺑ ﻧﺎ ﻓﺎﺷ وا ﻧرو<br />
د نو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﻧورﺎ د ﺣﺎﺳ ﻟﺎ ﻣا د د هﺑﺳ<br />
ﻣا د ﻳوﻳو د ﻟ وا ﺳﻣ ﻣﺄﺗ ﻟاو ﻣﺣ هرﻏ د وا ﻟرو بﺎﺣ<br />
. د ار و مﺎﻋ ﻟﺎﻌﻓ ﻟ رﺳ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د وا ل ﻋ ﺳ هﺳ نﻧﺎﻗ ،ﻟﺎ ،ﺗاﺟا<br />
د ﻣﺣ د ﻟ ﻧو ﺳاد<br />
د ﻟډ ﻟ ﻧﻣ د ،د هﺑﺳ . ﺳﻣ<br />
هﺳ ﺳو د<br />
ﻟ ل اد ،ﻧرﺎ ﻟﺗﺎﻋاﻣ<br />
د ﻧﺎ ﻳﺷ<br />
لرﻏ د مﺎ ﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻋﺎﻓد ، بﻳزﺎﺳا ﻟ ﻟډ وا ﻟ ﻣ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺑﺎﻳا هﻏا ﻣ ﻏد . ﺳﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻗ د ﻟﺎ د وا ﻟ ړوﺎ<br />
هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ﻻ ﻧﻟود . ﺷ ﺧﺑ<br />
ورﺎ ﻟود د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
نﺎﺑ د وا وﻧﻏ د ، هراه هرﻻ هرﺎﻟ ﻟﻟ د ﻳړا هﺧ وا ﻧوﻏر د ﺗﺎﻋﻣ ﻣا<br />
ﻧﻣ د ، ړﺟ ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
رﻣ د ﺗ ﺳ ﻣ ﺳ ﻟ ﻣ د ، ﻣﺄﺗ داز<br />
ﻧورﺎ ﻧﻧﺎﻗﻏ د نﺎ ﻐه)<br />
ﻧﺎر د وا ﻳوﺗ نﻧﺎﻗ ﻟﺛ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
. و ﻧﺎ ﺎﺣ د ( ﻧوﺑﺑ<br />
ﺧ ﺗ ا ﻧﺗرﺎﻬﻣ رﻣ و ه ﺗ ﻟﺎﻌﻓ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺷ ﺧ اد ﺗ ﻧﺗرﺎﻬﻣ<br />
ﻏد د . و رﺎ هﺳ وړﺎﻐﺑﻟ وﻧوړا وا رو هدو ﺗ واﺟا<br />
مﺎ ﻟ ﻧﺑ ﺗﺎﺣﻼﺻا وا ﻟﺎ د وا ﺷ لرﻏو مﺎ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د <br />
ﻧﻧﻟﺑ وا هﺳ ﺗ ﻧد رﻣ ﺧ ا ﺷ ﻧو ﺎﺑ وا ﺷ لرﻏو <br />
.<br />
ﺧاو ﺧﺑ
ﻧد ﺧ ﺗ ﺳﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ<br />
ﻧﻣ د ترﺎﻬﻣ ﺷ له ﻓ د <br />
ﻧرﺎ ﻣا د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧ . ﺳرو ﺗﺳ ﺗ ﻣﻏا وا روﺎﺑ <br />
د ، خا ﻧﻓ ﺧ ﻳﺎﺑ هرﺎﻟ ﻟ ﻧﻣ ﻐه د ، ح رﺎ رﻻ ﺧ هړا<br />
ﻧرﺎ ﺧ ﺗ ﺷ ح ﺗ ﻳﺗاﺳ ﻳﺎﺑ ﻟﺎ وا هدو ﻟړوار ﺗ سﻻ ﻧﺗرﺎﻬﻣ رﻣ<br />
. ﺳرو ﺗ ﺗﺎﺣﻼﺻا وﺳ وﻧد ﺗرﻣوا<br />
ﺧﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ﻟ د د ﺷ ﺳﻬﻓ ﻓ د ﻧﻟوډ ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﻣزﻻ د<br />
ﻋﺎﻓد ﺷ ﻻ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ﺳ ﻣ د . ﺗ ﻣ <br />
ﺗﺳﻣ ﺑ وا ﻟ ړوﺎ ،ﻟه ،ﻟوړﻟ ﺳ د ﺎﺗﺧ وا ه د ،ﻧرﺎ ،ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
هه ﻳﺎﺑ ، ﻋ ﺳ وﻳا ﺳ وا ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه ﻟ ﻧﻣ دﺧ ،ﺷ<br />
ﻣ د ﺗﺎﻋﻣ ﻏد<br />
و ه ه ﻧﺎﺑ د ﺧو ﻋ وا ﻟو ﻳﺎ ﺣﺎﺳ<br />
. ﻟ ﻟوﻣ ﺳﻣ د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د ﺳ <br />
ﺎﻀﻓ ﺻﻼﺧ ﺳﺎﺳ وا ﻣﺎﻋ ﻟ ﻣ ﻐه د ﺗ هﺑ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
وا ﻣﺎﻋ ﻟ اﻳ ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ رﺳ ﻣا د . ﺷ ا ﻌﺗ ﻳرﻣﺎﻣ ﺧ ﺗ و هدﺎﺳا<br />
د اد . ﺷ ﻼﺗار ﺗ سﻻ رﻻ ﻟ ﻣﺎﻌﺗ ﻧوﻏر هﺧ ﺎﺑ وا ﺗﺎﺳ د هﺳ ﺣﺎﺳ ﺻﺧ<br />
.<br />
د ﺷ ﻟﻧ ﻧﻻ ﻧ ﺗ تﺎﻳز ﻟ ﺗ بﺎ د د ﺗاﺳ ﻣﺎﻌﺗ ﺳاد<br />
33
35<br />
٢<br />
ﻓ<br />
IAN LEIGH<br />
د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا <br />
ﺎﻀﻗ وا<br />
ﻣ ،اﺟا<br />
ﻧورﻻ<br />
وا ﻧرﺎ وواﻗ
Ian Leigh<br />
ﻧﺎﺑ<br />
وواﻗ ﺎﻀﻗ وا ﻣ<br />
37<br />
٢<br />
رﺳ ﻣا <br />
،اﺟا<br />
د<br />
ﻧورﻻ<br />
وا ﻧرﺎ<br />
ﺷ نﺎﺑ هﺳ ﺗ هر ﻧد ﻧﺎ ﻬﻣ رد د ﻟود د رﺳ ﻣا ﻓ د <br />
نﺎﺑ ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ ﺎﺑ وا ﻧﺧړا لو د اﺟا د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣا ﺳ ﻣﻟ . د<br />
د ﺗ ﻋ ﺳر ﻳرد ﻳ د ﻧرﺎ د وا ءﺎﻀﻗ<br />
وا ﻣ د ﻓ ﻏد زاراه . ﻳﺷ<br />
ﻧﺎ . د ﺷ ﻳﺗ هﺳ ﺗ ﻧﻧ ورادا د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ﻟ ورادا اﺧ<br />
هﺳ ﻧﺎ رد ﻟ ﻟود د ﺷ ﻻ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ﺗ د ﻧﻣﺎ<br />
ﻣا ﺗ و رﺎ هﺳ ورادا اﺧ ﻟ ﻧرﺎ د زاراهوا ﻐه ﻟ ﻧ وا ﻧو ﻳړا<br />
. ا نﺳ ﻟاﻣﺣ<br />
ﺗاﻳد ﺣﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ وا اﺟا<br />
د لﺷ ﻧﺗرازو وﻧوړا د وا ورادا ﺗارﺎﺳا وا ﻣا ،ﻧا ﻟاﺳو د ﻓ د <br />
ﻣﺎﻋ وا عﺎﻓد ،ﻣا ﻣ د . ﺑ ﻧﺎﺑ ﻧ ﻟ ﻧﻣ د هړا ﻧﺎ اﺟا د ﻣﺣ<br />
ﺗ ﻧﺎ اﺟا ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د داه ﻳ د ﺗ ﻣﻋ<br />
د ﻧد ﻐه ﺗﺎﺳ ﻧ<br />
ﺎﻳ ر رﻬﺟ د ﺎﻳ ﻣ د ﻣﺣ د ﻧﺣﻼﺻ وﻧد ﻏد د ﻧوداه . <br />
ﻟرﺎﺳ<br />
ﻳ د د اد ﺻا ﺗاﻳد ﻳ لﺎﺣ ﺳاد . د ﺷ ﻳو ﻣ ﺗ ر د ﻟود<br />
هد ﻣزﻻ ﺧو ﻳډ ،و ﻧﻻ ﻧرﺎ ﻣ ﻳ ﺗ ﻳﺎﺑ رادا ﺗارﺎﺳا<br />
وا ﻣا ،ﻲ<br />
داه<br />
وا ﻧﺎ ﻟﺎﻣ د ﻣﺣ د ﺗ ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ رﺎﻓ ﺳﺎﺳ ﻟ ﻧوﻧ د ﻧﻧﺎرا ﻏد<br />
نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د ﻏ ﺑﻣ ﻟ ﻧﻧﺎرا ﻏد د . ﺷو ﻧﺎ ﻳداز د ﻧوﻧ<br />
د ﻟ ها ه ﺟو د ﻌﺟر ﺗ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا . ﺎ هړﻟ رادﺎﻓو د ﺑ <br />
ﻋ وا ﺷو ﻧﺎ ﻳداز وا ﻗﺣ ورﻧ ﺳاد وا ﻟوړﺟ ﻟ ،نﺎﺑ د ،ﺣ<br />
ﻟﺎﻣ د ﻋﺎﺗا<br />
. ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻧد بﻳﺎﻧ ﺳﺎﺳ د ﻧﻧﺎرا ﻐه د ﺧو<br />
رﺳ ،و دﺟﻣ وا ﻧا ﻳاه وا <br />
لاﺳو د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻟود د<br />
ﺎﻳ ،ﻧﻬﺑ ﻳ وا ﻟ ﻧد ﻧر ود ﻟا)<br />
رادا ﺗارﺎﺳا وا ﻣا ،ﻧا<br />
ﻓﺎﻣ ﺣﺎﺳ وا ﺣﺳوا ﻟ ،تارﺎﺳا ،(<br />
ﻧ هړا<br />
ر ﺗارﺎﺳا ﻟﺎﻳز <br />
وا ﻧر د ﻧﻟود ل ﺗ ﺑ د : ﻟ دﺟو ﻧﻧ ﻣ ﺧﺑ د ﺧ . د ﻣﺎﺷ<br />
ﻳﺎ<br />
. ﻟ رادا ﻣا ﻧﻬﺑ ﻧﻟود ﻟ ﻳډ وا ﻧ ﺗ ﻣ ﺗ ورادا ﻣا ﻧﻬﺑ
هﻳ ﻧوداه وا ﻟو ﺧاﺗ ﺑ ﻳ رادا ﺗارﺎﺳا وا ﻣ ﻧوداه<br />
. و هدﺟﻣ هﻗ ﻟ ﻣا<br />
ﻧﺎ<br />
وا ﻧر ،عﺎﻓد د : د دﺟﻣ ﻧﺗرازو ﻧوړا رد هﻟ ﺗ ﻟ هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﺧ وا ورادا ﻏد د ًﻻﻌﻣ<br />
ﺗ ﺑ د . و ﻧ لوډ اد ﻧوداه ﺷ ا ه ﺎﺑ ﺧ – ﻧﺗرازو ورﺎ ﻧﻬﺑ<br />
ﺳﺎﻳر ﻳ ﺎﻳ ؛د ﺷ ﻳو هﺳ ﻧﺣﻼﺻ<br />
ﻣا ﻧر وا ﻟ د ﻟود ﻟارﻓ ﻳ<br />
ﻧرﺎ ﺗ ر رﻬﺟ د ﺗ ﻣ د رادا وا ﻧا صﺎﺧ ﺳ رﻬﺟ<br />
. ﻣﺣ د ﻧ د ﻧﻻ<br />
د ورادا ﻏد د وا ړﺟ ﻟﺎ ﻣا وا ﻋﺎﻓد د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺷ ا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د . ﺧاو هﻧو ﻟرﺎ ﻟرو ټر د ه رﺎ<br />
ﻳ د ﻧﺎﺑ ﻣ ﻳ ﺎﻳ ﻟ ﻣ د ﻟډ ﻣ ﺗ ﺑ د)<br />
و ﻳﺎﻓاﻐﺟ <br />
هﻣ ،داﻧ ،ﻣﻗ د ﻟډ ﻐه ﺗ ﺑ د)<br />
و ﻗﻓ ﺎﻳ ( ﻟ رﺎواﺳ هﺳ وﻏا ﻟ ه<br />
د ﺎﻳ ( هزرﺎﻣ ﻧد ﻟ د ﺎﻳ وا ﻧد رﺳ ﻣا د هرﺎﻟ ﻗﺣ د ﻟ ﺟ ﺎﻳ<br />
ﻳژﻧا ه د ﺎﻳ رﻏ د ﻟﺳ د ،ﻟډ ﻟﺎﻳﺎ ﻟ)<br />
و هرﺎﻟ ﺗﺎﻋﻣ وﻧﺎ <br />
د ﺳ اﺟا د ًﻻﻌﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د .( رﻧ ﺳاد وا ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳ زرﺎﻣ<br />
ﺗﻻﺎﺣ هﺎﺑ ﺧ . ﻧ سﺎﺗ ،د لوﻣ هرﺎﻟ ﻟوړﺟ ﻟﺎ د هﺳ ﻧﺗرازو ﻐه<br />
ﻟ ه وﻏا د ﺗﺎﻋ د ﺗ ﺑ د ،ﻳﻏ ه هﺳ ﻧﺎرا ﻣا ﻟ ﺧ<br />
. ﻟ ﻳ ﻧﺎﺑ ﻣ ﻳ ﺎﻳ<br />
: ټﺎ ١ -٢<br />
ﻧو سﺎﺗ هﺳ اﺟا ﻟ ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻣ ﻟ ﻐه د ﻧودﻣ<br />
ﻐه<br />
ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻧ ﺗ ﻧوداه ورﻧ د ،لﻟ وهاﺷ وا ودﺎﺳا د ﺎﻳ لا هرﻻ ﻧ د<br />
لوﻟﺗ ﻧﻟډﻣ<br />
ﻧ د ﺎﻳ<br />
لوﺧ ﻧر<br />
د ﺧﻣ ﻟﻟ د ﻧﺑ ﻣﺎﻋ وا ﻟﻧﻣ ذﻧ د ﻧﺎﺑ ﻟﺎ <br />
ل هزرﺎﻣ هرﺎﻟ وﺎه وا ﺎﺗﺧ د ﺧ د وا لﻧ ﻳړا هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ<br />
لرو رﻣ ﻣزﻻ ﺗ ورادا رﺳ ﻣا د ﺎﻳ ﻧﺗرازو<br />
ﻧﺳر وﻧزور د ه ﺗﺎﻋﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ﺎﻳ ﻧا ﻟاﺳو <br />
لوﻳاد<br />
38<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﺧا ﺧﺑ <br />
ﻟوړﺟ ﻟﺎ د<br />
طﺷ د ،ﺧاو هﻧو ﻟوړﺟ ﻟﺎ د ﺷ ﻻ ﻟ ﻧﻣ ﺗ ﻣﻋ <br />
ﻣﻟ نﻟﺑ ﻟﺎ د ﺣ . ﻟو سﺎﺗ هﺳ ﻧوړﺟ ﻟﺎ ﻟ ﻣ ﻟ ﻣ ﻐه<br />
ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا <br />
اﺧ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ ﻏ د ﺎﻳ ﺳﻣ وﻧ اﺧ د ﻳﺎ ﺳ<br />
.<br />
ﺷ ﺗ ﻣار ﻧ ورﻣ ﻼﺳ د
ﻧﻣ ﻟ ﻐه ﺷ ا ،ﺷ ح ﻧوﻳﻧاړو هرﺎﻟ ﻟاﻧﺳ د ﻟﺎ د اﻟ ﻣﺣ د <br />
هد اد هﺧ ﻬﻣ ﻟ ﺗ ﺧ . ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﻳﻣز ﺗ رﻻ ﻟ ورﻣ ﻼﺳ د هﺳ ﻟ<br />
. ر سﻻ ﻋ ﻣ ﻧوﻳﻧاړو ﻟ ﻣﺣ د وا و ﻟﺎﻌﻓ ﺧ<br />
ﻳﺎﺑ ﺳو ﺗرﻣ<br />
ﻟ ﻟوړﺟ ﻟﺎ د ﻟډ ﺷ وا ﺷ نﺎﻣزﺎﺳ ،ﻏ د دﺟﻣ ﺧ اد د ﻟ ﺗ<br />
رﻣ ﻼﺳ ﺗ ﻟﺳ هﺳ ﻟ ﻧﻣ ﻟ اﻳ ﻣﺣ ﺎﻳ وا ﺧاو رﺎ ذﻧ تﺎﻳز<br />
ﺗ ﺳﺎﻣ ﻟډ ﻧوړا ﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا وا ﻟوړﺟ ﻟﺎ د هرﺎﻟ د د . او هرﻻ<br />
دﻧ ﻟ ﻬﺑ ل ﺷ او تﺎﻋﻣ ﻧ ،هد ﺎﺗړا ﺗ ﺳد وا ﻧ ﺳ ،ﻟو بﻳزﺎﺳا<br />
ﺧ ړاﻏ ﻧ ﻣ ه د ﻧاﻧوﺎﺧ ذﻧ د ﺎﻳ ﻟډ ﻏ ﻐه د ﻧرﺎ لوډ ﻏد . رﺎو<br />
ه لوډ اد ﻟ ﻧ ،ﻳﺑﺑ ه ﻐه د ﺷ ه ﻐه ،رو نﻟﺑ ﺗ ﻟﺎ <br />
. وړاو ﻣ ﻳﺎ <br />
ارﺧ ﻧ ﻧوﻣ وﻧ وا ﺳﻣ ﻐه د هرﺎﻟ نﻟﺑ د ﻟﺎ د ﺣﺎﺳ ﻣا وا ﻋﺎﻓد <br />
ﺑ . ﻟو ﺗ ورﺎ ﻋﺎﻓد وا ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ<br />
ﻳﺗاﺳ د ،ﻳړا ﻟاﻳﻧ ﻟ ها<br />
ﻧ ،ﺧاو هﻧو ﺣﺎﺳ ﻣا ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻗﺣ ﺎﻳ ﻧﺣ<br />
ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د زاراه وا ﺗﺎﻋﻣ ءاﺟا د نﻧﺎﻗ د ﺑ ﻋﺎﻓد اﻳ ﻧ<br />
. ﻟو هﻧو ﻟﺎﻌﻓ ﺗﺎﻋﻣ<br />
رﺎ هرﺎﻟ ﻣ ه د ﺳﻣ ﻣ ﺷ ﻳ لوډ ﻏد ﺳاﻳد ﻟﺎﺳ وا ﻏور هﻳ <br />
اﺧ د وا ﺷ لﻳرواو تﺎﻳﻧ ﻣ ﺗﺎﺣﻼﺻا وا ﻟوړﺟ ﻟﺎ د ﺗ <br />
ﻣا ﻣ د . ﺷ ﺳوار نﻟﺑ ﻟﺎ هﺳ ﻟﻧ مﺎ ورﻣ وا ﻳﻧ د ﻧﺎهرﺎ<br />
ورﺎ ورﻻ ﻏد ﻟ د ﺧﺑ ﻬﻣ هود ﻐه ل نﻼ ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد وا ح<br />
ﻳﺗاﺳ<br />
ﺗﺎﻋﻣ ﻬﻣ ﻟﺎ ﻣا وا ﻋﺎﻓد د ﻧ ﺳورو . ﺷ ﻻ ﺳﻻﺗ <br />
ه ﻧﺑ ﻐه ،د ﺷ لﻧ ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ﻧﺎهرﺎ د ﻟﺎ د ﻧﻟود ﻳﺎورا ﻣ <br />
د ﺎورا د وا ﺗﺎﻧ د ﻧﻟود ﺷ ﻳ ﺎورا ﺧ بﺟ وا ﺧ د د ﺷ ا ﻣﺎﺷ<br />
ﺷ ﻳ . ﺷ لا هرﻻ ﺳ ﻟﺳر ﺗ ﺎ د ﻣ د ﻣﺧ د وا بﻳﻏ د ﻳدﺎﺗا<br />
وا لو د ﺳو<br />
د ﻧا ﺗﺎﺳ ﻟﺳ د ﻟ تﺎﻋﻣ رﻧ ﺳاﻳد ﻧا ورﻧ<br />
. د ﻏار ﻧﻻ ﺑ ﺗ ﻳﻌﺗ ﻧﺳ د ﺳو ه د ﺎﻳ ﻟ<br />
ﻟ ﻳﺎ ﻐه وا د ﻟ ﺷ وړﺎﻐﺑﻟ اﺧ د ﺧﺑ ﻟﺎ د ﺳاﻳد ﻟﺎﻧا ﺧ<br />
باﺧ<br />
ﺧ ﺎﺗړا لوډ اد و ړا ﺗ ﺳ ﻧﻬﺑ ﺎﻳ ﻣﺣ ﺗﺎﻳز ﺗ ﺎﻟ ﻟﺎﻣ<br />
ﻧﺎ ﻧ ﺳﺎﺳ ﻐه د ه تﺎﺳﺄﺗ ﻟﺎ د ﺷ ا د هﺑﺳ . ﻟ ﻏا ﻧﺎﺑ<br />
ﺧ»<br />
ﻧادو ﻳ د اد . ﺗرار ﺳ ﻐه ﻟ ه اورﺎ وا ناﻳزو و ﺷ ړﺟ<br />
ﻳ ﺳاد<br />
. وار وا ﻧرو ﺧ ﻏﺎه ﺗ ﻣﺣ ﻐه ﻟ ﺗﺎ ﺗ « زاورد<br />
ﺷ د ﺑ ،ﻧ سﺎﺳا ﺑا د زﺎﻣا ﻧړﺟ ﻟﺎ د د ﺷ ﺧ اد ﻌو<br />
. ﻟو ﻧو باﺧ لوډ ه وا ﺷ ﺗﺎ ﻧﻻ ذﻧ ﺗ ﻧﺎ ودوﻣ د اﻳ ﻣ ﻟ ﺑاور<br />
ﺗﺎراﺗ د ﻧﺗرازو عﺎﻓد د ﻧوداه د وا ﻌﻳﺎﺻ د ﻧوړﺟ ﺳو د ﻳﺎ « هزاورد»<br />
هﻳ ﻏد<br />
. ﻟ ﺗار وا ﺗ هداز ﻣ ﺗ ﻐه د اورﺎ ﻋ و ﺷ هړﺟ ه ﻣ ﺗ ورادا<br />
39<br />
لﻧ ﺳر وﻳا<br />
د<br />
ا ﺑ ﺧاﻣ د نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د هﺳ اﺟا ﻟ ﺣﺎﺳ هﻳ وﻳا د<br />
هدږوا<br />
هﻳډ ﻳ ﻧﻧا ﻏد د . د لﻧ ﺳر <br />
ﻳدﺎﺗا ﺎﻳ ﻧﻧا د ﻐه ،ﺷ<br />
ﺎ ﻟﻧ د ﻧا<br />
ﻳ ﺳاد ﻣﻟ)<br />
نﻳﺳ ﺎﻳ ﺑ ،ﻟﺎه ﻟ ،ﻟ<br />
ﺑﺎﺳ
،ه ،ﻟ ﻧﺧو ﺳورو د رﻧ ﻏد اد لﺎﺣ ،(<br />
ﺷ ړﺟ ﻟﺎه<br />
ﻏد ﻧوداه ﻐه . د ﺷ ړﺟ هﺳ ﻟﻟﺑ ﻟ ﻧاﻗ ﺳﺎﺳا د ﺎﻧﺎﻣور وا ﺎﻳرﺎﻐﺑ<br />
ﻧﻧا د ﻧ ﻊﻣ ﺎﻟ ﻧﻧﺎﻗ ﻟ ﻏ ﻧا ﻟاﺳو د ﻌﺗ هرﻻ<br />
. ﺷ ﻣﺎﺷ<br />
باﺧ لوډ ﻳ ﻟ ﺣﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻧا ﻏد د ﻐه ﻳاﺷ ﻳډ هړا د <br />
د وﻏ د ا ﻟاﺳو د ،ﺗ ﺑ د ،هﺳ ﻐه ﻟ ﻣﺣ ﺷ ا وا و ﺧﺑ <br />
هړﺟ ﻟډ هﻳ ﻧﺎهرﺎ د ﺷ ﻻ زاراه ﻐه . و هرﻣ ﻧﺎﺑ ﻳاﺷ ﻣﺧ<br />
. ﺧاو هﻧو ﺑ ﻣﺎﻋ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﻣا وا ﻋﺎﻓد هﻧ ﻟ ﺗ <br />
ﻧﻧا ﻧوداه ﺷ ﻳ : ټﺎ ٢ ـ٢<br />
40<br />
ﻧا ﻧاﻓا د نﻳﺳ د<br />
(Svenska ﻳدﺎﺗا ﻧا وود<br />
د لﺎ ١٩٩ (SAMO) ﻧا ﻧاﻓا د نﻳﺳ د<br />
ﺑﺎ ﻐه . ﺷ ﺳﺄﺗ هﺳ ﻟاوﻳ ﻟ ( Officerarnas Riksförbund وا Officersförbundet<br />
ﻣا)<br />
ﻧﻻاﻣدا وا ﻧﻻاﺟ ﺗ ﻟﻧ ﻧﺎﺑﺎ درﺧ ﻟ ﻐه ﻟ ﻏ ٩٠٠<br />
د وا د ﻏ ﻳ نﺳارﻧﺎ د ﻧﻧا ﻣ د نﻳﺳ د SAMO . د ﻣﺎﺷ ر ( ﻟا<br />
وا ﻣﺣ ﺎﻳ ﻟود د هد ارﺷ ﻳ ﻐه اد . رﺎ رﻻ ﻟ ارﺷ د وﺗاوﺧ ﻣﺎﻋ د ﻧرﺎ<br />
ﺳورو د SAMO . ﻳﺎﺑ ﻣ ﺗا ﺧ بﻳزﺎﺳا ﻳدﺎﺗا د ﻧرﺎ<br />
د ﻟاورﺎ<br />
،ﺗارﻣ ﺳژﻟ وا ﺳ ،ﻧﺧو د رﺎ د ﻧﺎ د هﺳﻧا ﻟاﺳو ﻟ ﻧﺧو<br />
ﻣﺧ لاﻳﻧ د وا ﻧﻟوډ ورﻧ د ماﺳا د ﻧﺳ د ،ماﺳا د ﻧاﻓا د ﺎﺣا<br />
ﻳا ﻟډ ﻳ د SAMO هد ﻧ ﻊﻣ ﺗ ﺳر ه . ړوار<br />
ﺗ سﻻ ﻓاﻣ ﻟ ﻳ ه<br />
ﺣ ﻏد ﻟ هو ﻓاﻣ ﻧا ﻐه ﺧ ،رو<br />
ﺑ ﻣ ﺧو دوﻣ ﻳ د هرﺎﻟ بﺎﻋا<br />
. ﻧو هدﺎﺳا <br />
ﻟ<br />
ﻐه د وا و هﻧﻏ هرو<br />
هزﺎﺟا ﺗ ﻧاﻓا ﻟ ترازو عﺎﻓد د ﻟ د لﺎ ١٩٩ <br />
د / ﻳ ٨٢ وا ٨١)<br />
و ﺗﺎﺳ ﻧﺣ<br />
ﻟ ﻐه د ر سﻻ ﺎ ﻧارﺎ<br />
هو هﻳ ﻣ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د لﺎ ٢٠٠٠ .( ٢٢ ا د لﺎ ١٩٩ د / ترازو عﺎﻓد<br />
د طﺷ د ،د ﺳ هﺳ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ﻟ ل ﻊﻣ بﻳﻏ ﻳدﺎﺗا ﺻ ځ <br />
ﻣ د .( هﻳ ﻲﻧ ٧ د چرﺎﻣ د لﺎ ٢٠٠٠ د ) و دﺟﻣ ﻳﺑ هرﺎﻟ ﻟ د داز د ﻧا<br />
وﻋ ﻣ ( ١١ ﺳ د لﺎ ٢٠٠٣ د)<br />
هدﺎﻣ ﻟ ﻓ ٣، د نﻧﺎﻗ د ﻣﺧ د وﻋ<br />
هﻳﺎﻧ ﺷ ردﺎﺻ اﺧ ﻟ ترازو<br />
عﺎﻓد د ﻣ ﻟ ﺗارﻣ ﻐه د ﺗ رو هزﺎﺟا ﺗ<br />
ﻧاﻓا وړړﻟ د ﻟ د وﻋ ﻣ د)<br />
ﺳﺄﺗ ارﺷ ﺗرﻣ هﻳ وا ړﺟ ﻧﻧﺎرا<br />
.( ارﺷ<br />
Ministerstwo Obrony Narodowej, Soldier-Citzen in Uniform, Warsaw, 2006 ﺳ<br />
ﺣ<br />
داز د ﻧا د ﻳ ﺗ ﺑﻣ <br />
ﺳورو<br />
ه<br />
ﻳﻌﺗ ﻟ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د لﺎ ١٩٨٩ د
ﻣ ٧ وا وﻏ ﻟ (KÉSZ) ﻧا ﺗﺎﺳ د ﻗﺣ د ﻧﺳ<br />
د لﺎ ١٩٩١ ،رو<br />
١٩٩ (Hanvédszakszervezet, HOSZ) ﻳدﺎﺗا ﺻ ﻧﺎ د . ﺷ ﺳﺄﺗ هﺳ ﻧﻧا<br />
د نﻧﺎﻗ . ﻟ ﻏ هرز ﻟ سوا ﻐه . هﺷ<br />
هړﺟ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د هﺳ وﻏ وﻧﺎ د لﺎ<br />
د د . رو هزﺎﺟا وﻧﻏ وا وهﺎﻣ د ﻧا ﻟاﺳو د ﺧ ، ﻌﻧﺎﻣ بﺎﻋا<br />
هرﺎﻟ ګﻟﺎﻳد ﻟ د هﺳ وزﺎﺳا وﻧوړا د د ﺷ ﺟ هﻳ ړﺟ ﻏور د ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
ﻧا ﻋﺎﻓد د ﻧﻣ ﻏد . ﻋ ﺳ ﻟ ﻧا ﻟاﺳو د ترازو عﺎﻓد د<br />
. لﺷ ﻳﺗ ﻧ ٢٠٠٣ وا ١٩٩ نﻧﺎﻗ هرﺎﻟ<br />
ﻧﻻ ﻳ ﻳﻟ ﺗا ﺧ ﻣ د د ه ﻳدﺎﺗا د ﺳرﺎﺑ ،<strong>DCAF</strong>,<br />
2006 : ﺳ<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻧﻧا<br />
http://se2.dcaf.ch/serviceengine/FileContent?serviceID=21&filied=3BEBFDDD-A108-<br />
49EF-4EFB-FC4581177BF3&lng=en.<br />
د وا ﻧﺣ ﺑ د Ian Leigh وا Hans Born د ﺎﻟ ،هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د ه ﻧﻟﺎﻣ ﻟ ﻏد د<br />
. ﻌﻟﺎﻣ بﺎ ﺳﻻ<br />
ﻧورﻻ د ه ﻳداز ﺑ د ﻧﺳ<br />
ODIHR, Warsa, 2008. Also available at<br />
http://www.dcaf.ch/pubications/handbooks.cfm?nav1=5&nav2=4<br />
ﻧرﺎ وا ﺗ ﻟﺎ د ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
سﺎ ﻧ . ﺧاو هﻧو ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ د وا ﺗ ﻟﺎ د ﺷ ﻻ ﻟ ﻧﻣ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ﻻو ﻳﺎ رﺳ ﻣا وا ﻧﺗرازو ﻣﺣ د ،هﺷو ﻧوودﺎﻳ ﺗ<br />
ﺳ ﺗ<br />
د ﻟﺎ د . ر سﻻ ﻋ هﺳ ﺧا رﺎ ﺗ وا ﺑﺗ<br />
ﻧﺎﺑرو ﻧرﺎ وا و تاﺟا ﻟﺎ د ﻣﺣ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ وا تﺎﻋﻣ<br />
12<br />
ﻧوﻟ زﺎﻣا ﻧ ،ﻟﻌﻣ د ﻟ ،رﻻ ﻟ ﻳړا ﻣ د ﻧﺎ ﻳ د ﻟ د . ﻟو<br />
بﻣﻏا ﻧاﻗ وا ﻟﺎ<br />
د ﻣﺣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د وا ،ﻧاراد<br />
ﺑﺎﺳ ﺎﻳ ﻟډ<br />
هرﺎﻟ ﻟﻧ ﻧﻻ ﺗ ﻟﺎ ﻏد د ﻐه ﺷ ا ﺗﻻﺎﺣ . هرﺎ<br />
لﺎﻣ رﺎ ﻏد د)<br />
ﻟ ﺎﺗړا ﺗ رﺎ هﺳ ﻣﺣد هرﺎﻟ دد . ﺧاو هړﺎﻏ ﻟوﻣ ًﺎﻣ<br />
.( د<br />
ﺣﺎﺳ ﻧزور وا ﻧو وا ﺗﺎﻣﺧ<br />
هﺎﻓر د ﺑ وا<br />
ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣﺣ ﻟډ ﻟ ﻧﻣ د ،ﺷو رﺎ ﺗ ﻣﻏا ﺳ ﻏد هرﺎﻟ د د<br />
ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺗﺎﻋﻣ ﻣا ﺗ ﺻﺎﺧ ﺎﺑ وا سﺎﺣ وا ﺳ ﻏد . ﻟو ﺳر سﻻ ﻳﺎﺑ<br />
ودﺎﻣ ﻧﻧﺎﻗ د د وا ﺳو<br />
ﺗاﺟا وا ﻏ د ،دوﺣ ﺗﺎﺎﺳا<br />
وﻧوړا د ،ټﺎ داز د ﻧاﻗ د<br />
. ﻟ ها ل اد ،قﺣ دﺎﺳا د<br />
12 Laurence Lustgarten and Ian Leigh, In From the Cold: National Security and Parliamentary Democracy.<br />
Oxford University, Oxford, 1994 ; especially chapter 10, on the constitutional role of the press in security realm.<br />
41
42<br />
: ټﺎ<br />
٣ – ٢<br />
هزرﺎﻣوا ﻧرﺎ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ ﻏ د ﺗﺎﻋﻣ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻳدﺎﺗا د وﻣ د وﻋ ﺳور د<br />
نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺑ ﻣﺣﻏ ﻳ ﻧﺣ ﺑد (UCSMR) ﻳدﺎﺗا د وﻣ د وﻋ ﺳور د<br />
د وﻣ د ﻐه د وا وﻋ ،ﺑﻣ د فه ﺳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻏد د . ﺷ ړﺟ لﺎ ١٩٨٩ د<br />
د ﻧﺣ ﺑ د ﻧا ﻟاﺳو رﺎ ﻬﻣ ﻧﻟﺎﻌﻓ د UCSMR د . د ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻧﺣ<br />
وﻣ ﻐه د وا ﻧﺎﺟ د ؛(<br />
ﻳﺗ وا و ﻧﻳﺎﺷ هﺎﺷ اد )<br />
د ل رﻏ ه ﻧوﻏﺳ<br />
وﻳا ﺳ د وﻣ د وﻋ د وا ؛ل ﺑوﺑ هرﺎﻟ ﻧو د ﻧﺣ ﺑ د هرﺎﻟ ﻧور وا<br />
. ل رﺎ ه هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ . ﺛ ﻧﻳﺎﺷ ﻳﺗ ٣٠٠٠ وا هﺎﺷ ٠٠٠ ﺑﺎ لﺎ ه ﻓد UCSMR د ﻣ <br />
ﻧﺣ ﺑ د هرﺎﻟ ﻧور وا وﻣ د ﻐه<br />
د وا ﻧﺎﺟ د UCSMR ،اﻳ ار لﺎ ١٩٨٩<br />
د . د ﺧﺑ ودز نﺎ ٣٠٠ ﺗ ٢٠٠ د ﺗ ﺳﻣ ﻧ ﻏد . ﻟ ﻧ ﻣ<br />
ﻣا ﺑ د وا ﻧﺣ ﻟ ﻧوژ د ٠ ﺳ ﻧﻳﺎﺷ ﻏار ﺗ سﻻ اﻟ UCSMR<br />
. د ﻣﺎﺷ لوړﺑر وا ﺗ وا هﺗ ،ل ،هو ﻧوﻏﺳ ﻏد . ﻧ هړا ر ﻧوﻏﺳ<br />
د . ﻧ هړا ر ﻳاﺷ ﻧاﻧوژ د وا ﻧﺣ ﻳﺎﻏور ﻧوﻏﺳ ٢٠ ﺳ ﺑﺎ<br />
ﻟ ﻧوﺧ د ﺗ ﺎﻏور ﺧ وا ﻧوژ ﺧ ﺷ وﻋ راﻓ ﻐه د ﻣ ﻟ ا د UCSMR<br />
ﻧﺎ هﻳ ﻧﻟﺎﻌﻓ د UCSMR د ﺳر ﺗ ورز ٠ ﺑﺎ ﻟﺗ ﺗﺎﻌﻗ ﺧ ﻟ ﻣا<br />
د وا ل ﻧﻧﺎﻗ ﻧﺎﻳﺑ ﻧا د ﺟ د ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻏد . ﻟ واﺗ هﺳ وﺟ ﻟ د ﺧﺑ<br />
هﺟ هود د . د ﻣﺎﺷ تﺎﻣﺧ وﻟ وا ﻧاور ،ﻳﺎﻏور د هرﺎﻟ وﻋ<br />
ﺑد لﺎﺷ زﺎﻗ د ﺗ و رﺎ ﻳاﺷ ﺳ وﻳډ ؤ هرﻣ UCSMR<br />
. و ﻏ ﻳ هرﺎﻟ ﺣ ﻟﺳ ﻳ د د وا رﺎو ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ<br />
Source: http://soldiersmothers.ru/eng/index.php?PHPSESSID=a16e2625983c727048112<br />
ﻧا داز وا ﻟاﻋ د نﺎﺟ د<br />
ﻧﺣ د وﻏ د ﻧا ﻟاﺳو د (JLA) ﻧا داز وا ﻟاﻋ د اﻳ ار ﺳﺄﺗ ﺧ ﻟ<br />
مﺎﻋ نﺎﺟ د هﺑ ﺳ وا هﻳ هزرﺎﻣ دﺎﻓ رادا وا سﻼﺧا د زاراه وا هرﺎﻟ<br />
ﻧﻟ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻟ JLA . د ﻧورﻻ ه ﻧﺣ<br />
د ﻐه د ﺗ وو<br />
ﻧو ﻧد ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻏد د وا رﺎو دﻧ ﻟ ﻳاﺷ رﺎ د ﺑﻣ ﻋ د ﺗ<br />
ﻳاﺷ لاﺧﺎﻧ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻧا ﻏد ﻧ رﺎ ﺧ د . ر سﻻ<br />
ﺗﺎراﺗ د هﺑ ﺳ . ﻟا ﻣرد ﻳﺎﻏور وا ﻣﺎﺟ ﻋ ،ﺗ ارﺧ د ﻟ ،لﻧﻣو<br />
ﻼﺳ ﻳ ﺗ ﻧر ﻐه د وا ﻧﺎﺟ ﻧا ﻏد . د ه ﺗ سﻼﺧا د ﻳ ﺧﺑ<br />
ﻌو هﺳ ﺗﻼﻳﻌﺗ ﻧﻧﺎﻗ ﻟ ﺗ د ﻟه ﺗ د ﻳ نﺎﻟرﺎ نﺎﺟ د وا رو رﻣ<br />
ﺷو هزرﺎﻣ هﺳ سﻼﺧا ﻟ ﻧ رﺎﺳ ﺷ ﻳ JLA د . ﺗ ﻣار ﻟاﻧﺳ<br />
<br />
نﺎﻧا ﺗ ﻳا رﺎﻳز تﺎﻳز ﻳډ JLA . د ﺷ لﻧ مﺎ نﺎﻣﻓ ﻳ ﺳﺎﻳر رﻬﺟ د<br />
٢٠٠٠ زار اه . ﺧﺑ ﻳ ﺗﺎﻣﻌﻣ ور ﻟ ، دﻧ ﺗ ﻣ ﻋ د <br />
هرﺎﻟ ﺑ ﻣﻋ ﻳ د ،ؤ ﻟﺗ ﺗﺎﻌﻗ ﺧ ﻟ هرﺎﻟ وﻋ راﻓ ٠ د ﻳ لﺎ<br />
. ﻟﺳرو ﺗﺳ هﺳ بﻟﺎﻳﺑ ﺗا ﺧ<br />
Source: http://www.eurasia.org/documents/CaseStudies/Opening%20the%20Georgian%20Military.pdf
43<br />
ﻟ ﻧﻣ وا نﺎﻟرﺎ<br />
ﻟ ﻣ د ﺑ ه ﺗﺎﻧﺎﻣا ﻐه وا ﻧ ﻧﻧﺎﻟرﺎ د هړا رﺳ ﻣا د ﺧﺑ ﻏد<br />
. ﺧاو هﻧو وﻧد ﺗاﻳد ﻏد ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د رﻻ<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ ﻐه . هﺳﺗ ﻧد ﻬﻣ ﻟ ﻳ هړا رﺳ ﻣا د ًﻻﻌﻣ ﻧﻧﺎﻟرﺎ<br />
،رادا ﻣا وا ﺗارﺎﺳا ،ﻧا لاﺳو ﻣ ﻟ ﻐه د لوړﺟ سﺎﺳا ﻧﻧﺎﻗ ﻳ د<br />
؛ﺷ او ﻋ ﻟ وا ﻓﺎﻣ ﺣﺳ<br />
ﻧاﻳزو د هرﺎﻟ ﺗ د ﻟﺎ ﻏد د وا ﻗد وا رﻏ ﻧﺎﺑ ﻟﺎ ﻣا ﻣ وا ﻋﺎﻓد د<br />
؛ﺧا ﺗ<br />
بﺎﺣ وا لوﻣ اورﺎ ﻣﺎﻋ د وا<br />
رﻏ ه د وا لدﻟرد لو ﻧﺎﺑ ﻧﺗ ﺗﺎراﺗ وا ﺟدﺑ ﻣا وا ﻋﺎﻓد <br />
؛د ﻟﺳر فﻣ لوډ وا<br />
؛ وﺎﻋدا د ﻧوﻏﺳ د اﻟ رﺳ ﻣا<br />
وا ﻋﺎﻓد د ﺎﻳ ﻣﺎﺎﻧ د ﻟﺎ د<br />
. ل رﺎﺳ<br />
د هرﺎﻟ ﻧﻳرﻣﺎﻣ ﺗﺎﺳ ﻟﺳ ﺎﻳ ﺟ د ﺎﻳ ل هه هﺳ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﻟ)<br />
ﻧد ﻧﺎ <br />
د نﺎﻟرﺎ د ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د ﺧو ﻳډ ﻳﺎ ( لﻳﺗ ﺗ د ﻟﺳا د ﻧا ﻟاﺳو<br />
. و ﻏ ﻳا خا ﻳ<br />
ورﺎ ورﻻ ﻟ ﻳ ﻟ ﺷ ﻻ ﻏ ﻧﺎﻟرﺎ ﺷ ءاﺟا ﻧد ﺑﻼﺑ ﻏد هرﺎﻟ د د<br />
د رﻻ ﻟ وﻧﻏ ﻟﻧ ږﻏ وا د ؛تﻼﻳﻌﺗ ﻧﻧﺎﻗ وا ل رﺎﺟ ﻧاﻗ ﻳﻧ د : ﺧاو رﺎ<br />
وا ودﺎﺳا ﺳر وا ؛ﻏ<br />
هرﻣ وا ﻼﺳ ﻧﺎه رﺎ د ؛ اورﺎ ﻣﺎﻋ رﻧ وا ﻧاﻳزو<br />
. ﺳر سﻻ ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ټﺎ -٢<br />
ﻧ نﺎﻟرﺎ د ﻟ د ﻧرﺎ ﻣا <br />
ﻟ ه ﻳ ﺟ ﻟ ﻐه د ،ﻟ ﻣﺎﻌﺗ هﺳ ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﻣا ﻟ ﻳ ﻟ نﺎﻟرﺎ ﻟ د<br />
وا Semj ﺎﻳ ﺟ ﻟو ﻌﻳ ﺟ هړاود نﺎﻟرﺎ د ﻟ د . هد ﻳړا هﺳ ﻧا ﻟاﺳو<br />
لﺻا ﻟﺎ د وا ﺗ رﺎ رﺳ ﻋﺎﻓد د وړﺟ تﺎ نﻧﺎﻗ ﻐه د ﺟ ﻧاﻣ<br />
ﻳﺗ ﻧاﻗ ﻐه ، ﻧرﺎ ﺗ د ﻐه د وا ﺣ ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد نﺎﻟرﺎ . وړﺟ<br />
ﺎ ﻳزو د عﺎﻓد ﻣ د وا ﻧ هړا ر ﺗﺎﻋﻣ وﺑ<br />
وﻧوړا<br />
ر ورﺎ ﻋﺎﻓد<br />
هرود ﻳرﻣﺎﻣ ﺧ د ﻐه وا ا ذﻧ ﻧﺎﺑ رﺎ ﻳزو د رﻻ د ﻟ وا ﻟ سﻻ ًﺎﻣ<br />
. ﺗ بﺎ وا بﺎﺣ <br />
د ﺟ ﻟو ﻧ ،ﻟ لو وﻧد ﺻﺎﺧ ﺗ ﻧﺎ <br />
ﻧﺎﻟرﺎ<br />
د ، عﺎﻓد ﻣ Semj ﺎﻳ ﺟ ﻟو د . ﻧ هړا ر <br />
عﺎﻓد<br />
ﻣ د عﻣ عﺎﻓد د ﻟود<br />
ﻧاﻣ وا ﻟو د زاراه وا <br />
ﺎﺳ د هرﺎﻟ عﺎﻓد ﻣ د ، Semj د هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﺧ ﺻﺎﺧ <br />
ﻣ د Semj د . ﻧ ﻧﻻ ﺗ څﺗ وﻧﻏ ﻧﺎﻟرﺎ د زﺎﺳا ﻣﺣ زﺎﺳا ﺟ<br />
)<br />
ﺎﻣ<br />
ﻧوړا ر عﺎﻓد ﻣ : د ﻣﺎﺷ تﺎﻋﻣ ﻏد ودوﺣ ﻟوﻣ د <br />
د عﺎﻓد<br />
عﺎﻓد ﻣ<br />
وا ﺎﺗﺑ روﺎﺧ د داه د ،(<br />
ﻧ هړا هر ﻧا ﻟاﺳو د ﻐه ﺗ ﺻﺎﺧ
ﻋﺎﻓد د داه د وا ﻊﻳﺎﺻ ﻋﺎﻓد ﺻﺧ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ وا ﺗا ،رﺎ ﻧوړا ر<br />
ﻧﻳاه هرﺎﻟ ﻣا ﻧر د زاراه<br />
نﺎﻟرﺎ . ﻧ ﻧوړا ﻐه د ﺎﺗړوﺎ ﻓ<br />
ﻧر وا ﻧﺣﻼﺻ د ﻧﻧﺎرا ﻣﺎﻋ د ،ﻟﺻا د ﻣا ﻧر د ﻟود د نﺎﻟرﺎ . وردﺎﺻ<br />
ﻣا<br />
ﻧر زاراه <br />
ﻧﺎﻟرﺎ . رو ﻳأر ه ﻧﻟ د ﻣﺣ د ﻣا<br />
. ﻟ ﻧرﺎ ﻧا<br />
ﻐه د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﺳرو ﺗ وا ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ د ﻧوﻳﻧاړو <br />
نو ﻧﺑ ﻳﺗ وا ﻳﻌﺗ د ﻧﻧاﻗ ﻳﺷ<br />
هدﻣ د وړاوار مﺎ وزﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ<br />
،ﻣﺎﺗ<br />
ر ﺗ ﻧﺎ ﻐه وا هد ﺎﺗړا ﺗ بﺗ هرﺎ ﻟډ ﻏد د وا ﻏد . ﻟ<br />
ﺟو د <br />
ﻧ ،ﻟ ﻧو ﺗ تﺎﻳز ﺗﺎﻋﻣ وود ﺎﻳ ﻳ ﻟ ﻳﺎ زﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ ه <br />
ﻳﺷ دﺎﻬ وا ﺳﻣ ﺗ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وا ﺳﻣ ﻣﺣﻏ<br />
ﻣ هﺳ ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ ﻟ ﻟډ ﻣ<br />
د هﺑﺳ . و ﺳﻣ ﻧﻧﻟﺑ<br />
. ﺷ ه<br />
هرﻧ ﺳو ﺗاﻳد اد و<br />
ﺳﻣ ﻧوﻳﻧاړو وا ﻧودﺎﻬ<br />
ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ ا ﻧو ﻊﻳﺎﺻ ﺎﻳ ﻟډ ﺷ ﺎﻟ ﻟﺎﻣ ﻟ هد رﺎ ﻧﻣﺎ ﻧﺎ<br />
ﻧﺎﻟرﺎ د ﺧ اد ، ﻧاړو تﺎﻳﻧ<br />
ﻣ ﻧﺑ . ا ذﻧ ﻧﺎﺑ<br />
ﻏد . ﺷ ﺳوار ﻧﻻ ذﻧ ﺗ ﻧوﻧ ﺳﺎﺳ د د ﻟ ﺗ ، ﺳ ﺎﺗړوﺎ د ﺳو<br />
ﻟﺳرو ﺗ ﻧﺎﻟرﺎ ،ﺳ هﺳ نﻧﺎﻗ ﻟ ﻟا ،ورﻻ ﻣ ﻟ ﺷ ا ﺳﻣ ﺗ<br />
تﺎﻣﻌﻣ د ﺗ ﻧﺎ ﺗ ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ ه ﺎﻳ وا هﺳ ﻟﺳا ودﺎﺳا د ﺗ ﺑ د ،ﺷ<br />
ه تﺎﻳﻧ ﻣﺎﻋ رﻻ ﻟ ﺳر وﻳا ﻟډ د ﺷ ا ﺧﺟ هﺳ ﺳو ﻏد ﻟ . هﺳ ﻟرو<br />
ﻐه د ﻟوړﺟ نﻧﺎﻗ د ﺷ ﺳوار رﺎﻓ ﻧﺎﺑ وزﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ ﺗ ﺷ ﻧاړو<br />
. ﻧو مﺎ <br />
ټﺎ -٢<br />
ﺳو ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺳﻣ ﻐه د ﻧودﻣ<br />
ﻐه<br />
ﺧاو هﻧو <br />
لا هرﻻ ﻧ<br />
هرﺎﻟ ﻟوﻧﻣ د ﻳﺎﺣ د<br />
ل ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ وا ضﻋ ﺗ وﻏ نﺎﻟرﺎ د<br />
لا رﻻ ﻧﻳﺎ د هرﺎﻟ ﻧوړا مﺎ د<br />
دﺎﺳا وا هاﺷ ﺗ ﻳﺗ ﺎﻳ هﺎﺷ ﺗ <br />
ﺎﻳ وﻧﻏ ﻟﻧ<br />
ږﻏ ﺎﻳ ﻋﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ<br />
ل ﻧاړو<br />
لرﺎ ه رﺎ ﻳ د ﺗ <br />
ﻧﺎﻟرﺎ ﻳ<br />
لرﺎﺳ ﻳﻌﺗ ﻧﻧﺎﻗ ﺎﻳ دﻣ د نﻧﺎﻗ د ﺗ وﻏ نﺎﻟرﺎ د<br />
ل ﻧ ﻧﺎﺑ ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ ﺎﻳ ﺗﻼﻳﻌﺗ ﻧﻧﺎﻗ<br />
ﻳﺗ ټر ﺗ ﻳﺑ ﻳ د ه ﻟﺎ ﻣا د<br />
وﺗﺳ ﻧا ﻐه د بﻣﻏا وا ها ﻳﺎ ﻧﺎﻟرﺎ وا ﻣﺎﻋ د اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
دږوا ﻳ د<br />
. لﺷ هﻣ ﻧرﺎﺑ Deepcut د ﺎﻧﺎﻳﺑ د ﻳ ﺑﺗ ﻧاﺧ د<br />
44<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ﻟﺎ ﺗ هرو ﻧ رﺎﻓ<br />
ﻐه د ﻧ اﺧ ﻳ د ﺳورو ﻳﺎ<br />
. ﺷ ﺳوار نﻟﺑ<br />
ټﺎ -٢<br />
ﻳﺎ ﻧ هړا د Deepcut د ﺎﻧﺎﻳﺑ <br />
ﻧ ٢٠٠٢ ﺗ ١٩٩ د ﻧرﺎﺑ Surrey د Princes Royal د Deepcut د ﺎﻧﺎﻳﺑ د<br />
نﺎﻟرﺎ د وا ترازو عﺎﻓد د ﻧاﺧ<br />
ﻐه د ﺳورو ﻳﻣ د وﻋ ور<br />
د ﻣ<br />
ﻧﺎ ﻀﻗ د د ﺗ د ﻟ د ړوار رﺎﻓ ﻧﺎﺑ <br />
ﺷ لرﺎ<br />
Deepcut & د ﺟ رﺎﻓ د ﺳﻣ ﻏ ﻳ د نﺎﻟرﺎ د . او هرﻻ تﺎﺗ<br />
٠ د وﻋ ﻐه د ﺗ هﺷ هړﺟ ﻣﻧ لﺎ ٢٠٠٣ د ؤ ﺷ لدﻳا مﻧ Beyond<br />
د . ؤ رو ﺳﻻ ﻟ ﻧوژ ﺧ ﻧﻟﺎﺣ<br />
ﺟ ﻏ و بﻳزﺎﺳا ﻧر<br />
ناﻋ ه اﻟ نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ د ﺑ د عﻣ ﻳﻣ د ﻋ ﻣﻧ Private Geoff Gray<br />
13<br />
. هﺷ<br />
ﺗﺎﺗ د هړا مﺎﻧ<br />
د ﻟﺎ د ځ د ﻟ Surrey د ﺷﺎﻣ چرﺎﻣ د لﺎ ٢٠٠ د<br />
ﺳورو وا ﺧ ه ﻳﻧا وا ﺗﺎﻋﻣ ﺧا ﻟ ﻳ د ،ﺷ لوړاو مﺎ ﺗرو څﺗ<br />
ﻣﺎﺷ تﺎﻋﻣ ﺷ<br />
ﻳ ټر ﻳرد <br />
ﻋﺎﻓد د هرﺎﻟ لﺎ ٢٠٠ د . رﺧ ټر<br />
هړا ر ﺳد ﻧد<br />
ﻧا ﻟاﺳو د وا ﻧزور ،ﺟ وﻋ د ؤ ﺷ ا<br />
ﺎﻣ لاﺧﺎﻧ رﻧ وا لور داﻧ وا ﺟ ،ﺷ ،ﻟﺎﺳ د وﻋ د ﻐه ،هدﻟرد<br />
. ؤ ﺷ ا ﻣﺎﺷ<br />
ﻳ لﺎ ٢٠٠ وا هﺷو ه ﻧ اﺧ هﻳ ﻧرﻻ و ړړﻟ ﻳ د د هﺑﺳ<br />
ﻟ قﺎﺧا وا ﻧورﺎﻓ د وﺗﺳ ﻏد <br />
هﺳرو ﺗ ﻧ<br />
د ﻧ ﻏد . ﺷ ﻧاړو ټر<br />
مﺎ ﻧ ﻏد د . ر سﻻ ﻳ ﻧژو نﺎ<br />
وا هوﺎﺳرو ﺗ ﺎ سﻻ ﺧ ﻧوژ ﺧ ﻣا<br />
وا ﻧزور ،ﺟ د وﻋ د ﻳﺎﺑ ﻐه ﺷ ﻧاړو رﺎﺳ ټر هﺳ ﻟﻧ <br />
،ﺟ د ﻧ ﺷ ﻧاړو ﻧورﻻ ﻐه ه وا ﺷ لﻧو مﺎ ﺧو ﻟﺎ<br />
هﺷ ﻧا هرﻻ هرﺎﻟ ﻟ ﻧاړو د ﻧﻳﺎﺷ د ،ﺷو ﻣ ﻟور ﺷ ﺎﻳ وا داﻧ<br />
د وﻋ ﻐه د د هﺑ ﺳ وا ( ﺷ ﺎو رﺎ ﻳ وﻳروا د ﺗﺎﻳﺎﺷ ﺧ د هرﺎﻟ رﺎ د)<br />
د . هﺷ ﺎو ﻧﺎ رو ﺳﻻ ﻟ ﻧوژ ﺧ ﺧو ﻣﺧ د هرﺎﻟ د ﻳﻣ<br />
. هﺷ لﺗو لﺎ ٢٠٠٧ هه Deepcut<br />
BBC, The Deepcut Investigations, http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/4215635.stm<br />
13 http://web.amnesty.org/liberary/Index/ENGEUR450092003?open&of=ENG-GBR<br />
45<br />
: ﺳ
ټﺎ ٧ -٢<br />
ﻳﻻ ﻟ د ﻟﻳ ﻟﺎﺷ د وا نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﺑ د – ﺗ ﻧﺎﺑ ودﻣ ﻳﻻ د<br />
هﺧړاه<br />
ﻳ ﻧﺎﺑ ﻳﻻ ﻟ د ﻟﻳ ﻟﺎﺷ د نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﺑ د لﺎ ٢٠٠٠ <br />
د ﻟﻳ ﻟﺎﺷ د <br />
هو ﻧودﺎﻳ هﺳ ﻟو ﺷاﺧ د نﺎﻣزﺎﺳ ﺑ د . ه هﺧ هﺗ<br />
لﻧ هﻧ<br />
ﺗ عﻣ رﻣﻳ<br />
د ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻧﺣ ﺑ د هدﻣ ﻳﻻ د ﻟ<br />
د هﺗ د هﺑﺳ . ﺷ لﻧ د<br />
ﻧ مﺎ ه رﺎﺳ ټر ﻧا ﻳ د وا ﺷ<br />
د وا ﻟرو با ﺗاﻳد<br />
د ﻟ د وا ﻟرو بﺎﺣ د اورﺎ د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﺑ د . ﺷ ﻳﻧا ،ؤ ﺷ رو ﺣﻼﺻ هدﻣ ﻧ ،ﺗﺎﻋ<br />
ﻳډ د ﺗ ناﻧﺎﻣﻗ ﻣا د وا ﻳزو ورﺎ ﻟود د هدﻣ ﻧﻧﺎﻗ ﻧ رو رادﺧ<br />
ﻳ ﺳاد ﻟ ﻳ ﺷ وا د ﺷ راﺗ تﺎهﺎﺷا ﻧا هﺳ ﻟرو ﺣﻼﺻ تﺎﻳز<br />
. ﺷ ل ﺗ ﻟرو بﺎﺣ ﻧاړو ﻟ وا نﻧﺎﻗ د ﻟ ﺷ او ﺳ د هﺳ نﻧﺎﻗ<br />
: ﺳ<br />
Amnesty International, Policing in Northern Ireland: A New Beginning? Amnesty<br />
International’s initia comments on the Police (Northern Ireland) Bill, 2000 Aviaable at:<br />
http://www.amnesty.org.ru/library/Index/ENGEUR450482000?open&of=ENG-2U3<br />
ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ ﻧﺎﺑ<br />
ﺗارﺎﺳا وا ﻣا <br />
ﻧﺎﻟرﺎ ﻳ ﺧﺑ ﺗﺎﻳز ﻳډ ﺗ هﻧد ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ رﺳ ﻣا د ﻧوداه<br />
ﺷ ﻳ <br />
ﺷ ﻻ ﺳ . رو ټر ﺗ نﺎﻟرﺎ ﺗ هد ﺷ لرﺎﺳ ﺗ نﺎرا ﺎﻳ هرﺎ ﻳ ﺎﻳ<br />
ﻟ ﻧﺎﻟرﺎ د ﺧ ( زﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ)<br />
ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ ﺗ ﻣﺗ ﻧﻟود ﻐه د <br />
،ﺎﻳﻓا ﺑﺟ ،ﺎﻟاﺳ ،ﻳﺎﺟرا ﻟ)<br />
ﺧا هړﺎﻏ ﻧد ﻧرﺎ ﺗارﺎﺳا وا ﻣا د رﻻ<br />
لرﺎ ﻳ ﻬﺑ نﺎﻟرﺎ ﻟ م ﻧﻟود ﻐه د وا ( تﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا د وا ﺎﻧﺎﻳﺑ<br />
وا ﻟﺎه ،ﺑ<br />
ﻟ)<br />
رو ټر ﺗ نﺎﻟرﺎ ﺧ د ﻧ ه زﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ ﻳ ﻏ <br />
ﺗﺎﻳز ﺗ لوډ ﻣﻟ . ﻟ ﻲ هﺳ راو ﺧ ﻳ ه . ا ﺗ ( ورﺎﻧ<br />
سﻻ نﺎﻣا ﺗ ﺧﺑ ﺗ ﻣ تﺎﻳز ﻳ لوډ هود اد لﺎﺣ ، هرﺎ ﺗاﻳد<br />
ﺳﺎﺳ<br />
د لوډ ﺳورو ﻏد د هﺑ ﺳ ، هﺳﺗ ﻧورﺎ ﻧرﺎ د ﺗ رو<br />
د ﻌﻳ ﻧﻟوډ وړاود ﻏد د ﻳ لوډ ﻳرد . ﺷ ا ه ﻣ ﺧ د رﺎﻬﺷا ﻣﺎﻋ د وا فﻼﺧا<br />
د اد ﺗ ﻧوﻳﻧاړو ادﺎﻧﺎ ﺗ ﺑ د : د لو ورﺎ ورﻻ ﻧﺎﻟرﺎﻏ وا ﻧﺎﻟرﺎ<br />
14<br />
. ﺷ لرﺎو ه ﻧﺎﻟرﺎ ﻳ د ﺗ ﻧﺎﻟرﺎ ﻏ د د ﺗارﺎﺳا ﻣا د<br />
ﻳ . ﻟ ﺗ ړو مﺎ د هﺳ ﺑ ﺗ ﻳ رﺎﺧا وا ﺣﻼﺻ ﻧﻧﺎرا د ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ ﻏد د<br />
هﻣ ﺎﻳﻣا د ﺗ ﺑ د : و ه ﻗاﻣ ﺗﺎﻋ د ورادا ﺗارﺎﺳا د ﻟ ﺣﻼﺻ<br />
ﻟ ﺣ ﺟ لو د ﺳﻧﺑ ﺎﻳ ارﺷ ﻟارﻓ د نﺎﻟ د وا ﻧرﺎ د سﻧﺎ د ﺗﻻﺎﻳا<br />
15<br />
رادا ،ﻟ د ﺗ ﺑ د اﻳ رﻧ . ﺷ رو تﺎﻣﻌﻣ ﺗرو ه ﺗﺎﻋ د <br />
14 Farson, Stuart, ‚Canda’s Long Road from Model Law to Effective Oversight of Security and Intelligence’ in<br />
Who’s Watching the Spies: Establishing Intelligence Service Accountability; Born, Hans; Lock Johnson and Ian<br />
Leigh /eds), Potamac Books, London, 2002.<br />
15 German Bundestag Secretariat of the Parliamentary Control Commssion (PKGR), Parliamentary Control of<br />
the Intelligence Services in Germany, Bundesamt, Berlin, 2001, pp. 19-20<br />
46
د ﻐه ﻧوداه .( ﺎﻧﺎﻳﺑ ﻟ)<br />
ﻟ ﺣﻼﺻ هرﺎﻟ لو ﺗﺎﻋﻣ ﻟﺎﻣ وا<br />
ﻧﻻ ﺗ وﺎﻧرد ﻐه د ﺗ ﻗﺣ ﺑ وا ﻧﻧﺎﻗ وړوو<br />
د ورادا ﺗارﺎﺳا وا ﻣا<br />
16<br />
.( ﻟ ﺣﻼﺻ ﻏد هﻳ ورﺎﻧ ﻧ)<br />
ﻧ<br />
ﻟ ﻧﻳدوﻣ وﻣ وه ﺟو ودﺎﺳا ﺳ وا ﻣﻣ د ﻧﺎﻟرﺎ ﺣﺎﺳ د <br />
ﻳډ ، لﻧ ﻧﻻ ﺗ تﺎﻋ ﻧﺎ ه ،و ﻋ ﻧ <br />
ﻐه د ﻟ ﻏا ﻧﺎﺑ ورﺎ ورﻻ ﻐه ﻧﻳدوﻣ لوډ ﻏد . لﻟ ﻧ ﻳدوﻣ تﺎﻳز<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻳدوﻣ ﻏد د هﺑ ﺳ . ﻳﺧ ﻧﺗر وا ﻟار هاﺷ وا دﺎﺳا ﺳﻣ<br />
. ا ﺧ ﻣ ﺧاﻣ ﻣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ودﺎﺳا وا وهاﺷ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺗﻻﺎﺣ وﻳډ ه د ﻟ هﺳ<br />
ﻧوداه . ﺑﻟو ﻧ ﺧﺑ ﻟ ﻧﺎور د ﻧر د <br />
ﻧﺎﻟرﺎ د وا ﻟ ﻧاړو<br />
ﺎﻳ ﻧوﻣ وﻧ<br />
ﻧﺎهرﺎ ﻟ ﺷ او نﺎرا ﻧرﺎ د رو هزﺎﺟا ًﺎﻧﻧﺎﻗ<br />
ﻧﺎﻟرﺎ د ګرﻣاﻟ<br />
ﺗ ﺑ د . ړوار ﺗ سﻻ تﺎﻣﻌﻣ ، رﺎ ﻧه<br />
ﻟ هﺳ ر ﻟ ﺗﺎﻣﺧ ﺗارﺎﺳا د وا ﻳا ﻳرد ود د نﺎﻟرﺎ د ﺷ ﻻ <br />
لو<br />
. و ﺳﻣ هﺳرو ﺧﺑ د وا ﻧرﺎ د هرﺎ ﻳ ﻧو ﺗ ﺳورو رﻣ<br />
17<br />
. ﻳ اﺧ ﻟ رادا ﺗارﺎﺳا ﺎﻳ ﻣﺣ د ﻧاړو ﻳﺑ ﻧ ﻳ ﻐه د د اد<br />
وا ﻣا د ﺗ هد ﺷ هړﺟ ،هرادا ﻧ مﺎﻋ د ﻟ رادا اﺧ ﻧوداه <br />
. و ﺳﻣ هﺳ نﺎﻟرﺎ ﻟ ﻧرﺎ ورادا ﺗارﺎﺳا<br />
ﻧﺣﻼﺻ وا<br />
ﺑﺟ<br />
ﺎﻳﻓا<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
مﻌﻣﺎﻧ<br />
ﻧ<br />
ه<br />
ﻧ<br />
ﻧ<br />
ﻧ<br />
ﻧ<br />
ه<br />
ه<br />
ﻧ<br />
ﻧﻼﻳز<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ﻧ<br />
ه<br />
ټﺎ ٨ -٢<br />
ﻧ د ﻧ ﻣﺎﻋ د ﺧﺑ ﻧرﺎ د ورادا ﺗارﺎﺳا وا ﻣا د<br />
ﻳﺎﻣ<br />
ه<br />
ه<br />
ﻧ<br />
ﻧ<br />
ه<br />
ه<br />
ﺎﻟاﺳ<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ﻧ<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ﻧ<br />
ه<br />
ه<br />
ادﺎﻧﺎ<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ﻧ<br />
ه<br />
ﻌﻣﺎﻧ<br />
م<br />
ه<br />
ﻧ<br />
ﻧ<br />
ه<br />
ه<br />
هﻣﺎﻳﻣا<br />
تﻻﺎﻳا<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ﻧ<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
47<br />
لﻣﺄﺗ ﺑﺎ هﺳ ﻧﻧﺎﻗ رﺎﺟ ﻟ<br />
لﻣﺄﺗ ﺑﺎ<br />
د هﺳ ﻟ ﻋﺎﻗوا ﺳر د<br />
لا هرﻻ وا ﻧ ،ﻧرﺎ د<br />
لﻧ ﻣ ﻧوﻏﺳ وا ﻏرد ،ﻋ هړوﺎﻧ د<br />
لرو هدو ﺗ ﻧاﺗ وا بﻣﻏا ،دﺎﻗا<br />
ﻋ ﺳ هﺳ ﻟﺎ ﺗﺎﻋ وا ﺗﺎﻳاه اﺟا ﻟ<br />
ﻧﺎﺑ ﻟ<br />
ﺑﺎ ﺗاﺟا د ﺳ هﺳ ﻧﺣﻼﺻ ﻧرو ﻣا د<br />
هﺳ ﻟ ﻧﺎﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺗﺎﻋ<br />
هﺳ ﻟ ﻧﺎﺑ ﺗارﻣ وا ﻧاﻗ<br />
لرو ټر ﺗ ﻧاﻣ ﺎﻳ ﻣ رادا د<br />
لرو ټر ﺗ ن ﻧرﺎ د ﺎﻳ ﻣ ،اﺟا<br />
ﺳ هﺳ ﻏ ﻟ ن د ﻧرﺎ د ﺎﻳ ﻣ د<br />
لرو ټر<br />
16<br />
The Act relating to the Monitoring of Intelligence and Security Services: Act No. 7 of 3 February 1995;<br />
Sejersted, 2005;<br />
17<br />
Art. 14(4), Loi du 15 Juin portant organisaion du Service de Renseignment de l΄Etat, Mémorial-Journal<br />
Official du Grand-Duché de Luxembourg, 2004, A-No.113.
ه<br />
مﻌﻣﺎﻧ<br />
مﻌﻣﺎﻧ<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ه<br />
ﻧ<br />
ﻧ<br />
ه<br />
ﻧ<br />
ﻧ<br />
ه ﻧ<br />
ه<br />
ﺗ ﻧﻳﺎﺷ د ه رادا د<br />
ه ﻧ<br />
ه ﺗﺎﺳ ﻧﺧ وﺎﻧرد ﺳﺎﻣ د ﻧﺣ ﺑد<br />
ه ﻧ<br />
ه د ﺗﺎﻣﻌﻣ وا وهاﺷ وا ودﺎﺳا ﻳﺷ<br />
ا ﺛ د<br />
ل ﻋ ﺳ هﺳ ﺗارﻣ ﻟ ه ﻟﺧ<br />
ه ه<br />
ه سﻻ ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ وا وهاﺷ ،ودﺎﺳا ﻟ رادا د<br />
لدﻟرد ﺳر<br />
ه ﻧ<br />
ه لا هرﻻ ﻧو د هﺳ ﻧ ﺧ <br />
ه ﻧ<br />
ه<br />
هړﻟ رادا هرﺎﻟ ﺧا تدﺎﻬﺷ د<br />
ټر لﺎ ٢٠٠٢ ﺗ ٢٠٠١ د ،(<br />
ﺎﻧﺎﻳﺑ)<br />
ﻣا وا ﺗارﺎﺳا د : ﺳ<br />
Cm 5542, Appendeix 3<br />
ټﺎ ٩ -٢<br />
رو ټر ﺗ دﺎﻧا ه ﻟﺎ ﻣا د ﻣﺣ د ﻧﻟﺎﻣ <br />
ﻐهد<br />
. ن ﺗ د ﺧﺑ راﺳا د ﻧا ﻳادﺎﻧﺎ د ﺎﻟﺎﻣﺳ : ادﺎﻧﺎ<br />
Art ﻳزو عﺎﻓد د ادﺎﻧﺎ د ن ﺗ د ﺧﺑ راﺳا د ﻧا ﻳادﺎﻧﺎ د ﺎﻟﺎﻣﺳ<br />
ﻟﺳ ﻧﻣوﻣ<br />
د ﻧ ١٩٩٢-١٩٩٣ د ﺎﻟﺎﻣﺳ ﺗ ﺷ لرﺎو اﻟ Eggleton<br />
. و تﺎﺗ ه نو د ﻧا ﻳادﺎﻧﺎ<br />
د ﻳرﻣﺎﻣ ﺗﺎﺳ<br />
ﻧﺎ هﺎﺷا هر د ﻳرﻣﺎﻣ ﺎﻟﺎﻣﺳ د ﺳرو ﺗ ﻧ د ټر ﺧﺑ د <br />
ه ﺷ ﻣ د د ﻟﺳر ﺗﺳ ﻧوﻟﺎ ﻐه وا و « ﺑ وا ﺧړا»<br />
ﺗ ﺧﻣ د ﻳرﻣﺎﻣ ﺻا د ﺗ <br />
هﺎﺟ<br />
ﺷ وا ړوار ﺗ سﻻ مﺎﻣ ﻳ ﺗ نﺎ ﻳ<br />
ﻗاﻣ وا ﻧرﺎ ﺣﺎﺳ ﻬﻣ د ﻟوﻣ د»<br />
د هﺑﺳ « . د ﺷ رو بﻣوړ<br />
هړوﺎﻧ ﺣ ؛د ﻟﺳر ﺗﺳ ﻧوزرا ﺳ اﻳ وا د ﺷ وﺎﺗﻧ روژ<br />
<br />
ﻐه د تﺎﻣاﻗا م ،و ه ﺗ ﻟ ﻧوﻏﺳ نﻧﺎﻗ وا ﺳد ﻟ وا ﻧو<br />
« . ؤ ﻣﻏا ﻏ وا ﺧﺟ هﺳ ﻳډو ﻟ ،د ه ﺷ لﻧ فﻼﺧ<br />
http://www.dnd.ca/somalia/somaliae.htm<br />
48<br />
: ﺳ<br />
ټر Butler د : ﺎﻧﺎﻳﺑ<br />
د (WMDs) ﺳو د ﻟژو وﻳا ﻟډ د قاﻋ د ﻣﺣ ﺎﻧﺎﻳﺑ<br />
د ﻳرد روﻓ د لﺎ ٢٠٠ د<br />
ﺗارﺎﺳا ه د ،و نﻼﻋا ﻟ هﺳﺗ د ﺗﺎﺗ د ه ﺗارﺎﺳا د هړا عﻣ<br />
. و نو هﺟ قاﻋ د ﺎﻧﺎﺗﺑ ﻣ ﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
د قاﻋ د تﺎﻣﻌﻣ ﺗارﺎﺳا<br />
ﻬﻣ ﻐه ﺳرو ﺗ ﻧ د ټر ﺳورو ﺗﺎﺗ د<br />
رادا ﺗارﺎﺳا د ﺎﻋدا ټر . د ﻧ ړو روﺎﺑ د ،د ﺷ ﻧاړو هرﺎﻟ ﺟﺗ د ﺟ<br />
ﺗ ﻧﺎﺑ ټر ﻳرد ﻳ ﺗﻻﺎﺣ وا د<br />
ﻧ لو ﺗ ﻗد ﺳ ﺧ<br />
ﻧ ﺧا رﺎ د ﺎﻋدا ﻳ ﻗد د ﻀﻗ لﺎ ٢٠٠٢ د زاراه<br />
ټر . هد <br />
قاﻋ د تﺎﻳز ﻳډ ﻧودﺎﻳ ټر . هد ﺗ ﺎﻋدا « ﺗ ﺎﻳ ﻣ<br />
ﺑ»<br />
ﻳ ﻐه وا <br />
ﺳورو هو ﻧودﺎﻳ ټر زاراه<br />
. هد ﺷ ﺗ ﻧﺎﺑ وﺎﻋدا ﻧﺎارﺎﻧ د ﻣﺣ د
ښا تﺎﻳز ﺗ ﻧوداه ورﻧ د د قاﻋ و ﻧ ﻳ ﺳاد تﺎﻣﻌﻣ ﺗارﺎﺳا<br />
ﺗ د WMDs ﻳﺎﺑ بﻟﺎﻳﺑ ﻧ ﻳرﻣﺎﻣ ﺗﺎﺗ ﻧﻣ<br />
وﻣ د اد ﺑ وا و ﻧ<br />
. و رﻏ هﺳ ﻟ ﻧﺎﺑ عﻣ وړاو<br />
http://www.butlerreview.org.uk/report/<br />
49<br />
: ﺳ<br />
ﺗ ن ﻧﺎﻟرﺎ د Susurluk د : ﺗ<br />
١٩٩ د دﻧ ﺗ ﺳ Susurluk د ﻳﻻو Balükesir د ﺗ د حﺎﻀﻓا Susurluk د<br />
د د . هﺷ ﺗ ﻣار ﺳورو ﻟ د ﻣ<br />
ﻳ د ﻳرد ﻣﻧ د لﺎ<br />
ﻳ د)<br />
ﻣ ﻟډ ﻣﻧ ﻧاﻟ وﺧ د ،ا ﺣ لﺎﺳﻣ ﻧا ر د ﻟ<br />
د لﻧﺎﺳا<br />
لد زوا ﺎﻧ ﻳ مﻧ ﻣﻣ هﻳ وا ﺗﺎﺟ اﻋ ( نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﺑ ﻧﺎﻧا د ﻧ ﻧ<br />
ﻟاو ﺳﺎﺳ وا ﻟډ ﻧ ﻣﻧ ﻧاﻟ وﺧ د وا ﻟ د لﻧﺎﺳا د ﻏد . ؤ ﻣﺎﺷ ،هد ﺷ<br />
. ﺑﺑ ﻳړا ﻣﺗ<br />
ﻧوﻟ ﺎ ٣٠ ﻳ ﻣﺎﻧ Susurluk د ﻏد ﻟ ﺳورو ن ﺗﺎﺗ ﻧﺎﻟرﺎ هﻳ<br />
ﻟود لﺷ ﻳوو ټر ن د . رﺧ ﺷﺎﻣ ﻳا د لﺎ ١٩٩٧ د ټر<br />
. او هرﻻ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧﻧﺎﻗﻏ<br />
ﺗ هدﺎﺳا ﻟډ ﻣﻧ ﻧاﻟ وﺧ د ﻧﻧﺎرا<br />
: ﺳ<br />
Cizre, Umit, Democratic Oversight and Reform of the Security Sector in Turkey:2005/2006<br />
Sattus Report, lit Verlag, Berlin, 2008.<br />
رادا اﺧ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د<br />
اورﺎ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ًﻻﻌﻣ د ﺷ ړﺟ ﻧوﻓد اﺧ ﻧوداه وﻳډ <br />
د د ﻣﺎﺷ ﻌﻓاﻣ ﻣﺎﻋ ﺎﻳ نارﺎ ﻐه وا ﻟﺑ ﻳ رادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ﺎﻳ<br />
د ﺎﻳ وا ﻧﻳﺎﺷ د ه ﻧورﺎ وا ﻧﺗ د ورادا وا اورﺎ ﻣﺎﻋ د بﻳزﺎﺳا ﺧ<br />
،ړاﻏو دﺎﺳا ﻟ ﺣﻼﺻ رادا ﺎﻳ ﻧوﻗد ﻏد . تﺎﺗ<br />
ه ووﺎﺗﻧ<br />
د ﻐه<br />
ﺎﻳ ﻗ )<br />
ﻟ ووﺎراﻗ<br />
ﺎﻳ ﻧوﻣ وا ﻧﻳﺎ ﻟود ﻟ وا و ﻣ هﺳ اورﺎ<br />
ﺧ ﻐه ﺷ ا . و ﻧﻟ ( ﻧادو ﻟ رﺳ ﻣا د ه ﺎﻳ وا ﻧرﺎﺑ<br />
هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا وا تﻼﻳﻌﺗ ﻧﻧﺎﻗ وا ر سﻻ ﺗﺎﺗ ﻧ<br />
ﺧ ﺗ ﻟو ﺣﻼﺻ<br />
وا ﻧوﻓد ﻏد د . ا نﺳ هﺳ نﻧﺎﻗ ﻟ ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ د ﻐه ﺗ ، رﺎﺳ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ﺳاو رﺳ د ﻧﻧﺎرا ﻣا د ﺷ ﻻ ﺳ ﺳﻣ ﺗﺎﺗ د ورادا<br />
هرﻻ تﺎﺗ ه د وا ﺳرو ﺗ ﻧوږﻏ نﺎﻟرﺎ ﺎﻳ ورادا ﻣﺣ وﻧوړا<br />
د ﻧوﻏﺳ<br />
. او<br />
ﻟاﺳو د ﺗ هﻟ هرادا هﻧوړا ﻐه د وا اورﺎ مﺎﻋ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ﻧﻟود <br />
رﺳ ﻣا د ﻟاو ﺷ رادا ﺳاد ﻳ د . ﻋ هړا ورادا ﻣا ورﻧ وا ﻧا<br />
وا ﻣﺄﺗ ﻓﺎﺷ رﺳ ﻣا رو ډاډ د د ﻧو ﻧﻻ رﺳ ﺗ ه ﺣﺎﺳ
ﻣا وﻧوړا ﺧ د و مﺎﻋ ﺳ د د اد وا د رﺎﺟ ﺎﺣ نﻧﺎﻗ د ﻐه <br />
. ﻟو روﺎﺑ ﻧاړو ورادا<br />
د ﺷ ړﺟ رادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ﺗ ﻧﺎ ﻧوداه ورﻧ <br />
اﻟ ورادا ﺗارﺎﺳا وا ﻣا د تﺎﻋﻼا ﻐه ﺎﻳ ﻧرﺎ ﻟ تﺎﻋﻣ صﺎﺧ ﻐه<br />
ﺗﺳ ﻧورﺎ ﻧرﺎ د بﻳزﺎﺳا وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ د وا ﻧو ﻧﻻ ﺗ هدﺎﺳا ﺗ<br />
ﻣ هرادا ﺎﻳ ﻓد وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ﺗ<br />
رادا ﻼﺟ وا ﻧﺎ ﻳ د . ﺳرو<br />
ﻧﺎﻟرﺎ هرﺎﻟ ﻧا ﻟاﺳو د نﺎﻟ ﻟ ،د ﺷ ﺳﺄﺗ ﻧﻣﻧ ﻧﻣ ﻧوداه<br />
وا عﺎﻓد ﻣ د ادﺎﻧﺎ وا ﻳاو ﺗرو Wehrbeauftragter ﺗرو ﺑژ ﻧﺎﻟ رﺎ<br />
ﻧﻧ هرﺎﻟ ﻧوداه ورﻧ د رادا لوډ ﻏد . اورﺎ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د هرﺎﻟ ﻧا ﻳادﺎﻧﺎ<br />
د هرﺎﻟ ﻧ ﻟاﺳو د ﻳرﻬﺟ د د ﺎﻳ هرادا ﻧﻳﺎﺷ د ﻟﻳ د ﻟ د ﻟ<br />
. هرادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ<br />
50<br />
هرادا ﺎﻳ اورﺎ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د<br />
ﻟوﻣ د د اد ﻧﻟوﻣ ﻬﻣ رادا ﺎﻳ اورﺎ د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د<br />
هﺑﺳ . ﻧ وا ﻋ ﺳ هﺳ نﻧﺎﻗ ﻟ ﻐه ﺎﻳ ﻳوو وا ﻟو ﻗاﻣ ﻧﺎﺑ ﻧﻟﺎ<br />
ر سﻻ ﺗﺎﺗ هﺳ ﻧ ﺧ ﺷ ﻧﻻ قﺣ ﺎ ﻳ د ﻣﻣو د <br />
و ﻳﺎﺷ ه وﺎﺗﻧ د وا هړوﺎﻧ د ځ ﺷ ﻻ<br />
زاراه ﻐه . <br />
ﺗﺎﺗ د ﻧ ﺧ ﺎﻳ ﻧﻳﺎﺷ ﺷ د . ﻧاړو رﺎﺳ ﺳﺎﻣ هرﺎﻟ ﻟاﻧﺳ د وا<br />
،وړا مﺎ ﺗ وﻧﺳ ﻧد ﻧوژ د هرادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ﺳورو لا هرﻻ <br />
وا ﺷ ﺗ ﻣار ﻟاﻧﺳ هرادا ﺗ ﻏ ﺗﺎﻣاﻗا ﺣﻼﺻا د ﻧﺳ<br />
ﻐه<br />
بﺎﺣ وا ﻧرو با ﻧاړو وو مﺎﻋ وا نﻧﺎﻗ د ﺑﻣ ﻐه د وا ځ رﻻ د ﻟ<br />
،د ﺷ هړوﺎﻧ هﺳ ﻐه ﺎﻋدا ﺑﻣ ﺎﻳ و ﻟو . و ﻧرو<br />
هرﻻ تﺎﺗ عﻣ هړا ړاﻏو رادا ﻟ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د <br />
ﺷ ﻻ<br />
ﻳ ه ﻳاه نﺎﻟرﺎ د ﻟ ﺣﻼﺻ اد هرادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ،د هﺑﺳ ؛او<br />
ﺗ رادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ﻳﺎﺷ ﻳ ﻻ ﻧ ﺧ مﺎﻋ . او هرﻻ ﺗ<br />
رﺎﺧا وا ﻧ ﺧ ﺷ ﻻ هرادا ﻳدروا د ﻧﻳﺎﺷ د ﻧوداه . ﻧاړو<br />
،ﻳﺷ ﻧﻻ قﺣ ﺑ وﻏ د ﻧا ﻟاﺳو د ﻣ ه ﺗﺎﻋﻣ ﻐه د<br />
.( نﺎﻟ وا نﺎﺟ ،ﻓ ،ادﺎﻧﺎ ﻟ)<br />
ر سﻻ ﺗ ﻳ <br />
رادا ﺗارﺎﺳا ﺎﻳ ﻣا ﻳ د ﺗ ﻟو ﺣﻼﺻ ﺷ ﻻ هرادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د<br />
18<br />
. رﺎ اد ﻟﺎه ﻧ ،رو ټر وا و ﺗ ه ﻳﺎﺷ ﻳ د <br />
ه ورادا ﻏد د ﻧ مﺎﻋ اﺧ ﻳ ورﺎ ﺗارﺎﺳا وا ﻣا د ﻧوداه ورﻧ <br />
ﻧﻼﻳز ﻧ ﺗ ﺑ د اورﺎ ﻳ ﻏد . ﻧ ږﻏ ﺗ ﻧﻳﺎﺷ هﺳ لوډ ﺗرو ﺑﺎ<br />
ﺎﻳﻓا ﺑﺟ وا ( ﺷ ﺳﺄﺗ لﺎ ١٩٩ ﻓد ﻧ مﺎﻋ د رادا ﻣا وا ﺗارﺎﺳا د)<br />
زاراه .( ﺷ ﺎو ﺳ هﺳ ﻓ ١٢ د نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د ﻓد مﺎﻋ د ﺗارﺎﺳا د)<br />
<br />
ا د ﺷ ړﺟ ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ د ﺗﺎﺳ د ﺗﺎﻋﻼا د ﺎﻳ داز د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻧوﻓد صﺎﺧ<br />
ورادا د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د . و ﻧﻳﺎﺷ ﻳﺷ ناﻋ د ﻧﻧﺎرا وړﻣﻧ د ﺷ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د اﻟ ورادا<br />
ﺗارﺎﺳا وا ﻣا د ﻐه د اد ړﺟ ﻌ ﻟ ﺗ<br />
ﺗ ﻐه د ،وﺧ ټر ﺧ ﻳﺎﺑ وا ﻟ ار تﺎﻣﻌﻣ ه ﻧوﻏﺳ<br />
. ﻧاړو ﻳ ﺗ ﺳر وﻳا ﻟډ وا نﺎﻟرﺎ وا رﺎﺳ ﺗ ﻟاﻧرﺎ ﻣﻋ<br />
18 Inteligence and Security Act 2002, Art. 83.
ﺧ هﺧﻻﺎﺑ ﻧﻟﻻﺳا<br />
هرﺎﻟ وﻳړﺟ د رادا ﻧﺎ ﻳ د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ ﻣا ﺎﻳ د<br />
د ﻧﻳﺎﺷ ﻣا ﺎﻳ د . ﻟﺎﻣ وﻳړﺟ د رادا ﺳاد ﻳ د ه ،ﻧو ﺎ<br />
ﺗ ﺎﻣ رﺳ ﻣا د ﺎﻳ ﻧوژ د ﺳ هﺳ ﺗ ﺧ د ﻐه هد اد وﻳړﺟ د رادا<br />
ﺳ هﺳ ﺎﻣ ﻣﻣ وا ﺳ ﻟ ﻧﻧﺎرا ﻏد د زاراه ﻐه . ﺷ ﻻ ﻧﻣﺎ ﻧﺎ ﺧ<br />
ه ﻳﻧا اد ﺧو ﻋ ﺧ . ﺷو ﻧﻣﺎ ﺗ ﺳﺎﺣ ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﺗ ﺷ ﻻ <br />
وا ﻟو ﻳړا دﻧ ﻳډ هﺳ رﺳ ﻣا وا ﻟ هرادا ﻳ لوډ ﻏد هد هدﺟﻣ<br />
د ﺎﻳ ﻧ مﺎﻋ ﻧو ﻧﻣﺎ<br />
ﻐه ﺗ ﻧﻳﺎﺷ وا ﺷار ﻧﻻ ﺗ ﻳ باﺧ<br />
ﻧﻻ ﺗ رﺳ ﻣا ل ﻳ دوﺣ ﺣﻼﺻ د . ﺷ ﻻ رادا ﻣﺎﻋ ﻧﻳﺎﺷ<br />
ﻧﻧﺎرا ﻐه د اد ﺎﻳ وا ﺷ ﻧو ﺑ ﻳ ﺗ وا د دﺟﻣ ﺧ اد ،ﻧ ﻧو<br />
ﻣﺎﻋ هﻳ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د اﺧ ﺑ ﻟ . ﻧ ا ﺳر سﻻ ﻐه ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﻳا هﺷ<br />
ﻐه ﻟ ﺷ ا ﻧو ﻧﻻ ﺗ ه رﺳ ﻣا ﻳ دوﺣ ﺣﻼﺻ د هرادا<br />
د ﻲ ﺳ د د ًﻼﻋ اد وا ﻏ ورﺎورﻻ ورﻧ د و ﺑﺎﻣ هﺳ وﻧﺳ<br />
ﻣا د ﺳاوﺑ ﻐه ﺧ . ﺷ<br />
ﺗ ﻣار هرادا ﻋﻓ ﻣ هﻳ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ<br />
. ﺷ ا ﻣ ورادا ﻣﺎﻋ د ﻧﻳﺎﺷ د هﺳ ﻧﺎﺳ د ﻧﻻ ذﻧ ﺗ رﺳ<br />
51<br />
هرادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ ﻟ د<br />
اد . هد ﺷ هړﺟ هرادا ﺗﺎﻣﺧ ﻟ ﺻﺎﺧ هﻳ هرﺎﻟ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ﻧوداه <br />
ﻋﺎوا ﺳﺎﺳ ﺳﺎﺣ ﺎﻳ وا و تﺎﻳز ﻳډ ﻧﻳﺎﺷ ه ﻟ د و ﺟو<br />
د ﻳﺎ<br />
ﺗﺎﻣﺧ ﻟ د ﻟﻳ د ﻟﻳ ﻟﺎﺷ ﺗ ﺑ د . ﻟو ﻧ خا ﻳډ ﻟ <br />
د ﻧﻳﺎﺷ<br />
ﻟ د ﻟﻳ د ﺗ ﻐه د هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د لوﻧا د ،هﺷ هړﺟ (PSNI) هرادا ﻧ<br />
اﻟ ﻟ و ﻳرﻬﺟ وا و ﺳ د داه ړﻣﻧ ﺗ هﺷ ﺳﺄﺗ هرادا وﻳروا<br />
ﻟ ﻧوداه وا ﺳ ﻐه . و ﺳر ﺗرو وا ﻧو ږﻏ ﺗ ﻧﻳﺎﺷ ﻳﺷ ناﻋ<br />
د هرﺎﻟ ﻧرﺎ<br />
وا ﻣ د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ،ﻳﺷ لرﻏژ ﻧ ﻟاﺳو وا وﺟ<br />
ﻧر ﻧﻧﺎﻗ ﺎﻳ ﺳر . ووز ﻟ ،ﺷ مﺎﺗ ر لﻳړﺟ ورادا د ﺗﺎﻣﺧ ﻟ ﺳاد<br />
د داه ﺎﻧﺎﻳﺑ د . ﺷ لﺳاو ﺗ ﻳزو لوﻣ وا رادا ﻟ د ،تﺄه ﻟ ﻳﺎ ﻳﺎﺑ<br />
ﻧﻳﺎﺷ د ه رﺎ د ﻟ د ن ﺗﺎﻳﺎﺷ د ﺧ ،ﻟ ﻧ دﺟو هرادا ﺗﺎﻳﺎﺷ ﻟ<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ ﻏد د ﺟو د ﻧ . ﻳ هرادا ﻧﻳﺎﺷ د PSNI د ﻟ ﻐه<br />
<br />
ﻣﺎﻋ د ﻧاړو ﻟ د هﺳ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ د ﻟ فه <br />
. د لړوار ﺗ سﻻ روﺎﺑ وا دﺎﻋا ﺧ<br />
ټﺎ<br />
١٠ -٢<br />
هرادا وﻳروا د ﻳﺎﺷ ﻟ د ﻟﻳ ﻟﺎﺷ <br />
٢٠٠٠ وا ١٩٩٨ د ﻟ د ﻟﻳ ﻟﺎﺷ د هرادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ ﻟ د ﻟﻳ ﻟﺎﺷ د<br />
رﺎ<br />
د ﻟ د هرادا ﻏد . هﺷ ﺳﺄﺗ ﺗ مﻧﺎﻣ اﺧ ﻳ ﻧﻳﺎﺷ د ﻣ ﻟ<br />
ﻳ<br />
هرادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ ﻟ د . ﺗرو ﺳر سﻻ وا ﻧ ږﻏ ﺗ ﻧﻳﺎﺷ ﺧ د ه <br />
ټر ه ﺗ ترازو ورﺎ ﻟود د هرادا ﻐه . وﺧ ه ټر ﻳ ﻣ ﻟ ﻧﻳﺎﺷ د لﺎ ه<br />
د ﻧﻳﺎﺷ د . او هرﻻ ﻧﺎﺑ عﻣ ﻳ ﻧوړا ترازو ﻐه د ﺷ ﻻ وا رو<br />
ﻟ ﺗ ﺧا رﺎ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ه وا نﺎﻟرﺎ د ه ﻧر ﻟ ﻓد<br />
د وﻳروا<br />
.<br />
ﺗ بﺎ وا بﺎﺣ
http://www.policeombudsman.org/<br />
52<br />
: ﺳ<br />
ﻳړا هﺳ ﻧوﻓد ﻟ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ<br />
د ورﻻ ﻣ ﻟ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . و رﺎ هﺳ ﻐه ﻟ ﺎﻳ وا ﻧو<br />
د ﺷ ﻻ ﻐه ﺎﻳ ؛و تﺎﻐﺗ ه ورﺎ ورﻻ د ﻟ ﻳﺎﺷ د ﺎﻳ وا ﻟاو ﺷ د<br />
هﻳ رﺎ د د . و ﺳﻣ ﻧرﺎ رﺳ<br />
ﻣا د هﺳ ﻧرﺎ ﻟ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ<br />
ﺑ د ﺳور د لﺎ ٢٠٠٧ د ماو د ﻧﻧﻳ د ﺳور د ﺑ<br />
ﻣﺗ ﻟاﻧرﺎ ﻣﻋ وا لﺎﺳﻣ د ﻧ مﺎﻋ د ،رادا د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ﻧﺣ<br />
ر سﻻ ه لاﻧرﺎ وا ﻌﻓاﻣ ﻧﺣ ﺑ<br />
د ماو ﻏد ،هﺷو ﻓاﻣ<br />
19<br />
د ه هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د رادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د نﺎﺟ د لوډ ﻋ . <br />
20<br />
د ﻧﻳﺎﺷ د هداد عﻣ ﻬﻣ . ړﺟ ﺳ ﻣ ﻳ هرﺎﻟ ﻧرﺎ د ﻧﻳرﻣﺎﻣ د ﻟ<br />
ﻣا د ﺑ ،ﺎﻟ ﻟ ﻧرﺎ د اﻳ ﻧ ،ﻟ ﺧﺑ ﺎﻣ ﻏد ﺗ ﻟﺎﻌﻓ رادا وﻳروا<br />
. ه ﺎﻟ ﻟ ﻣﺎﻌﺗ د هﺳ ﺳر وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد ورﻧ ﻟ وا ﺗ د رﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ وا ءﺎﻀﻗ<br />
ﻧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د وا ﻣ د هړا رﺳ ﻣا د د ﻟ ﻣ ﺧﺑ ﻏد<br />
ﻧﺣ د هرﺎﻟ ﻟرﺎ د ﻟ ﻧﻣ ﻐه د)<br />
هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ وﺑ د ،و ﺑ ه<br />
. ﺑ ﻧﺎﺑ ها ﺳ ﻳﺎﻀﻗ د ( لﺷ <br />
د ﺗ ﺻﺎﺧ )<br />
د ړﻻو ﺑ رﻣ د ﻧﻣ وﻣ د نﻧﺎﻗ ﻋ ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ د<br />
ﺳﺎﺳ وا ﻧﻣ د ،ﻣﻼﻋا ﻟاﻳﻧ د ﻧﺣ ﺑ د وا ، ( ودﺎﻣ وا )<br />
،(<br />
٣)<br />
١ وا ﻣﻣ ﻐه<br />
. د ﺷ ﺗ هﺳ نوﺗ د ﻧﺣ هﻓ وا ﻟ ،دﺎﻗا د وا نوﺗ لاﻳﻧ د ه ﻧﺣ<br />
مﺷﺎﻣ د ،نو ﻟﺎ ﺗ د د وا داﻧ د ﻟ : د ﻧﻧوﺗ ﻧﻣ وﻣ د د هﺑﺳ<br />
21<br />
ﻧﻣ نوﺗ د ﻣوﻣ د . رﻣ ﻌﺑﺎﺗ وا ﻟاو د وا رﻣ ﻧوﺑر د ،رﻣ ﻧﺣ د<br />
. ﺑ ه رﻧ هﺳ ﻧﺳ ﻧﺣ ﺑ وﻳا ﺳ د<br />
19 Interfax News Agency, 6 February 2007.<br />
20 See http://www.ombudsman.ge/eng/activites/monitoring.html;http:www.alpe/about_alpe/<br />
21 See also the European Convention fort he Preventation of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or<br />
Punishment, http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Word/126.doc
لﻧ ﺳر<br />
ټﺎ ١١ -٢<br />
داز د ﻧوړﺟ ﻧا د وا نﺎﺑ د ﺳ ﻟاﻳﻧ<br />
<br />
رﻻ ﻟ ﺳر وﻟډ د ﺣ ﻏد ؛ﻟ داز ﻧ دوا نﺎﺑ د نﺎﻧاه<br />
وا ﺗﺎﻳﻧ وﺎﻧ<br />
د ﻟ وا ﺣﺳ م ﻟ ﺗ و ه<br />
ﻣﺎﺷ ﺧ م ﻟ ﺗ داز ﻟړوار ﺗ سﻻ وا ﻏ د ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
. د<br />
. ﺷ ﻟ ﻏﻧ د ﺧاﻣ<br />
ﻟ ﺗ ﻟ ﺣ نﺎﻧا ه -١<br />
رﻻ ﻟ ﺳر وﻟډ د ﺣ ﻏد ؛ﻟ داز نﺎﺑ د نﺎﻧا ه -٢<br />
ﺎﻳ ﻳﺗ ، هﺎﺷ ﻟ وا ﺣﺳ م ﻟ ﺗ و ه<br />
وا ﻏ ،ﻟﻟ د ﺗﺎﻣﻌﻣ وا ﺗﺎﻳﻧ وﺎﻧ<br />
ﺧ ﺧ د ﺗ ﺎ<br />
. د ﻣﺎﺷ ﺧ<br />
م ﻟ ﺗ داز ﻟړوار ﺗ سﻻ<br />
ﺷ ﻳﺗ فارﺎ هود دﺎﻣ د د لﺎﻋا ﻧﺣ<br />
ﻐه د -٣<br />
د ﺷ ا<br />
اد ﻣا د ﻟ . ﻟ هﺳ نﺎ ﻟ ﻧﻟوﻣ ﻧﺎ د<br />
ﺣاﺻ نﻧﺎﻗ ﻳﺎﺑ ﻧﻳدوﻣ اد ﺧ ،و ﻊﺑﺎﺗ ﻧﻳدوﻣ <br />
هرﺎﻟ ﺗﺎهﺟو وﻧﻻ د ًﺎﻣوﻟ وا ﻟو<br />
وﺎﻧرد ﺗ تﻬﺷ ورﻧ د ﺎﻳ ﻧﺣ ﺑ<br />
د – ﻟا<br />
. قﻼﺧا ﺎﻳ ﺎﻏور ﻣﺎﻋ ﺎﻳ ﻧ ﻣﺎﻋ د ﺎﻳ ﻣا ﻣ د – ب<br />
ﺣ ﻏد د . ﺷ لﻧو ﺳر ﻳﺎﺑ لوړﺟ ﻟ وا وﻧﻏ وﻟﺳ د<br />
او نﻧﺎﻗ اد ﻣ ، ﻣ ﻧ ﻳدوﻣ لوډ ه ﻟﺳر ﺗﺳ<br />
ﻣﺎﻋ ،ﻣا ﻣ د ﻟ ﺗاﻳد ﻳ ه<br />
ﻐه وا و <br />
د ﺎﻳ وا ﺗﺎﺳ د ﻗﻼﺧا مﺎﻋ ﺎﻳ ﺗﺎﺳ د ﺎﻏور ﻣﺎﻋ د ،ﻧ ﻣﺎﻋ ،ﻧﻣ<br />
. و هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د داز د ورﻧ<br />
ﻟ اورﺎ ﻣﺎﻋ د ﺣ ﻏد . ﻟ ﺣ داز د نﺎﺑ د نﺎﻧا ه -١<br />
ﻣﺎﺷ لړوار ﺗ سﻻ وا ﻏ ﺗﺎﻣﻌﻣ وﺎﻧ<br />
وا ﺗﺎﻳﻧ<br />
د ﺗ ﺧاﻣ<br />
. د<br />
ﺧﺟ هﺳ ﻧﻟوﻣ وا وﻧد ﻟ ﻳ ﻟ ل ﻋ ﻳداز ﻏد د اد -٢<br />
ﻣﺎﻋ ﺎﻳ ﺎﺗﺑ د روﺎﺧ د ،ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻣ د ﺷ ا د<br />
د ،ﺗﺎﺳ<br />
د ﻗﻼﺧا ﺎﻳ ﺎﻏور ﻣﺎﻋ د ،ﻣ د ﻳاﺟ وا ﻳډو د ،ﻧ<br />
د ﺎﻳ ﻣ د وﻳﺑﺑ د ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺳ د ،ﺗﺎﺳ د تﻬﺷ وا ﻧﺣ د ورﻧ<br />
وﻧﺎ ﺟو ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د بﻳﺎﻧ<br />
وا ﺣﻼﺻ د ءﺎﻀﻗ<br />
د<br />
ﺷ ﻳﺗ نﻧﺎﻗ ر ﻧﻳدوﻣوا ﻳاﺷ وا ﺗﻻﺎﺣ ﺳر<br />
. و ﻟﺗ ،د<br />
. ﻟ ﺣ ﻟوړﺟ ﻟ وا وﻏ<br />
وﻟﺳ د نﺎﻧا ه -١<br />
. و ﻟﺗ ر ﻟ ﻳ ﻧ ا رﻣ <br />
ه -٢<br />
داز د ﻟوړﺟ ﻧﻧا وا ﻟړﺟ ﻟ وﻟﺳ د هﺳ ورﻧ ﻟ نﺎﻧا ه<br />
ﻳدﺎﺗا ﺻ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﺧ د ﺣ د ،ﻟ ﺣ<br />
. د ﻣﺎﺷ ه ﺣ ﻟﺷ د<br />
22 Avialable at http://www.unhchr.ch/undhr/lang/eng.htm<br />
23 Avialable at http://www.unhchr.ch/htm/menu3/b/a_ccpr.htm<br />
24 Avialable at http://www.unhchr.ch/htm/menu3/b/a_ccpr.htm<br />
25 Available at http://conventions.coe,int/treaty/en/Treatyies/Html/005.htm<br />
26 Avialable at http://www.unhchr.ch/undhr/lang/eng.htm<br />
27 Available at http://conventions.coe,int/treaty/en/Treatyies/Html/005.htm<br />
53<br />
هدﺎﻣ<br />
23<br />
هدﺎﻣ<br />
24<br />
١٩<br />
UDHR<br />
د<br />
22<br />
١٩ ICCPR د<br />
هدﺎﻣ ٢١ ECHR د<br />
25<br />
هدﺎﻣ ١٠ ECHRد<br />
٢٠ UDHR د<br />
26<br />
هدﺎﻣ<br />
27<br />
هدﺎﻣ ١١ ECHR د
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ ﻟﺎﻌﻓ د ﺗ ﻧﺎ داز نﺎﺑ د وا ﻧﻧا د ﻧﺣ ﺑ د <br />
ﻧوداه وﻳډ د وا ﻧﻧوﺗ ﻟاﻳﻧ د ﻧﺣ ﺑ ﻧﺣ ﺑ د اد . هد رو هرﺎﻟ<br />
. د ﺷ ﻣ ﻧاﻗ ﺳﺎﺳا<br />
نﺎﺑ د ﻧاﺗ ﻧو ﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﺗ ﺗ<br />
ﻣﻏا ﻳ ﻟ داز د ﻧﻧا د<br />
رﺎﻓا ﺧ رو هزﺎﺟا ﺗ ﻐه داز ﻧﻧا وا نﺎﺑ د وا و ﺑوﺑ هرﺎﻟ داز د<br />
داز نﺎﺑ د د هﺑ ﺳ . هو ﺗﻼﻣ ﺳﺎﺳ لوډ د وا ﻧاړو ﺗ ﺧ ﻣﺎﻋ<br />
ﻟرو بﺎﺣ ﺗاﻳد د اد ﻌﻣ و ﻧ داز اد وا ﻧ ه داز<br />
ﺗﺎﻋﻣ د ﺗ<br />
ﺗ اورﺎ ورﻧ وا ﻟاﺳﺎﺳ د وا ﺎﺗﺧ د ﺧ ﻣﺎﻋ د ﻐه ،ﻧ تﺎﻧﺎﻣا ه هرﺎﻟ<br />
ﺻﺎﺧ ﺎﺑوا هﻗ ﺎﻀﻗ ،د دوﻣ قﺣ ﻏد ﺗ . د رو هرﺎﻟ ﻟﻧ ﻧرﺎ وا<br />
ﻏ نﻟﺑ د نﻧﺎﻗ ﻣ ﺗ ﻟ ﻧﻟوﻣ صﺎﺧ ﻣ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا<br />
د ﺗ<br />
. ﻋ ﺳ هﺳ ﻧوﺗ ﻳﺷ ﻣ وا ﻳﺷ ﻟ سﻻ ﻟاﻳﻧ ﻟ ړوار ﺗ سﻻ ډاډ وا و<br />
د ﻧ مﺎ ﺗرو ه ټﺎ نﻧﺎﻗ د وا هد ﻧﻣﺎ هﻟ ﺗ ﻣﻋ ﺗ ﻧﺣ ﻏد ﺗ<br />
لاﻳﻧ وا ناﻋ ﻧﻳﺎﺷ ه ﻧﺣ ﺑ د هد هﻧد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧ ﺎﺑ ،ﺷ<br />
. ﺷ ﻟ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻧﺗﺎﺳ د وا تﺎﻳز رﺎﻓ<br />
ﺳاو رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هﺳ ﻐه د هرﻻ هﻳ ﺟو ه <br />
ﺷ ناﻋ ه ﻧﺣ ﺑ د هد اد ،وړاو<br />
مﺎ ﺗ ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ ﻟﺳر ﺗﺳ د<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻧﺣ ﺑ د ﻣ وﻣ د ﺗ ﺑ د ،ﺷ ﻧاړو ﺗ ﻧﻧﺎرا ﻟاﻳﻧ ﻧﻳﺎﺷ<br />
ﻏد ﺳ ﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ه . ﺗ رﻣ ﻧﺣ ﺑ د ( ﺎورا )<br />
ﺎﻳ<br />
ﺧ ،و ﺷ ﻧﻻ قﺣ ﺧ ﻐه د اد ﻣ ،ﻧ ﻻ ﻧاړو ضﻋ ﺗ ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
د وا ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ،ﻟﻟار وهاﺷ وا ودﺎﺳا د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺷ ﻻ ﻐه<br />
ﻟرﺎﻳد ﺎﻣ ﻏد . ﺑﻟو ﻧ ﺳ ﻎﺗ ﻋاد د ﻐه د وا ﻧرﻻ د ﺗ ﻧر ﻐه<br />
ﺗ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻟاﻳﻧ هد ړو ﻧودﺎﻳ د ﺧ . ﻳﺷ لﻧ ﻧﻻ ﺑ ﺗ هﺳ ﺗ ﻓ<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ دﺟﻣ ﻧر وا ﻧد داه د ﺷ ﻧاړو ضﻋ وا ﻳﺎﺷ ﻐه ﻟ ﺳورو د<br />
28<br />
ﻳﺎورا<br />
د . و ﻟﺳر ﺗﺳ ه ﻟ هرﺎﻟ ﻓﻼﺗ وا وﻳروا ﻐه د وا وړا ﻧ او مﺎ ﺗ ﻐه<br />
د ﺷ رﺎ ﻧﺎﺑ ها ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ وا ﻧر د ﺳ ﻣﻟ ﺻا رﻣ<br />
ﻧﺣ ﺑ د وا ﺷ ﻟ ﻓﻼﺗ د ﻐه د وا ﻧو ږﻏ ﺗ ﻧﻳﺎﺷ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ<br />
. ار <br />
ﺟرد هود ﻧ ﺗﺎﺳﺄﺗ ورﻧ وا ﻣ ﻟاﻳﻧ د عﺎﻓد ﻧوﻏﺳ د<br />
54<br />
رﺳ ﻣا د وا ءﺎﻀﻗ<br />
د ﻧوﻟﺎ رﺳ ﻐه د ﺎﻳ رو د اد ﻧد رﻣ ﻗ ﺎﻀﻗ د هړا رﺳ ﻣا د<br />
د)<br />
ﺑﻣ ﻧوﻟ مرﻧﻳ د داه د وا وو مﺎﻋ د ﻐه ﺎﻳ ،ﻧ د ﺳ هﺳ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا<br />
ﺗ ﺻﺎﺧ ﻧد ﻏد . ﻧ ﻧوﻏﺳ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ( ﺑﻣ ځ لاﺳو<br />
اد ﻣ ،فﻼﺧ ﻗ اﺟا وا نﺎﻟرﺎ د . ا ها ﻧﺎ ﺗﻻﺎﺣ راا<br />
ﺣﻼﺻ ﻧﺎﺎﻗ د – ﺗ ﻟرو بﺎﺣ رﺎﺑا ﺧ اورﺎ ﻣﺎﻋ ﻟ ﻧ ﺣﻼﺻ<br />
ﻧﻣ د . ﺷ ا ﻊﺟار ﺗ ﻐه ﻀﻗ ﻧوړا هد ﻟﺗ ر د ﺗ هﺑ ﻧاﺗ وا<br />
ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ او د نﻧﺎﻗ وا ﻣﺎﻋ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
28 European Convention on Human Rights. Art. 35.1.
ﻧﺧ ﻧﺣ ﺑ وا ﺑﺑ ﻧوﻏﺳ هﺳ دﺎﺳا ورﻻ ﻧﻧﺎﻗ د ﻧ<br />
. ﺗﺎﺳو<br />
اورﺎ ﻟود هد اد ﻳ ﻣﻟ . ﻟو هﻧو ﻳ ﺳﺎﺳا وود ﺷ ﻻ ﻣ<br />
ﺎﻳ ﻧرﺎ ﻀﻗ ﺳر ﺎﻳ ﻳروﺗ ﺗ ﺑ د ، ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﻧﺎﻗ ﺧ<br />
ﺷ ﻻ ﻣ ﻟﺎﺣ ﻳ ﺳاد . ماﻗا ﺎﻧا ﻏ ﻳ د ﻧا ﻟاﺳو د<br />
رﻻ د ﻟ ﺗ ﺻﺎﺧ ، لو ﻧﺎﺑ<br />
رﺳ ﻣا ﺗ ﻣ ﻏ<br />
ﺎﻳ ﺗ ﻧﻧﺎﻗﻏ ﺎﻳ ،ﻟوﺑر د ﻐه ﺗ ﺑ د)<br />
ﺗ ودﺎﺳا وا هاﺷ ﺎﻳ رو<br />
ﻧا ﻟاﺳو د ﺎﻧا ﺎﻳ ﻧرﺎ ﺧ . ﻧ رو هزﺎﺟا ( ﻏار ﺗ سﻻ ﻏرد<br />
لو د ، هدﺎﺳا هړوﺎﻧ ﻧد ﺧ ﻟ ﻓا ﻳ ﻟ د ﺷ ﻳوو ﺎﻳ ﺷ ناﻋ <br />
. ﺧا رﺎ ﺗارﻣ ﻟ<br />
ﻣا د هﺳ دﺎﺳا ﻣ ﻟ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺎﻳ ﺧ داﻧا ،هود<br />
ﺷ ا ﻣ ﺗ ﺑد<br />
. ﻧو ﻧﻻ ﺗ ﻧﻧﺎﻗ ﻟﺎ ﺎﻳ ﺗﺎﻣاﻗا د رﺳ<br />
ﻟاﺳو ﻳ و رﻏ ﻧﺎﺑ رﻣﺎﻣ اﺟا ﻳ د رﺳ ﻣا د ﺷ و ﻏ<br />
نﺎﻟ د ،ﺑ نﺎﻳﺟ ﻳ ﺳاد د . رﺎ ﻐه د ﻳ ﺎﻳ وا نو ﺷ<br />
Software د ځ د هو ﻓ<br />
ﻣ ﻐه ،د ﺗ لﺎ ٢٠٠ د ﻣ رادا لارﻓ د<br />
هډ هډ ﻟ رﺎ ﻟ ﻧﺎﺑ ماو ﺗﻣﺎ ﻳ د ﻳ ﻣا ﻟ ﻳﻻد ﻧاﺟو د ﻧا ﻳ<br />
اد ﻟد ﻐه د ،ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻳﺎﺑ قﺣ ﻧاﺟو ﻐه د و ﻳ ﺣ وا رو اﺑ ،و<br />
29<br />
نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د نﺎﻟ د ،ﺑ ﺑ هﻳ ه د<br />
. هد ﻧﻻدﺎﻋﻏ وا ﺣﺎﻧ هﺟ قاﻋ د ؤ<br />
30<br />
. ﺎو ﻋ ﻧﻧﺎﻗﻏ ﻳ ﻳو ﺗﻟا ﺷ لﺗ ﻳ د هد هﻳ ﻣ د<br />
ﻣا د هزرﺎﻣ ښا د مﻳروﺗ د ﺎﻳ و توﺎﻀﻗ ﺷ ﻻ ﻣ لوډ ﻏد<br />
٢٠٠ لﺎﻣ ﻬﻣ ﻳ ﺧﺑ د . ﻧ د ﻟﻣ وا ﺎ ﺎﻟ ﻟ نﻧﺎﻗ د ﻧو رﺳ<br />
، مﻳروﺗ د ٢٠٠١ لﻧﻣو ﻣ ﺳ ﺎﻧﺎﻳﺑ ،ﺷ ﺗ ﻣار لﺎ<br />
ﺧو مﻌﻣ ﺎﻧ ﺗ ﻟډ ﻣ ﻳروﺗ ﻳ د ﻣ ﻟ ﺧﺑ ﻣر د نﻧﺎﻗ د ﻣا وا ﻳاﺟ<br />
د اﺧ ﻟ ﻣﺣ د ﺣ ﻟ داز د ،د ﻋ ﻧﺣ ﺑ د ﻐه د ﻗﺗ ر<br />
31<br />
ﻧﻧﺎﻗ د ﻧﺎﻳﺑد ﻣﺎﻧﺎﻧا لﺎﻣ ﻳډ ﻳ هړا د . د ﻧ ﻟﻣ لﻣوﻣ ﻐه<br />
ﺷﺎﻣ نﺟ د لﺎ ٢٠٠٨ د . د ﺗ ﻣ ﺳ د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا د ه ﺣ<br />
لارﻓ د بﻳﺑ ﺧ د ﻟ ﺣ نﺎﻳﺑ<br />
ﻣﺎﻧﺎﻧا د هو هﻳ ﻣ ﻐه<br />
هﻏا هﻳډ ه ﻟﺎ مﻳروﺗ د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ د ﻳ ﻏد . و اﻋد ﻣ<br />
رﻧ ودوﺣ ﻟ ﺣﻼﺻ د ﺎﻀﻗ د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا د نﺎﻳﺑ ﻣﺎﻧﺎﻧا د اد ﻌﻣ . هو<br />
. ﻧ ا ﺗﺎﺳ ﻬﺑ<br />
هدوﻣ داز ﻧﻧا د ﺧﺑ رﺳ ﻣا د هد دﺎﻋ اد ﻧوداه ﺷ ﻳ <br />
ﺳاد ﺎﻳ ړﺟ دﺎﺗا ﺻ ﻟ ﻧو هزﺎﺟا ﻳﺎ ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د . ﺷ ا<br />
د ﻗﺣ د ﻐه د ﻧ ﻣ د ترﺻ د . ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﺧ ﺗ ﻳدﺎﺗا رﻧ<br />
هﻳډ عﻣ اد ﻧﻟﺎﻣ ﻧوداه د ه وا ﻟ د ﻧ . د ﻬﻣ ﻳد هرﺎﻟ<br />
ﺗﺎﺳ<br />
د ﻳﺎ لﻟ ﻳدوﻣ ﻧﺎﺑ ﻗﺣ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا . ﻧﺎور ﺗ<br />
29 - German Fedral Administrative Court. 21 June 2005, Case No. 2 WD 12.04 ( see M. Bohlander, Superior<br />
Orders, Unjust War and Soldier’s Conscience’. (2005( 4 Inter Alia 17-19)<br />
30 Decision of 15 February 2006<br />
31 Av Secretary pf Sate fort he Home Department (2004) UKHL 56.<br />
55
ﻐه د ﺳﺎﺳ ﻟ ﺧﻣ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د د ﻟ ﻟ د ﺗ ﺻﺎﺧ ،و ړو ﺟﺗ<br />
32<br />
. ﻟو ﺳﺎﺗ هﺳ ﻣﺎﻋ وا و ﻟﻣ نﻧﺎﻗ ﻳﺎﺑ ه ﻳدوﻣ لوډ ﻏد ﺧ ،ﺗﺎﺳ ﻟ<br />
ﻧﺎ ﺎﻀﻗ<br />
ټﺎ ١٢ -٢<br />
هرﺎﻟ داز د ﺑﻣ د وا ﻟوړﺟ ﻧا د<br />
ﻳدﺎﺗا ﺻ هو هﻳ لﺎ ٢٠٠٠ ﻣ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د ﻟ <br />
د ﻟوړﺟ ﻧا د ﻐه طﺷ د ،د ﺳ هﺳ نﻧﺎﻗ ﻟ ل ﻊﻣ بﻳﻏ د ﻧﺎ<br />
33<br />
. و ﺧﺑ ﺣ ﻳﺑ ﻳ ﻟ داز<br />
ﻏ ځ لاﺳو د هو هﻳ لﺎ ٢٠٠٠ ﻣ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د ﻧﺎه <br />
دﺎﻗا وا وﻟ<br />
ﻟ ﻐه د و نو ﻟ<br />
ﻐه ﻟ ﺣ ﻧﻧﺎﻗ<br />
ﺎﻟاﻟ ﺧا<br />
ﺧﺑ د ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻌﺻ ﻟ ﻏد طﺷ د ، بﻳزﺎﺳا<br />
34<br />
. ﻧو<br />
: ﺳ<br />
Leigh, Ian and Hans Born, Handbook on Human Rights and Fundamental Freedoms of<br />
Armed Forces Personnel, ODIHR, Warsaw,<br />
http://www.dcaf.ch/publications/handbooks.cfm?nav1=5&nav2=4<br />
عﺎﻓد د ﺧ د ﺎﻳ وا ﻧاړو ﺗ ﻣ ﻀﻗ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻣزﻻ ﻧرو هزﺎﺟا ﺗ ﻐه ﻣﺣ <br />
ﺗ لﺎﻣ د ،و ﻌﺟاﻣ ﺗ ﻣ هرﺎﻟ<br />
د هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﺎﻳ وا و ﻋ ﻳﺎﻧ وﻏ ﺧ د ﺎﻳ ﻟو ﺳر سﻻ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
ﻧاړو ﺗ ﻣ ﻀﻗ ﺧ ﻧ و ﻧرﻻ ﺳ هﺳ ﺳﻣ د ﻧﺎهرﺎ د وا ﻧرﻻ<br />
ﻧو ناﺗ د د ﻳﺎ و داﻧا ﻳ : و ﺎزرا<br />
ﻳډ ﺷ ا ﺳﻣ لوډ اد . <br />
و ﻧ هﺳرو ﺑﺗ وا<br />
تﺎﻣﻌﻣ اد ﺎﻳ ، ا<br />
ﺳر سﻻ ﺗ ﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣزﻻ ﻟ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺧ . زﺑ ﻣ اﻋد هﺳ ﻣﺣ د ﻣ ﺗ ﻣﻏا ﻧ<br />
ﻧﺎهرﺎ د ﺷ ﻻ ﻐه . و ﺧﺑ ﻧﺎهرﺎ<br />
ﺎﻳ وا ﺑﺗ لوډ اد ﻟ ﺷ ﻻ<br />
د ورﻻ ﻧﻧﺎﻗ د ﻧ)<br />
ﻧاړو هاﺷ وا دﺎﺳا ﺧﺑ عﺎﻓد وا ﻣا د ﺳﻣ <br />
ﺧﺑ رﺳ ﻣا د ﻐه د هﺑﺳ .( ړوار ﻧﻻ ﻳﻣز وا ﺗ وﺎﻋدا ﻣﺣ<br />
ﺗ ﻧﺎهرﺎ لوډ ﻏد ،ﻣﺎﺗ ر ﺗ<br />
ﻣ<br />
ﺧ اد ﻟ<br />
ﺗ ﻗﺣ وا ﻧﻧﺎﻗ <br />
ﺷ لﻟ ﻳدوﻣ ﻧﺎﺑ ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د وا ﻟ ،ﻧا ﻟاﺳو ه ﻀﻗ هﻳ -<br />
د ﻳدوﻣ ﻳ ﺳاد ﻣ ﺎورا د هرﺎﻟ ﻧﺣ ﺑ د ، ر سﻻ ﻟﺎﻌﻓ ﺳﺎﺳ ﺑ ﻧ وا ﻧ هو سﻻ ﺑ ﺳﺎﺳ<br />
د ﻣا ﻣ د وا ﻣﺎﻋ د ﻳدوﻣ لوډ ﻏد . ﻧو ﻧوﻏﺳ ﻣ دﺎﻣ ﻟوﻳ وا ﻟ ﻟ رﻣ د ﻧﺣ ﺑ ﻳﺎورا<br />
هﺎﺳد ﻟ د ه ﺟو د ﻧﻳدوﻣ ﻏد . د ﺷ لﻧ ﻧﻻ سﻻ ﺧﻣ ﻣ د ﻧﻧ ﺑ د وا ﺗﺎﺳ<br />
ﻧﺧ<br />
د . و هړﻻو ﺑ ( ﻳا ت ﺎﻳ ﻟﺎﻳډ)<br />
مﻟار د ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ وا ﺳاﻳد هﻳ ﻐه وا و ﺳﺎﺳﻏ<br />
، ﺗ هﺳ هړو ه وو د ﺗ د ﺧﺑ ﻧﺣﻼﺻ ﻧوﻟ روز ﻟ ناﻓا ﻟ»<br />
: <br />
د ﻏار هﻳ ﻣ<br />
ﻏ ﻟ د ﺟو د ﻧ . د ﻣﺧ ﻟود د ﻟ ﺎ . د لﺎﺳ ﺳو هرﺎﻟ ﻟ هﺳﺗ د وﻧد ﺧ د ﻧوداه <br />
. « ﻧاو رﺎ هو سﻻ ﻟ ﺳﺎﺳ وا و ﺎﻧ ﺎﻟ ﺳﺎﺳ ﻟ و ﻳﺎﺑ ا<br />
ﻐه ﻟ ﻟ رﺎﻧا<br />
(Rekneyi v Hungary (2000) 30 EHRR 519).<br />
. هﻳ K 26/28<br />
34 -Nolte, George, European Military Law Systems, Walter de Gruyter, Berlin, 2003<br />
56<br />
،ﻧ ٧ د چرﺎﻣ د لﺎ ٢٠٠٠ د ،ﻣ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د ﻟ د<br />
32<br />
33
ﺳ هﺳ ﺗارﻣ د ﻣ د وا ، ﻳو « ﻣ ﻣ د»<br />
ﺎﻳ amicus curiae حﻼﺻا <br />
. و نو ﺳو ﻟ هزﺎﺟا ﻐه<br />
ﻳ د اﻳ<br />
ﺗ دو ﻧ ﻧاړو اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د نﻧﺎﻗ ﻐه<br />
د ﻣ ﺎﻣ د . د ه هرﺎﻟ ﻧوﻣ وﺳ د تﺎﻳز ﻳډ ﺗﺎﺳو قﺣ ﻧﺎ ﻳﺷ ﻣﻏا<br />
سﻻ ﺗ ودﺎﺳا وا ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻳﺷ ا د ﻟ ﻣ وﺑاﺑ ﻣز د د ﻧوﻟﺎ <br />
ﻣا ﻟرو بﺎﺣ<br />
وا ﻓﺎﺷ د رﺳ ﻣا ﺷ ا رﻻ د ﻟ ،ﺷ لﻧﻣو ﺳر<br />
ﻐه ﻧاﻋا ﻧﻧﺎﻗ ﺟو باﺧ د ﻣ وا اورﺎ د ،د هﺑ ﺳ . ﺷ ﺎ <br />
ﻧوړا مﺎ د ﺧ ﻣﺎﻋ د ،د ﻏار ﺗﺎ ﻟ ﻓﻼﺗ ﻐه د ﺳ ﻧﺎﻟرﺎ ﺗ ﻟاﺧﺎﻧ<br />
. د ﻳﺎﺳو ﺳﺎﺳ ﻬﻣ هرﺎﻟ<br />
د . و ﻋ لوډ ه هرﺎﻟ ﻟډ ﻳ د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻳﻣز وا ﻧﻧ د ﻀﻗ ﻧﺎ ﻳ هﻳ ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﻳﺑ<br />
35<br />
د ترﺻ ﻐه د ﻧاړو ﻣ د ﻳ ﺗ ﻣ وا بﺎﻧا ﺗ<br />
ﻟډ . ﺧاو ﻳ ﻟ ﻣ د ه ﻐه وا ﺷ ﺣ ﻀﻗ ﺗرو ﺳاد ﻧﺎ ورﻧ<br />
د ﺑﺎﻣ وﻟﺎ د ﻟﺎﺗ د ځ ﺎﻧﺎﻳﺑ د ﺗ ﺑد ،اﻋد ﻧﺎﻣا ﺎﻳ هﻳا<br />
د ﺎﻳ ﻳا د ﺑﻣ وزﺎﺑ ه د ځ ﻟ ًﻼﻣ ،د ﻬﻣ ﻳډ ﺧﺑ ضاﻋا<br />
قﺣ ﻋﺎﺗ د ،د ﻣﺧ ﻳ ﻧا ﻋ ﺎﻧﺎﻳﺑ د وﻋ<br />
وﻋﺎﻣ دGurkha<br />
ﻧﻣ د لﻧاﻋ ﻏ ﺳﺎﺳ د ﺗ ﻧﺣ ﻧﻧﺎﻗ وا ﻗﺣ د .( ټﺎ ١٣ -٢)<br />
ل هدﺎﻋا<br />
هرﺎﻟ ﻓﻼﺗ د ﻐه د وا ﻣ د ﻟاﻋ ﺑ د رو سﻻ نﺎﻣا ﺑ ﻳ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
بﻟﺎﻳﺑ ﺳﻻﺳ د ﻣ ﺣ . ر سﻻ ورﺎ ورﻻ ﻧﻧﺎﻗ ﺧا<br />
ﻟﻳ <br />
د ه د ﻐه د وا ﺎﺗﺧ د ﺧ ﻣﺎﻋ د ل ﻧاړو وواﻋد ﻧﺎﻣا د ، لﻟ ﻧ ه نﺎﻣا<br />
ﻧﻧﺎﻗ د ﺧو هﻳ ﺷ ا ﺳﻣ هﻳ ﻐه ، ﺳﻣ ارﺧ هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﺳ<br />
. ﻲو ﺳ و ﺗ ﻣار د ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ټﺎ ١٣ -٢<br />
ﻧاﻋا ﻧﻧﺎﻗ ﻧوﻟﺎ وا ﻟﺎ رﺳ ﻣا د<br />
ﻟﺎ ﺗ وﺗﺳ د Gurkha د ﺎﻧﺎﻳﺑ <br />
، ﺧ ﻟﺎﺗ ﻟ وﻋ د Gurkha د ﻀﻗ ﻳ ﻣ هود ﺎﻧﺎﻳﺑ <br />
ﺎﻳ ﻀﻗ ﻣﻟ . د ﻣﺧ ﻳ ځ ﺎﻧﺎﻳﺑ د د ﻋ ﻟﺎﻧ<br />
ﻐه Gurkha<br />
هرﺎﻟ ﻧﺣ ﺑ د ﻳاﺷ ﻣﺧ د وﻋ د Gurkha د ﺎﻳ ﺷ و هو اد عﻣ اﻋد<br />
36<br />
ﻧﺎﻳﺑ ورﻧ د ﺗ وﻋ Gurkha د . ﻧ ﻟ نﺳ هﺳ دﺎﻣ ١ ﻟ رﻣ ﻳﺎورا د<br />
،دﻟرد ﻟاو هرﻏ ﺎﻟ ﻟ ﺧو د ﻋﺎﺗ د ﻐه ﺧ ،ه لرو ﻋﺎﺗ ﻟ ﻳډ<br />
ﺗ ﻧﺎ<br />
وﺗﺳ ﻧﺎﻳﺑ د اد لﺎﺣ ،ه لرو ﻳ ﻋﺎﺗ ﺑ ﻧ ١ ﻟ ﺳورو ﻌﻣ د<br />
رﻧ وا Gurkha د ﻟ ﻐه زاراه<br />
ﻣ . ه لو ر ٠ ﺗ ﺑ ﻋﺎﺗ<br />
١د<br />
هړا د ه ،لﻧو ﻧﻻ ﺗ ﻳاﺷ ﻧوژ د ل قﺳ ﺗ ﻋﺎﺗ ﺗﺳ ﻧﺎﻳﺑ<br />
ﻐه د و ﻣﻻ د د هﻳ ﻣ د هﺎﺑ ﺧ ،ﻟﻧﻣ ﻧو ﻧوﻏﺳ ﻳ دﺎﻣ<br />
35 Smith and Grady v UK (2000) 29 EHRR 493, European Court of Human Rights.<br />
36 R (Purja and others) v Ministry of Defence ( 2004) 1 WLR 289, CA<br />
57
37<br />
Gurkha د ﻟﺎﺗ ﻀﻗ هود . ﺷ لﻧو ﻧﻻ رﻏ ﺗ ﺎﺑ ﻳ ﻳاﺷ ل ﻣﺧ د<br />
ﺟ د هﺟ ﻟاﻳﻧ هود ﻟﻧ هړا ر رو د ﻗﺣ<br />
د وﻋ ﻐه ﻧﺎﻳﺑ وا<br />
هرو ﻗﺣ<br />
وﻟ د وﺗﺳ Gurkha د لﻧﻣو ﻣ . ؤ ﺷ لﻧ ﺗ ﻧﺎﻳﺑ<br />
ه Gurkha د هﻧ هرز ﻟ و ﻣ ﻣﺣ هﺳ ﻳ ﻟ ﻣ د . ؤ ﻣﻏ<br />
. رو ﺗ ناوﺎﺗ د ﺗ ﺗﺳ ﺷ ﻣﻏا<br />
هﺷ ا ﺎﺑ ، ﺑﺑ ﻳ راﺳا ا اﻋد Katharine Gun د<br />
د Cheltenham Katharine Gun ﻣ ﺟ ﻟ قاﻋ د لﺎ ٢٠٠٣ <br />
NSA د ﺎﻳﻣا د ،هوﺎ<br />
رﺎ ﺗ ﻧرﺎ ﻣ د ﻳ ﻣ ﻧرﺎ د ﻧﻟ ﻧوﻟا<br />
ﺗ وزﺎﺳا « ﻳادﻏ»<br />
ارﺷ د ﻣا د ﻧﻣ<br />
وﻣ د ړوار ﺗ سﻻ ﻟ ﺎﻳﺑ ﻳ ﻳ <br />
د ﻟ ﺎﻳﺑ ﻏد ﻐه ﻟ ﺳورو . و ﺳﻣ هﺳرو ﺎﻧﺎﻳﺑ هرﺎﻟ ﻟﻧ ږﻏ د <br />
،د ﻳ رﺎ اد و فاﻋا<br />
ﺗ ﻣ ﺧ ﻐه وا ﺷ ﺑﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﺎﺧ ﻣﺎﻋ<br />
د Gun ﻣﻣ ﻟ . هد ﻧوﻏﺳ ﻟوﺑﺑ ﺳ مﻣ د هﺷو اﻋد ﻧﺎﺑ ﻐه<br />
ﺗ ﻣ اﻋد ﺧ . هوﺎ ﻟﺎو ،اداز ﺎﻳ ﺗﻟ ،نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻳ ﻧﺣ ﺑ<br />
د هرﺎﻟ<br />
نو د ﺟ هو ﻏ ودﺎﺳا ﻐه ﻟ د و ﻊﻓاﻣ ﻐه د وا هﺳرو<br />
د ،هﺷ<br />
لﺗو ﺳود ﻏد ،ؤ ﺷ ﻧاړو ﺧﻣ ﻟ ﻧﺎور د ﻧﻧﺎﻗ د ﺗ د ﺎﻧﺎﻳﺑ<br />
. ﻧاړو هاﺷ ﻐه د ا ﻧو ﻧﻻاﻧرﺎ ﻣﺣ<br />
: ﺳ<br />
www.liberty-human-rights.org.uk;www.guardian.con.uk/politics/2004/feb/26/interviewy.iraq<br />
58<br />
ﻧ<br />
ﻧﻣ د . ﺷو ﺑ ﻧﺎﺑ ﻧ ﻧﺎ ﻬﻣ رد د ﻟود د هړا رﺳ ﻣا د ﻓ ﻏد <br />
سﺎﺗ هﺳ ﻗ ﺎﻀﻗ زاراه وا نﺎﻟرﺎ وا اﺟا ﻟ ﻟ تﺎﻧﺎﻣا تﺎﻳز<br />
ﻳډ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
بﺎ وا بﺎﺣ ﺗﺎﻳز ﺗ ﻧﻧﺎرا رﺳ ﻣا د وا ر سﻻ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﺗ ﻧو<br />
د رﻻ ﻟ وا ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ د ،ﺳوار ﻧﻻ ذﻧ ﺗ ﻧوړﺟ ﻟﺎ د . ﺗ<br />
رﻻ ﻟ ﻧﻳﺎﺷ وا وواﻋد د وا ﺳﻣ هﺳ ﻟ ﻋ ﺳ هﺳ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د ،ﻧرﺎ ﺗ د ﻐه<br />
ﻧوﺑ ﻧوژ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺣﺎﺳ ﻟ د . د ﻣﺎﺷ ﻧورﺎﻌﻣ ﻧﺣ ﺑ د<br />
اد <br />
لﺎﺣ ﺳاد . ﺑﻟو ﻧ لو ﺗاﻳد رﺳ ﻣا د ﺗ ﻟ ﺧﺑ<br />
ﺷ ا ﺗ ﻳړا ﻣﺗ ﻧﻧﺎرا ﻧﻧﺎﻗ ﻣ د ﻟود د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻓ<br />
ﻋ د ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧرﺎ د ﻧ ًﻼﻋ اد وا عﻣ ژﻟودﻣ د ﺑ ﻓ ﻧﺗار ،ؤ<br />
. ﺑ ﺷ ډ<br />
37 HL Debs, 11 January 2005, http:///www.publications.parliament.uk/pa/ldhansrd/text/50111-47.htm
ﺷ ﻻ<br />
ﺳﺎﺗ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ ﻳ د<br />
59<br />
لوړا مﺎ اﺟا د<br />
لار هاﺷ د لا هرﻻ ﻧ ه ﻧوﻟﺎ وا ﻟﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
لار ﻧﻟدﺎﻣ ﻧ وا ﺗﺎﻋﻼا ﻳا ﺗ د ﻧوداه ورﻧ د<br />
ﻧﺑ ﻣﺎﻋ وا ا ذﻧ ﻧﺎﺑ ﻬﺑ ﻧوړﺟ ﻟﺎ د ﺗ ل ﻧر د<br />
ورﺎوار<br />
لرو رﻣ ﺗ ﺗ ورادا رﺳ ﻣا د ﺎﻳ ﻧﺗرازو<br />
ﻧزور ﺗ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ورﻧ زاراه وا ﻟ ﺎﻳ ﻧا ﻟاﺳو<br />
لرو<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
لوړا مﺎ نﺎﻟرﺎ د<br />
لا هرﻻ ﻧ هرﺎﻟ ﻟﻧﻣ ﻳﺎﺣ د<br />
لرو تﺎﻣﻌﻣ ﺗ وﻏ نﺎﻟرﺎ د<br />
ل ﺑوﺑ هرﺎﻟ ﻧﻳﺎ ﻧوړا مﺎ د<br />
لرو هاﺷ هﺎﺷ ﺎﻳ ﻳﺗ ﺗ ﺎﻳ وﻧﻏ ﻋﺎﺳا نﺎﻟرﺎ د<br />
لرو رﻣ ﺗ ﺗ ﻧﺎﻟرﺎ د<br />
ل ﻧاړو ﻳﻌﺗ ﺎﻳ دﻣ د نﻧﺎﻗ د ﺗ وﻏ نﺎﻟرﺎ د<br />
ل ﻧ ﺗ ﻧوﻏر ﻧﺎﺑ ﻬﺑ ﻳﻌﺗ د نﻧﺎﻗ د ﺎﻳ ﻟوړﺟ نﻧﺎﻗ د<br />
ل ﻧاړو ودﻣ ﻳﺑ د ه ﻟﺎ ﻣا د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
لوړا مﺎ ورادا د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د<br />
لوړا مﺎ واردا د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻏار ﺗ سﻻ ﻧ ﻧرﺎ د<br />
ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﺗ له رادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د<br />
ل رﺎﺳ<br />
ه ﻳﻌﺗ د ﻟﺎ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
لوړا مﺎ ﻗ ﺎﻀﻗ<br />
د<br />
ل اﻋد هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ ﺑ د وا ﻟوﺑﺑ د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﺷ ا هر ﻧورﺎﻌﻣ هرﺎﻟ ﻟ ﻧاړو د ودﺎﺳا وا وهاﺷ د ﺗ ﺗﺎﺳ ﻧﺷادﺎﻳ د<br />
ﻟﻟار وهاﺷ وا ودﺎﺳا د ﺗﺎﺗ ﺗ لرو هدو ﺗ ﺗ ﻧﻧﺎﻗ وا ﻗﺣ<br />
ﺷ ا ﺑاﺑ وﺎﻧﺎﺳ <br />
هرﺎﻟ ﻟوﺑاﺑ د ﺗﺎﻣﺧ ﻋﺎﻓد<br />
د ﺗ وو ﺗ لرو هدو ﺗ ﺗ ﻧﻧﺎﻗ وا ﻗﺣ<br />
.<br />
ﺷ ا ﺑاﺑ وﺎﻧﺎﺳ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
61<br />
٣<br />
ﻓ<br />
DUCAN HISCOCK<br />
تﺎﻣﻌﻣوا ﻧ
Ducan Hiscook<br />
63<br />
٣<br />
تﺎﻣﻌﻣوا ﻧ<br />
رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻲﻧﻣ د وﻧو ﻬﻣ ﻐه د هﻳ<br />
د . و<br />
ﻋ ﺗ ﺳ اﺧ ﻳ د ﺗﺎﻣﻌﻣ وا ﻧ د هد اد و ﻟاﻣﺣ<br />
و ﻌو رﺎﺟ رﺳ ﻣا ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د رﻻ ﻟ ﻧ<br />
38<br />
،د هﺑﺳ . ﺷ ﺗ ﻣار تﺎﺣﻼﺻا ﻋ وا ﻟﺎ وا ﺗ ﻳ رﺎ رﻻ وا<br />
ﺗاﻳد ﺗ ﻟ ﺎﺗړا ﺗ ﻧﺗ ﻣ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ ړوروﺎﺑ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺗﻼﻣ ﻐه ﻟ وا هر ﻧو ﺧ (SSR) ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د وا ﻧرﺎ<br />
: ﺷ ﻼﺳﻟ ﻓ د . و<br />
؛ﻧ ﻐه د ﻧرﺎ ﺗاﻳد وا ﻧﻓه ﻧ د<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د : اد ﺑ وا تﺎﻋﻣ ﻬﻣ هرﺎﻟ ﺳﻟ د وا ﻧﻟوډ ﻬﻣ ﻧ د<br />
؛ ر سﻻ ﻧو لوډ <br />
؛ﺟﻟودﻣ وا ﻳﺎﺳو ړو ﺎﺗړا د ﻧ د<br />
لﻧﻣ ﺗرو هرﻻ ﺣ د ﻧ اد وا ر سﻻ ﻧ ﻧﺳ ﻟﺎﺣا<br />
. <br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻧﻓه ﻧ د<br />
ﺟﻟودﻣ وا ﺗاﺳ<br />
ﻬﻣ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻓ ﻣﻟ بﺎ د د<br />
ﺷ ﻧودﺎﻳ وا ﺧاو هﻧو ﻧرﺎ ﺗاﻳد رﺳ ﻣا د ﺗ ﺷ ﻓﻌﻣ<br />
وا ﻧ ﺳ ﻣﻟ هد هرﻏ . ﻟ واﺗ دﻧ ﻟ هﺳ ﺑ ﻳ ﺣﺎﺳ ﻏد ﻋ <br />
هرﺎﻟ ﻋ ﻳ ﻐه د وا وړﺟ هړز ﻟﺎﻌﻓ ﻳ د تاذ ﺧ ﻧ ،ﺷو ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
بﺎ د ﻣ ، ﺗﻼﻣ ﺟﻟودﻣ وا ﻳﺗاﺳ ورﻧ وﺷ د ﺑ<br />
رﺳ ﻣا ﻧﺧو ﻳﺎ نﺎهرﺎ ه .( ټﺎا – ٣)<br />
لﺷ ﻳﺗ د ﻟ ﻣ<br />
هدﺎﺳا ﻋ ﻳﺎﺑ <br />
ﻧ ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ، ﺗ ﺎﻟ ﻧ ﻟ اﻳ<br />
. ﺳاو وړﺎﻐﺑﻟ ورﻧ د ﺎﻳ وا لﺳر ﺗﺳ اﺧ ﻟ ﻐه د ﺧ ﻐه ،ﻟو<br />
هﻧ ه ﺧ . ﻟ هړا ر ﺗﻻﺎﺣ وا وژو ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻧوړا ﻟا ﻧﻓه ﻗد ﻧ ﻳ د<br />
: ﻟو ﻧﻓه ﻣﻋ تﺎﻳز ﺎﻳ ﻳ ﻧﻻ ﻏد ﺷ ا هژو<br />
. د ﻟﻧ هړز رﺎ ﺧ د تﺎﻋﻣ ﻣا ﻣ ﻻ ﻧ ﻧ هړا ر ﻟ ﻧﻣ د اﻳ ﻓ ﻏد هد ړو ﻧودﺎﻳ د -<br />
ﺳاد ر ﺳوا ﺗ ﺧ ،و رﺎ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﻣا ﻬﻣ ﺷ ا<br />
د ﻧوﻣ ﻳا ﻧ ﻏ ﻧوداه وﻳډ <br />
ﺧﺑ ﻧ رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﻧوﻣ ﺗﺎﺗ ﻏد ﻧ ﻧاړو ه تﺎﻣﻌﻣ ﻐه ﻓ اد . د ﺷ <br />
هﻳډ هﻳ اد ،د ﺧﺑ ﺑ ﺑﺗ ﻟ خړا ﻧ ﺧ ، رﺎ ﺧﺑ رﺳ ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه ﻟ ﻧﻣ د . ﺧاو<br />
ﺗ رﺳ ﻣا ﻧوﻣ ﻧ ﻏد ه ﺳ دد اد . و رﺎ ه هﺳ ﺗﺎﺳﺄﺗ وﻧ ﻳﺷ ﻣ ﻟ هد ﻊﻗﻣ <br />
.<br />
وړاو ﻧﻣﺎ ﻧﺎ ﺧ ﻧﺗار<br />
38
64<br />
لﻟار ﺗﺎﻣﻌﻣ وﻧوړا د<br />
اد ﺧ ،و ړو ﺳر سﻻ د ﺗ ﻣﺎﻋ ﻳﺎ تﺎﻣﻌﻣ ﺧﺑ ﺗﺎﻳز هﻳ ه رﺳ ﻣا د<br />
د . د رﺎ نا ﻳ ﺗ وا لﻧﻣ ﻐه د ،ﻳﺗ رﻻ ﻟ ﺳ ﺷ تﺎﻳز ﻳ د ﺧو ﻳډ<br />
لار هﺳ تﺎﻣﻌﻣ ﻧوړا ه عﻣ ﻧﺎ ﻳ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻣﺣ وا ﺗ وو مﺎﻋ ،ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﻧ)<br />
و ړو ﺳر سﻻ د ﺗ ورﻧ ﻐه وا <br />
هﺳ ﻟرو تﺎﻣﻌﻣ ه ﺗﺎﻋﻣ ﻣا د ﺗ وړﺎﻐﺑﻟ وا ﻧﺧړا وﻧوړا .( ﺗ اورﺎ<br />
لوډ اد ﺧ د ﻧ هرﻣ ﺎﺑ<br />
ود ؛د ل ﺳﻣ هﺳ ﻧرﺎ ﺗاﻳد د ﺣ<br />
هرﻻ د ﺗ ﻣ تﻗ تﺎﻳز ﻳډ ﺧ ﺷ ﻻ ود ،و ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
. ﺗ ﻟرو بﺎﺣرﺳ ﻣا فﻣ<br />
لوړﺟ ﺑ ﻳ د هرﺎﻟ ﻟ ﻋ د<br />
ړو روﺎﺑ د ﻳﺎﺑ ( لﺷ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د ﺎﻳ SSR د)<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ ل رﺳ ﻣا <br />
،د طﺷ ﺳﺎﺳا ﻳ هرﺎﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻟ د ﻧ ﺗﺗ د . و ړﻻو ﺑ ﻗد وا ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
د ﺎﻳ وا اورﺎ د رﺳ ﻣا د ﺎﻳ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺧ د ﻟ ﻧﻣ د د ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻐه اد <br />
ﻧﺟرا وا ووﺎﺗړا د ﻧ . لا هرﻻ ،ﻟ هړﺎﻏ ﻧد ﻧرﺎ د اﻟ ﻐه<br />
ﺑ ﻳ ژو ﻳ ه د ﻐه ،وﺑاﺑ تﺎﻣﻌﻣ ﻣ وا ﻧاړو ﻧوزرا ﻣزﻻ<br />
ﻟﻧ ﻧﻻ سﻻ ﻧ هﻳ ؛ﺷ ﺧ د ﻧ ﺣ ﻧ ﻏد ﻟ ﻟا . وړﺟ<br />
ﻧ ﺎﺑ ﻳﺎ ،رو تﺎﻣﻌﻣ ﺗ د وا ﺗاﺳ د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د <br />
. وړاو ﻳﺎ ه ناوﺎﺗ ﺣ وا ﺷ هﺧ ﺗ مﺎﻋ ﻧوزرا وا ﻧ ﻏد و ﻧ ﻣزﻻ<br />
ل ﻧاړو ﻧ اﺧ وا ﻳﺑ د<br />
ﻧﻻ لو<br />
ﺗ ﻟود د ﺧﺑ ﺗﺎﻳز ﺗﺎﻣﻌﻣ د ه رﺳ ﻣا د ﻧوداه وﻳډ <br />
ﺗ ﺻﺎﺧ ،د ﻬﻣ ارﺧ تﺎﻣﻌﻣ لوډ ﻏد هد هرﺎ . ار ﺗ سﻻ ﺳ<br />
اد ﺧ . ا تﺎﻣﻌﻣ ه ﻧﺑﻣوړ د ﻣﺣ د وا ﻌو رﺎﺟ د رﻻ د ﻟ ﺳ<br />
ﻐه وا و ﻧ خړا ﻳ د ﺎﻳ و هﺧړا هﻳ ا تﺎﻣﻌﻣ لوډ ﻏد د ﺣ ﻳ ه<br />
د اﻳ ﻧاړو ﺳاد ﺧو ﻳډ ،ﺳر پﺎ ﺎ ﻟود ﻧوزرا<br />
ﻏ د ﺑ اد ،ﺎﻟ ﻟ ﻧرﺎ ﺗاﻳد د . د ﻧﻻ لو ﺗ وا <br />
ﻳوﻧرﺎ<br />
بﻟﺎﻳﺑ<br />
ه رﺎ د رﺳ ﻣا د ﻧﻟود وﻧوړا ﺧ د و هﻧﺳ ﻏ هﻳ هرﺎﻟ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ<br />
. د رﺎﺧا ﻐه د ﻟود و توﺎﻀﻗ سﺎﺳا ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻐه د ﻲاﻳ<br />
ﺧﺑ بﻟﺎﻳﺑ ﻟ ﺧو ﻐه ﻧﻧ ﺗ وا ﻧړﺟ ﻟﺎ هد اد هﺧ ﺑ<br />
ﻣﺣ ﻧﻟود وا . ﺷ ﻧاړو تﺎﻳﻧ ﻣ وا ﺷو ﺑ ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ، ه ﻧ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د اورﺎ<br />
ﻣﺣ ﻐه ،ﺗﺎﻣ ﻧوﺣﺳ ﺎ د هﺳ ﻟ ﻧاړو ﻟ ﻧوﻳﻧاړو وا ﺣ ﻧﺗار<br />
. د ﺟﺎﻋ ﻟ ﻟ ﻐه د تﺎﻣﺎﻣ<br />
ﻣ د ﻟ د ﻟ ها تﺎﻳز ﻳډ ه ﺟو د ﻧ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
،ړو ﻧر تﺎﻳز ﻣاﺎﻧ ﻟډ ﻐه ﺗ ﺻﺎﺧ ،ﻟ بﻳزﺎﺳا ﻐه تﺎﻳﻧ <br />
.<br />
وا ﻧ ﻳډ ﻳ ﻏ ﺳﺎﺳ ﺧ
65<br />
ه<br />
هروژ ه رﺳ ﻣا د<br />
ه ﻧﻣز ه ﻧﺧړا<br />
ﺎﻳ ﻳ د رﺳ ﻣا د د هرﻏ ه ﺎﻟ د ﻟ ﻧ ﻳډ<br />
ﻟ ه وا ﺎﻟ ﻧ ﻟ ه ، رﺎ ﻧ خړا ﺑ ﺎﻳ ﻳ ،ﺗ ﺑ د : هروژ ه رﻧ<br />
ﺳ ﻧرﺎ د ﺣﺎﺳ د ؟د ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧﻧ ﻣ ﻟ رﺳ ﻣا د ؟ﺎﻟ ﻋ<br />
ﻣ ﺷ ا ﻧ ؟<br />
ﻏ ﺗ ﺎﻳ ﻗاﻣ تﺎﻳز د ﺧﺑ ﻧوړا ﻣ ؟هد ﻧ<br />
تﺎﻣﻌﻣ هر ﻧد نﺎﻣزﺎﺳ ﺧ د ﺳ ﻣﻟ ړاﻏ ﻟډ ﻐه ،ﻧو فه ﻟډ<br />
اد ن وا ﻣﺣ ، وو ﻣﺎﻋ ، ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ ورﻧ د ﺎﻳ ، ا<br />
هﺳ ﺗ ﺧﺑ « ﻧﻟوډ ﻬﻣ<br />
د ﻧ»<br />
د ﻧﺎﺑ ﻏد . ﻟ ﻟاﻳﻧ <br />
. د ﺷ ﺑ<br />
ﻧوﻳﻧاړو رﺎﺳ وا ﺗﺎﻳﻧ د هرﺎﻟ حﻼﺻا د ﻟ وا ﻟﺎ ﻣا د<br />
ﺑ ، ﻧ ﻣ ﻧوزرا وا ﺗ د اﻳ ﺗ رﺳ ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
رﺳ ﻣا د نﻟﺑ ﻳ ﻐه ، ﺗ ﻣار ه<br />
نﻟﺑ رﺳ ﻏد ړاﻏ ﻐه<br />
ړوﺎ وا ﺧا هرﻧ ﺳ ﻧرﺎ ﺗاﻳد د ﺎﻳ وا ﺗ ﻣار ﻟاﻧﺳ ﻋ وا ﻟﺎ<br />
ود د ﻐه و رﺎﺳ وا تﺎﻳﻧ ﻟ ﻳ ژو ﻧ ﻳډ ﺟو ه . ﺷ<br />
. ﺷ ﻻ ﺳﻣ وﺳر ﺗ فه ﻧ <br />
لوړا مﺎ رﺳ ﻣا د<br />
ﻧﻓه ﺳ هد ﺳو ﻳ ﻐه ﺳ ﻣﻟ ﻧ هﻳ ﺷو د رﺎ وﺗ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د لﻧ ﻧﻻ سﻻ ﻧ ﻳ د هد هړو ﻧودﺎﻳ د ه اد ﺧ . ﺳر ﺗ<br />
ﻟﻧ سﺎﺗ وا ګﻟﺎﻳد د هﺳ اورﺎ ﻟ رﺳ ﻣا د ﺗ ﻣ هد هرﻻ هﻳ ﻐه هرﺎﻟ<br />
ﻳړا هﺳ اورﺎ ﻐه ﻟ ﺗ و هرﻻ هر هﻳډ هﻳ ﺷ ﻻ ﻧ . وﺑاﺑ ﻣز<br />
ﺷ ﻻ ﺳ هﺳ د ﻟ . ؤ ﻧ رﺎ هﺳرو نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻣ ﺷ ا <br />
ﺎﻀﻓ روﺎﺑ د ﻧﺎﺑ ﺑ ﻳ وا وﺎﻧرد د ﺗ ﺑ ﻳ ﻣ ﺗ اورﺎ ﻣا<br />
د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻣ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا هدﻣ هدږوا ﺷ ﻻ ﺎﺑ اورﺎ ﻏد ، ﺗ ﻣار<br />
. ﺑاﺑ وﺎﻧﺎﺳ هرﺎﻟ ﻧرﺎ<br />
ﻳﻣز ﻓﺎﺷ د<br />
ﻓﺎﺷ دﺟﻣ د رﺳ ﻣا ﺳﻣ<br />
ﻐه د هد هرﻏ ه هرﺎﻟ ﻣ د د ﻧ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د د اورﺎ ﻟود ﻣ ﺗ اد ﺑ وا ﺷ ا ﻣﻌﻣ<br />
وا ﻏ ﻧا د رﺳ ﻣا ﺧو ﻳډ ﻧﻣﺣ ه . و رﺎه هﺳ<br />
ﻌو نا ﻟ ډ ﻋ د ﻧﺧو<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ، ﻋو رﺎه<br />
ﻣﺎﺗ نا ﻳډ ﺗرو لړوار ﺗ سﻻ تﺎﻣﻌﻣ ه رﺳ ﻣا د وا ﻣﺎﻣ ﻧ هﺳ<br />
ﺷ ﻻ ﺳﻣ ﺧﺑ د ﻧ .( و ه ړو ﺳر سﻻ د ﺗ ﻣﺎﻋ ﻐه ﺣ)<br />
ﻧﻻ ﻏد<br />
: ا ه هرﻻ ﺣ د ﺗ ﻐه وا <br />
ﺗ ﻧﺳ وا ﺎﺗﻧ ﻓﺎﺷ ﺗ
ﻧ د ﻧ ﺑ عﻣ د « ﻧﺳ ﻟﺎﺣا ﺧو ﻧ د»<br />
ﺧﺑ<br />
. ﺷو ﺑﺎﻣ هﺳ وﻧﺳ ﺧو<br />
ټﺎ ١ -٣<br />
: ﻟ ﻳړا ﻧ هﺳ ﺟﻟودﻣ<br />
وا وﺗاﺳ ورﻧ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧ<br />
.... ﺷ ﻻ ﻧ<br />
ړاﻏ ل عﺎﻓد ﺗ<br />
ﺗ تﺎﻣاﻗا ﻐه •<br />
ﺗ ﻧﺎﺑ ﺗ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ ړو رﺎﻋا تﺎﻣاﻗا ﻋﺎﻓد ه •<br />
ﻟو<br />
ړاﻏ ل عﺎﻓد ﺗ<br />
ﻧﻓه ﻐه وا ﻧړﺟ ﻟﻧ ﺗ د •<br />
. ﻳړﺟ هﺳ ﻧﻟد ﻣ ﻟ ﻧﻓه م ﺗ<br />
ﺎو ﻟډ ړو فه د •<br />
و ﺧ ﻳﺎﺑ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣ د ﻟډ ﻣ رو •<br />
ورﻻ د هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﺳ د ﺎﺗﺧ وا ه د ﻟډ ړو فه ﺻﺎﺧ د •<br />
و ﺳﻣ ﻟﻧﻣ ورﺎ<br />
هړﻟ ﺳ ﺎﺗﺧ وا ه د ﺷ او ﺳر ﻳا ﻟډ هرﺎﻟ د د •<br />
ﻧﻟﻻﺳا وا تﺎﻣﻌﻣ ﻬﻣ<br />
و ﺳﻣ ﺗ ترود ﻧزور<br />
د •<br />
ﻀﻗ ﻳ ﻧﻧ وا تﺎﻣﻌﻣ ﻣ هرﺎﻟ وداﻣ د ﻧزور د •<br />
ﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ﻏا ﻧزور ﻳﺷ<br />
ﺗ د •<br />
اﺟا د ﺗﺎﺣﻼﺻا د وا ﻣژ ﻟﺎ د ،(<br />
لﺷ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د)<br />
نﻧﺎﻗ د •<br />
ﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ل <br />
( هﺳ راو راو ﺣ)<br />
رﺎو ﻣ ﺗ وا ﻟوړﺟ ﻟﺎ د •<br />
ورﺎ ورﻻ د هرﺎﻟ حﻼﺻا د ﻐه د وا ﺗ ﺎﺗرو نﻧﺎﻗ •<br />
و ﻧوﻳﻧاړو<br />
ﻣا ﻣ ﻐه ﺎﺻﺧ ،ﻧو ﻧﻻ ﺗ ﺗ ﻀﻗ ﺻﺎﺧ •<br />
ﻏا ﻧﺎﺑ او رﺳ ﻣا د وا<br />
ناﺗ د د وا د ﻧوﺎﺧ ﺗﺎﻣﻌﻣ د وا ﺟ نﺎﻣزﺎﺳ ﺳﺎﺳ ه •<br />
وړﺎﻐﺑﻟ وﻧوړا ﻟ رﻻ د ﻟ وا ﻧاړو تﺎﻳﻧ وا ﻧﺗ ﻟ<br />
و ﺳﻣ هﺳ<br />
ﻋ ﻟ ﻳړا د هﺳ وړﺎﻐﺑﻟ ﻣﺣﻏ وا ﻣﺣ ﻟ •<br />
ر سﻻ<br />
66<br />
دﻣ<br />
ﺎﻳ ﻌﻓاﻣ<br />
بﻳ<br />
وا ه د<br />
د ﺎﺗﺧ<br />
لړﻟ ﺳ<br />
ﻧزور<br />
ﻧرﺎ<br />
ﻧﻧﺎﻗ<br />
وا ﺳﻣ<br />
تﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻧﺎﻣزﺎﺳ د<br />
سﻻ رﺎﻋا<br />
لړوار ﺗ<br />
ﻧﻟوډ ﻬﻣ ﻧ د<br />
ﻟاﻣﺣ رﺳ ﻣا د وا ﻟﺷ وﻧد ﻬﻣ وﻳډ د ﻣﺣ د ﻟﺎ وا ﺗﺎﺳ ﻣا د<br />
د هد اد ﻌﻣ ﻟاوﺳ وا ﻟاوروژ د رﺳ ﻣا<br />
د . د تﺎﻋﻣ ﻟ خا تﺎﺣﻼﺻا وا<br />
وا ﻧﺎ ﻳ د ﺗ ﻟﻧ ﻧﺗ د رﺳ ل د ،د دوﻣﺎﻧ تﺎﻧﺎﻣا هرﺎﻟ ﻧ<br />
د ﻐه ، ﺗ ﻧﻟوډ ﻬﻣ ﻧ د ﺧﺑ ﻏد . ر ﺗﺎﺗ ه ﻀﻗ ﻣ<br />
ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﻬﻣ ﻐه ﺧﺑ ﻏد زار اه<br />
. ﻧو ﻧﻻ سﻻ<br />
ﺷ ﻻ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ
ﻣ ﻧوﻳﻧاړو ﻐه وا ﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﺷا<br />
. هد هر وا ﺳﺎﻣ هرﺎﻟ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺑﻼﺑ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧ<br />
ژو ﻳډ . ﺗ ﻧﻟوډ ﻬﻣ ﻧ<br />
د ﻧوړا ﻣا د هﻟ ﺗ ﻟ ﺷ ﻻ ﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د اد ﻟا ، ﺎﻳ وا هﺳ ﻳډ ﺎﻳ هود ﻧﻟوډ ﻳﺷ ﺳﻬﻓ ﻧﻻ د ﻳﺎ<br />
وا ﻟ ﺣ ﺑ د ﻧﻟوډ ﻏد . ﻧ هړا ر ﺗﺎﻣﻌﻣ ړو ترو د ژو ﺧ وا نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧ د اد ﻧ ،ﺧاو رﺎ ﻧ لوډ م ﻟ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻳوﻳو د د<br />
. و ﺑ ﺟرد هﺑ وا هﺧړاه هﻳ د ﻧﻟوډ د<br />
و ﺑ هﺷو ﻧودﺎﻳ ﺗ ﻣ ﻧ . د لﻟار ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺧﻣ وژو وﻧ وﻳډ د<br />
ﻧﺎﺳ اﺧ ﺑ<br />
ﻟ وا ﺳر سﻻ د اﺧ ﻳ ﻟ ﺷ ا ﺎ ﻳ هﺳ لوډ ﻳ تﺎﻣﻌﻣ <br />
،ﻟ ها ﻳډ ﺧﺑ رﺳ ﻣا د ﺗ ﺻﺎﺧ ﻟﺄﻣ اد . و ړو ه د هﺳ<br />
وا ﻧ ار ﺗ سﻻ ،د مﻣ وا سﺎﺣ ﻣﺎﻧ د تﺎﻣﻌﻣ ﻳډ ﻳﺎ رﺳ ﻏد<br />
اد ﻧﻟﺎﻣ ﻧ لوډ ﻏد د . ﺷ لﻧﻣو هﺳ ﺳ ﻳﺎ ،و ه ړو ﺳر سﻻ د ﺗ ﺳر <br />
ﺗﺎﻋﻣ د ،ﻋﻣ ﺎﺣا وا ﻧﻧﺎﺑ ﺳر د ،ﻳﻟ ﺎﻳ ﺻﻼﺧ ﻧوﻟﺎ د وا نﻧﺎﻗ د : د<br />
ﺗﺎﻋﻼا د زاﻧا ﻓﺎ . ﻧوﻳﻟ ﺳ د ﻧﺎﺑ عﻣ ﺻﺎﺧ ﻳ وا ﻧﻟﺑ ،ﻧﺳﻬﻓ<br />
ﻏ ﻧﺗ ورﻧ د اد د طﺷ<br />
ﻣ ﻟ ﻣ ﻳ هرﺎﻟ ﻧﺷ ورﻧ د ﻧ د لﻟار<br />
.( ﺗ ﻟﺎ د ،ﻧرﺎ ﺗ ﺑ د)<br />
<br />
ﻟود وا)<br />
تﺎﺳﺄﺗ رﺳ ﻣا د ﺎﻳ رﺎو ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هود<br />
<br />
ﺗ ﺳ<br />
ﻧاﻗ لاﻳﻧ وا ﻣ وا ﻋ ﺳ هﺳ ﻟﺎ ﻳﺷ نﻼﻋا ﺧ د ( عﻣ<br />
د ﻐه د ﺟدﺑ عﺎﻓد د ﺎﻳ رﺎو ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﺗ لﺎﻣ د . ﻧ <br />
،د ﺷ اﻟ ﻧﻧ ﺗ وﻧوړا د ﻧﻧﺎﺑ ﺳر وا وﻋو ﺗﺎﺑﺎﻧا ،ﻟﺎ ،ﻧﺑﻣوړ<br />
. ﺗ بﺎ<br />
وا بﺎﺣ ﻧﻧ ﺗ ﻏد ﻻ ﺳ رﻻ د ﻟ ،ﻧ فﻣ<br />
ﻳ د اد ﻧ ،و ﻟﺎﻌﻓ رﺎﺟ ﻳ ﻳﺎﺑ ﻧرﺎ ،ﺷ راﺗ ﺗ ﻣ ﻳﺎﺑ ﻧ لوډ ﻏد<br />
ﻧﻣ د ه وړو و د ود د ﺷ ه اورﺎ ﻣﺣ د : ﻣا ﻟ ﺻﺎﺧ<br />
ﻋ ﺳ هﺳ نﻧﺎﻗ د ﺗﺎﻳز ﺗ ﺷ ا ،وﺧ ﻧر ﺧو ﺧو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
نﺎﺑ هﺳ ﺗ ﻓ مووا ﻧرﺎ ﻧﻟﺎﻌﻓ د . هرﺎ ﻓﺎﺷ رﺎ ﺧ وا و<br />
. هد ﺷ<br />
ﻟﺎ د ﺗﺎﻳز ﺗ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا رﺳ ﻣا د<br />
39<br />
ﻟ ﻋ د ا ﻳاه د هد<br />
ﺧا ﻟ ﻟﺎ ﻏد د . ﻧ هړا ر ﺗﺎﻋﻣ<br />
وا ﻧوړا ﻳ د . ر ﻟﺎ SSR د وا عﺎﻓد وا ﻣا د ﺗ ﻟﻧ ﻟﺎ ﻟ ﻣﺣ د ه<br />
هﺳ ود رﻻ ﻟ ﺗ د وﻏا وا ﺎﺗرو ،تﻗ د ﻟﺎ د ﻟود د ه عﻣ ﺷ ﺎ<br />
د ﻟﺎ د وا ﺗ ه ءﻼﺧ د ﻣﺗ ﻋ د وا ﻟﺎ د ﻧ اد ﺧو ﻳډ . د ﺎ ﻳ<br />
. ﻧ هړا ر ﻧرﺎﺳ ﻟ ﻳ هرﺎﻟ نﻟﺑ ﺎﻳ وا ﺎﺗړوﺎ<br />
ﺷ ﻻ زاراه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هﺳ هﻧ ﻟ ﺎﻣ د ﻟﺎ د ﺗ رﺳ ﻣا<br />
ه ﻌو ﺗﻼﺗ د رﺳ<br />
ﻣا د ﺗ ﻧو ﻧﻻ سﻻ ﻧ ﺗ ﺗﻼﺗ <br />
ﻟ ﻧﻣ د وا و نا ﻳډ ﻳﺎ ل ناﻋ ﺗﺎﻋﻣ ﺳاد د ﻟا . او ﺎر<br />
39 Murdoch, Clark A, U.S. Airforce Bomber Modernisation Plans: An Independent Assesment, Centre for<br />
Strategic and International Studies, Washington, 2008. Available online at<br />
http://www.csis.org/component/option,com_csis_pubs/task,view/id,4301<br />
67
ﻣا د هدﻣ هدږوا عﻣ اد هﺎﺑ ﺧ . و ﺟﺎﻋ ءاﺟا ﻟ رﺎ د د ﻳﺎ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻓ وا ناﺗ ﻟ د د د <br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه وا ﻟ ها ارﺧ هرﺎﻟ ﺎﻏور د رﺳ<br />
ﺧﺑ ﻟاﻣﺣ وا ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د ( ﺷ ﻻرو ه با ﺗرو ﺧ وا)<br />
ﻟ<br />
. ﺷ ﻼﺧا هﻧو ﻬﻣ<br />
رﺳ ﻣا ﺷ ﻻ زاراه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﺗ ﺧ ﺳرو د هړا د <br />
ﺎﻳ وا د ﻟﻳﻟ هرﻻ اﻟ ود د ﺧ ﺎﻳ ژو ﻐه ،ﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ژو ﻧوړا<br />
د ﺗ ﺳﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ وا ﻧ لوډ ﻏد . اﻟ وړﺎﻐﺑﻟ ورﻧ د<br />
ﻣﺎﺗ ر ﻳډ ﺗ رﺎﻋا ﺗﻼﺗ ود د اد ﻳ لﺑ ړوﺎ ﻗﺎ وژو ﺧ<br />
ﺗاﻳد ﻣﻏا د رﺳ ﻣا د ﻧﺗار وا ( ﻌﻟﺎﻣ ﻓ ﻬﻧ هړا د )<br />
. ﺳﻣ هﺳ ﻧرﺎ<br />
68<br />
ټﺎ ٢ -٣<br />
ﺑ ﻧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ه ﺗﺎﺣﻼﺻا وا ﻟاﻣﺣ د رﺳ ﻣا د<br />
ووز : (Forum for Civic Initiatives (Kosovo) ( ووز)<br />
ﺑﺎ هرﺎﻟ ﻧﻧ ﻣ د<br />
. وﺳ هﻳ ﺗﺎﻳﻧ د : ﻧ ه ﻧﻣ د ﻟ د لﺷ ﻣا ﺑ د <br />
http://www.fiq-fiq-org/en/?/do=publications<br />
(International Center for Policy Studies ) ( ﻳاوا)<br />
ﻣ لاﻳﻧ ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ د ﻟﺎ د<br />
ﻣا د ﻳاوا<br />
د » ﺎ لﺎ ٢٠٠د<br />
ه رﺳ ﻣا د ﻳاوا د ﻣ ﻏد<br />
. د ﺧ ﻲﺎ ﺷ ﻳ « Taking Stock : لﺷ ﺗ د ﻟﺎ<br />
http://icps.com.us/eng/library.html?31<br />
د ﺎﻳرﺎﻐﺑ : (Center for Study of Democracy) ( ﺎﻳرﺎﻐﺑ)<br />
ﻣ ﻌﻟﺎﻣ د ﺳاﻳد د<br />
د لﺷ ﻬﺑ د ﻳاﺟ ﻳﺎﺟ<br />
وا ﻧړﺟ ﻣﻗ وا ﻟ ،ﻧﺷ ﻣا ﺻﺧ<br />
. د ﻧ ﻳ ﺎﻣ<br />
رﻧ ﻣ ﻣا<br />
http://ww.csd.bg/publications.php<br />
د نﺎﻣرا »<br />
: (Co-operation and Democracy) ( نﺎﻣرا)<br />
ﺳاﻳد وا رﺎه<br />
ﻏد<br />
د ( ه هﺳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ لاﻳﻧ ﻣﻧ ﻧ ﻧﻣ ﻟ)<br />
« تﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا<br />
. ﺗ ه ﻧﺗار د SSR د وا نﻟﺑ رﺳ<br />
ﻣا د داه<br />
http//www.saferworld.org.uk/images/pubdocs/armenia_English.pdf<br />
ﻋﺎﻓد ﻣ»<br />
ﻣ ﻣ ﻳ ﻣ اد ،(<br />
ﺳور)<br />
ﻣ هرﺎﻟ ﺗ د ﺟﻟﺗ وا ﺗاﺳ د<br />
ﻋﺎﻓد د ﺳور د زاراه وا لو ﺗاردﺎﺻ د ﺎﻳ „Eksport Vooruzheniy“ وا « تﺎﻣﻌﻣ<br />
. وﺧ ﻳﻧ<br />
رﻧ ه ﺎﻣ<br />
http://mdb.cast.ru/, http://www.cast.ru/eng/journal/<br />
(Center for Strategic ( تﻻﺎﻳا هﻣ<br />
ﺎﻳﻣا)<br />
ﻣ هرﺎﻟ<br />
ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻟاﻳﻧ وا ﻳﺗاﺳ د<br />
and International Studies)<br />
هﻳډ<br />
ﻧﺧړا رﻧ ﻣا لاﻳﻧ د وا ﻟﺎ ﻋﺎﻓد وا ﻣا د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا د ﻣ ﻏد
http://www.csis.org/pubs/<br />
69<br />
. ﺗ هروژ<br />
ﻳ اد ، (Institut for Public Policy Research) ( ﺎﻧﺎﻳﺑ)<br />
تﻧا ﻧ د ﻟﺎ<br />
ﻣﺎﻋ د<br />
ﺳﺄﺗ ن ﻣا<br />
ﻣ ﻳﺳړﻟ ﻳ تﻧا ﻏد لﺎ ٢٠٠٧ . د ﻣ ﺗﺎﻳﻧ ﻣﺎﻋ<br />
ﻳ هد ﻣﺎﻣ هﺳرو ٢١ ﺎﻧﺎﻳﺑ ه ﻧﻧ ﻣا ﻣ ﻐه د ﺗ <br />
. ﻧاړو ﻧ وا<br />
ﺗ<br />
http://www.ippr.org/ipprcommissions/index.asp?=2656<br />
ﻏد ، (Institute for Security Studies) ( ﻳدﺎﺗا ﺎورا د)<br />
تﻧا هرﺎﻟ ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻣا د<br />
د ﺎورا د ISS . ﻧﺧړا ﻣ ﻋ وا ﻟﺎ عﺎﻓد وا ﻣا د ﻳدﺎﺗا<br />
د ﺎورا د تﻧا<br />
. د ﺧﺑ اﺧ ﺗاا ﻟ ﺧ ،ﻟ ﻳړا هﺳ ﻐه وا ﺷ ﺳﺄﺗ اﻟ ﻳدﺎﺗا<br />
http://www.iss.europa.eu/index.php?id=2<br />
ﻏد (Institute for Security Studies) ( ﺎﻳﻓا ﺑﺟ)<br />
تﻧا هرﺎﻟ ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻣاد<br />
د وﺧ ﻧر ه ﺗﺎﻋﻣ ﻣا د و ﺎﻳﻓا د وا ﺎﻳﻓا ﺑﺟ تﻧا<br />
ﺗ ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻣا ﺎﻳﻓا ټر ﻳ ﻣﺎﻧ د ﺗ ﻣا ﻳﺎﻳﻓا د ﺟ ﻐه<br />
. ؤ ﺷ ﻧﺎ<br />
http://www.issafrica.org/index.php?link_id=31&slink_id=3961&link_typ=12&slink_typ=<br />
&tml_id=3<br />
تﺎﻋﻣ هرﺎﻟ ﻧد<br />
ﺷ ﻻ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د وا ﻟ هړا ر رﺳ ﻣا ﻟ ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﻐه د<br />
ﺷ تﺎﻋﻣ صﺎﺧ وا ﻬﻣ ه د ﻟ ﺳ ﺧ . د دوﻣﺎﻧ وا دږوا ﻳډ و ﻧ <br />
د ﻧوداه ﺷ ﻳ ټﺎ ٢ -٣<br />
. ﻟ ها ارﺧ هﻧو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
. د ﻧﻟﺎﻣ ﻋ وژو د ﻧ د ﻟ ﻧﻣ<br />
تﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،هد ﻣژ ﺗ (SSR) ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د ﻣﺣ ﺗ<br />
ﺷ ﻻ ﻐه . ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ ﻧ ﺧړا ﻣ د ﺳور د SSR د ﺷ ﻻ<br />
ﺗﺎﻣﻗا ﻳﺑ د هد ﻣزﻻ ﺗ ،و ﺗ ﻧﻓه ﻣﻋ د ﻟﺎ<br />
د SSR د ﻣﺣ د <br />
ﺷ ا هﺳ نﻼ ﻟ SRR ﺎﻳ ﺷ ﻻ ه ﻧوزرا اد زاراه ود . و ﻳﻧاړو<br />
SSR د ﺷ ﻻ زاراه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . د ﻟﺳر ﺗ ﺧﻣ ﺧ SSR ﺎﻳ وا د<br />
ﺗ ﺗ ﻣﺣ د ﻐه ًﺎﺻﺧ ،و ﻧ ه ه ﺗﺎﻳﻧ د ﺧ<br />
ﻣﺎﻋ د هړا <br />
ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣد . دﺎﻋا ﻧﺎﺑ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗﺎﻳز<br />
SSR د ﺑﺗ ﻏار ﺗ سﻻ و ه وا و ﺑﺗ SSR د ﻧوداه ورﻧ <br />
ﻧﻣ د ،ﻟ ﻧو دﺟو ﺳو ﺳر<br />
SSR د ﺗﻻﺎﺣ ﻐه . ﻣﺎﺷ<br />
ﺗاﺳ
ﺧ ﺣ وا ر سﻻ ﻧ هرﺎﻟ ترو د ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
. و ﻧوﻳﻧاړو هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻟﺎﺣا د ﺷ ﻻ<br />
70<br />
« ﺗﻼﺗ»<br />
وا ړﺟ د رﺳ ﻣا د وﺑاﺑ ﻊﻗﻣ اد ﺗ ﻐه باﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧو ناﺗ با د ﺗ ﻐه ﻳﺎ اورﺎ ﻟود ﻐه ، ناﻋ ه بﻣﻏا<br />
د وا ﻧرﺎ ﺗاﻳد ﻧد ﻟود د : ﻟ ،رو با ړاﻏ ﻧو ﻲﻳ هړز ﺎﻳ وا ﻟ<br />
هدو لوډ ﻧ ﺳرو رﺳ ﻣا ؟د ﻧ ﻟاﻣﺣ<br />
د رﺳ ﻣا<br />
ﻣﺎﻌﺗ ﻣ ﺧ ﻧ ﺧﺑ ﻣ رﺳ ﻣا د ؟ؤ ﻣﻻ ﺻا نﻟﺑ د وا هدﻟرد<br />
وا ﻏ ﻣ ﻣﺎﻋ د ﻧﺑﻣوړ وا ﻧﻓه رﺳ ﻣا د ﺎﻳ ؟ ﻋ وا ﻣ ﻏﺎ د ،ﻟ<br />
ﻣ دﺎﻓ رادا وا سﻼﺧا ﺳ ﻏد ؟ﻟ نﺳ هﺳ ﻧﺑﻣوړ ﻟ ﺧﺑ<br />
رﻧ <br />
؟د ﻳﺎ دﺎﻓ رادا وا سﻼﺧا د د وا ؟ﻟ<br />
ﻧﺑا وا ﻧا ﻣا<br />
وا و ﻧوزرا ﻧا د ﺗ ﻧﻣ ﻣﺎﻋ وا ﻣا ﻣ ﺷ ﻻ نﺎهرﺎ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د ﻧ لوډ ﻏد . ﻧو ﻧﻻ ﻧﺗ بﻣﻏا وا ﺳﺎﻣ ﻧﺑا د ﻟود د ﺗ ﻐه زار اه<br />
ﺑ د ه ﻧ د رﺳ ﻣا د وا وﺑاﺑ لوﻧا ﻬﻣ ﻳ ﺑﺎﻣ ﻟﺎ ﻣا ﺳر<br />
. ﺳﻣ و ﺗ ﻣار<br />
ﻟ وا ﺟدﺑ ﻣا<br />
لﻟ ﻧ وا ﺗ ﺟدﺑ رﺳ ﻣا د ﻧ هد اد هﻧد ﻬﻣ هﻳډ هﻳ ﻧرﺎ د<br />
د لﺷ ﺳر وﻳا ﻟډ د ﺧ ،ﻟ ﻧ ﻬﻣ ﻧرﺎ ﻟ د ﺟدﺑ د نﺎﻟرﺎ ًﻻﻌﻣ . <br />
. د ﺷ ﺑ ﻣ ﻓ ﺗا ﻧﺎﺑ ناﻋ ﻏد . د ﻳړا ه ه ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻟﺎ ﻋﺎﻓد<br />
عﻣ ﺳﺎﺣ ﻳډ ﻳ د اد ﻧوداه وﻳډ ﻟو ،هد ﺗ هړز ﻣا د ﻟﺎ ﻋﺎﻓد<br />
ﻟ . ﻧ ه د د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻳډ ﻟ ﻧﻣ د وا هد ﺷ لﻧ ﺗ <br />
ﻳډ ﻟ ﺧﺑ ﻟ ﺷ ﻻ ﻧ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﻋﺎﻓد ﺣﺎﺳ ورﻧ<br />
. ﺗ ﻣار ﻟاﻧﺳ ﻟﻧ ﺗ د ر ﻟﺎ ﺗادرﺎﺻ د ﺳو د ﺗ ﻟﻧ<br />
<br />
او نﻧﺎﻗ د<br />
ﻣ او د نﻧﺎﻗ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ رﻧ ﻟ ﻧﻣ د وا ﻟ ﻧﻼو ﻊﻓاﻣ د ﻧوداه وﻳډ <br />
.<br />
ﻳﻧاړو هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
د رﺳ ﻟﻋ وا نﻧﺎﻗ وا رﺎ ، ﻧﺧړا
71<br />
رﺎ ﻟ<br />
ﻋﺎﺗا ﻟ د ﺑﺎ ﻟ وا ﻟ ها ﺑ هرﺎﻟ ﻣا وا ﻧﻣ ﻣﺎﻋ د رﺎ ﻟ <br />
ﻧوداه وﻳډ ،هﺳ هﺳ د د . د ﺻﺎﻋ هرﺎ وا ل ﺗ رﺳ ﻣا د هرﺎﻟ<br />
ﻟ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . هد رو<br />
ﺎﻟاﻟ ﻟ ﻧﻣ د ورﺎ ﻟ<br />
د ﻟ ﻟ وا تﺎﻳﻧ وو ﻣﺎﻋ د ه ﻣا د ﺗ ﺑ د ،و ﻧﺧړا ﻣ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . لوډ هﺳ ﻟډ ﻟ ﻣ د ﻟ اد ﺎﻳ ،ﻧورﺎﻧا ﻐه<br />
. و ﻧ ه ه دﺎﺳا هړوﺎﻧ د ترﻗ ﻟ اﻟ ﻟ د ﻳﺎﺑ<br />
ﺳر ﻳا ﻟډ وا<br />
ﻏا ﻧﺎﺑ ﻟډ ﻧوړا ورﻧ وا ﻟ ،ﻟ <br />
تﺎﻋﻣ ﻐه<br />
ﻧوړا ﻣا د ﺷ ﻻ ، بﻳزﺎﺳا ﻟډ وا ﻟ وﻧﺎ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺳ د ﺗ ﺑ د ، ﻣﻏا ود ﻐه ، ر سﻻ ﻧ ه ﺗﺎﻋوﻣ<br />
ﻟﺎﻳﺎ وا ﻳﻓ ﻣا ﻟ ﻓﺎﻣ رو ﺎﻳ هړوﺎﻧ د ﻧ ه ﻣﻳز د ﺳو ﻐه<br />
رو ﻧﻣ ﺗ ﻟ ﺷ ﻻ ﻧ اورﺎ ﻳﺎ ﻧ ه د ﺎﻳ ا ﻧوﺧ<br />
. ﺧﺑ <br />
و تﺎﻋﻣ ﻣ ﻧ د وا ﻧﻟوډ ﻣ ﻧ د ټﺎ ٣ – ٣<br />
. و ړو ﺎﻟاﻟ د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ وﻳډ د ﺷ ا<br />
و ړو ﺎﻟاﻟ د هرﺎﻟ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺑﻼﺑ د ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ا ﻧﻟوډ ﻧ د ټﺎ ٣ -٣<br />
تﺎﻋﻣ هرﺎﻟ ﻧ د وا ﻧﻟوډ<br />
ﻧ د<br />
ﺗ « ﺗﻼﺗ»<br />
•<br />
ﻣا د : ﻧرﺎ وا ﺗ ﻟﺎ د •<br />
نﻧﺎﻗ د ،عﺎﻓد ،(SSR)<br />
تﺎﺣﻼﺻا رﺳ<br />
ﺟدﺑ ،رﺎ ﻟ ،او<br />
ﻧﻟ<br />
ﺗﺎﻳﻧ وا ﻧ ﺳ لوډ ﻏد •<br />
ﻳډ تﺎﻋﻣ ﻐه ﺧ ،ﻧوﻣ<br />
هﺳ ﺗ <br />
د اﻟ اورﺎ ﻣا ورﻧ وا ﻟ د •<br />
ﻧرﺎ ﺗ ﺳ د نﻧﺎﻗ<br />
ترﻗ<br />
د اﻟ اورﺎ ﻣا د •<br />
هدﺎﺳا هړوﺎﻧ<br />
ﻧرﺎ ﺗ د ﻧاﻗ ﺑ ﻟاﻳﻧ د •<br />
،ﻧﻣ ﻟ د ﻟ تﺎﻋﻣ ﻳﺎ •<br />
ﺗﺎﺳ ﻟډ ﻣوﻣ د وا ﻟ د<br />
سﻻ ﺗ ﻟاﻋ ،ﺗ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻟﻋ د •<br />
او د نﻧﺎﻗ د ،ﺳر<br />
وﺎﺗړا د ﻣا<br />
د ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ وا <br />
د •<br />
لﺗ<br />
ﻧﻟوډ ﻟ ﻧﻣ د<br />
/ ﻧوﻣ ﺳ ﺗﺎﻳﻧ وا ﻧ د<br />
ﻣزﻼ ﻳ ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
د <br />
ﻧﺗﻧا ﻧ د / ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧﺎﺑ ورﺎ ﻟﻋوا عﺎﻓد ،ﻣا د صﺎﺧ <br />
ﻧ<br />
ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻟډ ﻳا ﻟ ﻳﺎ
ﺗ ﺟ د رﺳ ﻣا د<br />
د ترﻗ د اﻟ اورﺎ ﻣا د<br />
تﺎﺗ دﺎﺳا هړوﺎﻧ<br />
د ﺎﺣ د نﻧﺎﻗ د وا ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻟﻋ د<br />
ﺗ <br />
ﻳﺷ<br />
اار د اﻟ<br />
وړﺎﻐﺑﻟ ﻣا د<br />
ﺑ د)<br />
ﺗ ﻧا ﻟﺎﻳﺎ<br />
ﻟﺎﻳﺎ هه ﺗ<br />
( ﻧﻧاوﺎﺗ<br />
ترﻗ د اﻟ اورﺎ ﻣا د<br />
ﺗ دﺎﺳا هړوﺎﻧ<br />
د رﺳ ﻣا د ،ﺗ د ﻟﺎ د<br />
،عﺎﻓد ،ﻟ ﺟودﺑ ﻧوړا ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻧرﺎ رﻧ ﺳاد وا ﺗﻼﺻا ﻟﻋ<br />
مﻟﺎﻧروژ ﻧ ﺎ د د<br />
وﻧ د ﺧ ، ر سﻻ<br />
ﺧا رﺎ ﺳ ﻟ ﻧﺎﻟﺎﻧروژ<br />
ورﻧ د ﻟډ ﻐه وا وﺳ ﺗﺎﻳﻧ ﻣﺎﻋ<br />
ﻣا بﻳزﺎﺳا ﻧو<br />
ﺗ ﺗﺎﻋﻣ<br />
هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ ﻳﺎ د<br />
ﻣا د وا ،ﺗﻼﺗ رﺎه<br />
وا ﺎﺣ د نﻧﺎﻗ د ، عﺎﻓد ،ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ﺗ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ه ورﺎ ﻟ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
72<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺣ د <br />
د<br />
د ﻟ ﻧاړو ﺳﻣ ﻧﻧﺎﻗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻼو ﻊﻓاﻣ<br />
ﻟډ ﻟﺎﻳﺎ<br />
نﺎﻟﺎﻧروژ وﻧ<br />
وﻧ ﻟ ﺗ)<br />
ﺳر ﻳا ﻟډ وا تﺎﻋﻣ<br />
( ﻧﺎﻟﺎﻧروژ<br />
ﺳﻣ ﻧوﻧو ﻟ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ لاﻳﻧ<br />
ﺟﻟودﻣ<br />
وا ﻳﺎﺳو ﻧ ﻳړا د<br />
ﻣا ورﻧ ﻐه ﺣ ،ﻟو ﺑﺗ ﻧ د ﻳﺎ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺗﺎﻋﻣ ﻟﺎ وا ﺗﻼﺗ د . و ﻧ ه رﺎ د ﻟ ﻣ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا<br />
ﺑ ﺧ ، لا هرﻻ اﺧ ﻟ ﻧ ﺑﻣ د ﻧ ﻳﺳ ړﻟ وا ﺗ ﻧﺎﺑ<br />
هﻟ ﻳ ﺟﻟودﻣ وا ﻳﺎﺳو د ﻧ د ﺧﺑ ﻏد . ﻧ هړا ر ﻧﻟوډ ﻟ د ﻧ د ﻧﺗ<br />
. ﺷ مﺎﺗ ر ﺷ ا هرﺎﻟ ﻌﻟﺎﻣ د رﺳ ﻣا د ﺗ ﺻﺎﺧ وا ﻧاړو ﻧﻧ<br />
ﻐه <br />
ﻳﺎﺑ ﺗ وا ﻧ هړا هر ژو ﻧوړا لﺎﻌﺳا ﻳﺎﺳو وا ﻧودﻣ د ﺗ ﻗد ﻟا<br />
. ﺷ لﻧو مﺎ ﻳاﺷ ﻣ ﺗ ﺷ ﺳوار تﺎﺣﻼﺻا <br />
ﻳﺎﺳو ﻧ د<br />
د نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻣ ﻟ ﻐه د هرﻻ ﻐه . د رﺎ ﻣ ﻳ ﺗ وا ﻟار د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻧ<br />
ﺳﻣ ﻟودﻣ ﻏد ،ﻧ هړا ر ﺟﻟدﻣ ﺷ بﺎﻧا ، ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ
رﻻ ﻐه ﺗ ﻳﺎﺳو ﻧ د . ﺷ ﺗ وا ﻳﻌﺗ ﻳﺎﺑ ﻐه ﻧ وا هد ﺎﺗړا ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ لوډ <br />
. لار تﺎﻣﻌﻣ ﻧوړا ﺳﻣ ﻐه د د<br />
ﻧﺎﺛ ﻳ لوډ هود وا هد ﻧ ﺣﺎﺳ ﺎﻳ ﻳاﺑا حﻼﺻا ﻳ لوډ ﻣﻟ : ﻟ ﻧﻟوډ هود ﻧ<br />
وا تﺎﻣﻌﻣ ﻐه د اد فه ﻧ ﻳاﺑا د ،ﺷ ﻳوو ﺑژ هدﺎﺳ <br />
. هد ﻧ ﻓد ﺎﻳ<br />
ﻟډ ړو فه د ،ﻣ ،ﻧﻧ ﻟ د)<br />
ﻟ ﻧ دﺟو د ﻟ ﻣ ﺷ ا لار تﺎﻋﻼا<br />
ﻧ ﻓد ﺎﻳ ﻧﺎﺛ .( رﻻ ﻟ ﺗﺎﻧﺎﻣا ورﻧ ﺳاد وا وﺳ د ﺳر وﻳا ﻟډ د ،ﻧﺑ د ﻣﺗ<br />
د ﻧﺎ<br />
ﻧﻧﺎﻗ د ،ودﺎﺳا<br />
ﺳر ،ﻧر ،ﻧ ورﻧ ﺎﻳ)<br />
د دﺟﻣ تﺎﻣﻌﻣ ﻳاو ﺗ د<br />
هﺳ ﻳﺎﺑ تﺎﻣﻌﻣ ﻏد وا ( تﺎﻣﻌﻣ ﺎﺣا ورﻧ وا ﺎﺣا ﻣﺣ ،ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻳا ﺗ<br />
. ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﺗ ﺗ وا ﺗ هﺳ ﺑ ﻳ وا ﺻﻼﺧ<br />
ﺗ د اد فه وژو د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ<br />
د ،هﺷو ﻧودﺎﻳ ﺗ ﻧاړو ﻧ<br />
وا ﻧﺎﺛ ﺎﻳ هود ﻧ د ﺗ هﺑ ﻟا اد : و ړو ﺳر سﻻ د ه رﻧ تﺎﻣﻌﻣ دﺟﻣ<br />
،ﻧو هړا ر ﻧ ﻧﺎﺛ ﺗﺎﻳز ﺗ ﺷ ا ه ﻧر ﺗ . ﻧ هړا ر<br />
. ل ﻧاړو ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻳﻧ د ﻧ د ل ړوﺎ ﺗ د ﻐه<br />
د ا فه ﻣ ﻐه د ﺧ<br />
ﺗ هﺑ ﻳﺎ ،ﻟ ﻳړا هﺳ رﺗ ﻣﺎﻋ رﺳ ﻣا د <br />
وﺳ ﻟ ﻧر رﻧ<br />
ﻳډ ﺧ .( ﻟډ ړو فه د وا ﺎﺣا ﺗﺎﻳﻧ ﺗ ﺑد)<br />
ﻧو هړا ر ﻧ ﻳاﺑا<br />
ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻳﻧ ﻟ ه وا ﺳ ودﺟﻣ ﻟ ﺗ ﻧﺎﺑ ﻧ ﻧﺎﺛ وا ﻳاﺑا ﻧر<br />
. رو هدو ﺗ ﻧﻟﻻﺳا ﺧ ﺗ ﺧا رﺎ <br />
د ر هرﺎﻟ ﻧﺎ ﻐه د ﺗ ﺻﺎﺧ د دﺟﻣ ﺳو ﻬﻣ ر هرﺎﻟ ﻧ د<br />
د وا وﺳ ﺗﺎﻳﻧ ،ﻣ هﺳ ﻧﺎر<br />
ﻟ ،ﻧ ﻓد : ﺧﺑ رﺳ ﻣا د<br />
. ﻟډ ړو فه<br />
د ﺧ ،هد « ﻧ ﻧﺎﺛ»<br />
اد ه . د لﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺳ ودﺟﻣ د ﻧ ﻓد<br />
وراوا هرﻻ هرﺎﻟ ﻧو د اد . لﺳر ﺗﺳ ﺳ ﻣﻟ هژو هه ﻧ<br />
د اد ،هد ﺎﺗړا ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ رﻧ وا د دﺟﻣ ﻣ ﻟ ﻣ تﺎﻣﻌﻣ م ﻣﻣو ﺗ<br />
ﻣ ﻟ ﻣ ﻐه ﻧ ﺎﺑ تﺎﻣﻌﻣ ﻐه ﺗ ﻧ ﻣ ﻧﻟ ﻟﺎﻣ ﻳﺎﺑ<br />
ﻧﺎر ﻬﻣ د د ﻟ ﻣ ،ﺷ ﻻ ﻧو ﻟ ه ﻌﻣ د د اد . د دﺟﻣ<br />
ﻐه ﻗد . ړوار ﺗ سﻻ تﺎﻣﻌﻣ ﺗ<br />
وا ﻣ ر سﻻ ﻣ<br />
د ﺧ ،ﻟ ﻌﺗ ر ژو ﻧوړا د ار ﺗ سﻻ ﺳاو ﻧ ﻓد د تﺎﻣﻌﻣ<br />
. د ﺷ جرد ه ټﺎ - ٣ ﻧﻟوډ ﺗﺎﻣﻌﻣ د وا ﺳﻬﻓ هدﺎﺳ ﻳ ﺳ<br />
ﺗﺎﻣﻌﻣ د ه ﺎر هﺳ ﺧ<br />
ﻐه ﻟ هد اد ﻳ هرﻏ هﻳډ هﻳ ﻟﻟار د ﺗﺎﻣﻌﻣ د<br />
ﺎﻳ « ﺗﻣ»<br />
ﺷ ا ﻣ هﺳ ﻳﻣ ﺎﻳ ﻧﺎر ﻟ . و ﺧ ًﺎﻣ ﺳ ،د ناﻧوﺎﺧ<br />
ﻐه ،ﻟ هﺳ نﺎ ﺳﻬﻓ ﻳ د ﻧ ﻣ د ﻐه ﻣ ﺗﻣ . و « ﺗﻣ ﻧ»<br />
و ر ﺎﻟ د ﻟ ﺷ ا ﻣ لوډ اد . ﺗ ﻟﺎﻟاﻣ ﺎ ه ﻟ<br />
د ﺗ ﺻﺎﺧ ﺷ ا ﻣ لوډ اد ،ﻧ ﻧﻻ ﺧ ﺗ تﺎﻋﻣ ﻳړا ل<br />
ﻓا وا ﻧﺷ د ړاﻏو ﻧو ًﺎﺻﺧ ،و ر هرﺎﻟ ﻧ ﻳا <br />
ﻟ ﺧو ﻳډ ﻳ لوډ ﻏد ﻟوړوار ﺗ سﻻ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺧ . ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ ﺗ<br />
ړاﻏ ﺗ ﻧﺎ ﻣ ﺧ ﻻ ﻧ ﻧو هد ﺧﺟ هﺳ ﻧﻳدوﻣ<br />
ر هرﺎﻟ ﻧ د ﻐه د وړاو مﺎ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﻐه ﺎﻳ ﻧاړو ،و ﻣ هﺳرو<br />
ﻧو ﻟﺎﺣ د . و ر ﺧو ها ﺷ ا ﻣ « ﺗﻣ ﻧ»<br />
ﺟو ه . د<br />
ﺧ ، ا با ﺗرو ړاﻏ ﺳﻬﻓ ﻳاﺑا ﻳ ﻐه ﺎﻳ ﺗﺎﻋﻣ د<br />
73
لوډ د د . وﺑاﺑ ﻣز هرﺎﻟ ﺑ داز ﻳ د وا لﺳر ﺗﺳ ﺎﻀﻓ هداز هﻳډ ﻣ<br />
د)<br />
اورﺎ ﻣﺣ<br />
ﻟ ﺷ ا ﻐه ﺧ ،ﻟ هړا ر ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا ﻧﻓه ﻣ<br />
د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ ،ﻧﺎﻟﺎﻧروژ ،ﻧاﻣدﺎا ،وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ ،(<br />
ﻧﺎ ﺗاا وا ناﻧوﺎﺧ ﺗ<br />
ﺷ ﻳ ﻟ هد اد هﺧ ﻬﻣ . و زﺎﺳا لاﻳﻧ وا ناﻣ هﻣ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ رﻧ ﻟ ﻧﻣ<br />
. ﻧاړو ﻧ ﺧ وا تﺎﻣﻌﻣ ﺧ ﻳ ه ،ﺷو ﺧ هﺳ ﻧﺎ ﻧوﻟ تﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز<br />
ﻏ ﻧﻣﺎ ﻧﺎ د ﻳﺎ وا و سﺎﺣ ﻳډ ﺷ ا نﺎ ﻧوﻟ تﺎﻣﻌﻣ ﻬﻣ <br />
.( ﻌﻟﺎﻣ ټﺎ -٣)<br />
. و<br />
د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺑ وداﻋا وا ﻣﺎﻗرا د هرﺎﻟ ﺗﺎﻳﻧ ﻣﺎﻋ د ﻧوړا ﺗﺎﻋﻣ ﻣا ﺷ ﻳ د<br />
ﻧﻟﺎﻣ ﺗﺎﻋﻣ ﻣا ﻏد د . هد هرﺎ هرﻻ هر هﻳډ هﻳ وﺳ ﺗﺎﻳﻧ ﻣ<br />
ﻟ ا<br />
وﺳ د ﺧ . د ﻧوزرا ﻟﺎ وﻧوړا ﻣا د وا ﻳرد ﻧاړو ﻟ د ،مﺟ وا ﻧﻣ<br />
ﻟ هد هرﻏ ﺟو د ﻧ ،و رﺎ ﻣﻧﺳ وا ﻳ ﻳﺎ ﺗ وا ح ﻧو ﻧر<br />
دﺟﻣ ﻧﺗﻧا ﺳاد . ﺳرو ﺗﺳ رﺎه ﻧﺗﻧا ﺗﺎﺗ ﻧوﻧ ﻟ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﻧ ،او هرﻻ ﺎﺣا ﺗﺎﻳﻧ ﺗ ﻣ داه ﺧ و<br />
ﻣا ﺗﺎﻳﻧ وا ﻧ ﺧ ﺗ ﻊﻧﺎﻗ ﻐه ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
)<br />
ﻣ ﻧ ﺗﺎﻳﻧ ﻣﺎﻋ د ﺳور د ،ﺗ ﻲﺑ د . رو ﺎ ه ﺗ ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﻣا د وا ﻣا د ﻧ ﺧ ﺗ ﻣ ( د رﻬﻣ ه VTsIOM ﻣ ﺳور ﺧ<br />
40<br />
. ه ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا<br />
ﻳ د هﺳ ﺗﺎﺟ وا ﺗ ﻐه<br />
ﺧ ، ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ رړز ﻳډ وﺳ ﺗﺎﻳﻧ<br />
ﻐه . ﺷ ﻧ ﻻو ﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ وا ه د ﻐه د وا ﻳرد ﺧ د ه عﻣ ﻧﺎ<br />
ﻳاو ه ﻟډ Focus ﺗرو حﻼﺻا ﻳﻧا وا ﻧ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﺻﺎﺧ ﻟډ<br />
وا ﺗ هر هﺳ ﻟډ ﻳ ﻟ ﺷ ﻻ ود . ډ ءﻼﺧ ﻏد ﺷ ﻻ<br />
ﻟﻣﻌﻣ د ﺗﺎﻳﻧ د هﺳ ﻟډ ﻣ وا ﻟ د زاراه ود . و ﺧ وا ﺑ ﺗﺎﺟ<br />
ﺗ سﻻ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ه ﻟډ ړو فه ودﺟﻣ د Online ﺎﻳ ﺎ ﻧﻧا . د ر ه هرﺎﻟ<br />
41<br />
اد ﻳاﺷ ،هد ړو ﻧودﺎﻳ د . . د ﺷ ﻧرﻻ ﻣﻋ هﺑ هرﺎﻟ ﻟوړوار<br />
ﻣ د ﺗ ﻣﻋ ﻳﺎﺑ اد ﺧ ،ﺷ ﻳﺗ ﺗ ﻧو ﻟډ ړو فه د ناوﺎﺗ ﻳړا هد ﻣزﻻ<br />
42<br />
. و ړو<br />
40 VTsIOM’s website publishes a wealth of information about public opnions of safety and<br />
security:http://wciom.ru/<br />
د د ،و<br />
ﻌﻟﺎﻣ ﺗﺎﻳز ﻳډ هړا ﻳژﻟدﻣ د ﻟډ ړو فه ﺎﻳ ﻓ د Online يړاﻏ ﻲ هرﺎﻟ ﻧﺎآ ﻐه د -<br />
http://<br />
www.<br />
managementhelp.<br />
org/<br />
evaluatn/<br />
focusgrp.<br />
htm : د ﻧرﻻ ﻟ د نه Kansas<br />
ﺳ ﺗ ﺣﺎﺳ ﻐه ﻧو ﺗ ﺷ ارو ناوﺎﺗ و ﻣزﻻ ﻳﺎ ﻧ ،ﺷ ﺗﺎﺳو ﺣﺎﺳ ورو ﺎﻟ ﻣا ﻟ ﻟډ ړو فه د آ -<br />
رﺎ د د ﻳﺎﺑ د ﻟ ﺗ . ﺷ ا ﻧ ﻟ ﻬﺑ ﻟ ﻧوژ رو دﺎﻋ ﺧ د ﻐه زاراه وا . د ﺷ ﺗﺎﺳ ﻟډ ړو فه د ﺷ او<br />
. هرﺎﻟ ﻟو ﻧ ر ﺧ د ﻧ ﻟو ﻗﻼﻋ هرﺎﻟ ﻟ ﺳﻻ ﺗ د د ﺧاﻳ ﻳﺎ ﻧ نو د دﺟﻣ ﺧ د د ﺷو ﻣ<br />
ړو ﻣ د هرو د . رﺎ ﺗرو ار ﻧ ﺗ سﻻ ﻳﺎﻧ مزﻻ ﻐه ،و رﺎ ﺎﺧ د اﻳ ﻧو ﺣ<br />
.<br />
ﺷ لﻧو مﺎ<br />
ﻳاﺷ ﺎ د وا ﺷ ا دوﻣ هﻟ ﺗ ﻟ ﻐه ﻳﺎﺑ ،و ﻧ<br />
74<br />
41<br />
42
ټﺎ -٣<br />
تﺎﻣﻌﻣ وا ﺳ هرﺎﻟ ﻧ ﻓد د وا ﻧﻟوډ<br />
ﻧﻟوډ ﺗﺎﻣﻌﻣ د<br />
. دﺎﺳا ﺗاﺳ ﻳﺎﻣ وا ترازو ؛دﺎﺳا ﺳﺎﺳا ؛ﺣ<br />
ﻣا ﻣ : دﺎﺳا ﻟﺎ د •<br />
اﻟ ورادا د ﻣﺣ د ؛ﻧﻧﺎﺑ وزﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ وا اورﺎ د : ﻧر وا ﻧﻧﺎﺑ ﺳر •<br />
. ﺎﺣا وا ﻧر<br />
. نﻳﻳﺗ وا ﻳډار ، ﺗﺎﻋﻣ ﻟﺎﻣ ﻧوړا : ﻧر ﺳر د •<br />
ﺳاد وا ﻋ ،ﻧﻧﺎرا لاﻳﻧ ،ﻧ ﻧا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د : تﺎﻌﻟﺎﻣ ﺗ •<br />
. رﻧ<br />
ﻧوړا ﻣا د وا و دﺟﻣ ﺷ ا وﺳ ﻟ رﻧ : وﺳ ﺗﺎﻳﻧ •<br />
. حﻣ <br />
ﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ د<br />
ﻳو وا ﺷﺎﻣ د د ﺷ ا تﺎﻣﻌﻣ هرﺎﻟ ﺗ وا ﻧ ﻓد د : ﻧﻧا •<br />
. و ﻧ ﺎ اﻳ ﻟﻟ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻳﺎﺑ ﻧﻧا ﺧ . و ﻣ رﻻ<br />
ﻟ ﻧﻳﺎﺳ<br />
ﻟ دﺟو Databases ﺎﻳ تﺎﻋﻼا ﺑ ﺑﻼﺑ ﻳﻼﻧ د : تﺎﻋﻼا ﺑ<br />
ﻳﻼﻧ •<br />
تﻧا ﺗﺎﺗ لاﻳﻧ ﻟﺳ د ﻬﺎﺳ د . ﺎ ﻳ هﺳ ﻧر وا ﺎﺣا ﻧوړا<br />
: ﻟ تﺎﻋﻼا<br />
ﺑ<br />
(SIPRI)<br />
http://www.sipri.org/content/webmaster/databases.<br />
Database هﻳ ه ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﻟ د ﺎ ﻧﻧا هﻳ ﺎﻧﺎﻳﺑ د ورﺎ ﻟ <br />
http://<br />
www.<br />
communityengegement.<br />
police.<br />
uk/<br />
index.<br />
php?<br />
url=<br />
erms.<br />
htm : ﻟ<br />
وا ﻧﻧه . ﺎ ﻣ ﻏﺎ د ﺳواﺗ ﻻ ﻟﺎﻣ ﻧ وا ﻧر ﻳډ : نﺑﺎ<br />
ﻟ ﻧﻣ د . ﺷ مﺎﺗ<br />
ر ﺗ ﻧﺎ ﻳﺎ ﻧﻧﺑﺎ ﻧﺗﻧا ﻟاﻳﻧ<br />
. وړﺟ ﻧﺗﺑﺎ ﻧوړا ﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻳاوو ﺷ ﻻ ( ﺧو وژو د ﻧ د ﺗ ﺻﺎﺧ )<br />
ﺧ رﻧ : سﺎﺗ ﺷ<br />
. ﺷ ﻻﻧﻣ ﺗ وا د دﺟﻣ تﺎﻣﻌﻣ م <br />
. ﻟ ﻳړا هﺳ ﺗﺎﻋﻼا وﻧوړا ﻟ تﺎﺳﺄﺗ ﻐه<br />
ﻧﻣﺣ ﻣ و ﻳا ﺳ<br />
ﻟ<br />
نﻻاﻧرﺎ وا نﺎﺎﻗ<br />
نﺎﻳﺑ<br />
ﻓﺎﻣ ﻣا وا ﻓﺎﻣ وﻣ د ،ﻧﺷ ﻣا ﺻﺧ<br />
ﻳاو با ﺗ ﺗﺎﻳزروز ﻧوړا ﺟ د ﺗ ﺑ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه<br />
نااډ رﻧ وا نااډ حاﺟ ﻳﺎ ،ﻳروﺎﻣ ﻧﻧﺎﻗ<br />
،نارﺎ ﻟ<br />
ﻧ<br />
وا ﻧﻧﻏور<br />
ﺳﻣ<br />
ﺗرﺎﺗ<br />
وا ﻧو<br />
ﻳدﺎﺗا ﺻ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ<br />
75<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
76<br />
ﻧﻧﺎﺑ وا ﻧﺷ ﺑ د<br />
ﻧﺎارﺷ<br />
•<br />
•<br />
ﺟﻟودﻣ ﻧ د<br />
،د رﺎ ﻳ تﺎﻣﻌﻣ م ﻧ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ هد ﺳو هﻳ ﻐه ﺟﻟدﻣ ﻧ د<br />
ﻧوړا ﻣا د . ﻧاړو<br />
ﻧ ﻳﺎﻧ وا ﺗ ﻧ ﻐه ،ﺷ اړوار ﺗ سﻻ ﻧ ﻐه<br />
. ﺷو هرﺎﺷا ﺗ ﻳژﻟودﻣ ودﺟﻣ هد هرﻏ ﺗﺎﻋﻣ وا ﻧﻟوډ وﻳډ <br />
ﻟ ﻳﺎ ﻟد . د ﺷ ﻟ وا ﺷ لﻣﻧ ﺗ هرﺎ ﻧﺎ ﺟﻟودﻣ ﻏد ﻧﺧو <br />
ﺧړاه وا ﺑ ﻳ ﺟﻟدﻣ د ﻧ د هرﺎﻟ ﺗﺎﻋﻣ ړو ﻣا وﺷ ﺑ د و ﺳ<br />
ﻟاﻣﺣ د رﺳ ﻣاد ﻳﺎ ﺳ ﻳ . د ﺷ نﺎﻣا ﻧ د ﺧ ،ﺷ ﻧاړو ﺳﻬﻓ<br />
« ل ړوﺎ ﻟاﻣﺣ ﺗاﻳد د رﺳ ﻣا»<br />
د ،و ړو ﻧودﺎﻳ د هرﺎﻟ ﻧو ﻧوړا<br />
د ﻟﺎه د اﻟ Clingendael Institute د ﺳ ﻏد ټﺎ رﺎ د ﻧوزرا ﺗﺎﺳﺄﺗ د : ﻳدﺎﻳ ﻣﺎﻧ<br />
43<br />
ﻣﺣ وا ﻧ ﺳﻣ د ﺗﺎﻳز ﺗ دﻣ اد . ﺷ ا هرﺎﻟ ترازو ورﺎ ﻧﻬﺑ<br />
د ﻣ ﻳډ ﻐه ﺧ . هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ اﺧ د ﻧ ﺷ ﻟ هرﺎﻟ ﻧو دادراﻗ<br />
ﻣ : ﻧﺎﺑ ﺳو ﻟ هرﺎﻟ ﻧوزرا<br />
د د رﺎ<br />
د رﺳ ﻣا د ﻟود ﻳ وا<br />
ﻧاړو وا ﺷ ﻟو لوډ ﻳﺎﺑ چﻳر ؛ﺷار ﺗ سﻻ ﻳﺎﺑ تﺎﻣﻌﻣ م ؛ﺷ ناﻋ ﻳﺎﺑ <br />
نﺳ هﺳ ﻧﻟﺎﺣ ﺻﺎﺧ وا ﻏ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د داه ه ﻳﺎﺑ ﻐه . ﺷ<br />
ﻳډ ﻐه ،ﺷ او ﻧ ﻧ ه ﻧورﺎ<br />
ﻧوړا رﺳ ﻣا د اد ﺧ ،ﻟو<br />
. ﻧاړو ﻧرﻻ ر<br />
لﺎﻣ . ﺷ لﻧﻣو ﻧﺎ ﺟﻟدﻣ رﻧ هرﺎﻟ ﺗﺎﻋﻣ ﻗد وﻳډ د ﺷ ا ه اد ﻟا<br />
ﻳﺎﻣ د ﻧﻣ وﻣ د د « ﻧﻟﺗو وﺳ د ﺳو ﺳ وا د»<br />
هړا د <br />
داه ﻳ ﻧ ه د ﻧوﺳ ﻏد . د ﺷ ﻟ هرﺎﻟ (UNDP) رادا د ماو<br />
ﻣ ﻻ وا ﻟ ﻧ رﻻ ﻳډ ،ﺷ لﺳرو ﺗﺳ ﻧ هﺧړاه هﻳ هړا ﺳو د<br />
ﺧ بﺟ ﺗ ﺻﺎﺧ ،د ډ ﻋ د ژو ﻧو د ﺳو د ﻳ<br />
44<br />
لو ﻏا ﻧﻣ د ﻧ د دﺟﻣ ﻧﻟﺗو رﻧ ﻳډ زار ﻏد . ﺎورا<br />
د . د ﺷ ﻧورﺎﻌﻣ وا ﻧوﺳ ﺗرﻣ ورﻧ ﺷ ﻳ هﺳ ﻧﻟﺗو ﻏد ،ﺷ<br />
ﻏد رﺎه رادا ﻋ د ﻧﻣ د ﻧﻣ وﻣ د فﻼا ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
ﺷ ﻳ ﻧ د وﺳ وﻏا د ﻧﻣ د وا د ﻧاړو وا ﺣ ﻧوﺳ ﻧورﻻ<br />
45<br />
. د لﺎﺣ و ﻋ د ﺎﻳ وا ﺷ ا ﻋ ﻧودا ده<br />
43<br />
Ball, Nicole, Tsjeard Gouta and Luc Van de Goor, Enhancing Democratic Governance of the Security Sector:<br />
An Institutional Assessment Framwork, Clingendael Institute, Amsterdam, 2003.<br />
: ﻣﻣو ه ﻲﺎ<br />
ﻏد ﺷ ﻻ تاﻧ رﻧ وا ﻏد تﻧا ړﻣﻧ د<br />
http://www.clingendael.nl/cscp/publications/occasional-papers/<br />
44<br />
SEESAC,SALW Survy Protocols 1-5, Small Arms Survy,Geneva, 2004-2007, available online at<br />
http://www.org/index.php?content=41§ion=6<br />
ا ه ﺎ ﻧﻧا <br />
:<br />
http://www.sac-na.org/resources.html<br />
45<br />
Survey Action Center د ﺷ ﻻ تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز رﻧ -
د ،ه د ﻟ هﺳ . ﻟ ﻧ دﺟو ﺟﻟدﻣ ﺷ لﻣرﻓ ﻣ ﻧ د ﺗﻻﺎﺣ وﻳډ ﺧ<br />
د هرﺎﻟ عﻣ ﺻﺎﺧ ﻳ د ﻧ ﺷ ﻻﻧﻣ ﺳ هﺳ <br />
ﻟ ﺗ ﻧﺗر ﻧ ﻣ<br />
ﻟ ﻐه ﻳاو ﺳ ﻣﻟ ﻧر ﻧ ﻳډ . ا هرﻣ هﻳ ﻧ<br />
د ﺳﻟ ﻟ ﻧر ﻧ د ﺷ ﻻ ﺳ ا . د ﺧا رﺎ دﻣ ﻧ<br />
ﻧاړو د وا ،ﻧﻓه د هرﺎﻟ ﻟ هر د ووﺎﺗړا د ﻧ ﻳ د ؛ﺧاو مﺎﻬﻟا هرﺎﻟ ﻧ<br />
ﺗﺎﻣ وا وډ ﻟ ﺟﻟودﻣ ﻧ د ﻳ اد ﻳﺎﺑ ﺳ هﺳ ﻟاﻧﺳ د ﺷ د ﻟ<br />
. ار ﻧ ﺗ سﻻ ﻧو<br />
77<br />
ﻳﺗ ﻧ د<br />
ﺳ ﻟﺎﻣ د . او هرﻻ ﻧﺗ<br />
ﻟ ﺎﺗړا ﺗ ﺳ ﻟﺎﻣ رﺎﺎﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧﺎﺑ عﻣ ﻳ لوډ ﻐه ﻧ قﻓ ،هد ﻧﻧ هﺳ وا رﺎ ﺳ ﻳډ ﻳ لﻧﻣ<br />
نﺎ ﻳډ ﺳ ه رﻧ رﺎ اد ﻌ سﺎﺣ رﺳ ﻣا د ﺗ ﺻﺎﺧ ، ﻧ<br />
ا وﺎه خا ﻳ سوا اﺧ ﺑ ﻟ ﺧ . ﻳﺗ ﻧ لوډ ﻏد ﻧ هړز ﺗ د<br />
ها ارﺧ هرﺎﻟ ﺎﺗړوﺎ د ﻟود ﻳ د هدﻣ هدږوا رﺎ وا رﺎ رﺳ ﻣا د ﺷ<br />
ﻟاﻧﺳ ﻟﺎ د رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د وا ﻟ<br />
. ﻧﺎﺳ لﻧﻣ ﺳ ﻟﺎﻣ د ﺧﺑ د ورو ورو اد ﻌﻣ . و ﺳﻣ<br />
رﻻ ﻟ ﺑ وداز د ﺎﻳ وا وﻏ ﺧ د ﻟ ﻧو ناﺗ ﻳﺎ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻋ <br />
ﺗ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻧرو ﺑ وﺳ د هرﻣ ﻐه . ﻳﺗ ژو ﺧ<br />
وا ﻣا د ﺎورا ،ﻧﻣ ﻣ)<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
لاﻳﻧ ،ﻣﺣ داه ﺧ د : ﻟ ،و<br />
،ﺳﻣ ﺗرﺎﺗ ،(<br />
ﻧﺗرﺎﺳ)<br />
ﻧ ﺑ لاﻳﻧ هﺧړا هود ،(<br />
ﻳدﺎﺗا ﺎورا د ،نﺎﻣزﺎﺳ رﺎه<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ لاﻳﻧ . ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ لاﻳﻧ وا ﺳﻣ ﻳﺧ ،داﻓا ﺷ<br />
،و رﺎ رﺎﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ﻳﺎ وا وﻳا ﺳ ﻟ هرﻏ ﺧو ﻳډ<br />
رﺎ رﻻ هرﻏ هود ﻣ ﻟ ﻧﻟد وود د ﻐه هﺎﺑ ﺧ . رو ﺗ ﻐه ﺗ دو ﻧ<br />
ﺑ ﻟ وا ﻟ تﺎﻣﻌﻣ هرﺎﻟ ﻟوﻧﻣ د ﺳ ﻟﺎﻣ د ﻐه اد ﻣﻟ . ﻟ ﻣ <br />
و ﻟ ﺣﺎﺳ ﻣ ﻧ د ﻐه اد هود . ﻟ ﻳړا ﻳډ هﺳ ﻧ<br />
وا ړوﺎ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ﻳﺎ د ﺷ ﻻ د ﺧﺑ ﻧﺎهرﺎ<br />
. و رﺎﻋا ﻏ ﺗ ﻐه<br />
ﺑ<br />
د ه و اد ﻬﻣ ﻳﺎﺑ هرﺎﻟ<br />
ﻐه د ، ﻳﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د اﻟ ﺎ ه د<br />
د ﺗ ﺣ ﻐه د ﻣا ﻟ رﺎه د هﺳ ﻧ ﺑ د ه وا ﺎﻟ ﻟ ﺗارﺎﻧا<br />
د ﻧ<br />
ﻧوداه ،ﺗ ﺑ د . و ﻧاﺟو حﻼﺻا ﺎﻳ ﻣ ﻟ هړز د ﺎﻟ ﻟ و ﻣﻏا<br />
ﺳ ﻳدﺗ وا ﺷ د ﺗ ﻐه ،ﻳﺗ اﻟ ﻧ ﺑ ﻟاﻳﻧ د ﻧ هﻳ <br />
ﻧو روﺎﺑ بﻳﺎﻧ ﻧ ﻳ ﻐه د ﻳﺎ ﺧ ﻧوداه وﻳډ ﺑﺎﻟﺎﺑ ؛<br />
ﻌﻟﺎﻣ ﻧﻻ)<br />
هد ﻧﻧ ﺳ هﻳ ل ﺣ ﻧﺳ<br />
ﻳ ﺳاد د . و ﺷ ﻳﺗ اﻟ ﻣﺣ د اﻳ<br />
هﻣ : ﺷ ﻳﺗ اﻟ<br />
ﻌﺑﺎﻣ ﻣد ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﻣﻋﻳ د .( <br />
ﻳ ﻟ ﻧﻣ د هد ﺳ هرﺎﻟ ﻧ ﺑ د هﻣه ،و ﺗﺎﻳز وا ﻣ هﺳ ﻊﺑﺎﻣ ﻳﺗ د <br />
ﻧ ا ناﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د د <br />
هﺑﺳ وا ﻧو ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
. ﺗﺎﺳو ﻧﺧ بﻳﺎﻧ وا باﺧ ﺧ <br />
ﻟو ﻧوﻳﻧاړو ﻳ هرﺎﻟ ژو ﻳ د هد ﻧ اد اﻳ لﺟار ﻌﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ د هرﺎﻟ ﻧ د<br />
ا ﻧﺎور ﺗرو ﺗ ﻣ د ﻧﻟ ﺗ ﺷ هﺳ ﻧ ﺑ ﻟﺎﺣا ﻟ<br />
. ﺷ
ﻧﻣ<br />
د . ﻟ ها ارﺧ ، ﻧ ﻧﺎﺑ عﻣ ﻣ ﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻧوړا ﻟو ﺷ<br />
، رﺎ د ﻟ ﻣ هﺳ ﻟاو ﺧﺑ ﺑﻼﺑ ﻟ ﻧ ﺧ د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
او نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ﻧﺎﺳ ﻳډ ﺑ ل ﺳﻻﺗ ﺳﻣ ﻟﺎﻣ د . ﻧو سﺎﺗ<br />
عﻣ ﺷ دﺎﻬ ﻟ ﻐه د ﺷ ﻣﻏا ﻧ ﻟ ﻐه د ﺧ ﻐه و ﺷ<br />
: ﻧاو سﻻ فه ﺧ ﻟ هﺳ ﻧﺎﺳ ﻳﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺎ . ﻟ ﺎﻟاﻟ هﺳ<br />
. ﺧﺑ ﺗﻼﻣ ﻟ ﺗ ﺑﺎ ﻳﻧاړو ﻳډﻳ ﻧ د ﺧ ،د ﻧ رﺎ ﻧﺎﺳ ﺗ اد ﻟا<br />
78<br />
ﻧﺳ ﻟﺎﺣا ﻧاړو ﻧ ﻳ د<br />
هﺳ ﻧوﺧ ﻟ ه ﻳﺎ وا ﻳډ ﺷ ا ﻧ ه <br />
ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا ﻣا د<br />
هﻳ ﻐه ﺎﻟ ﺳ ﻟ وا د ﺟ ﻟ ﻧﻧﺎرا ﻬﻣ وﻳډ د ﻟود د ﻣا . و تﺎﻋ ﺧﺟ<br />
د وا هد ﺣﺎﺳ ﺳﺎﺣ هﻳډ هﻳ اد ﻣا ﻟ ﻳﻻد و د . لﻟ ﻧ ﻓﺎﺷ ﻳډ ﺣﺎﺳ<br />
ﻣ د ړﺎﻐﺑﻟ رﺳ ﻣا د . ﺗﺎ مﻣ ﺗ ﺗ ﺗ ﺧﺑ رﺳ ﻣا<br />
ﺷ ﻧاړو رﻣ د ﻧرﺎ ﺗاﻳد د وا ﻧ د ﺗﺎﻋﻣ ﻣا<br />
د ﺳاو وړﺎﻐﺑﻟ<br />
ﻟ ﻧاړو د ﺗﺎﻣﻌﻣ د وا ﺗ د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ا اد . ﻟ ﻳدﺗ وا<br />
د رﺳ ﻣا د ﺷ ا ﻧوﺧ وا ﻧﺳ ﺧﺑ ﺳرو ﻏد . ﺳ ﺳو<br />
: د ﻟﻧ مﺎ ،ﺷ ﺗ ﻣ ار ﺧو ﻧ<br />
ﺗﺎﺳ بﻳﺎﻧ د<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ رﻧ ﻳﺎﺑ وا وړﺟ ﺑ ﻳ هرﺎﻟ ﻋ د ﻧ ﺷو د رﺎ ﻓ ﻏد <br />
مﺎ ه ، ړوﺎ ﻧرﺎ ﺗاﻳد ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ﺗ ﻣ ﻏ وا ﻣ <br />
ﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻐه ﺎﻳ : ا هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ بﻳﺎﻧ د ﺳﻻﺳ اد ﺧ . ﻧو <br />
د ﻧ<br />
ﺷ ا ،د ﻟا ﻧ ﺧړا ه وا ﻧﺎﺑ عﻣ ﻳ ا هرﻻ <br />
هﺳ ﻟار ﻟ ﻳ وﻧﺎور وا ورﻣ د اد ه ،او هرﻻ ﺳ هﺳ ﻧﻓه ﺧ<br />
. ﻟ ﻧ نﺳ ه<br />
« توﺎﻀﻗ هﺧړا هود وا ﻌﺗ ﺧاد»<br />
ﺷ ﻻ د ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د اﻳ اد<br />
ه ﻧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د د ﺷ ه ړﺎﻐﺑﻟ رﻧ . <br />
ﺧ ﺗ ړاﻏو لدو ژو ﻳ د ﺗ هﺑﺑ وا هرﺎ ﻳﺎ وا ﻟ تﺎﻳﻧ وا تارﺎﻧا<br />
اورﺎ ﻣﺣ : قﺻ ﺧﺑ ﻟډ وود د ﺗ ﺻﺎﺧ اد . ﺗﺎﺳو ﻧﺧ وا ﻧﻓه<br />
ﺑ ﻐه ﻳﺎ ﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻟ ﻳﻧا اورﺎ ﻣﺣ . ﻧ ﺑ وا<br />
ﺗ و ه ﻐه ﺷ ﺳ د د ﻳﺎ اد . ږﺎو ﻐه ﻟ رﻧا هړوﺎﻧ ﻳ وا مﺎﻧ<br />
د ﺎﻳوا ړوار ﻧﻻ رﺎﻧا ﺧ ﺗ ﻧ و ه وا ﻧاړو ﺑ ﺻﺎﺧ تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﻟ ﻣ ه ﻐه ﺧ ، هرﺎ ﻧ د<br />
اهﺎ تﺎﺳﻣ ﻧرو ﺑ . و ﻣ ﻐه<br />
ﻣ ﻟ ﻣ وا ﻧ مﺎ ﻧﺎ ،ﺧاو هړﺎﻏ ﻳﺗ ژو ﻳ د د<br />
ﻣ ﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ ﻟﺄﻣ ﻏد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺟو د ﻧ . ﻧاړو ﻳاﺷ<br />
. ﺳﻻﺗ ﻧ ﺑ هﻳ ﻟ د ﻟ<br />
ﺷ ﻻ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د د ﺷ لد ﻧﻣﺎ ټﺎ -٣<br />
<br />
لﻧو مﺎ ﻟ ﺣ د ژو د ﻳﺎﺑ ﻧﻣﺎ ﻏد . ﺗﺎﺳو ﻧﺧ بﻳﺎﻧ ﻧ<br />
.<br />
ﺷ
ټﺎ -٣<br />
: ﺗﺎﺳ ﻧﺧ بﻳﺎﻧ ﻧ ﻧﻣﺎ ﻐه<br />
. ﻧو مﺎ ماﺳا ﻧو ﻧﻬﺑ<br />
د<br />
وا هرﺎ ړورﺎﻋا د ﻬﺑ نﺎﻣزﺎﺳ د و هرﻏ ﻳﺎ هﺳ ﻟﻧ مﺎ عﻣ د<br />
ﺷ ﻻ ه وا ﺧﺑ رو رﺎﻋا ﺳ ﺗ ﻧ ﺷ ا اد . ﺷ ماﺳا ﻧو<br />
د ﻧﺎهرﺎ ﺑﻣ وا وهﺎﻣ د ترﺻ<br />
د د ﻧ د ﻧد نﺎﻣزﺎﺳ د ﺳﺎﺳ <br />
. ﺣ ﻧﺳ د<br />
. ﺧاو رﺎ ﺟﻟودﻣ<br />
وا ﻧ ﻳ ﻧﻧ ﻳﺷ ﻣ ﻟ<br />
ﻟ ﻐه د ﺷ ا ،و ﺷ ﻧ ه عﻣ ﻳ د داه ﺳﺎﺳ <br />
د ﺷ ﻻ اد . ﺑاﺑ<br />
هﺳ ﻳاﺷ رﺎﺟ ﻟ ﻐه ﻟا ﺧ ،ﺧاو رﺎ ﻧودﻣ<br />
ﺗ ﻣار ﻣﻧ ﻳ<br />
ﺗ توﺎﻀﻗ ﻣ ﻟ ﻣ ﻧاﺟوﻏ وا ﻧاﺟو ﻧ<br />
. ړوﺎ رﺎﻋا ﻧ د ﺗ وړﺎﻐﺑﻟ ورﻧ ﺷ ﻻ وا<br />
. ﺳوا ﺧﺑ ﻳﺎﺑ ﺎﻧﺎور ﻟ ه ﺟﻟودﻣ<br />
ﺧ د<br />
دﻣ<br />
هﻳ ﻣ ﺧ ﺎﻳ وا ﺧا رﺎ ﺟﻟودﻣ<br />
ﺷ<br />
ﻣ ﻣ<br />
ﻟ ﻣ ﻳ ﻟ ﺳﺎﺗ <br />
ﻧ ﻏد هرﺎ ﻳﺎﺑ ټر ﺳورو وا دﺎﺳا ژو د هد اد ﻬﻣ ،د ﻟﻧﻣ<br />
ﺗ سﻻ تﺎﻣﻌﻣ ﻧ ؛و ﻧﺎور ﻳﺎﺑ فه ﻧ د ه وا هد ﻟﺳر ﺗﺳ وا ﺷ لﺎﺳ لوډ<br />
د وا ﻧودﻣ<br />
ﻧ د هﻣ . د ﻟﻳﻟ رﺎ ﻧورﺎﻌﻣ م ﺗ<br />
ﺳﺎﺳ وا د ﻏار<br />
. ﻳﺑاﺑ ﺎﻧﺎﺳ هرﺎﻟ لﻻﺳا وا ﺟﺗ ﻳﺎﻧ د ﻐه د هﻣه ،و ﻧﺎور ﻣ ﻐه<br />
79<br />
ﻊﻗﻣ هرﺎﻟ ﻧﻬﺑ ﻳ د<br />
ﺑوﺑ هرﺎﻟ ﻟ ﻧاړو د ﻳﺎﻧ وا ﻧﻧﻣ ﺧ د ﺗ ﻧ ﺷ ﻳ ﻳﺎﺑ ﻧو ﻟ<br />
ﻟود ﻳﺎﺑ ﻧو ﺗ ﺻﺎﺧ . ﺳرو پﺎ ﺗ ﺳر ﻐه د ﻟ ﻣ ،و<br />
اد ؛و هﻳ ه ټر ﺷ هدﻣ د ﺷ ﻻ ﻐه ﻧﺎور ﺗ اورﺎ<br />
ﺗ ﺗ وا ﺗ ﻣار تﺎﺣﻼﺻا<br />
ﺗﺎهﺎﺷا وداﻋا وا ﻣﺎﻗرا د رو ﻊﻗﻣ ﺗ ﻐه<br />
ﻳﺎﺑ ﻧو . د ﻧﺎﻣﻏ وا اار ﻧﻧا ﻏ ﻐه ﻧ ﻐه د رو با<br />
ﻧ هرﻣ ود و رﺎ د وا حﻼﺻا تﺎهﺎﺷا ﺎﺣا ل و ﻣژ<br />
اﺧ ﻟ ﺎ ﺑ ﻳ د ټر هد هرﻏ ه اد . ﺗ ﻣار نﻟﺑ ﻧ ﺳورو ﺧ د<br />
ﺗﻻﺎﺣ وﻳډ .( اﻟ ﻧﺎه ورﻧ د ﺎﻳ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﻧ د ﺗ ﺑ د)<br />
ﺷو ه<br />
. ﺷ لﺳاو ﻳ ه ﺗ ﻧ ﺑ هرﺎﻟ د ﺎﻣ<br />
ﺷ هدﻣ هد هرﻏ ه اد <br />
ﻧوزرا ﻧوﺧ ﺟ د ﺗ ﻧﻣ ﻧو د<br />
ﻐه د ﻧﺧو ﺷ ا وا و سﺎﺣ ﻳډ ﺷ ا ﻧ ﺗﺎﻋﻣ ﻣا <br />
ﺗﺳ ﻧ ﺗﺎﻋﻣ ړاﻏ ﻧ ورﺎوار ﻟﺎﻣ وا د اﻟ ﻧﺎ<br />
،و ﻧوﻟﺧ ﺎﻟ ﺟ ﻟ ﺷ ا ﻧ ﺗﻻﺎﺣ ،ﻏﻣ هﺑ ﻟ . ﺳرو<br />
ﺧو ﻐه ا اد . ﺷو ﻧا ﺗ ﻧارﺎه وا وﻏ ﻧر د ﻐه د ،ﻧو<br />
ﻧ<br />
سﺎﺗ هﺳ ﺣﺎﺳ ﻧوړا دﺎﻓ رادا وا سﻼﺧا د ﺗ ﻓدﺎﺗ ﺎﻳ ﻗ ﻧو
ﻳﺎﺑ ، ر سﻻ ﻧ ﺣﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﻧو<br />
. ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﻣزﻻ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د ﻧﻣ ﻧ ﺧ د هﺳ ﺎﺗرﺎه<br />
ﻳډ <br />
ﺧ . و ښا ،ﺷ ارو ﺗﺎﺧ ﺳﻻﺳ ﻳﺎﺑ ﺗ ﻧ ﻳ ﺗﻻﺎﺣ وﻳډ<br />
عﻣ ړو ﻧ د و روﺎﺑ د ﻳﺎ ( نﺎﻟﺎﻧروژ وﻧ ﺗ ﺻﺎﺧ )<br />
ﻧو<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺧ . ﻣو نﺎ ﺳ ﺧ ﻟﺗ هﺳرو ﻟ زرا اد وا هد ﻬﻣ هﻳډ<br />
ﻐه هﺳ ﺧ ﻟ ﻧارﺎه ﺧ د ﺗ وا ﻣ ﻧو ﻧوﺧ روﻏ ه ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺗﺑ ﺳورو ﻧوزرا روژ ﻳ د ﺧ ﺷ اار د ﻳﺎﺑ ﻧ . ﻧاو<br />
ﺧ <br />
. ﺷ<br />
80<br />
ﺳر سﻻ ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
ﺗﺎ ﻧﺧ ﺳوا ﺗ ﻻ ر ﻳ ﺗﺎﺳ وا ﻣﻣ د رﺳ ﻣا ﻧوداه وﻳډ <br />
ه ﻣ ﺳر سﻻ ﺗ ﻐه ﻣ ﻟ ﻣژ ﻧﻧﺎﻗ د ﺣ لړوار ﺗ سﻻ ﺗﺎﻣﻌﻣ د وا د<br />
ﻧوﻏر ﻳ د هﺳ اورﺎ ﻣﺣ ﻟ لوډ ﻋ . و رﺎ ﻣﻧﺳ ﻳډ ﻳ ﺷ ا ،و<br />
وا د ﺧ زﻣﻣ ﺧو ﻳډ اورﺎ رﺳ ﻣا د . و ﺳ ﻳډ ﻳﺎ ﺑوﺑ هرﺎﻟ ﻣ<br />
د تﺎﻣﻌﻣ ﺧ ړاﻏ ﻧو ﻳﺎ ﻧ ،ﻟ ﻳدﺗ وا ﺷ ﻧ ﻧﺎ ﻣ د ﻧ <br />
وﻧﺳ ﻏد . ﺑﺑ رﻻ ﻟ ﻣ د ه ﻧ وا ﺗ ﺷ ﻟ ﻧ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
وا ﺳر ﻟ هرﺎﻟ هﺎﻣ وا وﺧ د هﺳ اورﺎ ﻟ ﻟود د ﻳﺎﺑ ﻧو هرﺎﻟ بﺗﺑ سﻻ د ﻧﺎﺑ<br />
. ﺧاو رﺎ ﻧ ﺳر ﻏ<br />
ﻣ وا ﻧ ود هرﺎ ﺗ و ﺷ ﻋا ﻳﺎﺑ ﻧو ﺳ ﺳر <br />
وﻧوړا ﺳ ﻧ د . و ﻋ ﺳ هﺳ ﻟﺎ وا ﺗارﻣ<br />
ﻟ ﺗ د وا ﻟ<br />
وا ﻧﺎور ﻧﻓه ﻧو ﺧ د ﻐه وا ﺷ لﺳاو ﻧﺑﻣ ﻳﺎﺑ ﺗ ورادا وا ﻧﺗرازو<br />
ﺗ سﻻ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺷ ا ﺳورو ﻐه ﻟ . هرﺎ ﻟا رﺎه د هﺳ ﻐه ﻟ<br />
د اورﺎ ﻣﺣ هد اد ﻬﻣ . ﺷ ارو ﺎﺗﺧ ﺗ ﻐه هرﺎﻟ<br />
ﻣ ﺎﻳ وا ﻟړوار<br />
. ﺷو ﻳ ﻳﺎﺳ رﺎه د وا ﺷو ﻣ ﻐه ﻟ ، رﺎه هﺳ ﺗ ﻟ ﻧ<br />
ﻟ ﺷ ا . ړوار ﺗ سﻻ بﻟﺎﻳﺑ دوﻣ ماﻗا ﺳر ﺗﻻﺎﺣ ﻏﻣ هﺑ ﻟ ﺧ<br />
. ﺷ خﺎﻣ هﺳ ه ﻟ ﺳو ﻧ د وا ﺷ ا ﻧ ﺳﻻ ﺗ با رژ ﺳاد اورﺎ<br />
ه ﺳاد رﻧ ﻧﺧو ، ر سﻻ رﺎ د ًاﻗ اورﺎ ﺳر ﻧﺧو <br />
. ﺷ ﺗﺎ هﺑ ﻣﻟ ﺳاوﺑ د ﻏ هرﺎﻟ ﻣ ﻳ د ﺎﻳ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ وﻧوړا د <br />
ﻣا د ﺷ ا نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ . د ﺷ ﺑﺎﺛ ﻣﻏا ﻳډ سﺎﺗ ﺳرﻏ ﺗﻻﺎﺣ<br />
ﺳاد<br />
ا ﻧ رﻻ ﻟ ورﺎ ورﻻ ﺳاد ورﻧ وا ژو ﻧا ﻳ د هﺳ اورﺎ ﻟ رﺳ<br />
ﺷ ﻻ ﺳ رﻻ د ﻟ . ﻣﺎﺗ ﻣﻏا رﻻ ﻟ ﻧﺳﺎﺗ ﺷ د ماﻗا لوډ اد ا . <br />
ﻳ ﺎﻳ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻐه ﻟ وا ﻧو ﻳړا هﺳ ﺳ ﺎﺷ ﺎﺗرا ﺧ ﻟ هﺳ ﻧﺎﺳ<br />
<br />
ﺳر ﻟ ﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻏد ﻧ ﻐه . ﺷ ﻏو ﺳﻣ ﺗ وا ﺷو ﻏ هرﺎﻟ ﻣ<br />
ﻏد رو ډاډ ﺗ اورﺎ ،ﻟﺎﻌﺳا ﺗ ﺳﻣ د هرﺎﻟ ﻟﻧ سﺎﺗ د هﺳ ﻧ<br />
. ﻣﺎﻣ ﻧ هﺳ وﻧﺳ ﻟ ود ﺳﻣ هﺳ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
،ﺷ ﻟﺎﻳﺑ ﻟ ﺳﻻﺗ ﻣ د هﺳ ﻧرو تﺎﻣﻌﻣ ﻬﻣ ﻳ ﻟ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ <br />
. ﺧاو رﺎ طﺎﺣا ﻳډ ﻟ ﻧاړو ﻧو د اورﺎ رﺳ ﻣا د ﺷ ا هﺎﺑ<br />
ﺗ ﻧﺎﻟﺎﻧروژ ﺎﻳ وا ﻧو اورﺎ ﻣا ﺗﺎﻳز<br />
ه رﻧ ﺧو ﻐه ﻳدﺗ وا ﺷ لوډ ﻏد
. و ﺷ هدﺎﺳا هړوﺎﻧ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻟ ﻐه د وا و ﺑﺗ ﺑاﺧ ا هرو ﺗﺎﻣﻌﻣ د<br />
وا ﻟو ﻓﺎﺷ ﺧﺑ ﻧودﻣ وا ﻧﻓه ﺧ د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺟو ه <br />
ﻐه ،ﺷ رﺧ ټر ﻏد د ﻟ ﻣ ﺷ ﻻ اورﺎ رﺳ ﻣا د و رﺎ<br />
ﻣ هﺳ ﺎ ﻐه ﻟ ﻳﺎﺑ ﻧو وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . و ﻳ ﻧﺎﺑ<br />
ړاﻏ ﺎﻳ ،و لﻗ ﻧ ﻐه ﻟ وا ﺛ ﺧ ﻐه د ﺷ ﻻ ﺎﻳ و <br />
ړاﻏ ﻧ ه ﺎﻳ وا ﺧ طﺷ ﻟوﺑﺑ ﻧ د ﻳه ﺧ د وا ﺷ ﺑﺑ ﻳ ﻳه <br />
. ﺷو وﺎﻧرد ﻳﺎﺑ ﺗ ﻏ خړا د ﻣ د ﺗﻻﺎﺣ ﻟ د ،ﺷ هرﺎﺧ تﺎﻣﻌﻣ ﺷ رو<br />
( ﻳوو ټﺎ -٣)<br />
ﺗ سﻻ تﺎﻣﻌﻣ<br />
مزﻻ ﻻ ﺷ ﻧ ﻣو اد ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺧو ﺧ<br />
ﻧرﺎ وا ﻓﺎﺷ د ﺷ ا ﺑ ،و ﻳوﻳو ﺎﺗﻧ ﻳ د هد ﻧ ﺣ اد . ړوار<br />
ﻟ ود و ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . و ﺳﻣ هﻳ هرﺎﻟ ﻟد د وﻧﺳ د هﺳ<br />
. ړوار ﺗ سﻻ تﺎﻣﻌﻣ ﻧوړا ﺗ د ه ﻣزﻻ<br />
ټر ﺳورو ﺧ ﻧ ،و رﺎ اد ﻧ ا ناﺗ اد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د <br />
46<br />
ﻳډ ه ل ﺗ هﺳ ﺳ ﻟ ﻓﺎﺷ د ﻧوداه ورﻧ ﻟد . و ﻧودﺎﻳ ﺗ ﻳﺎﺑ <br />
ورﻧ هرﺎ ﺷ ﻻ ﺳ رﻻ د ﻟ :( و دﺟﻣ ﻟا)<br />
ﻣﺎﺗ<br />
ر<br />
ﺷ ا رﻻ د ﻟوا ﻟ دﺟو رﺎه وا ﻧا ﺧا عﻣ د ﻧوداه<br />
. و ﻧﺗار رﺎه لوډ ﻏد ﺷ ﻳﺗ اورﺎ ﻣﺣ<br />
81<br />
ټﺎ -٣<br />
ﻣ هﺳ ﻧﺎ ﻧرو تﺎﻣﻌﻣ ﺳﺎﺣ د<br />
، ﻧ ﺳﺎﺗ ه عﻣ ﻐه د و ښﺧ ﻳﺎ ﻧ ﻣ ﻳډ<br />
وا ﻧ ﻟ ود د ﺎﻳ ﺷو لﻗ ﻧ ﺗ هﺳ ﺧا د مﻧ ﻐه د وا ﺷ ﺛ ﻳ ﺧ وا ﻳﻏو<br />
. ﻟ ﻧ نﺎﻣا ﺗ ﻳ ﺳاد<br />
هړا ﺎﻣ<br />
ﺳﺎﺣ د رﺳ ﻣا د ﺧ . ﺷو ﻧودﺎﻳ ﻓ<br />
: ﺷار ﺗ سﻻ<br />
تﺎﻣﻌﻣ ﻧ ﻧرو تﺎﻣﻌﻣ ﻬﻣ ﻟ ﻟ دﺟو رﻻ ﻣ<br />
عﺎﻓد ﻟ»<br />
ﺗ ﺑ د ،ﺷو لﻗ ﻧ ﺗ د ښﺧ ود ﺗ : فاﻋا ﺑ •<br />
« ٢٢ ﺑا د لﺎ ٢٠٠٧ د ﻣ هﺳ A.Jedermann ،ﻳزو<br />
د لﺎﺣ ﺳاد : لرو تﺎﻣﻌﻣ ﺑﺗ ﻣ د ﺧ ،لوﺑﺑ<br />
ﻧ ﻳه د •<br />
، هرﺎ ﺳ ﻳﺗ وا ﺷو لﻗ ﻧ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻟ ﻐه د ﺧ ﻐه<br />
ﻳ ﻟ ترازو عﺎﻓد د»<br />
ﺗ ﺑ د ،ﺷ ﺧاو مﻧ ﻐه د ﺧ ﻳ ﻧ ﺧ<br />
« . ﺑا لﺎ ٢٠٠٧ د ،ﻣ<br />
هﺳ اورﺎ<br />
رﺎ ﺗﺎﻧﺎﻣا ﻟ ﻟ ﻳﺎﺑ ﺳﺎﺗ هد لﺎﺣ ﺳاد اد : ل ﺗﺎ ﺗ هﺑ •<br />
طﺷ ﻟوﺑﺑ ﻧ د ﻳه د ﺗ ﺑ د ،ﺷ ﺗﺎﺳو ﻳه ﻐه د ﺗ ﺧاو<br />
. « ﺷﺎﻣ ﺑا د لﺎ ٢٠٠٧ د ،ﻣ<br />
ﻣ ﻣ ﻳﻬﻟا لﻬﻣ ﺧ ،ﻟو<br />
ﻳرﺎﺗ ًﻻﻌﻣ ﻣ ﺧ ﺧ د ﻟو دﺎﻳ <br />
. هرﺎ ﺳ<br />
ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺳﺎﺗ وﺑاﺑ نﺎﻣا د د اد ﺧ ، ﻟد ﻧ ﻧ ﻣ<br />
اد ،هد ﺷ هډ هډ ﻟرو تﺎﻣﻌﻣ ﻟ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ هﻳ ﺷ لوړاو مﺎ تﺎﻳز ﺗ د ﺗ هد ﻧ هرﻏ د ﺷ تﻻﺎﺣ -<br />
.<br />
ﺷو ﺗﻻﺎﺣ وﻧﺎ اﻳ ﻳﺎﺑ اد . ﺳرو ناوﺎﺗ ﺗ ﻳړا ورﻧ هدﻣ هدږوا وا رﺎﻋا وا ﺣ نﺎﻣزﺎﺳ د ﺷ ا<br />
46
ﺷ هﺑﺑ ﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺗ هد ﻣزﻻ ﺎﻳ ﻟ هړا ه ر ﺳﺎﺣ ﺗﺎﻣﻌﻣ د اد ﻟا<br />
. و ه ﺷاددﺎﻳ ﻣ د ﺳﺎﺗ ﺗ ﺷ ﺣ ،ﻧ <br />
. ﻣﻣ ترﺻ ﻣ هﻳ ﻣ ﻟ ﻐه د ﺷ ا ﻳاﺷ ﻐه ﻟ ن هد اد ﻬﻣ<br />
ﻟ د ﻟ ﻣ ﺣ ،ﺷ ﻟاو هرﻻ ﻧ ﻣ ﺳﺎﺳ ﻧو ﺗ ﻳﺎﺑ ﺳﺎﺗ<br />
د و ﺑ ﻳﺎ هرﺎﻟ هژو ﺳﺎﺣ وﻧ د . ﺷ لﻧو سﺎﺗ هﺳ ﻧرو تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﻳ ﻧﻣﻧ وا ﺷ ﺛ ﺧ هرﻏ ،د ﻣ ﻧﻟﺎﺣ اد . ﺷ ﻧاو مﻧ ﺳ<br />
تﺎﻣﻌﻣ ﺎﻳ ﻧو مﺎ ه اد . د ﻟﺎﻣ هﺳ د ﻟ رﻧ وا ،ﺷ ﺧاو ه<br />
هﺳ ﻐه ﺷ ﻻ ﺳﺎﺗ ،ﺳر ﻏ وا ﺧ هﺳ ﺳﺎﺗ ﺳر ﻧرو<br />
تﺎﻣﻌﻣ ﻏد ټﺎ مﺎﻣ ﺳر ﺧ د هد ﻧ ﺣ ﻧﺎور سﺎﺗ ﻣﻟ<br />
. رو<br />
د رﺎ اد . ﺛ ﻳ ﻣ رد هزﺎﺟا ﺗ ﺳﺎﺗ ﻧرو تﺎﻣﻌﻣ ﺗﻻﺎﺣ <br />
،ﺗ ﺗ ﺻ ﻐه ﺗ ﻟ رﺎﺧا تﺎﻣﻌﻣ ﺷ ﺛ ﺳﺎﺗ د ر ه ﺟو<br />
. و ﻧ ﻣ ﻳﺎ ﻟا رﺎ اد هرﺎﻟ ﻣ ﺳﺎﺣ وﻳډ د ﺧ . ﻳ ﻧاړو وا ﺗ<br />
ﻣ د ه اد ﺣ ﺷ ا ﺧ ﻧو ﺷادﺎﻳ هﺳ نﺎ و هزﺎﺟا ﺗ ﺳﺎﺗ ﻳﺎ ﺗﻻﺎﺣ<br />
ﻳ ﺳ د ﻟ ﺗ)<br />
ﺳورو ﻣ ﻟ ﺳﻻﺳ ﻳﺎﺑ ﺳﺎﺗ ﺟو<br />
د ﻧ . و ﻧ ړو<br />
ﺗ سﻻ <br />
هﻧﻏ د ﺳﺎﺗ تﺎﻣﻌﻣ ﻐه وا ﻧو ﺷادﺎﻳ ﻧﻏ د هﺳ نﺎ ( هﺑﺑ<br />
. ﻟو ټر ﺧ ﻣ ﻟ ﻐه د ﺗ ﺗﺎﺳو دﺎﻳ ﺗ ﺻ ﻳﺎﺑ د ړوار<br />
ﻳ ﺗ رد تﺎﻣﻌﻣ ﻳ ﺗ ﺳﺎﺗ ﻳﺎ ﻧرو تﺎﻣﻌﻣ ﻬﻣ ﺗﻻﺎﺣ <br />
د ﺗ . ﻧ هرﺎﺧ ترﺻ ه ﻐه و ﻏ ﺳﺎﺗ ﻟ ﻳﺎ ﺧ ﺷ ه ﻧﺎﺑ<br />
. ﻟو وﺎﻧرد ﺗ ﻏ ﻧرو تﺎﻣﻌﻣ<br />
82<br />
ل ﻧاړو ﻧ د<br />
ﺧ ود <br />
ﺗ ﻣار ﺧو ﻐه ﻧﻧ ﺳورو<br />
ﻧاړو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺧ ﺻا هد ﻧ ړو زرا د ﺧو ه<br />
ﻧ هﻳ ﻐه . ﻳ وﺧ وا ﺳر پﺎ ﻧ<br />
ﺎﻳ وا ﻟﻟ ﻧو ﻐه ( رﻧ ﺳاد وا ﻣ ﻟ د ،ﺧ ﻣﺎﻋ ،ﻧﻧ<br />
ﺗ ﺳ ﺗ ﺑ د)<br />
ﻧ ﻟﻣ ﻳډ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د هد اد ﺧ هﺧ ﺷاﺧ د . و ﻧ ﺧ ﺗ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د اد . ﺷ ﻧ هرﺎﺧ ﺗ ﺳ ﻳ ﻳﺎﻧ ﺷ ﺗﺎ هﻏا<br />
ﺑ ﺟو د اﻳ ﻳﺎ<br />
ﻳﺎﺑ : ﻟو ﺎﺗﺧ ﻟډ ړو فه د ﺳو ﻟ ﻟ ها ارﺧ هرﺎﻟ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. ﺷ لوړاو مﺎ ﺗ ﻳﺎﺣ ﻳﺷ لﻧﻣ ﻧ ﺧ ﻟ نﺎﻣا ﻧ و ﻓ ه د<br />
ﻓﺎ وا ﺣز وا رﺎﻳز هر هرﺎﻟ ﻧوړا مﺎ د ﺗ ﻳﺎﺣ ﻳﺷ لﻧﻣ ﻧ د هﺳ بﻟﺎﻳﺑ <br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺟو د . ﻟﻟ ﺎﺗړا ﺗ ( ﻟ ﻳړا د وا ﺧو ،ﻧﺳ ،)<br />
ﺗﺎﻧﺎﻣا<br />
رو ډاډ وا هړﺟ ه ﺗاﺳ ﻟوﺧ د ﻐه د ﺳ ﺣ د ﻧ د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
رﺎ اد ﺳورو ﻧ ﻟ اد ﻧ ، هﺑ ه ﺗاﺳ ﻏد هﺳ وﻳﺑ ﻟ ﻧ د <br />
. ﺷ هﺧ وا پﺎ ﺳﻻﺳ ﺷ ا ﻧ هﻳ هﺳ ﻟدﻟرد ﻟ ﺗاﺳ د ﻟوﺧ د . و<br />
د ﺗ ﺷ هﺧ ﺧﺟ ﺎﻟ ﻟ ﺧو د هﺳ ﻳ د ﻧ هﻳ د ﺳﺎﻣ ﺧو ﻳډ<br />
.<br />
ﺷ لوړاو ﺗرو مﺎ تﺎﻳز ﺧ
لﻟ هﺳرو ﺧو ﻧ د نﺎ ﻐه هد هرﻏ ،هﺷو ﻧودﺎﻳ وﺗ ﻧ<br />
ړاﻏ ًﻻﻌﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﺷ ﺗﺎﺳو هﺧ ﺎﺑ ﻧ ﺳرو د ټر د ،د ﺷ<br />
ﻟ ﻧﺎﺑ ﻧ ﻟو ﺣ اد ( اورﺎ ﻣﺣ ﺗ ﺻﺎﺧ )<br />
ﻧرو تﺎﻣﻌﻣ ﻬﻣ <br />
د اد ﻳ : ﻟ هود رﺎ اد . ﻳو ﻐه<br />
ﻟ ﻧ ﺣ اد ﺧ ،و هﺗ ﻣ وﻳﺧ<br />
اد هود وا ﺷ ا حﻼﺻا ،و دﺟﻣ تﺎهﺎﺷا ﻳﺎﻧ ﻳﺷ لﻧﻣ ﻧ<br />
ﻐه ﻟ ًﺎﺻﺧ ،هد ﺧا ﺧﺑ ﻧ ﺷ ﺗﺎﺳو سﺎﺗ هﺳ ﻧﺎ ﻐه<br />
ﻳډ ﻧ ﺎﻟ د ﻟ . و هﺗ ﻧﺎﺑ ﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﺷو ﻏ<br />
ړو ﺗ د ه ﺧﺑ ﻟ وا ﻟډ ﻐه د اد . ﻟﻟو تر ﻏد ﻐه د ﺷ نﺎﻣا تﺎﻳز<br />
ﺎﻳ ﻟ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﺻﺎﺧ ، بﻳزﺎﺳا ﻐه ﻟ ود د<br />
ﻳﺎﻧ ﻟ ﻧ د ﻟډ ﻏد ﺧو يﻳډ ،ﺷ ﻟ وه<br />
د ﺗﺎﻳﻧ د ﻟډ ﺷﺎﺣ ﺎﻳ ﻳﺷ ﻳﺗ<br />
ړاﻏ ﻧو ﻐهوا و ﺳ ﺻﻏ وا ﻬﻗ د ﻐه د ﻳﺎ اد . ﻳﺧ ﻧ <br />
. و نو ﻧ ﻧﺗار<br />
ﻳ د لﺷ ﻟډ هرﺎ ﻧوړا د ر ټر وا ﻟ ﺳ هد ﻳړا ه اد زاراه<br />
وړﺎﻐﺑﻟ ﻬﻣ ﻟ وا و ﻳا هﺷ ﺷ ا ﻧ هﻳ . ﺷ او ﻳوﻧاړو وﻏا د ﻧ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﺳرو ناوﺎﺗ ﺗ تﻬﺷ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﺎﻳ وا ﻧاوﺎﺗ ﻳړا هﺳ<br />
وا بﺗ هرﻏ ﺳﺎﺳ وا ﻌﻗاو د د هرﻣ ا ﻐه ، ﻧ ه رﺳ ﻣا د<br />
ﻳﺎ ﻣ ﺗ و اد ﺗ ﻳﺎﺑ فه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ږﺎو ﻧ هﻳډ ﻳ ﻣﺗ <br />
ړﻟ د ﻳﺎﺑ ﻧ لوډ ﻏد ،ﻧو مﺎ ﻌﻗاو ﻳﺎﺑ ﻟو نﺎﻣا <br />
-ﻣﺣ<br />
ﺗ<br />
هرﺎ ﻧ هﻳ . ﻟو<br />
هﻏا هﺳ هدﻣ هدږوا وا و ﺧﺑ<br />
ﻟ ادوا ﻧ ﻧﻻ ﺗ باﺧ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺳﻻﺳ ړﺎﻐﺑﻟ رﻧ ،و<br />
ړﺎﻐﺑﻟ م د رﺳ ﻣا د ﺎﻳ ﻣﺣ د ،ﻳﺳ ﻋ . ﺳر ناوﺎﺗ ﺗ ﻳﺎ ﻐه د<br />
ﻟ ﻳﺎ اد . و ﻣﻻ نﻏ<br />
ﺳ ﻳ د اﻟ ﻐه د ﻳﺎ ه اد ، هرﺎ ﻳﺎﺗ <br />
ورﻧ د هﺑﺳ ،ﺳرو ناوﺎﺗ ﺗ ﻳړا نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د هدﻣ هدږوا هﺳ ﻣﺣ<br />
رو ﻧﺎ ﻟﻧﻣذﻧ د ﻧﺎﺑ ﻧﻧ ﺗ ﻧﺗار وا ا ښا ﺗ وژو<br />
ﺳﺎﺳ هﺎﺑ ،هد ﺎﻧ ﺗ هﺑ<br />
ﻧ ﻐه د و هډاډ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﺣ . <br />
ﻳﺗ د « ﻧﺎﻳﻣ وﺳ د»<br />
حﻼﺻا ﺗ ﺷ ﻧاړو ﻧ ﻐه بﺎﻳا ﺎﺗرﺎه<br />
ﻋ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ م ،ﻟ واﺗ ر ﻌو ﺳﺎﺳ وا ټر اد . ﺷ ا ﺧ<br />
،ﺷ ﻣﻧ وا سﻻ هﺳ ﻗاﻋ<br />
ﻟ وا ﺷ ﻧاړو ﻧ ټر و د ﻳﺎﺑ رﺎ ؛<br />
ﺧ د ﻟ ﻳﺎﺑ ﻧو . ﺷ ﻟو هﺳ ﻟ ﻐه هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د د ﻳ د اد ﻧ<br />
د ﺷ ا ړﺎﻐﺑﻟ رﻧ وا اورﺎ ﻣﺣ ،ﺳر ﻳا ﻟډ ﻟو ﺎﺗﺧ ه <br />
ﺎﻳ و هدﺎﺳا هړوﺎﻧ ﻳﺎﻧ ﻟ ًاﻬﺳ ﺎﻳ ًاﻗ وا ﺧاو رﺎ ﺧ ﻳﺎﻧ ﻟ ﻧ<br />
ﻳﺎ ﻧ هړا ر ﺗﺎﻋﻣ ﻣا ﻧر ﻐه . و ﺗ وا ﻳﻌﺗ ﻏ ﻐه<br />
ﻳ . و ړﺟ هرﺎﻟ دﺎﺳا هړوﺎﻧ ﺳاد د ﻣا ﻟ ﺳﺎﺣ ﺳﺎﺳ وا بﺳﺎﺣ ﺧ د ﺗ ﺻﺎﺧ<br />
ﺧ ،ﺷو ﻳوﻧاړو نﻏ د وړﺎﻐﺑﻟ ﻣ د رﺎ ﺳ هﻳډ هد ړو ﻧودﺎﻳ د ﺎﺑ<br />
ﻟو هﺳ لوډ ﻳ ﺳاد رﺎ ﺧ و ه وا و ﺧ عﺎوا ﺳﺎﺳ ﻟ ﻳﺎﺑ ﻧو<br />
وا ﻧ ،ﻳﻟ ټر ﻳ د ﺗ ﺻﺎﺧ ﻟﺄﻣ اد . ﻧ ا هﺎﺗ ءﺳ وا و <br />
.<br />
ﺷ لﻧو مﺎ رﺎﺳ<br />
83
84<br />
ﻧ<br />
د ﺷ ﻻ ﻟا هرﻻ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ژو ﻧ اﺧ<br />
ﻟﺎ د ،و ﻳﻧاړو ورﻣ وﻧ د ، روژ وﺎه ﻣﺎﻋ ﻧ ﻧﻧد رﺳ ﻣا<br />
ﺑ هرﺎﻟ ﻋ د بﻳ<br />
ﻟاﻣﺣ ﺗاﻳد د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا وا و رﺎﺳ<br />
. ړﺟ<br />
هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه د ﻟ ﻧﻣ د د ﺷ ﻓﻌﻣ ﻓ د ﺟﻟﻣ وا ﻳﺎﺳو ﻐه<br />
ﻟا هرﻻ وژو وﻧد ﺧﺑ رﺳ ﻣا د ﻧرﻻ رو<br />
د ﺧﺑ ﻣ ﻧ د ﺷ ﻻ<br />
د هﺑﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﻟ ﺎﻟاﻟ<br />
ﻣﺎﻋ ﺎﻳ هد ﻧرﺎ وا د ﺗ ﻧﺎﺧﺎﺳ ﻐه ، ړوﺎ تﻗ ﺧ هﺳ ﻟوړﺟ ﻧﻓ<br />
هﻳډ هﻳ ﻟ ړوﺎ د ﻓ رﺎ د ،هﺷو ﻧودﺎﻳ وﺗ ﻧ . وﺳ ﺗﺎﻳﻧ<br />
د ﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د زاراه وا ﺳﻣ<br />
ﻣﺣﻏ ﺑﻣ ورﻧ د هد اد ﺗاﺳ<br />
. ﺷو هدز ﻟﺎﻣ د رﺎ ﺧﺑ ﺗﺎﻋﻣ رﺳ ﻧوړا ﻣا<br />
د ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻟاﻧﺳ د ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ د ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د ، ﺎ <br />
د ،رﺎﻋا ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻳ ﺗﻼﺗ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻏا وژو وﻧ د اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻣﺎﻋ وا ﻣﺣ ﺗ ﻣﻏا ﺗ ﻟ هړا ر ﻧاﺗ د ﻐه د وا ﺑﺗ ﻣ ﻐه<br />
. ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺧ و<br />
،لﻟار ﺗﺎﻣﻌﻣ د)<br />
: ﺷ ﻻ<br />
ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ<br />
د ﺳ<br />
لرو هدو ﺗ ﺗاﺳ ﻳ ﻧ د<br />
لار تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﻧوړا<br />
خا تﺎﻣﻌﻣ وا ه رﺳ ﻣا د<br />
ړﺟ ټﺎ ﻳ هرﺎﻟ ﻟ ﻋ د<br />
ﺣ ﺗاﺳ هﻳ ﻧ د ﻧﻟوډ ﺎﻳ هﻳ ﻧ د<br />
( ﻧوزرا وا ﻧرﺎ ﺎﻳ « ﺗ ﺗﻼﺗ»<br />
،ﺗ ﻟﺎ د ،ﻧرﺎ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﺎﺗ<br />
لا هرﻻ ﻧ د<br />
لا هرﻻ ﻧ ﻓد<br />
د<br />
ل ﻣ هﺳ ﻧرو تﺎﻣﻌﻣ ﻬﻣ ﻟ<br />
لرو هﻧد ﻟﺳر ﺗﺳ د وﺳ ﺗﺎﻳﻧ د ﺗ ﺳﻣ ﻧ د ﻧﻧ ﻟ د<br />
لرﺎ ﻟډ رﺎ د هرﺎﻟ ﻧﺑ د ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ <br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﺗﺎﺳ ﻧﺧ بﻳﺎﻧ د<br />
لﻧ مﺎ ماﺳا د ﻧ ﻧﻬﺑ د<br />
ﺧا رﺎ ﺟﻟدﻣ وا ﻧﻧ ﻳﺷ لﻧ د<br />
ﻟو ﺎﻧﺎور ه ﺟﻟﻣ ﺧ د<br />
هراوا هرﻻ هرﺎﻟ ﻧﻬﺑ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ﻧاړو ﺗ وو مﺎﻋ وا ﻧﺧړا وﻧوړا ﻳﺎﺣ ﻳﺷ<br />
لﻧﻣ ﻧ د<br />
هړﺟ ﺗاﺳ ه هرﺎﻟ ﻟوﺧ د ﻳﺎﻧ د ﻧ د ،وړﺟ ح هرﺎﻟ ﻧ د <br />
<br />
( رﻧ ﺳاد وا ﺳﻬﻓ ﻧﺳﺎﺗ د ،ﺧو ،لﺳ ،ور)<br />
ﻣﺄﺗ ﻊﺑﺎﻣ زاﻧا ﻓﺎ <br />
ټر ﺳورو د ﻐه ، ﻧﻟ ﺳﺎﺗ ﺧو ﻧ د هﺳ ﻧﺎ ﻐه ﻟ<br />
ﺧ ه <br />
.<br />
،ﻟو ﻳﺎ ﻧ ﺳﺎﺳ ﻏا ﻬﻣ<br />
85<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
لوړﻟ<br />
87<br />
<br />
ﻓ<br />
ALEJANDRA PERO<br />
ﺳ ه د<br />
رﺎ ﻳ ﺷ وا
Alejandra Pero<br />
لوړﻟ<br />
89<br />
<br />
ﺳ ه د<br />
رﺎ ﻳ ﺷ وا<br />
هﺳ ﻟرو ﺗﺎﻣﻌﻣ دوا ﺗ ﻣار نﻟﺑ هذ ﻣﺎﻋ هﺳ ﻟړﻟ د ﺳ<br />
د ه د<br />
ه د . ﺷ ﺣ ﻳﺎﺑ ﻧ ﻐه اد وا ا ﺎﻟاﻟ ﻧﺎﺑ ﻧﺳ ﻌ عﻣ ﻳ د<br />
ﻧﻧ ﺗ ﺳﺎﺳ د لوډ د وا ﻟ ﺗﻼﻣ ﻣﺎﻋ بﻳ عﻣ ﻳ د لړﻟ ﺳ<br />
ﺧﺑ ﻬﻣ هﻳ ﺗاﺳ د بﻳ د ﻟ ﻧﻣ ﻳ د لړﻟ ﺳ ه د . هﻏا ﻧﺎﺑ هدارا<br />
ﺻﺎﺧ ﺎﻳ د هذ ﻣﺎﻋ ﻳ ﻟډ ړو فه د د اد ﺗ ﻐه د بﻳ ﻟ . هد<br />
ﻐه د <br />
،ﻟ واﺗ دﻧ هﺳ بﻳ ﻟ ﻐه ﻋ . ﻧﻧ ﺗ ﺳﺎﺳ ﻧ ،ﻟډ ﻟ<br />
وا ا ذﻧﻬﺑ ﻧړﺟ ﻟﺎ د ﺗ د لړوار ﺗ سﻻ ﺗﻼﻣ ﺳﺎﺳ د فه ﺳورو<br />
. رو ﺷ ﺗ ﻐه<br />
ﻟ ﻳ د ﺷ ﻻ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺷ لوړا ﺗ د مﺎ ﻓ د <br />
ﻓﺎﺷ رﺳ ﻣا د وا ل<br />
ﻏ وا ﻟاﻣﺣ ﺗاﻳد ﻳ فه ه ﺗﺎﻋﻣ<br />
د ﻟ ﻧﻣد ﻓ اد . هړﻟ ﺳ وﺎه د ﺳر وﻳا ﻟډ وا ﻣﺎﻋ د ،د ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
رﺎ صﺎﺧ . ﻧﺎﺑ ﻧﻟﺎﻣ ﻧرﺎ هرﻏ د وا ﺗ ﻳﺎﺳو وا ﺟﻟدﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
( ﻟډ ﺷ لرﻏ مﺎ ﻟ وا نﺎﻧا ،)<br />
وا ﻟډ ﻟ د ﻟ د ﺳو <br />
. د ﺷ ﻧﺎﺑ ﻟﻣﺎﺷ<br />
: لوړﺟ ﺗاﺳ د هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﺳ ه د<br />
ﺧﺑ ﺻا<br />
ﺗ ﻧﺳ د<br />
د ﻳر بﻟﺎﻳﺑ د ﻟړﻟ د ﺳ د ه د ﻟاﻳﻧ ﺎﻳ ﻣ وا هد ﻣ<br />
<br />
ه ﻣﻏا ﻳ د ﻳﺳ ﻋ . هد ﻐﻧ ﻧ<br />
ړﻻو ﺑ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣ وا ﺗ<br />
.<br />
ﻟ ها ﺑ لوړا مﺎ ﺗ ﻧرو مﺎﻐ ﻟوا ﻧﻓه هرﺎﻟ زرﺎﻣ ﻟړﻟ د ﺳ د
90<br />
ټﺎ ١ -<br />
ل <br />
ﺷ م ﺷ ه ﺳ ﻳﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ د زرﺎﻣ دﻟوړﻟ د ﺳ د ه د<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د .( ﺗاﺳ)<br />
ﺳرو ﺗ ﻐه ړاﻏ ﻧ وا ( فه)<br />
ړاﻏ لﺳر ﺗ<br />
. ﻳﻌﺗ ﻟډ ړو فه ﺧ د وا ﻟ ﺗ ﺑﺎﻣ د هﺳرو هﻧﺳ ﻐه ﻳﺎﺑ<br />
: ﺷ ناﻋ ﻳﺎﺑ د ﻬﻣ ر ﺧو ﺳو د ﻧوړﺟ نﻼ د<br />
. و ﺑﺎﻣ هﺳ رو ړاﻏ ﻳ ﻐه ﻧ هړا ر ﻧﺳ ﻐه ؟ﻟو<br />
.( ﺎ ﻧﻓه د)<br />
د ﺷ ﺎ ﻧ هړا ر فه ﻐه ؟<br />
ﺧ ﺎﻧ وا ﻟﺎﻣ ،ﻧﺗﻼﻣ)<br />
ﻧ هړا ر وړﺎﻐﺑﻟ ورﻧ وا ﻟډ ړو فه د ؟<br />
.( و ﻟﺎﻣ ﺎﻳ ﻧ ﺗﻼﻣ ﺷ ا <br />
. ﺧاو رﺎ ﺗ ړاﻏ ﻐه ﻧ هړا ر ﺗاﺳ<br />
؟ﻧ<br />
ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻋ د ﺳو د ،(GTZ)<br />
ﻟ ﻳرﺎه ﺗ د نﺎﻟ د : ﺳ<br />
ﻏد<br />
،٢٠٠<br />
،ﻟﺎﺳر ﻧرﻻ د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د : ل ﺑ وﺑ ﻳﺎ ﻳ د ﻟ<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻧﻧا<br />
http://www.gtz.de/de/dokumente/en/-decosac-NGOManual-2005.pdf<br />
ﻧودﻣ<br />
رو ﺷ ﺗ ﻧودﻣ وا ورﻻ ﻐه ﻓ رﺎﺟ وا ړﺟ ﺳﺎﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
هد ﺧا ﻟ ﻧودﻣ وا ورﻻ د د . ﺧا رﺎ ﺗ هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د <br />
،هورﻻ ،هﺎﻣ ﻧﺳ)<br />
ﻧﻣاو ﻣﺎﻋ د ﻟ ﻟﻧ ماﻗا ﻣ ﻟ ﺷ ا<br />
وﻳا ﻟډ ﻟ ﺗ ﻟﻧ ﻟرو نﺎﻣزﺎﺳ د ( راﻧ وا ﺗﺎﺗ رازﺎﺑ ﺎﻳ ﺳ د ،ﻧﺑﺎﻋا<br />
وا ﻧﻣاو ﻣ هد اد ﺗاﺳ<br />
ﻟﺎﻳﺑ هﻳ . ر وﺎه ﻣﺎﻋ وا تارﺎﻬﺷا ،ﺳر<br />
د ﺗاﺳ د ﻟ ﻣ . د ﻧوﺑ ﺑ د ﻳ ل اد ، ﺎ ﻳ هﺳ ﻧودﻣ ﻳﺎ<br />
ړو فه د ﻧودﻣ ﺷ لﻧ مﺎ ،ﻟو نﺎﻣا ،هد هرﻏ ،ﺷ ډ ﻋ<br />
. ﺷ نﺎﻣا ﻧﺎﺑ ﺷ ﻳ ﻟډ<br />
ﺑ وﺑ هرﺎﻟ رﺎ ﻳ ﺷ د وا<br />
رﺎﻣ<br />
ﺧ/<br />
ﺧ ﺎﻳ بﺟ/<br />
بﺟ ،بﺟ/<br />
لﺎﺷ وا ل ړوﺎ رﺎﻣ د ﻣ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ لاﻳﻧ . ﻏ ﻧﻳﺎ ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د لوړﺟ ﻧﻓﻼا<br />
ﺑ د : ﺷ ﻻ ﺳﻻﺗ رﺎ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻏ وﻣ د ﺳ ﻟو وا ﺳ<br />
ﻟ ﻧﺣ ﺑ د بﺟ (Human Rights Watch) نﺎﻣزﺎﺳ ﻧرﺎ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ<br />
د ﺗ رﺎ ﺗ ﻟﺎﻌﻓ هﺳ ﻧﺎﻳﺷ ﻏد ﻟ ﻐه . ﻟ رﺎﻣ دﻧ ﻳډ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
هرﻣ ﺗاﺳ د هرﺎﻟ نﻟﺑ د ، لار دﺎﺳا وا هاﺷ ه ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ<br />
هرﺎﻟ با ﺗ ﻐه ﻟ ﻟاﻳﻧ وا لﻧ ږﻏ ﺗ ﻳﻧا ﻳا ﺳ رو ډاډ وا رو<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ وا ﻳﺎ ﻟ ﻧﻣ د رﻻ ﻟ رﺎ وا رﺎﻣ ﻏد د<br />
. ر سﻻ ﻋ
ورﺎ ورﻻ وﻳړﺟ د دﺎﺗا ﻳ د ﺳ ﻟاﻳﻧ . تﺎﻳز<br />
ذﻧ ﺧ ﺳ ﻟو د ﺷ ﻻ<br />
. د ﺷ ﺑ ﻓ ﻟرﺎﻳد بﺎ د ﻧﺎﺑ<br />
ټﺎ ٢ -<br />
رﻣ هرﺎﻟ ﻧورﺎ ﻳ ﺷ وا ﻧﻓﻼا د<br />
ﻧﺎﻳﺷ د ړوار ﺗ سﻻ ډاډ وا ﻳﻌﺗ ﻧﻓه ﻳا هدﻣ دږوا وا ﻳا هدﻣ ﻟ ﺧ -١<br />
ﻧﻓه ﺳﺎﺳ هد اد هﺧ ﻬﻣ ﻟ ﺗ هﺳ وﻳړﺟ د فﻼا ﻳ د . د ﺷ ﻓاﻣ ﻣﺗ<br />
مﺎ ﺳ ﺗ وا ﺎﻟاﻟ ،ﻧاﺗ د ﻟاو ﺧﺑ د . و ړو ﺗ د وا ر ،لﻌﻣ<br />
. ﻧو<br />
د : ﻟ ،ﺷ لار هﺳ ﻧﻏ ﻳ ﻏ فﻼا د ړﺟ هﺳ ﻧﻣاو ﺳاد -٢<br />
ﺎﻳ ﻏ ﻳ ﺗ لدﻳا ﻣ د ﻧوﻀﻣ ﻣﺎﻋ ، وﻳو ﻳ د ه ﻳ<br />
ﻧﻟ هﺳ لوﻣ ﻳ ﻟ ورﺎﻣﺎﻋ هﻳ د ﺎﻳ ﺷ ا لار ﻧﺳﻻ ﺧ ﻣﺎﻋ د ﻧﺎﺑ ضﻋ<br />
. <br />
. و ﺑ<br />
وا ﻧو ءاﺟا ﺎﻣ ﻏد ،وړا ﻣ ﻣ ه وﻧﺳ ﺳ ﻟ -٣<br />
د لوړﺟ نﻼ وا ﻓاﻣ د ﻐه وا ﺳو د ﺑ د ﻧﺎﺑ ﻧﻓه ﺷ ه د -<br />
رﺎ د وا ﻟا د ﺟو د ﻧ . ﻌﻣ ﻧ وا لﻣ ﺳرو رﺎ د ﻐه<br />
. ﺧاو رﺎ رﺎﻳز هر ﻟ ﺳو<br />
ها ارﺧ هرﺎﻟ ﻳړا ﻧﺗار د اد . ﺧ ﻏ ل ه<br />
نﻟﺑ د ﻟﺎ وا ﺳو د -<br />
ﻣ : ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﻳړا هرﺎﻟ ﺳو د سﺎﺗ د هﺳ ﺑ ﻳ وا هﺎﻣ د . ﻟ<br />
ﻟ ﻳ ( ﻧﺳرد)<br />
د ﻧﻟ ﺎﻳﺑ د ، ﺧ ﻲﺎ ﺧ هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ د وﻏ د ﺗ<br />
. رﻧ ﺳاد وا ړﺟ ﻧﻏ ﺗ ﻣ ،<br />
http://www.icbl.org/resources/campaignkit/campain.html<br />
91<br />
: ﺳ<br />
ﺳﺎﺳ ﻏ ﻟ وا و ﻟﺎﻳﺑ تﺎﻳز ﻳډ ﺧو ﻐه ﺷ ا ﻳﺎ ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د<br />
لوډ ﻏد د هﺑﺳ . ﺷ او بﻳزﺎﺳا ﺧ ﺗﺎﻳز د و ﺧﺑ نزو<br />
ﺷ ړﺟ ﻟډ ﺑﻼﺑ ﻟ ﻟ د هو ﺧ ﻳډ ﺷ ﻻ ﺧو ﻐه ﻧﻳﺎ<br />
عﻣ هﻳ وا و هﻏا ﺗﺎﻳز ﻧﺎﺑ ﺳر وﻳا ﻟډ ، ﻟار ﺗﺎﻳز ﻳډ ،و<br />
47<br />
. ناﻋ وا حﻣ ﺗ ﻟﻌﻣ<br />
هﻳډ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د : ل ﺑ وﺑ ﻳﺎ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻋ د ﺳو د ،(GTZ)<br />
ﻟ ﻳرﺎه ﺗ د نﺎﻟ د<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻧﻧا ﻏد ،٢٠٠<br />
،ﻟﺎﺳر ﻧرﻻ د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
http://www.gtz.de/de/dokumente/en/-decosac-NGOManual-2005.pdf<br />
47
92<br />
ټﺎ ٣ -<br />
ﻳﺎ لاﻳﻧ ﻟ ﻊﻣ د ﻧﻣ د<br />
ﻳ فه د فﻼا ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د ﻳﺎ لاﻳﻧ هرﺎﻟ ﻟ ﻊﻣ ﻧﻣ د<br />
ﺧو ﻐه <br />
لﺎ ١٩٩٢ نﺎﻣزﺎﺳ ﻏد . د لړو ﻣ ﻟ لﺎﻌﺳا وا ﻟﺗ ﻧﻣ ﻧﺳ د<br />
Human Rights Watch, Medico International ) ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﺷ ﺷ ړﺟ<br />
Handicap International, Physician for Human Rights, Vietnam Veterans of<br />
ﻓاﻣ ﻟ ﻧﻓه ﺗرو ﺗ ﺑ ﻳ ( America Foundation and Mines Advisory Group<br />
. و رﺎ ه هرﺎﻟ ﻧﻓوه و<br />
ﺧ د ﺗ هو<br />
ﺷ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ١٠٠ ﺳﺎد د ﻐه ﻧ هﺷ ﺧا ﻟ ﻳﺎ ﻣﻟ د<br />
وا ﻟډ ﻟﺎﻳﺎ وا هﻣ ،ﺧ وړز ،ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ ، د ﻧوداه ٩٠ د ﻐه هو<br />
،ﻣ ،ﻳا ﺳ ﻐه . د ﻣﺎﺷ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻳﺎﻣ وا ﻟﺳ ،لو د ﺳو د ،ﻧﺣ ﺑ<br />
د . ﺳﻳ ﻣ ﻟ ﻧﻣ ﻧﺳ ﻧا ﺎﻳ -نﺎﻧا<br />
ﺗ رﺎ ه ﺳ ﻟا ﺑ وا ﻣ<br />
ﻟ ﻧﻣ وﻣ د نوﺗ ﻌﻣ د ﻧﻣ د ،ؤ لﺎ ١٩٩٩ بﻟﺎﻳﺑ ﺳ ﻳﺎ ﻏد<br />
. لﺷ ا ﻊﻣ لﺎﻌﺳا وا ﻟﺗ ﻧﻣ ـ نﺎﻧا د ﻣ ﻟ نوﺗ ﻏد د وا ﺷ ﻳﺗ اﺧ<br />
. ه ﺳﻻﺗ هﻳﺎﺟ ﻟﺳ د ﺑﻧ د لﺎ<br />
١٩٩٧ ﻳﺎ لاﻳﻧ هرﺎﻟ ﻟوﺑ د ﻧﻣ د<br />
http://www.icbl.org:<br />
ﺳ<br />
وا ه<br />
د هړا ﺗﺎﻋﻣ و د ﻣﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د رﺎ وا رﺎﻣ زاراه<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻐه ﺷ ﻏ وا ﺷ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﺳﻣ ﻟدﺎﺗ ﺗ<br />
ﺷ ﻳ د هرﺎﻟ د د . ﺗر ﻏ ﺷ ﻻ ﺳ ﻧوداه ﺎﻳ ﺳ د د<br />
ﻳ ﻐه ،ﺷ ارو هدو ﺗ ﺗاﺳ ﺧړاه ﻳ ﻳﺎﺑ ،ﺷ ﺧاو رﺎ ﺗ ﻣﻏا<br />
نﺎﺑﺻ ﺗ ﺑ د . هراه هرﻻ هرﺎﻟ ﺳر سﻻ د ﺗ ﺎﻣ ﺑﻼﺑ ﺗاﺳ<br />
وا تﺎﻣﻌﻣ ﺧ هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د ( ﻣوﺎﻣ ﺎﻳ Otpor)<br />
رﻏ ﻧﺎﻧا د <br />
لﺎ<br />
٢٠٠ . ل ﻳﺷ هﺳ ﻧرﻏِ ﻟ ﻧﺎﻧا د نﺎﺟ لﺎ ٢٠٠٣ ﺗ<br />
د ﺗ ،و ﺳ ﺗ نﺎﺑﺻ رﻏ ﻧﺎﻧا د خړا ﻟﺎﻣ د ﻣﺣ د ﻳاوا<br />
د <br />
ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧوﺧ ﺳ ﻟ ﻏرد د ﻳاوا<br />
د وا هدز د ﻧﺗرﺎﻬﻣ د وﺗاوﺧ وا ﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
48<br />
. و نو ﻧورﺎﺳ وا ﻧﺳر هرﺎﻟ ﻧرﺎ د ﺎ ل ﻳﺷ<br />
ټﺎ -<br />
هرﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻟ د رﺎ ﻳ ﺷ د<br />
لوډ بﻳﻏ ﺷ ،د ود ﻳاوو ﺗ ه ﻳﺎﺑ ﺷ ﻟ ﻧﻣ د -١<br />
. ه د وﻏ ﻟ وا ﻟ ړﺟ<br />
48 Janovic, Milja, Rage against the Regime: The Otpor Movement in Serbia in Van Tongeren, P.Brenk, M;<br />
Helma, M. and J.Verhoeven (eds) People Building Peace II: Successful Stories of Civil Society, Lynne Riener<br />
Publishers, Boulder, 2005.
د ه <br />
عﻣ ﻳ د ﺷ ﻻ ﻧ ﺳﺎﺑو رﺎﻳز ﺳ ﻳﺎﺑ ﺷ ﻟ ﻧﻣ د -٢<br />
د ړﺟ م رو وا ړوﺎ ﻧاﺗ وا بﻣﻏا ﺧ رﻻ ﻟ ﻧ ﺧ<br />
. ﺷ ﻻ رﺎ ﺗ هﻳډ هرﺎﻟ ﻧﻓه ﻣ<br />
ﻧاړو بﻟرو بﺎﺣوا بﺗﺑ ،بﻳزﺎﺳا ،ﺑﺎﺗﻣ ،ترﻗ د ﻳﺎﺑ ﺷ ﻟ ﻧﻣ د -٣<br />
. و سﺎﺣ هﺳ ﻧﺧړا ﻧﻬﺑ ﻟ ه وا ﻧد ﺷ د ه<br />
ﻋ د ﻳﺎﺑ ه ﻟ ﻟ ﻟﻳﺷ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻟ ﻧورﺎ وا وﻧد د ﺷ د ﻟ ﻧﻣ د -<br />
. ﻟو سﻻ رﺎﺑا ﺳوار نﻟﺑ د وا ﺷ ﺧا ﺗ ډ<br />
: ﺳ<br />
European Centre for Conflict Prevention, Conference Report: From Reaction to Prevention:<br />
Civil Society Forging Partnerships to Prevent Violent Conflict and Build Peace; Working<br />
Group on Civil Society Networks; Global Partnership for prevention of Armed Conflict,<br />
ECCP, Utrecht, 2005, p.43<br />
ﻟ ﺗ د ﺎ ﻳډ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻏد ﻟ د ( مورﻓ)<br />
ﺎ ﺟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧﺑ ﻣﺎﻋ ﺷ ﻻ ﺟ ﻏد . ړوﺎ ﺑ ﺧ وا ﻳړا هﺳ ﻧﺎﻳﺷ ورﻧ<br />
ﺎ د ه وا ﺗﺎﺳو ﻳړا هﺳ ﺑ ﻳ ، ﻳ هرﺎﺧ وا رواو ﻧﻣﺎﻐ ﻐه د ،او هرﻻ <br />
. و هزرﺎﻣ هرﺎﻟ<br />
ﻧﻓه ﻳﺷ<br />
49<br />
وﺗ . د ﺟ ﻏد د هﻳ ، لﺎ ﺗا ﻳ سوا (WSF) مورﻓ ﻟ لاﻳﻧ<br />
ﻳﺎورا ﻟ ، هدو ﻧﻣورﻓ وﻟ ﻋﻣ وا ﻣ ،ﻣ ،وﻳا ﺳ وﺷ ﺑ ﻧ<br />
ه نﻟﺑ ﻗا د وا مورﻓ<br />
ﻟ ﺗﻻﺎﻳا هﻣ د ،مورﻓ ﻟ ﻳﻣا نﺎ د ،مورﻓ ﻟ<br />
داه ﺎﻳ ﻟ هﻳ ﺗ هﻋﺎﻣ ءﺎﻀﻓ<br />
هﻳ ﻧﻣورﻓ ﻋﻣ وا ﻣ . مورﻓ ﻟ<br />
ﻟ لاﻳﻧ ه ﺳاﻳد د ﺗ ﺑ د . ﺷو ﺧ وا ﺑ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﺳﺎﺣ<br />
Gartagena de د ﺷﺎﻣ نﺟ د لﺎ ٢٠٠٣ د ﺎﻟ ،ﻧﺣ ﺑ د ،مورﻓ ﻋﻣ<br />
اﻳ ﻧ ﺷ بﺎﻧا ًاﻗ ﺎﻟ . ﺷ لوړاو مﺎ قﺎﺎﻗ د ﺗ ﻳ ﻧ وا هﺟ Indias<br />
داز ﻳ د ﻧﺎﺑ عﻣ د ه ﺟو د ﺑ ﻟ ﺎ هړز ﻧﺳ د ﺟو د<br />
ﺑ د ﺎﻧﺧ ﻳډ وا ﻊﻣ ﺎﻟ<br />
ﻳ ﻐه ،ﺷ هراوا هرﻻ هرﺎﻟ ﺑ<br />
50<br />
. ﺷو<br />
هرﺎﻟ ﻟوﻧﻣ د ورﺎ ورﻻ وړﻻو<br />
ﺑ د ﻧﺎﻧﺎﻧا د ﻳوﻳو ﻳا د رﻏ لاﻳﻧ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د WSF -<br />
ﻧوﻟ داه ﻧ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ ﻏ ،ﻳدﺎﺗا ﺻ ،ﻟډ ﻣ ﻟﺎﻌﻓ ﻧ رز د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د مورﻓ ﻏد . ﻏ<br />
نﺎﻣا ه ﻧ ﺑ هﻳ»<br />
ﻐه . ﻌﺗ ﻧﻓه ﻟ ﻣ ،ﻧ هړا ر ﻧرﻏ ﻟﺳ د وا ﻟ ،ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺑ ،ﻧرﻏ<br />
مورﻓ دﺎﻗا لاﻳﻧ ﻣﻧ Davos د ﻳﺳ د نﺎ ﺧ ﻐه وا ،د ﺷ ل هﺳ ﻧﻻ رﺳ ﺗ ﻣ ﻳ د ﻣﺎﻧ « ﻟ<br />
ﻧ ﻬﻣ ﻳ وﻳﺧ ورﻣ د رﻏ ﻟاﻧﺎ د ﺳﺎﺳ لاﻳﻧ WSF ،ﻧ ﻧﺎهرﺎ د ﻟ ﻧﻣ د . ﻟﺑ لﺎﺳ<br />
: ﻌﻟﺎﻣ ﻊﻣ ﻏد ﺎﻟ . د ﻟﺑﻟ<br />
Glasius, M M. Kaldor and H. Anheier (eds), Global Civil Society 2005/6, Sae, London, 2006, p.234.<br />
50<br />
Glasius, M M. Kaldor and H. Anheier (eds), Global Civil Society 2005/6, Sae, London, 2006, p.204.<br />
93<br />
49
94<br />
ﻧوزرا وا ﻧرﺎ<br />
ﻳﺎﺑ لو<br />
. ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ وا ﺷ لرﺎو ﻳﺎﺑ ﺗاﺳ ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د<br />
ﺎﻳ – ١ : ﺳﻣ ﺧﺑ د ﻧرﺎ . ﺷ ا ﺣ لوډ ﻳﺎ ﺷو<br />
ﺎ د ﺎﻳ -٣<br />
؛ هد ﺷ لﻟ هﺳ نﻼ ﻟ ﺟدﺑ ﺎﻳ -٢<br />
؛د ﺷ ﻋ ﺳ هﺳ نﻼ ﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
ﻧﺎ بﻟﺎﻳﺑ د ﺗ ﺷ ﺳوار ﻳﺎﺑ تﺎﺣﻼﺻا وا -<br />
؛د ﺷ ﻣ رﻟ ﻧﻓه<br />
ﺧ ړو فه د ﺷ ا ،ﻳﺎﺳو ﻐه د ﻟ ﺻﺎﻋ ﺗاﺳ د ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د . ﺷو<br />
ﻧﺑا ﺧ ﺗ ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ ﺗ رﻻ ﻟ « ﻟډ ﻧورﺎ »<br />
د<br />
. و ﺑ ﻧﺎﺑ<br />
ﻟ ه وا د ﻏار ﺗ سﻻ ﻧﻓه ړو رﺎﻧا د ﺎﻳ ﺷ و ﻟ ها ارﺧ هرﺎﻟ د د لوزرا<br />
لوډ ﻏد وا هﺳ ﻧﻧﻼ<br />
ﻧﺗار د ﻳﺎﻧ ﻧوزرا د . ﺳﻣ ه هدز ﺳو<br />
د تﺎﻋﻼا ﻧد د ﺷ ا ﻧوزرا روژ ﻳ . ﺳﻣ هﺳ ﻧﻧ<br />
ﻏا د ﻳﺎ د ﻧﺎﺑ ﻟډ ړو فه د ﺎﻳ ﺷ لﻟو ﺗ ﺷ ﺧاو ﺎﺣا ﺗﺎﻳﻧ<br />
. هد هﻣ <br />
ﻳﺎﺳو<br />
ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د ﺳ لاﻳﻧ وا ﻣ ،ﻣ د داﻣ ﻐه لړﻟ ﺳ د ه د<br />
ﺗ ﺧا رﺎ ﻳﺎﺳو ﻳﺷ ﺎ . ﺷ ﺑ وﺑ وا ح ﺗ ﺻﺎﺧ هرﺎﻟ<br />
. ﺷ لﻧو ﻧﻻ فه و مﺎﻋ ﺎﻳ ﻏ ﻧﺎﻟرﺎ ،نﺎهرﺎ ورﺎ د هﺎﻣ د ،ﺳر ﻳا ﻟډ<br />
،ﻧوﺳ وا ﺎﺧ ،ﺎرو ﻟ ،ﻟو ﺷ ﻳارﻧا<br />
ﺎﻳ ﻳا ﻏ ﺎﻳ ﻳﺗ ﺷ ا ﻐه<br />
. ﻧﻏﺑ ﺗﺎﻐﺗ وا<br />
ﺑ ،(<br />
لﺳ)<br />
ﻟ ،ﻧﻧﺎﻧ<br />
ټﺎ – <br />
رﻏ ﻣﻧ ﻣوﺎﻣ ﺎﻳ Otpor ﻧﺎﻧا د نﺎﺑﺻ <br />
د ﺗ ،ﺷ ړﺟ رﻏ ﺳ ﻳ ﻧﻻ ﻣ ﺗ ﻣ د Otpor لﺎ ١٩٩٨ <br />
ر رﻬﺟ ﺧو ﻐه د وا رو ﺗﺎﺧ ﺗ ر راډ وا ﻳو د وا هو<br />
ﺧ نﺎﺑﺻ<br />
نا ﻳ فه وا ؤ رﻏ هﻣ ﺑ ﻳ Otpor . وار ترﻗ ﻟ ﻳوﺳﻣ نادﺑﺳ<br />
ﻧورﺎﻌﺷ ﻏد . هﺷ ﻟﻟ ﻧورﺎﻌﺷ د هﺳ ﻧر ﻟ ﻧﺎﺑ ﻧﻟاﻳد داﺑ د هزرﺎﻣ . ؤ ﻧ<br />
ﺎﺷ ﺗ ﻧورﺎﻌﺷ د د ا ﻧ لوډ ﻳ ﻣ ﺧ مﺎﻋ ﺳ ﻣﻟ <br />
. ﻟو ﻧﺎﻧ ﻳا د رﻏ ﻟو ﻳ د ﻳژر او د ﻐه ورو ورو ،د ړﻻو<br />
،و نﻼﻋا ﺎ ﻣ ﻟ ﻣ د ﻳوﺳﻣ ،<br />
ﺷﺎﻣ ا د لﺎ ٢٠٠٠ د<br />
ﻏد . « ! د ﺧ د»<br />
ﻌﻳ Gotov je : ؤ اد ﻳ رﺎﻌﺷ وا ر سﻻ زرﺎﻣ ﺧ Otpor<br />
ﻧ ﻐه ل ﻟﺗ هرﺎﻟ زرﺎﻣ ﺧ د داﻣ ﺷ ﺳﺎ د Otpor دﻣ<br />
د Milja Jovanovic د . ؤ ﻣﺎﺷ ﻧﻧﺎﻧ وا داﻣ ﺗﺎﻐﺗ ،ﻟﺎﺳر ،ﻧوﺳ ،T-Shirt<br />
ﺎﻳ<br />
ﻧﻧ ﺳ وا رﺗ د ﻣ ﻟ ﺎﻳو د ،ؤ ﺟ ﻟ ﻟﺎﻌﻓ ﻬﻣ وﻳډ د رﻏ د ﻣ<br />
ﻏد د اد .( ؤ ﻳوﺳﻣ د ﻣ)<br />
« ! د ﺧ د»<br />
: ؤ ﺷ ﻟ ﻧﻓﺣ ورﺗ نﺎﻧ<br />
ه هﺳ ﻧوﺳ<br />
ﺗﺎﻐﺗ د ﻳوﺳﻣ د ﻧﻧﺎﻧ ﻧﻧ ﻏد . ؤ رﺎﻌﺷ ﻣ ﻏا ﻟ ﺗ زرﺎﻣ
د . ؤ ﺷ ﻧ ﻧﺎﺑ ﻧﻧﺎد د وا وﻣ ،ﻧﻗوﺻ ﺗﺎﺗ د ،ورﺎﺷا ﻧﺳد<br />
،<br />
Otpor د . ﺷ لوار رﻻ ﻟ ﻳأر د ترﻗ ﻟ ﻳوﺳﻣ ،٢<br />
ﺳ د لﺎ ٢٠٠٠<br />
. ﺧاو هﻧو هﺳ ﻟار ﻳژر نﺎﻌﻟا ﻣ ړﻣﻧ د رﻏ<br />
: ﺳ<br />
Jovanovic, Milja, Rage Against the Regime: The Otpor Movement in Serbia in Van<br />
Tongeren, P.M. Brenk, M. Hellema and J.Verhoeven (eds) People Building Peace II<br />
Successful Stories of Civil Society, Lynne Rienner Publishers, Boulder, 2005.<br />
95<br />
داﻣ ﻳرﻧا – ﻳﻏ<br />
ﻳډ هرﺎﻟ ﺳوار نﻟﺑ د وا ﻧوړا مﺎ د ﺧ مﺎﻋ د ﻧﻓ ﻣ وا ﻳﻳو ﻟ داﻣ ﻳرﻧا<br />
-ﻳﻏ<br />
د نﻟاﺳ د ﻣﺎﻧ هﺎﺷ ﺎﻳ ،WITNESS,<br />
،نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ لاﻳﻧ د . د ﻣﻏا تﺎﻳز<br />
لد ﻓ ﻏد . د ړﺟ ، Operation Fine Girl ﻓ ﻣ ﺟ ﻧر<br />
د ﻧﺎﺑ ، ﺧا رﺎ ﺗ ﺳو ﻳ د ﺟ د زوﺎﺗ ﺟ ﻧﺎﺑ ﻧ<br />
د ﻓ ﻣ ﻏد . ﺧا رﺎ ﺗ ﻧﺎﻳﻣ وا و د ﻐه ﻟ زوﺎﺗ اﻟ ﻧﺎﻏﺎﻳ<br />
. ﺷ ړﺟ ﺗﺎﻗ ﻳ ﺗ هرﻣ ﺎﺑ وا ﺷ لﺗ ه نا ﻳ<br />
. هرﺎ تﻗ ﻟرو تدﺎﻬﺷ ﺷ د وا ﻧورﻧا ﻣ د Operation Fine Girl<br />
ﻧوزوﺎﺗ ﺟ د ﻧﺎﻣز ﺳورو ﺟ د نﻟاﺳ ﺗ هو ﺳﻣ ﻳﻳو ﻏد<br />
رﺎ ﺗ ﺳ ﻳ د ﻳﻳو ﻏد ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻧﻣ د . ﺷ ناﻋ عﻣ<br />
ﺗ ﻧاړو ضﻋ ﺗ ن ﻳﻼوا ﻳوﺎر د وا ﻟ ﻟاﻳﻧ لﻧاﺗو<br />
وا ﺧاو<br />
د زاراه ﻓ ﻣ Operaion Fine Girl . ﻧو مﺎ ﻐه ﺗﺎﺗ زوﺎﺗ ﺟ د<br />
ﺧ ﻧﺎﺑ وﻏا ﻧاور ﺟ د ﺗ لهو ﻧ ﻋ ﺗﺎﻣﺧ وﻟ وا ﻳﺎﻏور<br />
رﺎ ه ﻧوﻣ ﻧو د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ وا ﺎورا ،ﺎﻳﻓا ﻳﻳو ﻏد ﻟ<br />
. و<br />
51<br />
. د ﺷ ﺧا<br />
ﻳډار<br />
د ﺳ د ه د ﺳ ﻓاا وا ﻟزو ﺑ ﺗ ﺻﺎﺧ وا ﻟوﺧ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻳدار<br />
وﺳ د ﻣ ﻟډ ﻟ وا ﻟاو د زاراه ،هد ﺳو ا هﻳډ هﻳ هرﺎﻟ ﻟوړﻟ<br />
ﺻﺎﺧ ﻳد هد ﻳډار ﺗﺎﻣﺧ هﻳ ﻐه ﻳډار ﻳ ﻣ . ﺗرو ﻣﺧ ﻟ ﻳډ اﻟ ﻧﺎﻳډار<br />
د ﻟډ وړوﺎ وا وﺳ د هرﺎﺧ ﻧوﺧ ﻐه ﻳﺎ وا ﻧ مﺎ وا ﻏ ﺳ<br />
ﺑ وا ﻟوﺑاﺑ ﻊﻗﻣ د ﺗ ﺧ ﻣﺎﻋ ﺷ ﻻ ﻳډار ﺗﻻﺎﺣ وﻳډ . و ړو مﺎ<br />
ﻣ . ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ وا ﻏ ﺧ ﻟرو ﻧﺎ ﺗ ﺧ ﺷﺎﺣ وا ﻟزو<br />
د ﻧ ﺳر اﻟ ﻣﺣ د ﻳډ ﺧ ، ا ټه ﻧ د وﺎﺳد ﻳﻳډار<br />
وﺎه د ﺧ د ﻳډار ﻣ هﺎﺑ ﺧ . ﺷ لﺗو د ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧا ﻟ وا ﺷ لﻧ<br />
51 Sources: Gregory, Sam, „Operation Fine Girl Exposes Sexual Violence: WITNESS in Sierral Leone’ in Van<br />
Tonren, P.M, Brenk, M.Hellema and J. Verhoeve n (eds) People Building Peace II: Successful Stories of Civil<br />
Society, Lynne Rienner Publishers Bolder, 2005.
ﻏور وا ګﻟﺎﻳد د ﺳ ﻧوﻟ هﺷ زار اه . ﻟ ها ارﺧ ﻟوړﻟ ﺳد<br />
. ﺳﻣ هدو ړﺟ<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﻧ ﻟ ﺑﺎ د ﺎﻳ Search for Common Ground د ﻳډار Ijambo د<br />
د ،هﺷ ﺳﺄﺗ وا ړﻟ ﺗﺎﻳزروز ﺳﺎﺳوا ﻣﻗ د ﻧوﺑ<br />
لﺎ ١٩٩ اﻟ<br />
د ﻣ ﺗ ﻧ وا ﻧوﺑ د وا ﻟﺳ د ﻳ فه وﺧ ﻧﻣاو ﻐه وﺗاوﺧ وا ﻧﺑ<br />
ﻳﻳډار ٧ د ﻳرﻬﺟ ﺗاﻳد ﻧﺎ د وا ﺎﻧاﻧﺎﺗ ،ﻧوﺑ ﻐه . د ﻳړا<br />
52<br />
. ﻳﺧ رﻻ ﻟ ووﺎﺳد<br />
ﻧا لاﻳﻧ ﻧوﺧ د ﻳډار ﻣ د ﻟ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د زاراه ﻧﺎﻳډار ﻣ<br />
هﺳ ﻧﺎﻳډار ﻣ ﻟ ټ ټ ﻧ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻏد ، ﺗﻼﻣ ه اﻟ (AMARC)<br />
. هد ﺎﺧا ﻣ فه ﺳﻣ ﻏد ﻟ . ﺳﻣ<br />
د وا Amara, Quechua روﻓ لﺎ ٢٠٠٨ د ﻓد ﺗﺎﻣﺧ<br />
وﻳا ﺳ د ﺎﻳﻣا ﺗﻻ د<br />
AMARC- د ماو ﻳﻳدار ﻏد ، ماو ﻳﻳدار ﻧ ﻳ ﺑژ وود Mayan<br />
53<br />
ﻣﺑ د ﺎﻳﻣا ﺗﻻ ﻧﻣاو ﻳﻳډار ﻏد . ﻟ رﺎه هﺳ ﺷ ﻣ Pulsar<br />
ﻳﻳډار ﻏد ، ﺧ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ وﻳا ﺳ<br />
هد ﺧﺑ هﻳ ﻧوﺧ وﻧﺎ ﺧ<br />
54<br />
. ﺗﻼﻣ ه اﻟ (IFAD) قوﺻ ﻬﺟو ﻟاﻳﻧ د هرﺎﻟ ﺎﺧاد ه د ﻧﻣاو<br />
96<br />
ټﺎ -<br />
ﻧوﻏ ﻳﻳډار هﺣﺳ ﻟ ﺑ<br />
د ﻳﺎ ﻳﻳډار ﻟاﻳﻧ ﻳ AMARC د ٢٠٠٨ (RVSF) ﻧوﻏ ﻳﻳدار هﺣﺳ ﻟ نوﺑ<br />
د هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ د اد فه ﻳ ﻐه د . ﻳﻟﺗ رﺎه ﻧﺎﻳډار ﻣ د ﻧ د<br />
وا ﻟﺎﺗ ،ﻟﺎداﻧ د RVSF . ﺑاﺑ تﺎﻧﺎﻣا ﺳر سﻻ د هرﺎﻟ ﻟډ ﻳﺷ ﻧاوﺎﺗ وا ﻟ<br />
ووﺎﺳد ﻳﻳډار ﻳﻼﺳ وا ﻧﻧا د هد ﻧوﺧ ﺑژ ﻐه . تﺎﻋﻣ ﺟ<br />
. ﻳﺧ ورﺎﻗ ﺳاو<br />
ﻟړو ﻣ ﻟد ﻧﺷ ﻟ د ﻟﺎﺗ داﻧ د ٢١ چرﺎﻣ د اﻟ ﻧﻣ وﻣ د لﺎ ١٩ <br />
ﻟ ﺷ د AMARC د هد ﻧوﺧ رو هﻳ RVSE 2008 د . هﺷ نﻼﻋا ﺗ رو د<br />
ﺎﻣ وﻟ ورﻧ ﺳاد وا قﺣ وﺎﻣ ،ﻏز د ﻧﺎﻳډار ﻣ ﺗ ﻳﺧ رﻻ<br />
ﺳ ،ﻣ د هﻧ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د د اد فه زرﺎﻣ ﻏد د . ﺧاو هﻧو ﻟﺎﻌﻓ<br />
. ﺷو ﺑﺎﻣ ﻟﺎ داﻧ د ﺳ ﻧ وا<br />
Source: http://rvsf.amarc.org<br />
52 Source: http://www.sfcg.org/programmes/burundi_studio.html<br />
53 Pulsar, an AMARC initiative, has been transmitting news and information electronically throughout Latin<br />
America and Caribean since 1995.<br />
54 Source: http://www.ips.org
97<br />
ﻧﻧا<br />
ﺳﻣ ﻟﺎﻣ د زاراه وا ﻟه ،ﻳﺎ ،ﻟدﺎﺗ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ،ﻟﻟ تﺎﻣﻌﻣ ،ﻟﺳر ﺧ د ﺎﺳ ﻧ<br />
،ﻧﻳﺎﺳ ﻳو ﻳ ﻟدﺎﺗ ،ﻧﻣورﻓ ﻧﻧا . هد ﻟ ﺳو ړوﺎ هﻳډ هﻳ ﻧﻧا هرﺎﻟ ﻟﻟ<br />
د وﺎﻧﺎﺳ ﻋ وا ﻧ ﻐه<br />
ل اد ،ﻟ ﻳ ﻟدﺎﺗ رﻻ ﻟ ﻧﻟ ﺎﻳﺑ د ﻣﺗ ﻟډ ﺑﻼﺑ<br />
ﺳﺎﺳ ﻧوژ رو د ﺷ او ﺗ ﺷ ا لد رﺎﺧا و ه د ﻧ <br />
ﺎﻳ وا وزﺎﺳا ﻟ ﻟډ ﺳﺎﺳ د ه ﺎﻳ وا وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ ﻟ د هﺑﺳ وا ﺧاو ﺧﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
ﻣز ﻧﻧا زاراه . ﻳﺷ<br />
ﻓ وا ﻧ ﺧ وا ﻧو سﺎﺗ هﺳ ﺗﺎﺳﺄﺗ ورﻧ ﺳاد<br />
وا و رﺎه هﺳ ﺑ ﻳ ﻬﺑ ﻧوﺣﺳ ﻟ ﻧوداه ﺧ د ﺧ هﻋﺎﻣ<br />
ﻳ ﻣﺗ وو مﺎﻋ د ﺗ ﻣﻋ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د وا ﻧورﺎ ﻳ ﺷ د ﺗ ﺻﺎﺧ<br />
. د ﺑاﺑ وﺎﻧﺎﺳ هر هرﺎﻟ رﺎ وا ﻟوړﺟ فﻼﻳا د<br />
روﻓ د لﺎ ٢٠٠٣ د Moven.org وا UnitedforPeaceandJustice.org ﻟ ﻟډ ﻟ ﺎﻳﺑ<br />
ﺗ ﻧﺳ ﺗ ،هوﺎﺑﻟو ﻧ ﺳ ﻟه ﺧ ورز ﻧ ﺳ د رﺎﻳﻧ ١ <br />
. ﻳ سﻻ هﺳ ﻧﺟﺎﺣا ﻟاﻳﻧ ﻟ ﺟ د قاﻋ د وا ووار<br />
تاﺑﺎﻣ<br />
ﺑ<br />
وا ﻧ ه ﺳﺎﺳ د وا ﻟوﺧ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻧﻣﺎﻐ يﺷ ﻟ رﻻ ﻟ ﻐه د وا ﻧﻧﺗ ﻳﺎﺑﻣ<br />
ﺑ . ﻧ هﺳ ﺑ ﻳ ﺳ وا ﻧ لﻌﻣ ﺗﺎﻣﻌﻣ د تاﺑﺎﻣ ﺑ . د ﻳﺎﺳو ﻋ<br />
هرﻻ ﻳ هرﺎﻟ ﻟرو<br />
وا ﻟﺳر ﺧ د ﺧو ه وا ه د ﻳﺎﺳو ﻐه تاﺑﺎﻣ<br />
ﻧر ﺎﻳ وا ﻧارﺎه ،وﻣ د ﻟ ﺳ ﻳﺷ لﻧ وا ړو رﺎﻋا د ﻳﺎﺳو ﻏد . هد ﻧا<br />
ﺧ د ترﻗ ﻳﺎﺳو ﻏد د . هﻳ ﺻﻼﺣ هرﻻ هرﺎﻟ ﻟوﺧ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺳ ﻣﻟ وﻏ<br />
ﻣﻏا ﻳډ هرﺎﻟ ﺧ د ﻟ ﻐه<br />
د ﺷ ا تاﺑﺎﻣ ﺑ . د ﻐﻧ بﻳﻧ ﻟﺳر<br />
د لرو تﺎﻣﻌﻣ رﻻ ﻟ ﺳر د وا د ﺑ تﺎﻋﺎﺟا وا هﺎﻣ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺗ ،و<br />
وړا ﻣ ﺗ ﻳﺎﺳو ﺗاﺑﺎﻣ ﺑ ﺧ ځرو ځرو ﻟ ﺳاد . ﻟو اﻟ ﻣﺣ<br />
. هرﺎ هﺳ ﺳﺎﺳ وا<br />
مﺎﻧ او ﻟ جﺎﺣا وا ﻟﺎﻣ ﺧ رﻻ ﻟ ﻐه د وا<br />
ټﺎ ٧ -<br />
ماﻗا لو د ﺳو د ووز د<br />
د ﺳو د ووز د ﺗ ﺧﺑ ﻳ د زرﺎﻣ ﻣﺎﻋ ﺧ د فﻼﺧ ﺗﺎﻳزروز ﻟاﺳو د<br />
ﺗاﺳ رﺎﺳ ﺑ هﻳ<br />
ن ﺳو ﺳ وا د ووز د وا (KOSSAC) ماﻗا لو<br />
ﻧﻣ د»<br />
: هد ﻳ ﺟﺗ ړﺟ وا ح لﺳ ﺎﻳ ﻟ ﻣﻧ (Safety Matters) وا<br />
ﻧووا ﻣ ﻳﺎ د لو د ﺳو د ﻟ ﻏد ﻟ . « هﻧ رﺎ ﻳاو ﺑ ﻧاړو<br />
. ﺷ ﺧاو رﺎ<br />
وا ( ﻳډار ،نﻳﻳﺗ ،تﺎﻋﻣ ﺎ)<br />
و دﺟﻣ ﺳر ﻳا ﻟډ ﻣ ﻳﺎ ﻏد <br />
د ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ فﻼﺧ ﺗﺎﻳزروز ﻟاﺳو د ،تﺎﺳﺄﺗ ﻣﺣ ﺷ ﻳ ﻐه<br />
و مﺎﻋ وا ( ﻧﻻ ﻣﺎﻧ ﺗ رﺎﻌﺷ د ﻧ ﻧﻣ د)<br />
ﻧﺗرازو ورﺎ ﻧر وا ﻧزور وا ﻧو<br />
ووز نﺗ<br />
ﺳ د . رو ﺧ ﺗ ﻟ ه ﻟاﺳو د ﺗ ؤ ﺷ ﻳﺗ
ﺗ ﻣ ﻟ رﻻ ﻟ ﺷ د نﺗ ﻳﺎﺑﻣ د زاراه ﻳﺎ ﻏد هﺳ بﻳﻏ د هﺳ (PTK)<br />
ﻧﻣ د ووز » رﺎﻌﺷ وا ﻟ ﻳﺎ د ﺧﺟ هﺳ (SMS) ﻟﺳا ﻧﻣﺎﻐ ﻟ هرز ٠ د<br />
. هوﺎﺳاو ه « ﺎﺧ ﺗﺎﻋﻣ<br />
UNDP, KOSVO Small Arms Control Intitiative (KOSSAC),<br />
http:/www.ks.undp.org/?cid=2.103,226<br />
98<br />
: ﺳ<br />
هﺳ (SMS) ﻧﻣﺎﻐ ﻟ نﺗ د ﺧ ﻧرز رﺟ لﺎ ٢٠٠١ د ﻓ <br />
نو وهﺎﻣ وﺳ هرﺎﻟ ﻟ ﻟ د Joseph Estrada ،ﻣ د ﻟود د ﺗ لﺷ لهو<br />
د»<br />
ؤ مﻧ رﻏ ﺷ له هﺳ ﺳﺎﺳ ﻳﺷ<br />
ﺗ ﻣار<br />
د ﺧو ﻐه . و<br />
ﻣﻧ Smart Communications . و ماود رو ر (People Power II) ترﻗ هود ﺧ<br />
ﻟ نﺗ نﻣ Globe Telecom وا لودﻟو ﻧﻣﺎﻐ ﻟ نﺗ نﻣ ٧٠ ﺷ<br />
ﻧﻣﺎﻐ نﻣ ٢،٧ ﺗ ﺳوا ﻳ رو<br />
دﺎﻋ اد لﺎﺣ ،لوﺗ ځرو ه ﻧﻣﺎﻐ<br />
55<br />
د هرﺎﻟ ﻟ ﻟ د ر رﻬﺟ د تاﺑﺎﻣ ﺑ ،ﻳډار وا ﻧﻧا هﺑﺳ . لودﻟ<br />
. دﻟرد ﻧ ﻬﻣ ﻟﻟ ﻧﺟﺎﺣا<br />
ه ﺎﻳ تر<br />
د ﺳ د ه د . هد ﺳو ﻬﻣ هﻳ هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﺳ د وﺎه ﻣﺎﻋ د ﺳوا ﺗ ﻻ ه ﺎﻳ تر<br />
ر ﺗ ،د ﺧﺟ هﺳ ﻧﻧ ﻟ ﺗ وا ﺎﺗ ﻟ رﻻ ﻣ ﻧاﻣه د هرﺎﻟ ﻟوړﻟ<br />
لاﻳﻧ ﺗ ﻟﻧ وﺎه ﻟ ﺳ ﻣ د ه ﻧﻣ د . د ﺷ ﻣﺎﺗ<br />
رو ﺗﺎﻋﻣ د ﻣا ﺑ د ﺗ ﺧ ﺷ ا ﻧورﺎ ﻧاﻣه د ر ﺗﺎﻋﻣ<br />
. ﺑﻟو ﻧ ﺳ ﻟودﺎﻳ<br />
ټﺎ ٨ – <br />
ﻧوﻏ نﻳو وﻳارﺎﺳ د<br />
ﺧو ﻏد ،ﻟﻳدوﺎو<br />
ﻟ ﺷ ﻳ ﻣ وﻳارﺎﺳ ،ﻣزﻼ<br />
د ﺎﻧزﺑ د لﺎ ١٩٩٢ د<br />
ﺗ ﺳ ﺳﺎ د وا لﺷ لژوو ﺗ ﻳو هود . ؤ ړﻻو رﺎ هرﺎﻟ ﻟﻧار د ډوډ د ﺧ <br />
Vedran Smailovic ،ﻧوﻏ ﺳﻣ ﺑ ور ﺳورو ﻣﻏ ﻟ ځرو ﺑ . لﺷ نﺎ رﻧ<br />
ﺎﺑ وا رو ت اد ﻟ ﺷ هرﺎ ﻣﺎﺟ ﻣﺎﺎﻣ ﺳر ﺎ ﻧدوﺎ د<br />
. هد ﺳﻣ ﻏ ﻟ ﺗ ﻧ ﻐه د ،ﻟوﻏو ﺳﻣ Albinioni’s Adagio<br />
لژو ٢٢ وا ﻟوﻏ ﻳ ﺳﻣ وا ﺗرو ﺗ ﺎ ﻏد Smailovic ځرو ٢١ هه ﺳورو ﻐه<br />
ﻟ<br />
د ﺎﻧزﺑ ،ﺎو ﻟ اد ﻳ ﺳورو ﻧوﻏ نﻳو وﻳارﺎﺳ<br />
د . هوﺎ ﻳ ﻳو ﻧﺎ ﻳﺷ<br />
ﻟاو ،وﻳه ر ﺳد ﺗ لﺎ ١٩٩٣ ﻐه . و لﺳ ﻏز د حور ﻧﺎﻧا د وا ﻣوﺎﻣ<br />
55 Glasius M, M. Kaldor and H. Anheier(eds), Global Civil Society 2005/6, SAGE, London, 2006. p.268
ﺳﻣ ﻧ د وا تﺎﻋﻣ ﻟ ﻐه د . ﻟوﻏ ﺳﻣ ﻧﻳﺎ ﻟدوﺎ د ﻧﺑ د وا<br />
. ه وﺎﻧرد ﻧﺎ ت وا لاﻓ ه ﺗ ﻐه ﺳورو ﻐه ﻟ ،لﺷ ﺧ ﻧوﻏ<br />
http://www.lifpositive.com/Min/Positive_Chronicles/The_Cellist_of_Sarajevo.asp<br />
99<br />
: ﺳ<br />
ل رﺎ هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ<br />
ﻣﺣ د ﺳر ﻳا ﻟډ . ﺧا ﺳر ﺧ ﻟ تﺎﻣﻌﻣ ﻧ ا ﺧ ﺧ ﺗ ﻣﻋ <br />
ﻏ ﺳر ﻳا ﻟډ . هد ﺳو ﻏ هﻳ ﻟرو ﺷ ﺗ ﻧ ﺧ ﻣﺎﻋ د ه ﻟﺎ د<br />
ﻟ ﻧﻣ د . رﺎ هرﺎﻟ نﻟﺑ د وا ﻧﺎﺑ ﻏوا وﺎﺗړا ﺧ د ،وﺑﺑ ﻧورﺎ<br />
وا ﺳرو ﺗ ورﻧ ﻧﻣﺎﻐ ﺧ وا وا ﻏ ﺧ ﺗ رﺎ هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
وﻳا ﻟډ د هرﺎﻟ ﻟړﻟ د ﺳ د ه د هد ړو ﻧﻣﺎ د ﺧ مﺎﻋ د ه عﻣ ﻳ د<br />
. ﻟ ﺗﻼﻣ د ﺳر<br />
. دﻟرد ﻧ ﻬﻣ ﻟوﺑﺑ ﻳﻧا ﻳﺎﻣ د ﻳﺑ ،ﺗ<br />
ﺑ د ،ﺳر وﻳا ﻟډ<br />
د هﺳ ( ﺳرا)<br />
ﺗ وﺎ<br />
ﻳ ﻳﺎﻧ ﻟ ١٩٩٠ د ﺳر ﺎ هرﺎﻟ ﻣﻟ د<br />
ﻣﺣ د ﻳﺑ د ﻧر ﺧ . ه ناﻋ عﻣ و ﺟهز د ﺑوا ﺎ د ﻳﺑ<br />
ﻟﺎ وا ﺷ لوړاو ﺗرو مﺎ ﺗ لﻧو ﺗ ﻳ ﺗ عﻣ د لﺷ هرﺎﺧ اﻟ ﻟ ﻟاﻳﻧ وا<br />
56<br />
سوﻳو د HIV ﻧوﺧ ﻟاﻳﻧ BBC د لﺎ ٢٠٠٣ . هرﻣ ﺗ ﻧورﻻ ﻧوړﺟ<br />
ﺧ ﻐه هوﺎاو هرﻻ ماو ﻧﺎ ﻳا ﻧوا هﻳ هود ه ﻏورﺎﻧ د زﻳا د ﺎﻳ<br />
د ﺗ ؤ ﻣﺎﺷ ﻧر ﻧﻧا وا ﻣ ،ﻣ ﻳﺳ ړﻟ هﺳ ﻧاﻣ ﺷ ﻳ ﻟ ﻧ د ،ﻧر<br />
. ﻧﺎﻟو ځرو ﻟاﻳﻧ زﻳا<br />
ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻟﺎﻌﻓ ﻏورﺎﻧ د زﻳا د : ﻟ ها ارﺧ لوړا مﺎ ﺳر<br />
وﻳا ﻟډ د<br />
وﻳا ﻟډ د ﺗ ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا ﺧ Treatment Action Campaign (TAC) د ﺎﻳﻓا ﺑﺟ<br />
ﻧا ﺗﺎﻋﻣ ځرو ه ﺑﺎ ،ﺗ ﺑ د ، TAC . د لﺎﻌﻓ ﻳډ هرﺎﻟ ﻟوړا مﺎ د ﺳر<br />
ﺗاﻧ د ﺎﻳﻓا ﺑﺟ د . رو تﺎﻣﻌﻣ ه ﻧو د ﻟﺎﺗ د ﺗ ﺳر ﺗ ﻟ<br />
ﺳر د ﺎﻳﻓا ﺑﺟ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﻣ ﻟ ﺎﻳو د ﻟﺎﻧروژ ﻳ د (SABC) ﺳﻣ<br />
هرﺎﻟ ﺎﻣ<br />
ﻐه د ﻊﻧﺎﻗ نﻻﺎﻳﺧ ﺗ ﻟ هﻧد ﺧ ﻳ اد وا وړﺟ ءاﺟا هرﺎﻟ<br />
هړا HIV/AIDS وا ﺳر سﻻ ﺗ Antiretroviral ﻟ ،رو ﻧر هزرﺎﻣ ود<br />
57<br />
ﻐه هﺷ ﻬﻣ ارﺧ ﺧو ﻐه هرﺎﻟ TAC د ﻳړا هﺳ ﺎﻳﻣ ﻟ ه ﻟﺎ د ﻣﺣ د<br />
Nevirapine د ﺗ ﻣﺎﺣ ﺧا ﻧﺎﺑ سوﻳو HIV د ﺗ هو اﻋد ﻣﺣ د<br />
. رو ﺗ ﺎﻳړو ﻣرد ﻣﺎﻧ<br />
،د رو تﺎﻣﻌﻣ ه د Nevirapine د ﺗ ﺳر ﺗ ﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ړﻣﻧ<br />
ﻣﻣ راد ﻣﺎﺣ ﺧا ﻏورﺎﻧ زﻳا د وا د ﻳا رﺎﺧا ﺎﺣا ﻳ ﺗ ﺳر<br />
. د ﻓﻌﻣ ﺗ ﻧﺎﻟﺎﻧروژ<br />
56 Biswas, Masudul K, Developmmental Issues in News Media: NGO-Media Interaction in Bangladisch’ in The<br />
International Journal of Not-for-Profit Law Volume 9, Issue 3, 2007.<br />
57 Malan, Mia, ‚Media-NGO Partnerships Though a Different Lens’ in AIDSLink, Issue 86, 2004.
وا ﻟاﻣﺣ هرﻏ ،ﺳاﻳد د Globe International ،نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د نﺎﻐﻣ <br />
، تﺎﻳز وﺎه ﻣﺎﻋ ؤ اد فه ﻳﺎد . د ﻟﺑ ﻣ ﻳﺎ ﺳر ه ﻟ ﻧﻣ<br />
د مﻟﺎﻧروژ ﻧﻣ د نﺎﻐﻣ وا ﻧﺑ ﺗﺎﻋﻣ د ﻟاﻣﺣ د ﻳﺗ و<br />
ﺗ ﺎﻣ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻣاو ﻳﻳډار وا ﻧﻳﻳﺗ . ﺧاو هﻧو ﻋ وا دو<br />
ر<br />
ﺳ لﺎ ٢٠٠٣ د ر ﻐه ﺗ ،لﻳﺧ هرﺎﻟ ﺷﺎﻣ د ،ؤ ﺷ ا<br />
. ﺷ ﻳاد مورﻓ لاﻳﻧ ﻟ ﻧﻣ د داه ړﻣﻧ<br />
د ،د رﺎ ﺳ ًﺎﻳ ل رﺎ هﺳ ﺳر ﻟ ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د<br />
ﻣﺣﻏ د ﺧ . ﻟ ﻧ نﺎﻣا ﺗرو ﺳر سﻻ ﺳر د هﺳ ﻧﺎﺳ وا هد عﻣ ﻣا<br />
وا ﻟﺎﻌﻓ ه ﺳر ﻳا ﻟډ ﺣ ﺷ ا هﺳ ﻳړا و د هد ﻟد ﺑﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. ﺷ ا ﻣﺎﺷ ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻏد ﺗ ﻣﻏا<br />
100<br />
ټﺎ ٩ – <br />
نوﻳﺗ<br />
Viva Rio د ﻳ ﻧرﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻳزاﺑ د ﺷﺎﻣ ﺳ د لﺎ ٢٠٠٣ د<br />
وﻏا د ﺳو ﻧوﻟﻏ د ﺗ هوﺎاو هرﻻ نﻳرﻻ ﻳ ﺣﺎﺳ Copacabana د هو هړﺎﻏ <br />
د . و ﺗﻼﻣ ﻳ نﻧﺎﻗ ﻧ ﻟ هرﺎﻟ لو <br />
د ﻐه د وا هړﻟ ﺳ ه د ه<br />
ﺷ ﻧوﻳﺗ ﻣﻧ TV Globe د : ﺳﻻ ﺗ ﺗﻼﻣ ﺳ ﻣﻌﻣﺎﻧ ﻟ له ﻟاو ﺧﺑ<br />
ﻏد د . هد ﺧﺑ ذﻧ تﺎﻳز ﻳډ ﻟ داه ﻏد وا ﻟ ﻧوﻟ تﺎﻳز ﻳډ اﻟ<br />
اوا ( ﻣ)<br />
د ﺎﻳ „Mulheres Apaixondas“ ،ﻣﺎﺎﻣ<br />
رﻬﻣ ﻳ ﻧوﺧ ﻧوﻳﺗ<br />
د ړﺎﻐﺑﻟ ﻬﻣ ﻳ ﻣ ﻟ د ،هﺷ ناﻋ عﻣ ﺗﺎﻳزروز ﻟاﺳو د ماو<br />
Rio de Janeiro د ﺻ ﺗ ﻏد . « ﺷ لژوو»<br />
ﻧ وزډ د ړاد ﻳ وا ﻟ<br />
هه رﺎ ﻏد هد <br />
لﺎﺣ ﺳاد اد . هوارﺎوار نﻏ ﺗﺎﺳﺎﺣا ﺳ ﻧوﺳوا<br />
. لژو وزډ ﻟ د ﺗ ﻳ ځرو ﻣﺷ<br />
نﻼﻋا وړﺎﻐﺑﻟ ماو ﻳ هراﻧ ړﻣﻧ د ،ه لﻧ رﺎﺗ هرﺎﻟ نﻳرﻻ د ﻧوا ﻐه <br />
ﻳ لاو ﻣ ﺷ تﺎﻳز ﻳ وا و ه ﻳ رﺎ اد وا نو نﻳرﻻ ﻏد ه ود و<br />
د ﻳزاﺑ د ﺧ هرز ٠ ﺑﺎ هﺳ هﺳ نارﺎﺑ ﺳ د . و نو ﻐه ل ﻳﺗ<br />
. و نو نﻳرﻻ ﻧﻻ ﻣﺎﻧ ﺗ « ﻟ ﺗ ﻳزاﺑ»<br />
د ﺣﺎﺳ Copacabana<br />
د ﻓ ﻳ لوډ ﻏد<br />
ﻧ . ﺷ ا هرﺎ ﺎﺑ ﻟ ﺑ ﻳ اوا ﻧوﻳﺗ ړﻣﻧ د نﻳرﻻ ﻏد<br />
د ﻳ ﺧ ﻳډ وا هورﺎوار ﺑ ﻣ ﻳ ﻧﺎﺑ عﻣ لو د ﺳو د ،ﺳﻏاو ﻣﺎﺟ ﻋ<br />
. ﻳاو ﺗ ﻧﺳ بﻳ ﻐه<br />
Viva Rio Press Release,<br />
Available at:<br />
http:<br />
// www.<br />
iansa.<br />
org/<br />
media/<br />
viva_rio_march_realease.<br />
doc<br />
: ﺳ
لوړﺟ ﺗاﺳ ﻳ د هرﺎﻟ رﺎ د هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ<br />
هد ﺎﺗړا ﺗ ﺗﺎﻣاﻗا ﻬﻣ ﻟ ﻳ هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د ﺗاﺳ ﻣﻏا ﻳ د رﺎ د هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ<br />
ﻊﻣ د ﻧﻣ د .( ﻳﺷ ﺑ ه اﻓ<br />
بﻳ ﻣ د ﻓ ﻧﺗار )<br />
ﻧﻻ ﻏد هرﺎﻟ ﺣ د ﻧﻣﺎﻐ د ﻳﺎ ﻣﻏا د ﻣ ﻟ ﺑﺗ د زرﺎﻣ ﻟاﻳﻧ د هرﺎﻟ<br />
58<br />
: د ړو ﻧﻣﺎ د رﻣ<br />
؛ هدﺎﺳ وا ﻟ مﺎﻐ ﺧ<br />
؛ لﺎﻌﺳا ﻧورﻧا وا تﺎﻐﻟ رو<br />
؛ نﺎﺑ<br />
ﺳ ﻣﻟ ﻬﻣ ﺧ<br />
؛و ر ﻧوژ د – رو ه ﻳﺎ وا ﺑ ﺗ عﻣ<br />
؛ بﻳوا ﺗﻼﻣ ﺗ ﺳﺎﺗ و ﻧﺎﺑ ﻧزرا ﻣ رﺎ<br />
؛د ﺷ ﻣ ر ﺳﺎﺳ ﺧاو رﺎ ﻧزرا ﻐه<br />
؛و مﺎ ﺗ ﺎﻣ ر ﺑﻼﺑ ر ﻧﺎ هﻳ <br />
؛ه ﻐه ﺎﻳ و نﺎﻣا ﻧﺎﺑ ﺧ ﻣ مﺎﻐ ﺧ<br />
ترﺎﻬﻣ ﻟ ﻧاړو د ﺳﺎﺳ وا ﻐه ﺗ و ﻳﺗ ﻟ ﻧاړو د مﺎﻐ د<br />
؛ﺷ ﺗ ﻣار ﻟاﻧﺳ<br />
؛رو تﺎﻣﻌﻣ ﻓﺎا ﻬﻣ ﺷو هرﺎﺷا ﺗ ﺎﺣا د ﻟ ﺗ<br />
. ﻣﺎﺷ مﺎﻐ ﺧ ﺧﺑ ﻳ ﻋ د ﺗ<br />
101<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﺧ نﻻﺎﻳﺧ<br />
ﺳﺎﺳ ﻳﺑﺑ ﺎﻣ هﺳ زرﺎﻣ ﺎﺗﺧ د ه ﻧورﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
ﻟ وا ﻧورﺎ هړوﺎﻧ ،رو ټر ﺎﻣ وﻳﺷ د نﻻﺎﻳﺧ . ا ښا ﺗ ﺗﺎﺳﺄﺗ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺎﻳ ضﻋ لاﻳﻧ . او ﺧ نﺎ ﺧ ﻳﺎ ،وﺑﺑ هدﺎﺳا<br />
هړوﺎﻧ ترﻗ<br />
ﻳړا ﺷ ﻻ رﺎ هرﺎﻟ داز د ﺗﺎﻋﻣ د رﺎه هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه ﻟ<br />
لﺎﻳﺎ ﺳ وا ﺗ اد . و هرﻻ هﻳ ﺗﺎﺳ د ﻐه د اد ﻳﺎ وا ﺗﻼﻣ<br />
د . د ﺷ ﻧاړو ﻓ ١ بﺎ ه د تﺎﻣﻌﻣ ﻣ ،ﺷ<br />
ﻻ رﺎ ﻧ ﺳ<br />
ﺟ د زار اه تﺎﻣاﻗا ﺷ ﺗاﺳ هرﺎﻟ نﻟﺑ ﻣ د وا ﻧﻧ ﺳﺎﺳا ﻧاړو ﻧﻣ<br />
ﺷ ﻳﺗ اﻟ « Institut for War and Peace Reporting»<br />
تﻧا ټر د ﻟﺳ وا<br />
59<br />
: د<br />
ټﺎ<br />
١٠ – <br />
داز ﺗﺎﻋﻣ د وا قﺣ ﻧﺎﻟﺎﻧروژ د<br />
د ﺗﺎﻋﻣ د ﻳ فه د نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د (CPJ) ﺗﺎﺳ د ﻧﺎﻟﺎﻧروژ د<br />
58 See: http://www.icbl.org<br />
59 See Bikckler, Borden et al, Reprorting for Change:A. Handlbook for Local Journalists in Crisis Area, IWRP,<br />
London, 2004, available at http://www.iwor.net/index.php?apc_state=henparr&s=special_index1.html#top: see<br />
chapter 14 on the issue of journalist safty http://www.iwp.net/docs/pdf/14_iwp_training_maual.pdf
ﻗﺣ ﻟ ﻧﺎﻟﺎﻧروژ<br />
د <br />
ﻏد . هد هدو داز د ﺗﺎﻋﻣ د ﻧ وا ﻧرﺎ هړوﺎﻧ<br />
ﻧﻧﺎﻗ وا ﻳو ﻟ ﺗ ﻧﻟوﻣ ﻣ ﺧ ﺷ او ﻐه<br />
ﺗ ﺗﺎﺳ وا عﺎﻓد<br />
ﻟ ؛ﻟ هړﺎﻏ ﻳرﻣﺎﻣ ﻟﻧﻣ ﻳﺎﺣ د ﺣ CPJ . ﺳرو ﺗﺳ ﻧورﺎﻓ<br />
ﻟاﺻ د وا ﻟ دﺎﺳا ه ﺣ د ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ هﺳ ﻧ ﻐه وﻳا ﺳ<br />
ﻧﺧړا ﻐه د ، ﻟ ﺳاو د هرﺎﻟ ﻟ ﺷﺧ د ﻧﺎﻟﺎﻧروژ<br />
د ناﻧز ﻟ ؛ ﻳ<br />
د ﻧوﻏﺳ د ﺗﺎﻋﻣ د وا ﻋ داز د ﺗﺎﻋﻣ د جﺎﺣا <br />
ﺷ ﻟ ﺎﻳﺑ لاﻳﻧ ﻳ ﺗ (IFEX) نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﻧ « داز ﻟاﻳﻧ ﻟدﺎﺗ د نﺎﺑ»<br />
د <br />
، ﺧا رﺎ ﻧﺳﺎﺗ ﻧﻬﺑ وا ﻳﺎ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ . رو تﺎﻣﻌﻣ ،هد<br />
. و ﺧاﻣ ،و ﻣﺎﻣ هﺳ وﻧﺳ ﻟ نﻻﺎﻳﺧ ﻧﻬﺑ وا ﻳﺎ ،ﺷ ﻻ CPJ<br />
ﺗﺎﻋﻣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺣ ﺑ د وا اورﺎ ﻣﺣ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺧ هد CPJ<br />
. رو<br />
تﺎﻣﻌﻣ<br />
ه ﻧوﻏﺳ د <br />
Sources: http://www.cpj.org<br />
ﻟډ ﺷ ا ﺧﺑ ﺑ ﻟ وا ﺷﺎﺣ<br />
د ا ﺧ ﻲ د ﻟ د وا ﺧ ﻳﺎﻗ وا ﻣﺑ ،ﻟ هﻣ وا ﻣﻗ ﻟ ﻟډ ﺷﺎﺣ<br />
وﻳﺎﻋ هﻣ ﺎﻳ داﻧ ،ﻣﻗ ﺧ د ﺧ ﻟډ<br />
ﻏد . ﻧﺎﺑﻗ ﻧورﺎ ﻣا ﻓﺎﺷ ﻏ<br />
ﻧﺣ ﺧ د وا ﺧﺑ ﺑ ﻧﺣ وﺑ ﺧ د ا ﻐه وا فه ﻟ د ﺟو<br />
ﺧﺑ ﺑ ﺗﻼﻣ ﺳﺎﺳ ﻟ هرﺎﻟ عﺎﻓد د <br />
ﻟ ﻧ رﺎ د ورادا<br />
ﻣا د ﻣﻻ د د اد وا د خا ﻳډ ﻌﺗ ﻧاړو ﻟډ ﻏد د<br />
ﻳﺎﺗ . ﺷ ﻧﻻ قﺣ ﻣ وا ﺑ ﻐه د ﺗ ﺗﺎﺳ وا ﺷو ﺗ اﺧ<br />
ﻟ ﻳﺎﺗ د ﺳوا ﺗ ﻻ ﺧﺑ ﻳرد ﻳ ﺑﺎ ﺧ ﻳﺎﻗ وا ﻣﺑ د داه ﻐه د ،ﺗ ﺑ د ،<br />
60<br />
ﻳاو ﻌﺑﺎﺗ ﻟ لﺎ ١٩٢ ناد<br />
ﻟﻳﻳز ﻳرﺳ . د ﺧﺑ ﺑ ﻌﺑﺎﺗ<br />
د ،ﻟﺎﻣ د ﺷ د ،ﻟرو ار د ﻟ لﺷ ا ﺧﺑ ﺑ ﻧﺣ وﻳډ ﻟ ﻐه . لﺷ<br />
ﺗو ﻬﺑ داه ﻟ ﺗ ﻧﻧﺎﻗ ﺎﻳ وا ، ﻧﺣ ﻟ ﺗار وا ﺗ د وا ﻟ حﺎﻧ ﻧﻧﺎﻗ<br />
و هدﻟرد سﺎ ﺧﺎﺷ ﻧر ﻧرﺎﻧ ﻧودﻻوا<br />
ﻐه د وا ﻐه . ﺣ ﻟ وﺳ ﺗﺑوا<br />
61<br />
د ﻌﺗ ﺟ د لﺎ ١٩٩١ د ﺧ د . د هداه<br />
ﺑ وا ﻟ ﻧ ﻌﺑﺎﺗ ﻟود د ﻳرﺳ د ﻐه<br />
د ﻧوﺳوا راز ﺟ د قاﻋ د ﺗ ءاﺳ د ﺎﺧ نﺎ د ﻳژر د ﺣ ماﺻ<br />
62<br />
ﻏد ﻟ . لﺷ ا ﺗ ﻳاﺷ ﻧوژ د¸وا<br />
ﺷ<br />
ا و ﻳ رﺳد ﻣﺣ<br />
ﻟ روژ ﻳ د وا زرﺎﻣ ﺧا ﻳد ﻳر وروژ وﻳډ ﻟ ﻟﺎ ﺗ د ل رﺎ هﺳ ﺧ<br />
. ﻏ مرﻳر<br />
،د لوړا مﺎ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ رﺳ ﻣا د ﻳ فه ﻧﻳﺎ هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د<br />
مﺎ ﻳاﺷ وا ﻳﻧا ﻟډ ﺷ ا ﺧﺑ ﺑ ﻟ وا ﺷﺎﺣ ﻟ د ﺗ ﺻﺎﺧ<br />
ﻳﺎﺑ<br />
60 IWGIA, The Indigenous World 2004, IWGIA, Copenhagen, 2004,p 252.<br />
61 Human Rights Watch, Syria: The Silenced Kurds, Human Rights Watch Vol. 8, No. 4(E), 1996, available<br />
online at http://www.hrw.org/reports/1996/Syria.htm;Uoef, Kathereine, “After Decades as Nonpersons, Sxrian<br />
Kurds May Soon Be Recognized”, The New York Times 28 April 2005, available online at<br />
http://www.mytimes.com/2005/04/28/International/middleast/28syria.html?_r=2&oref=slogin&oref=slogin<br />
62 IWGIA 2004, op cit, p.326.<br />
102
ﺗ وا ح ﻳﺗاﺳ ﺧ د ﻟډ ﻏد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هد ﻣزﻻ . ﻧو <br />
. ﻧو مﺎ ﻏ ﻐه د وا ﻣﺎﺷ<br />
هﻳ ﻐه)<br />
ﻣﻧ ﻟاد وا ﻟډ ﻳﺎﻗوا ﻣﺑ ،ﻟ ﻟ ﻟډ ﺷﺎﺣ ﻧ ﺳورو د <br />
د ﻟد ه رﺎﺳ ﺑ نﺎ ﺧ ﻟ ( هد ﻧ ړو ﻟ د ﺳ ﺗﺎ ه د <br />
وا ﺷ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ تﺎﻳز ﻳډ ﺧ ﻣﺑ د ﻧ ﻟ . د تﺎﻳز ﻳ ذﻧ ﺳﺎﺳ ﺧ وا<br />
ﻟډ ﻟ وا هد ﺷ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺗ ﻟﺎﻌﻓ هﻳډ ﻣﻧ ﻟاد د ه<br />
د . ﻟ دﺟو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺳ<br />
ﺳاﻳد ﻳﻳﻟ ﻟډ رﺎﻓ د وزﺎﺑ ه د . د ړﺟ ﻧ ﻧﺎ ﺧ ﻧاد د ﻟ<br />
ﻟﺎﻌﻓ ﺗﺎﻋﻣ ﻳﺎﻣ وا ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﻳډ ،د ړﺟ ﺷ ﻗ <br />
ﻬﻣ د ﻟډ ﻏد د لوړﻟ ﺳ د ه د ه ﻟﺎ ﺗ د ﺳاو رﺳ<br />
ﻣا د . د<br />
ﺳ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﺗﻼﺗ د ﺧو ﻳډ ه ﻐه د . د ﺗﺎ ﺟ ﻟ ﻧﺑﻣوړ<br />
. ﻣﺎﺗ ر ﺗ عﻣ ﺗ ﻟ ﺑ ،ﻣﺎﺗ ﻟډ ﺷﺎﺣ د اﻳ ﻧ اد<br />
ټﺎ ١١ -<br />
ه هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻟ د نﺎﻧﺎﺑﻗ : ﻟ ړو ﻟوﻣ ﻧ د وا ﻟﺎ داﻧ<br />
وا ﺗر هد وﻧﺳ ﻟ ړو ﻟوﻣ ﻧ د ﻟډ ﺷ ﻧﺎﺑﻗ وا نﺎﻧﺎﺑﻗ ﻳاﺟ د<br />
ﺳر . ﻟ ها ﺗ ( )<br />
ﻣﺎﻋ ﻳ د هرﺎﻟ ﻟرو ﺷ د ﺗ هذ ﻣﺎﻋ<br />
نﻟﺑ د ﻧد ﻣﺣ د هﺧﻻﺎﺑ ،وړا مﺎ ﺗ ﻧر وا درد هراﻣاود ﻧر ﻳ د نﺎﻧا<br />
مﺎ ﻟﺎ ﺗ ﻧﻧﺎﻗ حﻼﺻا ﻧد نﺎرا د ﻟ د ﺗ هدارا ﺳﺎﺳ هرﺎﻟ<br />
. وړاو<br />
ﺣ ﻟﺎ ﺗ ﻧﻟ ﻧ لﺎ ١٩٩٣ ؤ نا ﺳ رﺗ ﻳ ﻧرﻻ ﺳ<br />
ﻐه د وا ﻟ ﻧﻣﺎ هﻟ ﻳډ ﺗ ﺗﺎﻗ ﻐه د ﻟ نﺎﻟوﻣ د نﻟ د هرﺎﻟ ﻧ<br />
د . ﺷ لژوو<br />
ﻧوﺎﺧ وا د ﻟ ﻧرﻻ ﻣﻣ . لرو ﻧ تﺎﻣﻌﻣ ه ه ﺗﺎﺗ د ﻳ ﺗ رﻼ وا رﻣ ﻏ<br />
د ا ؤ ﻧ د ﻟ هﺷ ﻣﻌﻣ ﺗﺎﻣ اد»<br />
: ﻳوو<br />
ه د ﻟ د ﻳ هﺳ<br />
. ﺷو دﺎﻋا ا ﻧ وا د ﻣﻣ ﻳﺎﺟ ﺧ نﺎﻧﺎﺑﻗ ﻧر د ﺳرﺗ<br />
ﻌﺟاﻣ ﺗ رادا ﻧﻳﺎﺷ د ﻟ د ﻐه . و ﻏز هرﺎﻟ ﻧ د ﻧر ﻏد ه د ﻟ هﺳ<br />
ورﺎ ﻧر د عﻣ ﻳ ﺎﺑ وا ﻟ وﺎﺗﻧ وا د ﺳردﺎﻧ تﺎﺗ ﻣﻟ ﻟ د هو<br />
د ﺗ و رﺎﺳ ﺧا ﻟ ﻳ ﺻﺎﺧ ﻳ لﺎ ١٩٩٩ . ه ﻧاړو ﺗ ﻳزو<br />
د ﺗ هرﺎ ﻟ . ﺷ لﻧو ﺟ ﻳﺎﺑ لرو بﺎﺣ وا ﻟوﻣ ﻟاﻧرﺎ ﻟ وا ﻟ<br />
. و فاﻋا ﻧﺎﺑ وﺎﺗﻧ ﺧ <br />
ﺗﺎﺗ وا ﻏو ﺑ رﻼ وا رﻣ ﻟ ﺳ<br />
ﻟ رﺎﺳ د ﻧ ﻐه د وا ﺳود د ړﻣﻧ د ړﺟ رادا ﻣ ﻧ ﻧرﺎ د ﺎﻧﺎﻳﺑ<br />
. هد ﺑ<br />
ﺳ<br />
:<br />
Maja Daruwala and Clare Doube (eds.), Police Accountability: Too Important to Neglect, too<br />
Urgent to Delay, report of the International Advisory Commission of the Commonwealth<br />
Human Rights Initiative Chaired by Sam Okudzeto, New Dehli, 2005, p.74.<br />
103
ﻧﻣ ﻣ وا ﺧ ﻣﺑ<br />
د ﻧو ﺧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻐه ، ﻟ ﺗﻼﻣ د ﻧﻣ وﻣ د ﻟ وا ﺧ ﻣﺑ<br />
رﻣ وا ﻣﻼﻋا ﻧﻣ وﻣ د . وﺑاﺑ ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ هرﺎﻟ ﺗﻼﻣ وا ﻧﻧﺎﻗ د زرﺎﻣ د ﻐه<br />
ﺗ ﻟاﻳﻧ . ﺷ لﺎﻌﺳا ﺗ ﺳو ﻧوه وا ﻳ ﻌﻓاﻣ د ﺳ ﻣ ﺷ ا ﻧو<br />
د ﻗﺣ د ﺗ رو<br />
ﺣﻼﺻ ﺗ ﻟډ ﻳﺎ لﻧ ﺳر عﻣ ﻳ د ﻧﻣ وﻣ<br />
ﺧ ﻣﺑ د ﺗ ﺑ د . ر سﻻ ﻋ هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﺳ د ه دوا عﺎﻓد<br />
ﺑ د ﺧ ﻣﺑ د ﺗ رو ﺑ ﺗ ﻧﺎه رﺎ ﻧوداه ﺧ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
63<br />
وﻣ هرﺎﻟ ﻌو<br />
د ﻧﺣ ﺑ د ﺧ ﻣﺑ د . رو ټر ه ﻳاﺷ د ﻧﺣ<br />
64<br />
ﺷ ﻳ ﻟ هرﺎ اﺧ ﻧﻣ وﻣ د ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﻟ د وا ر ﻧﺎ ﻧﻣ<br />
ﻏد . د رو ﻧر ﻳ ه ﻳﻧا وا ﻟاﺧﺎﻧ ﻧﻧﺎﻗ د وا هد ﻧﻟ ﻧوداه<br />
ﻟوړﻟ د ﺳ د وﺎه د ﺳر وﻳا ﻟډ وا وو مﺎﻋ د ﺑ ،ﻧﻧ ﺗ د اﻳ ﻧ ﻧر<br />
. د ﻬﻣ ﻳډ هرﺎﻟ<br />
ټﺎ ١٢ -<br />
The Consejo Indigena Polupar de Oaxaca „Ricardo Flores Magon:<br />
فﻼا ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳﺎ د<br />
The Consejo Indigena Polupar de Oaxaca „Ricardo Flores Magon (CIPO-RFM)<br />
،Cuicatec<br />
،Chinantec<br />
،Chatin<br />
د وا د Oaxca ﻣ د ﻳ ﻣ د نﺎﻣزﺎﺳﻳ ﻐه<br />
. بﻳزﺎﺳا ﺧ ﻣﺑ ﻟ Triqu ،Mixe<br />
،Zapotec<br />
ﻣ د ﻳﻻو د ﻣ رﺎ د Oaxaca د ﻟﺎﻌﻓ CIPO-RFM د ٢٠ ﻳا د لﺎ ٢٠٠<br />
ﺧ ﻣﺑ د Consejo د اﻟ ﻧﺎ<br />
ﻧ د جﺎﺣا ﻏد . ﻟوردو ﺧ ﻳاد هﻳ جﺎﺣا د ﻣ<br />
ﻧاړو ﺣ ﻧ د ﺷ ﻳ د ﺧﺑ ه د وا ﻟﻧ د د ﻐه د ،ﻟژو د وﻏ د<br />
زرﺎﻣ د ﺧ ﻣﺑ د ﺳ د ﺧرﺎ ړﻣﻧ د ﺗ هو اد ﺧﻣ هﻳ جﺎﺣا ﻏد د . ؤ نﻏ<br />
با ﺧ د رﺎ د . ه ه ﻧر<br />
وا درد ،وﻳو وا ﻧا رﺎﺟ د ﺗ ﻧوژ ﻐه د وا<br />
ﻟ ﻧوژ د ﺧ ﻣﺑ د وا ﺎﻟاﻟ ﻳ هﺳ زرﺎﻣ ﻟ ﻐه د ﺧ وﻳډ وا ؤ ﻣ ﺗ ﻋﻣ<br />
ﻏ هﺳ هﺳ ه ﺗﺎﻳز وﻳډ د ﻟ د . ه هرﺎ ږﺧاﺧ ﻳ هﺳ ﻟﺎﺣ لاﺧﺎﻧ<br />
ﻏد وا رو ماود ﺗ جﺎﺣا وا زرﺎﻣ ﺧ ﻟﺎﻌﻓ<br />
، ﻟ ﺎ ﻟ ﻧ جﺎﺣا ﻳ<br />
. هﺷ ﺗﺎ ﺗ ﺧ ﻳاد ﻳ د رﺎ Oaxaca د ﺧ<br />
http://www.indymedia.org.uk/en/2004/12/303257<br />
104<br />
: ﺳ<br />
63 Special Rapüorteuer of teh Commission on Human Rights on the fundeamental freedoms of indigenous<br />
People.http://www.unhchr.ch/html/menu2/7/b/mindp.htm<br />
64 UN independent Expert on minority issues, http://www2.ohchr.org/english/issues/minorities/expert/index.htm
105<br />
نﺎﻧا<br />
نا ﻧﺎﻣز ﻧ د . ﻟ ﻋ ﻟ ﻧ ٢ ﻟ ﺧ ( درﺎﻣ رد ﺎﻳﺗ)<br />
ﻳﺎﻧ ﺑﺎ<br />
سﻧ د ﻧ د<br />
65<br />
ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ نﺎﻧا . د ﺳ ﻟ ﺗ ﻳرﺎﺗ ﻧ<br />
وﻳا هﺷ وا د ﻧﻻ فه ﺗ رﺳ ﻣا د ود ا لﺎﺣ ﺳاد . ﺧاو هﻧو هﺳ<br />
د ﺧ د ﻟاﻋ ﺑ ﻟ وا ﺳوار نﻟﺑ د ﻟ ﺧ ، ﻣﻏا ﺳ ﺗﻻﺎﺣ<br />
د لﺎ ١٩٨٩ ﻟ ،د ړوﺎ ﻟ ﺗ ﻐه ﻧﺟﺎﺣا ﺧ هرﺎﻟ نﺻﻼﺧ<br />
ﻟړﻟ د ﺳ د ه د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﻟدو ﻧﺎﻧا ﻳﺎ ټاو ﻧﺎﺗ<br />
راډ وا ﻳو ﻟ ﺗ د ﻐه د وا ﻧورﺎﺑا د ﻧﺎﻧا د ﺷ ﻻ ،د ﺧﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
هدﺎﺳا ﺎﻟاﻟ وا نو ﻟ ﻐه د ،هﺳ ﻧﻟ مﺎ ﻟ ﺗ تﻗ ﺷ د ﻐه د ه وا ﻳﺗاﺳ<br />
ﻧﻣ د .( هد<br />
ﺑ ﺧ د د رﻏ د ﻧﺎﻧا د نﺎﺑﺻ د ټﺎ -<br />
)<br />
و<br />
ﻣز ،رواو ﺧ ل ﻐه هرﺎﻟ وﻳروا ﻏ د ﻧ نا د ﻟ ﻟوﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﻧﺎﻧا د ﻏ ړوﺎ ﻟ ﺗ هرﺎﻟ ﻟ ﺗ ﻣار د ﻟﺳ د وا ﻟوړﺟ ﻟﺎ د . هﻋﺎﻣ ﺎﻀﻓوا<br />
. ﺷ ا وا ﺗ ه د ﻏ<br />
<br />
ﺗ او رﺳ ﻣا د د ﻟﺎﻌﻓ ﺣﺎﺳ ﺳاد وا د ړﺎﻐﺑﻟ ﻬﻣ ﻟ<br />
ﻧﻣ د <br />
نﻧﺎﻗ د ،و هدز د ﺗ ﻧرو ﻳأر ،ﻟﺎ<br />
ﻏورﺎﻧ ﻧاور / ﺣور د ﻐه.<br />
ﻟ ها ﻏ<br />
. د ﻟﺎﻌﻓ بﻳ ﺳﺎﺳ وا ﻟوړﻟ ﺳ د ه د ه ﺟ د ،ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
د ﻬﺑ ﺗﺎﺑﺎﻧا هرود ﺳورو وﺷ ﻟاﺳو وا وﺟ<br />
ﻟ زاراه<br />
د . د ﻟﺎﻌﻓ هرﺎﻟ وﻧو ﺳﺎﺳ د د ﻟﺗ ﺗ ﻣﻋ وا ﻟﻳﺗ وا ﻟه ﻧاﻳﻧﺎ<br />
ړاﻏو ﻧوړﺟ ﻟﺎ ﻟ ﺗ ﻟو ﻧ ه د ﺷ ا ﻟډ <br />
ﺗ ﻣا ﻣ هﺳ نو خا د د ﻟﺳ د وا ﻧﻣﺎﻧ ﻟﻋ ،ﻧا ﻟ<br />
وا و ﺗﻼﻣ ﻧﻧا ﻟ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . و ﻧﻣﺎ ﺗﺎﻳز<br />
ﺧ<br />
د وا رﺎه د هﺳ ﺑ ﻳ ﻐه ﻣ ، هﺑاﺑ ﻣز هرﺎﻟ ﻧزور وا ﻧو<br />
. ﺷ هراه هرﻻ هرﺎﻟ ﺧا ﺧﺑ ﻐه د رﺳ ﻣا وا ﺷ ﻳﺗ هرﺎﻟ ﻟدﺎﺗ د ﺑﺗ<br />
ټﺎ ١٣ – <br />
؟هد ﺣ هرﺎﻟ بﻳﻏ د نﺎﻟرﺎ د بﺗ ﻳرﺎﻧ ﺎﻳ<br />
د ﺗ ﺗ و ﻧ ﻳﺎ ﻳ د ﺗ ورﻬﻣ ﻳ چرﺎﻣ لﺎ ٢٠٠٧ د<br />
د نﺎﻟرﺎ د بﺗ ﻳرﺎﻧ ﺎﻳ » . هړﻟ ﺳ ه د ه د ﻟاﺳﺎﺳ <br />
وړ ړﻟ<br />
،ﻧﻧﻼﻋا وداز ﻳﺎ د . لﺷ لار هﺳ ﻐه ﻧﻻ رﺎﻌﺷ د ﺗ ؟هد ﺣ هرﺎﻟ بﻳﻏ<br />
ﻧﻳﺑ ﻌﺟ وا د ﺳﻏا ﻣﺎﺟ ﻳرﺎﻧ د ؤ ﺷ لد ﻧﻟﺑ وا ﻧوﺳ<br />
،هواړاوار ﺗ نﺎ مﺎ داه ل ﻧﻧﻼﻋا نﻳﻳﺗ د وا ﻧوﺳ ﻏد . د ﻳ ﻳ ﻧﺗﺑ<br />
ﻏد ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ . ل ا ﻳ ﻧو ﺗﻼﻣ وا هوارﺎوار ﻳ رﺷﺎﻣرﺷ<br />
هړﺎﻏ<br />
(KA-DER) ﻧا هرﺎﻟ ﺗﻼﻣ وا هدز<br />
د ﻧاﻳﻧﺎ د ﻳ ﻣ هﺳ ﻳﺎ<br />
وا تﺎﻳز ﺷ ﻧاﻳﻧﺎ د نﺎﻟرﺎ د ﺗ هو اد ﺧﻣ KA-DER د . ﻳ سﻻ ،هدﻟرد<br />
65 UNFPA, State of World Population 2006: Youth Supplement, New York, 2006, available online at<br />
http://www.unfpa.org/upload/lib_pub_file/655_filename_yswp-en.pdf
د ﻳ هﻳ ﻧﻣﺎﻣ وړﻟ رد د ﻧﻟ ﺧ و ﻏ ﻧوﻧ ﺳﺎﺳ ﻟ<br />
وزﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ<br />
د هﺷ ا ﺣ د ﻟ هرﻣ ﻏد . ﻧﺎ هرﺎﻟ <br />
د ﻻﺟ د لﺎ ٢٠٠٧ د ﺗ<br />
د . د داه ١٣ ﺟ ﻧوداه ١٧ د ﺗ عﻣ<br />
ړﻟ ﺗ وﻓ ٩،١<br />
<br />
وﻓ<br />
،٢ ﻟ ﺷ وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ د ﺎ ﻧﺎﻟرﺎ ﺷﺎﻣ<br />
. ﺗ ٠ ٢ ﻟ ﻌﻳ ﺷ<br />
http://www.esiweb.org/index.php?lang=en&id=245<br />
106<br />
: ﺳ<br />
ﻧ<br />
د ﺷ ا ﻟ دﺟو ﻳﺎﺳو وا ﻧودﻣ ،ﺗاﺳ ﻣ هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د<br />
د . ﺷ ﺧاو رﺎ<br />
ﺗ هرﺎﻟ ﺳوار ﻧﻻ ذﻧ ﺗ هذ ﻣﺎﻋ د وا ﻟودﻟ وا ﻟﺳر د ﻧﻣﺎﻐ<br />
،بﺟ/<br />
بﺟ ،بﺟ/<br />
لﺎﺷ)<br />
ﺷ ﻟاﻳﻧ وا ﻧﻓﻼا<br />
،ﻧرﺎﻣ د نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻟوړﺟ ،د ﻣﺎﺷ ﻟډ ﺷﺎﺣ وا ﺧ نا ، ﻐه ( ﻣ/<br />
ﻣ ،قﺷ/<br />
قﺷ<br />
. ﺗ ﻣار نﻟﺑ ﻐه و تﻗ ﺳﺎﺳ ﻳ ﺷ ا ،هﺳ<br />
: ﺷ ﻻ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺳﺎﺗ ﻐه<br />
ح ﺗاﺳ د هرﺎﻟ ﻟړﻟ د ﺳ<br />
د ه د<br />
لﻧ وﻧﺳ د رﺳ ﻣا <br />
ﻧوﻟ ﻳر وروژ د ه ﻣا وا ترﻗ د ﺟ ﻐه د لﻧ ﻧوﺧ ﻏ د<br />
ﻓ<br />
ﺎ ﻧﻓه د هرﺎﻟ ﻳﺎ د ﻟوړﻟ د ﺳد ه د<br />
ﺎ ﻟډ ړو فه وﻧوړا د<br />
د ﺟ ﻐه د لﻧ ﻧودﻣ ﺳﺎﻣ د هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﺳ د وﺎه ﻣﺎﻋ د<br />
ﻟ ﻣﺎﻋ رﻧ وا هﺎﻣ ،نﺗراﻧ ،ﻧﺑﺎﻋا ،ﻌﺗ ﻣﺎﻋ ،ﻳﺎ ﺳر<br />
لوړﺟ فﻼا<br />
هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﻧ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻟاﻳﻧ ﻧوﻟ ﺑﺗ د هرﺎﻟ ﻧﻳﺎ<br />
د وړﻟ د ﺳ د ه د<br />
لوړﺟ رﺎﻣ د هﺳ<br />
رﺎﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د<br />
رﺎﺑا هرﺎﻟ ﻧﻳﺎ و د ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د<br />
ﻳﺎﺳو وا تﺎﻧﺎﻣا ﻟاﺧ د ﺳ<br />
د ه د وا ﻧ د<br />
وا ﻌﺳ)<br />
ﻧﻟ – ﻳﻏ ﺷ ﻻ ﻧ<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺳﺎﺳ و <br />
ﻣﻏا هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﺳد ه د تاﺑﺎﻣ ﺑ وا ﻧﻧا،ﻳدار ،داﻣ ( ﺑ<br />
. او رﺎ ﺗ<br />
.<br />
و رﺎ هﺳ ﺳر ﻟ رو هدو ﺗ ﺗاﺳ ﻳ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
107<br />
<br />
ﻓ<br />
PETER ALBRECHT<br />
عﺎﻓد ﻗﺣ ﻟ<br />
بﻳ ﺎﻳ
108
Peter Albrecht<br />
109<br />
<br />
عﺎﻓد ﻗﺣ ﻟ<br />
بﻳ ﺎﻳ<br />
ﻟا هرﻻ د ﻧﻟﺎﻌﻓ عﺎﻓد د ﻗﺣ ﻟ ه ﺎﻣ ﻧوړا ﻗاﻣ وا ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
ﺎﻳ ﺳورو ﺟ د ﻟاو<br />
ﺷ ءﺎﻀﻓ ﺳﺎﺳ ﺳﺎﻣ ﻳ د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺧﻣ<br />
اد ﻌﻣ . د ﻧورﺎ و ﺗ ﻣار د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد وړوﺎ د ﻧﻟود ﻟﺎﻧا<br />
ﻳ ل تﺎﺳﺄﺗ ﻧ وا ﺳر ﻳا ﻟډ اﺧ ،ﻧﻧا ﻣ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
: ﻟ هﻏا<br />
ﻧﺎﺑ ﻧوړﺟ ﻟﺎ ﻣ وا اﺟا د د ﻟﺎﺣ<br />
؛ل ړوﺎ ﻧوﻟﺎ ﻧرﺎ د وا ﻧﻧﺎﻗ د ﻧﺳ وا ﺗﺎﺳﺄﺗ د رﺳ ﻣا د<br />
؛ل نو ﺳو د وا ورﻣ ﻼﺳ هړا ﻟﺎ ﻟﻋ وا ﻣا د<br />
ﺳواﺗﻻ ﺗ ﻟا ،ﻧا ءﺎﻀﻓ ﺳﺎﺳ د هرﺎﻟ ﺧا ﺧﺑ د وو ﻣﺎﻋ د<br />
. و ﻧ هدﺟﻣ<br />
ﺎﻳ ﻧﺳ ﺻﺎﺧ ﻳ د ﺷ ا ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻋﺎﻓد ﻗﺣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ًﺎﺳﺎﺳا<br />
ﺳ نﻟﺑ ﻣ ﻳ د ﺳو ﻧﻧ ﺗ د ﺳو ه ﺎﻳ ﺗﺎﻳﻧ د ه ﻟﺄﻣ<br />
وړﺎﻐﺑﻟ د رﺳ<br />
ﻣا د وا ﻳ ﻟﻧ ﺗ ﺷ ا ﻧو ﻏد ﺎ ؛و<br />
. رو نﻟﺑ ﺗ رﺎ<br />
ﻋﺎﻓد ﻗﺣ درﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ه د ﻓ ﻏد<br />
د زار اه وا و رﻣ ﻼﺳ وا ﺣ ﺗاﺳ هرﺎﻟ ﺧا ﺧﺑ د ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
،ﻟ ﻏا ﻣ ﻧﺎﺑ ﻟﻧ ﺗ ﻧوړا ﺎﻣ ﻣا ﻳا ﺳ وا ﻣ د اد ه<br />
.<br />
رو تﺎﻣﻌﻣ<br />
•<br />
•<br />
•
66<br />
ﻀﻗ هﻳ<br />
رﺎ د ﻓﺎﺷ لاﻳﻧ د ﻳﺎﺟرا <br />
110<br />
-<br />
ټﺎ ١ -<br />
عﺎﻓد ﺧراﻗا د ﺷ د ﻧﺎﺎﻗ د<br />
د لﺎﻣ ﻏد . د ﺷ ﺗ ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ ءﺎﻀﻗ ﻳﺎﺟرا د لﺎﻣ ﻧﻻ ﻏد<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻳﺎﻀﻗ م ، ﻳﺎﻧ ماﻗا ﺧړا ه ﻳ د هړا ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا<br />
،و ﺧﺑ ﺑ ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ ﻟ ءﺎﻀﻗ ﻳ ،ﺗ ﺑ د . ﻧ هړا ر<br />
هﻏا هړوﺎﻧ<br />
ﻧﺎﺑ ورﺎ ﻟ ﻟا اد . <br />
نﺎ دﺎﻓ رادا وا سﻼﺧا د هﺳ ﻧﺎﺳ<br />
. <br />
ﺧ د ﻳﺎﺑ ﻳرﻣﺎﻣ ل ﻟود د لﺷ ﻧﺎﺎﻗ د ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ د ﻗﻼﺧا د ١٩٩٩ د ﻳﺎﺟرا د<br />
و هړﻟ هرﺎﻟ ﻟ هرﺎ د ﺷ ﺧ د هدﻣ رو ٣٠ د ﺳورو ﻟ ﻳرﻣﺎﻣ<br />
د ه وا لﺎ ه ﻳﺎﺑ ،ﻟ<br />
ﺷ هﻣ هرﺎ ﺧراﻗا لوډ ﻏد . رو ﺧراﻗا وا<br />
ﺣ ﺗ وو مﺎﻋ نﻧﺎﻗ ﻏد . ﻧاړو ﺳورو ﻲرو ٣٠ وﺳر ﺗ ﺎ ﻟ ﻳرﻣﺎﻣ<br />
. ﺳﻻ ﺗ ﻧ هﻳ ﻧﺧراﻗا ﻏد د رو<br />
ﺷ ﻣ ﺗ ن ﻗﻼﺧا ﻣﺎﻋ ﻣ د ﻣ ﺳ ﻳﺎﺟرا د ٩ روﻓ د لﺎ ٢٠٠٠ د<br />
هو هﻳ وا ل در و ﻏ هرﺎﻟ ﻟ ﺳﻻ ﺗ د تﺎﻣﻌﻣ زﺎﻣا<br />
د ﻧﺣﻼﺻ<br />
ه ﻧﺧراﻗا د ﺷ د ﻧﺎﺎﻗ د وا ﺗﺎﻣﻌﻣ وړﻣﻧ د هد هﻧد ﻣ ﺳ د اد<br />
ﺑﺎ هو ﻣﻧﺳ هﻣود ﺳو ﺷ ړﺟ ﻏد<br />
ﻣ ﺳ د ﻋ . رو<br />
با<br />
ه زاﻧا<br />
د ﺷ د ﻧﺎﻳﺎﺎﻗ د ﺷ او ﻏﻳ ﻟ ﻣﺎﻋ<br />
د هو ﻣ ﻏ<br />
ﺗ ﺎﻗ ﻧوړا ﻳﺎﺑ ﻏ ﻧﺎ هرﺎﻟ ﺧراﻗا ه د ﺷ د ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ ﻧ د . و<br />
. در ﻏ ﻏد ﻟ ﺣ ﺎﻗ وا ﺷ ﻧاړو<br />
ﻣ لﺎ ٢٠٠٠ د Poder Ciudadano ، ﻟ<br />
هﻳ ﻧﻻ ﻣﺎﻧﺗ ﻓﺎﺷ لاﻳﻧ د ﻳﺎﺟرا <br />
،هو ﻏ ﻧ ﻳ د ﻧﺧ راﻗا د ه ﺷ د ﻧﺎﺎﻗ د ارﺷ ﻟ ﺎﻀﻗ د <br />
. د ﺷ ا دوﻣ اﻟ ﻣ ﺳ د ﺣﻼﺻ ﻐه د ﻳوو ارﺷ ﺧ<br />
ﺗ ﻳ سﻻ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
رﻧ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د Poder Ciudadano چرﺎﻣ لﺎ ٢٠٠ د<br />
. هﺷ هدر ﺎﺑ ﻏ ﻏد . ﺷ ارو ه ﺗ وو مﺎﻋ ﻧ ﻧﺧ راﻗا د ﺷ د <br />
ﻳﻌﺗ عﺎﻓد د ﻗﺣ د<br />
ﻧﺳ ﻏد د ﺗ د ماﻗا ﺷ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻧاړو ﻧﺳ ﻳ د عﺎﻓد ﻧﺣ ﻟ ًﻻﺻا<br />
ﺑﺎﻣ رﺳ ﻣا د . ﻧاړو ﺗ ﻧﻧ ﺗ وﻧوړا ﻐه وا ا هرﻻ ﺣ د هرﺎﻟ<br />
ﻧ ﻊﻧﺎﻗ د عﺎﻓد ﻧﺣ د . هد ﺧﺑ ﻬﻣ هﻳ ﻧرﺎ د ﺣ اد ﺗ ﻟﺎﻌﻓ ﻳ د<br />
ﻳډ ﻳ ﺑ اد ،ﺷ لﺳرو ﺗﺳ هﺳ ه روژ ﻳ د ءﺎﻀﻓ ﺳﺎﺳ د وا سﺎﺳا ﻳﻻد<br />
ﻣﺎﻋ وا ﻌﺗ ﻣﺎﻋ ﺷ ا ﻐه هد ه هﺧړا ﻳ عﺎﻓد ﻧﺣ ﻟ . و رﺎ ﻣﻏا<br />
اﺟا د ،له ﺧ ﻣﺎﻋ د وا ماﻗا<br />
ﻧﻧﺎﻗ ،ﻟﺎﻌﻓ ﻳ ﺷ ،ﻧ ،ل ا ذﻧ ﻧﺎﺑ هذ<br />
ﻟاوﻳ م ﻧ د ه د ًﺎﺳﺎﺳا ﺧ . و ﻣﺎﺷ ل اد ،ﻧرﺎ وا ﺗ ،ح ﻟﺎ د ،ﺎ<br />
. ړوﺎ هﻏا تﺎﻳز ورﻧ ﺗ ﺳو ﻟﺎ د ﻟﺎﻌﻓ م ﻟ ﻧ دﺟو<br />
ﺧو ﻳډ . ﻏ<br />
ﺣز وا رﺎﻳز لﺎﻬﻣ دږوا ﻳ د ﺣ عﺎﻓد ﻧﺣ د هرﺎﻟ نﻟﺑ د<br />
د ه هدز ﺳو د ﻟ ﻧ ﻌﻣ د د ﻟا اد . ﺷ راﺗ ﺳو هﻳ <br />
66 Transparency International, Cobmbating Corruption in Judicial Systems- Advocacy Toolkit, 2007
ﻟو د تﻟﺎﻳﺑ د مﻗ ه د زرﺎﻣ د عﺎﻓد د ﻧﺣ د هرﺎﻟ د د ﺧ ،هد ﻧ ړو سﺎﺣا<br />
67<br />
. ﺷ لﺎﻧا ﺗ مﻗ<br />
ﺑ ﻳﺎﺑ ﺑﺗ ﻏار ﺗ سﻻ ﻧ ه ﻟ ،ﺷو رﺎ ها<br />
ﺳ د ه د ﺎﻳ ﻧو د ﻣ ﺳر ﺎﻳ وو مﺎﻋ د عﺎﻓد ﻧﺣ د هد ړو ﻧودﺎﻳ د<br />
ذﻧ ﻧﺎﺑ ﻧﻧ ﺗ وﺳ د ﺎﻣ ﺧﻣ ﺳورو هود ﻏد د ،هد ﻧ ﻟوړﻟ د<br />
ﺳﻣ رﺎ عﺎﻓد د ﻧﺣ<br />
د ﺷ ﻻ د ﻧﺷ ﻧورﺎ د اد ﺧ . د ﻧ ﺳوار<br />
ﻳ د نﺎﻣزﺎﺳ د زرﺎﻣ د عﺎﻓد د ﻧﺣ د هﺎﺑ ﺷ ﻻ ﺗ ﻳ ﺳاد د وا و<br />
د وﻣوه ﻧزور وا ﻧو اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ،ﺗ ﺑ د . ﺷ ﺗﺎ ﺗ ﺧﺑ<br />
د . ﻟ هﻏا ﻧﺎﺑ ماﻗا ﻧﺗار نﺎﻣزﺎﺳ<br />
د عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﻧاړو عﺻﻣ ﻧﺎ ﻳ<br />
. د ﻣﺎﺷ رﻧ ﺳاد وا ﻧﺣ ﺑ ،لﺗ سﺎﺣ – ﻳﺷ ﺟ<br />
111<br />
ﻧﻧ ﻧاړو عﺎﻓد د ﻗﺣ د<br />
ﻓ وا ﻧاﺗ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻟ هﺳ ﺗ د وزرﺎﻣ ﻣﻏا د عﺎﻓد د ﻗﺣ د<br />
68<br />
: د ﻟﺗ ر<br />
ﻧﻟﺎﻳﺎ وﻧﻻ ﻏد<br />
ﺗﺎﻣﻌﻣ وﻧوړا ﻟ دﺟو ﺧﺑ رﺳ ﻣا د ﺳوا ﺗ ﻻ ﺳر ﻣﻣ د<br />
؛ودوﻣ ﺳر سﻻ ﺗ ﻧﻧ ﺗ زاراه وا<br />
اد ،ﻧﺑﻣوړ ﻳﻧا ﻣا د ﺳ ﻣ ه ﻧﺣ ﺑ وا ﻳداز ﻣ د<br />
بﺎﺣ رﺳ ﻣا ﺗ ﻟ دﺟو تﺎﻧﺎﻣا ﻟ ﻳډ<br />
ﺧﺑ ﻧﺣ ﺑ د <br />
؛ ﺗ ﻟرو<br />
هد ﺎﺗړا ﺗ ﻓ ﻳ ﻏد ،ﻟا ﻓ وا ﺑﺗ د ﻣ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧ هﺳ ﻧﺧړا ﺗ ﻟړﺟ ﺟدﺑ د هرﺎﻟ ځ وا ﻟ د وا ﺗﺎراﺗ د ﺗ<br />
؛ﺷ ا<br />
ﻧ ﺑ د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺳو ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د<br />
رﺎه ﺗ د هﺳ ﻟود ﻟ رﺳ ړﻣﻧ ًﻻﻌﻣ ﺗﻼﻣ دوﻣ<br />
د ﻻ ﻧ ،ﻣﺎﺗ ﺑ وﻳﺷ د نﺎﻣزﺎﺳ د ًﺎﺳﺎﺳا ﻟ ﻧﻣ هډو وا ﻧ ﺑ<br />
. ءاﺟا ﺗ ﺳ ﻧد ﺧ ﺎﻣ<br />
وﻧوړا رﺳ ﻣا<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﺳو ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د ﻧﻧ ﺷ دﺎﻳ ﺗر ﻏد ه <br />
ﻧﻣ د ﺷ ﻻ د دﺟﻣ رﺎ رﻻ رﻧ ﺧ ،د ﻧوﺧ ر هرﺎﻟ ﻟﻣﺎﺷ<br />
. ﻟو هﻏا رﻻ<br />
ﻟ ﻳﺎ د عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﻟډ د ﻟ<br />
67 Nabacwa, Mary Sconko, Policies and Practices Towards Women’s Empowerment: Policy advocacy by Gender<br />
focused NGOs and the Realities of the gross roots women in Uganda, Action Aid: London 2001. p.8. available at<br />
http:///actionaid.org.uk/doc_lib/123_1_reality_grossroot_ugand.pdf<br />
68 Karen Barnes and Peter Albrecht, „Civil Security Oversight of the Security Sector and Gender” in Gender and<br />
Security Sector Reform Tookkit, Megan Bastick and Kristin Valasek (eds), <strong>DCAF</strong>/ODHR, UN-INSRAW,<br />
Geneva 2008<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ټﺎ ٢ -<br />
هﻳ ﺎﻳﻓا ﺑﺟ د ه ﻧﻳدوﻣ د ﻐه د وا عﺎﻓد ﻗﺣ<br />
د<br />
ﻟ ﺗ هﺑ اﺟا ﺧو دﻣ د ﻳ د ﺎﻳﻓا ﺑﺟ د ه عﺎﻓد د ﻗﺣ<br />
د<br />
ﻳﺎﺳ ﻧﺎﻟرﺎ د رﻣﻼﺳ<br />
ﺧ . هو ﻧ ﻊﻧﺎﻗ ه دﺎﺳا<br />
د رﻣﻼﺳ ﻣﺎﻋ د هﺳ ﻣﻟ<br />
ﻏد . هﺷ هړﺟ رﺎ وا د ﻳ ﻧ ﺷ ﻣﺎﻣ هﺳ<br />
. لﺷ ﻣﺎﺷ ﻳرﻣﺎﻣ ﻣ وا ناراﻣ ړ ړﻟ وا ﻧ ﺗ ﻟ ﻧﻣ د وا ﻏ ﻧﺎﻟرﺎ<br />
. لﺷ ﻳاد ﻧﻧا<br />
ﺗرﻣ ﻣ هود وا ﻧﺎرو ﻳﻻو ﺧو ﻋ <br />
ﻐه د ﺧ و ﺧﺑ ذﻧ د ﺗﺎﻋﻣ وﻳډ ﻟډ ﻟ ﻧﻣ د وا ﻏ ﻧﺎﻟرﺎ<br />
ﻏد . لﺷ ﺧو ﻧﺑ وﺗ د ﺧو دﻣ د ﺣ د ه ﻧﻳدوﻣ<br />
ا<br />
ﻋﺎﻓد ﻣ ﺎﻳﻓا ﺑﺟ د ﺟو د ﻧ ،ه لﻟ د ﺗ د ﺳو<br />
نﺎﻟرﺎ د . و رﺎﺳ ﻟ ﻳډ ﺑ ﺣ د ا ﻣه د اﻟ (SANDF)<br />
. و ﻣﻻ ماو ﻳا هﺷ ﻳ د ﻟ ﺳﻻ ﺗ د ﺳو د رﻣ ﺣ د ا ﻏد د اﻟ<br />
. ؤ ﻣﺎﺷ لﻧار ﺗﻟا ﺟ وا ﻳﺑ ﺟ د زرا وﻟاډ ودرﺎﻣ<br />
د ماو ﻏد <br />
وا ﺗﺎﻳاه وا ﻟﺻا ﻟ ﻳ ﻋﺎﻓد د ه ړﺟ ﻋﺎﻓد ﻣهﻏ د ماو ﻳ لوډ ﻏد<br />
. ﺷ ﻟﻧو ﻣ ﻟ د ﺎﻣ دﺎﻗا – ﻟ د ﺗ هﻳړﺟ ﻧ هﺳﻣژ ﻟ<br />
ﺳ<br />
Nathan; Lauri, Local Ownership of Security Reform: A Guide for Donors, University of<br />
Birmingham, London, 2007, p.103.<br />
112<br />
ﻟﺎ ﻧﻟﺑ<br />
د اد وا ﻣﻣ د ﺗﺎﻳز ﺗ لوړﺟ ﻟﺎ د ﺎﻣ وﻧوړا ﺗﺎﻋﻣ ﻣا د ا<br />
لﺎﺣ ﺳاد ﺧ . ﻟﺳر ﺗﺳ ټﺎ ، ﻏ دﺎﻋا لوډ ﻳ د ﺎﻣ ﻣا ﻣ<br />
د ،د ﻧﺎور تﻼﺗ ﻧﻧﺎﻗ وا ﺗ ه ﻟوړﺟ د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣا ﺗاﻳد د <br />
ﻳﻧا وا ﻧ ﺧ هړا ﻳاﺷ ﻣا د ﻧ هړا ر ﻓ ﺧ د ﺗ ﻟﺎﻳﺑ ﻐه<br />
ﻳ د ًﺎﺳﺎﺳا وا عﻣ ﻟﺎ ﻣﺎﻋ د ﺣ ﻳاﺷ ﻟﻋ وا ﻣا .<br />
ه<br />
ﻧو وا ﺎﻏور ،دﺎﻗا ﻟ ﺗﺎﻋﻣ ورﻧ د ﻳﺎﺑ ه ﻐه د ،ﺷ و ﺗ ﻣﺎﻋ<br />
ړوﺎ ورﻻ ﻣ ﻟ ﺑ ﻣﺎﻋ هرﺎ . ﺷو ﺧ وا ﺑ وﺎﻣ ﻧزور وا<br />
ﻟﺎﻣ د رﻻ ﻟ ﺗﺎﻋﻣ د ،ﻧر ﻣ ﻧوﻳﺗ ،ﻧﺑ ﻳا ﻟډ ،وﺳ ﻣﺎﻋ ﻟ ،ﺷ ا<br />
ﻐه يﻧﻏ ﻧﺎ نﺎﻟرﺎ د وا ﻧورﺎﺳ ﻧه د ،ﻳﺎ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣﺎﻋ ،لوﺧ<br />
. د طﺷ ه نو ﺧ ﻣﺎﻋ د <br />
ﻧ ﺗ ا ﺟو رﺎ د د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧ – لوړا مﺎ ﺗ ﺳو ﻟﺎ د<br />
ﻟ هﺳ نﺎ ﺧ اد ،لﺳر ﺗ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻟﺎ ﺎﻳ ﻧﻧﺎﻗ د ﻟ فه ﻟ د وا – لﻧ ﻧﻻ<br />
. ﺷ لرﻏو مﺎ ﻟ ﺎﻳ وا ﺷ ﻟﻧو ﻣ ﺗﺎﺣﻼﺻا لوډ ﻏد د هدﻣ هدږوا <br />
ﻣا ﺧ د ﻟډ ﺷﺎﺣ ﺎﻳ ﺷ لرﻏ مﺎ ﻟ ﻟ د ﺷ سﺎﻗ د ﻟ ﻳﺎﺑ بﻟﺎﻳﺑ<br />
ﻏ لرو بﺎﺣ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣا ﻟود د ﻧاړو وو د ،ﻟو ﺧﺑ ﻳﻌﺗ وﺎﺗړا<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﺳو ﻟﺎ د وا ﺗ ﻣار نﻟﺑ ﻧورﺎ ﺧ ﻐه ،ﺷ<br />
.<br />
ﺷ ا ﺧا هﻧو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ
لوﺟ ٣ -<br />
ﻳﺗا د : و ﻋ ﺑﺎﻣ ﺗﺎﻳزروز<br />
ﻧر د ﺗ ړاﻏ ﻟ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د<br />
. ﻀﻗ<br />
ﻳﺎورا ﻳډ ﻧ وزرﺎﻣ ﻧوﻟ ﻳﺎ د هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻗﺣ<br />
د اﻟ ﻟډ د د<br />
ﺗاﺳ ﻧ هرﺎﻟ وزرﺎﻣ د ﺗﺎﻳز روز د ﺑﺎﻣ د هﻟ ١٩٩٠ ﻧوداه<br />
ﺑﻼﺑ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﺗ ﺧﺑ ﻳ د ه ﺧ د هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ د . ح<br />
عﺎﻓد د ﻧﺣ د ه هﺑﺑ ﺗ هرﺎ ﻀﻗ ﻏد . ﻳاو رﺎﻳز هرﺎﻟ ﻟﺛ د ﻀﻗ<br />
هرﺎﻟ ﻋ د ﻟوﻣ ورﺎ ﻣﺎﻋ د هﺳ دﺎﺳا وهاﺷ ﻏد ﻟ وا د ﺧﺑ ﺑ <br />
ﻌو ﺗ ﺷ او هﻣود ﻟ ﻣا ﻟ ﻟاﻧ د نﻧﺎﻗ د ﺧﺑ د . و ﻏ<br />
ﺧ ﻟ هو رﺎﺳ ﻳ ﺗ ﻣﻣ ﻧﻻ ښا ﺗ وا <br />
ﺗ ﻣار ﺎ هزاﻧا هﻳ <br />
ﻧوداه ﻳﺎورا ﻳډ ﻧ هد هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ د . وو هر ﻟ هﺳ ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ<br />
. ﻟ ﻧاﻗ وا تارﻣ ﺧﺑ د سوا<br />
ﻣ د لﺎ ١٩٩٧ د نﻧﺎﻗ ﻣ د ﺗﺎﻳزروز ﻟ ﺑﺎﻣ د ﻳﺗا ﺗ ﺑ د<br />
رﺎه ﻣ ﻣﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د د وا ﻟ د سوا د هﺑ ﺳ . ﺷ ﻓﺎﻧ ﺷﺎﻣ <br />
هﺳ ﺷ رﻀﻣ ﻟ د ﺷ ردﺎﺻ ﻣا ﻳﺎﺳا ﻳ اﻟ ﻟ د . هد دﺟﻣ<br />
ﺧاﻣ د . لﻧ سﺎﺗ هد هړﺎﻏ د ﻳ هر اﻟ ﻣ ﻣﻧ ﺧاﻣ د ﺳﻻﺳ<br />
ﻧﻧﺎﻗ ،و ﺳﻣ هﺳ ﻳﺷ رﻀﻣ ﻟ ﺗ د ﻊﺟاﻣ ﺳر ﻧوﻣ لوډ ﻏد<br />
. ﻳردو ﻳ <br />
ﺗ نﺎﻳﺟ اﻋد د ﻣ د وا رو ﺗرو رﻣﻼﺳ<br />
: ﺳ<br />
Logar, R „ The Austrian Model of Intervention in Domestic Cases“, Expert Group Meeting<br />
organized by the UN Division fort he Advancement of Women, 17-20 May 2005, Vianna,<br />
Austria. Avialble at http://www.un.org/womenwatch/daw/egm/vaw-gp-<br />
2005/docs/experts/logar.dv.pdf<br />
113<br />
ﺳ ﻣ عﺎﻓد د ﻗﺣ د<br />
ﻟ و فه ﺗﺎﺳﺄﺗ وا ﺧ د ﺳ ﻣ د ﻳﺎ عﺎﻓد ﻗﺣ د ﻧوړا رﺳ ﻣا د<br />
وا ﻳﺷ د ﺗ ﺻﺎﺧ . يﺳرو ر ﻧﻣ وﻣ ﺗ ﻟﻧ ﻟ ﻳﺎ د ﻳ<br />
د ﻟ ړﺎﻐﺑﻟ ﻟودﻏ وا و رو ﻳﺎ تﺎﺳﺄﺗ ﻟود ﺳورو ﻳاﺷ وراﺎﻧ<br />
ﻧا اﻳ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻟاﻋ وا ﻣا د ﻳﺎ ﻧا ﻣا ﻣﻏ وا ناﻣ روا<br />
. و<br />
لﺎﺣ ﺎﻣ د وا ﻟﺎﻧا ﺎﻳ وا ﻧوداه ﺳورو ﻳاﺷ راﺎﻧ وا ﻳاﺷ د ﻬﺟو د ﻧ<br />
ﻳ ﻏد . رﺎ هرﺎﻟ ﻧوﻣ د عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﻟ دﺟو ړﺎﻐﺑﻟ ﻣ ﻧﻟود <br />
د ﻟاﻋ<br />
وا ﻣا د تﺎﺳﺄﺗ ﻳا ﺳ ﻟ دﺟو ﻳاﺷ ﻐه ﺗ ﺻﺎﺧ ﻟﺎﺣ<br />
: ﻟ سﻻ ﺧ رﺎﻧا هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
د ،تﺎﺳﺄﺗ ﻣﺣ ﻳﺎ ،ﻧﻳرﻣﺎﻣ ﻟ ﻳﺎ د ﺗ ﺑ د : ﺳ ﻳﺎ ﺎﻳ ﻣ<br />
؛ناﻣ ﻳﺎ وا زﺎﺳا ﻳﺎ ﻧوﻧ<br />
•
وا وړﺟ ح ﻟﺎ ﻣا وا ﻳﺎﻣ د اﺟا ﺗ ﺑ د : ﺳ ﻣ<br />
؛رو ﺟدﺑ هرﺎﻟ ﺗ د ﻐه د وا و ﻟﺎﻣ ﺎﻳ وا ﻓاﻣ ﺧ <br />
نﺎﻟرﺎ<br />
وﻣ د ،هرادا ﻧﻣ وﻣ د هرﺎﻟ ﺗﺎﻋ ﺗﺎﺳ ﻟﺳ د ﺗ ﺑ د : ﺳ ﻟاﻳﻧ<br />
وا اورﺎ ﻧﻣ وﻣ وا ﻧﻧ ﺗ ،ماو ﻳﺎﻣ ﻧﻣ<br />
وﻣ د ه ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د ﻳﺎﻧ ﻐه <br />
داه ه زاراه<br />
رﻧ ﺳ لاﻳﻧ . ﻳ ﻳﺗوا ﺧ وا ﺑ ،وړﺟ ﻟﺎ ﻧﻣ<br />
وا رﻻ ﻟ ﻧﺗرﺎﺳ د ﻐه د ﺗ ﺻﺎﺧ ،ﻧﻣﺣ ﻟ ،ﻟ نو ه ړﺎﻐﺑﻟ<br />
ﻟ ه د عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﺳﺎﺳ ﺷ<br />
ﻻ ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ لاﻳﻧ<br />
. و ﺗﻼﻣ ﺗاﺳ<br />
ﻧ د حﻣ ﺳ ﻣ رد ﻏد ﻟ و ﻧﻣﺎ ﺗرو ړاﻏ ﺳﺎﺗ عﻣ ﻐه<br />
: ﻟ هړا ر ﺎﻣ وﻧﻻ ﻏد ﻳﺎ ﺳﺎﺳ هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﺟو د <br />
؛و ﻧﻣﺎ ﺗرو ړاﻏ ﺳﺎﺗ ﻧﺳ د -١<br />
؛ﻟو هﻏا هﺳ ﻧﺎﺑ عﻣ ﺎﻳ هﻧﺳ د ﺷ ﻻ ﺳﺎﺗ ﺗ -٢<br />
؛ﻳړا وا ﺷ ﺗﻼﺗ ﺳﺎﺳ -٣<br />
. ﻳرﻣﺎﻣ نﺎﻣزﺎﺳ د ﺳﺎﺳ -<br />
ټﺎ -<br />
ﻧﺎ ﻳړا د هرﺎﻟ ﻧﻟود ﻟﺎﺑ د وا ﺎورا ﻣ وا ﺧ – ﻧوﻓد ﺎﺗرا<br />
د ﺎﻧﺳا وا ﻳرﻬﺟ د ،ﻟ ﺟ ﻐه د ﻧوداه وﻳډ ﺎورا ﻣ وا ﺧ <br />
ﻧﻧ ﻣ د ﻣ ﻧوداه د ﺳ . ل ړﺟ ﻧوﻓد نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د ﻳړا<br />
. لﺷ ړﺟ ﻧوﻓد ﻣ ﻟ<br />
رﺎ ﻧوﻓد ﺎﺗرا وړﻣﻧ د ﻐه د : ﺎﻧﺳ ،ﺎاﺳ ،ﻳرﻬﺟ د ،ﺎﺗاو ،ﻟ -١<br />
،نﻧﺎﻗ د لﺑ ﻣ اﻟ نﺎرا ﺗرﻣ خا ﻳ د وا ﻧﻳ<br />
ﺗاوﺑ ﻳ د<br />
. رﺎ رﺎﻣ هﺳ ﺑ ﻳ ﻣ ﻟ ﻳاﻟ رﻧ وا ﺗارﻣ<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د نﺎرا ﺗرﻣ ﻳ ﻟ ﺗ ﻧﻧﺎرا ﻣﺣ : ه ،ﺎﻧﺎﻣور -٢<br />
؛ ﻧرﺎ رﺎه د<br />
ﻣﺣ ﻣ ،مﺎﻏدا ﻟ د ﻟ هﺑﺳ ﻧﻟوﻣ ورﻧ د ﻧﺎ ﺳوا : ﺎﻧﺳا ،ﺎﻳﺗﻻ -٣<br />
. ﻧرﺎ رﺎه د ﻣﺣ د وا نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د ،ﻟوﻣ ورادا ﻳا ﺳ وا<br />
ﻳﻐه د ﻧورﺎ د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ ﻏ ﻟ ﻧﺎ ﻣﺣ ﻣ : ﺎﻧاﻟ<br />
-<br />
. ﻟ هړﺎﻏ ﻟوﻣ<br />
د ﻧوﻓد ﺎﺗرا د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د ﻧوداه وړﻣﻧ : ﺣﺎﺳ وا ﻣ رﺎه د<br />
ﻣﺣﻏ د . ﺷ ړوﺎ ﻳړا ﻣﺗ ﻣﺣ د وا ﻟ ﻧﻣ د ؤ اد ﻟد ﻬﻣ ﻟوړﺟ<br />
ﺑ ،و ﻟﺎ هﺳ رﺳ ﻣا د د ﻧ ﻣ د ﻲاﻳ لوړﺟ ﻧوﻓد ﺎﺗرا<br />
ﺳو هﻳډ هﻳ هرﺎﻟ بﻳزﺎﺳا د ﻟ ﻧﻣ د ﺗﺎﻋﻣ ﻏد ﺷ ﻻ ﻐه<br />
. ﻲو<br />
: ﺣﺎﺳ<br />
ﻬﻣ رﺎه د ﻣﺣ وا ﻓد ﺎﺗرا د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ ﻏ د<br />
،هرﻣ ه ﻐه د وا هدﻣ ﻧاﻗ د ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻬﻣ ﻧوﻓد ﺎﺗرا د ﻧوداه ﻏد ﻟ <br />
114<br />
•<br />
•
،ﺎﻧﺳ – ﻧوداه ر ﻐه ﻟ . وړﺟ ﻟدﺎﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ دوا ﻳﺗ ﻣﻏ ﺎﻳ ﻣ<br />
د ﻧو ﻏد ،ﻟ رﺎ ﻧﺎﺑ ﻧزور وا ﻧو ه وا ﺎﻧﺳا ،ﺎﻧﺎﻣور<br />
ﻧﻣ . د ﻣﺎﺷ زﺎﺳا ﻟﺎﻌﻓ ورﻧ د ﻟ ﻧﻣ وا وزﺎﺳا د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ړﻣﻧ<br />
ﺎﻧﺳا ،ﺎﻧﺎﻣور ،ﺎﻳﺗﻻ ،ﺎﻧاﺳ لﻳﺗ ګﻟﺎﻳد ﻟ وا ﻟاﻣﺣ ﻧا وا داز ،نو<br />
. ار ﻧﺑﻣوړ ﺎﻧاﻟوا<br />
: ﺣﺎﺳ ﻧﺎ رﺎه د<br />
وﻧﺎ ﻣﺗ ﻣﺣ وا نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د ﻧوﻓد ﺎﺗرا ﻧوداه <br />
ﻧ ﻧﻣ د)<br />
ﺎﻧﺳا ،(<br />
ﻧ)<br />
ﺎﺗاو وا ﻟ ﻟ ﺗﻼﻣ ﻳرﺎه د ﺣﺎﺳ<br />
.( ﺎﺧا ﺳ د ﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ د)<br />
ه وا ( ﻧﺳ ﺗﻼﻣ وا ﺎﺣا د هرﺎﻟ<br />
: ﻧﻧ<br />
ﻳ ﻧوداه ﻟ ﺑﺎ ﻧوﺧ رﺎه ﻣﻏا د ﻣﺗ ﻣﺣ وا نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د<br />
دﺟﻣ<br />
ﻧﻧ هرﺎﻟ ﻣ د ه ﺑذﺎ وا ﺣ هړوﺎﻧ وا ﻟ ﺗ ﻣار د دﺎﻋا د . د نﺎﺷ<br />
. د<br />
د هو ﻣﻌﻣﺎﻧ هو اد هﻧﺳ<br />
هﻳ ه وا ﻳرﻬﺟ د ،ﻟ ،ﺎﻧاﺳ <br />
ﻧ د ﺎﻧﺎﻣور . ﻟ ﺣﻼﺻ بﻳزﺎﺳا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د ه ﻳرﺎه<br />
رادا . هد ﺷ ﺧاﻣ ورﻣﻼﺳ ﺑﺎﻣ وﻳا د هﺳ ﻏ رﺎ ﻣا ﻟ ﺑﺗ<br />
د ،ﺎﻧﺎﻣور ( ﻧاﺗ ﻧ وا ﻊﺑﺎﻣ دوﻣ ،ﻐه<br />
هړوﺎﻧ ،ﺗﻼﺗ : ﺟ ﻐه د)<br />
ﻧﻳوﻣ<br />
. د ا ﻧوﺧ ﺗ ﻳرﺎه ه وا ﺎﻧﺳا ،ﻳرﻬﺟ <br />
: ﺳ<br />
Gerasimova, Maria, The Liason Office as a Tool for Successful NGO-Government<br />
Cooperation: An Overview of the Central and Eastern European and Countries “Experience”,<br />
The International Journal of Not-for-Profit Law, vol, 7, Issue 3 (2005).<br />
ټﺎ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا لاﻳﻧ د وا عﺎﻓد ﻗﺣ<br />
د اﻟ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
. د ﻳﺎﺳو ﻬﻣ ﻳډ عﺎﻓد ﻗﺣ د هرﺎﻟ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻧﺎﺑ وا ﻧﺎ ،ﻧاﻗ لاﻳﻧ<br />
ﻣا د ﺷ ا ﻊﻧﺎﻗ ه ﻧﻣﺣ وا ﺷ ا ﻗ ﻧﻟﻻﺳا هﺳ دﺎﺳا د ﻐه ﻟ<br />
بﺎ د د ه ﻧﻣرﻧ ﺗاﻳد رﻧ . ﻟ ها هﻣ نو ﻐه د ﻳﻌﺗ رﺳ<br />
ترﺎﻋ ﻧﻣرﻧ صﻣ ﺳ ر ﻟاﻣﺣ د رﺳ ﻣا دﺧ ،ﺷ ﺗ ﺧﺑ ورﻧ<br />
: ﻟ د<br />
د رﺳ ﻣا د : ټر ﻧﻣ وﻣ د ه ﺎﻣ وا ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻟﺳ د ،ﻣﻟ<br />
د ټر لﺎ ٢٠٠٨ د ﻣﺎﺳا ﻣﻋ د ﻧﻣ وﻣ د : ﻧ ﻧﻣ وﻣ د هرﺎﻟ ﺗﻼﻣ د ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻏد . ﻧاړو ﻧرﻻ هرﺎﻟ ماﻗا ﺑ ﻳ د ﻧﻣ وﻣ د ﺧﻣ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا<br />
وا ﻧﻟود ﻟ ﻟرو هدو ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣا ﻧرو بﺎﺣ وا ﺑ ،ﻣﻏا د»<br />
ﻳﺎﺑ تﺎﺣﻼﺻا<br />
115
د وا ﺎﻣ ﻧوﻟ ﻳﺎ ،ﻣا وا ﻟﺳ ﻟاﻳﻧ د هﺑﺳ وا و ﺳﻣ هﺳ ﻟ<br />
69<br />
. « ﺧاو هﻧو ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻧﺣ<br />
ﺑ ﻟ<br />
د ﻟ ﻳﺎورا د هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د»<br />
د ﻳ مﻧ ح ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د ،هود<br />
70<br />
ﺗ ﺳو ﻬﻣ ﻳ د هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﺎورا ﺷ ا ( ٢٠٠)<br />
« ح ﺗﻼﻣ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د (SSR) ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا<br />
د هدﻣ ﻏد ﺣ د . ﺷو هدﺎﺳا ﺗ<br />
« ﺗ ﻓاﻣ ﻣ ﻟ ﻣ د ﻧﻣﺣ»<br />
د ﺣ ، رﺎ ﻧ ﻬﻣ رﺎ<br />
« . ﺧاو هﻧو ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ<br />
ل هدﺎﺳا ﻧ ﻟ ه ﺎﻣ ورﻧ ﺳاد وا ﺟدﺑ ،ﻟﺎ د<br />
. ړوار ﺗ سﻻ تﺎﻣﻌﻣ مزﻻ وا ﺗ ﻧﺳ ﺗ<br />
ﻳ د ﻳﺎﺑ ،ﺷ و ﺟ ړﺟ رﺳ ﻣا د ړاﻏ <br />
رﻻ ﻟ ﺎﺗروژ<br />
د وا رﺎﺗ د عﻣ د . و ﻋ رﻻ ﻟ ه رﺎ<br />
. ﻟ ها تﺎﻳز ﻳډ ،و عﺎﻓد ﻧﺣ ﻟ ﺗ نﻼ ﺳﺎﺗ<br />
وا عﺎﻓد د ړاﻏ ﺳ هد ﻏ دﻣ دږوا ﻳ د ترﺎﻋ فه<br />
و ه اد ﺷ ا فه . هدﺎ ﻋ رﻻ ﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻋ<br />
ﻓﺎﺷ وا بﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﻣا ﻣﺣ د»<br />
: <br />
« . ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ<br />
ﻧوړﺟ ﻟﺎ د ﺎﻳ ﻳرد ،ه ،لوړﻟ ﺳ<br />
د ه د ،ﺗ ﺑ د<br />
د ﻧﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻣا د ﺎﻳ سﻼﺧا ﺎﻀﻗ<br />
د ،رﺎ وړﺎﻐﺑﻟ ﻣا ﺎﻳ<br />
. ﻣ رﺎ هړوﺎﻧ<br />
ﻧ ﺗ د ﻟﺎ د ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ<br />
د ،ترﺎﻋ ﺑ <br />
ﻣﺣ ه ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﻣا د ﺎﻳ ؟ ﺗ ﻣار ﺗ<br />
؟ﺷ ا ﺗ ﻣار ﻧا هﺳ<br />
ﻧﻣ ﻣ د ﻟﺎ عﺎﻓد د ﻧﺣ<br />
د لﺎﺣ ﺳاد <br />
ا ﻧورﺎﻌﻣ . ﻳ ﻌﺗ ړاﻏ ﺳﺎﺗ و ﻓ ه ه <br />
ﺗ ﻧﻧﻟﺑ ﻣﺣ ﺎﻳ ﻧو مﺎ ﻳﺎﻧ ،هﻏا ،ﺳو ﺷ<br />
ﺎ ﺧ ﺳﺎﺗ ﺎﻳ ﻟو هﻏا ﺷ ا ﺎﻣ<br />
ﻏد ل ،ﺷ <br />
. ﺷ اړوار ﺗ سﻻ ﻧﻓه<br />
؟ لﻧ ﻧﻻ ﻏا ﺗ لوډ ﻐه ؟د ﺧ ﻟ ﻐه<br />
ﺳﺎﺗ ﺎﻳ ؟ﻟ ﺎﺗړا ود ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ لوډ ؟ﻧ ﺗ ﻧ ﻐه<br />
؟و ړو دﺎﻋا د ﻐه د ﺎﻳ ؟ رﺎ هﺳ ﻐه ﻟ ﻧ <br />
116<br />
71<br />
ټﺎ -<br />
نﻼ ﻳﺎ د ﺳﺎﺳ هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻗﺣ د<br />
د وا هد عﻣ<br />
؟هد ﺟو ﻐه<br />
ﻣ وا فه ﺳﺎﺳ<br />
؟د <br />
م ﻧﻧﻟﺑ ﻣ<br />
ﺗ سﻻ ﺳﺎﺗ د<br />
؟ړاﻏ لړوار<br />
ﻟﻣﻌﻣ د ﻳﺎﻧ د<br />
ﻣ ﻟ هرﺎﻟ<br />
رﺎ ﻧورﺎﻌﻣ<br />
؟ ﺧا<br />
ﺧﺑ ﺳ ﺳﺎﺳ<br />
ﻧﺧا<br />
؟د<br />
69 Available at<br />
http//www.unog.ch/80256EDD006889554/(httpAssets)/90489EE81287591FC12573400322816/$file/Joint+Semi<br />
na_A-62-569_S-2008-39.pdf<br />
70 Available at http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ.do?.uri=COM:2006:0253:FIN:EN:PDF<br />
71 Adapted from Who makes the News? “Mission Impossible”: A Gender and Media Toolkit, Availbe online at:<br />
http://www.whomakesthenews.org/get_involved/advocacy_toolkit
هرﺎﻟ ﺳوار د نﻟﺑ د ﻐه ﻟ د ترﺎﻋ ﻧﺧا ﺧﺑ ﻬﻣ ﺧﺑ ﻧﻣﻟ ﺳﺎﺳ<br />
ر سﻻ ﻋ ﺷ ا ړا ﺗ د ﻳﺎ ﻐه ﺧ ،ﻟ ﺣﻼﺻ ﻧﺣا<br />
د د ﻟډ ﻐه ﻟ ترﺎﻋ ﻧﺧا ﺧﺑ ﺟرد هود ؛ ،ﻧﻓه د ﻐه ؟د<br />
ﻐه ﻟ ترﺎﻋ ﻧﺧا ﺧﺑ ﻧﻣﻟ . ﺷ ا بﺎﺣ ﺗﻼﻣ<br />
ﻐه وا ﻳﺎﻧ ،ﺧﻣ<br />
ﻬﻣ ورﻧ د وا ﺳﻻﺗ ﻧﻧﻟﺑ<br />
ﻳﺷ<br />
ﺳوار د د د ﻳﺗاﺳ د ﺳﺎﺳ<br />
ﻟ ﺷ ا د ړﺎﻐﺑﻟ رﺳ ﻣا<br />
ﺟ ﻧﺧا ﺧﺑ هرﺎﻟ ﻟﻣﻌﻣ<br />
ﻓ ه د وا ا ﺧو ﺗ نﺎ . و ﻟﺎﻣ هﺳ ﺗاﺳ ؟ﺧا ﺧﺑ لوډ<br />
د ﻧﺎﺑ ﻧﺧا ﺧﺑ ه وا و رﺎ ﺷ ﻻ ﻧ و ﺟرد هود ﺳﺎﺳ<br />
. ﺗ ﻣار نﻟﺑ هرﺎﻟ بﻟﺎﻳﺑ د هﺳ ﻟوﻧﻣ ذﻧ ﻧﺧا ﺧﺑ<br />
ﻬﻣ رﻧ وا د <br />
ﻧﺧا ﺧﺑ<br />
وا ﺳر ﺗ بﻳزﺎﺳا ﻳ ﻧﻧ هﻳ ﺎﻣ ړو فه ﺧ د ﻧ ﺗ ﻧ لوډ <br />
ﻓ ﻐه د ه ﺗﺎﻋﻣ د ﺗ هدﺎﺳا ﺗ لوډ ﺗ ﻟ ﺎﺗړا ﺳﺎﺗ<br />
ﺳر سﻻ لوډ ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ هرﺎﻟ ﺗﺎﻋﻣ د د ﻐه ؟ مﻌﻣ ﻧﻳرد ،ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
د<br />
ﻧ د بﺎ ه هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د هړا د ًﺎﻟ . ا ﺎﻣ<br />
ورﻧ ﺳاد وا<br />
. ﻌﺟاﻣ ﺗ ﻓ ﻳﺎﻣز هړا <br />
هرﻻ ﻓ<br />
؟او<br />
ﺳر د لوډ ﺳاد ورﻧ وا ﺳر د و هدﺎﺳا ﻟډ ﻐه ﻟ د م ﻧﻣﺎﻐ ﻬﻣ<br />
وا ؟ﻟو وا د ﺷ ﻣﻣو ﺗ و هﺳرو ﺑﺗ ﻧ د ﻳﺎﺑ ﺳﺎﺗ <br />
. ړﺟ هﺳ ﻧﻣﺎﻐ ﺧ ﻣ ﻟ ﻐه د نﻟﺑ ړو ﻏ<br />
ﺧﺑ وﻧوړا هرﺎﻟ<br />
ﺗ ﻧﺧا<br />
ﺑ د)<br />
ﺳرو<br />
د ﻐه د ﺗ<br />
د ،ﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
رﺎ ﻐه<br />
.( نﻟﺑ<br />
بﺗ<br />
وا ﺣاﺻ ،د ړو فه د ﺳﺎﺳ ه ﻧﺎ ﻐه د وا هﺎﻣ لوډ <br />
ﺳﺎﻣ ﻟ ﻐه وا ﺳرو ﺗﺳ ﻧورﺎ ه ﻟډ د : ﻟو د ،ﻼﻣ)<br />
ﻧﺳﺎﺗ<br />
ﻟ ﺳﺎﺗ و ﻓ ه ه د . ﻧو ﻧﻻ فه ﺗ هﺳ ﻧﻣﺎﻐ د ﻣ ﻟ ﻧ<br />
ﻬﻣ / و ناﻧوﺎﺧ رﺎﻋا د ﻣﺎﺷ نﺎ ﻐه ، هﺎﻣ هﺳ ﺎ د هرﺎﻟ ﻟﻧﻣ ﻳﺎﺣ<br />
.<br />
ړوار ﻧﻻ ﻏا ﺗ ﻧﺧا ﺧﺑ رﻻ رﻬﻣ<br />
ﻧ ﻟ ( رﺎ<br />
،هﺎﻣ ﻣﺎﻣ ﻟ)<br />
ﻳا ﻟډ ،ﻧورﺎﺳ<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ وا ( ﺳر<br />
ﺧﺑ ﻬﻣ ﺳﺎﺳ<br />
هرﺎﻟ ﻧﺧا<br />
. د ﺳﺎﻣ<br />
117
. ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﻐه د وا هﻗ ﺑ ،ﺟدﺑ ﻟﺎﻣ ﻌﺑﺎﻣ <br />
ﻟ ﺳﺎﺳ ،ﺷ ﻻ ﻧ و ﻓ ه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﻧ د د<br />
. هدز ﻳ ﺑﺗ<br />
ه د ﻳﺎﺑ ﺳﺎﺗ ،ﻳ ﺳوار نﻟﺑ هﺳ بﻟﺎﻳﺑ ﺳﺎﺗ <br />
. ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻳﺎ نﻟﺑ د ﺷ ﻻ ﻧ و ﻓ ه<br />
ﻟﺎ د د ،ﺷ ا ﺗ ﺳ ﻟﺎ د ﻳﺎ عﺎﻓد د ﻗﺣ د <br />
ﻳﺎ ﻧاړو هو سﻻ د . ﻟ ها ارﺧ ﻧﻣﺎ ﺗ ﺗ<br />
؟د ﻣﻏا ﻳډ تﺎﻣاﻗا ﺷ نﻼ م ؟<br />
هﺳ طﺎﺣا هر ﻳﺎﺑ ﺳﺎﺗ ،هﺳ ﻧﻣﺎ ﺗ اﻓ ﺳﺎﺳ<br />
ﻣ ﻣا ﺟ اﺧ ﻳ<br />
ﻟ ﺗ<br />
د م ﻧوﺧ ﺗاﺳ د ﺳﺎﺳ <br />
ﺳﺎﺗ ﺷ ﻧ ﻳﺗ ﺑ ﻐه ﻟ اﺧ ﺑ ﻟ وا ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ<br />
. ه نو د ﻐه<br />
72<br />
118<br />
د عﺎﻓد د ﻧﺣ<br />
د<br />
هرﺎﻟ ﺗاﺳ<br />
ﻣ ﺟدﺑ هﻣ<br />
ﻣ وا هد رﺎ<br />
ﻣ وا ﻧﺗرﺎﻬﻣ<br />
؟هد ﺎﺗړا ﺗ ودز<br />
ﺧ د ﺳﺎﺗ<br />
وا ﻏا ﺗاﺳ<br />
ﻣ هدز<br />
ﻐه<br />
د ﺑﺗ ﻟ<br />
وا وزرا ﻧ<br />
؟وﺧ<br />
ﺷ ﻻ ﻧ<br />
عﺎﻓد د ﻧﺣ<br />
د <br />
ﺧ د هرﺎﻟ<br />
ﻳﺎ<br />
ﺗاﺳ<br />
؟ﺗﺎﺳو ﻧﺧ<br />
هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ<br />
د<br />
ﺗاﺳ د ﺳﺎﺳ<br />
؟د ﺧ<br />
د OECD د ( ٢٠٠)<br />
ﻧورﻻ ه ﻟاﻣﺣ وا ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺳ ﻣا د ،ﻳرد<br />
ﻏد . د ﺷ ﺑﺎﺛ ر ﻳډ ﺧﺑ<br />
د ،ﺷ ردﺎﺻ اﻟ (DAC) د ﺳﻣ ﻳﺎﻣ<br />
ﺎﻣ د ،ورادا/<br />
ﻧﻣﺣ ﺧ ﺗ ﺷ ﻳوﺗ وا ح ﻣ د اﻟ DAC د ﻧورﻻ<br />
. ﺷو ﺳﻣ هﺳ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻟ رﺳ ﻣا د ﻐه د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ وا ﻧوداه لﺎﺣ<br />
ﺗاﻳد د رﺳ ﻣا د ﺗ ﻳوﻳو ﺗﻼﻣ د هﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧورﻻ ﻏد<br />
« . ړﺟ لﺎﻳﺎ ﺗﺎﺣﻼﺻا د هرﺎﻟ ﻟاﻣﺣ<br />
د ﻟاﻋ وا ﻣا د - ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺳ ﻣا د هد ړو ﻧودﺎﻳ د ﺎﺑ ﻳ ﺎ <br />
73<br />
هرﺎﻟ<br />
ﻧوداه ﻧرو ﺑ د بﺎ ﻧورﻻ د OECD DAC د ه ( ٢٠٠٧)<br />
ﺗﻼﻣ<br />
ءﻼﺧ ﻣﺗ ﻋ وا ﻟﺎ د ﺣﺎﺳ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د ﻧ ﻟ ﻧو رﻻ<br />
ﻐه ه)<br />
نﺎرا ﺗﺎﻣﻳد وا ﺣﺎﺳ او د نﻧﺎﻗ د وا ﻣا ،ﻳﺎﻣ بﺎ ﺳﻻ ﻏد . ډ<br />
ﻧﺎﺑ ﺎﻣ ﻳﺗاﺳ<br />
وا ﻟﺎ د نﺎ ﻐه ه وا ﺣﺎﺳ ﻋ ﻳرﻣﺎﻣ د نﺎ<br />
ﻣا ﻓ ﻳ بﺎ د . د ﻟﻧ ﻧﻻ فه ﺗ ( رﺎ ﻧوﻓد ﻣ <br />
. د ﺷ ﻧﺎ ﺗ ﻧ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﺳﻣ د هﺳ ﻧرﺎ د ﻧﺎﺑ رﺳ<br />
72 Available at http://www.oecd.org/dataoecd/8/39/31785288.pdf<br />
73 Available at http://www.oecd.org/dataoecd/43/25/38406485.pdf<br />
رﺎﺗ ﻳﺎ ﻳ د هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻗﺣ د
هرﺎﻟ ﺗﺎﻣاﻗا ﺧ د ﻳﺎﺑ ﺑوﺑ ﻳﺎ ﻳ د هرﺎﻟ عﺎﻓد<br />
د ﻗﺣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
. ءاﺟا ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺧ ﺟو ﺳ ﺷ او ﺗ هړﺟ ﺗاﺳ هﻳ<br />
119<br />
لړﺟ نﻼ وا ﺗ<br />
ﺎﻣ د<br />
ﺷ ﻻ ﻧ وا ړاﻏ لړوار ﺗ سﻻ ﺳﺎﺗ ﻧﻧﻟﺑ م نﻼ ﺷ ا ﻳﺗ ﻳ<br />
ا ﻧورﻻ ﻧﻻ ﻏد . د د ﺗاﺳ ه د هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ د نﻼ ﻐه <br />
. و ر هرﻻ د ﺷ<br />
لﻣﺎﺷ و هدز<br />
ﻳﺎﻏور ﺟ د بﺎﻧ<br />
-<br />
ټﺎ<br />
ﻌﺗ ځ د - نﺎﻐﻣ<br />
لﺎ ١٩٩٨ د نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻣﺣﻏ ﻳ ﻐه ﻟ ﻟ ﻐﻣ<br />
د ﺎﻳ Mongol Visiondh د<br />
د ﺣﺎﺳ هﻳ ﻧﻟﺎﻌﻓ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻐه د ،ﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺧﺑ ﻟﺎ ﻳﺎﻏور د وا ﺷ<br />
ﺳﺄﺗ<br />
هړا ر ﻣ د ﻳاﺳ د ﻏورﺎﻧ ﺟ ﺳاد ورﻧ د زاراه<br />
وا سوﻳو د HIV د ﺎﻳ زﻳا<br />
ﻐه ﺟ ﻐه د ،د ﺟﻣ ﺗ وو ﻳرﺎﻧ ﺗ ﺻﺎﺧ ﺗﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣزﺎﺳ ړﻣﻧ د . ﻧ<br />
وا رﺎ د . د ﺧﺑ ﻣﺧ ﻧا ﻟاﺳو د ﻣﺎﺷ ه ﻋ وا ناراﻣ<br />
<br />
<br />
د ،د هړﺎﻏ <br />
د ورﺎ ﻳﺎﻏور د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﻧ ﻟ ﻟ ﻐﻣ د هر ﻟﺎﻌﻓ<br />
. ﻟ نو<br />
ه ناﻧﺎﻣﻗ (MAF) ﻧا ﻟاﺳو د نﺎﻐﻣ د <br />
د ﺎﻳ ﻏورﺎﻧ د ﻳﻳا د ار ﺳ ﻓاا ﻟ ﻐه ﺗ ﺻﺎﺧ ﺎﺑ نﺎﺟ ﻧ : عﻣ<br />
د نﺎﻐﻣ د بوﻣ ﻏورﺎﻧ ﺟ د . ﻟ تﺎﻣﻌﻣ ﻟ ﻳډ ه (STI) ﻧﺑوﻣ ﺟ ورﻧ<br />
. د خا ﻳډ ﻣ وﻋ وا ﻧارﻣ<br />
د STI د ،سوﻳو د HIV ﺎﻳ زﻳا د ﺳﻣ MAF د وا ترازو<br />
عﺎﻓد د ﺗ د اد فه : فه<br />
هړﻟ ﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ وا ه د ﻣﺗ ﻧاراﻣ<br />
وا وﻋ د هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د ﺎﻏور د وا بوﻣ<br />
. ﺷ ا<br />
. ﻣ ﻧا ﻟاﺳو د وا ترازو عﺎﻓد د : ﻧﺧا ﺧﺑ ﺳ<br />
د ﻐه د وا ناراﻣ<br />
،ﻋ : ﺧا <br />
ماو د ﻟ ﺳ ﻣﻟ نﺎ ﻐه<br />
. نﺎﻳﺷ رﻧ ﻏ ﺟ<br />
ړﻟ ﻟ ؛لﺷ<br />
لﺳاو ﻧﻟ ﺗ ﻧوﻣ<br />
ﻧا ﻟاﺳو د وا ترازو عﺎﻓد د : هﺎﻣ وا تﺎﻣاﻗا<br />
هژو هﻳ هﺳ اورﺎ وړ<br />
ړﻟ ﻟ ؛ﺷ ړﺟ ﻧﻏ ﺳرﻏ وا ﺳر هﺳ اورﺎ وړ<br />
وا ﻧﺎﻧاﻧﺎﻣﻗ ﻧوﺎﺧ ﺣﻼﺻ د ؛ﺷ ﻳاد پﺎرو ﻳ هﺳ اورﺎ وړ ړﻟ ﻟ ؛هﺷ ا ح<br />
ﻧاړو ټر ﻳ ﻳ ه ﻌو ناور د SIT د ﻧد ﻧا ﻟاﺳو د ﻧااډ <br />
. <br />
ﻣﺎﺷ بﺎﻧ ﺳرد ﺑﻣ د ﺎﻏور ﺟ : بﺗ ﻳﺎ<br />
وا ﻧﺎﻧ ﻧ بﻟﺎﻳﺑ د<br />
خا اﻟ ترازو عﺎﻓد د ؛لړﻟ ﺳ د ه د <br />
ﻣ ﻧاراﻣ وړ ړﻟ<br />
د ؛ﺷ ا<br />
.<br />
لﺧا ﻟ د ﻧﻟﺎﻌﻓ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﻧ ﻟ ﻟ د ﻐﻣ د ؛ﺗﻼﻣ
: ﺳ<br />
International HIV/AISD Alliance, Advocacy in Action, A Toolkit to Support NGOS and<br />
CBOS Responding to HIV/AIDS, 2002, see http://www.aidsmap.com/en/docs/4782D096-<br />
C740-41A5-AF06-D67C14B46DB8.asp#8.asp#8e83e1b6-6ffa-4479-85c3-0151eee78311<br />
120<br />
ﻧ ﻧ د عﺎﻓد ﻗﺣ<br />
د<br />
د ﻌو د داه ﺳﺎﺳ وا هد هﺑډ ﺑ د ﺗاﺳ ه د عﺎﻓد ﻗﺣ د ﻧ<br />
د ﺎﻟ ﻟ وا د ﺳ ړو روﺎﺑ د ﻳﺎﺑ ﻐه . ﺷ لاو هرﻻ ﻳﺎﺑ هرﺎﻟ ﻟ<br />
زاراه وا ﻧوﻣ ﺗﺎﻳﻧ وا ﺗﺎﺗ وا ﺳﻣ ﻣدﺎا د ﻟ ،و ړﻻو ﺑ ﺑ ﻟار<br />
ﻐه د د هﺑ ﺳ . ﻧر ﺳر ﺎﺣا وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د وا ﺳﻣ ﻟود ﻟ<br />
هﺳ ﻧوﻟ ﺧﺑ وﺳ ﻟ ﺳﺎﻳ ﻧ ﻟ د ذﻧ د ه ﺳﺎﺗ ﻧد ﺳﻣ ﻳ<br />
ﻧ ﺗ ﺳ رﻻ ﺗ ﺳﺎﺳ د نﺎه وا ﻧوړﺟ<br />
ﻟﺎ . ﻟ ها ه رﻣﻼﺳ<br />
ﻧﻣﺎﻐ ﻐه ،ﻟ ﺎﺗړا ﺗ ﻧﻣﺎﻐ و وا ﻣ ﻳﺳ ﻋ وړﺟ ءاﺟا ﺗﺎﻋﻣ د وا<br />
د ﺗ ﺑد . و ړﻻو ﺑ وهاﺷ وا ودﺎﺳا د وا و ﺧﺑ لﻻﺳا لﻌﻣ د <br />
هد ﺎﺗړا ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻧﺎهرﺎ د ﺣ ﺗاﺳ ﻳ د ﻧوړا ﺟدﺑ د هرﺎﻟ رﺳ ﻣا<br />
د ﻧﺎﺑ ﻟډ دﺎﻗا / ﻟ ﺎﻳ ﻧرﺳ ﺻﺎﺧ وا ﻟ ﺗ ﺟدﺑ ﻟود د ﺗ<br />
هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ورﻧ ﺗﺎﻳز د . ﺷ ا ﻧاړو ﺗ ﺧړا ه ﻳ هرﺎﻟ وﻏا د ﺗ د ﺟدﺑ<br />
. و ﻌﺟاﻣ ﺗ ﻓ ﻧ د بﺎ ه<br />
ًﺎﻟ<br />
. ﻧاړو رﺎﺳ هرﺎﻟ ﻟ د ﻧﻟﺑ ﻏد د ﻳﺎﺑ ﺳﺎﺗ هو ﻧوزرا ﻳ ﺳﺎﺗ <br />
ﻧ دﺟو ﻻ رﺎﺳ ﻧوړا ﻟﺎ د ﺧ ،ﻟ دﺟو د ﻟ ﻣ ﻧ هﺧړاه هﻳ <br />
هدﺎﺳا هرﺎﻟ رﺎﺳ د ﺳﻣ ﺧ د ﻧ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﻧ د ﺷ ﻻ ﻧ ،ﻟ<br />
. و<br />
ﻟ ﻐه د و هرﺎﻟ داه د ﺳﺎﺳ د صﺎﺧ ﺷ ا رﺎﺳ ﻏد ﺗ ﻳ د د<br />
د هﺑ ﺳ . و ﺧﺑ ﻟﻌﻣ ﻟ ﻳﺎﺑ ﻐه وا ﻳړﺟ هﺳ اﻓ دﺎﻗا وا ،ﺳﺎﺳ<br />
ﻧد رﺳ ﻣا د ﻧورﺎ ﻐه ،و ﺧﺟ هﺳ ﺗ ﻧورﺎ<br />
د ﻳﺎﺑ رﺎﺳ<br />
،ﻌﺗ نﻟﺑ ﻟﺎ د ﺳﺎﺗ ،هﺧﻻﺎﺑ . لﻧ ﻧﻻ سﻻ اﻟ وړﺎﻐﺑﻟ ﻣ د <br />
ﻣ ﻧﺎﺑ ﻧا ﻟاﺳو وا ﻟ ﻐه ﻟ ، ﺗ ﻧﻣﺎﻐ ﺷ دوﻣ ﻳ<br />
ﺗ ﺣﺎﺳ ﻟ ﻟﺎ ﻳ ﺗ دو ﻧ و ﻣ ﻏا ﻳډ ﺑ اد ، ړوﺎ ﻧرﺎ<br />
. ﺷ ﻟﻧو ﻧﻻ <br />
ﻧﺎﺑ ﺳ ﻳ ﻟﻧ ﻳرد د وا ﺗاﺳ ﻳ عﺎﻓد د ﻧﺣ د هرﺎﻟ نﺎﻣزﺎﺳ د ﺳﺎﺳ ﻳﺎﺑ ﺳو ﻏد<br />
مﺎ ﺗرو نﺎﻣزﺎﺳ ﺳﺎﺳ<br />
ﻧﺳ ﻐه : ه ﺻ رد ﺎﻳ هود ﺷ ﻣ<br />
ﻐه وا؛ﻟاو ﺷ ﻟد لﻌﻣ ﻳ د ﺗ ﻣژ د نﺎﻣزﺎﺳ د ﺳﺎﺳ ﻧ عﻣ د ؛وړا<br />
هﺳ ﺳﺎﺗ ﺳو ﻧﻻ ﻏد . <br />
ﻋ ﺗ ﺳﻣ د هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﺳﺎﺗ ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
: ﺳﻣ هړا د<br />
د ﻳﺎﺑ ﺳ هﺳ ﻟدﻟرد د رﺎﻋا وا ﺣﻼﺻ د ﺗﺎﻋﻣ ﻣا : ﻧﻧ عﻣ د<br />
ﺣ د ﺗ ﺗﺳ ﺷ لﻧ ﻳ وا و لﻻﺳا ﻧوﺑ ﻋﺎﻗ ﻟو ناﺗ د<br />
وﻧوړا ،لوﺑاﺑ ﺗ ﺗ هرﺎﻟ ﻐه د وا له ﺣ وﻧﺳ د<br />
. ا هرﻻ<br />
•
ﻟ ﻧﻣ د اد . لﻳﻏ ﻐه<br />
هﺳ ﻧﺎه رﺎ ﻟ وا لودﺎﻬ رﻻ ﺣ د ﺣﺎﺳ<br />
وا عﺎﻓ د د ﻗﺣ د اﺧ ﻳ ﻟ ﻻ ﻧ ﺎﻧ ﺳﻣ ﻣ ﻧ د<br />
؛و ﺗ ﻣﺗ ﺗ دازوا رﺎﻣ ﺳﺎﺳ د اﺧ ﺑ ﻟ وا ﺗ ﻧﻏور ﻳ د<br />
ﻧورﺎ م ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
رﻧ رو : ﻧو رﺎ عﻣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ رﻧ<br />
ﻟو ﺳﺎﻣ وا نﺎﻣا وا ﺷ ﻟﻧو ﻣ ﻧورﺎ ﻧ هود د ﺗ ﺳر ﺗﺳ<br />
؛و رﺎه هﺳرو<br />
ﻧﻓه زرﺎﻣ عﺎﻓد ﻗﺣ د نﺎﻣزﺎﺳ د ﺳﺎﺳ هﺳ ﺳو د ﻟ : ﺷ ﺗ ﺳو نﻼ د<br />
؛ﻳﻟو هرﻻ ﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧوړا ر ﻧوﻣ وا<br />
د ﺳﺎﺳ ﺎﺗړا وا ﻧوزرا عﻣ ﻳ ﻐه د : هړﺟ ﻳ ﺑ د<br />
ﻧرﺎ ﺗ رﺎ عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﻐه ﻟ هړﺟ هﻳ ﺑ د وا هد ړو مﺎ<br />
هزﺎﺟا ﺗ ﺳﺎﺗ تﺎﻣﻌﻣ ﺗ اﻳ زرﺎﻣ د عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﺳﺎﺳ . لﻧ ﻧﻻ<br />
د ه اد ﺧو ﻋ )<br />
و ﻧوزرا ﻣﺎﺎﻧ ﺎﻳ بﻟﺎﻳﺑ د ﻐه د ًﻼﻋ ﺗ رد<br />
وﻏا د ﻧﻟﺎﻌﻓ وا ﻧورﻓ ورﻧ د وا وﻏا زرﺎﻣ د عﺎﻓد د ﻧﺣ د هد ړو ﻧودﺎﻳ<br />
؛(<br />
و ﻣﺎﻧ ﻳﺎ نﺑ<br />
ﺧ د ﻧو ﺗرو ﺗ ړاﻏ ﺳﺎﺗ ه ﺗﺎﻋﻣ ﻐه د : لﻧ ﻧﻓه ﺧ د<br />
ﻟ ه د ﻟﺎﻣ ﺎرو د وا وﺎﻳو ،ﺑﺎﺳ ب د ﻐه د ،ﻳرد<br />
ﻧﻓه<br />
وا رادا ،ﺗاوﺑ ﻐه . ﻧو ﻧﻻ ﻧ ﺗ ﻧﻧﺎﻗ ﻧﻓه ﺧ د ؛و ﺷ<br />
؛د دﺟﻣ ﻣﺗ ورادا ﻟود د ﺗ ﻧﻳدوﻣ ﺟدﺑ<br />
ﻣا د ﻳ ﺎﻳ وا ﻟ رﻻ ﻟ رﺎ ﺧ د ﺳﺎﺗ ﻳړا ﻐه : ﺧاو رﺎ ﺷ ﻟ<br />
. هد ﺳو وا ﻳډ هرﺎﻟ ﻟﺳر د مﺎﻐ ﺧ د ﻟ هﺳ ړﺎﻐﺑﻟ ﻳ ه ﻟ رﺳ<br />
رو نﻟﺑ ﺗ ﻧﻟو ړاﻏ ﺳﺎﺗ<br />
هﺧﻻﺎﺑ<br />
121<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﺗ ﺟدﺑ<br />
ﻟ ودﺎﺳا د ټﺎ<br />
رﺎ ﺟدﺑ د ،ﻟا هرﻻ ﻧﺑ د ﺳر ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
خا ﻳ ﻧﺎﺑ ﺟدﺑ<br />
ﻣ ﺷ ﻻ هﺳ ﻟوﺑاﺑ ﻧر د ﺗ وزﺎﺳا نﺎﻟرﺎ د وا ﻟوﺧ<br />
ﺧﺑ رﺳ ﻣا د ﺗ ﻟاﺳﺎﺳ ﺷ ﻻ زاراه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . هو ﺑ<br />
د ،ﺗ ﺑ د . ﺑاﺑ<br />
ﺳﻣ ﺗ ﻳړا هرﺎﻟ ﺗ ﺟدﺑ ﺷ ﻧاړو د <br />
د ﻧرﺎ وا ﻳرﺎﻧ د ﺎﻳ ﺗ ﺷ ا ﺗ ﺟدﺑ ﻳ ﻧوړا ﺟ<br />
هرﺎﻟ ﻧا ﻟاﺳو د ﺎﻳ اد ﺎﻳ هد ﺷ ﺎ ﺟدﺑ ﻓﺎ هرﺎﻟ ﻟ هر د وﺎﺗړا ﻣ<br />
هﻏا هړوﺎﻧ ﻧﺎﺑ ﺧﺑ ﻧرﺳ دﺎﻗا – ﻟ د ﺟدﺑ ﺷ ﺗ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ،هد ﺷ نﺎﺑ هﺳ ﺗ ﻳډ ﻓ ﺗا عﻣ اد ه . هد لوډ<br />
: ﻟو ﺷ ا ﻧﺷ ﻬﻣ ﻧﻻ ﻏد ﻧوﻳﻧاړو ﺗ ﺟدﺑ د اﻟ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
؛ رﺎﺳ ﻳوﺳﻣ وا ﺗ ﺟدﺑ ﺧړاه ﻳ •<br />
د ﻓ ( ﻧﻟﺎﻌﻓ دﺎﻗاﺑ)<br />
دﺎﻗا ﺳ د حﻼﺻا ﺎﻳ ﻣﻧا<br />
وﻳﺎﻣ د •<br />
لﻣ دﺎﻗا ﺳ د وا ﻧو ﻧﻻ ﻳﻣز ﺗ ﻟ ها هرﺎﻟ و ﺎ د ﺟدﺑ<br />
؛و ﻧﺎﺑ وﻏا ماﺳا وا هدو دﺎﻗا ،خﻧ ﺑر د ،ر ﻣ ، ﻟ ،ﻧورﻓ<br />
ﺗ د ﻟﺎ د رﺳ ﻣا د ﻧﺎﺑ ﻟډ دﺎﻗا – ﻟ ﺎﻳ<br />
ﻧورﺳ ﺻﺎﺧ •<br />
ﺟ د ﺎﻧاﻧﺎﺗ د ،ﺗ ﺑ د ؛ ﻳﺗ وا ﺗ ﻏا ﺟدﺑ ﺷ ﺎ د هرﺎﻟ<br />
هرﻻ ماو ﺟدﺑ ﻳ ﻧوړا ﺟ د لﺎ ١٩٩٧ ماو ﻳ ﺷ ﻧوړا<br />
ﺗ ﻧړﺟ نﻼ وا ﻟﺎ « دﺎﻗا ﺳ»<br />
ﺎﻳ<br />
ﻣﻧا وﻳﺎﻣ د فه هوﺎاو<br />
.<br />
ؤ ل ، ﻏا ﻧﺎﺑ وا ﻳرﺎﻧ ﺎﻧاﻧﺎﺗ ﻧ
وا ﻳرﺎﻧ ، د ﻳو ﻐه د رو وا ﻧو ﻧﻻ ﺗ ﺗ تاﻳﺎﻋ وا تﺎﻟﺎﻣ<br />
؛ ﻏا ﻧﺎﺑ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻣا د ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ<br />
وا ﺗ ﺧا ﺧﺑ وا ﻓﺎﺷ ﺳو ﺟدﺑ رﻻ ﻟ وﺳ د ﻧوﻟ ﺧﺑ د<br />
ﻐه ، ﻌﺗ ﻧﻓه ﻣ وا ﺎ ﺗ ﻧو ﻧﻻ ﺗ رادا ﻣﺣ<br />
. و ړو ﺗ د وا ﺳ د لﻌﻣ دﻣ ﺎ ﻳ ﻧﻓه<br />
122<br />
•<br />
•<br />
ه ﻧوړﺟ ﻟﺎ د<br />
د ﺳ هد ﻬﻣ ،ﺷ ﺧاو رﺎ ترﻗ ﻐﻧ ل ﺳ ﺳﺎﺳ هرﺎﻟ د د<br />
د وړﺎﻐﺑﻟ ورﻧ د ﺳو وا نﺎﻟرﺎ ، اﺟا د وا ﻟﺎ ﻧړﺟ نﻧﺎﻗ وا ﻟﻧ ﺗ<br />
د ﺷ ﻻ ﺳ رﻻ ﻟ وﺎه د ﻧرﻓ د د . ﺷ ه هر ﻧﺎﺑ ﻧ ﻟوﻣ<br />
ﻳ اورﺎ ﻣﺣ وا نﻻاﺳﺎﺳ ﻧوړا ﺗ ﺗ ﻣار ﻐه ﺳو<br />
عﺎﻓد د ﻧﺣ<br />
د وا وړﺎﻐﺑﻟ ﺑﻼﺑ د رﺳ ﻣا . ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ وا فه ﺗ ﺧو ﺳﺎﻣ<br />
ﺷ ﻳﺗ ( ټﺎ ٧ -)<br />
ﻧﻻ هرﺎ هرﻻ هﻳ هرﺎﻟ ﻣﻌﻣ د ﻧﻟوﻣ وا ﻧﻧ د ﻐه<br />
. و ﻌﺟاﻣ ﺗ ﻳﺳ بﺎ ه د ًﺎﻟ هرﺎﻟ ﺗ ﻣ ﻳ د . هد<br />
ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ ﻣﺣ د لوړﺟ ﻟﺎ ﻧوړا رﺳ د د وا (NSP) ﻟﺎ ﻣا ﻣ د<br />
اد و ﻧﺎ د د د اد ﺳ ﻣﻟ ﻧ نﺎﻟرﺎ د وا هد هﻧد ورادا وا ﻧﻧﺎرا<br />
ورﻻ رد د اد وا . د ﺷ ړﺟ هﺳﻟﻧ مﺎ ﻧﻏ د ﻟ ﻧﻣ وا ﺧ د ﻟﺎ<br />
: د ﻣ<br />
ﻟ ﺣ ﺗاﻳد نﺎﻟرﺎ ،ﺳرو ﺗ نﺎﻟرﺎ ﻟﺎ ﻣا ﻣ د : لﻧ ﺗ •<br />
. ﺗرو ﻳﻧاړو هرﺎﻟ نﻟﺑ د ﺎﻳ وا و ﻟﺎﻣ ﺎﻳ ﻓاﻣ ﺧ هﺳ ﻐه ﺎﻳ <br />
ﻬﻣ د رود ﺟدﺑ د لﺷ ﺗ وا فﻣ ،رﻣ ،ﻟوړﺟ د ﺟدﺑ<br />
د نﺎﻟرﺎ<br />
ﻧوداه د هړا د ﻟا . د ﺧﺑ رﺎﺧا وا ﺣﻼﺻ لوډ ﻋ ﻟ هړا ﻧوا<br />
د هرﺎﻟ رﺳ د ﻧوداه ﺗا بﺟ د اﺻ د ﺎﻳﻓا د . د ﺷ ﺗ ﻳ ﻣﺗ<br />
ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد د ﻧﻧﺎﻟرﺎ ﻧوداه ﻏد ه ﻧ<br />
هﻳ<br />
ه ﺟدﺑ<br />
ه ﺎﺗړوﺎ وا تﻗ ﻗد د ﻧا ﻟاﺳود ﻐه ﻳﺎ<br />
ﺧ ،ﻟ هړﺎﻏ ﻳﺗ<br />
ﺑﺎﻣ ﻐه د ،و ﺷ ﺗرو اﻟ<br />
اﺟا د ﻣا ﻐه ﻳﺎ ﺎﻳ ،ﻟ ﻧو تﺎﻣﻌﻣ<br />
74<br />
. و ﻋ<br />
ټﺎآ ٧ -<br />
ﻧد ﻧﻧﺎرا ﻟود د ترﺎﻧ رﺳ<br />
ﻣا د<br />
ﻣﻋ د<br />
ر ﻧﺎرا<br />
<br />
ﻧوداه<br />
ﻋا<br />
اﺟا<br />
ﺑﺎ ر ﻟود د<br />
ﺟ د<br />
ﺧو<br />
د ﻣﺣ<br />
<br />
د ﻧوداه<br />
ر ﻟود<br />
ﺎﻀﻗ<br />
نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د<br />
ﻋا د ﻣ<br />
ناﻧﺎﻣﻗ<br />
نﺎﻟرﺎ<br />
<br />
ﻧوداه<br />
ناﻧﺎﻣﻗ ﻋا<br />
ناﻧﺎﻣﻗ ﻋا<br />
74 SIPRI 2007, SIPRI Yearbook: Armaments, Disarmament and International Security, Oxford University Press,<br />
2007.
ناﻧﺎﻣﻗ<br />
د اﻳ<br />
ﺟ<br />
هﻧد ﺧو<br />
هړﺎﻏ <br />
؛ﺧا<br />
ورﻧ<br />
ﻟاﺷ ﻳاد<br />
ﻟ<br />
ﺗ ﻣﺣ<br />
هرﻣ<br />
د ؛رو<br />
رﺳ ﻣا<br />
وا ح <br />
ﺗ<br />
. ﺳﻣ<br />
ﺗ ﻣﺣ<br />
هرﻣ<br />
رو<br />
ﺗ ﻣﺣ<br />
هرﻣ<br />
؛رو<br />
ﻧاﻗ<br />
. ﺗ<br />
د ﻧﺳ<br />
د<br />
ﻧﻧﻼ<br />
رﻣ ه<br />
د ؛رو<br />
نﻼ ﻧﺳ<br />
؛ﺗ<br />
ړ<br />
نﺎﻧاﻧﺎﻣﻗ<br />
ناﻧﺎﻣﻗ ﻋا<br />
ﻟوﻣ<br />
. ﻟ هړﺎﻏ<br />
ﻣا د<br />
د رﺳ<br />
ﻟﺎ<br />
،ﻳﻧاړو<br />
وا ﺎﻣ<br />
ﺗ<br />
ﻟوﻣ<br />
. ﻟ هړﺎﻏ<br />
ﺟدﺑ د<br />
ﻳﻧاړو<br />
ﻧاﻗ<br />
د<br />
ﻳﻧاړو<br />
ﻳ وا<br />
ﻧاﻗ ﻋﻓﺎﻳ<br />
ﻳوﺗ<br />
نﺎﻧاﻧﺎﻣﻗﺳ<br />
ﺎ<br />
اﻳ<br />
ﻧ ﺗﺎﻳﺗ<br />
؛ﻟ<br />
ﻐه ورﻧ<br />
ﺎﻳ ﻳرﺎﻧ)<br />
ر ( <br />
ﺣﻼﺻ<br />
د ﻟ ،ﻟ<br />
ﺟ<br />
د ﺧو<br />
ﻋا<br />
ﻧاﻧﺎﻣﻗ<br />
ﻟوﻣ<br />
ﻣا د<br />
ﻧوړا رﺳ<br />
ﻟﺎ<br />
. ﺳﻻ<br />
<br />
ﻧوداه<br />
ﻳډ اﺟا<br />
ﻳو د ﺧو<br />
ﻳا هﺷ<br />
ﻟ ﺣﻼﺻ<br />
د ﻧاﻗ د<br />
ﺷﺗ وا ذﺎﻧا<br />
ﺳﻻ<br />
نﺎﻧاﻧﺎﻣﻗ ﺳ<br />
د ؛ﺎ<br />
نﻼ ﻧﺳ<br />
رﻣ<br />
. ﺧا هړﺎﻏ<br />
123<br />
رﻬﺟ د ﺗ<br />
ﺑﺎ د ر<br />
ﺗ ﻧﻧﺎﻗ<br />
ﻧﻻ رﻏ<br />
. ﻧ<br />
ﺷ<br />
ﻻ<br />
ﻟﺎ د <br />
وا ﻧﻧﺎﻗ <br />
ﻋوﻣ<br />
ﺧﺑ<br />
. و ﺧاﻣ<br />
ﻟ ﻧ ﻧ<br />
نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د<br />
د ﻣ<br />
ﻧاﻗ<br />
ﻋوﻣ<br />
ﺧاﻣ<br />
د ﻐه د<br />
ﻟﺎ ﻧﻧﺎﻗ<br />
ه <br />
توﺎﻀﻗ<br />
ﻟ نﺎﻟرﺎ د<br />
ﺎ اﺧ<br />
ﺎﻳ وا <br />
ﺑ <br />
. <br />
ﻣا ﻣ <br />
د وا ﻟﺎ<br />
ر رﺳ<br />
ﻟﺎ ﻧوړا<br />
ﻧﺑ ﻧﺎﺑ<br />
وا <br />
؛ﻳ ورﻣ<br />
ﻧﻧﻧﺎﻗ<br />
. وﻓﺎﻧ<br />
ﺟدﺑ<br />
ورﻣ<br />
ﻧاﻗ<br />
ﻳوﺗ<br />
<br />
ﻧوداه<br />
نﺎﻟرﺎ<br />
ﻟ ﺣﻼﺻ<br />
وﺳ د <br />
ﻳرﻣ<br />
و ﻳﺗ<br />
ﻟﺎ ﻣا<br />
ﺟدﺑ<br />
ﻧاﻗ ﻋﺎﻓد<br />
ﻧﺳ
. ﺎ<br />
د ﺳو د<br />
نﻼ ﺗﺎراﺗ<br />
وا وړﺟ<br />
. ﻳ ﺗ<br />
ﺗﺎﻋ<br />
. ﻧاﻧﺎﻣﻗ<br />
د ﺳو د<br />
ﺗﺎراﺗ<br />
ﻳﻧاړو<br />
ﻟاﻳﻧ <br />
ﻧﻳرﻣﺎﻣ<br />
ﺧﺑ د<br />
ﺧ ﺧا<br />
؛ ﺗا<br />
<br />
ﻧﻳرﻣﺎﻣ<br />
ﺧا ﺧﺑ د<br />
ﺎ تارﻣ<br />
وا سﻼﺧا د<br />
ﻧوداه وا دﺎﻓ رادا<br />
ﻻ اﺟا<br />
ﻏرد<br />
ﻳډ ﺷ ﻧاﻗ ﻟ ه<br />
ﻳ ﺧو <br />
نﻳ ﻧوﻏﺳ<br />
( ﻳاﺷ)<br />
توﺎﻀﻗ ﻧﺎﺑ<br />
. ﺑﻟو ﻧ <br />
د ﻐه د<br />
ﻧوداه ﻟﺎ<br />
ﻻ اﺟا ﻧﺎﺑ ﻧﻧﺎﻗ<br />
ﺷ<br />
ﺗ هﻳاﺷ<br />
ﺧړا ﻳ<br />
. ﻧو ﺗ<br />
رﻏ<br />
124<br />
د ﺗﺎراﺗ د<br />
وژو وﺳ<br />
وا رﻏ<br />
رﻣ<br />
ﻟ هړﺎﻏ<br />
ﻟ ﻣ<br />
ﺎﻳ ﻣ<br />
ﻬﺑ ﺳورو<br />
د وﺗﺳ د ﺗ<br />
ﻟﺳا<br />
ﻳﺗ<br />
. ﻧ ﻳ ﺎﻳ<br />
د ﺗ ﻣ هد هﻧد نﺎﻟرﺎ د اد ﺧو ﺗ د ﻟﺎ ﻣا د : ﺗ<br />
ﻳﺎﻧ ﻟﺎﻣ ﻬﻣ ﻳډ ﻟﺎ ﻣا . و ﻧﻟﺎﻌﻓد ﻣﺣ د رﻻ ﻟ ﻧرﺎ ﺟدﺑ<br />
؛ه هرﺎﻟ د ﻧرو ﻟﺎﻣ د ﺟو د ﻧ ﻟ<br />
ﺗ تاﺟا وا مﺎﻗرا هړا ﺗد ﻟﺎ ﻣا د نﺎﻟرﺎ : ﻧﺳرد<br />
ړو هدز د وا ﻧوزرا<br />
ﺷ ﻧاړو ه ﻣ د ﻧورﺎ د اﻟ ورادا وﻧوړا د ﻣﺣ د . ﻧ ﻧﻻ <br />
ﻣا ﺎﻳ د ﻧورﺎ د د وا د ﻳړا ارﺧ هرﺎﻟ ﻧرﺎ د ﺗ د ﻧر<br />
. ﻧ د ﺷ ﺗ<br />
لﺻا ﺷ ﻳﺗ ﻟﺎ<br />
تﺎراﺗ<br />
ﺗ ﻬﺑ<br />
ﺗﺳ<br />
/ ﺳا<br />
ﻧﻬﺑد<br />
ﺑر وﺗﺳ<br />
بﺗ<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ح ﻟﺎ د ﻧ ﻣ نﺎﻟرﺎ د ﻟوړﺟ ﻟﺎ د<br />
ﻣ ﻧﺎﻟرﺎ ﻧوړا ﻣا د هړا د . ﻟ ها ارﺧ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧ<br />
د : ﻟ د ترﺎﻋ ،ﺷ لﻧو مﺎ<br />
ﺷ ا ﻧﻟﺎﻌﻓ رﻧ . و هرﻻﻳ ﺷ ا نو<br />
د ﺗ ﻧاﻳزو ،لرو هدو ﺗ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧورﺎ و ﻣﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ وا ﻧﺎﻟرﺎ<br />
د هﺳ وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ ﻟ ،ه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻟرو ﺧ د ﺗﺎﻋﻣ ﻧﺎﻟرﺎ<br />
رﺎه د ه ﺗﺎﻋﻣ ﺻﺎﺧ ړو ﻣ د وا ﻟاو ﺷ ﻓد ﺎﺗرا ﻳاد ﻳ د ﻟﺗ ﻧﻣ<br />
. لدﻟرد ﻳروﺎﻣ ﻟﺎد هرﺎﻟ<br />
ﻧﻏ ﺗرﻣ<br />
ﻧﺷ ﻟﻌﻣ وﻳډ د عﺎﻓد ﻗﺣ د ﻧﻏ ﺗرﻣ هﺳ وړﺎﻐﺑﻟ ورﻧ وا ﻧوړﺟ ﻟﺎ ﻟ<br />
لوډ ﻏد ﺳ ﻟاﻳﻧ<br />
. ﺷ ﻣﺎﺗ ر ﺷ ا ه ﺗا ﺧ ﻣ د د هړا د . د<br />
هﻳډ هﻳ ﻟار ورادا ﻣﺣ ﺑﺎﻣ ﻓ د وا ﻧﺧا ﺧﺑ وﻧوړا وا ﻧﻟود د ﻧﻏ<br />
ﺗ ﻧﺑ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا لﻣﺎﺷ ﻧﺧړا ﻏد د وﻧﻏ ﺳاد . هد هرﻻ ﻣﻏا<br />
.<br />
ﻟ هﻏا ﻬﻣ ﻟوړﺟ ﻟﺎ د اد وا رو رﺎﻋا ﺳ<br />
•<br />
•
ﻧﻳرﻣﺎﻣ د ﻧوداه د ورﺎﻧ وا ﻟﺎه د ﻧﻣ وﻣ رﺎﻳﻧ لﺎﻣ هﻳ ﻣا ﻏد د<br />
د هړا نﻟاﺳ وا ﻧوﺑ د هد ﻟډ ﻣﺣﻏ رﺎ ﻣا وا ﻟﺳ ، د ټﺎ <br />
د ﻳﺳړﻟ ه ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﻣا وا د ﺳﻣ ن د ﻧوړﺟ ﻟﺳ د ﻧﻣ وﻣ<br />
. و ﺧ ﻟﺎﻌﻓ ﻟﺳ د نﻟاﺳ وا ﻧوﺑ د ﺑ ﻏد . ﻳاد ﺑ ﻣ د<br />
وا تﺎﻳﻧ ﺧ هرو ﻊﻗﻣ ﺳ ﻟاﻳﻧ ﺗ ﻧوړﺟ ﻟﺎ وﻧوړا ﺑ ﻳ لوډ ﻏد<br />
ﻧاﻗ د نﻟاﺳ وا ﻧوﺑ<br />
ﻧ و رﺎ رﻻ ﻐه ﺗ ﻟدﺎﺗ هﺳ ﺑﺗ<br />
75<br />
. ﻧا رﻻ ﺗ ﻧو د ﻟوړﺟ <br />
لوړا مﺎ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﻐه نو وﻧﻏ وﺳ هﺑﺳ ﻟوﻳاد د وﻧﻏ ﺧ د<br />
. د ړو ﺎﻟاﻟ د ﺳﺎﺳ<br />
ﺳورو ﻧﻏ<br />
ﻟ -٣<br />
– ﻧو ﺷادﺎﻳ ﻧﻏ د<br />
،ؤ ه ،د ﺷ <br />
. ﺷو ﻓاﺗ ﺎﻣ ﻣ<br />
ﻟ ﺎﻳﺑ ﺎﻳ ﻟ ﻧﺗ ﻳ ﻟ<br />
ﻌﺗ هﻧﻏ هﺳ<br />
ﻓﺎا و ﻣ هﻋو <br />
تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﻳ ﺗ ﻧﻏ ، ﺳﺎﻣ <br />
ﻟ تﺎﻳﻧ ﺳﺎﺳ ﺗ ﺳاو ﻟ<br />
. ﺷ ا هﺳ<br />
ه نﻧﺎﻗ ﻧوړا وا ﻟﺎ ﻳ د<br />
ﺧ ﻣ ﻟرو ﻳأر ﻟ<br />
ﻧﺎور ﻳرد ﺳر<br />
ﺗﺎ ﻧﺧا ﺧﺑ <br />
هﻧﻏ <br />
ﺷ<br />
څﺗ ﻧﻏ د -٢<br />
ﻧﺧړا د نﻧﺎﻗ د ﺎﻳ ﻟﺎ د<br />
و ﻓ ﻣ ه<br />
ﻬﻣ وا وړاو مﺎ ﺗ عﻣ ﻳ<br />
. ﻧو ﻧﻣﺎﻐ<br />
اد ﻧ ،و ﻧوﻳﻧاړو هرﺎﻟ ﺣ د<br />
ا ﻧﺳ <br />
/ ﺳوا ړو رﺎﻋا د وا ر<br />
ﻳاوو ،ه ﻧ ﺳﺎﺗ <br />
. ه<br />
ﻧ<br />
و ﻳﻧاړو ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د<br />
هﻧﻏ ﺎ ﺗﺎﻣﻌﻣ هﻳ<br />
دﻳ<br />
هﺳرو ه ﺧ ورﻧ د<br />
و ﻧودﺎﻳ ﺧ<br />
125<br />
ټﺎ ٨ -<br />
ړﺟ ﻧﻏ ﺧ د<br />
ﻟا -١<br />
ﻧو ﻧﻣﺎﻐ ﻬﻣ ﺧ<br />
ﺗ ﻣ ﺧ<br />
تﺎﻣﻌﻣ هرﺎﻟ فه ﺧ د<br />
<br />
ﺎ ﺧو ﻧﻏ د<br />
ﻟ ﻟ ﻳ د<br />
ﻳډ ﻳﺎﺑ ﻟ ﺳﺎﺳ هرﺎﻟ بﻣﻏا د . د لﺳا ﻧﻟ د ﻳ هﻳډ ﻟﻧ ﻳړا وا هﺎﻣ د<br />
هرﺎﻟ ﻌﺗ د عﻣ د ﺗ و ﺧﺑ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻓﺎ ﻟ ﻐه ﺧو ﻋ ﺧ ،و ﻟ<br />
: ﻧو مﺎ ﻧورﻻ ﻧﻻ ﻏد هړا د . ﺗﺎﻳز ﺎﻟاﻟ ﻧوړﺟ ﻟﺎ<br />
ﻬﻣ ﻳډ ﻳ ﻟ ؛ړاﻏ ﻧﺳﻟ ﺧ ﻟ ﺳﺎﺗ ﻳاوو ﺗ ه <br />
؛ ﺧار مﺎ ﻧﺳﻟ د ﺗ ﻐه هﺳ ﺟ<br />
75 Source: http://www.womenpeacesecurity.org/<br />
•
سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﺧا ﻟ د ﻓ ﺳﺎﺗ ﻟو نﺎﺑ ﺗ هﻟ <br />
ﻬﻣ . ر سﻻ ﻳﺎﺑ ماﻗا ﻐه ﻟو و ﺳﻣ هﺳ ﻐه ﺎﻳ ﻐه ، ر<br />
؛و ﻣ راﺗ ﻟ ، ﻣﺎﺷ ﻟ ﺧ ﻧﻣﺎﻐ<br />
؛و هدﺎﺳا ﻧﻓا وا ﺟ ﻧوړا مﺎ ،وﻟ ﻟ<br />
ﻣ هدﺎﺳا ﺟ ﻧوﻟ ﻣر وا ﺎﻌﻣ<br />
ﻟ<br />
ﺳر ﻏ وا ﺳر ﻟ ﻳﺎﺑ ﻐه ﺟو د ﻧ ، ﻧ ﺎﺑ هرﺎﻟ ﺳوار نﻟﺑ د ﻧﻟ اﻳ<br />
. و ﺧﺟ هﺳ ﻧﻟ وا وﻧﻏ<br />
126<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻧﺗﺄه وا <br />
ﻧﻳرد وا ﺗﺎﻳﻧ<br />
د نﺎﻣزﺎﺳ د ﺳﺎﺳ ود . ﻣﺎﺗ ر ل ﺗ ﻧﺎﺑ ﻧﺗﺄه وا <br />
ﻋ . ﻟ هﻏا ﻧﺎﺑ ﻟﺎ وا ﺧ ﺗ ﻣ وا ﺷ ﻻ ﺳﻣ هر ﻟوﺧ<br />
ﺗ وړﺎﻐﺑﻟ ﻬﻣ وا ﻧوﻟ ﺧﺑ هﺳ ﻧﺗﺄه وا ﻏد ﺷ ﻻ ﺳﺎﺗ ﺧو<br />
. ﻧو دﻧ ﻟ نﺎﻣزﺎﺳ ﺳﺎﺳ ﺗ رو ﺎ<br />
ﻧﻏ ﻋﺎﺳا<br />
ﻧﺎﻟرﺎ<br />
د . ﻳﺎﻧ د ﻟو د وا ﻧرﺎ ﻧورﺎ د ﻗ اﺟا د : ﻟ ﻧد هود نﺎﻟرﺎ ﺗ ﻣﻋ <br />
هﺳ ﻧﺎهرﺎ ﻧﻬﺑ ﻟ ﺗﺎﻋﻣ نﻻاﺳﺎﺳ څﺗ وﻧﻏ ﻋﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ<br />
ﺗرو ﺳ هرﺎ<br />
د ﺣﺎﺳ ﺻﺎﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﻧ سﺎﺗ<br />
ا تﺎﻣﻌﻣ ﻐه نﻻاﺳﺎﺳ رﻻ ﻟ وﻧﻏ ﻏد د ، نو وﻧﻏ ﻋﺎﺳا د <br />
. ﺳرو ﺗﺳ ﺟو ﻧد ﺧ نﺎﻟرﺎ <br />
ﻲ ﻧﺎﻟرﺎ<br />
د هرﺎﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ د عﺎﻓد د ﻗﺣ د ﻟ ﻣﺎﻌﺗ هﺳ ﺎﻣ ﻟ ﻟاﻋ وا ﻣا د ﻧﺎﻟرﺎ<br />
وا ( عﺎﻓد د ﻼﻣ)<br />
ﻳاد ﺟ ﻐه د ،ﻟ دﺟو ﻧﻟوډ ﻣ د . د ﻬﻣ<br />
ﻟﺎ ﻣا ﻣ د ﻟ)<br />
د رﻏ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﺻﻣ د اﻳ ﻧد ﻗﻣ<br />
ءﺎﻀﻗ وا ﻣا ،عﺎﻓد وﻣوه<br />
و ﺧا هړﺎﻏ هﻧد نﺎﻟرﺎ . د ﻣﺎﺷ ،(<br />
ﻳوﺗ<br />
. ﻣﺎﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د اد ،ﻟو ﻧرﺎ ﺧا ﻧﺎﺑ<br />
رﺎ ﻳ ﺷ<br />
د زاراه هﺳ ورادا وا اورﺎ ﻟ ﻧﺗرازو وﻧوړا وا ﻧاﻳزو ﻟ ترﺻ نﺎﻣا د<br />
ارﺧ هرﺎﻟ ﻟوﺧ د ﻧﻣﺎﻐ د ﺳﺎﺳ ﻳړا ﻳ ﺷ ،ْ ﺎﻣ ﻣ ﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ<br />
ﻳﺗ د ﻟ ﻣ ﻳ ﻧو ﻧﺷ ﻣ ﺷ ا ﻳړا ﻳ ﺷ . ﻟ ها<br />
ﻟﺎ ﻬﻣ ﺗ ﻧو مﺎ ﻧ ﻣ هﺎﻣ د هد ړو زرا د ه اد . لﺷ<br />
ﻳا ﻟډ زاراه وا نارﺎه وا ﻧرﺎ<br />
ﻧوړﺟ ﻟﺎ د . ﺷ ﻻﻧو سﺎﺗ هﺳ ﻧوړﺟ
ﻧا ﻧ هﺎﻣ د . و ﺳﻣ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧوﻟ ذﻧ وا ﺳر<br />
. ﻧو ﻳړا ﺗ ﻣ وا ﺗﺎﺳو سﺎﺗ ﺧ ،لﺷ<br />
127<br />
عﺎﻓد ﻗﺣ<br />
د ﻟ د<br />
هړز رﺎ د ﻐه د وﺎﺗ ﻗﺣ<br />
د ﺟ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻐه ﻟ ﻧﻣ د ،ﺗ ﺑ د<br />
ﻟاﻳﻧ وا ﻣ وا ﻌﻗاو د بﺗ ﻣﺎﻧ د ﻧوژ <br />
وا ﻳرﺎﻧ د ﺷ ﻻ<br />
ﻟ ﺎ<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧوړا مﺎ ﺗ ﻣا . هړﺟ ﻳړا هﻳ ﻣﺗ ﻧوړﺟ ﻟﺎ د ﺳ<br />
ﺷ ﻻ ود رﻻ د ﻟ . ﻟ ﻳړا ﻳ ﺷ ﻟ ﺧو ﻳډ<br />
، ﻟﺎﻌﻓ ﺳ ﻟ<br />
ﻣا د ه ،ﻟ<br />
ها ارﺧ تﺎﻋﻼا لوډ ﻏد . وړاو مﺎ ﺗ وﺎﺗړا ﻣا رو ﺧ د <br />
د ﻣا ﻣ م ،ﺗ رادﺧ ﻣ ﻟ ﻣ د ه وا څﺗ د رﺳ<br />
. د ﻬﻣ هرﺎﻟ ﺎ<br />
ﻟﺎ ه وا ﻧﺑﻣوړ<br />
رﻻ وا ح ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧوړا عﺎﻓد ﻧﺣ د وا نو د وو ﻟو د ﻧﺑ ﻟﺎ ﻣا د<br />
: د لوډ ﻧﻻ رﺎ<br />
ﺳﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻟ د ﺎ ﻧﺑﻣوړ وا وﺎﺗړا ﻣا د ﺳ ﻣ د<br />
؛ل<br />
د ﻣﺗ ﻧﺗﺎﺳ ﻣا ﻣ د وا ﻟډ د ﺳ ﻣ<br />
د لﺷ اورﺎ ﻟود ﻏ د<br />
؛لوراه هرﻻ هرﺎﻟ ﻳړا وا ﻣﺎﻌﺗ<br />
مﺎ ﺗ ﺗﺎﻳزروز ړﻻو ﺑ ﺟ د ﺗ ﺑ د ﻳﺗاﺳ ﻣا ﻣ د<br />
؛لرو هدو ،وړاو<br />
وا<br />
هدز ﻳا ﺗ د ﺗ ﻧوﻟ ﺧﺑ رﻻ ﻟ رﺎﻣ د هﺳ ﻟډ ﺳ ﻣ د<br />
ﺗﺎﻣاﻗا ﻳﺗاﺳ وا وﻐه هرﺎﻟ ﻟﺎ ﻣا د ﺗ لوﺑاﺑ ﻳاﺷ د ﻧورﻻ<br />
؛ ر سﻻ<br />
. ﻧ د ﺷ ﻋ ﺳ ﻣ د ﺎﻳ لرﺎ ﻟﺎ ﻣا ﻳﺷ ح د ﺳ ﻣ <br />
وا د ﺗ ﺗﺎﻣﺗا<br />
ﻟ ﻧړوار ﺗ سﻻ د ﺳ ﻣ د ﻬﻣ ﻟﺎﻌﻓ ﺳ ﻣ د<br />
ﻧوﻟ ﻳﺎ عﺎﻓد د ﻧﺣ د . ﻟ ﻏا ﻟ ﻳډ ﺎﻧ وا ﺧا<br />
ﻧ ﺳ وﻧﺎﺑ<br />
ﻳ ر ﺧو ﻐه ﺗ ﺧ هد ﻬﻣ عﺎﻓد ﻗﺣ د . د ﻳړا ﺗ د نﻧﺎﻗ د ﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
د وا د ﺳ لوړﺟ ﻧﻣرﻧ<br />
ﻳ ﻳﻧ د نﻧﺎﻗ ،و دﺟﻣ ﺳ<br />
زرا ﻣ<br />
. ﻏ ﻋ د ﺳ ﻟا ﺑ وا ﻣ ،ﻣ<br />
ټﺎ ٩ -<br />
تﺎﻧﺎﻣا عﺎﻓد د ﻗﺣ د ﺳ ﻣ د نﻟاﺳ <br />
<br />
ﻟ ﻟاﻟو د وا (PROSECs) <br />
ﻳﻻو ﻟ (ONS) ﻓد ﻣا ﻣ د نﻟاﺳ <br />
وا ﻧﻏ ﺗرﻣ<br />
DISSECs وا PROSECs . رﺎه ﺳ ﻣ د هﺳ (DISECs)<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
د ﻧد داه د . ﺑاﺑ ﻧﺑا ﺳﺎﻣ ﺗ ﻧا ﻣا داه ﺗ وړﺟ ﻟ<br />
رادﺧ ﻣ ﻟ ﻣ د ﺷ ﻻ ﻟاو ﺷ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣا ﻳﺷ<br />
ا ﻣ ﻏ<br />
ﻣ د ﺗ ﻣ ﻐه ، هﺳﺗ هﻧد<br />
ﺗ ﻣﺣ ﺗ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻧرو<br />
د هرﺎﻟ ﺳﺎﻳر د ﻟود د لوډ د وا ارﺷ ﻣا ﻣ د م ،رو ټر ﺗ ﻓد ﻣا<br />
. ﻟ ها ءﺎﻧﻻراد<br />
د ﺷ ﻻ د ﻳاﺷ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د DISECs وا PROSECs<br />
رو ډاډ ﺷ ړﺟ هرﺎﻟ د د ﻏد . ﻟو ذﻧ ﻧﺎﺑ ﻟﺎ<br />
ﻣا ﺳ ﻣ<br />
ﻣا وو ﻣﺎﻋ د ﻟﺎ ﻣا ﺷ ﻻ ﺳﻣ ﻐه د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺗ<br />
. ﻌﻣ وﺎﺗړا<br />
http://www.daco-sl.org.encyclopedia/1_gov/1_4ons.htm<br />
128<br />
ﻟاﺗﺎﻳز تﻗ<br />
: ﺳ<br />
- ﻧﻓﻼا وا ﺷ<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د د ﻏ ﻳډ ﺧو ﻐه ﻳﺎ عﺎﻓد د ﻗﺣ د ﺗ ﻣﻋ <br />
د ﻟ ﻧﻣ د فﻼا ﻳ هﻣ . و ﺷ ﺗ ﻣار رﻻ ﻟ فﻼا د ﺎﻳ ﺷ ﻳ<br />
د نﺎﻣزﺎﺳ ه رﻻ د ﻟ وا ﺧﺑ تﻗ ﻟ ﻐه هﻣه ،و تﺎﻳز ﺷ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
وا ﺑ و ﻟ رﻻ د ﻟ ﻐه زاراه . ﺗﺎ ﻧﺧ ﻧا ﻟ ﻧورﺎﻓ ﺳﺎﺳ<br />
. ﺷ ﻻ ﺳﻻﺗ ه ﻌﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ<br />
-ﻏ<br />
ﺣ ﺎﻳ ﻟﺗ هزاورد د هد ﺳ هﻳډ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧوداه وﻳډ <br />
ﺎﻀﻗ وا ﻣا لﺷ ﺳو د ﻧوړﺟ ﻟﺎ د ﺗ ﻣ ﻟ لﺎﻳﺎ ﺳﺎﺳ ﻟﺎ<br />
د هد اد هﻧد ﻣﻟ (SSR) تﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د ﺟو ه . و نو ﺎﻣ<br />
ﻟ ﻣا ﻟ د ﻟ ﻣ داز ﻧﺎ ﻐه د ﻧ ،رو نﻟﺑ<br />
ﺗ ﺑاور ترﻗ<br />
ذﻧ وا لو ﺧ ﻧﺎﺑ ﻣا ﺳ ﻟ د ترﻗ د ﻧﺎ ﻐه د ؤ ﺧﺑ<br />
هد هرﻻ ﻣﻏا هﻳډ هﻳ نو ﻧﻣﻧﺎﻣ وا ﻧﺑ ﻧوړا ﻣا ﺳ ﻳا ﺳ . دﻟرد<br />
ﺧو ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﺷ ﺳوار رﺎﻓ ﻧﺎﺑ ﻧوړﺟ ﻟﺎ ﺳ ﻣ ﺗ<br />
ﺎﻳ وا و ﻏ ﺷ ﻟاﻳﻧ ﺎﻳ ﻳا ﺳ ﻳ د د ﺧﺑ تﻗ وا رﺎﻋا ﻟ تﺎﻳز ﻳډ<br />
دو وا<br />
ﺎﺧا د ﻟﺎ ﻣا د ﺷ ا ﺗﻼﻣ لوډ ﻏد ﻟ . ﻟو نﺎﻳﺷ لاﻳﻧ ﻐه<br />
. ﺷ ﺧاو رﺎ ﺗ تﻗ ﻳ د ﻧاړو ﻧﻣﺣ د هرﺎﻟ<br />
رﺳ ﻣا د وا ﻟﺎ ﻣﺣ ﺗ ﻳړﺟ فﻼا ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د <br />
: ﺷ لﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ ﻧﻻ ﻏد ، ا ذﻧ ﻧﺎﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ <br />
؛ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ بﻳزﺎﺳا ﻧﻟوډ ﻣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وا ﻟډ د ﻳﺎﺑ فﻼا ﺎﻳ ﺷ •<br />
ﻟ ﺣﺎﺳ ﻧﺎ د ﻏ ه د ﺗ ﺷ ﺎو لﺻا ﻳﺎﺑ هرﺎﻟ فﻼا ﺎﻳ ﺷ د •<br />
ﻟ ﺟو د . ﺷ ﻟﻧو ﻣ ﻧﺎ نﺎ د اﺧ ﺑ ﻟ وا ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ اﺧ ﻳ<br />
ﻧاړو ﺎ د فﻼا ؟د ﻧﻓه وا لﺻا ﺑ<br />
فﻼا د : و ﻧﺎور ﻳﺎﺑ<br />
ﻧﺎﻳو فﻼا د ؟هد ﻣ ﻣ فﻼا د ؟د م دوﺣ فﻼا د ؟د ﻧرو بﺎﺣ<br />
؛؟د
وا لدﻟرد تﺎﻣﻌﻣ ه ﺳو د ﻧوړﺟ ﻟﺎ د ،ﻟاﻧ د رﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
د)<br />
هر ﺳو ﺗ لدﻟرد بﻳزﺎﺳا ﺑ ﺟ د فﻼا ﺎﻳ ﺷ <br />
ﻟﺎ ﺷ ﻻ ﺳ ﻧ ﻟاو ﺷ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗ د ﻧد ﺷ<br />
؛(<br />
د هړا د ﻬﻣ ﻳ ،<br />
سﺎﺗ هﺳ ﻧوړﺟ<br />
ﻟ ﻧوړﺟ ﻟﺎ د ﻟاو ﺷ ﻧﺷ وا ﻧﺎهرﺎ ﻐه د فﻼا ﺎﻳ ﺷ <br />
؛و ﺧﺑ وﺎﻧرد<br />
ﻓ ﻬﻧ هړا د )<br />
لرو هدو ﺗرو وا ﺗﺎﺳ ﻧﺧ رﺎﻋا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
.( ﻌﻟﺎﻣ<br />
129<br />
ټﺎ ١٠ -<br />
(ASSN) ﺷ رﺳ ﻣا ﻳﺎﻳﻓا د<br />
د لﺎﻣ ﻳډ ﻳ ﻳﺗ اﻟ ﺷ ﻣ د وﺷ ﻳﺎﻳﻓا د ﺎﻧﺎﻳﺑ د ASSN<br />
. وا ﻏ نﺎﻣزﺎﺳ ه د ﺣﺎﺳ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د ﺷ هﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻧ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺑﻼﺑ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﺷ ﺳﺄﺗ ﺧﻣ د ASSN<br />
ﻧورﺎ ﻧ هود د وا ﺗ ﻣار ﻐه رﺎ ډ ﻋ د ﻣﺗ ﺷ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻏ هﻳ ه د هﺳ ﻟړوار د ﺷ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻏد د ﻧﻻ ﺷ ﻳﺎﻳﻓا ﻳ د . ﺷ ﻟﻧو<br />
ﻣ<br />
د ﻧاﺗ ﺻا د هﻳ ه د ﺑ ﻳ د هﺑﺳ . ﺷ ا ﺗ<br />
ﺑ ﻧاﺗ ﺻا<br />
د ﻧزرا رﻧ ﺗ ﺷ ﻟ ﺗ ﺷ ا ړوﺎ ﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ه هﺳ ﻣ د ﺧاﺗ<br />
. ﺷو ﺳﻣ هﺳ ﺎﻣ<br />
ﻟ ﻣا وا ﻟﺳد ﺎﻳﻓا ﺷ ﺧﺑ رو ه<br />
مﺎ ﺳ ﻟ ﻣا د ﺳ د وا ( هرﺎﻗ)<br />
و ﻏد د هﺳ ﻧاﺗ ﺗاذ ﺧ ﻟ ASSN<br />
دﺎﺳا<br />
ﺗﺎﻣﻌﻣ وا ه ﻟ ﻧﻳﺎ ورﻧ وا ﺎﻳﻓا وا ﻌﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ ودﺟﻣ د ﻟ<br />
ﺑوﺑ هرﺎﻟ ﻟﺳ وا ﻣا ﻳا ﻟډ د وا ﺷ ﺗ ﻣار ﻣ ﺣﺎﺳ رﺳ ﻣا د هﺳ<br />
. ﺷو<br />
د ﻟ ﻟوړﺟ د ټﺎ رﺎ ﻳ ﻐه د ASSN هﺳ ﺑﺗ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻏار ﺗ سﻻ د<br />
د ﻣ ﺎﻣ<br />
وا وړﺎﻐﺑﻟ<br />
ﺑﻼﺑ د هﺳ ﻟﻧ مﺎ نﻟﺑ وا ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د<br />
ﻣ د ﻧﺎﺑ ﻧﻧ ﺗ وا ﻧوړﺟ ﻟﺎ د وا ړﺟ ﻧﻓ هرﺎﻟ دو د ګﻟﺎﻳد<br />
. او هرﻻ ﺑ ﻳ ډ ه د رﻟ ﻟﻧﻣ د ﻏا<br />
ﺗ سﻻ د ﻟ ﺳو ﻋﺎﻓد د اﻳ د ﻧﺧو ﺳورو د ASSN ﺧﻣ د <br />
د وﺗاوﺧ د ه SSR د ﺎﻳﻳﻻ ، ړﺟ رﺎﺳ ﻳ هرﺎﻟ ﺑ د ﻧﺎﺑ ﺑﺗ ﻏار<br />
هرﺎﻟ ژو ﻳ د ه ﻳاﺷ د SSR د ﻧړﺟ ﻟﺳ د ،و ﺑوﺑ<br />
وﻧﻏ وود<br />
. ل ړﺟ ﻧوﻣ ﻧوزور SSR د ﻧوداه ﻳﺎﻳﻓا ﻣ وا و ﺑوﺑ<br />
http:africansecuritynetwork.org/ : ﺳ<br />
ل رﺎ هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ<br />
ړوﺎ ه رﻧ ﻳﺎ هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ د د تﻗ ﻳ ﻐه ل رﺎ هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ<br />
رﺳ ﻣا رﺎ لوډ ﻏد رﻻ ﻟ ﻟﻳﺷ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ه ه د ﺗﺎﺣﻼﺻا د<br />
. <br />
•<br />
•<br />
•
ﻳ هرﺎﻟ ﻳﺎ د عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﺷ ا ﺳر ﻳا ﻟډ . رو هدو ﺗ ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ<br />
ﻧﺎﺑ<br />
هدﺎﺳا ﺷ ﻻ ړاﻏو ﺳ ﺧو ه ﻐه ﻟ وا و ړﺎﻐﺑﻟ ﻣﻏا ﻬﻣ ﻳډ<br />
. و<br />
ﺑﻼﺑ د ﻟ د ﻟ ﻳﺎ د عﺎﻓد د ﻧﺣ د د تﻗ ﻳ ﻐه ل رﺎ هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ<br />
ﺎﻳ وا د ﺧﺑ ﺑ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻟ رﺳ ﻣا ﻐه ،ﺧا رﻟ <br />
ﻧﻣﻟ ﻟاﻋ وا ﻣا ﺷ ا ﻋ د د نﺎ ﻐه اد ﺧ ،ﻟ ﻧ ﺎﻟاﻟ هﺳرو<br />
د ﺗ ﻟاﻣﺣ<br />
رﺳ ﻣا د وا SSR هد ړو ها د ﺧو ﻐه ﻟﺄﻣ اد . نﺎﻳﻣ<br />
هﻳاد ﻣﻣ د ﻳ ﺗ اد هﺎﺑ ﺧ ،ﺷ و ﺳ ﺗﺎﻋﻣ د ﻟﺎ ﻣﺎﻋ<br />
. ﻳدوﻣ<br />
ﻧﻧ<br />
تﺎﻋﻣ ﺎﻟ ﺗ ﻟ •<br />
مﺎﻋ ﺎ ﻳﺗ لوډ ﻳ<br />
د ﺎﻣ<br />
ﺎﻀﻗ<br />
وا ﻣا د ﺧ<br />
ﻳدﺎﻳ ه ﻣﺎﻧ ﻧ فﻣ<br />
. ﻧادرﻗ ﺗ وا ه<br />
رﺎه د هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ •<br />
ه ﻧ ﺗارﻣ<br />
ﺣﺎو ﺳ مﺎﻐ •<br />
هﺎﺷا وا<br />
ﻏ ﻳ د ،و<br />
ﻧ دﺟﻣ<br />
د ﺷ لﺎﺣا رﻧا ﻧوﻟ<br />
تﺎﻐﺗ هړوﺎﻧ وا تﻬﺷ ﻣ •<br />
130<br />
ټﺎ ١١ -<br />
ﻧﻧ وا ﻟ رﺎ د هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ<br />
د ﻟ ﻳﺎ د عﺎﻓد د ﻧﺣ<br />
د ﺳﺎﺳ<br />
ﺧا ه ﺗ ورﻧ ﻟ<br />
ﺗﺗ د ،ﺗﺎﻳز ﺗﻼﻣ ﻣﺎﻋ<br />
هﻟﺎﺑ<br />
ﺗﺎﻳز رﺎﻓ ﻧﺎﺑ ﻧﻧ ﺗ <br />
ﺎﻟاﻟ ﺳر د ﺗﺎﻋﻣ ﻳﻧ<br />
<br />
ورﺎار<br />
رﺎﺳ هرﺎﻟ ﻧ وروژ د<br />
د ﺗﺎﻋﻣ ﻐه د ﺗ ر <br />
ﺗ ر ﻧوﻟﺎ رﺳ ﻣا<br />
وﺑاﺑ تﺎﻧﺎﻣا هرﺎﻟ ﻟو د ،د<br />
<br />
•<br />
ﺗ ﺷ ﻳﺗ نﺎﻟﺎﻧروژ ﺷ ا ،و ﺷ له ﺎﻟاﻟ ﺳر وﻳا ﻟډ د طﺷ د <br />
ﻐه د ﺎﻳ وا ا ﺳر سﻻ ﺗ ﻣ هرﺎﻟ ﻟرو ټر د ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﺳاد <br />
ﻟﻧو مﺎ ﻏ ﺧ مﺎﻋ د ﻟﺎ ﻣا رو<br />
ټر ه ﺗﺎﻋﻣ<br />
. ﺷ<br />
د ﻟ ﻧﺎﺑ ﻧ ﺳاد عﻣ ﻳ ْﺎﺣ ﺳر ﻳا ﻟډ ﺷ ﻟﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ عﻣ هﻳ<br />
ﻟﺎﻧا رﻟ ﺳاﻳد د ﺗ ﺻﺎﺧ . ﺷ ﻳوو ﻳﺎﺑ ړاﻏ ﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ عﺎﻓد د ﻗﺣ<br />
ﺣﺳ ﻣﺗ ﻧورﺎ رﺷﺎﻣرﺷ وا ﺎﺧا د ﻧرﺎ د ﺧو ﻳډ ﺳر ﻳا ﻟډ ﻧﻟود<br />
اد : ا ﻧﺳ ﺧو ﻳډ هرﺎﻟ ﻟوﺧ ﻧﺎور د ﻧﻣﺎﻐ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟﺄﻣ اد . وړا <br />
ﺗ ﺑ ﺑ وا ﺳﺎﺳ د وا ﺗ ﻧوﻏر ﻳ د وا عﺎﻓد د ﻗﺣ د و ﻧ ﺳ هﻳډ ﻳﺎﺑ<br />
ﺧ د ﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﺷ ا ﻧﺎور ﻧﻣﺎ ﻐه ټﺎ ١٢ -<br />
. ﺷو ﺗ ﻣﺗ<br />
.<br />
ﻟ هدارا ﻟوﺧ د ﻐه د عﻣ ﻳ عﺎﻓد د ﻗﺣ د وا ﺧاو ﺷ ا هرﺎﻟ ﺗﺗ د مﺎﻐ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ټﺎ ١٢ -<br />
رﺎ رﻻرﺎ<br />
د هﺳ ﺳر<br />
وﻳا ﻟډ ﻟ ﺧﻣ ﻏا ﺧړا د<br />
ﻧﻣﺎﻐ ﻬﻣ<br />
ﻌﺗ وا ﻣ ،ﺷو هرﺎﺷا وﻣوه<br />
ﺗرو ﻳﺎﺑ ﻓ ﺳﺎﺗ ﻬﻣ رد ﺎﻳ هود •<br />
ﻳ<br />
ﻧو هﺳ ﻟ ﺑ ﺎﻳ ﻣ هﻳ<br />
ﻧﺎﺑ ه ﺗ •<br />
و ﺧ ﻏ ﻳ <br />
ل<br />
فﻼا د ا ډاډ ،و فﻼا ﻳ هﺳ ورﻧ ﻟ نﺎﻣزﺎﺳ ﺳﺎﺳ •<br />
ﻧاړو ﺗ ﺳر ه ﻧﺎﺑ ﻧﻣﺎﻐ ﻐه ﻏ<br />
ﺎو ﻧﺎﻳو ﻳ د ړو رﺎﺳ د •<br />
ﻧو سﺎﺗ ﻣ هﺳ ﺗﺎﻋﻣ ﻟ<br />
ﻧوﺧ ﻣ رو با ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﻐه اﻳ ﻧ : ﻟو ﻧ ﺧ •<br />
رو ﻧﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻋﻣ<br />
وا ﻧاړو تﺎﻋﻣ ﻧ ﺧ ﺑ ،د دﺟﻣ<br />
تﺎﻣﻌﻣ ﻳﺎﺑ ﻳﺎﺗ ﺗ ﻐه – ﺳاو ﻧﻟ ﺗ ﻧوﺧ ﺳر د هرﺎﻟ ﻟورﺎ ﺑ د •<br />
ﺷ رو<br />
ﺑاﺑ وﺎﻧﺎﺳ هرﺎﻟ ﻐه د<br />
د . تﺎﻣﻌﻣ ﺧ ﻟ ﺎﻳ ﺗﺎﻋﻣ ﻟ ، ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ ﻧﺎور وا ﻗد •<br />
ﺎﻳ وا ه عﻣ ﻧوړا د عﺎﻓد د ﻧﺣ<br />
د ﺎﻳ وا تﺎﻣﻌﻣ ﻳړا ﺷ ا<br />
تﺎﻣﻌﻣ رﻧ ﺳاد وا ﺎﺣا ﺎﻳ داﻋا وا مﺎﻗرا ،تﺎﻳﻧ ﻟﺎﻣ د ،تﺎﻣﻌﻣ <br />
. و ﻣﺎﺷ<br />
ﻧوﺧ ﺗﺎﻋﻣ وا تﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﻧو ﺧو ﻟﻧ ﻳړا د هﺳ ﺗﺎﻋﻣ ﻟ وا ﺧو ﺎ ﺎﻳ ﺟﻻا ب •<br />
ﻟو ه وﻧﻏ وا ﻟ د ﻟ ﺗﺎﻋﻣ •<br />
ﺧ ﺑ ﻐه د ﺷ او نﺎﻟﺎﻧروژ ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ ﺳاد •<br />
ﻧاړو ﻧ<br />
ﺳوا ﺳ وا ﻊﻣ ړورﺎﻋا د هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ د<br />
ﺗ و ﻌﺟاﻣ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﺳﺎﺳ وا ﺳﺎﺗ تﺎﻋﻣ ﺳوا ﻊﻣ ړو رﺎﻋا د ﺳاد •<br />
تﺎﻣﻌﻣ ر وا ﻳ ﺳﺎﺗ ﻟ ه ﻧﺧړا ﻣ د او د رﺳ ﻣا د<br />
د رﺎﻋا ﻧ ﻟو ﻣﺎﻌﺗ ﺳ هﺳ وړﺎﻐﻳﻟ ﻟ رﺳ ﻣا د . ﺳﻻ ﺗ<br />
. ﻟ واﺗ دﻧ ﻟ هﺳ ﻟ ﺗ ﺗ<br />
ﺧ ﻧﺎﺑ ﺎﻣ<br />
ړو ها<br />
ﺳﺎﺗ ه ﺎر رو ﺑ ﺧو ﻐه اﻳ ﺗ ﺳر •<br />
ړاﻏ ل<br />
.<br />
و ړو رﺎﻋا د ﻐه ﻟو ﻳ ﻳﺎﺑ ﺧا رﺎ ﺎﺣا ﻟ ﺳﺎﺗ <br />
131<br />
•
ل ﺧ ﻳډار ﺎﻳ ل هرﺎ نوﻳﺗ <br />
و رﺎ ﻧﺎﺑ ﻧﻣﺎﻐ ﻬﻣ •<br />
او ﻧﺎ ه هدز ﻧﺗ د ﻣ د •<br />
ﺑﺎﻳزرا ﻳﺎ ﺧ<br />
ﻟ ﻧﻳﺎ ﻧا د وا ﻧو ﻳ ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ وا ﺛ لار ﻧر ﺗﺎﻋﻣ •<br />
و ه هدز ﻳ ﺑﺗ<br />
Until the Violance Stops, Advocacy Tookit, 2005,<br />
http://www.vdayeurope.org/newsletters/advocacydoc.pdf<br />
132<br />
: ﺳ<br />
د ﺳر ﻳا ﻟډ عﺎﻓد د ﻧﺣ<br />
د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻋﺎﻧاﻏ د هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د زار اه<br />
ه ،ﻳﺧ اﺧ ﻟ Michigan Resource Center on Domestic and Sexual Violance<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻧﻧا<br />
ﻧﻻ ﺳر ﻏد ، ﻌﻟﺎﻣ<br />
http://www.mcadsv.org/mrcdsv/resource/Bibliographies/Media%20Advocacy%20for%20Nonprofits.pdf<br />
ﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ ﺗ ﺗاﺳ<br />
ﺧ هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ<br />
د<br />
ﻟ ﻧﻟد د لوړﺟ تﺎ ﺳﺎﻣ ﻳ د هرﺎﻟ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ د ﻧﻳﺎ د عﺎﻓد د ﻧﺣ<br />
د<br />
د ﻣﺗ ﻳﺎﻧ د وا ﻧﻟﺎﻌﻓ د عﺎﻓد د ﻗﺣ<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د . هد ﻳﻣز ﺳ هﻳ ﻣ<br />
د ړﺟ<br />
ﻳډ ﻳ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ ﺧ د رﺳ ﻣا . د ﺳ ﻳډ ﺎ ﺟو د ﻳړا<br />
د ﺗ ﺣﺎﺳ ﻣﺎﻋ ﻏا وا ﻟد ﻧ ، لﻧ ﺗ ﻓﺎﺷ ﻏ ﺧو ﻳډ ﻳ ﻧﺗ <br />
هﻏا ﻋ ﻳ د عﺎﻓد د ﻗﺣ د ْﺎﺳﺎﺳا . ﻳﺑﺑ ﻧ ا ،ﻟ هړا ر ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻧ . ﺷ لﻟو ﻳﺎ هﺳ وﻳﺗ نﺎﻣز وا ﺧو د ﻧ ﺳوار د ﻧﻧﻟﺑ<br />
ﻟ ﻳ د اﻳ<br />
. د ﺳ لﻣﻌﻣ ﻏا ﺳﻻﺳ د ﺗ ﻗد ﻋ ﺎﻳ ماﻗا ﻳ د ﺟو د<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ د ورادا ورﻧ د هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ د ،ﻌو ﺳﺎﺳ د داه ﻳ لوډ ه <br />
د ﺳﺎﺳ هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻗﺣ د ،ﺗ لﺎﻣ د)<br />
ﺷ ﻧ ا ﻳوﻧاړو ﻧورﻓ<br />
ﻧﻬﺑ د لﺷ<br />
ﻧ ﺳ ﺷ ﻳ بﻟﺎﻳﺑ عﻣ ﻳ د هﺳ وﺳر د ﺗ ﻧوﻣ وا ﻧﻓه د ﻳﺎ<br />
.( ﻟ<br />
،ﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ ﺳ هد عﻣ ﺑ ﻳ ،بﻟﺎﻳﺑ ﺑ شزﺎﺳ ﺎﻳ ړﺟ ﻏور د<br />
ړﺟ ﻏور د اﺧ ﺑ ﻟ . هد هﺧ ﻣﺎﻧ ا لﺳر ﺗ ﻧﻓه ل ﻳﺎ ﻳ د عﺎﻓد د ﻧﺣ د<br />
ﺗ دو ﻧ ﺷ مﺎﺗ ر ﻳﺎ هرﺎﻟ ﻧﻓه دﻣ دږوا د ﺳﺎﺳ بﻟﺎﻳﺑ ﻳ ﺑ <br />
ه ﻧو<br />
مﺎ ﻳﺎﺑ ه اد ﺧ . ﺳرو ﺗ ﻧﻓه لﺎﻬﻣﻟ<br />
ﺗ هﺧړا هﻳ ﺳﺎﺗ<br />
بﻟﺎﻳﺑ د ﺟو د ﻧ ،رو ﺳﻻ ﻟ زرا ﺧ هﺳ وﻳﺗ ﺧو د ﻧﻓه<br />
لﺎﻬﻣدږوا<br />
. رو نﻟﺑ ﺗ ﻧورﺎﻌﻣ<br />
د ﻳﺳ ﻋ ( نﻟﺑ ﻟرﺎ وا ﻟﺎ د)<br />
لﺳر هدﻣ ږوا ﺗ ﻧﻓه عﺎﻓد د ﻧﺣ د<br />
. و ه ﻟﺎﻣ ﻳﺎﻧ د ﻳﺎ ﻳﺳ ﻏﺎه ﻣﺎﻣ<br />
هﺳ ﻧﻧ ﻟ لﻣﻌﻣ د ﻏا<br />
ﻌﺑﺎﻣ ﺑ وا ﻟﺎﻣ د ﻧوزرا هه د اد ﻐه ﺷ لﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ ﺗ ﻌﻗاو ﻬﻣ ﻳ<br />
هدز ﺑﺗ د ﺧ<br />
. ﻟ ﻧو ﺳر سﻻ ﺗ ﻐه ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻳﺎ ﻏ
ﻧرﺎ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د . ﺗﺎ ﺗ ﻳﺗ ﻬﻣ<br />
ﻳډ ﻳ د ﺗ وا ﻧرﺎ ،<br />
ﻟ ﻳﺎﻧ د ﺳﻻﺳ وا هدﻣ ﻳﺎ ﻳ د عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﻳﺎﺑ اد هﺳ ﻟﻧ مﺎ ﺗ ﻌو<br />
. ﺷ لﻧو ﻧﻻ سﻻ ﺳورو ﻟړوار ﺗ سﻻ<br />
د ﻗﺣد وا ﺷ ﻟﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ﺷ ا د ﺷ تﺎﻋﻣ ﺷ ﻳ اد هﻟ<br />
هرﻻ وﺳر د ﺗ فه هﺳ ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺑﻼﺑ د ﺷ ﻻ ﻳﺎ ﻳ هرﺎﻟ عﺎﻓد<br />
. و ﺳﻣ<br />
76<br />
ټﺎ ١٣ -<br />
ټﺎ رﺎ د هرﺎﻟ ﻏا د ﻳﺎ د عﺎﻓد د ﻗﺣ<br />
د وا وﺎه د ﻧﺎﺑ ﻳﺎﻧ ﻟﺎﺣا د<br />
ﻏا لﺎﻬﻣدږوا وا نﻟﺑ د<br />
ﻧورﺎﻌﻣ<br />
ﻟﺎ ﺷ ﻟﺑ<br />
•<br />
ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ •<br />
نﻟﺑ<br />
نﻧﺎﻗ وا ﻟﺎ د •<br />
نﻟﺑ د ﻧوړﺟ<br />
لﺗ<br />
د نﻧﺎﻗ وا ﻟﺎ د •<br />
د ﻧ نﻟﺑ<br />
ﻣ ﻧوژ ﺧ<br />
نﻟﺑ<br />
د رﺎ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
لﺗﺎﻳز بﻣﻏا<br />
ﻟډ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
هﻳ ﺳاد بﻟﺎﻌﻓ<br />
ﻟزو ﺑ د ﻳ<br />
ﺗ ﺧ<br />
ا ذﻧ ﻧﺎﺑ ﻧﻧ<br />
. <br />
•<br />
•<br />
ﺳو ﻟﻧ ﺗ د<br />
د هرﺎﻟ ﻟﻧﻣ ذﻧ د ﻧﺎﺑ<br />
ﺧﺑ د ﻟډ د ﻟ ﻧﻣ<br />
لﺧا ﺧا<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣﺎﻋ د •<br />
•<br />
ﻧورﺎﻌﻣ ﻣ د<br />
ﻧﺎﺑ عﻣ ﻳ <br />
ګﻟﺎﻳد تﺎﻳز<br />
د عﻣ ﻳ د<br />
لﺗﺎﻳز ها<br />
ﺗ وا ﻟاو ﺧﺑ د<br />
ﻧ ﻧﻧ<br />
نﻟﺑ<br />
وا ﻟ ﺧ ﻣﺎﻋ د<br />
نﻟﺑ نﺎﺑ<br />
ﻧوﺧ ﺎ <br />
ﻧﻧﻟﺑ<br />
وﻏ داﻧا د<br />
،ﻧﻓ ،ﻧﺗرﺎﻬﻣ<br />
ﻧاﺗ وا ه<br />
نﻟﺑ<br />
،ﻓ ﻟډ ﻧﻣ د<br />
وا ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
نﻟﺑ بﻣﻏا<br />
ﻧرﻏوا ﺷ <br />
وا ﻧﻓه د <br />
لﺗ ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
وا دﺎﻋا ،رﺎه <br />
ﻟډ د ﻟ ﻧﻣ د ﺎﻳ<br />
نﻟﺑ<br />
ﻟاوﻳ<br />
وا ﻣ ﻟډ ﻧﻣ د<br />
هﻳډ لﻧ ﺳر<br />
ﺧا<br />
76 J.Chapman, „Monitoring and Evaluatiing Advocacy“, PLA Notes, 43:48-52, 2002.<br />
133<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
د وا نﻟﺑ ﻟﺎ د<br />
نﻟﺑ نﻧﺎﻗ<br />
د رﻻ ﻟ ﻳرﺎه د<br />
ل ړوﺎ ﻧ ﻧﻣ<br />
ﻣﺣﻏ)<br />
ﻟ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ،ﺷ ،ﻧرﻏ<br />
ﺑ<br />
وﻧﺎﺑ وا <br />
( ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ړﻻو<br />
ﻧﺧړا<br />
رﺎ د<br />
•<br />
•<br />
د ﺎﻳ ﺎﻀﻓ ﺗاﻳد<br />
د<br />
د لﺧا ﺎﻀﻓ ﻳ ﻐه<br />
ﺷ او ﻟډ ﻟ ﻧﻣ<br />
داز د نﺎﺑ د ﻟ <br />
ﺗ ﻣﻏا هرﺎﻟ<br />
و ﻟﺎﻌﻓ<br />
•
وا ﻟرو بﺎﺣ<br />
نﻟﺑ ﻓﺎﺷ<br />
د ﺗ ءﺎﻀﻗ<br />
وا ﻣا<br />
سﻻ ﺧ دﺎﻋ<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺳر<br />
. ﺳوار<br />
•<br />
ﺳاد د هرﺎﻟ ﻟډ ﻧﻣ<br />
ﻟاو ﺷ وﻏ<br />
ﻧﺗ ﺧا ﻟ ﻳ<br />
ﻟو سﻻ <br />
د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧﻧﺎﻗ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ل ړوﺎِ<br />
وا ﻧﺣ<br />
داﻧا د<br />
ﻧﺳ د ترﻗد<br />
ﻳ قﺣ اد <br />
رﺎﻧا ﺧ <br />
ﺎﺗﺧ ﺧا ﺗﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻓ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺧ ﺗ نﻟﺑ <br />
سﻻ ﻋ ﻧ<br />
ﻧﺣ<br />
د وا ر<br />
ﺑوﺑ هرﺎﻟ عﺎﻓد د<br />
و<br />
134<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﺑ د ﺧ د<br />
ﺗﻼﻣ ﻟﺎ ړﻻو<br />
•<br />
ﻧ<br />
ﺗ ﻣﻣ د ا هړا ورﺎ ﻣا ﻣ وا ﻋﺎﻓد د ﺗ ﺻﺎﺧ ،ﻧﻟﺎﻌﻓ رﺳ ﻣا د<br />
ﻣﻣ ﻳﺎﺑ ﻏ اه ﻳ ﺗ تﺎﻋﻣ ﻣا ﻣ د ﻟا . د ﻧﻻ ﺻﺎﻣ<br />
ﻧوﻏر ﻧ ﻳﺎ ړﺟ رﺳ ﻣا د ﻧﻻ وﻗ ﻣﺣ ﺳ وا ﻳﺷ ﻳ د ﺧ ،ﺷ ﺗﺎﺳو<br />
. او هد ﻧﺎﺑ دﺎﻓ رادا وا سﻼﺧا ،ودﺎﺳا ﻟﺎﻣ هړوﺎﻧ ﻳﺎ ﻣﻣ تﺎﻳز ﻳډ . و<br />
ءﺎﻀﻗ وا ﻣا د ﻗ اﺟا ﻧﻟﺎﻌﻓ هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
. ﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ د ،ﻧ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ <br />
عﺎﻓد د ﻧﺣ<br />
د هړا رﺳ ﻣا د ﻧ هﺷو هرﺎﺷا ﺗ ورﺎ ورﻻ ﻐه ﻓ د<br />
ءﺎﻀﻗ وا رﺳ ﻣا د ﺳ ﻟا ﺑ وا ﻣ ،وﻧﺎﺑ وا د ﺗ ﺷ لاو هرﻻ ﻧﻳﺎ<br />
ﺷ ،ﻧ د رازاه ﻓ د . ﺷ ﺳوار نﻟﺑ ﻟﻧ ﺗ وا ﻟﺎ اﻟ وړﺎﻐﺑﻟ د<br />
ﻧ ﻏا ﺳو ﻏد د ﻟدو ه ﻳ اد وا ﻟاو ﺎر ﻧﺎﺑ ﻧ ﺳ ﻧورﺎ ﻳ<br />
. ﺷ لرﺎو وا ﺑﺎﻳزرا<br />
رﺎ ﺧو ﻐه اﻳ ﺗاﺳ ﺳﺎﺳ هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ د هد هړو ﻧودﺎﻳ د ﻧ <br />
ﻧ قﻓ اد . ﺳوا هرﺎ ،ﺳﺎﻳ ﺷ ﺗرار هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻐه د ﺣﺎﺳ ﻐه ﺳﺎﺗ <br />
ﻬﻣ ،ﺧا هړﺎﻏ هﻧد ﺳ لاﻳﻧ ﺎﻳ ﻣ ،ﻣ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺳﺎﺗ <br />
ه<br />
ﻧﺎﺑ ړﺟ رادا وا ﺳﺎﺳ ﻐه د رﺎ ﺣﺎﺳ ﻳ ﻐه ﺳﺎﺗ هد اد
ﻳﻏ ړﺎﻐﺑﻟ رﺳ ﻣا د ﺑژ ﻳ ﻐه ﺳﺎﺗ ﺗ هرﺎ ﻳ د . ﻟو<br />
. ﺷ ه ﺗ<br />
، ﻳﻧا ﻣا ورﻧ د ﺎﻳ ﺧ ﺳﺎﺗ ﻧ ﺎﺑ اﻳ اد ﺗ <br />
هرﺎ ﻳ د<br />
د وا رﺳ ﻣا د و ﻓ ه ه با ﻐه د هد ه اد ﻌﻣ بﺗ هرﺎ د ﺑ<br />
ﻧﺑا ﻐه د ﺧو ﻳډ ، رﺎﻧا ﻳ اﻟ ﻧﻣﺣ ﻧوﻟ ﻌﺑﺎﻣ ﺑ وا ﻟﺎﻣ دوﻣ<br />
ﺳوار نﻟﺑ ﻧو ﺧ د وا ﺗﺎﺳﺄﺗ د . و فﻼﺧ ﺳوار نﻟﺑ روژ د وا لﺎ ﻓﺎﻣ<br />
ﻳﺎﺑ ﺑﺎﻣ ﻐه د ﺗاﺳ ﺳﺎﺳ هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﺟو د ﻧ ،هد ﺳو ﻳرﺗ ﻳ<br />
. ﺷ هړﺟ<br />
ﺷ ﻻ ﺳﺎﺗ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
: هړﺟ ﺗاﺳ هﻳ هرﺎﻟ ﻳﺎ د<br />
لﻧ ﺗﺎﻋﻣ د<br />
لﻧ ﻟاﺧﺑ د<br />
لﻧ ﻣ وا ﻧﻓه د<br />
لﻧ ﻧﻣﺎﻐ د<br />
لﻧ ﻧﻳﺎ د هﺎﻣ د<br />
لﻧ ﻧورﺎﻌﻣ د هرﺎﻟ ﻟرﺎ د ﻣ د<br />
لﻧ ﻧوﺧ د<br />
لﻧ وﺎﺗړا د ﻧ د<br />
لﻧ نﻼ<br />
رﺎ د<br />
لﻧ ﻧﺗرﺎﻬﻣ وا وواﻗ ﺑ ،ﺟدﺑ د<br />
لﻧ ﻧوﺧ د<br />
135<br />
عﺎﻓد د ﻧﺣ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
فه ﻧﻳﺎ د ﺳ ﺳﺎﻣ <br />
لوړا ﺗ نﺎ مﺎ اورﺎ ﻣا ﻣ د وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد ﻣ د<br />
لوړا ﺗ نﺎ مﺎ ﻧﺗرازو ﻟوﻣ د هرﺎﻟ ﻣا د وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد د ﺳ ﻣ <br />
لوړا ﺗ نﺎ مﺎ وړﺎﻐﺑﻟ وﻳا ﺳ وا ﻟاﻳﻧ د هرﺎﻟ ﺳﻣ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ه ه ﻧوړﺟ ﻟﺎ د<br />
ﻟ ﻟوﻣ هرﺎﻟ ﻧوړﺟ ﻟﺎ د لﻧ ﺗﺎﺳﺄﺗ وا ورادا ﻐه د<br />
لﻧ ﻧﻧ ﺗ د ﻐه د<br />
ﻟﺎ د ﻧﺎ<br />
ﻐه د وا وزﺎﺳا ﺗاﻳد ﻟوﻣ د ﻟﺎ ﻣا <br />
لﻧ ﻟ ﺎﻟاﻟ<br />
لوړﺟ ﻧﻓﻼا<br />
وا ﺷ د هﺳ ﻟډ ﻟ ﻟ ﻧﻣ وه<br />
د<br />
ل رﺎ هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ<br />
لرو هدو وا لوﺧ ﻧﻣﺎﻐ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ل ﺧ ﻏ ﻳ ﺗ ﺷ ﻳ د<br />
ل ﻳړا ﺗ ﻣ هﺳ ﺗﺎﻋﻣ ﻟ<br />
لوﻳاد ﻧﻧا ﺧ ﺗﺎﻋﻣ<br />
لوﺧ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻋﻣ د<br />
ﺗﺎﺳ رﺎﻋا د<br />
لوزرا وا لرﺎ ﺗاﺳ ﺧ د هرﺎﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ<br />
د<br />
لﻧ ﻧﻧﻟﺑ ﻣﻏا د ﻟﺎ د<br />
ل ړوﺎ رﺎه د نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
136<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
137<br />
<br />
ﻓ<br />
ANGELA MACKAY<br />
ﻧزور
138
Angela Mackay<br />
139<br />
<br />
ﻧزور<br />
،ﻣﻏا ﻳ د ﺷ ﻻ ﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ا ﺎر ورﺎورﻻ ﻐه ﻓ اد<br />
هﻧو هدو وا ح ماو<br />
ﻳا ﻧزور د هرﺎﻟ ﻟاﻣﺣ د رﺳ ﻣا ﺗاﻳد وا فﺎﺷ<br />
. ﺧاو<br />
ﻧزور ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ورﻧ ﺎﻳ ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
هرﻻ د هدز وا ﺑ ﺗ ﻐه ،هد هﻣ ﺳ بﻟﺎﻳﺑ د ،هد ﺷ هﺳ ﺗ ﻧ<br />
ﻣا د ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ورﻧ د ﺳو د ﺳاﻳد د . د دﺟﻣ ﻟ ﻳډ ﻧﻟﺎﻣ د ﺷ<br />
د ﺣ ﺗﻻﺎﺣ وا د ﻟ ﻳډ ﺎﻟ ﻟ ﺷ د داﻣ ﻧزور د ه ﻧرﺎ د رﺳ<br />
ﻧﻳﺎ وﻳډ : د تﺎﻳز ﻳډ ﻧﻣﻻ ﺎﺗﻧ ﻏد د . د ﺧﺑ زرا وا رو<br />
ﻳ ﺑﺎ ړﺟ ﻟ ﻧﻣ د ﺷ لا هرﻻ<br />
تﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د ﺗ <br />
ﻟاو ﻧ ﻧوزرا ﺗﺎﺳ ﻧوﻟ ﻌﻣ وا ﻧوﻟ زرا ﻳ د ؛دﻟرد راﻗ وا ﻧﻣﻟ<br />
د اﺧ ﻧﻟﺎﻣ وا ﺑژ ،ﻧﻟدﻣ ﻳﻳﻟ د ؛د ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻳا ﻧزور د ﻌﺗ ﻐه د وا<br />
نو د ﻟﺎﻌﻓ ﺳﺎﺳ ﺳاد ﻳ ،ﻟﺄﻣ ﻬﻣ ﻳﺎ ﻟ<br />
ﺗ وا ؛ وداﻣ ر ﺳﺎﻣ<br />
د ﻳ رﺎﺑا ﺧ ﺎﺑ ﻐه . ددﺗ ﺑﺎﻣ رﺳ ﻣا د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ<br />
ﻟﺳر تﺛ وداﻣ ﻳا ﻧزور ﻳﺷ ﺧ اﻟ ﻐه د نو عﻣ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﻳﺗ ﻓ اد د هﺑﺳ . د ﺷ مﺎﺗ ﻣﻏا<br />
ﻳډ هرﻻ<br />
د<br />
. داﻣ ﻳا ﻧزور ﺧ ﺷ ﻻ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺷ ﻻ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ هد هﻧد ړو ﻟ دوا ﻣ ﻳ ﻧزور ﺗ ﻣﻋ <br />
هرﺎﻟ د د وا ﺷ ﻟاو ﺎر ه ﺗﺎﻧﺎﻣا<br />
وا ﻧﻳدوﻣ د ﻧزور د هرﺎﻟ د د . ءاﺟا<br />
: ﺑ ﻓ د ،ﺷ ﻟﺗو ﻼﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د ﻧ د <br />
ﺷو ﻧ ﻧﺑا وا ﻧﻧ ﻟﺎﺑ د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻣا<br />
د ﺳو هﻳ ﻐه ،ﺷ ﻟﻧو ﻧﻻ ﻳﻣز ﺗ ﻧزور ﺗ ﺳو ﻳ د<br />
ړوﺎ تﺎﺣﻼﺻا وا ﻧرﺎ رﺳ<br />
هد هرﻏ ﻧزور ﻟﺻا م ﺷ ﺧاو رﺎ ﺑ ﻧﻟﺎﻣ وا ﺑ ﻟ<br />
.<br />
ﺷ ﻧاړو ﻧﻟﺎﻣ وا رﻣ ه ﻣ وا ﺟﻟدﻣ د ﻧزور د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
140<br />
ﻧﻳﻌﺗ<br />
؟ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ د<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧزور د هد ﻬﻣ ارﺧ هرﺎﻟ<br />
ﻧﺗار ﻟﻣ وا ﻧﺎ ﻳ د<br />
د ﻧﻧا وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه ل . ﺷ ا خا ﻟو نﺎﻣا ﻳﺎ ﻣﺗ بﻳزﺎﺳا<br />
ﺳو ﺗﺎﺣﻼﺻا د دﺎﺗا ﻏد . ﻟو ﺎﺗړو دﺎﺗا وا و ﺎ ﻳ د ﻳﺎﺑ ﺳوا ﻬﺑ ﻟود<br />
ﻟ ﻏا ﻧﺎﺑ ﻣا حﻣ مﺎﻐ نﻳ ﻳ ﻐه وا هﺳرو ﺳﻣ وا ړوﺎ<br />
. ﻣﻏا اﻟ ﺻﺎﻋ ﻟ د ﻟ د وا<br />
؟هد ﻧ ﻐه وا هد ﻐه<br />
قﻼا ﺗ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻐه ﻧزور بﺎ د . ﻳډو هﺳ ﺧو ﻳډ ﻧو وا ﻧزور<br />
وا ﻳرد ﺧ ﻧ هدز ﺗ د له<br />
رﻣ وا ه د ﻳ فه هد ﺷ<br />
. حﻼﺻا هړو وا ه هدز ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﻐه وا ړوار نﻟﺑ ﻌو<br />
ﻧ ﻣ د ﻟ ﻧ هړا ر ﻧﺳر ﻣدﺎا دﻣ دږوا د ﻧزور<br />
بﺎﻳا ﻧوزرا<br />
وا ﻳﻣز د م ﺎﻳ لړوار ﺗ سﻻ مﻳد ﺎﻳ ﻣﺎﺗدﺎﻬﺷ<br />
. <br />
ﻳدود ﺧو ه ﻧزور ﻟاﻣﺣ ﻣا د ﻧد ﻳﻌﺗ خا وا ﺳ د ﻣا ﺑ د<br />
هرﺎﻟ دو د ﻧﺗرﺎﻬﻣ وا ﻧاﺗ د ﺧ ،ﻧ ﻧ هړا ر ﻧزور ﺗ ﻟ وا <br />
وا ﻧﻣرﻧ<br />
ﻧﺣ ﺑد وا او نﻧﺎﻗ د ﻏ ﻧا ﻣا ﻟ<br />
. ﻋ ﻧورﺎﻌﻣ<br />
. هد ترﺎﻋ ﺗﺎﻋﻣ ﻣ ﻟ ﻳ ﻟ اﻣ ﻧزور د هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د<br />
: و لوډ ﻧﻻ ﺷ ا تﺎﻋﻣ اد<br />
ﻣ وا ﺑﺎﺗﻣ<br />
ﻧﺗرﺎﻬﻣ وا ﻧودﻣ ﻣ د<br />
رﺎ رﻻ ﺗ د وا ﻧﻣرﻧ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﺗﺎﺳ مﺷﺎﻣ د وا ﻧﺣ ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د<br />
او نﻧﺎﻗدوا ﻧﺣ ﺑ ،ﺟ<br />
ﻧﻣ ﺗﻼﻣ وا رﺎ ﻟ ﺗﻼﻣ د<br />
ﻣ ﺷ د<br />
وﺎﻧﺎﺳ ،ﺗا<br />
ﺧ ،هﺎﻣ : ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﻟﻧ سﺎﺗ د<br />
ﻧودﻣ ﻗاﻣ وا ﻧرﺎ د<br />
لرﺎ هﺳ ﺳر ﻟ<br />
ﻐه ،ر ﻧﺎﻧا ﺗ ﻟﻧ<br />
وړز ﻟ ،و ﻣ هﺳ ﺑ ﺗ ﻳ ﻳﺎ ﺎﻣ ړو فه د<br />
ا ﻟ د ،ﻧا ،و ﻧا ﻣ مﺎﻧ ﻣا د ﺷ ا<br />
،ﻓﺎﻣ<br />
ﻧﻧاﻧز د وا ﻓﺎﻣ ﺣﺳ ،ﻧﻧﻳ ﺷ لزور صﺎﺧ ،ﺧﺑ ﻟ<br />
. اورﺎ ﻣﺎﻋ وا ﻧﺷ ﻣا ﺻﺧ<br />
وا ﺳر ،ﺷ نﺎﻣزﺎﺳ ﻐه هد ﻧ ﺣ<br />
وا هرﻏ ﻧﻟوډ ﻣ ﺷ ا ﻧزور<br />
،ﻧوﻣ د ،ﻧورﺎﺳ د ﺷ ا ﻐه : و لﺎﻳﺎ ﻟ ﻳ د ﺎﻳ<br />
.<br />
ﻟو ﻧﺷ ﻧﻳﺗ د ﺣﺎﺳ د ﻋ د وا ﻟدﺎﺗ و د ،ﻧﺑ ﻣﺎﻋ ،ﻧﺎرو<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
– ﻧزور<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ﻧﺎ ه د ﺎﻳ وا ﻧوړﺟ ﺗ د ،ﺎﺗﻣ ﻧو د ﺣﺎﺳ رﺎ د ﻧزور ﺧو ﻳډ<br />
. ﻣﻣ ترﺻ رﻻ ﻟ ﻟوﺑاﺑ د ﻳاﺷ د هدز<br />
د ﻧﺗرﺎﻬﻣ د هرﺎﻟ ﺷ<br />
ﻐه ﻟا : لﻟ ﻳ د هد ﺧﺑ ﻧ هﺑ هﻳ ﻐه د ﻧزور ﺗ ﻣﻋ <br />
. هد ﻧ هرﻻ جﻼﻋ د تاذ ﺧ<br />
141<br />
ﻧﺑا وا ﻧﻧ هﻟﺎﺑ<br />
ﻧﺎﺑ ﺎﻣ ړو ﻳوﻧاړو د هړا ﺧاﻣ د ﻟ ﻧﻣ د ﻟﺄﻣ ﻧزور د ټﺎ ١ -<br />
ﺎﻟ ﻟ ها وا ب د وا ﻧ هړا ر ﻳاﺷ وﻧﺎ تﺎﻋﻣ اد . ا ﺎر<br />
هﺳ ﺑ ﻳ ه بﻧوړا ﻐه د ﺑﺎﻣ لﺎﻳﺎ د ؛ ﻧﻳﺎ ﻣ هﺳ ﻣ<br />
ﻐه د .( ﻧﻟﺎﻳﺎ ورﻧ ﺳاد وا ﻟ ﻟﺎﻧا ،ﻧوداه ﺳورو وﺟ د)<br />
ﻟ ﺗ<br />
ورﻻ ﺣ ﻳﺷ ﻧاړو د . ﻟ ﺗ هﺳ ﺑ ﺗ ﻳ ه ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د زاراه وا ﻧا<br />
ﻧزور د د ﺷ<br />
ﻧاړو ﻟد ﻧﺑا ﻐه ﺧ ،هد ﻧ ړو ﺗ د هﺳ ﻧﺎﺳ ه ﻳ هﻳ <br />
ﺳﻣ ﻧﻬﺑ وا ﻧ ﺑ د زاراه . ﻳوﻳو ح د ﺗاﺳ ﺧړا ه ﻳ د هرﺎﻟ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﻣﻋ . د ﺷ نودﺎﻳ ﻟد ه ﺗ رﺎﻧا وﻧو د ﻧ<br />
د ﻧ . د دﺟﻣ<br />
ﻧﻧ ﻋ ﻐه ﺗ لﺎﻳﺎ ﻧﻬﺑ وا ﻧد نﺎﻣزﺎﺳ<br />
. ﺷ ا رﺎﻋا هﺳ ﻳﺎﺑ ﻧﺑا ﻧاړو ﻧوذﻧ ﻣ ﻏد د ﺟو<br />
ﺗ ﻣﻏ ﺗ ﻧا ﻟاﺳو ﺎﻳ ﻳﺎﺳو ﻓﺎﺎﻧ ﻟ ﻧﺳ ﻧﻬﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د وا ﺧاو هړﺎﻏ ﻟوﻣ هړا د ﺷ ﻻ ود ﺧ ،ﻻ ﺣ ﺷ ﻧ ،لرو شﺎﻌﻣ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د . ﺟﻣ ﺗ وﻧد ﺧ ﻟوﻣ ﺳﺎﺳ وا ﻧو ﺗ ﺗ ﻗاﻋ ﻣ وﻧﺳ<br />
: هد ﻧ هرﻻ اﻳ ﺣ د ﺗﺎﺣﻼﺻا د وا ﻟاﻣﺣ د رﺳ ﻣا د ﻧﺑﻟﺎﻳﺑ ﻧزور د نﺎﻣزﺎﺳ<br />
لﺎﻳﺎ ﻳ هرﺎﻟ<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻣ وا و د ﺷ ﻻ ﻧ ﺗﻼﻣ رﻧ وا ﻧ ﺑ<br />
ﻟﺎﻌﻓ د هﻟﺗ ﻟ ، ﻳﺗ ﻳړا ﻣﺗ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ وا ﻧﻧﺎرا د ﻟود د وا<br />
. ﻧووا ﻳﻣﻟ<br />
ﻧوﺑ ﻧوژ هرﺎﻟ ﻳﺎ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺧو ﻳډ ﺳﻣ ﻟﺎﻣ ﻧ ﺑ د<br />
ﻧ ﺳﻻﺗ ﺳﻣ وا ﻧ ﺑ د د ﺷ ﻟوﻣ<br />
ﺑﺎﻣ هړا د ﺧ ،ﻟ ها<br />
ﺳو ﻟ هدز د ﻳﺎﺑ ﻧوزور ﺑﻣ د ،ﻧ ﺑ . ﺷ ﻟﻧو ﻣ ﺎﺗ د ﻣﺗ<br />
دوﻣ ﻳ ﻧﺎﺑ ﻟﺎ وا ﻣ ،ﻧﻓ ﻣ اﻳ ﺷ ﻻ ﻐه ،ﻳردو ﻬﺑ<br />
وا رﻣ ،تﺎﻣﻌﻣ ،ﺳﻣ ﻟ ﻳﺎﺑ ﺗ ﺳو ﻏد<br />
ﺧو ﻋ ﺧ ،ﺗﺎﺳو لو<br />
ﻧﻧ ﻟﺗ هﺳ ﺳﻣ ﻟ ﻧ ﺑ د و ټﺎ ٢ -<br />
. ﺳ ﻟﺎﻣ<br />
. ﺷو ﺑﺎﻣ ﻧ ﻧاړو<br />
ﺗ ﺳو ﻳ د ﻧزور<br />
سﻻ د ﻧﻓه د ﺗﺎﺣﻼﺻا وا ﻟاﻣﺣ<br />
د رﺳ ﻣا د ﺗ هرﺎ ﻳﺎﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ ل ﻧزور د<br />
ﻟ وا ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻧورﺎﻌﻣ د ﻳ فه هد ﺳو هﻳ ﻧزور اد . ﻧو هړا ر ﻟړوار ﺗ<br />
ﺳاد اد ،و ړو ﻟړوار ﺗ سﻻ د وا ړو ﺳ د ،ه ﻳﺎﺑ ﻐه د ،هد ﺳﻣ هﺳ نﻟﺑ<br />
عﻣ ﻟ وا ﻟډ ړو فه د د<br />
مﺎ ﻧاړو ﻣ ﻋﺳ ﻳ ﻐه لﺎﺣ<br />
.<br />
ﺷ او هدﺎﺳا ﺗ<br />
•
،هﺎﻧ ،ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺑ د ﺗ ﻣرد ﻧﻏر ﻳ د ﺗ ﻧزور ،ﺗ ﻣﻋ <br />
لﻌﻣﻏ . ﺳﻣ ﺣ ووﺎﺗﻧ ﻳﺷ اار د ترﺎﻬﻣ ﺑﺗ ﻟ<br />
نﻏ هړوﺎﻧ د وا ﻣاﺎﻧ د ﻳﺎ ،ﺷو ﺗ ﻧﺎﺑ ﻧﻧﻼ وﻧ وا ﻌﺑﺎﻣ ﻓﺎﺎﻧ ،ﻧورﺎﻧا<br />
اد هﻟ . ﻧاوﺎﺗ دﺎﻋا ﻣﺎﻋ وا ﺗﺎ ﻧ ﺑ ﻧزور وا ﻟو هﺳ نﺎ ﻟ ﺧ<br />
. و ﺧﺑ ﻧوﺑ ﻧ ﺗاﺳ ﺧا ﻳ د ﻳﺎﺑ ﻧزور<br />
ﺎﻳ ﻳﺷ صﻼﺧ ﺟ د ﺗ ﺻﺎﺧ ، ﻏ « ﺎﺧا د ﻓ»<br />
د ﺗﻻﺎﺣ <br />
رو هﺳ ﺑ ﻳ ﻧزور ﻳﺷ ﺎ وا ﺑﺎﻗر ،وﺧړا ﺷ ﻻ ﻧﻟود ﻟﺎﻧا<br />
هرﺎ نﺎ ړاﻏ ﻧ ﺑ و ﺟو د ﻳﺎ اد ،وړاو ﻧوﻣﺎ ﺗﺎﻳز ،ﻟو ﻳړا<br />
ﻳ ﻳړا ﻣﺎﻋ د ﻧزور . د<br />
ﺷ ﺗ ﺗ <br />
فه ړو وﺳر د وا ﻳ د ﻧزور وا <br />
وا ﻟﺎﺳر ﻟ ،تاﻟﺗ ړو ﻟ د . ﻳﺗ ﻳ هرﺎﻟ دو د ﺳاﻳد د ﺑ ﻧ ﻳﺗ<br />
رﻻ ﻧﺎﺛ ﻳ د ﻳرﺗ د هرﺎﻟ « ﻟاو ﺧﺑ ﻣ»<br />
د ﺎﻳ هدز ﻧوﻏر د ،ﻧﺳر<br />
77<br />
. ﻟ ها ﺗ رﺎ<br />
ﻳﺎﺧا ړو ﻳﺎ د ﺳ ﺗﺎﺳﺄﺗ وا داﻧا ﺗ ﺷ لوړاو مﺎ ﻳﺎﺑ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﻣ<br />
د ﻓ ﺧ د . ه لﺎﻳﺎ لﺎﻌﻓ ﻳ هرﺎﻟ ﺳو د ﺑ اد اﻳ ﻧ ،ﺷ ا ﺗ ﻣار ﻓ<br />
ﻧﻣ وﻣ د رﻻ ﻟ « ﻓ ﻣﻧ ٢٠١ وا ﻣﻧ ٢١»<br />
د رﻻ ﻟ ﻧﻣاو ﻳﺎﻣ<br />
مﺎ ﺗﺎﻧﺎﻣا ودﺟﻣ د وا وﺎﺗړا درﻟ ﺎﺧا د ﻓ د (UNDP) ماو ﻳﺎﻣ<br />
ﻓ د ﺧﻣ وﻏا ﻧوﻟ ﻳﺎ د وا ر سﻻ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻣاﻗا وﺧړا ه هﺳ ﻟﻧ<br />
ﻳﺎﻣ د تﺎﻣاﻗا<br />
ﻏد . ﻧ مﺎ ﻧﻧﻟﺑ ﺎﻟ ﻟ ﻣ وا ړﺟ د هرﺎﻟ ﺎﺧا د<br />
ﺷ ﻣ ﺗ ﺧا اﻟ ﻧوداه ﻧ ﺑ د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻋﺎﻧا ،ﻧرﺎ<br />
ﻣ ور د ماﻗا ﺎﺧا د ﻓ د ﺑ ﺳو ﻧوزرا ﻓ ﻣ ﻳ د . د<br />
،ﻧا وا حﻼﺻا ﺗﺎﺳﺄﺗ – ﻟا : ﻳﺗ ﻳﺗاﺳ ﻳﺎﺧا ﻓ د هرﺎﻟ ودﺎﻌﺑا ﺗﻼﺗ<br />
. مﻧﺎﻣ بﻳزﺎﺳا وا لرو بﺎﺣ – لاد ،ه هدز وا ﻧزور ،ﻌﺗ -ج<br />
،ﻓ ﺑﺎﺗﻣ د – ب<br />
د ﺳو ﻣﻏا ﻳ د ﺎﺧا د ﻓ د ﻳﺎﺑ ﺗاﺳ ﺷ ﻟﻧ ﻧﻻ سﻻ هه لﺑ <br />
: وړاو مﺎ ﺗ ﻬﻣ وود هﻟ ﺗ ﻟ هرﺎﻟ ﻟ ﺗ ﻣار<br />
ﻟډ د ،ټﺎ رﺎ ﻟﺎ د ،ﻧوﺧ / ﻧا ،قﻼﺧا رﺎ : لﺎﻳﺎ ړو رﺎ د وا لﺎﻌﻓ ﻳ د – ﻟا<br />
ﺑ د ، ا ناﺗ ﻋ د ﻳ ه ﺳاو ﻣ د ، ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ / ﺷ / تﺎﻌﺗ ﻣ ﺧ<br />
؛لﺎﻳﺎ ﻣ ﻟﺎﻣ د ،لﺎﻳﺎ ﻳﺎﻀﻗ/<br />
ﻧﻧﺎﻗ ﺗ <br />
ﺷ او ﺗ ټﺎ رﺎ د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻳ ﻟډ داﻧا د اد : ﺳ ﺗﻼﺗ – ب<br />
ﻧﻓه وړﻟ ( ﻧﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ،ﻟاﻟو ،رادا ،ﻧﺗرازو)<br />
ﻧﻓ داﻧا ﺧ د <br />
؛ﺳرو ﺗ<br />
ﺗاﺟا داﻧا د ،ﻧادو<br />
ړﺟ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ،هﺧذ ﻧﺗرﺎﻬﻣ وا ه د : ﺳ داﻧا – ج<br />
78<br />
. ﻟوﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ، ﻧوزرا<br />
ﻧ ﻟاو ﺷ ﻳړا ﻧﺎور ﻧ د ﻣﺗ ﻳﺎﻧ ړو ﻟ د وا ﻧزور دوا ﻟا ﻧوزرا د ﺧو ﻳډ<br />
ها ارﺧ لوزرا ﻧزور د . ړو ﻣ ﻟ ه روﺎﺑ ﻧ ﻧزور د ﺑ ، ﻊﻳﺎ ﻊﺑﺎﻣ اﻳ<br />
هﺳ ﺎﺗړوﺎ ﻟ روﺎﺑ ﻣﺎﻋ د وا ﻟړوار ﺗ سﻻ ﻳﺎﻧ و د ،ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻟ ﻋ<br />
ﻐه ،ﻟ<br />
. ﺳﻣ<br />
77<br />
Fukuda, Sakiki, Carlos Lopes and Khalid Malik (eds), Capcity for Development: New Solutions to Old<br />
Problems, UNDP/Earthscan, London, 2002.<br />
78<br />
ﻏد نﺑﺎ ﻧرﻻ وا ﻳﺎﺳو ،ﺣ د ﺎﻟ ،ﻳﻟو رﺎ ﻓ ﻳﺎﺧا هﺧړا ه ﻧ هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د<br />
: ﻌﻟﺎﻣ ﺎ ﻧﻧا ﻧﻻ<br />
http://www.capacity.undp.org/and OECD DAC, The Chalange of Development-Working Towards Good<br />
Practice. DAC Guidelines and Refrence Series, 2006, www.oecd.org/dataoecd/4/36/326495.pdf<br />
142
دږوا ﻳ د زاراه وا ژﻧا وا ﺧو ﻓﺎ د ﻐه ﺑ . د ﻧ ماﻗا ﺎﻳ وا نﻼ ﺎﺎﻧ هﻳ ﻧزور<br />
ﻣ ﻣ ﺣ د هرﺎﻟ ﺎﺗړا د ﻧزور د ﺎﻟ وا ﻟ . ﻏ ﻣژ وا ﻓ د دﻣ<br />
ه هرﺎﻟ رﺎﻋا وا ﻳه ﺧاد ﻳ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،د هﺑﺳ . ﻟ ﻧ دﺟو هرﻻ<br />
ﺗﺎ ﻣژ ﺧ هرﺎﻟ دﻣ دږوا د ﺗ ﻟ ﺎﺗړا ﺗ ﺳﻣ ﻟﺎﻣ وا ﻧ ﺗﻼﻣ ،<br />
. ﺷ<br />
. ﻟ زرا دوﻣ فه وا ﻟﺎﻌﻓ دﻣ يﻟ د . فه دﻣ ﻟ ﻳ د ﻧ ،هد ﺳو هﻳ ﻧزور<br />
143<br />
ه هدز ﻧﺎﻏ د<br />
ﻧودﻣ هدز د هرﺎﻟ ﻧﺎﻏ د ﻳﺎﺑ د ﺧﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧزور د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
هدز ﻎﻟﺎﺑ ﻧﺧا تﺎﻳز ﻳډ ﻟ ﺗ ﻧﺳر ﻳﺷ ﻧاړو د ﺟو د ، ح<br />
. ﻧاړو ﻧورﻻ ﺑ هرﺎﻟ هدز د ﻧﺎﻏ د ﺧﺑ ﻧﻻ<br />
ﻏد . د ﻧ<br />
ﺑ . ﺳوا لﺎﻌﻓ ﺗ ﻧ ﺳﻻﺗ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ړاﻏ وا ه ﻧاﺗ ﺧ نﺎﻏ<br />
ﻐه ﺗ ﺻﺎﺧ اد ؛هد ﻐﻧ ه وا ﺧ و هدز ،و عﻣ ﻧ هد ﺗوﺎﺗ<br />
ﻋ ﻳﺎﺑ نﺎﻏ . ﻟو رﺎ هﺳ ﺗﺎﻋﻣ ﺳﺎﺣ ﻟ ﺳ هد ړو ه د ﺗ ر ﺧو<br />
. ﺑﻟو ﻧ لﺎﻌﻓ ﺣ وﻧﺳ د وا و ﺑ ،و<br />
ﻐه ﻧ هد ﺎﺗړا ﺗ ه هرﺎﻟ ﺳوار د ﻧﻟﺑ د اﻳ ﻧ هرﺎﻟ ﺳوار ﻐﺗ د ﻳرد <br />
وا ر سﻻ ماﻗا ﻳ ﻟو ﻧﺎور اد<br />
ﻳﺎﺑ ﻧﻧﻟﺑ ﺑ ،د ﺷ ﺗ ﻣار<br />
هﺳ ﺧ د اﻳ ﻳﺎ ﻋ وا ﻳرد اﻳد ار وﻟ د ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د . ﺗﺗ<br />
. ﻣﻣ ﻧ نﻟﺑ ،رو نﻟﺑ ﺗ وړو و ﺧ ﻳﺎﺑ ﻐه ﻳاوو ﺗرو ﻧوزور ﻳ <br />
ه قﻼﺧاﻏ وا قﻼﺧا ،ﻏ وا ﺻ ،ﺣﺎﻧ ،ﺣ د ﻣ ﻟ وﻳﺎﻋ وا ﻧزور ﺧ د نﺎﻏ<br />
د ،رو نﻟﺑ ﺗ ﻗﻼﺧا ﻋ د وا ﻳرد ﺧ رﺎﻧا ﻐه ﻟ . ﻟ ﻳرد ﻧﺎ<br />
ﻟ ﻣ نﺎﻏ ،ترﺎﻋ ﺑ ؛ﺷو<br />
ﻏ نﻟﺑ د ﻳه د ﻐه د ﻐه ﻟ ﻟ هد ﻌﻣ<br />
و وا ﻳرد ﺧ نﺎﻏ . ﺷ ا ﻊﻧﺎﻗ ﻳﺎﺑ ﻐه ړوار<br />
نﻟﺑ ﻳرد ﺧ د<br />
ﻣا ﻟ رﺎﻧا وا ذﻧ د ﺎ ﺑ د ﺎﻳ وا ﺧ ،ښا ،د ،راډ ﻟ ﺟو ﻳﻻد ﻣ د ﺗ وړو<br />
رﺎ د وا ﻋ ﻳ ﺑ ﻧ وا ﻟ ﻧ ﻳﺎ نﻟﺑ لوډ اد ،رو نﻟﺑ<br />
. ﻧ ﺗ ﻣار ﻟاﻧﺳ<br />
ﻣﻏا ﺧاﻣ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧزور تﺎﻋﻣ ﻐه ټﺎ ١ -<br />
وا ﻧ ﺑ<br />
ﺗﻼﻣ ﺗﺎﺳﺄﺗرﻧ<br />
وا فاﻋا -ﻟا<br />
د لﻧ ﺳر <br />
د ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻧﻧﺎﻗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧﺑا<br />
ﻳړا هﺳ دﺎﺳا ﺧو – ﻟا<br />
ﺗ او هرﻻ ﺗ وا ﻧوزرا ه ﻧزور د – ب<br />
ﻧو وﺎﺗړا<br />
و د هرﺎﻟ هﺎﻣ د هﺳ ﻧرﺎ ﻟ رﺳ ﻣا د – ج<br />
ﻟﺎﺣا<br />
ﻧﻧ<br />
( ﺧاد)<br />
روﺎﺑﺎﻧ ﺑﺎﻣ<br />
ددﺗ د ﺷ وا<br />
پ وا وا<br />
ﺳ
ړوﺎ<br />
وا ﻧﻼﺗا د – ب<br />
ﺗﻼﻣ هرﺎﻟ ﻧاﻣ<br />
هرﺎ<br />
هرﺎ ﺳاد -ج<br />
ﺳﺎﺗ <br />
ﻧ ﺳﺎﻳ وﺳﻣ<br />
ﻧرو ﻳاه<br />
ﻟ ﺷ د – لاد<br />
ﺳ د وا ﺎﺧا<br />
ﻟ هﺳ ﺑﺗ وﻳا<br />
ﺗﻼﻣ ﻳړا<br />
. و<br />
ﺳﻣ د – ﻟا<br />
ﺳﻣ وا ﻧ<br />
ﻧ ﺳﻻﺗ<br />
ړﺟ هﺳ ﻟﺎ<br />
ﺗ سﻻ ډاډ - <br />
د ړوار<br />
هرﺎﻟ ﻧزور<br />
ﻣا د ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ<br />
رﺗ ﺷ ﺎ ﻟ<br />
– د ﺧﺟ هﺳ<br />
رﺎﻋا د د ﻟ ﺗ<br />
ﻟرو ﺳﻻ د<br />
د دﺟﻣ ﺧ<br />
وﻳا ﺳ ﻟ – ب<br />
ﻧﻧﺎرا ﻟاﻳﻧ وا<br />
د رﺎﻣ د هﺳ<br />
د هرﺎﻟ ﻟوړﺟ<br />
ﻣ ﻟ ﻟ ﻧﻣ<br />
هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
و ﺳﻣ<br />
وا ﻳﻬﺗ د – ج<br />
ﻧاړو ﻧا<br />
ﻟ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧو ﺗ وا ﻣ<br />
« نﻼﺗا»<br />
هرﺎﻟ ﺗﻼﻣ د ﻧﻟﺎﻌﻓ د رﺳ ﻣا -لاد<br />
ﻧو<br />
ﻧزور د وا رو هدو ﺗ ﻧﻣاو و ﻧزور د - ـه<br />
د ، بﺎﻧا تﺎﻋﻣ ر وا ړو ها ﺑﺎﻣ د<br />
ﻣ د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻣ ﺳﺎﺳﻏ ﺗ ﺑ<br />
79<br />
هﺳ ﻧﺑا ﺳﻣ <br />
ﻣا ﻟ هرﺎﻟ ﺑ<br />
د ﺳ ﻧﻣاو د ﻧزور د -و<br />
ړﺟ ﻣ د وﺗا وﺧ د هﺳ رﺳ<br />
/ ﻟډ « ګﻟﺎﻳد»<br />
د هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د هﺎﻣ ﻧاور د -ز<br />
ﺗ ﺷ ﻟاﻟ<br />
هرﺎﻟ ﻟد د ﻳﺎﻧ د ﺗ ﻧ ﺳﻣ ﻟﺎﻣ ﻟود – ﻟا<br />
ﺎو ﻧﻓه ړو ﺳ د وا ﻳا هدﻣﻟ<br />
ﻳﺎ ﻣ ﺗ)<br />
ﻧﻳدوﻣ ﻧ ﻧرﺎ<br />
د -ب<br />
رو د ﺳﻣ ﻟﺎﻣ د اﻟ ﻧﻧﺎرا ﻟود د ( ﻟ نﺎﻣا<br />
. ﻣ ﻣ ﺗ طﺷ ﻳ د<br />
ﻣ د دﺎﺳا هړوﺎﻧ وا رﺎﻓ ﻟ ﻟود د – ج<br />
ﺷ وﺳ ﻟ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
ﺷ ﺎ ﻳ هﺳ<br />
بﻣﻏا وا ﻓﺎﺷ دﺎﺳا د ﻌﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ د – لاد<br />
ﺑ ﺗ اورﺎ ﻟﺎﻣ ﻟود ﺧﻣ د – هرﺎ<br />
. ﻳوو ﺳ ﺧ ﻧﻣاو ﻧزور د ﺗ رو<br />
ﻧﺑﻟﺎﻳﺑ ﻟ هرﺎﻟ ﻟﺧا د داز ﺧ د - ـه<br />
و هدﺎﺳا<br />
144<br />
د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻳا ﻧزور<br />
ﻧﻣاو<br />
ﻟود هﺳ<br />
د ﺳﻣ ﻟﺎﻣ<br />
وا داز ﻐه<br />
باﺧ<br />
ودوﻣ<br />
79 - Michael Pugh, „Civil Society and the Security Sector: SSR is Too Serious a business to be Left to Soldiers’<br />
in Sourcebook in Security Sector Reform, Fluri, Philiip and Hadzic, Miroslav (eds), CCMR, Belgrade, 2004
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
و عﺎﻓد<br />
ﺗﺎﺛ ﺑ<br />
ﻟ – ﻟا<br />
ﻏ ﺗﺎﺳﺄﺗ<br />
ﻣ ﻏ لﻌﻣ<br />
<br />
وا ﺷ ﻟ – ب<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﺳ<br />
و<br />
هدﺎﺳا <br />
ﺗوا ﻊﺑﺎﻣ ﺗ<br />
هرﻏ ﻟ<br />
ﻧورﺎ<br />
وا ﺗ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﻐه<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
. ﻐﻧو<br />
ﺗﻼﺗ د – ﻟا<br />
ه د ﺎﺧا<br />
و ﺗﻼﻣ<br />
ﻟ ﻧﻣ د – ب<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د<br />
د و ﺗﻼﻣ<br />
د ﻋﺎﻗ<br />
ﻟوډ « سأر»<br />
د ﺳو<br />
ﻟﺟار<br />
د دﺎﻋا<br />
ﺧا رﺎ هرﺎﻟ<br />
ا ﻳﻳﻟ د - ج<br />
ﻧﻟ ﻳﺷ<br />
ﺳ د هﺳ ﻟډ<br />
دﺎﺗا<br />
و ﻓﺎﻣ<br />
ﻣ -ﻟا<br />
هﻳډ<br />
ﻧﺎﺑ ﺗ<br />
و ﺗ ﺗﺎﻳز<br />
د ﻧوزور د -ب<br />
ﺎو ﻧﺑﻣوړ -ﻟا<br />
ﻧﺎور ﻧد ﺎﻳ هﻧد ﺻا نﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د – ب<br />
ﻗﺣ د ،ﻧ ،تﺎﻣﺧ ﻳ ﻋ ﻣ ﻐه <br />
و بﻳﻣ ﺎﻳ ،عﺎﻓد<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺣﺎﺳ ﻣ – ج<br />
ﻧو « بﻣ»<br />
ﻏ لوډ اد ﻟ ؛ ﺗ ﻌ وا تﻗ – لاد<br />
ﻣوﺎﻣ<br />
« و هرﺎﻟ ﺧ ﻟ د نﺎﺷ ل»<br />
ﻧاړو<br />
و<br />
؛ﻧﺣ<br />
ﻟ ﺎﻳ ،ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د : ﺗ وا ﺗ - ـه<br />
ﻣ قﺎﺎﻗ ﻧﺎﻧا د ؛ﻧوﻣ ﻟ د<br />
هود ﺎﻳ ﻟﺎﺳ د ﺷ ﻟ ورﺎ ورﻻ ﺳاد د – و<br />
ﺷ ﺧا رﺎه ﺎ ﻧورﺎ ﻧ<br />
هﺳ ﻏ د ﺧ د ﻧﺑا ړوار ﺗ سﻻ ډاډ -ز<br />
ﻧ ﻟﺗ ﺳﻣ<br />
وا ﻧﺷ « ورﻣ»<br />
د ﻐه وا ﻟو واﺗ<br />
و<br />
ﻧﺎور تﺎﻗﻼﺧا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د – ﻟا<br />
ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ رﺎﻋا ﺗ ( ﻳﺎﻋ وا ﻧودﻣ<br />
،ﻧﻓه)<br />
ﻟار ﻊﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ -ب<br />
ﻟﺎﻣ د)<br />
ﺎ ﻳ هﺳ<br />
ﻊﺑﺎﻣ ﻟاﻳﻧ وا ه ﻣ – ج<br />
( لﺷ ﻌﺑﺎﻣ<br />
ﻧو ﻣ ﻧورﺎ ﻧ هود د – لاد<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ داﻧا د ﺷ ، ړﺟ ﺷ - ـه<br />
د ړوﺎ ﻧ<br />
ﺗ تﺎﻧﺎﻣا ﻣ ،ﻣ -ﻟا<br />
ﺧاو رﺎ ﻧودﻣ ﺻا ﺎﻳ ﻣﺑ ﻟ ﻧزور د -ب<br />
ﻟ هﻣ ،ﻧﻏ ﺗرﻣ ،ﻳو ،ﻧوه ﻟو)<br />
( رﻧ ﺳاد وا<br />
145<br />
رﺳ ﻣا د<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا د<br />
د ﺣﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د هرﺎﻟ ﺧاﻣ<br />
ﻟ وا ﻣ<br />
ﻟﺎﺳ<br />
ﻏ ډ<br />
80<br />
ﻟ<br />
ﻧﻣ د<br />
ﻣ لوډ لوډ<br />
ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺗ ،ﻐه<br />
ﺗﻼﺗ وا<br />
ﺧﺑ ﺑ <br />
د<br />
ﻟ<br />
د ،ﻳژﻟودﻣ<br />
د ﻧزور<br />
د وا ﻧودﻣ<br />
80 See Chowdhury, Naved, Chelsie Finlay-Notman, and Ingie Hovland, ‘CSO Capacity for Policy Engegement:<br />
Lessons Learned fro the CSPP Consultations in Africa, Asia, and Latin America; ODI Working papers, No.272,<br />
2006, available online at: http://www.odi.org.uk/publications/working_papers/wp272.pdf
،نﻼ ﻟ ﻧزور<br />
ﺎﺗﻣ وا رﻣ<br />
و ﺗﻼﻣ <br />
ﻣ ﻟ -ج<br />
ﺳ ،ﻟدﺎﺗ<br />
ﻳ ه د ،ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ<br />
ﻣ ﻟ ﺷ<br />
ﺎﺗﻣ وا ﺎﻣ<br />
،و ﺗﻼﻣ <br />
ﻧزور د -ﻟا<br />
ﺑ ﻟﺎﻣ هرﺎﻟ<br />
ﻟ<br />
د هدز د - ب<br />
دږوا د هرﺎﻟ ﺳو<br />
ﻣژ ﺳﻣ ﻟﺎﻬﻣ<br />
و<br />
وا ﻧﻓه لﻌﻣ -ج<br />
ﻧﻧﻟﺑ<br />
وﺑ د<br />
ﺳر ها<br />
ﺧ . ﻧو<br />
و ﺎﺗړا ﻬﻣ<br />
: ﻳﺗ<br />
،ﻧﻧﺑﺎ<br />
ﻧﻧا ،ﻧﻟﺎﻧروژ<br />
د ،ﺳر سﻻ<br />
ﻳﺎﺳو ﺟﻟودﻣ<br />
83<br />
ﺳ ﻳ ﻧزور د ﻳﺎﺑ ﻧزور ﻧوزور د -ج<br />
ﺷ ا ﻣﺎﺷ ﺗاﺳ<br />
هرﺎﻟ<br />
ﺎﺗﻣ وا رﻣ د اﻟ ﻧﺎ ﻣ د -لاد<br />
و ﻏ<br />
ﻧاړو ﻐه د ﺗ ﻣ وا ﻟا<br />
ﻧزور د - ـه<br />
ل<br />
ﻟﺎﻬﻣ ﻟ د هﺳ ﻧ ﺑ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ ﻟ -ﻟا<br />
81<br />
ﺷ ﻟ ﻧرﺎﻣ ﻟﺎﻣ<br />
ﺗ ووﺎﺗړا<br />
ﻧﺑ ﺳﻣ ﻟﺎﻣ -ب<br />
ﻧﺎﺟﻟودﻣ<br />
ﻧزور د ړوار ﺗ سﻻ ډاډ – ج<br />
. و ړو ﺗ د هﺳ ﻧﺎﺳ وا ﻟ ﻧو ﺗ <br />
و رﺎ ﻧﺎﺑ ماو <br />
ﻧزور د ﻧوزور د<br />
146<br />
82<br />
– لاد<br />
ﻧﺎ ﻳ<br />
عﻣ<br />
ﺑﺎﻣ ه<br />
ﺑ د ﻳﺎﺷﺎﻧ<br />
ﺳ دﺎﻋا<br />
د وا <br />
ﻗﺎﻟ ﻧوزور<br />
ﺗ<br />
. ﻟوار ﻧﻻ<br />
ﻌﺑﺎﻣ د<br />
ﻧﻣ د ؛ﻟا<br />
ﻣ ﻟ<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﺷ د ﺧ<br />
ﻳډ ﺎﻟ<br />
ﺷ تﺎﻳز<br />
ﻟﺎﻣ د ﺧ<br />
،د<br />
،ﺎ ،ﻌﺑﺎﻣ<br />
وداﻣ وا ﻳﺎﺳو<br />
ﻳډ ﺎﻟ ﻟ<br />
د رو<br />
ﻳ ﺗ ﻳﺎﺑ ﻧﺗﻼﻣ ﻐه د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟﺗ ﻧﻣ د ﺷو رﺎ ﻳﺎﺑ د ﻟد . هد ﺎﻳو ﻧ ﻳ حﻼﺻا ﻟﺎﻬﻣ ﻟ -<br />
. ﻳﻟ رﺎ هرﺎﻟ ﻟزور د ﻧﻓ ﻣ د ﺳﻣ ﻧﻬﺑ ړوار ﺗ سﻻ ډاډ وا ﻧو مﺎ واﺗ ﻟﺎﻣ دوﻣ<br />
82<br />
Source: http://www.networklearning,org.<br />
83 Vank, Biljana, Civil Society Empowerment and the Lessons Learned from the Balans, <strong>DCAF</strong> Working Papers,<br />
No.32, 2002, available online at http://www.dcaf.ch/_docs/WP32.opdf<br />
81
وا ﻧ ﺑ<br />
ﺗﻼﻣ ﺗﺎﺳﺄﺗ رﻧ<br />
نﻼ د -ﻟا<br />
ﺳو ﻧوړﺟ<br />
ﺧﺑ ﻣ د <br />
وا ﺧا<br />
باﺧ<br />
وا ﻊﺑﺎﻣ ﺗ<br />
وا دﺎﻋا تﺎﻧﺎﻣا<br />
ﺗ ﻣار روﺎﺑ<br />
ﺷ ﻧ ﻻ<br />
ﻧﻣ ﻐه ﻟ -ب<br />
ﺗﻼﻣ<br />
ﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻣ ﻟ و<br />
هﺳ ﺧ<br />
ﻟ ﺗ ﻟ ﻳړا<br />
ﺧ وﻣﺎﺎﻧ د د<br />
د دﺟﻣ<br />
ﻣا د وا ﻟدﺎﺗ د<br />
ﻧﻣ وا ﻧا<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
ﻧزور و د هرﺎﻟ<br />
ﻟ وا ﺑ وﺑ<br />
و ﺗﻼﻣ ﻐه<br />
147<br />
ټﺎ ٢ -<br />
ﻧﻧ ﻟﺎﺣا ﻟﺗ<br />
هﺳ ﺗﻼﻣ ﻟ ﺑ د<br />
ﻧﺑا<br />
ﺳﻻﺗ د ﻧزور<br />
د وا لﻧ د رﺳ ﻣا د -ﻟا<br />
( د ﻣ ﻟا<br />
ﻧا)<br />
ﻳﺗ هرﺎﻟ ﻟ<br />
ړړﻟ)<br />
لﻧ وﺎﺗړا<br />
ﻣ د ﺳ ﻣ - ب<br />
( ﻟ ﺎﺗړا ﺗ ﻧﺳﺎﺗ ﻣ ﺗ وﻋ دﺎﻋ د نﺎ<br />
ﺧاو رﺎ ﻧﺎهرﺎ ﻟ هرﺎﻟ ﻧزور وﻧﺎ د -ج<br />
د ﺗ<br />
ووﺎﺗړا وا ﻳﻧا ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ﻧﻣ د -لاد<br />
تﺎﻧﺎﻣا ﻣ وا ﺧاو رﺎ<br />
ﻧزور ﻟ هرﺎﻟ با<br />
ﻣﺎﺷ <br />
هدو ﺗ ه د وا ﺧاو رﺎ ﺑ ﻣ ﻟ - ـه<br />
ها لاﻳﻧ وﺎه ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﺑ ﻟو رو<br />
ﻟ<br />
وﻧﺳ ﻣ ﻧﺣ ﺑ د ﻧورﺎ<br />
هرﻏ د -و<br />
ړﺟ سﺎﺳا ﻳ د ړو و د ﺧﺑ<br />
،رو هدو ﺗ روﺎﺑ<br />
وا دﺎﻋا ، ﻳړا -ﻟا<br />
وا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺎور<br />
وا لﺳ ،وﻧد ،ﺗر ،ﻧړﺟ ﻟ رﺳ ﻣا د -ب<br />
ا ﻧ<br />
هﺳ نﺎﻧ<br />
راه رﻻ هرﺎﻟ ﻧزور و د -ج<br />
د)<br />
و ﻏ ﻧزور د ﻧا ﻣا ﻟ -لاد<br />
( ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﺗاﺑﺎﻣ وا ﻟ د ،لﻧ ﺳو<br />
د ؛لوﺷ ﻧﻣ<br />
ﻟو رﻻ ﺣ د ه وا ﺗ ﻧﺳ - ـه<br />
ﻟﺎﺣا<br />
ﻧﻧ<br />
( ﻧﻬﺑ)<br />
ﻣا د<br />
ﻟ رﺳ<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
د <br />
ﺳﻻﺳ<br />
ﻳﺎﻧ<br />
د وا ﻏ<br />
ﻧﺣ ﺑ<br />
د هرﺎﻟ<br />
ﺷ حﻼﺻا<br />
وﺎﻧرد<br />
رﺎﻧا<br />
وا ځ<br />
ﻟ<br />
ﺧو ﻳډ<br />
ﻓﺎ ﻟ<br />
شﺎﻌﻣ<br />
د ﻧ ﺧﺑ<br />
ﻓﺎ وا<br />
لﺎﺳ ﻳﺎﺳو<br />
ﻟ د ﻧ<br />
ﻟ<br />
د ؛د ﻳﺗ<br />
د ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻟ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
هﺳ ﻟ ﻟ<br />
ﻧ ﻧ<br />
وا ﻟ<br />
ﻧ ﺎﻟاﻟ<br />
د ﻟ<br />
ﻧوزور<br />
ﻧﻣ د ﺗ<br />
ﻟ
ﻟاﻟ ﻧ د د ،رﻟ سأر د ﻋﺎﻗ ﻟ : رﺎ ﺳ ﻟ -ﻟا<br />
د هړا ﻧﻣﺣ رﻟ ﻋﺎﻗ د سأر ﻟ رﻻ ﻟ ړ ﻣ<br />
د ﻟ ﻧﻣ ﻣ ﻣا ﻟ ﺗ رو هدو ﺗ ﻓ هر ﺧاد -ب<br />
ﻳرد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ر سﻻ ﻣﺎﻌﺗ هﺳ رﺳ<br />
و ﺳﻣ هﺳ ﺷ ﻧ ﺳو نﻟﺑ د ﺗ ﻧو ناهر وا نﻼﺗا -ج<br />
ﻟو ﻳﺎﺑ ﻣ ﻧزور د -لاد<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ د ﺗﻼﻣ ﻧﻟﺎﻌﻓ و د ح ﻧﻳﺗ ﻧزور د -ﻟا<br />
ﺷ ﻻ تﻬﺷ<br />
و<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﻧورﺎ ﻳ ﻧﻧ د ﺎﺧا ﺗاﺳ د ﻧزور د -ب<br />
ﺳﻣ هﺳ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻋ وا ح ﻧﻣاو وﻧزور<br />
د زاراه وا لﻣﺎﺷ<br />
د ځ ﺗ و ﺷ ﻟ ﻟړوار ﺗ سﻻ د ﺗﻼﻣ د ﻟډ ﻐه د -ج<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻐه ﻧﺎ ﻧوﻟ ﺑﺎﺳ د ،ﻼﻣ « ﺧ ﺑژ»<br />
ﻲ<br />
ﺧا<br />
ﺧﺑ د<br />
ﺷ ﻊﻧﺎﻗ هرﺎﻟ<br />
. ﻟ ﻣ هرﺎﻟ ګﻟﺎﻳد د هﺳ ځ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻐه ﻟ -ﻟا<br />
وا ﺧاو هﻧو ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺗ رﺎه د -ﻟا<br />
هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
رو هدو ﺗ ﻧوﻳﻧاړو وﺧړاه<br />
هﺳ ﺧ ﻣ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د رﻻ ﻟ ﺷ وا نﺳ د -ب<br />
رﺎ ﻟ ﻳړا د ﻋ ﻬﻣ ﻳ ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د ړﺟ<br />
رﻻ د ﻟ ،و ﻟ ،ﺗﺎﺳ ﻧو اﺧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د -ج<br />
ﻣ ﻟډ ﻓ ﻟ ﻋ د ﺎﻳ وا ﻟ ﻧو ﻳړا هﺳ ﺧ ﻣ<br />
د ﺗﺎﻋﻣ<br />
. د ﻊﻳﺎ ﻳ تﺎﻧﺎﻣا<br />
ﻟﺎﻣ ،ﻟ ﻧو<br />
رﺳ ﻣا ﻧ ﺷ لوړاو مﺎ ﺗ ﻌﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ ﺳوا هد هرﻏ ـ د<br />
و تﺎﻋﻣ ﺗ ﻧ ﺑ هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻧ ﻳ د ﺗ دو<br />
ﺑ -ب<br />
ﺎﻳ ،ﺷو راز وا رﻋ هرﺎﻟ ﻟړوار ﺗ سﻻ د ﺳﻣ ﻟﺎﻣ د<br />
ﻧاﺗ ﻧو ﻧ ړﺟ ،ﻧ واﺗ هﺳ ووﺎﺗړا ﻟ ﺧ د واﺟا ﻌﺟ<br />
هﺳ وﺎﺗړا ﻟ <br />
،و ﻋ ﺳ<br />
مﻬﻣ ﺧ ﻧﻧﺎﻗ<br />
رو ﺳﻻ ﻟ<br />
. ﺷ<br />
ﻳﺎﺑ لﺻا ﻧﻻ ﻏد هدز<br />
د<br />
148<br />
ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧرد <br />
ﺳ<br />
. رو<br />
ﻟ <br />
د ﺳ<br />
ﻧﻧﻟﺑ<br />
ﺑﺎﻣ<br />
ﻣوﺎﻣ<br />
د<br />
د ﻧﺎﻣﻗ<br />
ر ﺳ<br />
د وﻧﺳ د<br />
ﺣ ﻧﻏر<br />
ﻧ ﻣ<br />
ﺷ ﻟ ﺗ<br />
ﺑ د <br />
ﻧ<br />
د واﺟا<br />
ﻧزور<br />
ﻧﺑﻣوړ<br />
ﻧﻣ د وا<br />
ﻟ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳد<br />
<br />
ﻧﺎﺑﻧو<br />
ﻟ ﻏا<br />
ﻧﺎﻏ د ،ﺷار ﺗ سﻻ<br />
بﻟﺎﻳﺑ ﻣ ﻧزور د هرﺎﻟ د د<br />
: ﺷ لﻧو مﺎ <br />
د ﻟ ﻳﺎﺑ ﻧوزور)<br />
و هدﺎﺳا ﻐه ﻟ ړاﻏ وا ﻟ ﺑﺗ نﺎﻏ<br />
؛(<br />
و هدﺎﺳا ﺑﺗ ﻟ ﻟاو ﺧﺑ<br />
؛(<br />
ﻟو<br />
لو و هدز ﺧ ړاﻏ ﻐه)<br />
و بﺎﻧا ﺷ ﻻ نﺎﻏ<br />
؛ﺷ ه ﻧﺎﺑ ﻳړا و هدز ﺧ د ړاﻏ نﺎﻏ<br />
؛ﻟ ﺎﻟاﻟ<br />
هرﺎﻟ و هدز د نﺎﻏ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
. ﻟو هﻧو ﺗ ﻟﺎﻌﻓ ﺳو هدز ﺧ د ﻳﺎﺑ نﺎﻏ<br />
149<br />
•<br />
لﺻا ﻋ <br />
هر ﺎﺗړا<br />
ﻧﻟﺎﻣ ﻋ د ،ﺷ ه ﺳ ﻧﺎﺑ وا ﺳو هدز<br />
د ﻧﺎﻏ د هرﺎﻟ د د<br />
ﺧ ﻐه د ﻳﺎﺑ و<br />
هدز ،ﺷ ا هراه هرﻻ هرﺎﻟ ﻟ ﻟاوﻳ وا نﻏ د وا ﺷ ا<br />
: ﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ ﺎﻣ ﻧﻻ ﻏد ﻧوزور ﻣ د . ﺷ<br />
تﺎﻋاﻣ لﺻا<br />
؛و سﺎﺣا وﺎﻧرد وا ﻣا د لاو ﺧﺑ ﺗ ﺎو ﻧﻟﺎﻳﺎوا ﻧﻟﺎﻌﻓ ،ﻧودﻣ<br />
ﻟﺑﻟ ﻧ وا ﻣ ﻳﺷ لرﺎ ،ﻧﺑ ﺧﺑ ﺗ ﻟ ،وداز ، ﻟ<br />
؛هد هرﻏ ﺟ ﻟ و هدز ﻳا ﻣ د وا وﺳ د اد وا و ﺗﻼﻣ<br />
ﻐه د ﻧ ﺑﺗ ﻏد ه ﺗ و هدﺎﺳا ﺑﺗ ﻟ ﻧوژ د ﻧﺎﻏ د<br />
ﻊﻗاو ﻟﺎﻣ ﺎﻳ وا ﺳﻣ هﺳرو ﺎﻳ ﻳړﺟ<br />
ﺷ ا هدز ﻳﺎﺑ هﺳ <br />
؛<br />
؛«<br />
هرﻻ ﺎﻣﻼﻣ وا ﻟﻧ مﻧ»<br />
د وﻧﺳ د ﻧ ،ﻧو هرﻻ ﺗ د هرﺎﻟ ﺣ د وﻧﺳ د<br />
( ﺑﺗ وا Visual ﻳﻟ ،Audio<br />
ﺎﻳ ﻳږﻏ)<br />
ﻣﺗ ﺗ وا ﻧﻟوډ ﻣ د هدز د<br />
؛ لﺑ ﻳ ﺧو ﺧو وا ﺗﺎﺳو لوا<br />
ﻳړا ﻣﺗ ﻧﻟﺎﻣ وا وداﻣ د ﺗ و هدﺎﺳا ﻧﻟﺎﻣ ړﻻو ﺑ ﻧد د<br />
؛ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ<br />
د ﺗ ﺧاو رﺎ ترﺻ ﺎﺗړا د ﻐه ﻟ وا ﺎو تارﻣ ﺑ ﺷ ﻓاﻣ<br />
. ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﺳ ړو وﺎﻧرد<br />
؟ ړوﺎ ﻧرﺎ ﺗاﻳد<br />
رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﻧ ﻧزور<br />
ﻻ ﺎﻣ ﻧزور د ه ﻧرﺎ ﺗاﻳد د رﺳ ﻣا وا ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د<br />
د داﻣ هرﺎﻟ و هدز د رﻻ ﻟ ﺗﻣﺎ د لﺎﺣ ﺳاد . هد وا ﻣﻟ ﺧ ﺳواﺗ<br />
ﻏ<br />
سوا اه هرﺎﻟ ﻧﺗ ﻣ وﻳډ د ﻧرﺎ د ﺧ ،د لﺎﺣ ﻟا وا ﻟوړﺟ<br />
داﻣ ﻐه ﺧو ﻳډ ﻧزور وا د ﺷ ړﺟ<br />
ﻧزور وا ﻧﻣ ﺳﺎﺳا . د ﺷ ناﻋ<br />
، هر وﺎﺗړا ﺳﻣ ﻧﺎ ﻳ د ﺎﻳ وا ﺻﺎﺧ ﻳ د ﻟ د وﺑاﺑ<br />
ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
د رﺳ ﻣا د ﺗ ﺳﻣ ﻐه ًﺎﺻﺧ<br />
ﻟ ﻧﻣ د . و حﻣ ﺎﻣ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻧوړا رﻧ ﺳاد وا تﺎﻋاﻣ ﻧﺣ ﺑ د ،ﻧﺧړا<br />
وا ﻧوزر د ﻧ ﺣ وا ﺧاو مﺎ ﻧاړو هﺑ ﺳ وداﻣ ودﺟﻣ د و هدز د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. د ﻣ<br />
ورﻻ ﻣ ﻟ ﻧﻧ لوډ ﻏد . داﻣ هدز<br />
د وا ل ﺎﻳ ،لوړﺟ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺧﻣ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
لﺧا ﻓ<br />
ﻧﺣ د وا ﺎﺧا د ه د ه ﺗﺎﻋﻣ د ﻧرﺎ ﺗاﻳد د ﺷ ا فه ﻏد<br />
ﺑﺎﻣ ﻣﻏا د هﺳ<br />
ﺳر وﻳا ﻟډ وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد ﻟ ،ﻧﻣاو د عﺎﻓد د <br />
ﻣﺣ وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد ،رﺳ ﻣا د ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د زاراه وا ﻳرﺎه<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ﻳﺎﻧ ﻟﺎﺣا ﻐه د . و ﻣ رﻻ ﻟ<br />
ﻟا هرﻻ ﻧﻣاو د ﻧزور د هرﺎﻟ ﻧﺗرازو<br />
: د لوډ ﻧﻻ<br />
؛وﺎه ﻟ ﺷ حﻼﺻا ﻧﻓه<br />
و د ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د<br />
؛ﻐه ﺷ حﻼﺻا ﻣﺗ ﻟاو ﺧﺑ ﻧوړا د<br />
؛ﺗ ﺷ حﻼﺻا ﺗﺎﺣﻼﺻا د<br />
. وﺎه ﺷ حﻼﺻا ﺧ ﻣﺎﻋ د هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د<br />
ټﺎ ٣ -<br />
ﻣ ﻧ نﺎﺟ د هرﺎﻟ ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻟاﻳﻧ وا ﻳﺗاﺳ د<br />
ﻧﻻﺎﻳﺧ ﻧﺎﺟ د (GFSIS) ﻣ ﻧ د نﺎﺟ د هرﺎﻟ<br />
ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻟاﻳﻧ وا ﻳﺗاﺳ د<br />
د نﺎﺟ د ،«<br />
ﻳړا ﻟاﻳﻧ وا ﻣا ﻟود»<br />
: د ﻳ ناﻋ ﻟﺎ د رﺳ ﻣا د هرﺎﻟ<br />
د ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا لاﻳﻧ د زاراه وا لوړﺟ ﻓ د هرﺎﻟ ارﺷ د ﻣا ﻣ<br />
84<br />
. ل ﻳاد ﻧﺳر هدز وا ﻧزور د هرﺎﻟ ﻧاﻣ د ﻟ<br />
ﻣ د ه ﺗﺎﻋﻣ<br />
فه د رﺳ ﻏد د هرﺎﻟ حﻼﺻا د ترﺎﻬﻣ<br />
وا ﻓﺎﺷ ،ﻟرو بﺎﺣ د رﺳ ﻣا د<br />
ﺗ وا ﺗﻼﻣ<br />
ﻐه د . ﻣﺎﺗ ر هرﺎﻟ ﻧوزرا وا ﻧورﺎﻌﻣ ﻬﻣ د ،و ﻟﺎﻳﺑ ه لوډ ﻏد<br />
: د لوډ ﻧﻻ ﻳﺎ<br />
ﻟﺎﺣا<br />
ﻟا ړو مﺎ د ﻧﻣﺟ ﻳﺎﺟ د<br />
ﻣ د وواﻋد ﻀﻗ وﻧوړا د وا ﻟاﻧﺳ د ﻧﻣﺧ هرﺎﻟ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د د<br />
؛تﺎﺣﻼﺻا ﻟرو ټر ﺧﻣ ﻟ د رﺎﻧا د<br />
د ه ﻳړا وﻟ وا ﻧﺣ<br />
وﺎﻣ د وا وو ﻳرﺎﻧ د ﻧد رﺳ ﻣا د<br />
حﻼﺻا د وﺎه<br />
ﺧ ﺧ ﻣﺎﻋ د ه ﺗﺎﻣﺧ د رﺳ ﻣا د ﺎﺣا ﺗﺎﻳﻧ ﺗ ﻣ <br />
. ه ﺧﺎﻧ ﺎﻳ<br />
150<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ټﺎ -<br />
لﺎﻧ<br />
ﻧوړا<br />
ﻧﺣ<br />
د ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ وا د وا ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د لﺎﻧ <br />
د ځ د ﻐه . ل ﻳاد ﻧﺳر هدز د هرﺎﻟ ﻧﺎﻧاﻧﺎﻣﻗ وړړﻟ د ه ﻧورﻣ<br />
ه ﻳاد وا لﺷ ﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧوژ د وا ﻟاو ﺎر ه ﺗﺎﻳزروز وا ﻧوﻏﺳ<br />
84 Duncan Hiscok, The Role of Civil Society in Security in Security Governance in the South Caucasus’, paper<br />
presented at the 1 st Jiont Workshop on ‘Security Sector Governance in South Caucasus- Challenges and visions’,<br />
held in Reichenaus, Austria 21-24 November 2003, available at http//www.dcaf.ch/news/pfp_Reichenaus<br />
1103/Papers/Hiscock.pdf
. <br />
ﻧوﻏﺳ ﻧﻣرﻧ ﻟ ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ د تﺎﻋ ﻧ <br />
ﻟدو<br />
دﺎﺳا وا ﻧ ﺷ ﻧﻟ د بﺎ د : ﺳ<br />
لﺗ ﻳﺎﻧ د ﻧزور د ر ﻧﻓه ﺣﻼﺻا ﺎﻳ ﻟﺎ ﺧا<br />
ﺗ سﻻ ،د ﻟﺗ ر ﻳﺎﻧ و ﻧزور د ﻟﺎ د ﻧﻓه ړو د ﺷ ا اد<br />
: د لوډ ﻧﻻ ﻳﺎ ﻟﺎﺣا ﻐه د . ﺷار<br />
د سﻼﺧا د ﻧورﺎﻌﻣ ﻗﻼﺧا وا رﺎ رﻻ ﻧﻳﺎﺷ د ،تارﻣ ﺷ نﻼﻋا<br />
رﺎ د<br />
؛ ﺳ ﺗ ﻣ ﻟ<br />
؛ ﻋ تﺎﻣﺧ ﻣﻏا زﺎﺳا رﺳ ﻣا د<br />
؛تﺎﺣﻼﺻا ﻧﻟ ﻧﻧاﻧز ﻟ وا ﻓ ﻀﻌﺗﻏ ﻣ د<br />
؛ﻬﺑ ﻧوژ<br />
رو د وا ﻳرﺎﻧ د رﺳ ﻣا <br />
. ﺳو ﺗرﻣ – ﻣ ړو ﻳﺎ د<br />
151<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻧزور هرﺎﻟ ﻋ د – ټﺎ -<br />
ﺧ ﺗ ﻟ ﺎﻟاﻟ ﻣ ﻟ هړز د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د وا ﻧﻣﺣ لﺎﺣ ﺳاد <br />
ﻟ هرﺎﻟ فه د ﺧ د ﺧو ﻳډ ﺧ ،وړاو مﺎ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﺗﺎﻳزروز ﻟاﺳو د ﻟ<br />
هدو ﺗ ﺗﺎﻧﺎﻣا وا ﻳﺎﺳو ﻟ ﻳ ﺳﻣ ﻣﻧ Safer World د . د ﺧﺑ ﺑ ﻧﻓ ﻳړا<br />
ﺗﺎﻋﻣ ﺷ ﻳ د ،لوﺑاﺑ ﻌﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ د : ﻟ ،د لوړﺟ ﻧﻓ د ﻳ فه رو<br />
،ﻧرﺎ ﻟ ﺳ هﺳ ﻏ ﻟ ﻟ د ،ﺑوﺑ ﻧﺳر د ﻧزور د هرﺎﻟ لو ﺳو د ﻟ<br />
. لﻧﻣ رﻻ ﺣ د ﺎﻣ<br />
وﻳﺷ ﺳﺎﺣ د وا ﻣﺄﺗ ﻟﺳ د ،ﻣ ﺗﺎﻳز روز وا وﺷ د<br />
ﻐه د وا د ﺷ ﻟا<br />
هرﻻ ﻧزور ﻧوداه ﺷ ﻳ لﺷ ﺎﻧﻼﻳﺳ وا لﺎﻧ د<br />
85<br />
ﻧزور ﻳ ﻧﻧ<br />
ﻏد د . د ﻟﺳر پﺎ ﻟﺎﺳر ﻣﺎﻧ « ﻧزور د هرﺎﻟ ﻋ»<br />
د تﺎﻣﺧ<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ داﻣ<br />
؛داﻣ ﻧزور د ﺗﺎﻣﺧ ﻟ د ﻣ ﻟ ﻏ د ﻟ د •<br />
؛داﻣ ﻧزور د هرﺎﻟ لﺎﻣ د ﺳو ﺳ وا د •<br />
داﻣ ﻧزور هرﺎﻟ ﻟﻧﻣ د رﻻ د ﺣ د ﺎﻣ وﻳﺷ ﺳﺎﺣ د •<br />
85 Safeworld, Training for Action, London, 2005, available online at<br />
http://www.saferworld.org.uk/pages/training.html
152<br />
ﻧزور ﻧوړا ﺣﺎﺳ د ﻋ د<br />
،ﺷ لوړاو مﺎ ﺗ ﻣ وا عﻣ ﻐه د د ﻟ ﺗ ﻧزور ﻳﺳ ه د هد اد هﺧ ﻬﻣ<br />
ﻟو نﺳ هﺳ ﺣﺎﺳ رﺎ وا ﻣ ﻟ ﻧ هدز د ﻐه وا ﻟو ﺣﺎﺳ ﻋ مﻗ ﻣﻟ <br />
: د لوډ ﻧﻻ ﻳﺎ ﻟﺎﺣا د د . و ﺳ ﺎﺧا د ﻓ د ﻟ د د هﺑﺳ وا<br />
وا ﻧﺳ د هرﺎﻟ ﻟﺷ د ورادا ﻣ رﺳ ﻣا د ﻋﺎﻗ ﺧا ﻟ ﻟ د<br />
لوړﻟ د ﻟﺷ د ﻧﺎﺟ ﻳﻧ د<br />
ﻧورﺎﻌﻣ وا ﻧﻣرﻧ ﻧﺣ ﺑ د ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د ﺷ ه <br />
ﺎﻟاﻟ هرﺎﻟ ﻳرﺎه ﺗﺎﻳز د ﻧو ه نﺎﻧﺎﺑﻗ د وا ناهﺎﺷ ﻧ ﺎﺑ ﺗ<br />
. هرﺎ<br />
•<br />
•<br />
ټﺎ -<br />
ﻧوﺑ<br />
د ﻟ د وا ،ﻣﺄﺗ<br />
د ﻟﺳ د وا ﻣ ،ﻣ د وﺷ د „Dushirehamwe“ د ﻧوﺑ <br />
ﻬﻣ ل ﻟو د . ل ړﺟ ﻧﻟډﻣ<br />
ﻣ ﻧزور د هرﺎﻟ ﻟوﺑاﺑ د ﺗﺎﻧﺎﻣا د ﺧا<br />
ﺧﺑ<br />
ﺑ ﺗ ( ﻧﺎﻧا وا ﻧو ،ﻟډ هﻣ ،ﻟ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ،وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ)<br />
ﻧﺧړا<br />
. ﻳﻏو ه ﻳﻧا ﺧ د ﺧﺑ ﻣا وا ﻟﺳ ،ﺳو د ﺳاﻳد د هﺷو<br />
Goretti Ndacayisaba, Advocacy Program Officer, Dushirehamwe. Interview with auhor:<br />
ﺳ<br />
ﻳړا ﻟﻣﻌﻣ د ﻳﺎﻧ د وا ﺎ ﻧورﺎﻌﻣ د رﺎ<br />
د<br />
ها ﻟ ﺧو ﻋ وا ﺧړا ه ،ﺗاﻳد ړﻻو ﺑ ﻧﺣ<br />
د د اد فه<br />
او ﻋ ﺗ ﻣﻏا رﺳ ﻣا ،ﻣ<br />
ﻟ ﻐه د ﺷ ا ح ﻳړا ﺧﺑ<br />
: د لوډ ﻧﻻ ﻳﺎ ﻟﺎﺣا . ﺷ<br />
ﻣا وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ لوړﺟ ﻧﺳ وا ﻧړﺟ ﻧوﻟ ﻳﺎ د<br />
ه هﺳ ﻧزور ﺧ د ﺗﺎﺳﺄﺗ د ﺗ ﻟد د ﻟوړﺟ د ﻳړا د ﻣﺗ رﺳ<br />
؛ ﻳﺷ هﺳ ﻊﺑﺎﻣ وا تﺎﻣﻌﻣ ﻣ ﺧ <br />
د ﺧ د اﻟ ورادا د ﻐه د وا ﻧو د رﺳ ﻣا د ﺗ لﺗﺎﻳز روﺎﺑ وا دﺎﻋا د<br />
ﺳ ﺗﻼﻣ د ﻟ ﻧﻣ د رﺳ ﻣا ﻟ هرﺎﻟ وﺎه د وﺎﺗړا ﻣا<br />
؛و<br />
ﻣ ﻧرﺎ ﻳډ د ل ﺗ ﻣار روﺎﺑ ﻧ ﻳ د ﺧ د ﻧﺎﺑ ﻣا ﻟود <br />
. ﺳﻣ<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﻧ ( نﺎﻳﺷ)<br />
ټﺎ ٧ -<br />
Partners هرﺎﻟ نﻟﺑ ﺗاﻳد د<br />
ﻳ د نﻟﺑ د وا ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﻣژ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ لاﻳﻧ ﻳ<br />
« زﺗرﺎ»<br />
•<br />
•<br />
•
د . ړﺟ ﻓ ﻣ ړو ﻳﺎ د هرﺎﻟ ﺎﺧا د لو د ﺷ د ﻟاﻳﻧ وا ر<br />
ﻧ وا ر سﻻ<br />
نﻟﺑ ﻧ ﺳﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ ﺷ ﻐه<br />
: د لوډ ﻧﻻ ﺳﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﻏد د . و رﺎه هﺳ ﺑ ﻳ ﻟاﻳﻧ<br />
وا ﻧﺎﻳرﺎ ،ﻟ ،ﻧاﻣ ﻟ ﻟاورﺎ د ﻳﻳ ﻳﺑ<br />
« زﺗرﺎ»<br />
ﻳﺎﺟرا <br />
ﻟ نﻧﺎﻗ ﻧ د ،ﻟ<br />
هرﺎﻟ ﻧﻣ ﻣﺎﻋ د ﺗ ،<br />
رﺎ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
ﻐه د . ړﺟ ،ه ﻧ ا ﺑ ﻋ ه ﻐه ﺧ ،ؤ ﺷ رو ﺣﻼﺻ ﺗرو ﻣ<br />
ﺷ ﺗ ﻣار ﻟاﻧﺳ ﻳړا ﻣﺗ ﻟ ﻣ وا وﻏ د ﻟ د ﻧ ه د نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻏ ﻳﺎﺷ<br />
د ه ﺗﺎﻳﺎﺟ د ه ﺗ ﻟ ﻊﺟﻣ هﻳ سوا ﻐه سﺎﺣا نﺎﻳرﺎ وا<br />
. ﻳﻳوو ﺧا ﻏ ﻟ د ﻟ ﺗ ﺗر<br />
ﺗ ه هراه هرﻻ هرﺎﻟ ګﻟﺎﻳد د ﻣﺗ ﺧ ﻣ وا ﻟ د نﺎﻣزﺎﺳ ړﻣﻧ ه <br />
ﻌﺗ وا او هرﻻ تﺎﺗ ه<br />
ووﺎﻋدا د ﻟﺎﺗ داﻧ د اﻟ ﻧاراﻣ د ﻟ د<br />
. و ﺑ وﺑ هرﺎﻟ رﺎه د ﻣﺗ ﺧ ﻣ د وا ﻟ<br />
د وا ﻳ<br />
،ﻣ<br />
ﻣﻧ « ﻻ ﻳﺳ زﺗرﺎ»<br />
Partner`s Street Law د ﻳرﻬﺟ د زار ﻏد<br />
ﻳ ﻣارډ د ﻟ ﻳرﺎه ﺧ د ﻧ هدز رود ﻧﺎﺛ وا ﻧﻣﻟ<br />
د وا ناراﻣ ﻟ<br />
ﻌﺗ رﺎ رﻻ ﻧﻧﺎﻗ هرﺎﻟ ﺣ د وﻧﺳ د ﺗ د ﻟزور<br />
رﻻ ﻟ ﻟﺑﻟ ﻧ وا ﻣ<br />
. د لﺎﻌﻓ ه ﻧوداه ورﻧ ﺷ <br />
« زﺗرﺎ»<br />
. <br />
ﻣ ﻧﻟ د بﺎ د هﺳ Dr. Laina Reynolds Levy ،ﻏ ﻟ « زﺗرﺎ»<br />
د:<br />
رس<br />
ﻟﺗﺎﻳز د ﻓﺎﺷ<br />
د هرﺎﻟ بﺎ وا بﺎﺣ ﻣﺎﻋ د وا ﻟ ﻲﺗﺎﺳ وا ﻣﻣ د<br />
ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
ﻧﻣ د ﺧﺑ<br />
153<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ ﻳﺎﻧ ﻟﺎﺣا<br />
؛لوړﺟ ﻧﺳ ﻣﻏا وﻳډ د<br />
ﻟو ﻧﺑﻣوړ وا ﻳﻧا ﻣا د م ،لﺧا ﻟ د ﻧﺑ د ﺳر ﻣﺎﻋ د<br />
ﺳﻣ <br />
ټﺎ ٨ -<br />
Infid, Kontra S. Propatria – ﺎﻳﻧوﻧا<br />
ﻣزﻼ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ رد ﻟ ﻧﻣ د ﺎﻳﻧوﻧا د ر لﺎ ٢٠٠٧ ﺗ لﺎ ٢٠٠ ﻟ<br />
وا ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ﺷ ﻳ د داه ﻏد د ﺎﺗرﺎﺎﺟ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺎﻳﻧوﻧا<br />
ﻟ ﻟ . ل ﻳاد ﻧﺳر ﻧزور د ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
وا تﺎﻋاﻣ ﻧﺣ ﺑ ﻧ ﻳﺎﺑ رﺳ ﻣا ﻟﻧﻣو ﻧزور ه د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
.<br />
ﺷ ړﺟ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ د ﻧ<br />
•<br />
•
ﻣ هﺳ ﻧﺧړا وﻧوړا ﻟ اﻟ ﻣ د هرﺎﻟ لو ﺗاﻳد د ﻧا ﻟاﺳو د اﺟ : ﺳ<br />
٢٠٠٧ رﺟ ،ﺎﺗرﺎﺎﺟ<br />
،ﺷو<br />
لﻣﺎﺷ ﻧودود وا هﻓ ،ﻳرﺎﺗ ﻣ د ﺳو ﺗﺎﺣﻼﺻا د<br />
154<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ ﻳﺎﻧ ﻟﺎﺣا<br />
وا ﻧورﻧا ﻧ وﺎﺳ وا ﻧوﻟﺎ ﺗاﻳد ﻏ د اﻟ ﻟ وا ځ د<br />
؛ﺗ ﻣ ﻟ ﻧﻣرﻧﻳ<br />
وا ﻧﺗ ،ﻧو ﺳﺎﻣﺎﻧ د ﺎﻟ هﻓ ﻟ ﺷ ا<br />
لﻣﺎﺷ ﻏ د ﻟ د<br />
. ﻧو ﻣ ﻧړﺟ<br />
ﻧزور ه ﻧﺎ د رﺳ ﻣا وا ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺗاﻳد د ﺑ ﻳ دوا ﻟﺗﺎﻳز ﺗﺎﻣﻌﻣ و وا ﻧ ﻣ ﺧ ﻐه د ﺷ ا اد<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ ﻳﺎﻧ ﻟﺎﺣا . و ﺳﻣ ﻟدﻟرد<br />
وﺎﻧرد وا هﺎﺗ د ﻧ ﻧورﺎ<br />
د ﺗ ﻐه وا ﻳﻧا ﻣا وا ﻧﻣ د ﺷ ﻻ ﻓ وا ه ﺷ ا حﻼﺻا<br />
؛و ﺳﻣ هﺳ ﻟﻧﻣ رﻻ ﺣ<br />
،(<br />
هﺎﻣ وا ﻧﺟﺎﺣا ﻟ)<br />
وراه هرﻻ هرﺎﻟ وﻧﻏ ﻣﺎﻋ د تاﺟا ﺷ ا حﻼﺻا<br />
. ﺳﻣ هﺳﻧﻟوﻣ وا ﺗﺎﻣاﻗا و د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻣ<br />
د هﺑﺳ<br />
ټﺎ ٩ -<br />
ﻟ هرﺎﻟ و هدز ﻧﻧﺎﻗ ﻣﺎﻋ د – نﺎﺟ<br />
ﻧا ﻟ وا ﺧ ﻣﺎﻋ د نﺎﺟ د : هژو ﻣﻧ « ﺳﻣ هﺳ ﺎﺣ ﻟ نﻧﺎﻗ د»<br />
ﻣ هﻓ د ﺎﻧﺎﻳﺑ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﻧﻣ ﻣﻧ ALP د هرﺎﻟ ﺳوار نﻟﺑ وړوو<br />
د ﺎورا د وا تﻧا نﺎﺟ د هرﺎﻟ ورﺎ ﻣﺎﻋ د وا تﻧا داز ،(British<br />
Council)<br />
. ر سﻻ ماﻗا هﺳ ﻳرﺎه وا ﺳﻣ ﻳدﺎﺗا<br />
د نﻧﺎﻗ<br />
د ،لوړﺟ ﻟ ﻳ د ﺑ او د نﻧﺎﻗ د : ﻟ د ترﺎﻋ فه ﺳ ژو ﻏد د<br />
هﺳ ﻧﺎﻳﺑ ﻟ ﻧﻗﺗ<br />
وا ﻧﻧاﻧز )<br />
لوړﺟ<br />
مﺎﻧ ﻳ د هرﺎﻟ ﻧرﺎ ﻧﻣ د نﺎرا اﺟا<br />
ﺧ د وا لوراه هرﻻ هرﺎﻟ ﻧزور د هﺳ ﻣدﺎا ﻟ ﻟ د ،(<br />
د ﻣﺎﺷ د ه <br />
هرﻻ ﻳﺎ ﻳ د هﺎﻣ د هرﺎﻟ<br />
ﻟ ﺗ ﻣار د ﻳړا ﻧوﻏر وا ړو دﺎﻋا د ﻣﺗ ﻟ وا<br />
. لا<br />
http://<br />
www.<br />
alpe.<br />
ge/<br />
projects/<br />
completed_projects/<br />
97/<br />
: ﺳ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ټﺎ ١٠ -<br />
ﻧﻟﺎﻣ رﻧ ﻧﻧ وﻧزور د ه ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
د رﺳ ﻣا د<br />
رﻻ ﻟ ﺷ ﺧ د هرﺎﻟ ﻧﻳﻌﺗ ﻳﻧ<br />
د ﻣا د ﺑ <br />
ووﺎﺗړا<br />
ﺑ د ﻟډ د<br />
155<br />
: ﺎﻟ<br />
<br />
. رﺎ<br />
ﻣﺣ وا ﻟ ﻧﻣ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻳ ﻧوړا ﻣا د ﻣﺎﻧ FLACSO د : ﻻﺎﺗا<br />
ﻣا د ﺳو ﺗرﻣ<br />
ﻳ ﺗ ه هﻳاد<br />
هﻧﻏ ه هﻳ<br />
وﻏ د رﺳ ﻣا د وا وزﺎﺳا د<br />
. و ﺧ هﺳ ﺑ ﻳ هرﺎﻟ ﻟﻧﻣ با د ﺗ ﻧﻧ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ<br />
ﻳﺎ د وا ﻧﺎﺟ ﻳﻧ<br />
،ﻧاراﻣ وړ ړﻟ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻣﺎﻧ ﻧ ﻧﻣ د : ﺎ<br />
<br />
د . هوﺎاو هرﻻ ماو ﻳ هدز د ﻧرﺎ ﻟ د ﺳ هﺳ ﻏ ﻟ ﺧ د هرﺎﻟ ﻧاﻣ<br />
رﺎ ﺗﺎﻧﺎﻣا ﻟ ﻧزور وا ﻧو ﻣﺎﻋ وا ﺳر وﻳا ﻟډ د ﻐه هرﺎﻟ ماو ﻏد ﺧ<br />
. هړﻟ ﺳ ه د ﺧ د هړا ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺗ ﺧاو<br />
د هﺳ رﺎﺷا ﺗ وﻏا ﺳو د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﻧ ﻧ ﻧﻣ د ه ﻟد : ﺎﻧﻼﻳﺳ <br />
. هرو هدو ﺗ ﺷ ﻟﺗ ﻧﻣ د هرﺎﻟ وﺎه د ﻣا<br />
ﺑ<br />
: ﺳ<br />
Sanam Naraghi Anderlini and Camile Pampell Vonoway, Inclusive Security, Sustainable<br />
Peace: A toolkit for Advocay and Action: Security Sector Reform, International Alert,<br />
London, 2003.<br />
د ﻟ<br />
د ﺳﻣ<br />
ﻣﺎﻧ (http://www.cleen.org) Cleen Foundation د : ﺎﻳﻳﺎﻧ <br />
ﻳﺎ ﻧ ﺷ مﻌﻣ ﺗ ﻧﺎﻳرﺎ<br />
ﺗ هرو هدو ﺗ ﻟ ﻳ ﻧﻟ د ﻳرﻣﺎﻣ<br />
. رﺎ ﻣﺧ ﺧ ﻣﺎﻋ د ﻟ<br />
، ﺗﻼﻣ دو ﻟ ﻧﺣ ﺑ د ﺳﻣ ﻏد : ﺑ لاﻳﻧ ه د هرﺎﻟ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻗﻣ ،رو ﻧر<br />
ه ﺗﺎﻋﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ ﻐه زار ﻏد وا رﺎ ﺷ<br />
. ﺗﺎﺳ ﻐه ﻟ وا رو<br />
ﻧزور ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د اﻟ وړﺎﻐﺑﻟ ﻟاﻳﻧ وا وﻳا ﺳ د<br />
د ﺷ ﻧ ﻳ اﻟ وړﺎﻐﺑﻟ ﻟودﻏ ورﻧ د د ﻧﻣاو ﻐه ﻧزور د ﻧﻻ ﻏد<br />
ﻧزور د ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ<br />
ﻣا د ﺳ ﻣ ﻐه ،(<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ)<br />
.<br />
د ﺷ ﻟ ﺎﻣ د ﻧﻣاو
156<br />
86<br />
ماو ﻟ ﻣ د – ووز<br />
ووز د ﺗ ﺷ لرﺎو لﺎ ١٩٩٩ (OSCE) نﺎﻣزﺎﺳ هرﺎﻟ رﺎه وا ﻣا د ﺎورا <br />
ﻟ ﺳ وا ﺧ ﻟ د وا و ﻧوﻟ ﻳﺎ ﻧاړو تﺎﻣﺧ ﻐه ﺗاﺟا د نﻧﺎﻗ د هرﺎﻟ<br />
ﻟاﻳﻧ د ترازو د ﻟﻋ د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا د ماو ﻏد . ﺷ او بﻳزﺎﺳا ﻏ<br />
ﻟ ﻣ د ووز د وا ﺷ ﻳﺗ اﻟ (ICITAP) ماو د ﺳﻣ د ﻧزور د ﺗﺎﺗ ﺎﺟ<br />
د ووز ﻟ ﻏد<br />
. ﺷو ﺳﻣ هﺳرو اﻟ (K-COPPS) ﻟ ﻣﻧ ﺣ وﻧﺳ وا<br />
ﻏد . ﺷ ﺳﺄﺗ اﻟ (KPS) ﺗﺎﻣﺧ ﻟ د ووز د وا (UNMIK) ﻳرﻣﺎﻣ د ﻧﻣ وﻣ<br />
ﺑﻼﺑ وﻏ د ﻟ د وا ﻧرﺎ ﻣ د هرﺎﻟ ءاﺟا د نﻧﺎﻗ د ﺗ هد ﺷ ه ماو<br />
ﻟاﻣﺣ د اﻳ ﻧ ﻳړا ﻐه ،ﺷ ﻳړا ﻣﺗ ﻐه د وا ﺷ ﻳﻌﺗ ﻧﻧ<br />
د ﺧ د ﺗﺗ د وا و ﺳ و د ﻧﻣﺟ ﺎﺟ د ﺑ ،ﻟو ﻏا ﻧﺎﺑ ﻟاﻧ<br />
. ﺗ ﻣار ﻟاﻧﺳ ﻳ ﻧﻣ وا ﻳﺳ ﻧوژ<br />
د ،ناراﻣ KPS د : ﻟ نو زﺎﺳا ﻣ د ﻟ د ﻟاورﺎ ﻣﻗ ﺗا <br />
د ،ناادﺳ ،ﻧو ،ناﻣ ﻳد ،نﺎﻣ د ﻟ ورﻧ د ﻟ د وا زﺎﺳا ﻟاورﺎ<br />
ﻧﻧﺎﻗﻏ د ،ﺗﺎﻳزروز ﻧر ﻟ)<br />
وﻧﺳ د ﻟ د ﻟاو ﺧﺑ . نﺎﻧا وا زﺎﺳا ﻟ ﻧﻣ<br />
بﻣوړ ،ﻟﻧ د ( رﺎﺑ وا ﻧﺳ ﻟﺎﻳﺎ ،واﻋد ﻧﻧﺎﻗﻏ د ،لدﻟرد ﺳو<br />
د ﻟ د وا ﻟ ﺧﺑ ﻬﻣ ماو د د . هو رﺎه هﺳ ﺑ ﻳ ﻟ ﺣ وا ﻟرو<br />
ﺷ بﺎﻧا ﻟاورﺎ ﻟ د ﻐه د ماو ﻧزور د ﻧوزور د هرﺎﻟ وزﺎﺳا<br />
ﻣ د ﺗ ﻧوزور<br />
د ﺗ ؤ اد فه ماو د د . و ماود ﻳ ﻧوا ﻟ وا د ﻣﺎﺷ داﻓا<br />
. خا ﻓ ﺧ<br />
87<br />
ﻟ ﻣ ﺎﺳ ﻣ وا (ICRC) <br />
ﻟاﻳﻧ ﺻ هﺳ د<br />
د وا ﺗﺎﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د وﺷ ﻟاﺳو ﻣ وا ﻟاﻳﻧ د (ICRC) ﻟاﻳﻧ ﺻ هﺳ د<br />
ﻌو ﻧزور د ﻧا ﻟاﺳو<br />
د ﺷ ﻻ ﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ هدو ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ<br />
هﺳ د . ﻟو هﻧو ﻬﻣ هدو ﻣ د ﺷﺎﻣ ﺳ د وا ﺻ هﺳ د زار اه وا <br />
ﻏﺎ د اﻳ)<br />
ؤ ﺷ ﻟﻧ ﻧﻻ سﻻ نﺎﺑزا ماﻗا ﻳ ﻐه ﻟاﻳﻧ د ﺻ<br />
د ﺎﺳ ﻣ د سوا ﻳﺗ ﻧﻧ ﻳ ﻐه ( ﺷ ﻋ وا هدﺎﺳ ﻣ<br />
. ړو ها د ﻳﺳ هړﻟ وا ﺷ ﻳوﺗ هرﺎﻟ ﻧﻳرﻬﺟ<br />
ﺎﺷ ﺗ ﺻ»<br />
د ﻧا هزوارد ﻧاړو ﻟﺧا د ﺣ ﺑ لاﻳﻧ د ماﻗا ICRC د<br />
ﺧﺑ رﺎ د ﻧﺗرازو<br />
ﻟوﻳ ﻟ ﺳو ﻏد نﺎﺑزا . هدﻟرد هﻧو ﻬﻣ<br />
« ﻟﺎﻌﻓ<br />
هﺳ دﺎﺳا رﺎﻋا وا ﻗﻣ ﻟ ICRC د . هو ﻳ ﻏ ﺻﺣ وا ﻏز<br />
تﺎﻳز ﻳډ د <br />
ﻧﻣاو ﻟ ﻧزور د ﺳ ﻣﺣ ﻧ ،هرو<br />
ﻧ ﺧ هﺧﻻﺎﺑ ماﻗا ړﻣﻧ<br />
. هو ﻓاﻣ هﺳ<br />
وﺧ ﻣ د د هﺳ ﻧادﺎﺳا وا ﻣ ﻟ ﻧﻧه د ﺗ<br />
ﺻﺎﺧ ،وړﺎﻐﺑﻟ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د<br />
هرﺎﻟ ﻧزور د ﺧاﻣ ﻧﻬﺑ ﻟ ﺗ وا ه ﺗ ﻣار ﻓاﻣ هﻳ هﺳ ﻟاو ﺧﺑ وﻧوړا ﻟ ﻟ وﺗا<br />
رﺎه ﻣﺗ ﻧﺗرازو ﻟ ﻟود د وا ICRC د ﻌﺗ ﻐه د . ل ﺑاﺑ تﺎﻧﺎﻣا ﻳ<br />
86<br />
Dr. Tamara Duffey, Special Projects Officer, Director’s Office, Kosovo Police Service School. Interview with<br />
author.<br />
87<br />
Ted Itani, former ICRC delegate, (<br />
ﻣ هﺳ ﻧﻟ ﻟ)
ﻐه ﻟ ،ؤ ﻏز ﻟﺗ هﺳرو وا نﻼ لﺎﻬﻣدږوا<br />
ﻳ د ﺳ ﻣﻟ بﻟﺎﻳﺑ ﻏد د . هﺷ<br />
ﻏد ﺎﻟاﻟ ﺧ وړﺎﻐﺑﻟ د ﺳو د وا نو ﺗﺎﻣﺎﻣ وړړﻟ د ح ﻟﺎ د ﺳورو<br />
. هوﺎﺑﻟو ﻧ بﻟﺎﻳﺑ<br />
157<br />
88<br />
تﺎﺣﻼﺻا ﻟ د اﻧور <br />
هژو هﻳ ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﻟ د اﻧور (UNDP) رادا ماو ﻳﺎﻣ<br />
د ﻧﻣ وﻣ د<br />
داه ﻏد ﻐه وا ﺷو رﻣ ﻼﺳ هﺳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د ژو ﻏد . ه <br />
ﺗ ماﻗا ﻣﻟ د لﺷ ﺳ ﻟ ﻧاور د ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د <br />
ﺎ د ﺗ دود ﻓﺎﻌﻣ د اﺳ د مﺎﻧ ﻟ اﻧور د ﺧﻣ ﻣﻋ ژو<br />
د د . <br />
ﻳ هرﺎﻟ ﻧژو ﻟو د وا هدﻟرد ﻳر هروژ اﻧور د ﻟ ﻣ ﻓﺎﻌﻣ ﻳ ﻏد ،ؤ لد<br />
. هو هراه هرﻻ<br />
: هو لوډ ﻧﻻ ﺧﻣ ژو د<br />
؛ﺷ لرﺎو اﻟ ﺧ د لوړﺟ<br />
ا ﻟ ﻧرو بﺎﺣ وا فﺎﺷ ﻳ د<br />
؛و ﺷ ﻳﺗ اﻟ ﺧ د ح هرﺎﻟ ﻧورﺎ د ﻟ د<br />
؛ ړﺟ ﺑ هرﺎﻟ ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ ﻧ ﻳ د ح ﺑﻣ<br />
ﻳ د ﻟ د<br />
لزور ا ﻟ د ﺳ هﺳ ﻏ ﻟ ﻧﺣ ﺑ وا ﻟ د<br />
هﺳ ﺎ ﻳ ﺧ ﻐه . و رﻣ ﻼﺳ هﺳ ﺧ<br />
ﻟ وﻧﺎﺑ وا ﺗ ژو د<br />
ﻧورﺎ ﻣ د ﺗ ﻐه ،ړاﻏ ﻟ ﺧ ﻟ ود و ﺗ وا ل لار<br />
ﺗارﻣ د ﻟ د وا لﺷ ﺛ ﻳﺎﻧ ورﻣ ﻼﺳ ﻏد د . رو ﻧ ﻳ ﺗ ﻣ وا رو هزﺎﺟا<br />
،ﺷ ﻧاړو هرﺎﻟ ﻳﺗ د ﺗ نﺎﻟرﺎ تارﻣ ﻏد د ﻟ ﻣ . ړﺟ ﺑ ﻳ ﻳ هرﺎﻟ<br />
. هﺷ ﺧاو ﻓاﻣ ﻐه د وا ﺗ هﻧ ﻟ ﺧ د وا لﺷ هدﻣ<br />
ﻐه د مرﻧﻳ ﻟ د ؤ ﺷ لﻧ مﺎ ه اد ورﻣ ﻼﺳ ﻏد <br />
، ر سﻻ ﻋ ﻳ ﻐه ﺗ<br />
او هرﺎ ﻳﺎﺑ ﻳارو ﻟ وا او ﺷ ﻟ ﻧﻣﻧ<br />
ﻐه د لﺷ ا ﺧ ه ﺧ ﺑﺎﻣ ﻐه د . د ﺎ رﺎ ﻏد ﺷ ه ﺳ<br />
ﻐه د ﻟ وا ﻟ د ﻐه ،ﻟ ﻧد ﻟ وا د ﻧﻣ ﻐه د ،د قﺣ<br />
ﻧورﺎﻌﻣ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻟ اﻧوور<br />
د ﺧو ﻋ . ﻟ ﻧﻣوا ﻧﻟوﻣ ﻧاړو <br />
ﻟ ﺗﻼﻣ وا د ﻧﺣ ﺑ ﺷ لدو ه اد ﺗ ﻐه وا لﺷ لزورو ﺳ هﺳ<br />
ه زﺎﺳا وﻧﺎﺑ وا د ﻧﻣاو ﻧزور د ﻟ د . ﺷ ءاﺟا هﺳ لوډ ﻧد<br />
. د ﻧﻣ وا قﺣ ﺷ ه وا ﻳوو<br />
ﺳ ﺧ ﻐه ﺗ لﺷ ﻏوار<br />
. لﻧ ږﻏ ﺗ ﺗﺎﻳﻧ ﻐه د رو ډاډ ﺗ ﻐه اد<br />
نﻧﺎﻗ لﺷ ه وا و ﻳ سﺎﺣا باﺧ د لوډ ﻳ ﺧ هو ﻟﺎﻳﺑ هژو ﻏد<br />
ه ﻧرﺎ ﻟ لﺷ ه ه د ﺧ . ﺗ ه ﻟ ﺑ ود اﻳ ﻧ<br />
اﻧوور د ﻟ ﻣ ﻐه ،هرو ﺗﺎﺧ ﺗ دود ﻓﺎﻌﻣ د ءاﺳ د ﻟﺄﻣ د . هد ﻳړا<br />
. ؤ دﺟﻣ <br />
88 Susanne J. Brinza, Programme Manager;GTZ Kenya Office; Peace Support Trainng Centere, Nairobi<br />
(formerly at UNDP), (<br />
ﻣ هﺳ ﻧﻟ ﻟ)<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
158<br />
89<br />
رﺎ د<br />
ﻟ ﻟاو ﺧﺑ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧ د ﺷ ﻳﺗ ټﺎ ١١ -<br />
<br />
د هړا د . رو هدو ﺗ سر ﻳ ﻧزور د ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
د رﺳ ﻣا د ﺳ هﺳ وﺎﺗړا<br />
. ﻳﺷ ﺧا رﺎ ﺗ ﻧﻧ ﻳ د ﺳو ﻟ ﻧزور د ﻣﻧ ADDIE<br />
ﺗ<br />
ﺷ د ﻟاو ﺧﺑ ﻟ<br />
؟ﺷ ه ﻳﺎﺑ ﻏ<br />
ﺳوا ه د ﻧﺣ ﺑ د<br />
؟هد هزاﻧا ﻣ ﺳ<br />
ه ﻧﺣ ﺑد ﻐه<br />
؟ﻟ هﻋ <br />
وا ﻧﺗرﺎﻬﻣ ،ﻧﻳرد لواﻣ<br />
؟د ﻧﺗدﺎﻋ<br />
ﻧﺎور ﻳﺎ ﻧوزرا هﻳ : لﺎﻣ<br />
ﻟ هﻋ لاو ﺧﺑ <br />
د نﺎﻣﺷﺎﻣ ل ًﺎﺳﺎﺳا <br />
ﻋ ﺧ ،ﻟ ﺣ دز<br />
د د ﻟزو ﺑوا ﺑﻏ <br />
د نﺎﻣﺷﺎﻣ ﻣﻻ<br />
ﺳﻣ د هﺳ ﻧر ﺧ<br />
هرﺎﻟ ﻧﻧ د ﺎﻳ و رﺎ هرﺎﻟ<br />
د . هد ﺎﻧﺧ ﺗ ﺗ ﻧ<br />
ﻟ رﻣ د ﻧﺣد ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ<br />
د ﻧزور ﻧﺣ ﺑ د ﻣ<br />
لوډ ﺗ ﻧﺳ<br />
؟<br />
ﻟ ﻧزور ﺷ ا ﻧ<br />
ﻟا ﺑ وا ﻣ وﺳ<br />
ړﺟ هﺳ ﻧﻳرﻣﺎﻣ<br />
ﻧزور ورﻧ ﻟ ﻐه ؟ﻟو<br />
؟ﺷ اﻳړﺟ ﻧ هﺳ<br />
ﻟ رﺳ ﻣا د ﺎﻳ : لﺎﻣ<br />
ړو و ﺗ د ﺗ وﺻﺎﻋ<br />
ټﺎ ١١ -<br />
لرو هدو ﺗ سر ﻳ ﻧزور د<br />
فه<br />
: ﺗ لوډ ﻧﻻ وﺎﺗړا ﻧزور د<br />
د<br />
لاو ﺧﺑ<br />
رو -ﻟا<br />
ﻣﻌﻣ ﺳ ه د ﻐه د -ب<br />
ﺑ د ،و ه ﻳﺎﺑ ود ﻣﻌﻣ -ج<br />
ﻧوﻣ وا ﺧﻣ ،ﺗ <br />
ا وﻼﺧ دﺟﻣ -لاد<br />
دﻣ<br />
ﻟاو ﺧﺑ د ﻧزور ﻟ ﻣ : ﺳرﻏ<br />
ﻟ سر د ﻧزور د ؛لﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ه<br />
ﺑ ﻳا ﻟډ ؛ ﺎﻳ ﻳﻣز ؛وﺳ ﻣ <br />
د ﻧﺗرﺎﻬﻣ د ؛ﻣ هﺳ ﻳ ﻳ ﻟ : ﺳرﻏ<br />
وﺳ هرﺎﻟ ﻳﻣز<br />
ﺎ ﻣ د<br />
ﻧﺎور ﻧﻓه ﺗ ﻧورﺎﻧاد<br />
ﻧﻏ د - ﻟا<br />
<br />
،ﻧادو رﺎ د)<br />
ړﺟ هﺳ تﺎﺳﺄﺗ ﺑ<br />
- ب<br />
وﺳﻣ ،لﺎﻳﺎ ،ﺟﻟﺗ ،ﺳﻣ ﺑ<br />
( ړﺟ<br />
ﻣﻟ<br />
مﻗ<br />
ﻧوزرا<br />
مﻗ هود<br />
وا ح<br />
ﻳاﻳد<br />
89<br />
www.worldbank.org<br />
: و ﺗ تﻧا ﻧﺎﺑ لاﻳﻧ د ﺗ ﺑ د -
؟ ﻟرو ﻧزور<br />
ﻧ وا مﺎﻏدا ﻧ ﻐه<br />
ﺷ ا لﺗ هﺳ ﺑ ﻳ<br />
ﻧزور د ﺎﻳ وا ﻟا ﺎﻳأ<br />
؟ﺷ ﺎﺗړا ﺗ رﺎﺗ ﻣ<br />
ﺑ د ﻣ ﻟ ﻣ : لﺎﻣ<br />
ودﺎﺳا د هرﺎﻟ ﻧﺣ ﺑ<br />
رﺎﺗ د هﺳ ﻐه لوﺑاﺑ<br />
ﻻ و ﻟﺗ ه هﻧد ﻟﻧ<br />
هدو ﺗ ﻧ ﺷ<br />
ﻧﻣ د ﺳو وا رو<br />
هرﻻ هرﺎﻟ وﻣﺎﺷ د ﻟﺗ<br />
ﻧا<br />
ه اد ﺗ ﻣﻋ <br />
د ﺷ ﻟﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ<br />
ﻟ ﺳورو لاو ﺧﺑ ﻧﺳر<br />
هﺳﺗ ﻧورﺎ م ﻧزور<br />
ﻧ د ﻟ ﻣ ﺷ ﻻ<br />
؟ﻻ ﺷ<br />
د ﺷ ﻻ ﻟ ﺎﻳ : لﺎﻣ<br />
وا ﻧﻣرﻧ ﻟ ﻧﺣ ﺑ<br />
ﻧاهﺎﺷ د ﺳ هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ<br />
ﺎﻳ وا و<br />
ﻧو ه<br />
؟و ﻣ هﺳ ﻐه<br />
وا لاو ﺧﺑ ﻧﺳر<br />
د -ﻟا<br />
رﺎ ﺧ د ﻳﺎﺑ هړاود ﻧوزور<br />
و ﺧ ﻬﺑ ﻟ<br />
. ړاﻏ وا <br />
رﺎﻋا د ﻳﺎﺑ داﻣ سر د -ب<br />
د ،ﻟو ﺳﺎﻣ وا و ړو<br />
ﺑﺗ ﻧوژ رو<br />
و ﻣﺎﺷ<br />
ﻟد<br />
نﻏ ﺷ د -ج<br />
د وا ﺷ ﺎو ﺧو ﻳﺎﺑ هرﺎﻟ<br />
ﺷ و<br />
ﺧﺑ هﻳ ﻧزور<br />
ﻧ د اﻟ ﻧوزور<br />
د -لاد<br />
ﻳﺎﺑ راﻧ وا ﻣ ،لﺑﻟ<br />
هﺳ ﻧﻣﺎ وا ﺷ ﻳﺗ<br />
د . ﺷ ا ﻧﺎور<br />
د ه ﻳﺎﺑ<br />
« نﺎﻧﺎﺑﻗ»<br />
ﺻا<br />
،ﻧﻓه)<br />
ﻧورﻓ ﻋ د وا هدﻣ ءاﺟا - ج<br />
هدز وا ﻧوزور د)<br />
ﻧورﻓ وا ( ﻣ<br />
ﺎو ﺧو ﻣ ﻟ ( ﻧﻳه<br />
ﻧ<br />
: و لﻌﻣ ﻳﺎﺑ ﻧﻓه<br />
ه ﻳﺎ ړو ﻏ د -بﺗﻧﺎ<br />
ﺷ لدو وا ﺷ لﻟو ﻳﺎﺑ ﻐه -ړو<br />
و هزاﻧا د<br />
ړو ها وا زرا د هرﺎﻟ ﻧ<br />
هدز د -بﺗﻧوړا<br />
و<br />
نﺎﻣز وا ﺧو د ﻳﺎﺑ ﻐه -ﻟﺗ<br />
ر نﺎﻣز وا ﺧو<br />
و ﺳﺎﻣ ﺎﻟ ﻟ<br />
ﻣﻏا وا ﺧړاه ﻳ د هرﺎﻟ ﻣ د ﻧزور د<br />
ل ﻧاړو ﻧورﻻ<br />
: ﻣ هﺳ ﻟﻧ مﺎ ﺎﻣ<br />
ﻧﻻ د اد<br />
ﻧورﺎ<br />
ﻣ سر ﻟ -ﻟا<br />
ﺳﻣ ﺑ ﺎﻳ ﻧﻟ - ب<br />
لوډ ﻊﻳزﺗ د وداﻣ د - ج<br />
ل ﺑﺗ ﻐه وا ﻌﻟﺎﻣ ﻀﻗ ﻣ د - لاد<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ داﻧا وا ﻳا ﻟډ - ـه<br />
راﻧ وا ﻣ ،لﺑﻟ ﻧ - و<br />
لوړﺟ<br />
ﺳود وا ﻧﺷاددﺎﻳ رو - ز<br />
« ﻧﺎﺧرﺎ»<br />
حﻼﺻا ﺎﻳ ﻧورﺎ ﻧر - ح<br />
159<br />
مﻗ ﻳرد<br />
ﺎﺧا
وا ﺷ لرﺎ ﻧو هرﺎﻟ ﺑﺗ<br />
. ﺷو هدﺎﺳا ﻐه ﻟ ﻧ<br />
ﺎﻳ ﻧورﺎ ﻧر - ـه<br />
هرﺎﻟ ﻳﺗ د ﺗ ﻧﺎﺧرﺎ<br />
هرﺎﻟ<br />
ﺗﺎﺗ وا ﻣﺎﺗ ر<br />
. وﺑاﺑ ﻣز <br />
هړاود لوډ وا ﻣ ﻧزور د<br />
ﻧو وا ﻧﻳرد<br />
ﻐه ﻳﺎﺑ<br />
ﻳ ﻳرﺗ ﻌﻣ<br />
ﺳو د ﻐه ،<br />
هﺳ ﻟﻣﺎﺷ ﻣا ﺑ <br />
ﺳﻣ<br />
هد ﺳو ﻟ هﻳ ﻧوزرا<br />
د بﺗﻧوړا وا بﻣﻏا د وا<br />
ﻳﺎﺑ هرﺎﻟ ﻳﻣز ﺳورو ﻳ<br />
. ﺷ ا ناﻳد وا ح<br />
ﻳﺎﻧ ﻧوزرا د ﻧزور ﻟﺻا<br />
هرود <br />
ﻟ هدز<br />
د<br />
. ﻣﺎﺷ <br />
ﻧزور د لد نﻏ ﻣ<br />
د ﺗ ﺳﻣ څﺗ <br />
وا ﻣ ،ﻬﺑ ﻧزور<br />
ﻟاﻧﺳ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧوړا<br />
. ﺷ ﺗ ﻣار<br />
ﻧزور ﺎﻳ و ﻧوزرا<br />
ووﺎﺗړا<br />
وا ﺧﻣ ﻳﺷ<br />
ﺎ د<br />
. ﻧ ﻳاو با مزﻻ<br />
د ﺧ ﻧوزرا ﺟرد ٣٠<br />
د ﻧﺳر د وا ﻧوزور<br />
نﺎ ﺧ د اﻟ ﻟاﺧﺑ<br />
. ﻧا هرﻻ ﺗ ﻧوزرا ه<br />
ﺳورو وﻳﺑ ﺗ ﻧزور د<br />
ﻧزور ﺎﻳ و ﻧوزرا<br />
. ﻧ هو ﻣﻏا<br />
د ﻣ هﺳ ﻧاهﺎﺷ د ﺎﻳ : لﺎﻣ<br />
هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ ﻟ ﻧﺣ ﺑ<br />
د ﺎﻳ ؟د ﻟﺳر ﺗﺳ ﺳ<br />
ﻧوﺑ ﻧ ﻳ د ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د<br />
سﻻ ډاډ ﺗ لﻧ مﺎ ﻧزور د ﺗ ﺧﺑ<br />
ﺗاﻳد وا فﺎﺷ ،ﻣﻏا ﻳ د ﻐه ﺷار ﺗ<br />
ﺗﻼﻣ دو ﻟ ﻟاﻣﺣ<br />
هرﻏ ﻟ هرﺎﻟ توﺎﻀﻗ د ﻧﺎﺑ بﻟﺎﻳﺑ ﻧزور د<br />
ﺧا رﺎ ﺗﺎﻧﺎﻣا<br />
؟ﻧودﻣ<br />
وا - ﻟا<br />
؟هد ﻣ ﻧ ﻧوزرا ﻧوﻟ ﺟرد ٣٠ - ب<br />
؟ ﻟا هرﻻ ﻧوزرا رو ﺎﻳ - ج<br />
؟ لﻧ ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ه لاﺧﺑ ﺎﻳ - لاد<br />
لﻧ ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ﻧ ﺟﻟدﻣ<br />
وا داﻣ - ـه<br />
؟<br />
؟د ﻣ ﻬﻣ هرﺎﻟ ﻧوزرا د سر د - و<br />
ﺗاﺳ هرﺎﻟ نﻏ وا ﻧوزرا ﻟﺎﻬﻣ دږوا د -ز<br />
؟هد ﻣ<br />
ﺳﻻﺗ ﺗﻼﻣ وا ﺳﻣ لوډ ﻧوزور - ح<br />
؟<br />
نﻼ ﻟﺎ وا ﻧرﻻد هرﺎﻟ ﻟاﺧﺑ د سر د - ط<br />
؟د لوډ <br />
160<br />
مر<br />
مﻗ<br />
ﺎﺧا<br />
مﻗ <br />
ﻧوزرا
،ﻗﺗ)<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺣﻼﺻا<br />
ﻧﺎﻳﺑ ﻟ ﻧ رﺎ ( ناﻧز<br />
هﺳ ﺣ ﺑ لاﻳﻧ د هﺳ<br />
؟د ﻋ ﺳ<br />
؟ﻟو ﻳ ﻧ <br />
ﺎﻳ ؟هد ﺎﺗﻧ<br />
ﻏد ﺷ ﻻ ﻧزور<br />
؟ ﺣ هﻧﺳ<br />
ټﺎ-١٢<br />
ﻊﺑﺎﻣ وا داﻣ ﺷ ا ښﺧ ﻧزور د ه ﺗﺎﻋﻣ د ﻧرﺎ ﺗاﻳد د<br />
ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ<br />
Born, Hans; Fluri, Philipp and Anders Johnsson, Parliamentary Oversight of the Security Sector: Principles,<br />
Mechanisms and Practice, Handbook for Parliamentarians , <strong>DCAF</strong>/IPU, Geneva, 2003.<br />
http://www.dcaf.ch/publications/kms/details.cfm?Ing=en&id=25289&nav1=4<br />
Kinzelbach, Katrin and Eden Cole, Democratisning Security in Transition States: Recommendations, UNDP,<br />
<strong>DCAF</strong>, Bratislav, 2006.<br />
http://www.dcaf.ch/publications/kms/details.cfm?Ing=en&id=191528&nav1=4<br />
عﺎﻓد<br />
Van Eekelen, Wim and Philipp H. Fluri, Defence Institution Building: A Sourcebook in Support of the<br />
Parnership Action Plan (PAP-DIB), LaVAK, Vienna, 2006.<br />
http://www.dcaf.ch/publications/kms/details.cfm?id=en&id=26223&nav1=4<br />
Transparency International, Addressing Corrution and Building Integrity in Defence Establishments. Working<br />
Paper No. 2,2008.<br />
http://www.transparency.org/publications/working_paper_no_2_defence<br />
Democratic Defence Management- PAP-DIB ADL<br />
http://www.dcaf.ch/pap-dib/_index.cfm?print=1<br />
Born, Hans&Ian Leigh(eds.), Handbook on HumanRights and Fundemental Freedo of Armed Forces Personnel,<br />
OSCE, Warsaw, 2008.<br />
http://www.dcaf.ch/odihr/_index.cfm?navsub1=24&nav1=3<br />
ﻳړا ﻲ -ﻣ<br />
Pantev, Plamen(ed.), Civil Military Relations and Democratic Control of the Security Sector: A Handbook,<br />
Procon, Sofia, 2005.<br />
http://rdsc.md.government.bg/BG/Activities/Publication/Images/CMRHandbook.pdf<br />
ﻟ<br />
Osse, Anneke, Understanding Policing: A Toolkit for Human Rights Activists, Amnesty International,<br />
Amsterdam, 2006.<br />
http://www.amnesty.nl/documenten/rapporten/understanding%20Policing%202007%full%20text.pdf<br />
Senior Police Adviser to the OSCE Secretary General, Guidebook on Democratic Policing, OSCE, Viena, 2008.<br />
http://polis.osce.org/library/details?doc-id=2658<br />
161
تارﺎﺳا<br />
Born, Hans and Ian Leigh, Making Intelligence Accountable: Legal Standards and Best Practice for Oversight<br />
of Intelligence Agenciey, <strong>DCAF</strong>/University of Durham/Parliament of Norway, Geneva, 2005.<br />
http://www.dcaf.ch/publications/kms/details.cfm?id=18718&nav1=4<br />
ﺟ<br />
Bastick, Magen and Kristin Valasek (eds), Gender&Security Sector Reform Toolkit, <strong>DCAF</strong>/OSCE-<br />
ODIHR/UNINSTRAW, Geneva, 2008<br />
http://www.dcaf.ch/gender-security-sector-reform/gssr-toolkit.cfm<br />
رادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷد<br />
Kinzelbach, Katrin and Eden Cole, Monitoring and Investigating the Security Sector: Recommendations for<br />
Ombudsman Insitutions to Promote and Human Rights for Security, UNDP/<strong>DCAF</strong>, Bratislava, 2007.<br />
http://europeandcis.undp.org/cpr/show/53481BBB-F203-1EE9-B54A004C8D44FAB5<br />
Private Security Regulation<br />
http://www.privatessecurityregulation.net/content/database.htm<br />
Toolkits on Key PSC Oversight Issues<br />
http://www.privatessecurityregulation.net/content/tool.kits.htm<br />
162<br />
ﻧﺷ ﻣا<br />
ﺷ<br />
او نﻧﺎﻗ د وا قﺣ ﺑ<br />
Working with the Office of the High Commissioner for Human Rights: A Handbook for NGOs<br />
http://www.ohchr.org/english/about/ngohandbook.htm<br />
International Development Law Organization<br />
http://www.idlo.int/english/External/IPXpublicationa-su.asp<br />
ODIHR, Countering Terrorism, Protecting Human Rights: A Manual, OSCE, Warsw, 2008.<br />
http://www.osce.org/odihr/item_11_28294.html<br />
ﻣﺄﺗ ﻟﺳ د<br />
Engaging Civil Society in Peacekeeping<br />
http://obpu.unlb.org/pbps/Pages/Public/viewdocument.aspx?id=2&docid=885<br />
UNDP,UNDP and Civil Society Organistions: AToolkit for Strengthering Partnerships, UNDP, New York,<br />
2006.<br />
http://www.undp.org/partners/cso/publications/cso_Toolkit_linked.pdf<br />
Ball, N. and K, Fayemi (eds), Security Sector Governance in Africa: A Handbook, Centre for Democracy and<br />
Development, London, 2004.<br />
http://www.ssrnetwork.net/doc_library/document_detail.php?id=3155<br />
UNDP, OAS, CIDA, IDEA, Democratic Dialogue-A Handbook for Practitioners, New York, 2007.<br />
http://www.idea.int/publications/democratic_dialogue/index.cfm<br />
Gleichmann, Collin, Michael Odenwald, Kees Steenken, Adrian Wilkinson, Disarmament Demobilisation and<br />
Reintegration: A Practical Field and Classroom Guide, GTZ, Stuttgart, 2004.<br />
Large, Judith and Timothy Sisk (eds.), 2006. Democracy, Conflict and Human Securiy: Pursuing Peace in the<br />
21th Century (Volume 1&2), Stockholm: International IDEA.<br />
http://www.idea.int/publications/dchs_vol1.cfm;<br />
http://www.idea.int/publications/dchs_vol2.cfm;<br />
GFN SSR Training courses for Practitioners and Non-Practitioners<br />
http://www.ssnetwork.net/practitioners_course/index.php<br />
http://www.ssnetwork.net/practitioners_course/nonacadem.php<br />
ﻧﺳر ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د<br />
A Beginner’s Guide to Security Sector Reform (SSR) March 2007 Birmingham: University of Birmingham
http://www.ssrnetwork.net/publications/ssr_beginn.php<br />
International Alert, Indclusive Security, Sustainable Peace.<br />
http://www.international-alert.org/publications/41.php<br />
Saferworld ‘Training for Action’<br />
http://www.saferworld.org.uk/pages/training.html<br />
163<br />
ﻧ<br />
د هﻟﺗ ﻟ ﺧ ،و ﻓﻼﺗ ﺑ ﺗﺎﻣاﻗا د ﻟود د ﻻ ﻧ ﻟا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
. ﺷ ﻟﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ ﻳ ﺣﺎﺳ ﻧزور د هﺳ ﺧا رﺎ بﻳﺎﻧ وا باﺧ ﺧ<br />
ﻧﻣ د رﺳ ﻣا ،هﺑﺳ ه د هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د ﻟډ ﻳ د ﻧوزور ﻣ وهﺎﻣ د<br />
د ه تﺎﻣﻌﻣ ه ﻧﻌﻗاو<br />
د وﺎﺑ وا د ﻐه هد اد ﺑ نوﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
. ﻧ مﺎ وداﻣ ﻧزور<br />
: د لوډ ﻧﻻ ﻬﻣ ﺗ د ﻣﺗ ﻋ ﺷ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ دوا ﻧﻟﻻﺳا و د<br />
وﺧاړا ه درﺳ ﻣا د وا لا هرﻻ ﻧزور د زاﻣ ﺗ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺗﺎﺣﻼﺻا ورﻧ<br />
؛لرو ﺎ<br />
ﺗ ﻐه ﺗاﺳ ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
؛ﺗﻼﻣ اﻟ ﻧاﻣ وا ﻧﻼﺗا د<br />
ﻳﺎﻧ د ﺳاو واﺗ د هﺳ ﻧرﺎﻌﻣ ﻳﺗاﺳ د وا رﻻ ﻟ ﺗاﺟا ﻳﺷ حﻼﺻا د<br />
؛لد<br />
ﻣژ هرﺎﻟ دﻣ دږوا د اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د وا ﻧوزور ،ﻧرو ﺑ د<br />
؛ل<br />
ﻧزرا وﻳا ﺳ وا ﻣ د وا ﺗ هﺳ ﻳﺎ وا وﺎﺗړا ﻧوزرا ﻧوﻟ ﻌﻣ<br />
؛لﻳﺷ « ﻧﻧرﺎ هرﻏ»<br />
هﺳ ﺑ ﻳ ﺑ<br />
. لزور ﻧوزور د هﺧړاه وا ﺧا <br />
ﺷ ﻻ ﺳﺎﺗ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻧو وﺎﺗړا ﻧزور د رﺳ ﻣا <br />
ﻧو « ﻳړا د»<br />
رﺳ ﻣا <br />
ﻧو وﺎﺗړا هرﺎﻟ ﻧزور د ﺗ او هرﻻ ﺗ وا ﻧوزرا ه ﻧزور د<br />
ﺷو ﻣ ﻧورﺎ ( راﺗ)<br />
ﻏ د ﺗ و ﻧﻣاو ﺳوا ﻧزور د<br />
ﺎو ﻧﺑﻣوړ هرﺎﻟ ﻧزور د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
رو<br />
هدو ﺗ<br />
ﻧﻣاو ﻧزور د هرﺎﻟ ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د<br />
هدو ﺗ ﻧﻣاو ﻧزور د ﺗ ﺧاو رﺎ ﻌﺑﺎﻣ ﻣ وا ﻟاﻳﻧ ودﺟﻣ ﻟ<br />
رو<br />
ﻟ د ،ﻧﺣ ﻟ ،ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ ، د)<br />
و ﻧﻣﺎ ﻧﺎ ﺗﺎﻋﻣ ﺻﺎﺧ <br />
ﺗﺎﻋﻣ ﻐه ًﺎﺻﺧ ،(<br />
رﻧ ﺳاد وا هزرﺎﻣ قﺎﺎﻗ ﻧﺎﻧا د ،ﻧﻣ<br />
. د ﻟ ﺧﻣ رﺎ ﺧ د نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺳﺎﺳ<br />
ﻏار ﺗ سﻻ ﺧ ﺗ ﺎو ﻧﻓه وا ﻧﺎﻧ ړو د لﺎﻬﻣدږوا وا لﺎﻬﻣ ﻣ ،لﺎﻬﻣﻟ<br />
ﺷ ﻻدو ﻳﺎﻧ<br />
164<br />
ﺗ ﻧﻣاو ﻧزور د<br />
ﻳﺎﺳه د هﺳرو لاو ﺧﺑ ښﺧ ﻧﻣاو ﻧزور وا ﻧﻟﺎﻌﻓ ،ﻧودﻣ ﻐه<br />
ﻳ <br />
وا و سﺎﺣا<br />
وﻧﺳ د « ﻏد وا ﻐه»<br />
اد ﻧ ،ﻟو رﺎ رﻻ ﻧ ﺗ هرﺎﻟ ﺣ د وﻧﺳ د<br />
و م هرﺎﻟ<br />
ﻣﺎﺷ هﻓ وا ﻳرﺎﺗ ﻣ وا ﻧودﻣ ﻳدود وا ﻣ ﻧﻣاو ﻧزور د<br />
ا ماود<br />
ﻟ ﻧزور د ﺗ ﻟو رﺎ ﻧﺎﺑ ﻧﻣاو ﻧزور د ﻧوزور د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
165<br />
٧<br />
ﻓ<br />
VAHAN GALOUMIAN<br />
ﻧرﺎ
166
Vahan Galoumian<br />
167<br />
٧<br />
ﻧرﺎ<br />
وا ﺑ ﺟرد ،لﻟار ﺗﺎﻣﻌﻣ د ه ﻌﻗاو ﻟ د هرﺎﻟ ﺧﺑ ﻳډ د ﻧﺎﻣز ﻋ د<br />
ﺑﻼﺑ د ﻧاﻧوژ د اﻳ ﻧ ﻟود . زﺎﻣا وا ﺣ ﻟود د ﺳوا ﺗ ﻻ ﺗ وا ﺗ<br />
وا د ه ﻧﺧړا ﻣ د ﻌﻗاو ﻟ د ﺑ ،ﺑﻟ ﻧ ﺳ ﺗ ﻧﺧړا<br />
. هد ﺳ اﻳ ه ﺣ وا هﺳ ﺗﺎﻋﻼا<br />
د ،ﺳﻣ ﻣدﺎا ،ﻧﺗﻧا ﻧ ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
وﺗﺎﻳز ﻣ ﺧ<br />
ﻧوداه لﺎﺣ ﺎﻣ د وا ﻣ د ﻣﺎﺷ ه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د وا ﻧوﻣ وﺳ<br />
ﻟود د وا ﺗﺎﻋﻣ وﻟ وﻧوړا د ﺗ هدﺎﺳا ﻳﺗاﺳ ﻟﺎﻌﻓ ﻟ ﻧرﺎ د <br />
ه ﻟﺎﻌﻓ وا ﻬﻣ وﻳډ د ﻧرﺎ . ﻧاړو ﻟ ﻟ وا تﺎﻳﻧ ﻳﺑ ه وﻏا د ﻟﺎ<br />
ﻣا د هﺳ دﺎﺳا ﻐه د ﺷ او ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ لﺷ <br />
ﻐه<br />
بﻟﺎﻌﻓ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د د هﺑ ﺳ . ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ بﺗاﻳد رﺳ<br />
ﻐه د ،ﻳﺎ عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﺎﻳ د لوړﻟ ﺳ د ه د ﺳ ﻟاﻳﻧ وا ﻣ ،ﻣ <br />
ﻏد وا بﻣﻏا ﻣاو د ﺣﺎﺳ ﻣا وا ﻟﺎ د ﻟود د ﺗ ﻟ هړا ر ﻧاﺗ<br />
. رﺎو ﻌو ﻣا د ﺗ ﻣﺎﻋ ﻳ د زار<br />
ﻧﻣ د ه ﺗﺎﻋﻣ د ﻗاﻣ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا هړا د وا ﻧرﺎ د ﻓ د <br />
د هرﺎﺷا ﺗ ﻳﺎﺳو ﻐه زاراه وا ﺧ ﻧﺎﺑ ﺎﻟﻐﻣ ﻟﺎﻌﻓ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
. د رﺎ هرﺎﻟ ﻟار ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣﻏا ﻧوړا ﻣا<br />
: د ﺷ ﻳو لوډ ﻧﻻ تﺎﻋﻣ ﻓ ﻏد د<br />
ﺑ ﻧﺎﺑ ﻳړا ﻣﺗ ﻧرﺎ اﺧ د وا ﻧرﺎ ﺗاﻳد د رﺳ ﻣا د ﻣﻟ<br />
د ﺷ ﻻ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣد ﻳﺗ ﻧد ﻟ ﻳ ﻧرﺎ د هود . <br />
هرﻻ د هﺳ ﻧﻧ ﻣ ﻟ وا و ﻧﺎﺑ ﻐه وا تﺎﺗ ه رﺳ ﻣا<br />
ﻟا ﺎر ﻧﺎﺑ ﺗ ﻟار د ﺗﺎﻣﻌﻣ د وا ﺟﻟدﻣ ﻳرد . و ﺑﺎﻣ ، ﻣﺎﻣ <br />
ﻟ ،هﺳ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﻧ د ﻟ ﻧﻣ د وا ها د ټر د ﻧرﺎ د ﻓ ﻏد . <br />
ﺑ ﻟ ﻧﺎﺑ ﻳړا ،لوړﺟ<br />
ﻧودﺎﺗا د وا عﺎﻓد ﻧﺣ د ،ﻳﺎ ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د<br />
.<br />
ﺑ هﺳ
ﻧ ﻧرﺎ اﺧ د ﻟاﻣﺣ ﺗاﻳد <br />
ﻳ ﻐه ﺗ ﻟﺎﻌﺳا هژو ﺟﻟﻣﺗ د ﻣ د حﻼﺻا ﻗاﻣ ﺎﻳ « ﻧرﺎ»<br />
د<br />
ﺣﻼﺻا<br />
ﻣزﻻ د وا لﻧ وﻧﺳد ،لو ﺗاﺟا د ژو د ﻳ فه ﺷو هرﺎﺷا ﺗ ﺳو<br />
هرﺎﺷا ﺧﺑ ﺳورو ﻓ د د ﺗ عﻣ ﻏد ه . د لﻧ ﻧﻻ سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا<br />
نﺎﺑ ﺗ هدﺎﺳ . د ﻧ خا تﺎﻳز ﻳډ لﺎﻌﺳا حﻼﺻا ﻏد د مﻬﻣ ړﻣﻧ ﻟد ،ﺷ<br />
خړا ﻧﺎ<br />
ﻳ د ﻌﻗاو د ﻧوژ ﻟ د ﺗ ﻟﺎﻌﺳا مﻬﻣ د ﻟد ﻧرﺎ ،ﺷ<br />
وا ﻓﺎﺷ ﻳ د لﺎﻬﻣدږوا خړا ﻳ ﻐه ،ﺷ ﻟﻧو ﺗ ﺗ ﻳﻣز ﺎﻳ ﺗﺎﺳ<br />
. د ﺷ ا ډ ﻋ د ﻣ ﻟ ﺟﻟدﻣ ﻧوﻟ ﻳﺎ<br />
ﺎ ﻐه)<br />
ﻧﻟ اﺟ ﻟﺎﺳ د Anton Chekhov لاﻟ<br />
ﺳور لﺎ ١٨٩٢ <br />
ﻳﺷ هﻳد وا ﻧرﺗ ﻧرز ﻟ وا ﺗ ﺷﺎﻣ رد ( هﻳد<br />
روز ﺧ ﻣ<br />
: ﻟ ﻐه ﺳورو وﺳ ﻟ . و ﻣ هرﺎﻟ ﺎﺣا ﻳ د ﻳ هﺳ ﻧﺎ<br />
نﺎﺑ ﻟ ﻐه د ﺑژ ﻧر وا درد ﻐه ،ؤ ﺎ ﻧر وا درد د ړو ﻏز ﻧ د ﻟﺎﺳ»<br />
ﺳارو ه نﺎﻧﺎﻧا ﻧﻧﻣ ﻧﻣ ﺗ ؤ ناﻧز ﻳ ﺎ ﻏد ؛ ﺗﺎ ﺟﺎﻋ<br />
ﻧو ﺧ ﻧﻣ . ل ﺧﺑ ﺑ ه ﻟ ﻧوژ د ﺗ ﻧﺎﺣو ﻣ ﻐه ،ل<br />
ﺳ د ﻣ ﻐه ،لﺳاو روز ﻟ وﻣ ووﺎهرز وﺳ وا ﻳ لﺗو<br />
ﻧ ﻟﺧ و هﺳ رو ﻣ واورﺎﻧ ﺳاد . ل ﺧا ﻏورﺎﻧ ( ﺗ)<br />
ه ت ﻧﻣز ﻳﺎﺟ ﺑ ﺳ د ﺳواﺗ ﻻ ﺧ ،ﻳ ﻣﻼﻣ ل ﻧﻣ ........ ﻳړﺟ<br />
90<br />
« .... و ﻧ ه ﻳ او،د ﻧ پاﺧ<br />
هر ﻧﺎﻣز ﻟﻧ د Chekhov د ه هړوﺎﻧ ﺳاد د هﺳ ﻳﺑ ﻟ ه <br />
ځرو ځرو وا ﻧﺎﻣز د هﺳ ﻧﺎﻧﺎﻧا ﻟ ﻧو<br />
ﻧﺎﺣو ﻐه ﺧ ،ﻧ هړا<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻐه د . ﻟ ﻧ ﺗ تﺎﻳز ﻳډ ﻧﺎﻧا ﻏ ﻟ ﻧﺎﻣز ﺗ د ،ﻳﺑﺑ<br />
ﻧﻧاﻧز د وا تارﺎﺳا ﻣا ،ځ ،ﻟ ﻟ اا وا رﺳ ﻣا د ﻧ ﻳ ﻧﻣ ه <br />
رﺎﻧا وا لا هد ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻣﻌﻣ اﺧ ﻟ ﻧﻟود د ،د ترﺎﻋ ﻓﺎﻣ ﻧوﺣﺳ<br />
د وا<br />
ﻟﺎ د ﻟود د ﺟو ه . هد ﻧ هﺧ ړو ﺎﻧاﺣ د وا ﺑﺎﺳ ﺑ ﻳرﺎﺗ ﻳﺑ د ﺗﺎﺳ<br />
وﺎﻳو<br />
ﺳر ﻧ لﺎﺣ ﻣ د وا ﻣ ﺗ ﻟ ها ﻧوﺑ ﻧوژ ﻧرﺎ<br />
د رﺎ Sétif د لﺎ ١٩ ﺗ ﺑ د . ﺷ ﻟﻧو ﻧﻻ ﻳو وا ﺗ<br />
ﻧ وﺟﺎﻬﻣ د نﺎﻟ لﺎ ١٩٨٢ ،ﻟ ﻳ ﻏ اﺧ د لژو ﻧﺎﻳﻳاﻟا ﻐه<br />
ﺗ لژو ﻧ جﺎﺣا<br />
د ناﻣ Tiananmen د د لﺎ ١٩٨٩ وا ﻧﺎﻓ د <br />
. د ﺷ لﻧ ﻧﻻ ﻧرﺎ اﺧ<br />
وا ﻟﺎ ﻟود د : ا ها ﻧﺑ ﻧوژ ﻧرﺎ هﺳ ﻟﻧ مﺎ ﻌﻗاو ﻏد د<br />
بﺎ وا بﺎﺣ ﺳ وا ﻓﺎﺷ ﺷ ﻻ ﻧ وا ﻧرﺎ اﺧ اﻳ ه ﻧورﺎ<br />
. ﺷ ﻟﻧو ﻣ ﻧورﺎ<br />
وړوﺎﻧ د رﻻ د ﻟ وا ﺗﺎﺳو ﻧﺧ<br />
90 Chekov, Anton, A Journey To Sakhalin (Translated by Brain Reeve), Ian Faulkner Publishing, Cambridge,<br />
1993.<br />
168
169<br />
؟ﻳاو ﺗ ﻧرﺎ<br />
ﻳ د ﻣﺣ د ﺎﻳ ﻳ ﻳا ﻟډ ﻳ د ﻳ فه ﻟ ﺗ ﻧ هدﺎﺳ ﻳ ﻐه ﻟ ﻧرﺎ<br />
،ﻟ ﺗ ه ﻧ ﻋ ﻳدود ﻟ ﻧرﺎ زار ﻏد . رﻧا ﻧﺑ ﻳ ﻟﺎ<br />
ل رﺎ هرﺎﻟ ﻟاﻧﺳ د ﻌﻗاو ﻏد د ﺑ ،د ﻧ لﺛ ﻳ<br />
ﻟ د اﻳ ﻳ ﺧﻣ <br />
91<br />
ﻧرﺎ : ﻟ ﺗ ه ه ورﻧ ﻟ ﻧﻻ ﻣﺎﻧ ﺗ عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﻧرﺎ د هﺑ ﺳ . د<br />
هد ه ﻟ د ﺑ ،رو نﻟﺑ ﺗ ﻟﺎ ﻣﺣ د ړاﻏ هد ه هﻳ ﻐه اﻳ ﻧ<br />
رﺎ رﻻ ﺣ د هرﺎﻟ ﻟاﻧﺳ د ﻐه د وا ﺗ وا ﺛ ﻏا رﺎ ﻣﺣ د ﺗ<br />
. ﻧاړو<br />
ﻧﺎﻧ رﻻ د وا ﻧورﺎﻌﻣ<br />
ﻧورﻻ وا ﺗارﻣ ﻳﺷ ﺎ ﻣ ﻟ ﻣ ﻟ ﻳ ﻟ ﻟﺎ د ﻟود د هد اد ﺧﻣ ﻧرﺎ د<br />
ﻏد ﻟ نﺎرا ﻳ ﻟود د ﺎﻳ ﺑﺎﺛ ﺳ هرﺎﻟ د د . ﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ﺑﺎﺗ هﺳ<br />
هد ﻣزﻻ ﺳ ﻣﻟ ، د ﻧ ﻋ ﻳ ﺑﺎﻣ ﻐه د ﺎﻳ ﻧوﻏﺳ ﺗارﻣ<br />
ﻧﻻ ﻧوزراﺗ ﻟﺎ ﻣﺣ ﻣ ﻟ ﻐه د ﺷ ا ﻧﺎور ﺗ ه ﻧورﺎﻌﻣ ﻐه<br />
. لﻧ<br />
ﻧﻣ ﻧﻧﺎﻗ . ﻧورﺎ هرﻏ وا ﻧﻣ ﻧﻧﺎﻗ : ﻟ ر ﺧا هود ﻧورﺎﻌﻣ ﻏد<br />
ﺑ ﻟ . د ﻣﺎﺷ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ وا ټﺎ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د ،ﺛو ﻧﻧﺎﻗ ﻣ ،تارﻣ ﻧﺎ <br />
ﻣﺗ ﻧ ﻋ وا ﻧرو ﻧ د ﻣﻌﻣ ﻣ ﻟ ﻧورﺎﻌﻣ ﻐه د ﻧورﺎ هرﻏ اﺧ<br />
. ﻟو ﻟاﻧﺳ هﺳ ﻋ ﻟ ﻧ ﻌﻳ ، ﻌﻣ ﻓاﺗ <br />
ﺣﺎﺳ ﺻﺎﺧ ﻳ <br />
ﻧودﻣ<br />
ﻧ ،فه ﺳرو وا د لرﺧ وا لﺎ ټر ﻳ د ﻧرﺎ د « ﺳو»<br />
ﺳﺎﺳا ﻧرﺎ د<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣﺎﻋد . د لﻧﻣ ذﻧ ﻧﺎﺑ نﻟﺑ ﺳﺎﺳ وا ﻧﺎﺳﺄﺗ وﻟ ،هﺷو ﻧودﺎﻳ ﺗ ﻧاړو<br />
ﻣﻻ د د لوﺑﺑ ووﺎﺗﻧ ﻏد د ﺗ ﺧ مﺎﻋ وا لﻧ ووﺎﺗﻧ د ﻟاﻧ<br />
رﺎ د<br />
. ﻧاړو ﺗ ﻋﺎﺗا ﺧ تﺎﻣﺧ ﺗ ﺷ ﺳوار رﺎﻓ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻟود د <br />
ﻧﺣ<br />
ﺑ د ﻟ د ﻧوړا ﻟډ ﻟ ﻳ د ﻟ ړاﻏ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﺗ لﺎﻣ د<br />
ﺗ وﺧ ﻧﺗر ﻧﺎﺑ عﻣ د ﺧو ﺧو هد اد ،ﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ﻣژ<br />
ﺗ د اد فه اد هﻟ : وړاو مﺎ ﻧﻧ ﺗ وا اورﺎ ﻟوﻣ وا ﻧﺧړا وﻧوړا د ﺗ ﻐه<br />
ﻧوژ ﻣا ﻟ ﻏ ﻟډ د ﻟ د وا و هدو وا ﺷ ﺗﺎ ﻧﺧ قﺣ ﺑ <br />
د ،ﺳرو ﺗﺳ ﻣ ﻟ ﻧودﻣ ﻣ وا د ﻳﺎﺑ ﻧرﺎ هرﺎﻟ بﻣﻏا د رﺎ د د . و<br />
ﺎﻀﻓ وﺎﻧرد د هرﺎﻟ بﻟﺎﻳﺑ د نﻟﺑ ﻟ د وا ﺳوا ﺎﻧ ﻳﺎﺑ ﺳ ﻟار ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
. ﺗ ﻣار<br />
د هړا ﺗاﺳ د ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ د . ﻟ ﻧ ها هرﺎﻟ ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ د رﺳ ﻣا د لﺛ د وا ﻧ ﻟ ﻧ ﻌﻣ د د اد -<br />
.<br />
و ﻌﺟاﻣ ﺗ ﻓ ﻳرد بﺎ د د ًﺎﻟ ه ﻧ وﻧړا<br />
91
170<br />
ﻳړا<br />
ﺎﻳ تﺎﻋﻣ ﻐه ﻟ د ﺷ او ﺗ ﻟ ﺎﺗړا ﺗ<br />
ﺗﺎﻋﻼا وا ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻧرﺎ اد<br />
ﻧﻻ ﺗ وا رﺎو ،د ﻧ ﺷ ﻟﻧ ﻧﻻ ﻧ وا ﺗ ﺗ اﺧ ﻧﺧړا<br />
ﻳ د ﺗ ﻳړا هﺳ ﻧﺎ ﻐه ﻟ وا هړﺟ ﺷ هﻳ ﻳړا د ﻳﺎﺑ ﻐه ،ﻧو<br />
ﻧﺑﻧوژ هرﺎﻟ ژو د ﻧرﺎ د ﻳړا لوډ ﻏد ،ﻟ تﺎﻣﻌﻣ<br />
ر ﻧد ﻟ عﻣ<br />
ﺳﻻ د نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ د ﺑ د هرﺎﻟ ﻧرﺎ د ﻧﺣ ﺑ د لﺻا ﻧﻻ ﻏد . ﻟ ها<br />
92<br />
ﻟ وژو د ﻧرﺎ د د تﺎﻣﻌﻣ ر هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه د د ﺷ ﺧا بﺎ<br />
: ﻟو ﺧﻣ ﻧﻻ ﻏد ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻏد . ﻟ ﺎﻟاﻟ هﺳ<br />
؛لړﺟ ﺗﺎﺎﺗرا وا ﻳړا د ﺑ وﺎﻧرد وا رﺎﻋا ،دﺎﻋا ﻣ ﺧ د<br />
ﺗرو اد ﺑ وا ﺧﻣ ﻧ ﺧ د ﺗ هرﺎ ﻳﺎﺑ ﺗ ﺷ ﺎﺗرا<br />
؛ﻟﺎﻌﺳا<br />
ﻧ ﻧر تﺎﻣﻌﻣ ﺷ لرو اﻟ ﻐه د ﺎﻳ ﻐه د ﻳاوو<br />
ﻳﺎﺑ ﻏ اد ﻐه د ،و ﻏ ﻟوﺑﺑ ﻧ د ﻳه ﺧ د ﺷ ﺎﺗرا <br />
؛ﻧ ﺑﺑ ﻐه هﺳ ترﺻ ه وا ﺷ تﺎﻋاﻣ<br />
ﺎﺗرا د)<br />
ﺷ لا ﻧاو ﺧ ﻧوژ ﺷ ﺎﺗرا د هﺳ ﻟوﺧ ﺗﺎﻣﻌﻣ د<br />
؛(<br />
ﻟ بﻣوړ<br />
ﻟوﺧ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗ ﻧوژ صﺎﺷا ﺎﻳ ﺷ<br />
؛ﻟﺎو<br />
نﺎ ﺎﺗرا لوډ ﻏد هﺳ ﻟﻧ ﻳړا ﻣ ﻟ<br />
ﻐه د نﻟﺑ ﻣ ﻳ ﺗرو وا هرﺎ ﺗ ﻐه ﻳﺎﻧ ﻧر د<br />
. هو هﻣ ﻧ<br />
هرﻏ<br />
ﺳ ﻣﻟ هرﺎﻟ د رﺎ د ﻣﺎﻌﺗ هﺳ ﻧﺗرازو وﻧوړا د ر ﺎﻣ ﻣا د<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳډ ﻟ ﻧﻣ د . ﺷ ا سﺎﺗ هﺳ ﻧرﺎ ﻧا ﻟ رﺳ ﻣا د هد<br />
دﺎﺳا ﻧﺳﺎﺗ ﻟ ﻐه د وا ﻟ ناراﻣ ﻟ وا ﻧا ورادا ﺧ <br />
. ﻳړا رﺎ هﺳ ﻟ وا ځ ﻟ هﺳ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د<br />
،و ﻧ ﻳﺎﺑ ه فه ﻧرﺎ د اد وا و ﻣﺎﻧ ل ذﻧ رﺳ ﻣا رﺎ ﺳاد<br />
رو ﺳواﺗ ﻻ ﻧوداه وﻳډ وا ﻟ هﻓ ﺗﺎﺳ ﺳ وا ﻣﻣ د ﻐه <br />
ﻧرﺎ اﺧ د ﻣﻻ د د ﻟﺄﻣ اه اﺧ ﺑ ﻟ . ﻧ هړا ر ﻟﺄﻣ ه ﻓﺎﺷ<br />
ﻗاﻣ ﺗ ﺗ ﻧﺳ ﻐه د وا تﺎﺳﺄﺗ رﺳ ﻣا د رﻻ د ﻟ . ﺷ ها<br />
ﺳ ﻐه ﻟ وا ﻋ ﺳ هﺳ ﻟﺎ<br />
وا ﺗارﻣ ﻳﺷ ﺎ د ﺎﻳ لﻧ ﻧﻻ<br />
وړاو ﺗ د ﻳﺎ ﻐه لرو ټر ﺗ ﺧ ﻣﺎﻋ وا ﻧ ،ﻧرﺎ هړا د . وﻏ<br />
. و ﻋ ﺳ هﺳ ﺗارﻣ ﺎ ﻟ وﻧد ﺧ<br />
د ﻳﺎ ﻧﻟود ﻧازﻟ وا ورو ،ﺳورو ﺟ د ،لﺎﺣ ﺟ د ،د هﺑﺳ<br />
ﻟډ ﻏﺎﻳ ،وړاد ﻟاﺳو د ﻐه ،و رﺎ و ﺳ ﻳډ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ<br />
د ترﺻ ﻟاﻧ د او د نﻧﺎﻗ د ﻣا د . ﻳﻬﺗ اﻟ ﻟ ﻟاﺳو ﻧﻧﺎﻗﻏ وا<br />
92 Amnesty International, Monitoring and Reporting Human Rights Violations in Africa: A Handbook for<br />
Community Activists; AI, Amsterdam, 2002, As ist title suggests, this handbook is intended for African CSOs,<br />
but recommendations are applicable to a broad range of Monitoring projects.
رﻧ وا تﺎﻋﻣ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ ﻟو ناﺗ د د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻟ ﻟاﻳﻧ وا ﻧﻣﺣ وﻧړا وا لار ، هﻏا ﻧﺎﺑ ﻣا تﻻﺗ ﺳاد<br />
. ﺳرو د ﺗ ﻧوږﻏ<br />
١ -٧<br />
ټﺎ<br />
ﻣ وﺷ د رﻻ ﻟ رادﺧ وا ﻧرﺎ د : نﺎﺳﻏﻗ<br />
ﻣﺣﻏ ﻏﻗ ﻳ (Foundation for Tolerance Internatinal) ،ﺑ هرﺎﻟ ﻏز د<br />
،ﻟﺳ د نﺎﺑزا وا نﺎﺟﺎﺗ ،نﺎﺳﻏﻗ ﻬﺑ ﻟ د د نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ اﺧ<br />
١٩٩٨ FTI . رﺎ هرد ﻧﺎﻏﻓ د هرﺎﻟ ﺣ ﻟﺳ د وﺷ د وا ﻣ د وﺷد<br />
هﻧوا هﻳ هﺳ رﺎﺳ وا ﻧﺗ د ه ﺣ د وﺷ د نﺎﺳﻏﻗ ﺷ ﺳﺄﺗ <br />
. وﺧ<br />
هد هژو ﻧرو رادﺧ ﻣ ﻟ ﻣ هﻳ هرﺎﻟ ﻣ د ﺗﺎﻳزروز د هﻧوا ﻏد<br />
رﻻ ﺣ د ﺎﺑ وا ﺗ ﻐه ،ﻟ ﻳر ﺗﺎﻳزروز د ﻐه . د EWVP ﻳ ﻣ ﻳﻧا<br />
لرﺎو ﻌو نﺎﺳﻏﻗ هرﺎﻟ د د . ﻧاړو رﺎﺳ ﺎﺑ وا ﻟ ﺗرو رﺎ<br />
ﻟﺎﻌﻓ د ﻟ ﻧﻣ د هړﺟ ﺷ هﻳ ﻳړا د ﺳ ﻟو ل د ژو ﻏد ﺷ<br />
ﺷ ﻏد . ﻟ ﻟﺷ ﻐه ر ورادا ﻟ د نﻧﺎﻗ د وا ﻧﺎﻟﺎﻧروژ<br />
،ﻧﺎه ﺗ ﻟﻧ<br />
د وا ﻟ ﻧﺗﺎﻣﻌﻣ ﻐه . رﺎ دﻧ ﻟ ﻌو ﻟ ﻧورﺎ ٣٢ ﺧو ﺳوا <br />
ﻳﺷ لار د . د سﺎﺗ هﺳ (EWC) ﻣ ﻟ ژو ﻧرو رادﺧ ﻣ ﻟ ﻣ<br />
ﺎﺑ وا وﺑاﺑ رﺎﺳ هرﺎﻟ ﻣ د ﺗﺎﻳزروز د ، رﺎ ﻐه EWC ،ﻣ ﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
ﺗ ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ ﻗد وا ر ه EWC . ﺳر پﺎ هﻧوا ﺧ ﻐه<br />
. ﺷ ر سﻻ ماﻗا هرﺎﻟ ﻣ د وﻧﺳ د ﺧو ﺧ <br />
وا ﻣا د ﺎورا ﻳ فﻣ وا و ﻟوﺧ لﺎ ٢٠٠ ﻧوا EWVP<br />
ﻧﻬﺑ د ﺑ د وا UNDP ماو ﻳﺎﻣ د ﻧﻣ وﻣد ،OSCE<br />
ﻧا د رﺎه<br />
. لرو اﻟ ترازو د ورﺎ<br />
http://www.fti.org.kg/eng/welcome.php<br />
171<br />
: ﺳ<br />
وا ﻓﺎﺷ ،لرو بﺎﺣ ورادا رﺳ ﻣا د ﺗ د اد فه ﻧرﺎ د اد<br />
هﻟ<br />
ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺷ لد ﺑ ﻧرﺎد هرﺎﻟ د د.<br />
ﺷ ړوﺎ ﻧاﺗ<br />
د ﻟ ، ر سﻻ ﻧ ﻟ ﻳ ﺗﺎﻋﻣ ﺎﻳ ﺣﺎﺳ ﺻﺎﺧ رﺳ ﻣا د <br />
وا لﻧ مﺎ نﻧﺎﻗ ﺑ لاﻳﻧ وا ﻧﺣ ﺑ<br />
د ،ﻧورﺎ ﻧزور وا ماﺳا د ﻐه<br />
. ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻧر وا ﻧﻬﺑ لو د ﺎﻳ لو ﻐه د ﻧو ﺧ<br />
ﻧﻟوډ ﻣ ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﻧرﺎ د<br />
ﺗ ﻧﺧړا ر ﻧﻻ ﻏد د ﺧﺑ هﺳ رﺳ ﻣا ﻟ ژو ﻧرﺎ د ﺧو ﻳډ<br />
:<br />
ﻟ ﻧﻣﺎ ﻧﺎ
ﻧﻣﻧﺎﻣ ترﺎﻧ ﺗاﻳد د<br />
ﻧاﺗ وا ﻳﺎ<br />
ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د<br />
ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﺳ ﻟو د<br />
172<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ ترﺎﻧ ﺗاﻳد د<br />
ﻣا د ﺳﺄﺗ ﻳﺎﺳو<br />
ﻐه ړاﻏ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻧورﺎ ترﺎﻧ ﺗاﻳد د<br />
ﺻﺎﺧ وا نﺎﻟرﺎ ﺗ ﺻﺎﺧ – و ﻧرو با ﺗ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد د ړﺎﻐﺑﻟ رﺳ<br />
ر ﻣا د ﺎﻳ ﻧﺎور هد ﻟ د ﻧرﺎ لوډ ﻏد ،ترﺎﻋ ﺑ ﺎﻳ . ﺗ <br />
ﺗاﻳد ﺎﺳﺎﺳا ﻐه وا ﻋ<br />
ﺗ وړﺎﻐﺑﻟ ﺳﺎﺳ اﺧ د ﻧﺗرازو ﻧوړا<br />
. د ﻊﺑﺎﺗ<br />
ټﺎ رﺎ ﻧﻧﺎﻗ د وړﺎﻐﺑﻟ د رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻋ <br />
رو ﺗ ﺑد)<br />
ﺎو لو ﺗاﻳد د رﻻ ﻟ ﻧرﺎ د ﺗ رﺎ ﻐه د<br />
ﻟود ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د ﺎﻳ ﻧورﻣ ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ ،نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د ﻧاﻗ ﻧ ﺎﻳ <br />
د ﺷ ﻻ ﻣ ﺗ ﻐه اد وا رﺎ ﻧﺎﻟرﺎ د وا ( ﻧ ﻳړﺟ هﺳ ﻧﻣ<br />
د د اد لﺎﻣ ﻳډ ﻳ هړا د . رﺎو ،ﻟ ذﻧ ﻧﺎﺑ ﺗﺎاﺟا وړﺎﻐﺑﻟ د رﺳ ﻣا<br />
وا ﻧ د ترازو عﺎﻓد د وا نﺎﻟرﺎ د ﺗ ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد د ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﻧﻣ<br />
. رﺎو ذﻧ<br />
ﻧاﺗ وا ﻳﺎ وړﺎﻐﺑﻟ د رﺳ ﻣا د<br />
ﺣﺳ ،ﻟ ،ځ ﺎﻳ ﺷ و ﺗ هد ﻣ د ﻧرﺎ ﻧﺎﺑ ﻧاﺗ وا ﻳﺎ<br />
ړﺟ ود هرﺎﻟ ﻐه د ﺳرو ﺗ ﻧﻓه ﻐه د ﻟﻧاﺗ<br />
ړﺎﻐﺑﻟ رﻧ ﻣا د وا ﻓﺎﻣ<br />
ﻧوزرا ﻣ ﺷ ﻻ ﺳ هړا د ﻟا . ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻣا ﺧ ﺧد : د ﺷ<br />
93<br />
. هد لوډ ﻧﺎﺑ ﻣا ﻣﻋ ﺧ د هﻏا رﺎ د ﻧﺗرازو ﻧوړا ﻣا د اد ﻳ ،و<br />
ﻓﺎﻣ ﺣﺳ ﺎﻳ : ﻟ د ترﺎﻋ ا ﻧ ﻧرﺎ لوډ د د ﻐه ﻧ د<br />
د ﻬﺑ ځ ﺎﻳ ؟ ﺳﻻﺗ بﻟﺎﻳﺑ ﻣ قﺎﺎﻗ ﻧﺎﻧا د وا ﻟاو ﻧﻧﺎﻗﻏ د<br />
ﻣﻏا ﻣ وا ﺑﺎﻣ هﺳ ﻧﻣﺟ ﻳﺎﺟ ﻟ ﻟ ﺎﻳ ؟د هرﺎﻟ ﻳرﻣﺎﻣ د ﻟﺳ<br />
ﻟرﺎ ﻟ ﻣﺎﻗرا وا ﺎﺣا د ﺗ ﻏد ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ؟د رﺎ ﺗ<br />
د وا ﻓ وا ﺣ د ﻳاﺟ دﻧﻟﺎ روز د ، ﻟاوړﻟ د ﻧﻣﺟ د ًﻼﻣ ، ا با هﺳ<br />
. هزاﻧا ﻟاو ﻧﻧﺎﻗﻏ<br />
وﻳ ﻏد د ﻧ رﻓ اﻳ ﻳﺎ وا ﻧاﺗ وړﺎﻐﺑﻟ د رﺳ ﻣا د هﺳ ﻳ <br />
ﻧﺎﻧ رﺳ ﻣا رو ﻳ د ﺧو ﻳډ وﺎﺗﻧ ﺗﺎﻳز رﻧ ﺑ ،ﻟ ﻏا ﻧﺎﺑ<br />
ﻧرﺎ ﺗاﻳد د ﺣ ﻧاﺗ وا ﻳﺎ رﺳ ﻣا د هد ړو ﻧودﺎﻳ د . <br />
وا ﺷ ﻣو ﺗ ﻣﺎﻋ ﻳ د ﻣا اﻳ<br />
. د طﺷ<br />
ﻣ ﻳ هرﺎﻟ<br />
ﻧﻣ د ،د ﺷ ﻟﻟ ﺳ هﺳ ﻧﺑﻣوړ د ﻣﺣ د ﺟدﺑ ﻧﺗرازو ﻣا و رﻧ وا ﻟ ،ځ د ﺎﻳ لړوار ﺗ سﻻ ډاډ -<br />
.<br />
رو ﻓ ﺗا بﺎ د د هرﺎﻟ تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز د . و ﺧاﻣ ﺗ ﺟدﺑ د ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
93
ﻳ ﻳﺎ وا ﻧاﺗ ﻧرﺎ د ﺧو ﻐه ﻧ ،و ﻊﺑﺎﺗ رﺳ ﺗاﻳد د رﺳ ﻣا اﻳ<br />
. ﻟ مﻬﻣ وا ﻌﻣ<br />
ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ ﻟ ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د<br />
ﻧﺎ ﻐه د ﺗ هد فه د ﻧرﺎ ﻧوﻏﺳ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د<br />
ﻐه ﻧ د . رﺎ ﻧﺗرازو ﻣا ﺷو لوﺑﺑ ﻧورﺎ هړوﺎﻧ د <br />
ﺳﺎﺳ وا ﻣ ﻧﺳ ﺧ د وﺎﺳد ﻣا ﺎﻳ : ﻟ د ترﺎﻋ ﺗ ﻣار ﻧرﺎ لوډ ﻏد <br />
دﺎﺳا هړوﺎﻧ ﻐه ﻟ ﺎﻳ ﺳ هﺳ ﻧﺎﺟ ﺎﻳ ؟ﻧ ﻟ وﺎﻧرد ﺗ ﻧﺣ<br />
؟ ﺧا رﺎ ﻳﺗ<br />
ﺟ ﻟ ﻧﺎﺟ ﻳﻧ د ﺎﻳ ؟ ﻳﻬﺗ وا <br />
ﻧﺣ ﺑ د ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د ﻻ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺧو ﻳډ<br />
د رﺎو ﻧورﺎﻌﻣ ﻐه ﺷ ﻻ ﻐه ﺎ د د . رﺎو ﺗ ﻣ ﻧوﻏﺳ<br />
ﻧرﺎ د ﻧورﺎﻧا د ﻣ ﻧﺎﺟ د : ﺗ ﺑ د . ﺳر تﺎﺛا ﻧﺎﻧ ودﺎﺳا هړوﺎﻧ<br />
ﻟ ﻧﻣ د زار ﻏد . ﺳرو تﺎﺛا ﻧﺎﻧ ﻧوﻟﺎ هړوﺎﻧ د ﻐه د ﺷ ا<br />
ﺑﻣ د ﻧا ﻟاﺳو د ﺗ وﺳ ﻧوژ ﻧﺎﺟ ﻧا<br />
د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ قﺣ ﻧﻣ وا ﺳﺎﺳ<br />
ټﺎ ٢ ـ٧<br />
ﻧرﺎ ماﺳا د وﻋ ﻧوﻟ ﻋ ﻟ د ﺎﻣﺑ <br />
د . لﻏ لاﻳﻧ هدﺎﺳا ﺗ وﻋ د ﻧﺎ ﻧوﻟ ﻋ ﻟ ﺎﻳ ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ ﻟ<br />
. ﻳ ﻊﻣ وا ﻏ ﺗ ﻏد هرﻣ ﻧﻣ وﻣ د ه ﻧﺣ د ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ<br />
،ځ لاﺳو ﻣ داه ﻐه د ﺎﻋدا ﻣﺣ ﺎﻣﺑ د ه . هد لﺎﻣ هﻳ هړا د ﺎﻣﺑ<br />
ﻳډ ﻧرﺎ<br />
د ﺧ . د ﻟﺎ ١٨ ﻳ ﻋ ﻗا ﺣ ﻧﺎﺟ ﻳﻧ د د ځ واد ﻳ ،Tatmadaw<br />
ﺎﻣﺑ د اد : لﻟ ځ ﺎﻣﺑ د ﻋ ﻧوﻟ ﻋ ﻟﻳډ ﻧر اﺧ<br />
د لﺎ ٢٠٠٧ د ﻣﻌﻣ ﻣ ﻐه د د دﺟﻣ ﻋ ﻧوﻟ ﻋ ﻟ ﻳډ ځ<br />
ﻋ ﻟ ﻧا<br />
وا ﺳوا ﻟ ﻟ ه هﺳ د وا ﻳﺎﺗ د ﺷﺎﻣ ﺳ وا ﻻﺟ<br />
ﻧﻣ وﻣ د ،ﻧ رﺎ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳﺧ ﺷ ﻳ د وا ﻧ رﺎ ﻳﺎﻏور ،وﻋ ﻧوﻟ<br />
. ؤ ﺷ لا هرﻻ هﺳ ﻧو وﻳا ﺳ وا وزﺎﺳا ﻟ<br />
ﻳو هﺳ راو راو ﺗ Human Rights Watch ،نﺎﻣزﺎﺳ ﻧرﺎ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧ ﻣ<br />
ﻳډ ﺷ ﻧﺎ ﻧوﻟ ﻋ ﻟ د وا نﺎ واد ﻧ د نﺎﺟ ﺑﻣ ﻳډ ځ د ﺎﻣﺑ د د<br />
ﻧرﺎ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧا وﻳډ . د ﻧ ١٨ ﻟ ا ﻋ ﻐه د . د تﺎﻳز<br />
لوﺑر وا ﺷ هو ،ﺷ هړوﺎﻧ<br />
هﺳ ﻐه د ﻳو ، ﻣ ﻳ هﺳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﺗ ﻧوﻣ رﺎﻀﺣا وا ﺟ د ﺎﺑ وا د ﺷ لر ﻧﺎﺑ اورﺎ رﺎﻀﺣا وا ﺟ د وا ﺷ<br />
. د ﺷ هو وا ﺷ لرو اﺳ ،هد ه ﺗ د ﻧﺎ ﻐه . د ﺷ لﺳا<br />
ﻧوﻟ ﻋ ﻟ د ه ﺳ اﺧ وا ﻧر ﻧﻣ<br />
وﻣ د ﻧﺧو ﺳورو <br />
173
هړا د Junta ،ځ ﺎﻣﺑ<br />
د لﺎ ٢٠٠ ،د<br />
ﺷ لار هاﺷ وا دﺎﺳا<br />
ه وﻋ<br />
هړﺟ ﻣ د رﺎﻀﺣا وا ﺟ د وﻋ ﻧوﻟ ﻋ ﻟ د ﺗ با د ﺗ ﻧ ﻟاﻳﻧ<br />
د رﺎ ﺳاد د ﻏد ټر ﺳورو نﺎﻣزﺎﺳد ﻧرﺎ د ﻧﺣ ﺑ د ﺧ . ه<br />
. د ﻧ ه هرﺎﻟ ﻣ<br />
ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ ﻟ وا رﺎﻀﺣا وا ﺟ ﺎﻣﺑ : Sold to be Soldier ، Human Rights Watch ،نﺎﻣزﺎﺳ ﻧرﺎ د ﻧﺣ ﺑ د : ﺳ<br />
٢٠٠٧ ،نﺎﻣزﺎﺳ ﻧرﺎ د ﻧﺣ ﺑ د نﻟ ،هدﺎﺳا ﺗ وﻋ د <br />
174<br />
ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﺳ ﻟ د<br />
رﺳ ﻣا د ﺎﻳ ﺷو ﻳﺎﺑ هد اد ﻌﻣ ﻧرﺎ د ﻧﺣ ﺑ د ﺳ ﻟ د<br />
ﻧ . د وﺎﻧرد ﺗ ﻧﺣ ﺑ ﻣﺎﻌﺗ ﺧ هﺳ وو ﻣﺎﻋ ﻟ ﻧﺗرازو<br />
: د لوډ ﻧﻻ ﻏ ﻧرﺎ لوډ اد د <br />
؟ﺧا رﺎ ﺑر ﻟ هرﺎﻟ ﻟړوار ﺗ سﻻ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻣﻣ ﻳﺎﺟ ﻟ ﻧﻧﺎرا ﻟود ﺎﻳ<br />
ﺎﻳ تﺎﻣﻌﻣ ﺳاد ﺎﻳ ؟ﺧا رﺎ ﻳﺎﺳو رو ﻏ ﻟ هرﺎﻟ ﻟﻣ د ﻟ د ﻟ ﺎﻳ<br />
؟د دﺟﻣ و ه و ﺗ ﺗ د وداﻓا د ﻧﻗﺗ ﻟ ﺎﻳ ﻧر<br />
ورﺎ رو ﺧ ﻧﻧﺎرا ﻟود ﺎﻳ ﺧﺑ<br />
د ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د . ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ ،ﻧ ﻟ ﺑﺎ وا وﺎﻧرد ﻧاړو ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ وا ﻣ د <br />
ﻧوژ د ﻧﺎﻳﺑ د ﺷ و ﺗ ﻧﻟ ﻧﻧاﻧز ﻟ : د ترﺎﻋ ژو لوډ ﻏد ﻧرﺎ<br />
د ،ﻧرﺎ ﻧوﻟﺎ ﻟ ﻟ د ﻧﻧﻳرﻻ وا وهﺎﻣ وﺳ ،د ﻧ ﻳاﺷ<br />
. لرﺎ ﻧوﻣ د ﻟوﺑر د هرﺎﻟ ﺧا د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻧﺎﻳﺑ ﻧا د اﻟ ﺗارﺎﺳا<br />
ﻧﻳﺎ ﺳاد ورﻧ وا ﻧﻧاﻧز ﺷ ﻳﺗ<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻐه ﻟ ﻧﻣ د ټﺎ ٣ -٧<br />
: رﺎ ﻳاﺷ ﻧوژ د ﻧﺎﻳﺑ د<br />
ټﺎ ٣ -٧<br />
ﻧرﺎ ﻧﻳﺎ ورﻧ لوډ اد د ﺗﺎﺳ د وا ﻧﻧاﻧز<br />
د ﺎﻳﺗﻻ <br />
ها رﻣ هرﺎﻟ ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ﻧﻳﺎ ورﻧ لوډ اد ﺗﺎﺳ د وا ﻧﻧاﻧز<br />
ﻧ ﻟ . د تﺎﻳز ﻳډ<br />
ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻳﺎ د اد ،ﻟ<br />
ﺑاﺑ ﻧر ه ﻳاﺷ د ﻧوژ د ﻧﺎﻳﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺷ تﺎﻳز ﻳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
نﻟﺑ ﻐه ﺗ هرﻣ اورﺎ لوﻣ وا ﺷ لوړاو ﺗرو مﺎ ﺧ ﻣﺎﻋ د ﺗ<br />
. ﺗ ﻣار<br />
ﻳاﺷ د ﻧﻳﺎ د ﺗﺎﺳ د داه ﻏد ﻣ ﺎﻳﺗﻻ د هرﺎﻟ ﻧﺣ ﺑ د لﺎ ٢٠٠ <br />
ﺣور د وا ﻧ ﻟ ﻧوړو هﺎ د ،ﻧﻗﺗ ،ﻧﻧاﻧز ﻟ . ټر ﺧړاه ﻳ ه<br />
وﺎﺗﻧ<br />
ﺷ ﻳ ټر ﺷ ړﺟ ﺑ ﻧﻟ ١٠٢ د ﻧوﻣ ﻟ ﺗﺎﺳ د ﻧﺎﻏورﺎﻧ<br />
. ؤ دﺟﻣ ﻧﻳﺎ ﻏد ﻟﻧو<br />
ﺗ ﺗ و<br />
ټر ،ﺷ هرﺎﺷا<br />
ﺗ ﻟاﻧﺳ ﻟ ﻳ ﻧﻳﺎ ﻏد ر لﺎ ٢٠٠ ﺗ لﺎﺣ ﺳاد
ه ﻧﺣ د ﻐه د ﺗ ﻟاو ﻧﻧﺎﻗﻏ ﺟ د . ﻟوړا مﺎ ﺗ وﻧﺳ ورﻧ ﺷ ﻳ<br />
ﻏورﺎﻧ ﻧاور د زار ﻏد ،ﻌو لاﺧﺎﻧ ﻓﺎﻧ د ﻧﻗﺗ ﻟ د ،لرو تﺎﻣﻌﻣ ﻟ<br />
ﻐه ﻧ ﻣﺗ ﻧورﺎﻌﻣ ﻟاﻳﻧ د ﻧﺣ ﺑ د وا ﺗارﻣ وا ﻧاﻗ ودﺟﻣ د ﺗﺎﺳﺄﺗ <br />
د ﺷ او نﺎﻏورﺎﻧ ﺷ ﺑ واد ﻏ ﻟاﻧ مﻧﺎﻣ ﻳ ﻐه د ًﺎﺻﺧ ﺎﺑ وا<br />
. و ضﻋ ه ﻧﺣ ﺧ<br />
: ﺳ<br />
Latvian Center for Human Rights, Monitoring Report on Closed Institution in Latvia Riga:<br />
LCHR, 2006<br />
175<br />
ﻧﺧﺎﺷ وا ﻧﻟوډ ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﻧرﺎ د<br />
هرﺎ ﻧﻟﺎﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د وا ﻧﺧﺎﺷ ،ﺗﺎﻋﻣ ﻐهد ټﺎ ﻧﻻ ﻏد<br />
. ﻟ رﺎواﺳ هﺳ وژو<br />
د ﻧرﺎ د هرﺎﻟ ﻧﻟوډ ﻣ ور د ﻧرﺎ د<br />
هﺳ ﺳ تاذ ﺧ تﺎﻋﻣ . د ﻣﺗ ﻧﺧﺎﺷ وا ﺗﺎﻋﻣ د ﻟد ﺗ ﻬﻣ هﻳ<br />
ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ،و ړﻻو ﺑ « ﻳﺎﺣ»<br />
د ﻳﺎﺑ ﻧرﺎ اد . لﻧ ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ<br />
ﻳ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﻏد ﻧورﺎﻌﻣ ﻏد لﺑ . ا ﻧورﺎﻌﻣ ﻧوړا ر ﺗﺎﻋﻣ<br />
. وﺑاﺑ هرﻻ هرﺎﻟ ﻟﺳر د ﺗ ﻧ ﺧا<br />
ﻧﻻ ﻧ ﺗ ﺗ اﺧ ﻳﺎﺑ هد عﻣ ﻬﻣ هﻳ ﻟﺎﺳ ﻧﺎﺟ ﻧ د ،ﺗ ﺑ د<br />
د د . ر سﻻ ﻧرﺎ ﺑ ﻐه د ﺎو ﻧﺧﺎﺷ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺧ ،ﺷ ﻟﻧو<br />
اﻟﻧﺧړا ورﻧ د ﺗو ر ﻧﺧﺎﺷ ﻐه تﺎﻋﻣ ﻏد ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ هرﺎﻟ<br />
رﺎ<br />
د وا ﺷ ﻀﻗ د ﻧو هړوﺎﻧ ﻳﺷ ارو ټر د ﺗ اورﺎ : و ړو د هﺳ ﻧﺎﺳ<br />
د ﺗ ﻀﻗ ﻳﺎﺟ زار ﻏد . د ﻧﻟﺎﻣ ﻬﻣ هود هړا د رﺎﻧا د ﻣ ﻧﺎﺟ<br />
ﺗ ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻧرﺎ ﻗﺎﻟ وا ﻧاﺗ د ﻧوړا مﺎ د ﻟ<br />
ﻳاﺟ د ﺎﻳ ﻳاﺟ د ﻧوﺳوا ورز ﺳ ﺗ ﺑ د . رﺎو ﻧﺧﺎﺷ ﻧو<br />
. ﺗ ﻓ ﺣ د<br />
ړو وﻧ ، هﻏا ﻧﺎﺑ<br />
رﺳ ﻣا تﺎﻋﻣ ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د هﺑﺳ<br />
ورﻧ د ﺷ ا وا د هرﺎﻟ ﻟﻧﻣ د ﻳﺎﺣ د ﻐه ،«<br />
ﻳوو هﺳ»<br />
ﻧﺎﺑ ﻧﺧﺎﺷ<br />
ﻣﺧ د هرﺎﻟ ﻟﻧ د ﻧﺧﺎﺷ د ټﺎ ﻧﻻ ﻏد . ﺷ ﻟﺗ ﺎﺑ ه اﻟ ﻧﺧړا<br />
. د<br />
، ﺧﺑ نﺎ هﺳ رﺳ ﻟ ﻣا د ﺗ<br />
هﻟ ﺷ ا ژو رﻧ ﻧرﺎ د<br />
د ﻣا ﺑ وا ﻟ د ﺗﺎﻳﻧ د ﺧ د ه ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا رﺳ ﻣا د ﺗ ﺑ د<br />
ﺗ و ﻣ د ﻳﺎ رﻻ د ﻟ ﻧر م . رﻻ ﻟ ﻧوزرا د ﻧﺧﺎﺷ<br />
م ؛ﺷ ا مﻌﻣ دﺎﻋا وا روﺎﺑ د ﺧ د ﻧﺎﺑ<br />
ﻓﺎﻣ ﺣﺳ وا ځ ،ﻟ <br />
ﻣا ﺑ د ﺧو ﻳډ ،ﻟﺎﻌﺳا هرﺎﻟ ﺗﺎﻳﻧ د ﺧ ﻣﺎﻋ د ه ﻣا ﺑ د ﻧﺧﺎﺷ<br />
ﺳو د ؛ﺷ ﻧﻓﺎﺧا ﻳﺷ ارو ټر د ًﻼﻣ ، هرﺎﺷا ﺗ ﻳﻻد ﻓ ﺎﻳ ﻟﺎﺣا<br />
.<br />
ﻟاﺧا د سﻼﺧا وا دﺎﻓ رادا د ﺧﺑ ﻟ ﻟ د وا ؛لوﺧ<br />
ﻐه د ﺎﻳ وا ﻟاو ﺷ
ﻧﺎﺑ ﻧﻌﻗاو هﻧ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻧوړا د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ د اد فه ﺗﺎﻣاﻗا ﻏد ل د<br />
؛هد<br />
ﺧ ﻣﻟ ﻟوړﺟ د ﻧادو د ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د ﺣ ﻧرﺎ . ﺷ ﻟاو ﺎر<br />
ﻟو ذﻧ ﻧﺎﺑ ﻧﻧﻟﺑ ﺷ ﻻ ﺧو ﻐه ﺗ ﻣﻋ ﺧ مﺎﻋ وا ﻏ ﻧﺎﻟرﺎ<br />
ﻣا د ﺧو ﻐه اﻳ ﺧ ،ترﺎﻋ ﺑ ﺎﻳ ،و ﺧﺑ ﺗﺎﻣﻌﻣ اﺧ وا ﻗد ﻟ<br />
.<br />
ﺷ او ﻧه هرﺎﻟ نﻟﺑ د هﺳ بﻟﺎﻳﺑ ه ﻧﺎﺑ ووﺎﺗﻧ رﺳ<br />
176
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧﻟﺎﻣ<br />
- Committee of<br />
Soldiers’ Mothers<br />
(Russia)<br />
- Madres de la Plaza de<br />
Mayo (Argentina)<br />
- SPIRI (Sweden)<br />
Justice and Liberty<br />
(Georgia)<br />
- Kontra S (Indonesia)<br />
- Imparsial (Indonesia)<br />
- Euromil (Netherlands<br />
- African Security<br />
Dialog and Research,<br />
Ghana<br />
- Institute for Security<br />
Studies, South Africa<br />
- Centre for Policy<br />
Research & Dialogue,<br />
Ethiopia<br />
-Transparency<br />
International<br />
ا ښﺧ)<br />
ﻧﺧﺎﺷ<br />
( ﻧﻟﺎﻣ ﺷ<br />
ﻧﻧ ﻧﺎﻟرﺎ د -<br />
ﻳﺎ ﻣ ﺗ)<br />
ﻧﻧﻣ<br />
( ﻟو درﻣ<br />
وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د -<br />
ورﻧ د وا ﻧاﺗ ورادا د<br />
ﺎﻳ ﻧورﺎ اﺧ<br />
درﻣ ﻳﺎ ﻣ ﺗ)<br />
<br />
( ؟ﻟو<br />
د وا ﻧﻟوډ ودﺎﺳا ﻐه د -<br />
ﻧﺎﻟرﺎ د ﺗ ودوﺣ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
)<br />
ﺳر سﻻ ﻧرﺎ<br />
( ﻟو درﻣ <br />
ﻧﻧ ﻧﺎﻟرﺎ د -<br />
ﻳﺎ ﻣ ﺗ)<br />
ﻧﻧﻣ<br />
( ﻟو درﻣ<br />
د ﻟﺳ د وا ﻟ د ﻟﺳ د -<br />
ﻳﺎ د ﺗﺎﻋ ﻣﺄﺗ<br />
ﻧﺧﺎﺷ ﻧاﺗ وا<br />
هرﺎﻟ ﻟا<br />
ﺟ د -<br />
ﻧﺧﺎﺷ<br />
ا ښﺧ)<br />
تﺎﻋﻣ<br />
( ﻧﻟﺎﻣ ﺷ<br />
ځ ﺎﻳ)<br />
ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ -<br />
( ؟د ﻊﺑﺎﺗ<br />
ﺗ ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ<br />
ﻋﺎﻓد ﺎﻳ)<br />
ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد -<br />
ﻟ ﻧﺑﻣوړ ﻐه د ﺟدﺑ<br />
د لﻟ ﻣ<br />
ﻟ ر رﻬﺟ ﺎﻳ نﺎﻟرﺎ<br />
( ؟د ﺷ ﺎ اﺧ<br />
ﺎﻳ)<br />
ﻟﺎ ﺗﺎراﺗ د -<br />
ﻟﻳ د ﻟ ﻣ<br />
لﺎﺳ ﺑ ﺗ ﻳ ﺷو <br />
لﻧ ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ﻧﻳﺑ<br />
( ؟د ﺷ<br />
ﺎﻳ)<br />
ﻟﺎ ﻧﺳ د -<br />
ښﺧ ﺗ هﺑ<br />
ﻧﺳ<br />
( ؟د ﺷ ا<br />
بﺗ ﻣ وﺗﺳ د -<br />
ﺧاﻣ ځ د ترﺎﺗ -<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺗرﺎﺗ ﺎﻳ)<br />
( ؟ﻟ ﺧاﻣ ځ<br />
سﻼﺧا وا دﺎﻓ رادا د -<br />
سﻼﺧا ځ ﺎﻳ)<br />
ﺳ<br />
( ؟د<br />
خا دﺎﻓ رادا وا<br />
177<br />
ﻧﻟوډ ﻧرﺎ د<br />
ﻧرﺎ ﺗاﻳد د -<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
ﻧاﺗ وا ﻳﺎ -<br />
ټﺎ -٧<br />
ﻧﻟوډ ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﻧرﺎ د<br />
تﺎﺳﺄﺗ<br />
ځ
د ﻣ ﻧﺎﺟ د -<br />
ﻧورﺎﻧا<br />
هړوﺎﻧ د هﺳ وﻋ ﻟ -<br />
ﺷ ﻧر د ه <br />
ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ ﻧوﻟ ﻋ ﻟ د -<br />
ځ ﺷ<br />
ﻧا وا ﺳوا ﻟ -<br />
ﻣ هﺳ وﻋ<br />
د اﻟ وداﻓا ﻋ د -<br />
ﺟ ﻳﺷ ارو<br />
ټر<br />
ﺷ بﺎﺗرا د ﻳﺗ<br />
ﻧﺎﻳﺑ د ﻗﺗ -<br />
ل ردﻻ<br />
اﻟ ﻧا ﺗﺎﺳ ﻟﺳ د -<br />
ﻟﺳر ﺗﺳ د ﺧ ﻳﺎ <br />
ﺷ ﻀﻗ د ﻳﺗ ﺟ<br />
ﻋ ﻟ د اﻟ ځ د -<br />
هدﺎﺳا ﻧﺎﻧا ﻧوﻟ<br />
ﻳﻧ د ﺎﻳ)<br />
ﺗ وا لور -<br />
وا ﻟور ﻟ ماﺳا ﻧﺎ<br />
( ؟د ﺧﺟ هﺳ ﺗ<br />
ﻳﻧ ﺗ ﺟ -<br />
. و ﺟﻣ ﺗ ﻧﺎﺟ<br />
د <br />
ﻧا ﻟاﺳو -<br />
هﺳ ﻟ ﺑژ وا داﻧ<br />
رﺎ<br />
ﻧﺎﻳﺑ د ﻗﺗ -<br />
ل ردﻻ<br />
ﺑ ﻟاﻳﻧ د اﻟ ځ د -<br />
هدﺎﺳا ﺳو ﻳﺷ ا<br />
د اﻟ وواﻗ ﻣﺣ د -<br />
بﺎﺗرا ﻳﺗ ﺟ<br />
نﻧﺎﻗ ﺑ لاﻳﻧ د -<br />
د هﺳ ﻧﺎﻳﺑ د ﺑﺎﻣ<br />
ﻟﺎ ﻣ د هرﺎﻟ رﺎ<br />
ﺑﺎﺗ<br />
178<br />
ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د -<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ <br />
ﺧ د ﺗ ﻣﻋ -<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ
وﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧﻟﺎﻣ<br />
- Human Rights Watch<br />
- ICMPD<br />
- ALPE (Georgia)<br />
- ICCN (Georgia)<br />
- USIP (Nepal)<br />
ا ښﺧ)<br />
ﻧﺧﺎﺷ<br />
( ﻧﻟﺎﻣ ﺷ<br />
ﻧﻧ ﻧﺎﻟرﺎ د -<br />
ﻳﺎ ﻣ ﺗ)<br />
ﻧﻧﻣ<br />
( ﻟو درﻣ<br />
وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د -<br />
ورﻧ د وا ﻧاﺗ ورادا د<br />
ﺎﻳ ﻧوﻟﺎ اﺧ<br />
درﻣ ﻳﺎ ﻣ ﺗ)<br />
<br />
( ؟ﻟو<br />
د وا ﻧﻟوډ ودﺎﺳا ﻐه د -<br />
ﻧﺎﻟرﺎ د ﺗ ودوﺣ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
)<br />
ﺳر سﻻ ﻧرﺎ<br />
( ﻟو درﻣ <br />
و ﺣ د ﻳاﺟ وﺳ د -<br />
ﻓ<br />
ﻧوﺳوا ورز<br />
ﺳ د -<br />
ﻳاﺟ د ﺳ<br />
د ﻧﺎﺟ ﻟ ﻳﻧ د -<br />
ټر ه ﻟور<br />
ﻀﻗ ﺷ ارو<br />
ﻟ ﻧا وا ﺳوا ﻟ -<br />
ا ښﺧ)<br />
تﺎﻋﻣ<br />
( ﻧﻟﺎﻣ ﺷ<br />
ﻟ ﺎﻳ)<br />
ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ -<br />
( ؟د ﻊﺑﺎﺗ ﺗ ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ<br />
ﻋﺎﻓد ﺎﻳ)<br />
ﺟدﺑ ﻟ -<br />
ﻟ ﻧﺑﻣوړ ﻐه د ﺟدﺑ<br />
د لﻟ ﻣ<br />
ﻟ ر رﻬﺟ ﺎﻳ نﺎﻟرﺎ<br />
( ؟د ﺷ ﺎ اﺧ<br />
ﺎﻳ)<br />
ﻟﺎ ﺗﺎراﺗ د -<br />
ﻟﻳ د ﻟ ﻣ<br />
لﺎﺳ ﺑ ﺗ ﻳ ﺷو <br />
لﻧ ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ﻧﻳﺑ<br />
( ؟د ﺷ<br />
ﺎﻳ)<br />
ﻟﺎ ﻧﺳ د -<br />
ښﺧ ﺗ هﺑ ﻧﺳ<br />
( ؟د ﺷ ا<br />
د ﻟ ﺎﻳ)<br />
ﻣا ﺧاد -<br />
ﻧﺧ ﻣا د ﻧﺳ<br />
( ؟د ﻟﺎﻳﺑ ﺗﺎﺳ<br />
ﻣ ﻧاﻓا ﻟ د -<br />
بﺗ<br />
ﻳاﺟ د -<br />
ﻳﻧ د ﺎﻳ)<br />
ﺗ وا لور -<br />
وا ﻟور ﻟ ماﺳا ﻟ<br />
( ؟د ﺧﺟ هﺳﺗ<br />
ﻟ ﺎﻳ -<br />
179<br />
ﻧﻟوډ ﻧرﺎ د<br />
ﻧرﺎ ﺗاﻳد د -<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
ﻧاﺗ<br />
وا ﻳﺎ<br />
ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د -<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ <br />
-<br />
تﺎﺳﺄﺗ<br />
ﻟ
- Institute for Security<br />
Studies (EU/BE)<br />
- ICMPD (Austria)<br />
ﻣ هﺳ<br />
ﻧاﻓا<br />
د ﻗﺗ ﻟ د -<br />
ﻳﺷ ارو ټر ﻧوﺑر<br />
ﻀﻗ<br />
د ﻗﺗ ﻟ د -<br />
ټر د ﻟوﺑر د ﺧ<br />
ﻀﻗ ﺷ ارو<br />
د ه ﻳﺗ د ﻟ د -<br />
وﺎﻳو ﻧاهﺎﺷ<br />
د ﺧو جﺎﺣا د -<br />
د ه ﻟﺎ د ﻟ<br />
ټر<br />
ﺣﺎﺳ<br />
ﻐه د وا ﻧﻟوډ ودﺎﺳا د -<br />
ﻧﺎﻟرﺎ د دوﺣ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
ﺳر سﻻ ﺗرو ﻧرﺎ<br />
د ﻳﺎ ﻣﺗ)<br />
ﻟ<br />
( و ړو ﺗ<br />
ﻧﻧﻣ ﻧﺎﻟرﺎ د -<br />
( ﻟو درﻣ )<br />
ﻧﺣ وﺎﻣ ﻟ راﻣ<br />
وﺎﻣ وا د ﺧﺑ <br />
؟ هﺳرو <br />
ﻟ ﻗﺗ ﻟ د -<br />
ه ﺎﻳ)<br />
هﺳ ﻧﺎﻳﺑ<br />
د ﺎﻳ ؟ﻟ ﻣﻋ ﻧوﺑر<br />
ﻧﻣ د ﺧو ﺗ<br />
( ؟ تﺎﻋاﻣ قﺣ ﻧﺎ<br />
ﺧو ﻧﺟﺎﺣا وﺳ د -<br />
ﺑ ﻧ جﺎﺣا د <br />
وﺎﻧرد ﺗ ﻧﺣ<br />
د هﺳ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ<br />
ﻟ -<br />
ﺑﺎﺗ ﺗارﻣ د ﻟ<br />
ﺣﺳ ﺎﻳ)<br />
ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ -<br />
ﺗ ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ ﻓﺎﻣ<br />
( ؟د ﻊﺑﺎﺗ<br />
عﺎﻓد د ﻓﺎﻣ ﺣﺳ ﺎﻳ -<br />
ءاﺟا د نﻧﺎﻗ د ﺎﻳ ترزو <br />
د ﺷ ﻏﻣ ورادا <br />
ﺷ ا ﻐه ﺎﻳ<br />
هﻳ ﻧا ﻟاﺳو د وا د<br />
؟وړﺟ ﺧﺑ<br />
ﻓﺎﻣ ﺣﺳ ﺎﻳ -<br />
دﺟو ترﺎﻧ ﻧﺎﻟرﺎ ﻧﺎﺑ<br />
؟ﻟ<br />
180<br />
ﺧ د ﺗ ﻣﻋ -<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ<br />
ﻧرﺎ ﺗاﻳد د -<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
ﻣ ﺣﺳ
- Amnesty<br />
International<br />
- Helsinki Foundation<br />
for Human Rights<br />
(Poland)<br />
- ALPE (Georgia)<br />
- Human Rights Watch<br />
ﻳﺷ ﻳﺎﺑ وا وﺟﺎﻬﻣ د -<br />
ﻟ ﻟ ﺷ ﺧ<br />
ﻳﺗ<br />
ﺣﺳ هاﺷ وﺑ د -<br />
)<br />
ﺧا ﻓﺎﻣ<br />
( ﻟو درﻣ<br />
ټر ﺗ وا ﻟور د -<br />
ﻀﻗ ﺷ ارو<br />
ﻧا وا ﺳوا ﻟ -<br />
ﻣ هﺳ ﻓﺎﻣ<br />
ﻓﺎﻣ ﺣﺳ د -<br />
ﻧو هړوﺎﻧ د ﻗﺗ<br />
ﺷ ارو ټر ه<br />
ﻀﻗ<br />
د ﺎﺗ ﺣﺳ -<br />
ﺧا وﺑ وا تﺷر<br />
ﻧﻧﺎﺑ ﻧاهﺎﺷ د ه<br />
ناﻧز ﻣ د نﻧﺎﻗ ﻐه -<br />
ﻟ ﻧرﺎ ﻧﺎﺑ ﺳ <br />
ﻧﻧﻣ ﻧﺎﻟرﺎ د -<br />
( ﻟو درﻣ )<br />
د ﻓﺎﻣ ﺣﺳ ﺎﻳ -<br />
ﻣ ﻟاو ﻧﻧﺎﻗﻏ<br />
؟د ﻣﻏا <br />
دﺎﻓ رادا وا سﻼﺧا ﺎﻳ -<br />
؟هد هﻧﺳ ﻧاور<br />
ﻋ ﻟ د اﻟ ځ د -<br />
هدﺎﺳا ﻧﺎﻧا ﻧوﻟ<br />
ﻳﻧ د ﺎﻳ)<br />
ﺗ وا لور -<br />
وا ﻟور ﻟ ماﺳا ﻧﺎ<br />
( ؟د ﺧﺟ هﺳ ﺗ<br />
هرﺎﻟ ﻟاو ﻧﻧﺎﻗﻏ د -<br />
رﻻ وا ﻧﻳﺎ <br />
رﺎ<br />
ﻓﺎﻣ ﺣﺳ د -<br />
هﺳ ﻟاو ﻟ ﻗﺗ<br />
ﻧﻧاﻧز ﺎﻳ)<br />
ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ -<br />
ﻧﻻ ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ ﺗ<br />
( ؟د<br />
ﻓﺎﺷ ﻧﻧاﻧز ﺎﻳ -<br />
؟ﻟ دﺟو<br />
ناﻧز د ﺎﻳ)<br />
ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ -<br />
ﺗ ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ د ﺳ<br />
( ؟د ﻧﻻ لو<br />
181<br />
ﻳﺎ وا ﻧاﺗ -<br />
ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د -<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ <br />
ﺧ د ﺗ ﻣﻋ -<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ<br />
ﻧرﺎ ﺗاﻳد د -<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
ﺳ اﺟ
د مﺟ د ﻧﺎﻳﺑ ﻧا د -<br />
راﺗ<br />
ﻧﻧﻣ ﻧﺎﻟرﺎ د -<br />
( ﻟو درﻣ )<br />
ﻓﺎﻣ د ناﻧز د -<br />
ه ﺗ د ﻧﺣ ﺑ<br />
ﻧﻧﺎﺑ ﻧاهﺎﺷ ﻋ د<br />
وا ﺳوا ﻟ ناﻧز د -<br />
ﻣ هﺳ ﻓﺎﻣ ﻧا<br />
لاﻳﻧ ﻟﻧﺣ ﺑ د -<br />
ﺳ ناﻧز د هﺳ نﻧﺎﻗ<br />
ﺑﺎﺗ ﻧاﻗ ﻣ د ﻧﺎﺑ<br />
د ﻳاﺷ د ﻧوژ د ﻧﺎﻳﺑ د -<br />
هﻳ )<br />
ﻧﺧﺎﺷ <br />
ه ،ﺷ ﻧﺎﻧاﻧز د <br />
ﻧﺎﻧاﻧز د ﻊﺑﻣ ﻣ<br />
ﻟ وا ( رﻧ ﺳاد وا ﺷ<br />
هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ ﻟاﻳﻧ<br />
ﺑﺎﻣ<br />
ﻧﺎﻳﺑ ﻧا وا ﺳوا ﻟ -<br />
ﻣ هﺳ<br />
ﻳﺎ اد ﺳ اﺟ ﺎﻳ<br />
ﻧﺎﻳﺑ ﻧا ﻟ ﻟ<br />
ړﺟ عﺎﺗا ﺎ ﺗ نﻧﺎﻗ <br />
؟<br />
ﻓﺎﻣ ﻳﻧد ناﻧز د ﺎﻳ -<br />
ﺗ ﺎﻳ ﻟور د هﺳ<br />
؟ﻟ دﺟو ﻟﺎ<br />
ﻳﺎﺳه د ﻧﺎﻧاﻧز د ﺎﻳ -<br />
د)<br />
؟د ﺷ لرﺎ ﻌو<br />
ﻗا ﺣ ﺗﺎﻣﺧ<br />
ﻳﺎﻏور<br />
وا ﺎ وا ارﺧ ،رﺎﻌﻣ<br />
( رﻧ ﺳاد<br />
،هو د ناﻧز ﺎﻳ -<br />
ﻧﺎﻧ ﻧ ﻟوﺑر ﺎﻳ ﻟ<br />
؟ﻟ دﺟو ﺑ وا<br />
182<br />
ﻳﺎ وا ﻧاﺗ -<br />
ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د -<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ <br />
ﺧ د ﺗ ﻣﻋ -<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧﻟﺎﻣ<br />
- Privacy International<br />
- Electronic Frontier<br />
Foundation<br />
- Amnesty<br />
International<br />
- State Watch<br />
Liberty (UK)<br />
ا ښﺧ)<br />
ﻧﺧﺎﺷ<br />
( ﻧﻟﺎﻣ ﺷ<br />
ﻐه د وا ﻧﻟوډ ودﺎﺳا د -<br />
ﻧﺎﻟرﺎ د دوﺣ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
ﺳر سﻻ ﺗرو ﻧرﺎ<br />
د ﻳﺎ ﻣﺗ)<br />
ﻟ<br />
( و ړو ﺗ<br />
ﻣا د نﻧﺎﻗ<br />
ﻐه -<br />
ﺎﺣ ﻧﺎﺑ ﻧرﺎ رﺳ<br />
د<br />
ﻧﻧﻣ ﻧﺎﻟرﺎ د -<br />
ﻧا ﻟ ﺗارﺎﺳا د -<br />
ﻣ هﺳ ﻧاﻓا<br />
ﺧاد د ورادا ﺗارﺎﺳا د -<br />
ﺑ وهاﺷ د ﻧرﺎ<br />
لﻟ وهاﺷ وا ودﺎﺳا<br />
د<br />
ﻧا ﻟ ﺗارﺎﺳا د -<br />
ﻣ هﺳ ﻧاﻓا<br />
ﻧوﺑر د ﻧﺎﻳﺑ ﻐه د -<br />
ﺗارﺎﺳا د ﻀﻗ<br />
ﻧﻻ ﺗ ﺗ اﻟ رﺳ<br />
؟د ﺷ لﻧ<br />
د ﺗ ﺗ داه ﻳرد -<br />
د ﻟ دﺟو ﻧوﺑر<br />
ﻀﻗ ﻟﺗ د ﻋﺎﺗا<br />
ا ښﺧ)<br />
تﺎﻋﻣ<br />
( ﻧﻟﺎﻣ ﺷ<br />
ﺎﻳ)<br />
ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ -<br />
ﻧﺎﻟرﺎ رادا ﺗارﺎﺳا<br />
( ؟د ﻊﺑﺎﺗ ﺗ ﻧرﺎ<br />
تﺎﻣﻌﻣ ﺗارﺎﺳا ﺎﻳ<br />
اﻟ ورادا ﺗارﺎﺳا د<br />
ﺑﺎﺛ ړو دﺎﻋا د ﻟ<br />
؟ﻳﺷ<br />
ﺑ ﻧﺎ ﻐه د ﺎﻳ -<br />
وﺎﻧرد ﺗ ﻧﺣ<br />
رﺎ هﺳ ورادا ﺗارﺎﺳا<br />
؟<br />
ورادا ﺗارﺎﺳا د ﺎﻳ -<br />
ﻧﺣ ﺑ ﻟﺎ<br />
؟ﺗﺎﻋاﻣ<br />
هړا ﻟﺎ د ﻧرﺎ د ﺎﻳ -<br />
ﻟﺛ ﻏ وا ﻟﻧ ږﻏ ﻟ<br />
؟ﻟ دﺟو ﻧﺳ هړا <br />
ﻳرد)<br />
لﺗ<br />
لﻌﻣ ﻏ -<br />
لوﺑر ﺗ ﺗ داه<br />
183<br />
ﻧﻟوډ ﻧرﺎ د<br />
ﻧرﺎ ﺗاﻳد د -<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
ﻳﺎ وا ﻧاﺗ -<br />
ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د -<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ <br />
ﺧ د ﺗ ﻣﻋ -<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ<br />
تﺎﺳﺄﺗ<br />
رﺳ ﺗارﺎﺳا
- Liberty (UK)<br />
- Human Rights Watch<br />
رﺎﻧا<br />
د هرﺎﻟ ﻣ د -<br />
( ﺗ ﺳوا ) هدﻣ<br />
ﺗ ل ﺗ ﻧﺣ د -<br />
ﻌﺗﻏ وا ﻌﺗ د<br />
ﺷو ﺗ ﻣﺗ ﻧﺣ<br />
د ﺧا تﺷر ﺎﻳ وﺑ د -<br />
لرو تدﺎﻬﺷ ﻧاهﺎﺷ ﻋ<br />
ﺣاﻣ د ﻧﻼو ﻊﻓاﻣ<br />
د<br />
ﺷ ارو تر ه<br />
هﺳﻧﺎ<br />
ﻧرﺗ<br />
ﻀﻗ<br />
ﻧا د -<br />
ﻣ<br />
ﻋﺎﺗا د ،ﻟ دﺟو<br />
( ؟لﺗ<br />
د هړا رﺳ ﻣا د -<br />
ﻟاﻳﻧ وا وﻳا ﺳ ،ﻣ<br />
د اﻟ ﻧﻟﺎﻧﻳﺗ ﺎﻳ ﻣ<br />
د ﻧﺗ ﻧﻧﺎﻗ وﺳ<br />
ﻧﻧﺎﻗ ﻟﻧ<br />
داز نﺎﺑ د وا ﻧﻧا د -<br />
دﺎﻓ رادا وا سﻼﺧا د -<br />
ﻧرﺎ ﻧﻧاﻗ <br />
ﺗ اﺧ -<br />
ﻟرﺎ د ﻧﺎﺑ ﻀﻗ<br />
ﻧاﺗ<br />
ﺎﻀﻗ ﻀﻌﺗ ﻏ -<br />
ﻧﺣ<br />
رﺎﻧا د هرﺎﻟ ﻣ د -<br />
ل دﻣ<br />
وا ﻣﺣ د ﺎﻳ -<br />
ل لﺷ ﻣﺣﻏ<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ وا ﺻﺎﺷا داﻧا<br />
ﺗ نﺎﺷ ﻳ نﻧﺎﻗ ﻧﺎﺑ<br />
؟<br />
باﺧ ﻧﺎﺎﻗ د -<br />
ﻧ ﺗ ﻧﻼو ﻊﻓاﻣ -<br />
ل ا ﺣاﻣ<br />
وا ﻣ ﻧﺎ ﻧرﺗ د -<br />
وﺎﻧرد ﺗ ﻧﺣ ﺳﺎﺳ<br />
184<br />
ﻧرﺎ ﺗاﻳد<br />
د -<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
ﻳﺎ وا ﻧاﺗ<br />
ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د -<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ <br />
ﺧ د ﺗ ﻣﻋ -<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ<br />
-<br />
مﺎﻧ نﻧﺎﻗ وا ءﺎﻀﻗ د
- Human Rights Watch<br />
- Amnesty<br />
International<br />
ﻧا وا ﺳوا ﻟ -<br />
ﻣ هﺳ<br />
وﺗﺳ<br />
ﻟډ ﻟاﺳو ﻟودﻏ -<br />
ﻧوﻟ ﻋ ﻟ د <br />
ﺷ وﺗﺳ<br />
د اﻟ وﻏ د ﻟډ ﻟاﺳو د -<br />
ه ﻳاﺟ د وﺗ ﺟ<br />
ﺷ ﻧر د<br />
ﺟ د اﻟ ﻟډ ﻟاﺳو د -<br />
ﺷ ﻀﻗ د بﺎﺗرا<br />
ﻟډ ﻟاﺳو ﻟودﻏ د -<br />
ﺳ وا ﻗ اﻟ<br />
ﻧاهﺎﺷ ﻋ د ه ﻟژو<br />
ﻧﻧﺎﺑ<br />
د ﻟ د وا ﻟ ﻣ د -<br />
هﺳ ﻳﺷ ﻳﺗ<br />
وﺎﻣ<br />
ﻧﺎ ﻧوﻟ ﻋ ﻟ د -<br />
ﺗ وﺗﺳ د <br />
هدﺎﺳا<br />
ﺟ ﻟ وﺗﺳ -<br />
ﺧا رﺎ ﻳﺗ<br />
نﻧﺎﻗ ﺑ لاﻳﻧ د -<br />
لﺗﺎﻋاﻣ<br />
ﻏﺎﻳ ﺳ ﻐه -<br />
ﻟ ﺧ د ﻟ لو ﻟډ<br />
ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ<br />
ﺟ د ﺧ د -<br />
ﺧا رﺎ ﻳﺗ<br />
رﺎ ﻳﻬﺗ وا<br />
ﻳو ﻟ -<br />
ﺧا<br />
185<br />
ﻧﺣ ﺑ ﻧﺳ د -<br />
ﺗ<br />
ﺧ د ﺗ ﻣﻋ -<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ<br />
ړﺎﻐﺑﻟ ﻟودﻏ<br />
، ﺻﺧ)<br />
( ﻟډ ﻏﺎﻳ ،ﻟډ ﻟاﺳو
دﻣ ﻟ وا ح ﻧ د ،ﻧودﻣ : ﻧرﺎ<br />
ﻧورﻻ ﺧا رﺎ د<br />
ﻧودﻣ وا ﻧﺗ ﺷ ﻳ د ﻧ د ﺷ ﻻ ﺳ ﺗ فه ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
ﻳ ﺧ ،د تﺎﻳز ﻳډ ﻧودﻣ ﻏد . ﺳرو رﻻ ﻟ ﻧورﻻ د ﺧا رﺎ د <br />
: د لوډ ﻧﻻ<br />
؛ﺗ ﻧﺎ ﻧﻧﺎﻗ د<br />
؛ﺗ ﻟﺎ ﻣﺣ د<br />
؛ﺗ ﺟدﺑ د<br />
؛ﺗ ﺗﺎﻋﻼا د<br />
؛ﻧرﺎ ﺣﺎﺳ د ﻋ د<br />
لﻟار وهاﺷ وا ودﺎﺳا د<br />
،ﺗارﻣ ،ﻧاﻗ ﻳﺷ ړﺟ ﻣ ﻟ ﻣ ﺷ ﻳ ﻟ ﺧﻣ ﻧرﺎ د ﻟ د د ﻟ<br />
ﻣﻟ ﻳﺎﺑ ژو ﻟ ﻧرﺎ د ﻧ ،د ﺑﺎﺗ ﻧورﺎ د ﻟود د هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ وا ﻟﺎ<br />
ﺗ ﺣﺎﺳ ﺎﻳ عﻣ هﻳ ﺑ ﻐه د ﻧاړو ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ لاﻳﻧ وا ﻣ ﺳ<br />
ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ه ﻟﺎ ﻣﺣ ﻧوړا ﻳﺎﺑ ﻐه لوډ ه . لﻧ ﻧﻻ ﻧ وا<br />
. ﻧو<br />
ﻏد . ډ ﻋ د ﻧ ﻟﺎ و<br />
ه ه د ﻳﺎﺑ ﻧرﺎ زاراه<br />
، ﻣ رﻻ ﻟ ﻟﻟ د هاﺷ وا ودﺎﺳا ﻧوړا د وا ﻗاﻣ د د ﺣﺎﺳ ﻋ د رﺎ<br />
. ﻟو نﺎﻣا ﻣ ﺗ ﻟا<br />
. ﻓﻌﻣ ﻣﻣ<br />
ﻧورﻻ د ﻧودﻣ ﻣزﻻ د هرﻻ ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﻧرﺎ د ﻧﻣﺎ ﻧﻻ ﻏد<br />
ﻧﻻ ﻏد ،د ﺷ ﻧاړو ه ﻧورﻻ رﻧ هړا د بﺎ د لﺎﺣ ﺳاد <br />
. ﺑ عﻣ ه ﺗ ﻣ ﺧﺑ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﺧ هﻧد هﻳ ﻧرﺎ د -مﺎ<br />
ﻣﻟ<br />
د ﺗاﺟا ﻟود د رﺎ هرﻏ وا رﺎﻌﻣ ،نﻧﺎﻗ م ﻟ ؟ﺷ لرﺎو ﻳﺎﺑ ﻟﺎ لوډ <br />
؟ هﻏا ﻟډ ﻣ ﺧ د ﺎﻳ ﻟﺎ ،نﻧﺎﻗ ﻳ ﻧ ؟ ﺧا رﺎ هرﺎﻟ ﻧوزرا<br />
مﺎ ﻟﺧ ﺎﻳ بﺎﻧا ﻧد د ﻧرﺎ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د د ﻐه اد<br />
. ﻧ <br />
؛رﺎ هر ﺑ ﺗ ﻧ ﻳ هﻳ بﺎﻧا ﺣﺎﺳ ﻐه ﻳﺎ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
اد ﺗ ﻐه ،ﻳړا وا ﺑﺗ ﻧا ،ﻧ ﻐه د هﺳ عﻣ ﻟ هد لﺎﺣ ﺳاد اد<br />
ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ هزاﻧا ﻓﺎ ر ﺳواﺗ او ﺎر ﻣ ﻳ ﻐه ﺗ رو ﻊﻗﻣ<br />
د ر ﺟو د لﺧ عﻣ ﺷ ﻟﻧ مﺎ ﻳ د هرﺎﻟ ﻌﻟﺎﻣ د . هو ﻧ ﺷ ﻟﻧ<br />
ﺷ ا رﻻ د ﻟ ، ﻏ ﻧﻣﺎ د ﺗ ﻌﻟﺎﻣ ﺗﺎﻳز وا ﺳ وﻟ د هﻧد ﻧرﺎ د <br />
ﻟ ﻧﻣ د ،هد اد ﻬﻣ ﻟ ﺗ . ﺷ ارو ﻧ ﺧړا ه هﻳ ﻧﺎﺑ عﻣ <br />
هرﺎﻟ ﻳﺗ د ﻐه د ،هد ﺧﺑ ﺗ ﻟ عﻣ<br />
ﺎ ﻳ ه نﺎﻣزﺎﺳ
. ر سﻻ ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ وﺳ ﺷ ﻻ ﻧﺗار ﻧ وا ﺗﺎﻳز تﺎﻧﺎﻣا<br />
رﺎ هﺳ ﻐه ﻟ وا ﻳاﺷ ﻧوژ د ﻧﺎﻳﺑ د ﺳ هﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﺗ ﺑ د<br />
. لﻧ ﺗ هرﺎ د ﺣﺎﺳ ﻐه رژ ﻳډ ،ﻧو<br />
ﻧﻻ ﻌﻟﺎﻣ ﺗ<br />
و ﺗ ﻧﻣﻟ ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻧوړا وا ﻌو د -مﺎ<br />
هود<br />
ﻣ ﻳﺷ<br />
نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧ وا ﺳرﻏ د ،لﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻧﻣﻟ د ه عﻣ ﻣ ﻳ د<br />
ﻳ د ﺣ . وړﺟ ﺑ ﺗ ﻧﻣﻟ د ﻌو د هرﻣ ﻼﺳ هﺳ ﻧ ﻧا ﻟ وا ل<br />
رﻧ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ،و ﻧ ه ﺷ ل ﺣ داه د ﻟ ﻣ خړا<br />
ﻣ ﻳ ﻌﻗاو ﻟ<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د . ﻧ طﺎﺗرا لوډ ﻳ هﺳ عﻣ ﻟ ﺷ وﻣوه<br />
ﺳ ﺷ پﺎ<br />
. ﺳﻻﺗ هﺳ دﺎﺳا وداﻣ ودﺟﻣ ورﻧ د ﻧﺎﺑ عﻣ ﻧوړا وا ﺳ د ﻟ<br />
ﻧورﺎ هرﻏ ﻳﺷ ﻣ د وا ﻧﻧوﺗ ﻟاﻳﻧ ،ﻧاﻗ ﻣ وﻧوړا ﻳﺎﺑ ژو ﻧرﺎ د ،هود<br />
وا تارﻣ ﻏد . ﻧو سﺎﺗ ،ﻟ ها هرﺎﻟ ﺗ د عﻣ ﻧﻻ ﻧ ﺗ د هﺳ<br />
. و ﻧرﻻ هرﺎﻟ ﻗاﻣ د د ﺣﺎﺳ ﻋ د ﺑ ﻧورﺎﻌﻣ<br />
ﺎو ﻧﺗ ﻟﻟ<br />
د ﺗﺎﻣﻌﻣ د وا ﻧودﻣ<br />
ﺳﺎﻣ ﻧ د -مﺎ<br />
ﻳرد<br />
ﻧﻣ د هﺳ ﻟدﻟرد ﻧورﺎ هرﻏ د ﺣﺎﺳ عﻣ ﺎ ﻳ د وا تﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻧوړا د<br />
تارﻣ وا ﺷ ﺗ<br />
ﻟﺎ وا ﻧاﻗ ﻧوړا ﻋ رو ﻳﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻧورﺎ ﻟ<br />
. د ﺷ تﺎﻋاﻣ<br />
. ښﺧ ﺗ وا ﻳﺎﺳو ﺳﺎﻣ هرﺎﻟ عﻣ ﻧﻻ ﻌﻟﺎﻣ ﺗ د ﻳﺎﺑ ﺳ هرﺎﻟ رﺎ د د<br />
ا لار تﺎﻣﻌﻣ ﺣﺎﺳ ﻋ د ﻧ ﺷ هرﺎﺷا ﺗ ﻧﺗ ﻐه ټﺎ -٧<br />
. ﺷ<br />
ټﺎ -٧<br />
ﻧﺻا رد ﻧوزرا د : ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻳﺷ<br />
ا لار د<br />
ﺗ ﻓ ذﻧ د ﻐه د هرﺎﻟ نﻟﺑ ﻟ د وا رﺎﻋا ټر د نﺎﻣزﺎﺳ ﻧورﺎ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻳ ټر ﻧورﺎ ه ،ﻣا د ﻟ ﻧ . ﻟ هړا ر ﻟار وا ﻓﺎﺷ ﻐه د ﺗﺎﻳز<br />
وا ﻟﻟ ﺗﺎﻋﻼا ،وﺳ ،ﻣ د ﺷو<br />
ﻳﺗ وا ودﺎﺳا ﻐه د و اد ﻳﺎﺑ مﺎ ﻬﻣ<br />
د ورﺎﻧ د ه ﻧﺣ ﺑ د ﻧﺻا ﻬﻣ رد . د ﻏار ﺗ سﻻ رﻻ ﻟ ﻧﺗ ورﻧ<br />
ﻧرﺎ د ،د ﺷ ﺧا ﻟﺎﺳر د « ﻧرﻻ د ﻧﺣ ﺑ»<br />
ﺷ ﺧ د اﻟ تﻧا<br />
: ﺎ ﻧرﻻ ﻋ هرﺎﻟ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ﺧد د ﻧﻟﺎﻌﻓ <br />
هد ړو دﺎﻋا د وا روﺎﺑ د ﺳ ﺳﺎﺳ ﺎﻳ رو -١<br />
اﻟ ﺎ ﺑ د ﺎﻳ هد ههﺎﺷ سﻻ ﻣﻟ د ﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺳﺎﺳ ﺎﻳ رو ﺳ ﻣﻟ <br />
د ﺗ ﺳﺎﺗ<br />
ﻐه ﺎﻳ د ﻧﺎﺑﻗ هړوﺎﻧ د ﻟ د خړا ﻣ د ﺳﺎﺳ ﺎﻳ . هد ﻟاﺣ ﻧ د ﺎﻳ<br />
187
د ﻳﺎﺑ ﺗ ﺳﺎﺳ وا ﺳﺎﺗ څﺗ ﻣ ﻳ د ؟رد تﺎﻣﻌﻣ ﻟﺧ ﻟ ﺳ ﻳرد وا هود<br />
ﻳ د هد اد هرﻻ هﻳ هرﺎﻟ رﺎ د د . ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻟ وا ﻐه وﺧ هﺳ خړا ﻣ<br />
ﺟ وا ﻳواز ﺑ ﻳ<br />
ﻟ ﻏﺎه زار ﻏد . و ﺗﺎﺟ<br />
د ه ﻧﺎ<br />
ﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ هرﺎﻟ رﺎ د د . وزراو ﻐه با ﺗ ﻧاړو هﺳ<br />
ﻳﺎ ،و ﺟ ﻟ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د د ﺧ ﺗ ﺻﺎﺧ ،ﻧرو تﺎﻣﻌﻣ ﺳﺎﺳ<br />
هد اد هرﻻ هﻳ لو د ﻧﺎﺑ وﺳ . ﻳاوو با ﺗ ﻟ ﺳﺎﺳ ﻟ ﻧو ناﺗ د د<br />
ﻟﺄﻣ ﺳﺎﺳا ﻟ ﺗ . ﺷ ا ﻧﺎور ﻟ ﻧﺑا د وا ﺷو هﺳ ﺟ ﻣ هﻳ <br />
ﻳ د ﺳ ﺎﻳ ﻊﻣ ﺳﺎﺳ ﺎﻳ . ﻋ ﻧ د ترﺎﻬﻣ ﻳ لﻣﻌﻣ رﺎﻋا د ﻌﻣ ﻳ د هد اد<br />
؟ﻟ اﺟا هﻳ ﻐه ﺎﻳ<br />
؟ﻟ ﺎﻟاﻟ هﺳ ﻟرو ټر ﻟ ه <br />
و لو هرﺎﻟ ﺑﺎﺗ د هﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ اﺧ ورﻧ ﻟ -٢<br />
رﺎﻋا د ﻳ د ﺷ ﻻ ﺳ د ﺗ ﻳ ﻐه ﺑﺎﺗ هﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ اﺧ د<br />
اد ،رو ټر ه ﻧوﻏﺳ ﺎﻳ ﻏﺎه د ﺳ هود ﺎﻳ ﻳ . ﺑﺎﻳزرا<br />
ﺑ د . تﺛ ﻌﻗ ﻳ هرﺎﻟ ﻟار<br />
د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻧ ﺧ ،و ﻧﺎﻧ د ﺷ ا<br />
ﻧودﻣ ﻏﺎه ﻧوﺑر د رو ټر ،ﻧ ﻧو ﺑ ﻳ نﺎﻳﺑ ﺷ ﻳ<br />
،ﺗ<br />
د د هﺑ<br />
ﺳ . ﺷ و ړو دﺎﻋا د ا تﺎﻣﻌﻣ ﻐه د ،د ﺷ لﺎﻌﺳا ناﻧز <br />
ﻟار د تﺎﻣﻌﻣ ﻏار ﺗ سﻻ ﺳ ﺧ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
. لو وا ﺗ هﺳ ﻧر ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﻧ<br />
د ﻣ<br />
ﻳړﺟ هﺳ رو وا ﻟ ﺳﺎﻣ هﺳ ﻌو ﻣﻋ ﻟ ټر ﺎﻳ رو -٣<br />
ﺳﺎﺗ هﺳ ﺣﺎﺳ ﻣﻋ ﻟ عﻣ د د ﺷ لرد ټر ﺗ ﺳﺎﺗ تﺎﻣﻌﻣ ﻐه ﺎﻳ<br />
روﺎﺑ د وا ﻟﻣ ﺎر ﺗﺎﻣﻌﻣ ودﺟﻣ ورﻧ د تﺎﻣﻌﻣ اد ﺎﻳ ؟ﻟ ﺳﺎﻣ وا ﻳړﺟ رﺎ<br />
: او ﻟ<br />
ﺗ هﺑ تﺎﻣﻌﻣ اد ﺳﺎﺗ ﻟ ﻧ ﻌﻣ د د اد ،و ﻧ ؟د ړو<br />
تﺛ د ترﺻ د . و ﻧ د ﻟ ﻣ<br />
ﺳﺎﺗ و ﻐه اد ﺷ ا<br />
. بﺎﻳا د ﺗﺎﻣﻌﻣ د وا ﻧرد ه رﻧ<br />
ﻳډ ﺗ ﻟﺻا ﻏد د ﻧﻟﺎﻳﺎ ﺳ وا ﺗﻻﺎﺣ راا هد اد هﺧ ﻧودﺎﻳ د<br />
د ﺗﻻﺎﺣ ﺳاد <br />
هد ﺳ هﻳډ<br />
ﺧ ،و ﻧ ﻣ : ﺗ ﺑ د ؛رﺎ ﺳ<br />
ﻧﻣ د ﺧ . ﺗ تﺎﻣﻌﻣ ﺧ هﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ اﺧ ورﻧ ﻟ ﻣ ﻟار وا رﺎﻋا<br />
ﻧو هﻳو د ﻟوﺧ ﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ لوډ اد د رﺎ ﺗﻻﺎﺣ ﺳاد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
دﺟو تﺎﻣﻌﻣ وا ﺳ اﺧ رﻧ<br />
ﻣا ﻟ ﺗﻻﺎﺣ وړﻣﻧ د ه اد ﻳﺎﺑ وا ﻟ<br />
. د اﻳ اد ﺑ ،ﺷ ﺗ هﺳ ﻐه ﻟ ﻧ<br />
ﺳ<br />
:<br />
Norwegian Institute of Human Rights, 2002, Manual on Human Rights Monitoring. An introduction for Human<br />
Rights Field Officers. Oslo: Norwegian Institute of Human Rights.<br />
188
189<br />
او هرﻻ ﻌﻟﺎﻣ هﻳ ﻧرﺎ د – مﺎ مر<br />
هﻳ ﻧرﺎ د ،د<br />
ﺎﻟ ﻧﺎﺑ ﺗ ﻧﻧﺎﻗ ﻧﻧﺎﻗ د رﺳ ﻣا د هرﺎﻟ وژو ﻐه د<br />
ﻐه د . ﻧ ﻧﻻ ﺗ ړﺟ ﺗﺎﻳاه وا ﻧﻧﺎﻗ ﻧوړا د هﺳ ټﺎ ﻟ نﻧﺎﻗ د ﻌﻟﺎﻣ<br />
تﺎﻣﻌﻣ د اد رﺎ ﻧرﺎ د هرﺎﻟ ﻐه د ،د ﺎﻟ ﻧﺎﺑ ﺗ ﻧﻧﺎﻗﻏ<br />
هرﺎﻟ وژو<br />
ﻳﻣز ﺗ ﻧﻣﻧﺎﻣ هرﺎﻟ ﻧرﺎ ﺗاﻳد د ﺳﻣ ﻐه د ﺗ ﺗ وا لار<br />
ﺑاﺑ ﻣا ﻳ ﺗ ﺧ ﺎﻳ ﻧو ﻧﻻ ﺗ ﻳﺎ وړﺎﻐﺑﻟ ﻣﺣ د . ﺷ لﻧو ﻧﻻ<br />
. ﻧ د ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ ﻟ ﻻﺎﺣا ﺎﻳ وا<br />
<br />
ﻧﻣ د ،د حﻣ رﺎه ﻧو ﺑﻼﺑ د ﺧو ﻳډ هژو هﻳ ﻧرﺎ د د ﻟ<br />
ﻟ د ﺣﺎﺳ ﻋ د ﺗ ﻟار د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ړوار ﺗ سﻻ ډاډ ﻳﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
. د دﺟﻣ ﻳړا رﺎه وا هﺎﺗ د ﻣﺗ وﻏ ﻟ د ﻧ د وا <br />
ﺗ اﺧ ﻟ ﻧو<br />
نﻼﻋا ﻳﺎﻧ -مﺎ<br />
<br />
ﻟ ورﺎ ورﻻ ﻐه د ﻳﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﺳر پﺎ ټر ﻳ ﻧرﺎ د <br />
ﻣﺎﻋ وا ﻣﺣ ،رﺳ ﻣا ﻟ ﺗ ﻟاو ﺧﺑ وا ﻧﺧړا وﻧوړا ﻧ ﻧﻧﻣ ﺧ ﺷ<br />
ﺗ ﺧ ﻣﺎﻋ وا ﻧﻧ ﺗ وﻧوړا هﺳ ﻳ ﻧﻧﻣ اﻳ . ﺳرو ﺗ ﺧ<br />
. و هﻏا ﻣ ﻧﺎﺑ نﻟﺑ ﻟ ﺷ ﻻ ه نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧ ﺎﺑ ،ﺳرو<br />
ټر ﻧرﺎ د<br />
وا هاﺷ ﺷ ا لار ه ﻌﻗاو ﻟ<br />
ﻳ د د اد فه ﻧﻣﻟ ټر د ﻧرﺎ د<br />
ﻏا د ﻧﺎﺑ ﻌو ﻧﻻ ﻧ ﺗ د ﺳورو ﺷ ا ټر ﻏد ﻟ . هرﺎﺧ دﺎﺳا<br />
. ﺷو هدﺎﺳا هرﺎﻟ<br />
تﻬﺷ ﻐه د وا ﻧﺎﻧ ﻟاﻧ د رﺎ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د رژ ﻳډ ټر ﻧرﺎ د<br />
ه ﺗاﺟا وا ﻟﺎﻋا هړوﺎﻧ د ټر ﻣ وا ﺧړاه ﻳ . <br />
هﻏا ﺧا ﻧﺎﺑ<br />
ﻧﻣ د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ ،ﺳر وﻳا ﻟډ د ﺷ ﻻ ﻧاړو دﺎﺳا وا هاﺷ ﻣ<br />
ﺑ وا ﻌ ﻳ ﻧرﺎ د ﺑﺎﻟﺎﺑ . وړاوار مﺎ ﺧ ﻣﺎﻋ وا ﻟاﺳﺎﺳ د ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﻧ د ﻟ<br />
ﻟ ﻧﻣ ﻧوړا د ﺷ ا ،ﻟ ﻧو هاﺷ وا دﺎﺳا ه د ټر<br />
ﻣ<br />
ﻟ وا و ﻌ تﺎﻧﺎﻣا ﺷرد ﺷار د هﺳ ﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟ وا ﺳرو ناوﺎﺗ ﺗ تﻬﺷ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
. ﻟو ﺛا م ه د نﻟﺑ ﻟ رﺎ ﻟ لﺎﺣا<br />
ا ﻧودﺎﻳ ﻧﻻ ﻏد . ﻟ ﻧ دﺟو تارﻣ وا رﺎﻌﻣ صﺎﺧ م هرﺎﻟ ﻧړﺟ ټر د ﻧرﺎ د<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د ؛ﺷ و هرﺎﻟ ﻣ د د ﺗ ﻧوﻳﻧاړو وا ﻧورﻻ د ﺷ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺎ . ﺎﻳ هﺳ ه وا ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣ ﻟ اد ﺷ ﻻ<br />
،د هرﺎﺧ ﻧر ﻧرﺎ د ﻳ د ﻟ ﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺑﻣ<br />
ورﻧ د ﺷ ﻻ<br />
د ټﺎ -٧<br />
. ﺑ وا حﻼﺻا ﻧاﺗ ﻧوړﺟ ټر ﺧ د رﻻ ﻟ ورﻣ ﻼﺳ د<br />
.<br />
ﻧاړو ﻧﻟﺎﻣ ﺷ ا ښﺧ ه
190<br />
ړﺟ ټر ﻳ د ﻧرﺎ د<br />
ﻧﻧوﺗ ﻟاﻳﻧ وا نﻧﺎﻗ ﻣ د هړا عﻣ ﻧﻻ ﻧرﺎ<br />
ﺗ ﺳ ﻣﻟ ﻳﺎﺑ ټر ﻧرﺎ د<br />
ﻧرﺎ د ﺧﺑ ﻧا ﺧ<br />
. ﻧﺎور فه ﻧ ﺎﻳ ﻌﻟﺎﻣ د رﻻ ﻟ ﻟ ﻓﻌﻣ د<br />
ﻟ ﺧ ﻳډ ، ﻣﺎﺷ « ﻳﻟ ﻣﻋ»<br />
ﻳ ﻧﻧﻣ د ﺳو د ﻧرﺎ د ﻳﺎﺑ ټر<br />
. د نﺎ فوﻣﻳډ ،ﻟﻟ ټر ﻳ ﻟ ﻧﻣ د ،نﻻﺎﻳﺧ<br />
وا ﻧرو ﺑ ،نﻻاﺳﺎﺳ<br />
د هﺳ ﻟ ﻧاړو ﻟ ورﺎﺳ وا ﻧوﻧﻣ ﻬﻣ ،ﺟﻟدﻣ ﺟﻣ د ﺷ او ﻳﺎﺑ ټر<br />
هﻳډ اد ،و ﺷ ﻟ ﺑژ ﻣ ﻳ ټر زاراه . وړاو ﺗ نﺎ مﺎ ﻧﺳﻟ<br />
ﺧﺑ ﻬﻣ ﻐه د ، ﺟﺗ ﺑژ ﻧا ﺗ ﻣ ر ﻐه ﺗ هرﻣ<br />
. ﺷ ﻧاړو ﺑژ ﻧا ﺳ ﻣﻟ<br />
. نﺎﺑ هﺳ ﺗ ﻳﺎﻧ ﺳو د ﻧرﺎ د ﺗ ﻗد وا ﻣ ﻳﺎﺑ ړﺟ ټر د<br />
ﻟ ﺗ . ﻟو ﻓﺎﺷ<br />
ﻳﺎﺑ ﺧا رﺎ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د دﻣ ﻳ ﻐه ﺳ ﻣﻟ<br />
د ﻧﺎﺑ عﻣ ﻧوړا نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻳ ﺷ ﺑ ﻳ دﻣ ه د ،هد اد ﺧ هرﻏ<br />
رﺎ اد . ﺳﺎﻳ ﻟﺳر ﺳﺎﺗ ﺳرو ﺗ ﻧ ﻐه ﻳﺎﺑ ﺎ ،ﺧا رﺎ هرﺎﻟ ﻧ<br />
ﻧ ﻧﺎور ﺻﺧ<br />
اﻳ ﻧ ﻳﺎﺑ ټر ،ٌﺎﺳﺎﺳا . د تﺛ ﻳډ دﻣ ﺷ ﺧا<br />
ﻳ ﻲاﻳ ﻧ ،خړا ﻳ د ﻌﻗاو ﻟ د ﻳﺎﺑ ټر ﻧرﺎ د . ﻟو هﺳ نﺎ ﻳﺎﺑ ه ﺗ ﺑ ،و<br />
ﻳ ﻧرﺎ د هرﺎﻟ رﺎ د د : ه هدو ﻐه د هﺳ وﻳﺗ ﺧو د ﺑ ، هرﺎ رﻧا ﻧﺑ<br />
ﻧوﻳﻧاړو لﺎ لﺎ هرﺎﻟ حﻼﺻا<br />
د ﻐه د وا ،رو ټر ه ووﺎﺗﻧ د ﻳﺎﺑ ټر<br />
د ﺗ هﻳ ﻐه ﻧ ،وړاو تﺎﻳز ﺗ نﺎ مﺎ ﻣﺎﻋ د ﺷ ﻻ ټر ﺷ لوﻧا ﻳ . و<br />
. و ﺷ ﻧاړو ﺗﺧړا ﻳ اﻳ هﺳ هﺳ ﻧوزرا ﻣ د وهاﺷ <br />
د ټر د ﻳﺎﺑ رﺎﺳ . ﻟو<br />
رﺎﺳ ﺗ ﻟاﺧﺑ ﻧوړا ﻟ ﻳﺎﺑ ټر ﻳ ﻧرﺎ د زاراه<br />
،ﺳﺎﺳ ﺷ ا ﻧ ﺣﺎﺳ ﻋ د ه وا و ړﻻو ﺑ ﻧوﻧﻣ<br />
ﻏد . ﺷ ﻟﻧو ﻧﺗار ﻣ ﻐه د وا ﺷو ﻧﻣﺎ ﺗ ووﺎﺗﻧ ﻟ ﺎﻳ دﺎﻗا<br />
ﺳ د ټر د ﻳﺎﺑ ﺑ ،و هرﺎﺷا<br />
ﺗ ﺗاﺟا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د اﻳ ﻧ ﻳﺎﺑ رﺎﺳ<br />
. هرﺎ بﻳﺎﻧ ﺧ ﻧ ﻧ<br />
ټﺎ -٧<br />
: ﻧﻟﺎﻣ ﻧر د ﻧرﺎ د ه رﺳ ﻣا د<br />
د : ټر ﻣﻧ Get the Gun د ،Human<br />
Rights Watch ،نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧرﺎ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د<br />
،ﺗ ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﺑ ﻧ ﺗﺎﻋ د ځ د اﻳ د ﺳ Karamaja د اﻳ<br />
ﺎ ﻧﻧا ﻧﻻ ﺷ ړﺟ لﺎ ٢٠٠٧ اﻟ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻧرﺎ د ټر ﻏد<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ<br />
http://hrw.org/reports/2007/uganda0907<br />
د لﺎ ٢٠٠ د اﻟ « ﻧا د عﺎﻓد د ﺧ»<br />
د اﻳ د تﺎﻋ ﻏد ﻣﺎﻧ ﻗ د ءاﺟا د نﻧﺎﻗ د<br />
د تر ﻏد نﺎﻣزﺎﺳ د ﻧرﺎ د . لﺷ لاو هرﻻ ر رﺟ ﺗ لﺎ ٢٠٠٧ وا ﺳ<br />
د اﻳ د ﻐه وا ﺷ ړﺟ ﻣ ﻟ ﻧﻟ د ﺳ د وا ﻧاهﺎﺷ ٠ د ﺗﺎﻋ وړﻣﻧ<br />
.<br />
د ﺷ جرد ﻧوﻏﺳ<br />
ﻧﺣ ﺑ د اﻟ ځ ﻣ
Prisoners’s Rights : مﻧ تر د : ﺎﻳﻳﺎﻧ ،Amnesty<br />
International ،نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﺑ د<br />
لاﻳﻧ ﺑ د ،(<br />
ﺷ ﻧﻻ ﺗ ﻣ ﻧﺣ ﺑ ﻧﺎﻳﺑ د)<br />
،systematically<br />
flouted<br />
. ٢٠٠٨ ،نﻟ ،نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺷ ړﺟ ﺑ ﻣ د هﺳ ﻟاو ﺧﺑ ﻧوړا ﻟ د وا ﻧﺗدﺎﻬﺷ د ﻧﺎﻳﺑ د ټر ﻏد<br />
د . ﻳﺷ ا ﺧﺑ ﺑ ﻧﺣ ﺑ ﻟ ﺗ ﻣ نﺎﻳﺑ ﺎﻳﻳﺎﻧ ﻧﺎﺑ د<br />
لوﻣ هرﺎﻟ ﻌو ﻏد د اورﺎ لوﻣ ﻳاﺟ ﻳﺎﺟ د مﺎﻧ ﻟﻋ ل ﺎﻳﻳﺎﻧ<br />
. <br />
ټر د ،(Association<br />
for Legal Public Education), ﻟ هرﺎﻟ و هدز ﻧﻧﺎﻗ ﻣﺎﻋ د<br />
: ﻧ ﻣﺎﻋ ه ﺗاﺟا<br />
د ﻟ د : مﻧ<br />
Report, Tbilisis, 2005, avialblable online at<br />
http://alpe.ge/nedit/assets/Patrol_Plice_eng-final.pdf<br />
ﺑ ﻣ ﻣﺎﻣ ﺳ ﺳﺎ د <br />
ﻟ ﻧورﺎ Telavi وا Batumi ،Kutaisi<br />
،Tblisi<br />
د<br />
ﺗاﺟا<br />
د ﻣ د ﻟ د ﺷ ﻟﻧو ﻧﺳ ﺳ ﻐه ﺗ د اد فه ټر ﻏد<br />
ﺧ مﺎﻋ د وا ﻳرد ﻣﺎﻋ د ﻧاړو ﻣ ﻏدد هرﺎﻟ ﻣ د د ، ا ﺧ ﻧاړو<br />
. هد ﺷ ﻣ د ﻟ د ﻧاړو<br />
ټر د ، Rodrigo Castro and Jose Francisco Garia/<br />
Instituto Libertad Desarallo<br />
ﻟ د . ﻧﺧﺎﺷ رﺳ ﻣا د : ﻌو لﻋوا ﺎﻀﻗ د لﺎ ٢٠٠ : مﻧ<br />
Instituto Libertad y Desarallo, Santiage, 2005, available online at ،ﻟ ٩ ټر<br />
http://www.lyd.com/english/noticias/95_social_report_series.pdf<br />
ﻳﺎﻀﻗ ﻳ ،ﺷ ړﺟ لﺎ ٢٠٠ اﻟ ﻣ د ﻣ ﻟ ﺎﺣا ﻐه د ټر ﻏد<br />
. ﻧاړو ﺗ<br />
ﻧوړا فه د ﻧ د ﻐه ،ﻟو هﻳﺳ هﻳ ﻳﺎﺑ ﻧر ل ﻧرﺎ د اد هﻟ<br />
ﺧا رﺎ ﺗ و دﺟﻣ ﻓﺎﺷ ه ژﻟودﻣ<br />
ﻐه د ،ﺷ هرﺎﺷا ﺗ ﻟﺄﻣ<br />
وﻟ<br />
. ﻟو رﺎﺳ وا و ﻣﺎﺷ ﻀﻗ ﺷ ارو ټر<br />
ﻧﺎ<br />
،ﺷ<br />
ﻧرﺎ وا ﺗاﺳ<br />
ترﺎﻧ د رﺳ ﻣا<br />
ﻣا د ﻳﺎ تاذ ﺧ لﻟار تﺎﻣﻌﻣ د ه ﻧورﺎ د ﻧورﺳ ﻣا ﺑﻼﺑ د<br />
د ترﺎﻧ ﺎﻳ ﻗاﻣ د ﻧرﺎ اﻳ . ﻧ ﺗ ﻣار نﻟﺑ م ﻧو رﺳ<br />
،ﻳﺎ ﻟړﻟ د ﺳ د ه د وا عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﻟ ،ﺷ ا ﺧﺟ هﺳ ﺗاﺳ ﻟ ﻧرﺎ<br />
نﻟﺑ ﻣ د ﺎ وا ﻧا هرﻻ هرﺎﻟ ﻗد وا د رﺳ ﻣا ﺷ ا اد<br />
. و ﺳ<br />
ﻳد رﺳ ﻣا د ﻧرﺎ اﺧ<br />
د ټر ﻧرﺎ د ،ﻟ مﺎﻣ ﻬﻣ ﻳډ ﻧرﺎ ﺗا<br />
ﺗ بﺎ وا بﺎﺣ ناﻳزو رﺳ ﻣا د ﺗ ﻟﺎﻌﺳا اﻟ ﺗﺎﺳﺄﺗ وا وړﺎﻐﺑﻟ ورﻧ ﺷ ﻳ<br />
191<br />
د
. د ﻣﺎﺷ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ وا ﻧﺎارﺷ ﻳا ﺳ ،ﻧﻧﺎﻟرﺎ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻏد . <br />
نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗﺎﻳز ﺗ ﻧ ﺳورو نﺎﻣزﺎﺳ ﻧﻣ<br />
وﻣ د ﺗ ﺻﺎﺧ<br />
وﻳډ ،زار ﻏد . ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻣژ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻟود وﻏ ﺗ ﺗ ﻧر<br />
ﺗ ﻧﺎﺑ ﻧر اﺧ ﻧرﺎ د تﺎﻳز ﻳډ ه رادا ﻣ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ، ﻧوداه<br />
ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ ﻟﺎﺣا د اﻟ ﻧﺗرازو ﻣا د وا ه ووﺎﺗﻧ د ﺗ<br />
<br />
. تﺎﻳز وﺎه ﻣﻋ ه<br />
ټﺎ ٧ -٧<br />
ﻧرﺎ وړوو د ﻟ<br />
د ﺧو ﺎ د : ﺎﻳﻳﺎﻧ<br />
ﻟ ﻧا د ،د نﺎﻣزﺎﺳ ﻳﺎﻳﻳﺎﻧ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د ﻣ هرﺎﻟ ﻧو د ءاﺟا د نﻧﺎﻗ د<br />
ﺗﺎﻣﺧ ﻟ د ﺎﻳﻳﺎﻧ د وا (Open Society Justice Intitiative) نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﻧ ﻟاﻋ د هرﺎﻟ<br />
ﻧو ﻟ د څﺗ ﺎ ﺳﺎﻳر رﻬﺟ د لﺎ ٢٠٠٣ د ه هﺳ (PSC) ن ﻟ<br />
. لﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ<br />
د او د ﻧﺎﺑ ﻧورﺎ<br />
ﻟ د څﺗ ﺎ د : دﻟرد ﺧﺑ ر ژو ﻏد<br />
رﺎﺧا<br />
ﺗارﻣ ﻏد د ﺗ ﺧ ﻣﺎﻋ وا ﻟ ﺎﻳﻳﺎﻧ د ؛لوړﺟ<br />
ح هرﺎﻟ ﺗارﻣ وﺑ<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻳﺷ<br />
لﻧ ﻧﻻ سﻻ د هﺧﻻﺎﺑ وا ؛لرﺎ ﻧوﻏﺳ د ﺗارﻣ ﻏد د ؛لرو<br />
. لوﺧ ټر ﻣﺎﻋ د ه<br />
ﻟﺎﻧا ﻣﺣﻏ هﻳ لوډ د ﻧﺎﻳﺷ ﻐه د وا ﻣ هرﺎﻟ هدز<br />
د د ءاﺟا د نﻧﺎﻗ<br />
د<br />
ه د ﺎﻳﻳﺎﻧ د ،ل ماﺳا ﻧورﺎ ١٨ هرﺎﻟ ﺎ د TMG . ه هړﺟ (TMG) ﻟډ ﻧرﺎ<br />
ﺧ ﻟ هﻳ ه وا لﺷ لرو ﻳﺎﺳو ﺳﺎﺳا ﻣ ﻧرﺎ د ﺗ ﻧورﺎ . ﺗ هرﺎﻟ ﺳ<br />
ﻳ زاراه ﻧورﺎ . ﻧاړو ټر ﻧوﻟ ﻲﺎ هود ه ﻬﺑ د ﺎ د ﺳ ﻧوړا<br />
ﺳﻻﺳ ﻳ ﺗ ﻣ ﻧرﺎ د ترﺻ ﺻﺎﺧ ﻣ د هدﻟرد رﺎﺧا ه نﺗ<br />
. هوﺎرو ﺧ<br />
وﺎه وا ﺎﺗﺧ د ﻟ<br />
د هړا ﻧورﻻ د هژو ﻏد ه ه ﻳﺎﻧ ﻏار ﺗ سﻻ<br />
ﻳ اد ؛ تﺎﻳز ﻣ ﺧ ﻣﺎﻋ د ﻳ رﺎﻋا PSC د ﺧو ﻋ ؛هﺷ ﻟﺎﻳﺑ هرﺎﻟ<br />
د اﻟ ﻟ د وا هﺳ ﺗ ﻧد ﺧ لوډ ﻣ وا ترﺎﻬﻣ ﺷ ﻻ PSC ﻟدو<br />
ﺳ ﻧﺎﺑ ﺎ وﺗ ﺎﻳﻳﺎﻧ د ﻐه ،ﻧو ﻣ ﻧوﻏﺳ وا ﺗﺎﻳزروز رو ﺑ وﻳډ<br />
. و ﻏا<br />
Open Society Justice Initiative, http://www.justiceinitiative.org/activities/ncjr/police/nigeria_psc<br />
192<br />
: ﺳ<br />
د ﻟﺎ د ﻣﺣ د ﻧﻳﺎ ﻟوړﻟ د ﺳ د وﺎه د وا عﺎﻓد د ﻧﺣ د ،د هﺑﺳ<br />
ﻣ ﻧرﺎ د اد ،ﺷ ﻻ ﺳﻻﺗ ﺗ ﺗ ﻟ ﺧﺑ ﻧﺎ ﻳ<br />
د ﺧو ﻋ وا ﺳﺗ رﻧا ﻣﻋ ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺣﺎﺳ د عﻣ ﻳ د ﻧر<br />
.<br />
ﻧاړو ﻧﻟﺎﻣ ﻣ ﻳﺗ وا ﻧوﻏﺳ
193<br />
ﻧ<br />
د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هﺳ ﺎﻟﻐﻣ ﻟ ﻧرﺎ ﻧﻟﺎﻌﻓ د رﺳ ﻣا د<br />
. ﺧاو هﻧو ﻟﺗﺎﻳز ﻓﺎﺷ وا ﻟرو بﺎﺣ د ﺗﺎﺳﺄﺗ د رﺳ ﻣا<br />
تﺎﺣﻼﺻا ﻟﺎﻳﺑ وا ﻧرﺎ ﺗاﻳد<br />
رﺳ ﻣا ﻧرﺎ ، اد ﻬﻣ ﻟ ﺗ زار ﻏد<br />
ﻳ د ﻣﺗ اﺟا وا ﻣ وواﻗ وود د ﻟود د وا ﻟ ﻧﻣ د ﻐه ْﺎﺻﺧ ، ړوﺎ<br />
ﻟ ﻧرﺎ د تﺎﻣﻌﻣ ﻐه هد هرﻏ هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د وﻏا د . و ﺧﺑ ﻳ ﺎﻟاﻟ ﻳﺗاﺳ<br />
ﻧﻳﺎ عﺎﻓد د ﻧﺣ د وا ﻧزور ،ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د ﺗﺑ د ﻏار ﺗ سﻻ رﻻ<br />
. ﺷ ﺧاو رﺎ ﺗ<br />
زاراه وا ﺗﺎﻣﻌﻣ وا ﺗﺎﻋﻼا ﻏار ﺗ سﻻ د ﺗ هﻏا ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﻧرﺎ د ﺎ <br />
. ﻟ هړا ه ر باﺧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻧورﺎ د وا رﺎﻋا<br />
ﺷ ﻻ ﺳﺎﺗ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ړﺟ ﻓ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ ﺧ د هرﺎﻟ نو د ﻧرﺎ <br />
و ﻧﺗ ﻟار د ﺗﺎﻣﻌﻣ د وا ﻧودﻣ ﻧرﺎ د<br />
هدز ﻳ ﺗ وا ﻟﻟو ﻧر ﺷ پﺎ ﻧرﺎ د ه رﺳ ﻣا د<br />
ﺳﻻﺗ ﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﻧﻣ د ﺳﺎﺳ ﺗ ،<br />
ﺧ ﺣﺎﺳ عﻣ د<br />
ﺷ ﻻ<br />
هړﺟ ﺷ هﻳ ﻳړا د ﻧد ﻧﺗرازو ﻣا د<br />
ﺗﺎﻋﻣ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د هﺳ ﻧﺎ وﻋﺎﻣ ﻟ رﺳ ﻣا د<br />
ﻧو ﻳړا ﻟ ﺎﻟاﻟ<br />
ﻳ ،هد واﺗ هﺳ رﺳ ﻣا د هﺳ ﺷ ﻳ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
هړﺟ ﺧ ﻐه ﺎﻳ ﺷ ﺎ<br />
ړﺟ ﻧﺎﻧ وا ﻧورﺎﻌﻣ هرﺎﻟ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
و تارﻣ وا ﻧاﻗ ﻣ ﻧوړا و ﺧ <br />
ﻣﺄﺗ ﺑﺎ وا ﻣ ﻟود د ﻧ ﻐه د وا و ﻧﻧوﺗ ﺑ لاﻳﻧ ﻧوړا<br />
و ﻧورﺎ هړﻏ وا لﺻا ﻧورﻻ<br />
لاﻳﻧ ﻧوړا<br />
لﺑ ﻧﺎﻧ وا ﻧورﺎﻌﻣ هرﺎﻟ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د ﻧﻣ ﻧﻧوﺗ د وا تارﻣ ﻏد<br />
<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
رﺎو رﺳ ﻣا<br />
رﺎو ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻧرﺎ ﺗاﻳد د رﺳ ﻣا <br />
رﺎو ﻧاﺗ وا ﻳﺎ ورادا<br />
د رﺳ ﻣا د هرﺎﻟ ﻣﺄﺗ د ﻣا د ﺗ ﺧ<br />
•<br />
•
رﺎو ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﻧورﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
رﺎو ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﺧ ﻣﺎﻋ د<br />
.<br />
ﺧ وا پﺎ ﺧو ﺧو ﻧﻧﻣ ﻧر ﻧرﺎ د<br />
194<br />
•<br />
•<br />
•
195<br />
٨<br />
ﻓ<br />
TEODORA FUIOR<br />
ﺗ ﺟدﺑ د
196
Teodora Fuior<br />
197<br />
٨<br />
ﺗ ﺟدﺑ د<br />
و ﻐه . لﺷ ﺳو ﻬﻣ د ﻧﻧ د ﻟﺎ د ﻣﺣ هﻳ د ﺟدﺑ ﻟود<br />
ﻋ وا ﻟﺎ د ،ﻳو د ﻌﺑﺎﻣ<br />
ﻧﻻ رادا ﺗ ﻟود د وا ﺎﻣ ﻧﺗار ﺧ د ﻣﺣ ﻳ<br />
وا داز ،ﻟاﻋ ،ﻣا ﻳ ﻟود زرا ﻐه وا وړﺟ نﻼ ﻧ هرﺎﻟ ﻳﻐه د ﻣﺗ<br />
ﺳ ﻣ ، ه وﺳر د ﺗرو اﺟا ﻓﺎﺷ ﻐه زاراه وا رو ﺗ ﻳﺎﺳه<br />
ﺧ ﺳﺎﺳ ﻟ ﻣﺣ د هﺳ<br />
ﻟرو ﻊﻗﻣ د د ﺗ ﺧ ﻣﺎﻋ زار ﻏد . ﻟو راﻗ ﻳﺎﺑ<br />
ﻧ ﻟﺎﻣ د ﻧﺎور ه اد ﺟدﺑ ،ﻟو ﺎﺗﺧ ﻧﺑﻣوړ وا ( بﺎﻧا)<br />
ﺳاﻳد ﻳ . لﻟ اﻟ ورادا د ﻟود د ﻧ وا ﻧﺎ ﺗ ﺧﺑ ﻣ<br />
د ﻐه ،ﻟو نو ﻐه ﻧﺧړا<br />
ﻣ و ﺳو هﻳ ﻐه ﻳﺎﺑ ﻧوړﺟ ﺟدﺑ ﻣﺎﻋ<br />
. هﻏا ﻧﺎﺑ ﻧوژ و ه<br />
،ﻟ زرا ارﺧ هرﺎﻟ ﻟ ﻧﻣ د ه ه ﺗﺎﻋﻣ ﺟدﺑ د ﻣا ﻟ ﻳﻻد ه د<br />
ارﺧ ها ﺟدﺑ د ه . و نو ﺳو ﻟﺎد ﻐه د رو هزﺎﺟا ﺗ ﻐه<br />
هزاورد هرﺎﻟ ﺎﺗﺧ ﻣﺎﻋ د ﻧاړو ﻐه د ﺧو ﺳورو د اﻳ<br />
ﺧ ،د تﺎﻳز<br />
. هد ﺷ ﻧا<br />
. ﺧﺑ رو ترﻗ وا ﺎﻧﺎور ،رﺎﻋا ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﺳﺎﻣ ﻳ ﺟدﺑ د<br />
ﺗ بﺎ وا بﺎﺣ ﺎﺧ ﻧورﺎ ﺳوا وا ﻧا د ﻣﺣ ﺗ هد ﺳو ﻣﻏا هﻳ ﻐه<br />
ﺟدﺑ د . رو سﻻ ﻊﻗﻣ هرﺎﻟ ﻟوﻧﻣ ذﻧ د ﻧﺎﺑ ﺟدﺑ ﻧﺗار وا ﺷ ا <br />
ﻧﻧﺑﺎ ﻣﺎﻋ د فه ﺷ ﻧو ﻳﺗ ﻳ ﻧﺎور د ﺎﻳ رﺎ ﻋ ﻳ د ﻲاﻳ ﻳﺎﺑ ﺗ<br />
هرﻏ ﻳ د ﻧﺗ وا ﻧوزرا<br />
اﺧ ﻟ ﻧﻣ د ه ﺟدﺑ د : و لډ رﺎﻟا د<br />
ﻟﺎ د د ﻳﺎﺳو ﻋ ﻐه اد ،د رو وا ﺣ هرﺎﻟ ﻟاﻣﺣ ﺗاﻳد<br />
ﻧﺎﺑ ﺳو ﺟدﺑ وا وﺳ وا ﺷ ﻟاﺧﺑ د ﺑ د ، حﻼﺻا ﺑ ﻣﺎﻋ ه<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧ<br />
د ﺷ ﻧﺎور رﺎ رﻻ ﻐه ﻓ ﻏد . هﻏا<br />
.<br />
ا ذﻧ ﻧﺎﺑ ﻧو وا ﻟﺎ رﺳ ﻣا د ﺗ ﺗ ﺟدﺑ
198<br />
ﻳاو ﺗ ﺟدﺑ ﻣا<br />
ﻣا ﻧﻬﺑ وا ﺧاد ﺧ د هدﻣ لﺎ ﻳ د ﻳ داه ﻳ هد هزاﻧا ﻐه د ﺟدﺑ ﻣا<br />
د هرﺎﻟ ورادا ﻣا ﻟود د ﻗر ل ﺟدﺑ ﻣا د . ﺳر فﻣ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د<br />
،د ﻧﺗرازو ورﺎ ﻧر وا عﺎﻓد د ﻧﻟﺎﻣ ﻧﺎور ورادا ﻏد د . هد ﻋﻣ ﺟدﺑ ﺷ ﺗ<br />
ﺧﺑ د هد ﻳړا هرﺎﻟ ه ﺧړاه ﻳ د ه ﺟدﺑ د ﻣا ﻣ ﻳ د ﺧ<br />
. ﺷ لﻧو مﺎ ه تﺎﺳﺄﺗ وا ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻣا<br />
رﻧ<br />
ټﺎ ١ -٨<br />
؟ ﻳﺗ ﺷ <br />
رﻻ ﻟ ﺟدﺑ ﻣا د<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ رﻧ وا تﺎﺳﺄﺗ<br />
ﻧا ﺗﺎﺳ ﻟﺳ ﻬﺑ ﺟ ﻐه د – ﻧا لاﺳو •<br />
رادا<br />
ﻣﺣ رﻧ وا عﺎﻓد - رادا ﻣ رﺳ د •<br />
تاردﺎﺻ وا تادراو ،تاﻟﺗ لاﺳو ﻟ ،د ﺧﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻋﺎﻓد<br />
هﻳ ﻟزور د ﻐه د تﺎﻌﻗ لاﺳو ﻣ ﻏ – ﻧا ﻧ •<br />
ﺣﺳ ﻟ ، هرﺎﻟ ﺗﺎﻋ د وا ﻟﺎﺳ ﻳﺎﺳو ،<br />
د ورﺎ ﻧر د ﺎﻳ ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد ﺷ ا اد)<br />
ﻓﺎﻣ ﺎﻳ مراﻧاژ<br />
( ﺷ هرﺎ ﺟدﺑ ترازو<br />
هرﺎﻟ ءاﺟا د نﻧﺎﻗ د وا ﺗﺎﺳ د ﻧ ﻣﺎﻋ د ﻧا رﻧ ،ﻟ •<br />
ﻟ ﻟوﻣ<br />
د و د ﺎﻳ ﻧر / ﻧا رﻧ ﻧ ﻣﺎﻋ د وا رادا ﻣ ﻟ د •<br />
ترازو ورﺎ ﺧاد<br />
رادا ،ﻓﺎﻣ<br />
ﺣﺳ •<br />
ترازو د ﻟﻋ د ﺎﻳ ورﺎ ﻧر د ﺷ ا اد)<br />
هرادا ﻧﻧاﻧز د<br />
( ﺷ هرﺎ ﺟدﺑ<br />
رادا ﺷ ﻳ ًﻻﻌﻣ . و ﻣ ﺎﻳ ﺷ ا / تﺎﻣﺧ ﺗارﺎﺳا<br />
ﺎﻳ ﻧر ،عﺎﻓد د ﻐه ﺷ ا ،ﺳر ﺗﺳ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺗارﺎﺳا<br />
رادا ﺗرﺎﺳا اﺧ ﺎﻳ وا ﺷ هرﺎ ﺟدﺑ ﻧﺗرازو د ﻟﻋ<br />
. ﻋ ﻧﻻ ﻣا ﺗ ﻗ اﺟا د ًﺎﻣ <br />
د ،تاﺑﺎﻣ ﻧﺎ ،ﻟ ﻟوﻣ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ رادا ﻐه<br />
ﻧﺎ رﻧ ﺳاد وا اورﺎ<br />
وړړﻟ د ،ﺗﺎﺳ ﺗﺎﺳﺄﺗ وﺑ ﻳﺗاﺳ<br />
ﺗﺎﺳ<br />
و هرادا اﺧ ﻳ ﺷ ا ارﺷ ﻣا ﻣ د ﺎﻳ ارﺷ ﻟﺎﻋ عﺎﻓد د<br />
هرادا ﺗرﻣ هﻳ ﻧﻻ ﻣا ﺗ ر د ﻗ د اﺟا د ﺎﻳ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﺧﺑ<br />
عﺎﻓد<br />
د نﻧﺎﻗ د<br />
ءاﺟا<br />
ﺣﺳ<br />
/ ﻣ<br />
ﻧ<br />
ﺣﻼﺻا<br />
تﺎﺳﺄﺗ<br />
تارﺎﺳا<br />
ﻧﺑ ﻣ<br />
رادا<br />
ﻣا د<br />
ﻳﺗاﺳ<br />
ﻣ<br />
هد اد ﻧﻧ ﻣﻟ<br />
ﺗ د ﺟدﺑ ﻣا د . ﻟ ﺧﺑ د ﺣاو ﻳ رﺳ ﻣا ﻣ ه<br />
ﻣﺎﻋ وا ﺑﻟ ﻧ ﻳ ﻣا ﻣ ﻧو ﻧﺎ وا تﺎﻣﺧ ،رادا ﻐه ﻟ <br />
ﻣا ﻣ د ﺗ ﻟ ﺣﻼﺻ ﺧو ﻋ د رادا ﻏﺎه اد<br />
– ﻓﻣ
،هرﺎﻟ ﻟﺳ د وﻧﺳ<br />
د ﻧد ﺳاد ﻳ د ،ﺗ ﺑ د . دوﻣ داز وا ﻧﺣ ﺑ<br />
هﻣ ﺎﻳﻣا : وو ﺗ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ ﺗارﺎﺳا ﻣ د ﻧوداه ﺷ ﻳ د ﻳﺎ<br />
وا هوا ﺎﻧﺎﻣور ،ﺷ نﺎﻟ ،ﻟرﺎﻳد ﻧاﻓ ،رادا ﺗارﺎﺳا ﺗﻻﺎﻳا<br />
ﺗارﺎﺳا ﺗﺎﻳز رد ﺷد ﻧﻟود<br />
د ﻧ ﻟ ؛ﻟ دﺟو هود اﻳ ﺎﻟﺎﻳا<br />
1<br />
. د دﺟﻣ رادا<br />
ﻧ د ﺧو ﺧو د ﻟﺗ هﺳ ﻧﻧوﺗ ﻣا وا ﻋﺎﻓد د ﻧر سﻼﺧا د ،د هﺑﺳ<br />
ﻣ اورﺎ ﻟوﻣ د هرﺎﻟ ءاﺟا د نﻧﺎﻗ د ﺳ ﻣ . وړﺟ ﻧﻟﺳ ﻏ ﺎرو د<br />
ﺧ ،د ﻣﺎﻣ هﺳ وﻧﺳ ﻟ ﻧوژ رو وو مﺎﻋ د دﺎﻓ رادا وا ﺧا<br />
ﺑ ،سﻼﺧا<br />
ﻓﺎ وا لﻌﻣ ﻳ ﻟ ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د و اد ﻳﺎ ﻣﻻ ﻳ ﻳروﺎﻧ ﻏد د ﺧو ﻳډ<br />
سﻼﺧا ﺗ رو نﺎﻣا اد ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﺟدﺑ د . د ﻧ ﺧﺑ شﺎﻌﻣ<br />
. ﺑﺑ ﻐه وا ه نﺎ ﻳ ﻧﻣﻻ ، <br />
؟د ﺗ ﺟدﺑ د ﻣا د هﺳ ورادا ورﻧ ﻟ ﻟود د<br />
د . د ﻧورﺳ ﻟود رﻧ ﻟ د ﻊﺑﺎﺗ ه ورﺎورﻻ وا ﺗارﻣ ﺷ ﻳ د رﺳ ﻣا<br />
ﻧ وا ﻟ ﻧو ﺗ ﻧرﺳ ورﻧ د ﻣﺣ د ﻳﺎﺑ ﺳو ﻧوړﺟ ﺟدﺑ د رﺳ ﻣا د<br />
ﺳو د ﻧوړﺟ ﺟدﺑ د رﺳ ﻣا د ﺧو ﻋ . و ﺧﺑ ﺑ ﻓﺎﺷ ﻟ ﻟ<br />
. ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧﻧ ﻟ ه هرﻧ ﻧرﺎ وا ﺗ ﺻﺧ ﻧﺎ وا ب<br />
رﺎ ﻧﺎﺑ<br />
ﺻﺧ ﺳﺎﺳ ﻐه د ﺳو د ﺗ ﻬﻣ ﻳ ﻧوړﺟ ﺟدﺑ ﻣا د<br />
ﺟدﺑ ﻣا د ﺧ ، هرﺎﺷا ﺗ ﻧﺑﺎﻧا ﺳﺎﺳ ﻬﻣ ﻟ ﻳ ﺗ ﺟدﺑ ﻣﺎﻋ ل . د<br />
داه ﻳ هزاﻧا ﻐه . د بﺎﻧا ﺳﺎﺳ سﺎﺣ وا ړو وﻟ د ﻳ ﺗ ﻧﺎ ﺗ<br />
ﺷادﺑ ښا<br />
د ﻟ هﻳ ﻟ هړا ر ﻧﺗ ﺳﺎﺳ ،ﻓﻣ ﻣا ﻳ<br />
ﺳ لاﻳﻧ ﺎﻳ ( ﻧﻣﺟ ﻳﺎﺟ)<br />
هد ﺳ ﺳ ﻳ د ﻐه ( ﺟرﺎﺧ ه وا ﺧاد ه)<br />
ﻌﻣ<br />
وا ﻟ ﻳﺎ ﻬﻣ هرﺎﻟ ماﺳا وا ﻌﻳﺎﺻ ﻣ د ﺧو ﻳډ ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد .( ﺗ لاﻳﻧ)<br />
د ﺧو ﻋ ﺗ ﺟدﺑ ﻣا . ﻣﺎﺗ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺳﺎﺳ ﻧر د ﻧﺧو<br />
ﺗ هرﺎ ، لﻟ هرﺎﻟ عﺎﻓد د داه ﻳ راﻣ د : هد ﺳو هﻳ ﻟﺎ ﻧﻬﺑ<br />
اﻟ ﻧوداه ورﻧ د ﺟو د ﻧ ،هد ﻧﺎﻧ هرﺎ ﻟﺎ ﻧﺗار د ﻐه د ﻟﺎ ﻧﻬﺑ <br />
ﻧﻣ د ﻟ ها ﺳﺎﺳ د ﻟوړﺟ ﺟدﺑ<br />
د رﺳ ﻣا د . هد ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ﺗ ﻗد<br />
. هد ﻬﻣ ﻟ ﺗ ﺧاﻣ ﻟﺎﻌﻓ ﻟ<br />
. ﺧاو هړﺎﻏ ﻟ ﻐه د ﻳﺎﺑ عﺎﺗا هد ﻣﺎﻋ هﻳ ﻣا ﻧﻬﺑ وا ﻧر داه ﻳ د<br />
سﻻ رﻧ ﻐه ﻟ ﺗ د ﺟ ﻟ ﻧﺑﻣوړ ﻬﻣ ﻣﺎﻋ ﻐه د ﺣ ﻣا<br />
سﻻ ﺗ ﻧزور وا ﻧو وا ﻳﺎﺳه ،ﻟاﻋ ﻟ ،داز ﺷ ،ترﺎﻋ ﺑ . ﻧ ﻼﺗار ﺗ<br />
ﻳ ﺳاد ،ﺷ ﻻ هدو لﺎﻳﺎ نوﻣ ﻳ اﻳ ﻣﺎﻋ ﺳاد رﻧ وا ﺳر<br />
. ﻧﺎ ﻣا و ه د لﺎﻳﺎ<br />
ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻧﻧا ﻏد ﻳړا وا ﺳﻬﻓ ورادا ﺗارﺎﺳا ﻧوداه ﻣ د<br />
:<br />
http://www.intelligencesearch.com/intelligenceagencies.html;www.fas.org/irp/world/index.html;http://en.wikipedia.org/List_of_intelligence_agencies<br />
199<br />
1<br />
-
ﺳ ﻳډ ﺧو ﻳډ ﺳ بﻣﻏا د ﻟﺎ<br />
ﻣا ﻳ د فﻼﺧ ﻟﺎ ﻣﺎﻋ ورﻧ د ﺧ<br />
هﺎﺳد ﻋﺎﻓد ﻳ ﻳﺎﺑ ﻟاو<br />
هﻣ ﺎﻳ ﺳو لوډ ،ﺗﺳ ﺷ ،ﺗ ﺑ د . د<br />
د هد ﺎﺗړا ﺗرو ﺧو ﺟ د ﻓ ﻋﺎﻓد ﻐه ؟ﺷ ﺑﺎﺛ ﻣﻏا ﺗ ﻧاړو<br />
ﻐه د : ا ﻧﻧ ﺻﺎﺧ ه ﻣا<br />
ﻧر ؟ﺷ ﺑﺎﻳزرا لوډ ﺧو ﻟﺳ<br />
ر ؟ﺷ بﺎﺣ ﻧ ، لﻟ اﻟ ﺗﺎﻣﺧ ﺗارﺎﺳا وا ﻟ د بﻣﻏا<br />
دﺎﻋا ﺑ وا هﻳو رد ﻟ ﻟ د ﻳﺎ تﺛ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د وا ،تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﺗﺎﻣﻌﻣ د نﺎﻧﺎﺑﻗ ﻧوﻏﺳ د بﻣﻏاﻏ ﺗﺎﺳﺄﺗ د ﻟود د وا و رﺎ ﺳ و هدﺟﻣ<br />
وا ﻧو ﻣﺎﻋ د ،ﻼﻣ)<br />
ﺗ ﻟﺎ ورﻧ د ﻣﺣ د . ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ﻟرو<br />
ﺗاﺟا د ( ﺷ لﺎﻌﺳا ﺗ ﺧﺎﺷ ﻳ د ﺷ ﻧ هدز غرﺎﻓ د لﺎ ه ﻟﺎ ﻧزور<br />
ﻳ اد ﺧ ، ا ه ﻧﻧ رﻧ ﺗ ﺗ ﺟدﺑ ﻣا<br />
د وﺎﺗﻧ ﻏد ﻧﺧﺎﺷ <br />
. هد ﻧ هﻧد ﻣﻏ<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ د ا ﺗﺎﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣ ﺳﺎﺣ ﻣا د ،د هﺑﺳ<br />
ﺟدﺑ ﻐه)<br />
ﻧﻣاو . ﻣ رﺎ د ، لﻧ مﺎ ﻟﺎ ﻣﺎﻋ ورﻧ <br />
ﻧ ﻳ ﻧوﺳ ﻧوړا ﻧﻟ د وا تﺎﺟ ﺧ ،ﺷ ا ﻣﺎﺷ ﺟدﺑ ﻋﻣ ﺷ ا<br />
هرﺎﻟ ﺗﺎﻋ ﺎﻳ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺗارﺎﺳا ،ﺗﺎراﺗ ،ﻳﺎﻣ ،ﻧ ﻋﺎﻓد د ﻳډ ( ﻳﺑﺑ<br />
د ﺑ ﺧ ﻣﺎﻋ ﻟ اﻳ ﻧ ﻳ ﻧﻟ ﺣ وا فه ،ﻳه ﺗﺎﻋ د . لا هرﻻ<br />
ﺳاد د ﻳﺎﺑ هړاود نﺎﻟرﺎ وا ﻟ ﻧﻣ ﺟو د . ﺗﺎﺳ ه وﻏ ﻳا ﻟ نﺎﻟرﺎ<br />
ﻧ رو هزﺎﺟا وا ﺷ ﻟ ﺳ ﻟرو بﺎﺣ ﻳ ړوﻣ د هرﺎﻟ ﻌﺗ د ﻟﺎﻌﻓ<br />
. ﺷ ﻟ ﻟ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻟد لﻌﻣ ﻳ ﻟ ﺗ هﻗ اﺟا<br />
ﻳﺗ (FOIA) نوﺗ ﻳ داز د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻧوداه ﺷ تﺎﻳز ﻳ هرﺎﻟ ﻟ د رﺎ د د<br />
سﻻ د ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺷ ﻻ و ﻣ ﻟ ﻐه د د مﻧ ﻧاﻗ ﻐه د ﺣ د<br />
د ﺷ ا ءﺎﺳا نوﺗ ﻟ (FOIA) د ﺗﺎﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣﻣ وا ﺳ د . ﻟو ﺣ ﺳر<br />
و ﻳﺎﺑ مﻣ وا ﺳ تﺎﻣﻌﻣ م ﺷ ا ﻧﺎور وا ﺗ ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ د ه ﻳﺎﺑ اد وا<br />
ﻧﺎﻟرﺎ د ﻧﻧﺎﻗ FOIA د . ﻧ وا ﺷ ﻟدﻟرد ﺳر سﻻ ﺗ ﻐه وا اﻟ ﺎ د ،ﺷ<br />
ﺗ بﺎ وا بﺎﺣ هﻗ<br />
اﺟا ﺗ رو ﺳو ﻧﻧﺎﻗ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د وا وﻏ<br />
ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣﻣ هرﺎﻟ وﻏ ﺻﺎﺧ نﺎﻟرﺎ د . ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻓﺎﺷ رﻻ د ﻟ وا <br />
ﺟدﺑ وا ﻧﻣاو ﻣﻣ د ﺣ ﺗ ﻟو دﺟو مﻧﺎﻣ ﻧﻧﺎﻗ ﻳﺎﺑ ،ﻟ هزﺎﺟا ﺳر سﻻ د<br />
. ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ لرو بﺎﺣ ﻳ ﺗ هرﺎﻟ<br />
د اد ،ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﻧ ﺗ ﻣ ﺗ ﻟ ﺟدﺑ ﻳ د ﻳﺎﺑ ړﺟ<br />
ﺑ ﻳ<br />
وﻳډ . ﻳړﺟ رﻻ ﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا وا ﻟ نﻼ دﻣ دږوا ﻳ د ﻟﺎ ﻋﺎﻓد وا ﻣا<br />
د . هد ﺧﺑ هﻳ ﺳو ﻣواﻣ ﻳ د ﻟﻏر وا ﺗﺎﺣﻼﺻا د تﺎﺳﺄﺗ رﺳ ﻣا د ﻧوداه<br />
وا ﻧا د ،نﻟﺑ ﻊﻳﺳ ﻳﺎﺳو ﺗ د ،ﺳوار نﻟﺑ ،ل ﻣ ،ل ﻧا ﻟاﺳو<br />
ﺻﺧ د وا لرو هرﺎﺟا ﻟﺎﻌﻓ ﻟ ﻳ د ،ﻗاﻣ وا راﻳﺧ ،تﺎراﺗ ﻧﺳ د ﺳو<br />
ﻟ <br />
ﻧﺧو ﺳورو د د تﺎﻋﻣ ﻐه ل اد لﺧا ﻧﺷ ﻣا وا <br />
د ه ﺧو ﻳډ رادا ﻗ اﺟا د نﻧﺎﻗ د . د ﺷ ﻣﺎﻣ هﺳرو ﻟ ﻧ<br />
ﺑ ﺗﺎﻋﻼا د ،ﻳﺎﺳو ﺗ ﻣ ﺗ ړوار ﻟاﺗﺎﻳز ﺗ ﺟدﺑ ﺧ<br />
ﻧﻓ<br />
وا تﺎﻧﺎﻣا « »<br />
ﻧﻻ رﺎﻌﺷ ﺗ زرﺎﻣ مﻳروﺗ د ﺧو ﺳوا وا ﻣﻳز<br />
. ﺷ ا ﺗ وا هر تﺎﺣﻼﺻا ﻏد ﺗ هد ﺳو هﺳ ﺟدﺑ ﺗ هﻟ . ﺳﻻﺗ<br />
ﻳ د هد اد رﺎﺳ ﻣﻋ ﺟو د ﻧ ؛ ﺗ ﺟدﺑ د ﻧﻣﺎ ﻟﺎﻬﻣدږوا ﻏد<br />
.<br />
ﺷ ﻟﻧو ﻧﻻ<br />
ﻧ وا رﻏ ﺗ ﺟدﺑ ﺎ و د ﺗ ﺟدﺑ ﻳ<br />
200
201<br />
تﺎﻣﻌﻣ ه نارود<br />
ﺟدﺑ د<br />
هدو ﻬﻣ ﻟ ﺟدﺑ ﻳ ﻳ د ﻐه د ټﺎ ﻧﺎﻣز ﻐه نارود ﺟدﺑ د<br />
هﺳ ﻧووا<br />
ﺳ ر نارود ﺟدﺑ د ﻳﺎﺑ ﺗ ﺟدﺑ . ﻧوزرا وا ﺗ ،لﻧ ﺗ : <br />
وا ﻧﻧ ﻣﺎﺷ وا ه .( ﺳﺎﻣ ﺎﻳ <br />
ﻟﺎﻣ)<br />
ﻧوزرا<br />
،تاﺟا<br />
،رﻣ ،ح : ﺗ<br />
ﻧﻻ ذﻧ وا ﻧوزرا ﺗ ﺳو ﻏد د ﻟوﻣ ﻟ ﻧﻣ د اد وا ﻟ ﺗ هﺳ<br />
ړﺎﻐﺑﻟ<br />
. ﻧو<br />
ﻧوزرا - <br />
ح -١<br />
ﺟدﺑ<br />
نارود<br />
ءاﺟا<br />
– ٣<br />
رﻣ - ٢<br />
ح ﺟدﺑ د<br />
لﺎ ﻟﺎﻣ ﻧﺗار د هد ﺳو هﻳ<br />
ﻐه وﺗاوﺧ د ﻧد ﻗ اﺟا د ح ﺟدﺑ د<br />
اﺟا . ﻳوو هﺳ ﻧد ﻐه د ﻧ وا ﻣ ﻧﺗرازو د ﻧ ﺟدﺑ هدﺟﻣ هرﺎﻟ<br />
. ﻧاړو ﺗ ( ترازو ﻟﺎﻣ د)<br />
رادا ﻣ ﻳ ﻧوﻳﻧاړو ﺟدﺑ ﺧ ( ﻧﺗرازو)<br />
رادا<br />
ﻐه د ﻣ ﻟ ﻏ ﻐه د وا فه ﻣ<br />
ﺧ د ترازو د ،ﺧﻣ ﻣ د ﻣﺣ د ﻧﺗرازو<br />
ه . ح وﺎﺗړا ﺟدﺑ ﺧ ،ﻣ ﻟ ﻧورﻻ د ، ﻧاړو اﻟ ﻧﺎ ﺑﻼﺑد<br />
د لﺎ ﻟﺎﻣ د ﻳ ترازو ﻟﺎﻣ د ًﻻﻌﻣ ،د ﻟ ﻟاﺗﺎﻳز د ﺟدﺑ د ًﻻﻌﻣ ترازو<br />
ﻟاﻧﺳ وا نﻟﺑ ﻐه . ﺗ ﻣار نﻟﺑ ﻐه ﻣ ﻟ ﻧﺑﻣوړ ﻣ د وا ﻧﻳدوﻣ<br />
د ﻟﺎﻣ د ﺗ ﻧﺗرازو ﻓﻣ ورﻧ د ﺑ ، ودﺟﻣ د اﻳ ﻧ ، ﺗ ﻣار <br />
اﻟ اﺟا د وا هدﻣ ﺟدﺑ هﻳ ، ﺎ ﺳو د د . ﻟ هړا ه ر تﻗ ترازو<br />
. ﻧاړو هرﺎﻟ رﻣ<br />
ﺳورو د ﺗ نﺎﻟرﺎ وا ﻓاﻣ
؟ﻧو ﻧﻻ ذﻧ ﺗ ح ﺟدﺑ د ﺷ ﻻ ﻧ ﻟ ﻧﻣ<br />
وا وا ﻣﻣ ترﺻ ﺎﺷﺗ وزاورد ﻟﺗ د ﻧد اﺟا د ا وا ﻏد - نارود ﺟدﺑ د<br />
ﺳﺎﺳ ﺷ ﻻ<br />
ﻧﺑ ﻣﺎﻋ وا ﻧﺎﻟرﺎ هﺎﺑ ﺧ . ﻧ ﺧاﻣ ه نﺎﻟرﺎ ﻧوداه<br />
. ړوار ﻧﻻ ذﻧ ﺗ ﺳو ﺣ د ﺟدﺑ د اورﺎ ړړﻟ اﺟا د وا ﻧوﻧ<br />
ﻧوړﺟ نﻼ ﻋﺎﻓد لﺎﻬﻣ دږوا د وا ﻧﺑﻣوړ د رﺳ ﻣا د تﺎﻳز نﺎﻟرﺎ هﻣ<br />
ﻧﻣ هﻣه ،و ﺧد ( ﻧﻏ ﻣﻋ وا ﻋﺎﺳا ،حﺎﻀﺳا ،ﻳو وا )<br />
ﻧﺑ<br />
وا وړﺟ ﺟدﺑ ﻧ ﻣﺣ ﻟو ﺳر سﻻ تﺎﻳز ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻐه ﺷ ﻻ ﻟ<br />
. ﻧاړو ړﺟ ﻳﺑ وا ﻧوﻳﻧاړو ﺧ هړا د ا تﺎﻧﺎﻣا اد<br />
ﺳو ﻏد . ﺷ ح نﻼ ﻳ ﻳﺎﺑ ﺟدﺑ ﺷ ﺗ ﺗ رﺳ ﻣا<br />
1<br />
اﺟا د ﻟﺎ وا ورﻼﻧ وﺑ ،ﻳﺗاﺳ ﻣا ﻣ د ﻟ ﻧوﺳ ﻣﺎﻋ ًﻻﻌﻣ<br />
ًﺎﺗرﻣ اﻟ نﺎﻟرﺎ د ﻧوداه ﺎﻳ – ﻗ ، ﻓاﻣ وا ﻳردﺎﺻ اﻟ<br />
ﻧﺎ ﺗ ورادا ﻟود وا ﻳﻌﺗ ﻧﺑﻣوړ وا ﻧﻓه ، ﻣ ﻧوﺳ لوډ ﻏد . ح<br />
ه ﻟﺎ ﻣا ﻣ د هدﻣ ﻟﺎﻬﻣ ﻣ هﻳ ﻌﻳ ، ﺧﺑ رو تﺎﻧﺎﻣا وا ﻧﻟوﻣ<br />
،ﺳ ﺷ نﻼ ﻟ ﻋﺎﻓد د ﺷ ا ودﺎﺳا ﻏد . ﻧاړو ﻧ ﻣﻋ ﻳ<br />
ﺧا ﺧﺑ د ﺗﺎﻋ<br />
ﻟﺳ د ترﺻ نﺎﻣا د وا تﺎراﺗ ﺳو د ،ﻟﺎ ﺗﻼﺗ<br />
ﺷ ﺗ د ﻟ ﻣ ﺟو د ﻧ . و دﺟﻣ ﻧورﻻ ه ﻳاﺷ د<br />
لو ﻧوﺳ ﻧوړﺟ د نﻼ ﻟﺎﻬﻣدږوا ﻏد د هد هرﻏ ،ﺷ ﻟﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ﺟدﺑ<br />
د رﺳ ﻣا د ﺑ ﻣﺎﻋ ﻌﺗ ﻐه د وا نو نﺎﻟرﺎ د ﻳﺗ ودﺎﺳا ﻏد د . ﺷ<br />
ﻟ ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . مﻗ رو ﻳ هرﺎﻟ ﻟرو بﺎﺣ د ﺟدﺑ <br />
ﺎر ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﻬﻣ ﺗ ،هﺳ ﺳر وﻟډ ﻟ زاراه وا و رﺎه هﺳ نﺎﻟرﺎ<br />
. او<br />
ټﺎ ٢ -٨<br />
ﻧودﻣ<br />
ﺎ د ﻟ د ﻗ ه ﺟدﺑ د<br />
. ﻟ واﺗ ر ﻧﻟ لﺎ ﻟﺎﻣ ﺗ د ﺳ ﺷ لﻧ مﺎ ﻟ د<br />
. ﺳﺎﻣ سﺎﺳا ﻓ ﻳ د ﻳﺎﻋ ﻣ ﻟﺎﺧﺎﻧ د ﺳ ﻟ د<br />
ﺧ ﺗﺎﻧ ﺗ ﺑ د ،و ﻟﺗ ه ر ﻓاﻣ ﻟاﻳﻧ ﺷ ا ﺳ ﻟ د<br />
ﺗ هرﺎﻟ عﺎﻓد د هود ﺳ ﻳﺎﻋ ﻣ ﻟﺎﺧﺎﻧ<br />
ﺧ د رﺎﺳ ﺗ ﻳﻣ<br />
. <br />
د ﻧوداه ورﻧ<br />
ﺗ ﺑ د ،هد ﻟﺗ ه ر ﻧﺎﻧ وا ﻧورﺎﻌﻣ ﻧﻬﺑ ﺳ ﻟ د<br />
د ﻳﺎﻋ ﻣ ﻟﺎﺧﺎﻧ د ﺎﻳ ﺳ ﻋﺎﺗا<br />
د ،ﻓﻣ<br />
هﻣ ﺗ ﻋا هرﺎﻟ رﺳ ﻋ<br />
. ﻣ ﻟ ﻓ<br />
ﻟ ﻧﺑﻣوړ ﻣ ﻳﺷ<br />
ﻓاﻣ د وا ټﺎ ﻳاﺷ ﻳﻧ<br />
د اﻳ ﺳ ﻟ د<br />
و ﺣ وا ﺎﻏور ،ﻧزور وا ﻧو ﻟ)<br />
ﻧﺑﻣوړ<br />
ورﻧ د ﻌﻳ ،<br />
ﺎ ﻣ<br />
. رﻻ ﻟ و ﺗ د هﺳ ( ﻗاﻣ<br />
ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻲﻧﻧا ﻏد ﻳړا ﺗ ﻧوﺳ نﻼ ﻋﺎﻓد رﻧ وا ﻳﺗاﺳ ﻣا ﻣ هزﺎﺗ وا ﻳﻧ<br />
:<br />
http://merln.ndu.edu/whitepapers.html<br />
202<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
1<br />
-
وا ﺧﺑ ﻗﻼﻋ ﻣ ﻣ ﻐه ﻟ ﺳ ﺑﻼﺑ هود ح ﺟدﺑ د<br />
ﻟﺎﺳ هﺳ رادا<br />
؛(<br />
ل ﺗ ﺗ رﺳ ﻣا)<br />
ﺎ ﻧﺑﻣوړ ﻣ د -ﻟا<br />
.( ل ﺗ ﻧد رﺳ ﻣا د)<br />
ﺎ ﻧﺑﻣوړ ﻣا د -ب<br />
د ل ﺗ ﻏد . ﻧ هړا ﺗ ﺗ ودﺟﻣ د ﻣﺗ ﻧﺗرازو د ﺎ ﻧﺑﻣوړ ﻣ د<br />
ﺳﺎﺳ ﻣﺣ د هرﺎﻟ ﺎﻣ ﻧﺗار د ( هدو دﺎﻗا ،ﺎﻏور ،ﻣا)<br />
ﻧرﺳ ﻟﺎﺳ د ﻟ<br />
1<br />
هرﺎﻟ ﺣ د « ﻟﺎﺳ ﻣﺗ ﻳﺗ د ډوډ د ﺎﻳ »<br />
د ﻣﺣ هرﻻ ﻐه . و ﻧﺑﺎﻧا<br />
رد هړا د . هد عﻣ ﻬﻣ هﻳډ هﻳ ﺗ د ﺟدﺑ د ﻧوداه وا ﻧاړو<br />
: ﻳﻟو رﺎ ﺷ ا ﻧورﺎﻌﻣ<br />
وا ﻧﻳرﻣﺎﻣ ،ﻧ د رادا ﻣا د ﻳﺎﺑ ، ﺗ ﺗ رﺳ ﻣا هزاﻧا د -١<br />
؛ﺷ لﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ ه فرﺎﻣ لﺎﻬﻣ دږوا ؛و ﺑﺎﻣ ﻣ د ﺑ وﻧد<br />
د ﻳﺎﺑ فرﺎﻣ دﻣ دږوا ؛و ﺑاﺑ هﺳ ﺗﺎﻧﺎﻣا دﺎﻗا د ﻳﺎﺑ ﻧﻟ ﻣا ﺷ نﻼ -٢<br />
. ﻟو ﻳړا هﺳ ﻳوﻧاړو دﺎﻗا ﻟ دﻣ ﻣ<br />
. و ړو ﻣ د ﺳ ﻟ د ﻳﺎﺑ ﻟﺎﻣ رﺳ ﻣا د -٣<br />
د رادا ه د وا ړﺟ رﺳ ﻣا ﻣ د ﺗﺎﻳز ﺗ ﺎ ﻧﺑﻣوړ رﺳ ﻣا د<br />
د ﺳ ﺗ د ﻌﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ د ﻣﺗ ورادا د ﺧو ﻳډ ﻐه . ﻟ هړا ر ذﻧ ړﺟ<br />
. ﺳ ﻟﺎﺳ<br />
203<br />
رﻣ ﺟدﺑ د<br />
نﻟﺑ ، ﻧﺎﺑ ﻐه : ﻟ ﻧ ﻬﻣ ﻳډ ﻳ نﺎﻟرﺎ وا رﻣ د ﺟدﺑ د<br />
2<br />
ﻣﺎﻋ ﺗ ﺣﻼﺻ ﻧﺎﻟرﺎ ﺗﺎﻟﺎﻣ وا ﻟ ﻣﺎﻋ ل د . رو ﻧﻧﺎﻗ ﺗ ﻐه وا ړوار<br />
لﺷ ﻟﺻا رﻣ د ﺳاﻳد ﻧﺎﻟرﺎ د وا ﻳاو « او نﻧﺎﻗ د»<br />
ړﺟ ﺗﺎﻟﺎﻣ<br />
. <br />
ټﺎ ٣ -٨<br />
ﻧرﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﺟدﺑ ﻟود د<br />
؟د ﻳ ﻳﺎ . هد نﻧﺎﻗ ﻳ ﺟدﺑ ﻟود ﻧوداه وﻳډ<br />
<br />
ﺗ د ﺟو د ﻧ ؛ﺷ رو اﻟ نﺎﻟرﺎ د ﻳﺎﺑ ﺣﻼﺻ ﺟدﺑ د ﺗ نﻧﺎﻗ ﻳ د -١<br />
. ﻧﺎ نو د نﺎﻟرﺎ د ﺳو ﻟﻧ<br />
ﺎ ﻧﻧا ﻧوﺳ ﺟدﺑ . ﻟو ﺳر سﻻ ﺗرو و ل هد ﺛو ﻣﺎﻋ ﻳ نﻧﺎﻗ ﻳ -٢<br />
. د دﺟﻣ ﻧﻧﺑﺎ ﺎﻳ<br />
ﻳﺎﻋ ﺧ ﻟ . د لﺎﻣ « ﺣﺳ نﺎﻣا د ﺗﻻﻣ د»<br />
دﺎﻗا ﺳﻼ د لډﺎﻣ ﻳﺗ « دوډ وا »<br />
د حﻼﺻا -<br />
ﺑ ﺎﻳ وا ډوډ ﺎﻳ ﻧار ﺎﻳ . دږ ﻧﺎ ﻧﻣ ورﻧ وا ﻣا ﺎﻳ ﻧو ﺗ ﺧ ﻳﺎﺑ داه ﻳ ،ﺷ ړﻟ<br />
ﺷ تﺎﻳز ﺧو ﻐه اﻳ ﺳﺎﺗ : ﻳﺗ ،ﻟ دﺟو بﺎﻧا ه هرﻣ ﻣﻧ « ﻊﻗﻣ ﻟ»<br />
د زاراه لډﺎﻣ ﻏد . هړاود<br />
. و ﻧ فﺻ ﺷ ﺑ ﻳ ړوار ﺗ سﻻ<br />
2<br />
ور ﻟ ادﺎﻧﺎ : ﻟ دﺟو ﻧوداه ﻳﺎﺳا . ﻳﺗ ﻳ لﺎ ه ﻟ نﻧﺎﻗ ﻟود ﻳ ﺟدﺑ د ﻧوداه تﺎﻳز ﻳډ ﻧ د -<br />
.<br />
هﺳ وﺷ ﻟ تﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا<br />
ﺎﻳ هﺳ ﻧاﻗ ٢٣ ﻟ ﻟﺎه ،هﺳ ﻧاﻗ ﺟدﺑ<br />
1
. د ړو اﺳ د ﻧوﻏﺳ اورﺎ ﺎﻳ ﻣ د نﻧﺎﻗ ﻟ ﺟدﺑ د -٣<br />
؟د ﺗ ﻣﺗ ﻧاﻗ دﺎﻋ د وا نﻧﺎﻗ ﺟدﺑ ﻟود د<br />
. ﻧاړو وا ح ﻳﻧاړو ﺟدﺑ د ﺷ ﻻ ﻣﺣ اﻳ -١<br />
ﻧﺎﻟرﺎ هﺳ ترو د ﻟود د ﻊﻣ ﻟﺎﻣ د هرﺎﻟ ﻏ ﻟاﺗﺎﻳز لوډه د ﺟدﺑ د -٢<br />
. د دوﻣ ا تﻼﻳﻌﺗ<br />
ﺟ هود نﺎﻟرﺎ ؛ﻟ نو ﺳو ﺟدﺑ د ًﻻﻌﻣ <br />
ﻧورﺳ ﻟ د -٣<br />
. رﺎ ﻧﺎﺑ ﻳﻧاړو ﺟدﺑ د ﺧو هﻳ ﺟ هړاود ،ﻟو<br />
د ﺳو ﺳ هﺳ ﺧو ﻟ . ﻧﺎ ﺧو تﺎﻳز هرﺎﻟ رﻣ د ﺟدﺑ د لﺎه ﻧﻧﺎﻟرﺎ<br />
ﺷﺎﻣ وود ﺗ ﻳ ﻟ ﻳﺎﺑ ﺳو ﻏد . هد رو وا ﺣ هرﺎﻟ رﻣ د ﺟدﺑ د اﻟ نﺎﻟرﺎ<br />
: ﻟو ﻳﺎﺑ ﻧوﻋ هود وا ﻧو ﺧو ر<br />
ل ﻧاړو دﺎﻬ د ﺟدﺑ د<br />
. ﺧو ﻓﺎ هرﺎﻟ ﻟرو أر وا ﺑ ،ﺗ د<br />
: د لوډ ﻧﻻ ﺳو ﻧﺎﻟرﺎ هرﺎﻟ ﻳﺗ د ﺟدﺑ د ﺗ ﻣﻋ <br />
؛ﻟ ﻧوا ﺎﻳ رو هرﺎﻟ ﻌﻟﺎﻣ د ودﺎﺳا د ﺟدﺑ د ﻏ ﻧﺎﻟرﺎ<br />
د ﻣﺣ د ﻧﻻ او ﻧﻧﺎﻗ ﺗ ﻣﺗ د ﻧورﺳ ﻣ د ﻳﻧاړو ﺟدﺑ د<br />
ﻣﺣ وا ناﻳزو . ﺷ ﻳو ،ﻧﺎﺑ هﺳ ﺗ ﺗ ﻟﺎﻣ ﺷ دﺎﻬ هرﺎﻟ ورادا<br />
تﺎﻣﻌﻣ ﻓﺎا ترﺻ ﻏ د ، ﻧاړو<br />
ﺗ ﻏد ﺟدﺑ ﺧ اورﺎ<br />
ﻊﻧﺎﻗ ﻧﺎﺑ ترو ﻏ د ﺟدﺑ ﺧ د ﻏ ﻧﺎﻟرﺎ ﺗ ﻣﻋ وا <br />
؛ رﺎﺳ ﻳړا هرﺎﻟ ﻳﻌﺗ د ﺟدﺑ د هﺳراو ﺧ . <br />
رﺎﺳ ﺷ ﻧاړو<br />
اﻟ د ،ﻧ ﻧﻻ رﻏ ﺗ ﻳﻧاړو ل ﺟدﺑ د ﺟدﺑ د<br />
ﻟ د ﻟود د ،(<br />
ﻌﺗ ﺳو ﺟدﺑ د د ﻧ رﻣ اد)<br />
ﻧﺎﺑ<br />
؛ ﻧاړو ﺗ ﻧﻏ نﺎﻟرﺎ د ﺟدﺑ ﺎﺑ وا ﻧاړو تر ﻳ ه مﺎﺳا د ﺟدﺑ<br />
ﺗﻼﻳﻌﺗ ﻳﺷ ﻧاړو<br />
اﻟ د ،رو ﻳأر ﺗ ﻓ ه ﺟدﺑ د هﻧﻏ ﻣﻋ نﺎﻟرﺎ د<br />
. نﻧﺎﻗ ﺟدﺑ د ﻟود د ﻣ ﺷ ﻓاﻣ<br />
. ﻧﺎﺑ<br />
ﻏار ﺗ سﻻ د : د ﺗ ر ﻧورﻓ وود ًﺎﺳﺎﺳا ﻧ ﻧاﺗ اﺟا نﺎﻟرﺎ د وا ﻏد <br />
. رو نﻟﺑ ﺗ ﺟدﺑ ﺣﻼﺻ ﺣ وا ﻟﻌﻣ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
ﻣ و ﺳ ﺷ ړﺟ ﺎ ﻳ د ﻟاودږوا ﺷ ا<br />
ﻳﻧاړو ﺟدﺑ د<br />
ﺷ ا ﻐه ﺧ ،و جرد ﻋﻣ ﻣﻋ هﻳ ﻳﺷ ﺗ د ﺗ ورادا ﻣ <br />
د ﻟ ﻧوداه ﺳ ﺟدﺑ د . هﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗ وا ﻟ و ﺎ ﻧ ﺳ<br />
مﻼﻗا ﺟدﺑ ر <br />
١٠٠٠ ﺗ ٠٠ د لﺎﺗ وا ﻧﻼﻳز ﻧ ،نﺎﺎﺟ<br />
،ه ،ﻳرﻬﺟ<br />
204<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ر ٢٠٠٠ ﺗ ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا وا ﻳﺳ ،ورﺎﻧ ،ﺎﻟﺎﻳا ،رﺎﻧد ،ﻳﺗا . ﻟ<br />
1<br />
. ړوا<br />
٢٠٠٠ ﻟ ﺗ وا ﻧﺎﺳا ،نﺎﻟ وا ﺳر<br />
ﻣ ﻐه د ﻟﺗ ر د ﺧﺎﺷ ﻳړا ﻏا د نﺎﻟرﺎ<br />
د ﺳو ﺟدﺑ د ،هود<br />
د وا رﻣ د ﺟدﺑ د . ﻟ ذﻧ ﻧﺎﺑ ﻣ ﺟدﺑ د ﺳو ﻳﻌﺗ د <br />
2<br />
هرﺎﻟ ﻳﻌﺗ د ﺟدﺑ د : ﻟ دﺟو ﻧﻟډﺎﻣ رد هرﺎﻟ ﻟاﻧ د ﻧﺣﻼﺻ ﻧﻧﺎﻗ د ﻧﻧﺎﻟرﺎ<br />
دوﻣ هرﺎﻟ ﻳﻌﺗ د ﺟدﺑ د وا ﻧﺣﻼﺻ ﻣ ﻧ هرﺎﻟ ﻳﻌﺗ د ﺟدﺑ<br />
د ،ﻧﺣﻼﺻ ﻣﺎﻧ<br />
. ﻧﺣﻼﺻ<br />
ﻳﻧاړو ﺟدﺑ د ﺷ ﻻ نﺎﻟرﺎ هد اد ﻌﻣ ﻧﺣﻼﺻ وﻣﺎﻧ د هرﺎﻟ ﻳﻌﺗ د ﺟدﺑ د<br />
لوډ ﻏد ﻳﻌﺗ د ﺎﻟ ﻧ ﻟ . و ﻧوﻳﻧاړو ﻧ ﻧﻟ د ﺧ وا رو نﻟﺑ ﺗ<br />
د . ﻟو هﺳ ﻟ ﺟدﺑ دﺎﻬ ﻟ اﻟ ﻣﺣ د رو هزﺎﺟا ﺗ نﺎﻟرﺎ ﻧﺣﻼﺻ<br />
د ﻌﻳ ﻗ اﺟا د ﺣ ﺣﻼﺻ سﻧﺎ د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا د ح ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد<br />
وا ﺗ ﺟدﺑ ﻏد سﻧﺎ ،د تﺎﻳز ﻳډ ه ﺟدﺑ ﺷ ﻧاړو اﻟ ر رﻬﺟ<br />
رﺎﻧد وا ﻟﺎه د وا (Bundestag) ارﺷ ﻟارﻓ نﺎﻟ د . ړوار نﻟﺑ ﻐه هﺳ ﺗ<br />
،ﻓ ،ﺑ ،ﻳﺗا زار ﻏد . ر سﻻ ﻧﺎﺑ ﺗﻼﻳﻌﺗ ﺟدﺑ لﺎ ه ﻧﻧﺎﻟرﺎ<br />
ﻏد . د ﺧﺑ ﻧﺣﻼﺻ ودوﻣﺎﻧ ﻟ ﻧﻧﺎﻟرﺎ ه ه وا لﺎﺗ ،ورﺎﻧ ،ﺎﻟﺎﻳا<br />
. ﻟ نزو ړو مﺎ د ﺗﻼﻳﻌﺗ ﺟدﺑ ه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧوداه<br />
ر ﻐه ﺗ ﺷ ﻻ ه د ﺧﺑ ﻧﺣﻼﺻ ﻣ ﻟ ﻧﻧﺎﻟرﺎ ﻐه<br />
ﻟ دازﺎﻣ ﺎﻳ د ﺟدﺑ ﻣﻋ ﺷ ﻧاړو د اﻟ اﺟا د ړوار تﻼﻳﻌﺗ ﺟدﺑ<br />
د رو هزﺎﺟا ﺗ نﺎﻟرﺎ ﺣﻼﺻ لوډ ﻏد ﻳﻌﺗ د . وړا ﻧ او ټﺎ ﺎ<br />
ﺟدﺑ ﺳورو ﻣ ﻟ ﺗ ﻧ د وا ړوار نﻟﺑ ﻧﺑﻣوړ ﻣﺣ<br />
ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ،ﻧ<br />
ﺗ ﻣار نﻟﺑ ﻋﻣ د . ﻧو ﺗ ﻧﺎﺑ ﻧﺑﻣوړ<br />
ﻧﺧﺎﺷ ﻧورﺳ دﺎﻗا وﺳ د وا طﺎﻧا ﻟﺎﻣ ﺗ د اد ﻟد ﺣﻼﺻ ﻣ د هرﺎﻟ<br />
ﻏ د ﺑﺎﻣ ﺳوار د ﻟا د ﻗ ه ﺟدﺑ د ﻳﺎﺑ نﺎﻟرﺎ ﺟو د . ﺷ تﺎﻋاﻣ<br />
. <br />
ﺳﺄﺗ ﺳ ﻟﺎﻣ ﻧ هرﺎﻟ ﻟﺗﺎﻳز د ﺎﻳ وا هرﺎ ﺳ ﻟﺎﻣ هرﺎﻟ ﻟاﺗﺎﻳز ﺷ<br />
. ﺗ ﻣار ﻧوﻏر ﻧ ﺟدﺑ لدﻟرد ﻟﺎﻣ ﻟ وا فﻣ تﺎﻳز د د ﻟ ﺗ<br />
. ﻌﺗ لډﺎﻣ ﻏد ﻧﻧﺎﻟرﺎ ﺎﻧﺎﻣور وا ﺎﻧﺎﺳا ،ﻟ ،ﻣ ،ﻧاﻓ ،ﻳرﻬﺟ د<br />
دوﻣ ﻟ ﺳو <br />
ﻳﻌﺗ د ﺟدﺑ د د ﺷ ﻧﻧﺎﻟرﺎ ﻟ ﻳډ ﻧوداه ﺗاﻳد <br />
ﻟ دﺟﻣ ﺷ ﻻ هﻣود اﻳ ﻧﻧﺎﻟرﺎ لوډ ﻏد . و ﺧﺑ ﻧﺣﻼﺻ<br />
ﺗ ﺎﺑ هرﺎﻟ ﻧﺑﻣوړ ورﻧ د ﺟدﺑ ﺷ لﺳ د ﻟ ﺗ ، ﺗ ﻣار ﻟا<br />
ﺷ ﻧاړو اﻟ ﻟود<br />
د اﻳ ،ﻧ ﺳوار نﻟﺑ ه ﺟدﺑ ﺧ ﻐه اد ﺎﻳ ،<br />
ﻧوداه . د ﻧﻧ لډﺎﻣ ﻏد د ﻧﻧﺎﻟرﺎ ﻟوډ ﺎﻧﺎﻳﺑ د . ودر ﻳ ﺎﻳ وا ﻣ ﺎﻳ ﺟدﺑ<br />
د ﻳأر دﺎﻋا ﻧ د ﻧاړو ﻗ اﺟا د ﺗ ( ترﺻ بﻟﺎﻳﺑ د)<br />
ﺗﻼﻳﻌﺗ ﺟدﺑ<br />
ﻧ ،ه ،ﺎﻧﺎﻳﺑ ،ادﺎﻧﺎ)<br />
رو<br />
ءﺎﻌﺳا هرﻣ ﻣﺣ وا هد وﺎﻣ هﺳ رو<br />
اد ﻳ د رﻣ ﺟدﺑ د .( د ﺑ ﻧﻧﺎﻟرﺎ لوډ ﻏد د ﺑﺎﻳز وا ﺎﻳﻓا ﺑﺟ ،ﻧﻼﻳز<br />
د ﻧوا ورﻧ نارود د ﺣ د ﺟدﺑ د ﺷ ا ﺎﺗﻧ ﺣﻼﺻ ﻧﻧﺎﻗ لوډ<br />
. ﺷ ﻓﻼﺗ<br />
هﺳ ﺧاﻣ ﻟﺎﻌﻓ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ وا ﻧﻧﺎﻟرﺎ<br />
1 - OSCD, Budget Practice and Procedures Survey, Part III- Passing the budget, 2007, available online at<br />
http://webnet4.osced.org/budgeting/Budgeting.aspx<br />
2 Ibid<br />
205
؟ړوار ﻧﻻ ذﻧ ﺗ رﻣ ﺟدﺑ د ﺷ ﻻ ﻧ ﻟ ﻧﻣ<br />
وا ﺷ لد رﺎﺧا ﺧ ﻣﺎﻋ د ﻳﺎﺑ ﻐه ﺷ ﻧاړو ﺗ نﺎﻟرﺎ ﺳ ﺟدﺑ د <br />
د هرﺎﻟ ﻟﻧﻣ ذﻧ د وا رﻣ د ﺟدﺑ د . ﺷ ﻧاړو ﺗ ﺑ ﻣﺎﻋ ﻧﺑﻣوړ ﻣﺣ<br />
ﻟ ﻧوﻳﻧاړو ﺧ ه ﺗ د ﺟدﺑ د وا تﺎﻳﻧ ﺧ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
: ﺳاو ﺗ نﺎﻟرﺎ ورﻻ ﻏد<br />
لﻧو سﺎﺗ هﺳرو ﻧوﻓد ﺧ ﺷ ا ﺗ ﻣ ﺗ وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ<br />
؛ﺷ<br />
؛لﺳا ﻧﻟ ﺗ وﻧوړا نﺎﻟرﺎ د<br />
؛ل نو وﻧﻏ د ، ﺗ<br />
ﺟدﺑ <br />
. ﺧا رﺎ هرﺎﻟ ﻟوا د ﻧوﻏ ﺧ د ﺳر ﻟ<br />
( ﺑ)<br />
ﻧوداه<br />
،ه ،نﺎﻟ ،ﻓ ،رﺎﻧد ،ﺑ ،ﻳﺗا<br />
،نﻳﺳ ،ﺎاﺳ ،لﺎﺗ ،ورﺎﻧ<br />
،ﻟﺎه ،ﺎﻟﺎﻳا<br />
تﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا ،ﻳﺳ<br />
،ﺎﻧﺎﻣور ،ﻟ ،ﻧاﻓ ،ﻳرﻬﺟ<br />
د<br />
ﺗ ،نﻳﺳ ،ﺎﻧﺎﺳا<br />
نﺎﻧﻳ ،ﻟﻳ ،ﺎﻧﺎﻳﺑ<br />
،ادﺎﻧﺎ<br />
206<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ټﺎ -٨<br />
ﺣﻼﺻ نﺎﻟرﺎ د هرﺎﻟ ﻳﻌﺗ د ﺟدﺑ د<br />
ﻧﺣﻼﺻ د<br />
ﻣﻏ<br />
ﺗ ﻋﻣ دازﺎﻣ ﺎﻳ د ﻳﺎﺑ تﻼﻳﻌﺗ)<br />
ﻣ<br />
( ﻧ رو نﻟﺑ<br />
ل د ﺷ د ﻣﻼﻗا د ﺟدﺑ د اﻳ)<br />
دوﻣ<br />
( ﺳوار ﻧ نﻟﺑ ه ﺎﻳ<br />
1<br />
OSCD, Budgeting Database 2002&2007, <strong>DCAF</strong> Survey 2006 : ﺳ<br />
ﻣا د ًﺎﺻﺧ ،د ﻟﺗ ر ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺟدﺑ ﻣﺣ د ﺗ هﺑ نﺎﻟرﺎ ًﻻﻌﻣ<br />
هړا د )<br />
ﻟ ﻧﺎ ﻧ ﻧﺎ ﺧ ﺟدﺑ د ﻧﻧﺎﻟرﺎ ﻟ ﻳډ . ه ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﻟ ﻳډ وا ( د ءﺎﺳا تﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا د وا ﺎﻧﺎﻳﺑ ،ﺎﻳر ﺑﺟ ،ﺎﻟﺎﻳا ﻟ ﻧوداه<br />
ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﻟ ﻏ ﻣ هرﺎﻟ ﺗ د ﺟدﺑ د ﻧﺎﻟرﺎ<br />
ﻧﺎﻟرﺎ وا <br />
ﻓﻌﻣ ﺗرو نﺎ هرﺎ وا بهرﺎ ﺧ اد ﻐه ،و ﻣﺧ هړا د<br />
،نﺎهرﺎ اﺧ . ﺳرو فﻣ ﻣﺎﻋ ﻧ رو<br />
رﻣ ﻼﺳ ﺗ وﻏ<br />
ﺷ ﻻ ( ﻳدﺎﺗا ﻣ ﺎﻳ ﻧﻧا ﻣ ﻟ)<br />
ﻟډ ﻟاﻟ وا ﻧوﻣ ﺗﺎﻳﻧ ،نﺎﻳوﻧ<br />
. و ﻳﺑ ﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ ړو زرا د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻟرﺎ د<br />
عﻣ د ﺑ هﻣه ،و ړوﺎ ﻧﺣﻼﺻ نﺎﻟرﺎ د رﻣ ﺟدﺑ د هﻣ<br />
هد ﻟ ﻧﻣ د د ﻟ ﻧ . و ﺧﺑ تﻗ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻟرو هرﻣ د<br />
هﺳ ﺗﻼﻳﻌﺗ ﺟدﺑد ﺳ هﺳ ﻏ ﻟ وا ﻣ د ﻟو نﺎﻟرﺎ ﻣ ﻳ ﻐه <br />
1 The OSCD budgeting Database, in OECD Journal on Budgeting Volum 1 No 3, 2002, pg 156-157, available<br />
at http://www.oecd.org/dataoecd/13/13/33657560.pdf OECD 2007 Budget Practices and Procedures Survey, Part<br />
III-Pasing the budget, table 8, available on line at http://webnet4.oecd.org/budgeting.aspx The <strong>DCAF</strong> survey<br />
collected responces fro, 27 Parliaments members of NATO PA, in response to a questionnaire on the role of<br />
parliament in defence budgeting.
د ﺟدﺑ د ﻣﻣو ﻳﺎﺑ ﻟ ﻧﻣ . ﻟو ه ﺣﻼﺻ ﺳوار نﻟﺑ د ﺑ ﺎﻟاﻟ اﻳ<br />
ﻧ<br />
اد . ﺧا رﺎ ﻧ ﻧﺣﻼﺻ د ﻟ وا ﻟ ﻧﺣﻼﺻ لوډ نﺎﻟرﺎ وا رﻣ<br />
ﻋ ،هﺳ هﺳ ﺣﻼﺻ ﻧﺎﻟرﺎ د هرﺎﻟ ﺗﻼﻳﻌﺗ د ﺳاد ﺧو ﻳډ <br />
ﺟو د . ﺗﺎ ﻧﻻ لو ﺗ اﺟا د ﺗﺎﻳز ﺗ ﺟدﺑ وا هرﻏ ﻳرد مﻧ<br />
ﺑ ،ﻧ ﺎﺗﻧ ﻧﺣﻼﺻ ﻧﻧﺎﻗ د ﻐه د اﻳ ﺟو ذﻧ ﻧﺎﻟرﺎ رو د ﻧﺎﺑ ﺟدﺑ<br />
. ﺧا ﺳ ﻳﺎ ﺑ ﺧاد د ﻐه د وا ﻧوﻧ ﺳﺎﺳ د هد هدارا ﺳﺎﺳ هرو<br />
داه<br />
تﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا وا نﺎﻟ ،رﺎﻧد<br />
،ﺎﻟﺎﻳا ،ه ،نﺎﻟ ،ﻓ ،رﺎﻧد ،ﺑ ،ﻳﺗا<br />
،نﻳﺳ ،ﺎاﺳ ،لﺎﺗ ،ورﺎﻧ ،ﻟﺎه<br />
،ﻟﻳ<br />
،ﺎﻧﺎﻣور ،ﻟ ،ﻧاﻓ ،ﻳرﻬﺟ د ،ﻳﺳ<br />
ﺗ ،نﻳﺳ ،ﺎﻧﺎﺳا<br />
ﺎﻧﺎﻳﺑ ،ﻟﻳا ،نﺎﻧﻳ ،ادﺎﻧﺎ<br />
1<br />
ټﺎ -٨<br />
ﻧﺣﻼﺻ نﺎﻟرﺎ د هرﺎﻟ ﻳﻌﺗ ﺟدﺑ د ﻋ <br />
207<br />
رﻣ ﺟدﺑ د<br />
ړوار ﻧﻧﻟﺑ ﻬﻣ وا ﺳ<br />
ړوار نﻟﺑ <br />
ړوار ﻧ نوﺑ ه<br />
تاﺟا<br />
ﺟدﺑ<br />
ﻳرد<br />
د ﻧد ورادا د ﻣﺣ د د ل نﻧﺎﻗ د ﺟدﺑ د ﺣ تاﺟا ﺟدﺑ<br />
هرادا ﻣ ﺟدﺑ د ،هﺷ ﻳﺗ ﺟدﺑ . هد ﺳو ﻟ هﻳ ﺗ ﺧاﻣ ﻟ خړا<br />
ﻧا د (Account) بﺎﺣ رﺎﺟ ﻣ ﻳ د هرﺎﻟ رادا ه د ﻟود د ( ترازو ﻟﺎﻣ د ًﻻﻌﻣ)<br />
ﻳ<br />
د رادا ه د . رﺎ ﻟاﻧ ﻟ د ﺟدﺑ ﺷ ﺗ د ﺗ رادا ﻧوړا رﻻ ﻟ<br />
ﺟدﺑ ﺷ رﻣ ﺎﻳ ﺷار ﺗ سﻻ ډاډ ﺗ د رو ﻳډ لو ﻟﺎﻣ اﻟ ﻧﺎ ﺧاد<br />
وا ﻟ ﻧﺎ ﺧاد هﻳ<br />
لو د ﻧﺗرازو ﻧوداه وﻳډ ؟ﻓﻣ ﺳ هﺳ ﻧﻓه ﺎ د<br />
. ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ د ﻧﺣﻼﺻ وا تﻼﺗ ﻧﺎ ﻏد د<br />
؟ﺷ ﻻﺑﻟ ﻧ ﻟ ﻧﻣ ﺗاﺟا<br />
ﺟدﺑ د<br />
ﻳډ هرﺎﻟ ﻧرﺎ ﻧد ﻏد د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،هد هﻧد اﺟا هﻳ تاﺟا ﺟدﺑ اد<br />
ﺷ ﻳ هرﺎﻟ ﺧاﻣ د ﻟ ﻧﻣ د وا ﺑ ﻣﺎﻋ ،ﺧاﻣ ﻧﺎﻟرﺎ د هﺎﺑ ﺧ . ﻟ ﻓ دوﻣ<br />
ﻋﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ د ،ﺑ ﺧو ﺟدﺑ ﺗ د ﻐه<br />
. ﻟ دﺟو زاورد ذﻧ<br />
. د ﻣﺎﺷ تﺎراﺗ ﻋﺎﻓد وا ﻧﻏ<br />
ﻏد ،ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﺟدﺑ ﺗ ﺗ د ترﺎﻋ ﺗﻼﻳﻌﺗ دﺎﻬ ﻟ ﺟدﺑ ﺗ<br />
ﻐه ﺗ ﻟ<br />
ه رادا لﺎ ﻟﺎﻣ . ﻧاړو ﺗ نﺎﻟرﺎ اﻟ ﻣﺣ د ﺟدﺑ<br />
ح د اﻟ ﻐه د ړوار ﺗ سﻻ ﻳاﺷ ﻐه ود ﺳرو فﻣ ﺟدﺑ<br />
ﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ وا ﺎﻣ ړو ﻳوﻧاړو ﻧ د ﺧو ﻳډ . ﻟ ﺗ هﺳ ﺟدﺑ ﺷ<br />
ﺟدﺑ ﻓﺎا ﺎﻳ ﺗ ﻳ د هرﺎﻟ ﻐه د ترازو ،تﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﺎﻳ وا تﺎﻋ ﺗﺎﺳ ﻟﺳ<br />
ﺷ ﻳﺗ د وا ﺗاﺟا ﺟدﺑ د ﻧﺳ ل ﺟدﺑ د ﻧ . ﻏ<br />
1 OECD 2002, ibid.p.160
ﻓﺎا ورﻧ ﺗ د ﺎﻳ ﻓ ﻧﺑ ،ﻟوړﺟ ماو ﻧ ،ﻟودﻟ د د هرﺎﻟ نﻟﺑ د ﺟدﺑ<br />
ﺳو ﻋ د <br />
ﻧاﻗ دﺎﻬ ورﻧ د . ﻧاړو ﻧﻓ هرﺎﻟ ﻏ د <br />
. ﺷ ﻳﺗ اﻟ نﺎﻟرﺎ د ﻳﺎﺑ ه ﺟدﺑ ﺗ ﺳورو <br />
ﻣا د وا ﻧﻟ هﺳ وزﺎﺳا ﻟ ﻣﺣ د ،ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ رﻻ ﻟ وﻧﻏ ﻋﺎﺳا د د<br />
. <br />
ﻧ ﺟدﺑ ﻋ وﻋﺎﻣ ﻣز ل اد ﺗرو ﺗ ﻧوﻣ وا ﻧﻳﺎ رﺳ<br />
ﻬﻣ وﻧﻏ ﻋﺎﺳا د ﻋﺎﻓد د ﺗاﺟا د ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد د اﻟ ﻧﻧﺎﻟرﺎ ﻳﺎورا وﻳډ د<br />
ﻌو د ﺧو ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﻧرﺎ د ﻏد . لرو ټر ،وړﺟ عﻣ<br />
. وﺧ ( ﺎﻧﺎﻳﺑ ﻟ)<br />
ﻧر ﺎﻳ ( ﺎﻧﺎﻣور ﻟ)<br />
ﻣﻼﻋا ﺗﺎﻋﻣ ﺧو ﻳډ ه<br />
1<br />
ﺗ سﻻ ﻐه تﺎﻣﺧ وا ﻳﺎﺳو اورﺎ ﻣا ﻣ ﺳو ﻳ ﻐه ، تﺎراﺗ ﻋﺎﻓد<br />
نﺎ ﻧﻣﺎ ﻣﺎﻋ تﺎﻳز ﻳډ ﻧﻧوﺗ ﻋﺎﻓد . هد ﺧﺑ ﻬﻣ هﻳډ هﻳ ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد ﻣﻋ د ،ړوار<br />
د ﻐه اد ﺑ وا بﻳزﺎﺳا ﺧﺑ ﺗﺎﻳز ﻳډ ﻳ د ﻟ ﻣﺎﻋ د ﻐه ،وړاار ﺗ<br />
2<br />
هود . ﻟ ﺎﺗړو ﺧا وﺑ وا سﻼﺧا د ﺧو ﻋ وا ﻟ ها هرﺎﻟ ﺳﺎﺳ د ﻌﺻ ﻣ<br />
: د ﻳړا هرﺎﻟ ﻟرو بﺎﺣ د ﺗﺎراﺗ ﻋﺎﻓد د ﻧو<br />
ﺳو ﺗﺎراﺗ ﺑﺎﻗر ﻳ د هﺑﺳ ﺎﻣ ورﻧ د ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ وا هرﺎ ﻳ<br />
وا ﺗارﻣ ﻣﻋ ورﻧ د ﻳﺎﺑ تﺎراﺗ ﺑﺎﻗرﻏ ﺎﻳ ،ﺳ اﻳ . و ﻧﺎ<br />
هرﺎ ﻳﺎﺑ ،و هدﺟﻣ ءﺎﺳا هﻳ ﻏد وا ،ﺷ<br />
ﻳﻌﺗ ﻼﺟ ﻳاﺷ<br />
؛ﺷ ﻳﺗ نﻧﺎﻗ ﺗ<br />
رﻧ ﺳاد وا تﺎﺗ ،ﻋﺎﺳا ،حﺎﻀﺳا ، ﻟ رﻻ ﻟ ورﺎ ورﻻ ﻳدود د ﻧرﺎ د<br />
3<br />
ﻣ ﻳﻧا ډ د ﻌﺗ د ه « ﻣ»<br />
د وا سﻼﺧا د ﺗ ،ﻗاﻣ<br />
ﻧﺎﻟرﺎ<br />
. ﺷ ﻟﻧو<br />
208<br />
•<br />
•<br />
ﻧوزرا ﺟدﺑ د<br />
وا ﻟﺎﻣ ،ﻧﻧﺎﻗ د ﺟدﺑ ﺷ ﺗ ﻳ ﺎﻳ ﺷ و هد ﻳﻣز ﺗ هﻳ ﻧوزرا ﺟدﺑ د<br />
ﻧد ورادا ﻣﺣ د ﺷ ا ﻧوزرا ﺟدﺑ . ﻧ ﻟ ﺑﺎﺗ ﺳ هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ اﺟا<br />
ﻏد د . د وا ﻧا ﻟ ﺗ نارود ﺟدﺑ د هرﺎﻟ ﻣﺎﻋ د اد وا ﺳرو ﺗﺳ ﻬﺑ وا<br />
ﻟ ﻣ هرﺎﻟ ﻳﺎﻧ د ﻧوزرا د ﻣﺣ د ﻟﺗ ر رﻻ ﻳ ﻐه ﺳﺎﻣ وا<br />
ﻻ ﻧورﺎﻌﻣ ﻣﻏا ﻟد ؛هد ﺧﺟ هﺳ<br />
ﻳﻧاړو ﻟ ﺟدﺑ ﻧﺗار د وا هد ﺎ ﻣ<br />
: رو تﺎﻣﻌﻣ <strong>DCAF</strong> د ه ﻧ نﺎﻟرﺎ د ﺗﺎراﺗ ﻋﺎﻓد هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د<br />
http://www.dcaf.ch/publications/kms/details.cfm?lng=en&id=25266&nav1=4<br />
ﺗ د ﺳورو ﻐه ﻟ ، رﺳ ړو ﺧا وﺑ د تﺎﻳز ﻟ ﺗ رﺳ عﺎﻓد<br />
د ﻓﺎﺷ ﻟا ﺑ ﺧﺎﺷ لاﻳﻧ د ﻟرو وﺑ د -<br />
ﻳ ﻐه تﺎراﺗ»<br />
و ټر ،IMF<br />
،قوﺻ ﻬﺟو لاﻳﻧ د ه سﻼﺧا وا ﻧﻟ ﻲ د . د ژو ﺗﻼﺻاﻣ د وا رﺳ<br />
هرﺎﻟ ﻟړوار ﺗ سﻻ د ﺳو د ﻣ ﻟ ټر ه د د <br />
هﺑ ﺳ . « هﻏا ﻧﺎﺑ ﻧﻟ سﻼﺣا د ﻬﻣ<br />
وﺑ د ٠ ﺳ ﻣﺎﻌﻣ ﻟاﻳﻧ ترازو ترﺎﺗ د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ د ﺎﻳﻣا د . فﻣ وﺑ ١ ﺳ ﻧﺎﺑ ﻟ<br />
. لﺷ ارو ﻧودادراﻗ ﻋﺎﻓد تﺎﻳز ﻳډ هرﺎﻟ ﺗﺎﻋ د قاﻋ د ؛ ﻳﺗ هرﺎﻟ ﻧودادراﻗ ﻋﺎﻓد د ا<br />
http://www.transparency.org/policy_research/surveys_indices/bpi<br />
ﺷ ﻻ تﺎﻣﻌﻣ عﻣ ﺎﺗړو د ﺧا وﺑ د وا ﺳو ﺗﺎراﺗ د ،ﺳ ﺷ ﻧزورا د ﺗﺎﻣﻌﻣ د سﻼﺧا ﻋﺎﻓد د -<br />
. ﻣﻣو ﺎ ﻧﻧا ﻧﻻ د <br />
http://www.defenceagainstcorruption.org/ and http://www.transparrency.org/<br />
1<br />
-<br />
2<br />
3
،ه ﺳ ﻟاﻳﻧ ﺑ ،ﻣ اﻳ ﻧ ،و ذﻧ ﻧﺎﺑ ﻟﻧ ﺗ ﻣﺣ د ﺷ<br />
. ﺷ ا ﺗ بﻣﻏا ﻧ وا هړوﺎﻧ <br />
؟ﺷ ﻻﺑﻟ ﻧ ﻧوزرا ﺟدﺑ د ﻟ ﻧﻣ<br />
ﺷ ﻻ ل تﺎﺳﺄﺗ ﻟﺎﻣ ﻣ وا ﺳر ﻳا ﻟډ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ،نﺎﻟرﺎ<br />
فﻣ ﺗ ﻣﻏا ﺳ ﻟﺎﻣ ﻣﺎﻋ ﺎﻳ ړوار ﺗ سﻻ ډاډ وا ﺑﻟو ﻧ وا ﻏد<br />
. ﺳاو ﺗ وو ﻣﺎﻋ تﺎﻣﻌﻣ ﻏار ﺗ سﻻ ﻏد ﺎﺑ وا ﻧ د ﺷ<br />
م ،ﺳرو ﺗ ﺎ هﺳ ﻧر ﻟ ﺳﺎﻣ د وا ټر ﻳ د ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
د ﻳﺎﺑ تاﺟا ﺟدﺑ د<br />
. هد ﺳ ﻣﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ه ﻟاﻧ د فﻣ د د اﻟ ورادا د ﻣﺣ د <br />
ﻣﺎﻋ د . لدﻳا ه رﺎﺧا ﺧ ﻣﺎﻋ د وا ﻧاړو ﺗ نﺎﻟرﺎ ا ﻧر ﻏد<br />
ﺗ سﻻ ﺷ ا سوا تﺎﻣﻌﻣ ه ﺗاﺟا وا بﻣﻏا د وژو وﻧوړا<br />
د ﻗﻼﻋ<br />
. ﺷار<br />
،هد ه ﺗ هﻳ ﺧﺑ ﻟﺎﻣ ﺑﺎﺣ د ﺗ ﺻﺎﺧ ﺎﺑ وا ﻧوزرا ﺟدﺑ د د ﻟ<br />
وا د ( ﻳدﺎﻳ ه ﻣﺎﻧ ناﻳد د ﺗﺎﺳﺎﻣ د )<br />
تﺎﺳﺄﺗ د ﻧﺑﺎﺣ ﻟﺎﻣ ﻣ د ﻧ<br />
ﻣﺎﻋ د ﻟود د ﻳﺳ هړﻟ ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ د د نﺎرا ﻳ ﻟود د اد . ﺑﻟ ﻧ ﺳ ﻳډ ﻳ<br />
د . ﻧﺑﺎﺣ ﻟﺎﻣ د ﺗ ﻣ ﻧﺎ ﻣﺣﻟ د ﻐه . ﻟ هړﺎﻏ هﻧد ﻟﺎﻣ<br />
د . لدﻳا رﺎﺧا ﺧ ﻣﺎﻋ د ﺎﺑ وا ﻧاړو ﺗ نﺎﻟرﺎ ټر ناﻳد د ﺗﺎﺳﺎﻣ<br />
د ﻧﺎ ﻣﺣ د ؛د رﺎ ناﻳد د ﺗﺎﺳﺎﻣ د ﺎﻧﺎﻳﺑ د لﺎﻣ ﻧوزرا ﺟدﺑ ﻣﻏا ﻳ<br />
د ﻐه ﺗ ﺑ د . وﻟﺗ ﻧر س هﺳ ﺗ هر لﺎ ه ﻐه ه ﻓرﺎﻣ<br />
وژو ﺗﺎراﺗ وﺳ ٢ د ترازو عﺎﻓد د ﻐه ﻧاړو ټر ﻳ وژو وﺳ<br />
1<br />
. ﻟ دﺟو تﻼﺗ<br />
د ﺷ ﻻ ﻐه هﺑﺳ ﻧﺣﻼﺻ د ﻧﻧﺎﻟرﺎ د ﻧوا ورﻧ نارود ﺟدﺑ د<br />
د ﻟرو ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺗ هذ ﻣﺎﻋ وا ﻳو وا ،ﻋﺎﺳا د ﻧﻟ ﻋﺎﻓد<br />
د ﻟ ﻧﻣ وا ﻧ د ﺷ ا اد لﺑ . ﺑﻟو ﻧ ﻧﺧ ﻳډ ﻳ رﻻ ﻟ ټر<br />
2<br />
د ﺟدﺑ د رﺎﺳ ﻐه د . ﺷ لﻧو ﻧﻻ ذﻧ ﺗ رﻻ ﻟ ﻟه د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د تﺎﻳز د ﺧو رﻣ د ﺟدﺑ د ﺷ ا ،ﺷ ﻟﻧو مﺎ ﺧو ﺣ<br />
. ﻧو<br />
ﻣ ﺳوار ﻳﻌﺗ<br />
ﻊﻗﻣ ﻳﺎﺑ ﺗ وو مﺎﻋ ﻧر ﺷ هرﺎﺧ اﻟ ناﻳد د ﺗﺎﺳﺎﻣ د وا نﺎﻟرﺎ د ﺣ <br />
ﻧوزرا بﺗر وا بﻣﻏا ،ﻧﻧﺎﻗ ﻳﺷ لﻟ د اﻟ ورادا د ﻣﺣ د ﺗ رو<br />
ﻳ ﻣ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻳ ﻟ ﻧﻣ د ﺎﻳﻣا ﺗﻻ د ﻣﺎﻧ RESDAL د ﺗ ﺑ د . و<br />
-٨)<br />
ﻧ ﻧﻻ ﻧوزرا وا رﻏ ﺗ ﺟدﺑ عﺎﻓد ﻣ د ﺗ اﺧ د سﻳ ﻳﺑ<br />
.( ﻌﻟﺎﻣ ټﺎ<br />
. ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻧﻧا ﻧﻻ ﻧر ناﻳد د ﺗﺎﺳﺎﻣ د ﺎﻧﺎﻳﺑ د<br />
http://www.nao.org.uk/publications/nao_reports/05-06/0506595_IIpdf<br />
ﻧﻟ د رﺳ ﻋﺎﻓد رﻻ ﻟ ﺗ ﺧړاه ﻳ د ړاﻏ ټر ﺗ ﻳ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﺑ<br />
د -<br />
: رو ﺳ اد هړا د ،ﻧو ﻧﻻ ذﻧ ﺗ ﺑ ه <br />
Dian Kartika Sari (ed), Indonesia’s Defence Economy Reform, Infid&Pacivis, Jakarta, 2006.<br />
209<br />
1<br />
-<br />
2
ټﺎ -٨<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻧوﺎﺧ ﺑﺗ ﻋ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧوزرا ﺟدﺑ د : RESDAL<br />
Red de Seguridad y ،نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏﻳ ﺎﻳﻣا ﺗﻻ د اﻳار<br />
لﺎ ٢٠٠١ ﻟ<br />
اﻟ ﻣ وا ﻧاﻳدﺎا<br />
٣٠٠ ﻟ (RESDAL) ،Defensa<br />
en Amlerica Latina<br />
ﺗ ﺟدﺑ رﻻ ﻟ ﺑﺗ د . رﺎ ﻧﺎﺑ ﺟدﺑ ﻣا ﺗ هﺧړاه د ﺷ<br />
ړﺟ<br />
ﺳﻣ ﻳړا ﺗﺎﺳﺄﺗ وا ﺷ د هﺳ وړﺎﻐﺑﻟ ﻣ ﻟ ﺗ بهرﺎ د هﻳ ﺑﺎﺛ<br />
. ﺷ ﻻ ﺳﻻ<br />
ﺗ ه تﺎﻳﻧ ﻐه د ه نارود ﺟدﺑ د ﺑ ،تﺎﻣﻌﻣ<br />
اﻳ ﻧ ﺳ<br />
ﻟﺗ ﺳو ﻟﻧ ﺗ د ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد د رو هدو ﺗ ﺟﻟودﻣ<br />
ﻳ RESDAL<br />
وواﻗ ﻣ وا اﺟا د ،تارﺎﺧا ﻧﻧﺎﻗ ﻣ ،ټﺎ رﺎ ﻟﺎ ﻋﺎﻓد د ﺟﻟدﻣ<br />
ﻏد . ﺷ<br />
ﻏد . رو طﺎﺗرا هﺳ هړو ه وړﺎﻐﺑﻟ د ﻟ ﻧﻣ د وا لو ﻧﻬﺑ وا ﻧر ،ﻧ<br />
،ﻣ ،ساروﻧه ،ﻻﺎﺗا ،روداﻳا ،ﺎﻟ ، ،ﻳزاﺑ ،ﺎﻳﻟﺑ ،ﻳﺎﺟرا د ﺟﻟدﻣ<br />
. هد ﺷ ﺧﺑ ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد ﻣ د ﻧوداه د ﻼﻳوﻳو<br />
وا و ،ارﺎ ،اارﺎﻧ<br />
ﺗ ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد د ﻧوداه ١ ﺳ ﻏد د ا ﻳا ﺗ عﺎﻓد د ﺎﻳﻣا ﺗﻻ <br />
د ﺗ هﺳ مﺎﻗرا ﻏار ﺗ سﻻ ﺟﻟ دﻣ<br />
ﻳا ﺗ ﻳ د ﻐه . ﻧاړو<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻧﻧا د ا ﻏد<br />
. ﺳ ﻣﻟ ﺗﺎﻋﻼا وﻳا ﺳ<br />
http://www.resdal.org/<br />
د ﺟدﺑ ﻧﺗار د : ﺷ لﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ ﺧو ه ﻧ ﺟدﺑ رد اد هﻟ<br />
. ﻧوزرا ﺗ د ﺟدﺑ د لﺎﺗ د وا ءاﺟا وا ﺗ ﺟدﺑ ﻧاور د ،ح ﻧا<br />
210<br />
ﺳﻟ<br />
ودﺎﺳا ﺟدﺑ د<br />
تﺎﻳز ﻟ ﺗ ﻧﺑ ﺳ ﺟدﺑ د رﺳ ﻣا د « ﻧﻟ »<br />
وا « ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد»<br />
وړﻟ د ﻳﺎﺳو د ﻧﻟ د رﺳ ﻣا د ﺧﺑ هړاود ﻏد . ﻟﺎﻌﺳا د تﺎﺣﻼﺻا لﻌﻣ<br />
ﻬﻣ ﺑ ﻧﻻ د ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد لﺎﺣ ﺳاد . وړﺟ ﺧﺑ هﺳ هﻳډ هﻳ ﻣا ﻟ ﺑ<br />
رﺎ ﺟﻟودﻣ لوډ ﻏه ﻟ هرﺎﻟ ﻌﻟﺎﻣ د ﺟدﺑ د ورادا د رﺳ ﻣا د ،هد عﻣ<br />
. ﺧا<br />
ﻧﻣﺣ د ﻧﻻ ناﻋ ﺗ ﺟدﺑ د ترازو عﺎﻓد د هرﺎ تﺎﻋﻼا ﻐه « ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد»<br />
ﻧﻟ . ﻳاو ﺗ ﻓرﺎﻣ<br />
ل ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻋﺎﻓد د « ﻧﻟ »<br />
. ﻧاړو اﻟ<br />
وا ﺳﻣ ﻧﻬﺑ ﻟ ، هوﻼﻋ ﺗ ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد د ،ﻧﺗرازو ﻋﺎﻓدﻏ د ﺧو ﻳډ<br />
،تﺎراﺗ ﺳو د ،ړﺟ ﺗ ﺑ د . د ﺷ ړﺟ ﻧﻟ ﻬﺑ ﺟدﺑ ﻟ ورﻧ<br />
ﺷ ا ل اد ﻧﻟ ﻧﺎ ﻧ<br />
د وا ﺳﻣ ﻏار ﺗ سﻻ ،فرﺎﻣ ﻋﺎﺗ ﻧﺎ د<br />
ﺳاد وا رﺎ ﻧر ﺎﻳ ﻣا ﻟ ،دﺎﻗا ،ﺎﻣ ﻟ)<br />
ورﻧ ﺗ ﻧﻻ ﻣﺎﻧ ﺗ عﺎﻓد د ﺗ <br />
،د ړو ﺗ د هﺳ ﺳ فرﺎﻣ ﻬﺑ ﺟدﺑ د ﻏد . ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﻳوﺎﻋ ( رﻧ<br />
. د ﺳ ﻳډ ﻳ ﺗ ﻧ ﺎﺑ وا ﻧ واﺗ هﺳ<br />
ﻓرﺎﻣ ﻏ ﻟ ﻧﺧو ﻐه ﺟو د<br />
زار ﻏد<br />
. ﺷ ﻟاو هد ﻧﺎﺑ ﻧﻟ لوډ ﻏد ه ﺗ ﻗ ﻧﺧو
1<br />
ﻐه . ﺷ ړﻻ ړﻟ تﺎﻳز ﻳډ ه هﺳ ﻧﻟ ﺟدﺑ ﻓﺎا د ﺷ ا ﻧﻟ <br />
ځ ،د ﻧ ﺷ ﺗ ﺗ هﺑ ﺎﻳ ﻟ ﻧ<br />
دﺟو تﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د ﻧوداه<br />
تﺎﺳﺄﺗ ﺗرﺎﺗ ﻏد رﻧ وا ﻧﻧﺎد ،ﻧﺗا ،ﻳﺑﺎﻓ وا ﻟو ﻣﻳز ﻌ ا<br />
هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﻧﺷﺎﻌﻣ د اورﺎ وړړﻟ د ﺎﻳ تاﻳﺎﻋ ﻏد ﻟ . ړوار ﺗ سﻻ ﻳﺎﻋ تﺎﻳز <br />
2<br />
. ﺧا رﺎ هرﺎﻟ ﻧﻟ وﻟ ورﻧ ﺳاد<br />
وا ﺧا د ﺳو د ﺎﻳ وا<br />
د . د ﻧور ﻣا ﻟ ﻟﻧار د ﻳﺎﺳو د هﻧﺳ ﻏ ﺑ هرﺎﻟ ﻟﺑﺎﺣ د ﻧﻟ ﻋﺎﻓد ﻟ د<br />
د وا د وا رﺎﻓ دﺎﻗا ﺳ ﻳ ﻳﺗ رﻻ ﻟ ﻧور ﻧﻬﺑ د تادراو ﻳﺎﺳو <br />
د هﺳ ﺳ ﻳډ ، ﻟرو ﻣ هرﺎﻟ رو ﺗﺑ د ر<br />
د وا دﺳ د ﻐه د<br />
. ﺳوار ﻧوﺳ ﺟدﺑ ﻟود<br />
ټﺎ ٧ -٨<br />
؟د ﻣ حﻼﺻا ﻟ«<br />
ﺟدﺑ عﺎﻓد»<br />
د<br />
ﻟړوار ﺗ سﻻ د رﻧا ﺧړاه ﻳ د ه ﻧﻟ ﻳﺷ<br />
ﺗ ﻣﺎﻋ هرﺎﻟ وﺻﺎﻣ د<br />
: ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﻳﻣز ﺗ ﻧﻻ ﻏد ﻳﺎﺑ هرﺎﻟ<br />
: د ﻣﺎﺷ ًﻻﻌﻣ ﻧﻟ ﻐه ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد<br />
<br />
ﻧﺳ<br />
د ،ﺷﺎﻋا ،ﻧﺷﺎﻌﻣ : ﻣ وا ،ﻧﻟ ل ﻧﺎﺑ ﻧﺳ ﺳوا )<br />
ﻧﺳ<br />
( تﺎﻣﺧ ﻟ هرﺎﻟ ﻧر د ﻐه د وا<br />
•<br />
ﻗاﻣ وا تﺎﻋ •<br />
تﺎراﺗ ﺳو د •<br />
ﺎﻣوا ﻧ •<br />
( هرﺎ ﺟدﺑ داه ﻧ ﺳﻣ د)<br />
ﺳﻣ •<br />
: <br />
ﻳا ﺧو ﻳډ ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد ﻟ ﺧﺑ ﻧوړا ر ځ<br />
عﺎﻓد ﻣ •<br />
ﻣﻳز د ﺗ ارﺧ د ،ﻣﻳز د ﺗ د ،ﺗﺎﺳﺄﺗ وﺑ<br />
ﻳﺗاﺳ د)<br />
عﺎﻓد دﺎﻗا<br />
( ﺗﺎﺳ ورﻧ ﺳاد وا<br />
-<br />
( عﺎﻓد ﻧاړو ﻧوﺎو وا ﺗﺎﻐﺗ د د د)<br />
عﺎﻓد ﻧاور – ﺣور -<br />
د ﻣﺣ د ه ﻐه ﺧ ، ﺧا رﺎ هرﺎﻟ ﺗادراو د ﺳو د ﻓ ﻳ ﻳﺎﻋ د ﺷ ﻟود د ﻣ د -<br />
ﺗاﻳﺎﻋ<br />
ﻧﻬﺑ ﺳ ځ ﻬﺑ ﺟدﺑ ﺳر د ﻟود د ﻧوداه ﻳﺎﺳ وا ﻳﺎﻳﻓا وﻳډ . ﻳﺗ ﻧ رﻻ ﻟ ﻧﺑﺎﺣ ﻣ<br />
ﻧار د ﺳو د ﺧﺑ ﺗﺎﻳز ﻳډ ﻳﺎﻋ ﻏار ﺗ سﻻ د رد ﻟ ﺗ د ﻧﻻ او ﺗ Sani Abacha لاﺟ د ﺎﻳﻳﺎﻧ . ﻟ ﺳ<br />
ﻣﻋ<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺟدﺑ ﻓﺎا ځ د زاراه وا ﺳ ﻧﻬﺑ ﻏد . ﻟ فﻣ ﻧﺎﺑ ﻧا ﻟاﺳو وا . ﻟﻳﻟ رﺎ هرﺎﻟ<br />
د . و لو م د ﻟ ﺗ ،و ﻟ ه ړاﻏ ﻳ هړز ﻧ رو داز اد ﺗ ځ ﺗ<br />
. ٨٩ ﺎ ،تﺎﻣﻌﻣ ﺷ ﺧا ټر ﻟ لﺎ ٢٠٠٢ د ﻧﺣ ﺑ د UNDP<br />
2<br />
ﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺗرﺎﺗ ﺧ وړﻣﻧ د ﻳ ﺗﺎ . لﻧ ﺟدﺑ ﻟود ﻧﻟ شﻳد ﺳ اﻳ هﺎﺳد ﻋﺎﻓد د ﺎﻳﻧوﻧا -<br />
تﺎﺣﻼﺻا ترﺎﺗ د Sukadis وا Beni Sukadis . ﻟ ﻧ دﺟو لو ه ﻧﺎﺑ ﺗاﻳﺎﻋ ﻟﺎﻣ ﺳاد . ﻳﺗ رد<br />
؛Toward<br />
Professional TNI Business Restructuring, FES& Lesperssi, Jakarta, 2005. ،د ﺷ لﻧ ﻧﻻ ﺗ<br />
: رو د ﺎ ﻧﻻ Beni Sukadis, Almanac on Indonesian Security Reform 2007, Jakarta,2007 اراه<br />
http://www.dcaf.ch/publications/kms/details.cfm?id=39772&nav1=4<br />
211<br />
1
ﻧﺗرازو ﻋﺎﻓدﻏ د ﺷ ا اد)<br />
هرﺎﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧا د ﻟ ﺳوا<br />
( ﺷ هرﺎ ﺟدﺑ<br />
( تازﺎﻣا ﻟﺎﻣ ﺳاد رﻧ وا شﺎﻌﻣ ﻓﺎا ،ﻋﺎﺗ)<br />
قﺣ هرﺎﻟ ﻧﺎ ﻧا د -<br />
ﻧﻣاو هرﺎﻟ مﺎﻏدا ﻐه د ﻟ مﺎﻋ وا<br />
ل ﻣ ﻟډ ﻟاﺳو<br />
د -<br />
لﻟﺑ ﺑ ﺳﺄﺗ ﻟﺗ د ﺳو د -<br />
لوړﺎﻳو ﺳو د -<br />
ﻟ ﻧا ﻧ د)<br />
ﻟ ﻋﺎﻓد ﻧﻻ ﻣﻼﻗا ﺗ ﺟدﺑ د ترازو د ورﺎ ﻧر د<br />
( ﻓﺎﻣ ﺧاد ،ﻣراﻧاژ<br />
ﺳاد وا لوړﺟ ﻧﺳ د ﻟ)<br />
ﻧﺷﺎﻌﻣ<br />
هرﺎﻟ ﻧرﺎ د وژو ﻳﺎﻣ <br />
( رﻧ<br />
( ﺷ ﻟﻧو ﺟدﺑ تارزو د ورﺎ ﻳﺎﻣ د ﺷ ا اد)<br />
ﻧادو <br />
( ار ﻧ ﺟدﺑ داه ﻧﺧا ﺳﻣ د اد)<br />
ﺳﻣ ﻧﻬﺑ<br />
تاﻳﺎﻋ ﻧﻟﺎﻌﻓ دﺎﻗا د ﻧا ﻟاﺳو د<br />
لﻟﺑ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻋﺎﻓد د رﻻ ﻟ ﻟرو<br />
هرﺎﺟا ﺎﻳ ﻟر ،ﻟ ﺻﺧ د -<br />
جاﺳا ﻐه د وا ﺳر سﻻ ﺗ ﻣﻳز ﻌ اﻟ<br />
ځ<br />
د -<br />
( ﻲار ﻧ ﻟﺎﻣ )<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺗرﺎﺗ -<br />
ﺗﺑ ﻧور د وا دﺳ ﻳﺎﺳو ﻳﺷ<br />
ﻳﺗ د)<br />
ل ﻧور ﻣا ﻟ ﻳراﻳﺧ د<br />
( رﻻ ﻟ ﻧور ﻧﻬﺑ د رو<br />
( لرو<br />
ﻧﻟﺎﻣ ﺎﻳ ﻧﺟ رﻧ لﺑ ﻳﺎﺳو د)<br />
ترﺎﺗ ﺟ ﺟ<br />
ﺟدﺑ د اﻳ ﻧﺧو ﺷ ا)<br />
ﺟدﺑ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د وا ﺟدﺑ<br />
ﻟﺎﻣ ﺎﺣا<br />
(. ﺷ هرﺎ ﺟدﺑ ﺗ وا ﻓﺎا ﺎﻳ ﻳﺗ <br />
لد ﻧ ﻧوﺳ ﺟدﺑ ﻟود د فرﺎﻣ وا فه ﺗﺎﻋ د - « ﺟدﺑ هرﺗ»<br />
. ﺗ ه ﻧ ﻧ ﺷو ﺎﻳ <br />
لوډ ﻳ ، ﻳﺗ اﻟ ﻗ اﺟا د هرﺎﻟ ﺗﺎﻋ د « ﺟدﺑ هرﺗ»<br />
د هﺑﺳ<br />
د ﺟدﺑ ﻏد د ﻏ ﻟ ﻳډ نﺎﻟرﺎ د . ړاﻏ نﺎﻟرﺎ ﻟ ﻳ ﻣﺣ د « ﺳ»<br />
ﺎﻳ ﺗ ﺟدﺑ لوډ ﻏد هد ﻣ ﺎﻧ هرﺎﻟ ﻧﺎهرﺎ اﺧ د وا ﻳﺧ<br />
ه ﻣ<br />
. و ﻧ <br />
ټﺎ ٨ -٨<br />
ﺟدﺑ هرﺗ ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا <br />
ﺻﺎﺧ ﺳر سﻻ د ﺎﻳ Special Access Programmes (SAP) ،ﻧﻣاو صﺎﺧ ﺳر سﻻ د<br />
تﺎﺣﻼﺻا ترازو عﺎﻓد د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ د ﺎﻳﻣا د Special Access Budgets (SAB) ،ﺟدﺑ<br />
1<br />
ر رﻬﺟ د ﺣﻼﺻ ASP د . ﻟﺎﻌﺳا ﺗ « ﺟدﺑ ورﺗ»<br />
وا « ﻧﻣاو ورﺗ»<br />
د<br />
تﺎﻣﻌﻣ ه ﻣ د ﺟدﺑ رﺗ د ﻏ تﺎﻳز ﻓ ﻳ د نﺎﻟرﺎ د . لرو اﻟ<br />
. ﻟ ﻧ<br />
1 See New York Times, February 28, 1989, „Washington Talk: Briefing; A Revision of Jargon”, at<br />
http://query.nytines.com/gst/fullpage.htm?res=950DEID81439F93BA15751COA96F948260<br />
212<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ﻐه وا سﺎﺣ ﻳډ ﻧﻣاو رﻧ ﺳاد ﺟ ﻧﻣاو ورﺗ د<br />
ﺷ ا ﻟ»<br />
حﻼﺻا ﻟ ًﺎﻣ ټر ﺷ ﻧاړو د ﺗ سﻧﺎ<br />
د وزﺎﺳا د)<br />
ﻏ ٨ اﻳ سﻧﺎ د . ﻳدﺎﻳ ه ﻣﺎﻧ (waived Programmes) « ﻧﻣاو<br />
اﻳ ﺗ وﻏ ړ ړﻟ وا ناﻣ <br />
ﻋﺎﻓد وا<br />
ﺗرﺎﺳا ور د ﻣ د ﺎﺳ د وا ﻣ<br />
ﺧ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز ﻟ ﺗ ه ﻟاو ﺷ د « ﻧﻣاو ﻳﺷ<br />
ا ﻟ»<br />
د ﺗ هﺎﺷ<br />
1<br />
ﺳاد د ﻳﺎﺑ ﻐه ،ﺷو ﺗ ﻣ ود ﻟﺄﻣ ﻏد . لرو<br />
ماو ﻳ . ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻣﻣ ﻟﺄﻣ د ﻌﻳ<br />
. و هډ هډ ﻟاو ﺷ ﻟﺗﺎﻋ<br />
د ﻧﺎﺑ ﻐه ﻧ ،ﺷ هرو ه هﺧ ﻣﻣ وا ﺎﺗﺧ ﻧ د رﺗ ﺎﺑ وا و رﺗ<br />
ﻟ ﺗ اﻟ<br />
CIA د . د<br />
ﺷ لدﻳا مﻧ « رﺗ روژ»<br />
ﺎﻳ (Deep Black) حﻼﺻا ﻳﻧا<br />
. د تﺎﻋ « رﺗ روژ»<br />
اه تﺎﻋ مﻣ وا ﺗارﺎﺳا <br />
ﻳ هرﺎﻟ ﻧﻣاو د هﻟاډ<br />
درﺎﻣ ٣٢ ﺳﺎ د ځ ﺗﻻﺎﻳا هﻣ د لﺎ دﻼﻣ ٢٠٠٨ <br />
2<br />
: ﻏو<br />
وا ورادا ﻟ ﻋﺎﻓد د ﻟو ﻟ هﻟاډ درﺎﻣ ١٧، ﻳﺎ ﺎﺧا وا ﻧ •<br />
ﻟ د وﻟاډ درﺎﻣ ٧،١ ﺷ نﻼ د نﺎ د هرﺎﻟ ﺎﺧا وا ﻧ ﻟ د اﻟ ﺗﺎﻣﺧ<br />
. وړﺟ ٢٣ ﺳ <br />
د ﻏ وﻟاډ درﺎﻣ ١، د هرﺎﻟ ﺧا د ﻳﺎﺳو ورﻧ<br />
وا ﺳو د ځ •<br />
. ړﺟ ﻓ ١، وﻟاډ درﺎﻣ ١٠١،٧ ﺗﺎراﺗ د لﺎ ٢٠٠٨<br />
وا قاﻋ د ،ﺷ ﻟﻧ مﺎ هﻳ ﻟﺎﻣ ﻼﺟ ﻳ ﻟ ﻓﺎا<br />
هرﻧ •<br />
. ﻳﺗ<br />
هرﺎﻟ وﺟ د نﺎﻧﺎﻐﻓا<br />
ﺑ . فﻣ ﻧﺎﺑ ﺳو ﻳاه ﺑ ﺧﺑ هﺳ هﻳ ﺟدﺑ رﺗ د •<br />
ﺟ ﻧﻣاو<br />
ﻳﺎﺧا ﻳﻧ ﻟ ﺗ د ﺟدﺑ مﻣﻏ ﺳو ﻳاه<br />
ﺗ ﻧﻣاو مﻣﻏ د ﻳﺎ ﺗﺎﻳز ﻳډ ﻧﺎﺑ ﻐه ﺧ ،د <br />
. ﺷ فﻣ ﺗﺎﻳز <br />
. ﻣﻧﺳ ه هرﻧ ه ه ﺳو د وا رﺎ ﻳډ ل ﻧاړو ﺟدﺑ د زاراه<br />
ﻧاړو هﺳ ﺗﺎﺟ وا ﻧﺷ ﻣ ﺗ نﺎﻟرﺎ ﻳﻧاړو ﺟدﺑ ﺧ ﺷ ﻻ اﺟا<br />
. <br />
. و مﻌﻣ ﻟ ﺧﺑ ه د وا ﻟ ناﻋ ﻧﺎ ﻳ ﺗ ﺧﺑ ﺷ ﺗ ﺧ ﺟدﺑ ه<br />
نﻟﺑ ﻋﺎﻓد ،تﺎراﺗ ،ﻗاﻣ وا ﺣ ،تﺎﻋ ،ﻧﺳ ﻧﻻ ناﻋ ﺗ ﺟدﺑ عﺎﻓد د<br />
ﺗﺎﺟ وا ﺧﺑ ﻋﻓ ورﻧ ﺧﺑ ﺷ ﺗ د ﺎﺑ . ار ﺎﺧا وا ﻧ وا ﻧﻣاو<br />
ﺎﺑ ءﺟ وا عﻓ ه وا . ﻟو ﺗ ﺑ ﻟ ﻳﺎ ﺳ ﺗ د ﺧﺑ ه د . ﻳو ﻧﺎﺑ<br />
ﺷ هړﺟ ﺑ ﻗ ﺎﻳ د . هد ﻗ ﺟدﺑ هﻳ ﻳاو حﻼﺻا ﺷ ﻳو ﻣﻼﻗا<br />
حﻼﺻا ﻐه د ﺳو ﺗ د ﺟدﺑ د هد اد ﻧﻣﺎ هﺳ ﺳ ﺟدﺑ<br />
1 See Page 26 of the Senate Commission Report, at<br />
http://www.access.gpo.gov/congress/commissions/secrecy/index.html<br />
2 Defence News; „Black“ U.S. R&D Budget Estimated At $17,5 Billion“ August 29.,<br />
2007/http://www./globalsecurity.org/news/207/970809-blackbudget.htm<br />
213
ﺗرو ﻓﻣ ﻧ ﺗﺎﻳز ﻐه ﻟ رادا ﺷار ﺗ سﻻ ډاډ وا ﺷ ﻣ<br />
. د ﺷ ﺗ<br />
. لﻟ ﻟ مﺎﻬﺑا وا د بﺗ هدﺎﺳ ﻐه د تﻗ ﺟدﺑ ﺷ ړﺟ د ﺑ ﻣﻼﻗا د<br />
ﺑ ﻣﻼﻗا د ﺧ . د ﻧﺎﺳ لو ﻟ د ﻐه د ﺧو ﻟ ﺗ د هﺳ ﻧ وﺗ د<br />
وا ﺷ فﻣ ﻟو ﻧﺎور ﻧ اد ﻟ ه هﻧﺳ هﻳ ﺟدﺑ ﺷ هړﺟ<br />
ﺧ . ﻟ ﺎﻟاﻟ ﺗاﺧ ﻧﺗار ﻟﺎﻬﻣﻟ ﻳ د ﺳ اد زار ﻏد . هد ﻳ وا بﻣﻏا<br />
ﻗ ه ﺟدﺑ ﺷ ﻧاړو ﺧ د ﻟو ناﺗ د د ﻳﺎﺑ ناﻳزو ﺳ ﻳ ﺳاد هﻟ ﺗ ﻟ<br />
. ﺷ ﺳﻻ ﺗ ﻋﺎﻗ ﻏ ﻣﺎﻋ د ﺗ او ﺎر ﻧﺎﺑ<br />
214<br />
ﺟدﺑ هړﻻو ﺑ ماو د<br />
ﺟدﺑ<br />
وا ما و ،نﻼ ﻳ د رو هدو ﺗ ﺳ ﻐه هرﺎﻟ ﻧړﺟ ﺟدﺑ د ﻧوداه ﺑﻼﺑ<br />
نﻼ ﻋﺎﻓد وا ﻧ ﺗ د د فاها ﻋﺎﻓد ﺳ لوډ ﻏد . ﻟو ﺳو ﻟ ح د<br />
ه ﺣ ﺟدﺑ هړﻻو ﺑ ماو د . ﺗ هﺳ ﻧړوﺟ ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد د ﻧوړﺟ<br />
ﺳ د . هد ﺻﻼﺧ ﻳ ﻣ ﻧاړو « ﻧ ﺎﻳ ﻣ ﺟدﺑ»<br />
د حﻼﺻا وا هد ﺟدﺑ<br />
ﺳ ﺗ ﻧﻓه ﻏد ﻧ ﻧﻣﺎ ﻐه وا ﻧﻓه ﻟﺎ ﻣﺎﻋ د ،ﻟ ماو ه د <br />
ﻳﺗاﺳ ﻟ ﻣ ﻟ ﻣ ﺎﻳ ﻳﺎﻧ ﺧ د ﺟدﺑ لوډ اد . د ﺷ ا ﻧﺎور ،ﺳرو<br />
هﺳ ﻟﻧ مﺎ<br />
ﺳﻣ ﻧﺑ وا ﺳ ﺗاﺑﺎﻣ ،تﺎﻋ ﺗﺎﺳ ﻟﺳ ،تﺎﻋ صﺎﺧ ،ﻧا<br />
. ﺷو ﻣ ﻟ ﻏ ﺧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د رﺳ ﻣا د ﺎﻳ ﻧﺗرازو د اد ﻧ ، ح<br />
ﺷ ﺗ هرﺎﻟ د ﻳاو ﺗرد د اد ﻟاو ﺟدﺑ هړﻻو ﺑ ماو د<br />
ﻌﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ ودﺟﻣ ﻟ ﻧﻧﻼ<br />
وا وﺑاﺑ وﺎﻧﺎﺳ هرﺎﻟ ﺗ د ﺑ د ﻧﻟ ﻋﺎﻓد د ،د<br />
ه ﻧﻳدوﻣ ﺟدﺑ هړﻻو ﺑ ماو د ﺧ . ﺗ هﺳ ﻧ ﻏار ﺗ سﻻ وا هوا<br />
: ﻟ هﺳ نﺎ<br />
د اﻳ ﺟدﺑ ﺧ وا ﺷ ﻟاو ﺗﺎﺷ عﻣ ﺗﻼﺗ ﺟدﺑ د هد ﺳ هﻳډ اد<br />
؛ﺷ ا ﺗ ﺑ ﻧﻣاو<br />
ﺑ ه وا ﺷ ا ﺗ ﻧﻣاو ﺑ بﻣﻏا د <br />
هد ﺳ ه اد<br />
؛ﺷو بﺎﻧا<br />
ﻳ د زار ﻏد . هد ﺳ ﻳوﻧاړو ﻌﻣ ﻟﺎﻣ ﻳړا د هرﺎﻟ ﻧړﺟ نﻼ ﻟﺎﻬﻣدږوا د<br />
. ﺷ ﻟﻧو ﻣ و د ﺗﺎﺣﻼﺻا ﺟدﺑ د ﻣﻻ د د ﻟاﻧ هدارا ﺳﺎﺳ<br />
٢٠١٠<br />
( ﺷ ا)<br />
ټﺎ<br />
٩ -٨<br />
ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد دﺎﻬ هرﺎﻟ لﺎ ٢٠٠٩ د – ﺟدﺑ ﺷ هړﺟ هړﻻو ﺑ ﺑ ﻣﻼﻗا د<br />
٢٠٠٩<br />
( ﺷ ﻳﻧاړو)<br />
٢٠٠٨<br />
ماو)<br />
( ﺷ<br />
٢٠٠٧<br />
ﻟﻧﻣ ﺗ)<br />
( ﺷ<br />
ﻗ ﻟ د<br />
ﻧﺳ<br />
ﻧﺷﺎﻌﻣ<br />
هاﺗ<br />
ﻧﺳ <br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻣر<br />
-١<br />
١ـ١<br />
١ـ١ـ١<br />
١-١ـ١ـ١
٢٠١٠<br />
( ﺷ ا)<br />
٢٠٠٩<br />
( ﺷ ﻳﻧاړو)<br />
٢٠٠٨<br />
ماو)<br />
( ﺷ<br />
215<br />
٢٠٠٧<br />
ﻟﻧﻣ ﺗ)<br />
( ﺷ<br />
ﻗ ﻟ د<br />
ﻧﺳ ﻣ<br />
نﺎﺟ<br />
تازﺎﻣا<br />
ناراد ﺑﺎﺳ ﺟ د<br />
نراد ﺑﺎﺳ ﺗﺎﺳ ﻟﺳ<br />
قﺎﺳا<br />
ﺧر<br />
تازﺎﻣا رﻧ<br />
ﺑ وا ﺟ<br />
ﻧﻣرﻧﻳ<br />
داﻣ ارﺧ<br />
ﻧوﺳ ﻧﺳ<br />
،ﺗ<br />
تﺎﻣﺄﺗ ﻋﺎﺟا<br />
ﺑ ﻳﺎﻏور<br />
ﻌﺗ وا ﻟﺎ ﻳﺎﻏور<br />
ﻗاﻣ وا تﺎﻋ<br />
هرﺎﻟ ﺎﺗړا رﺎﺟ د<br />
داﻣ<br />
ﻣﺗ وا ﻗاﻣ<br />
تﺎﻣﺧ ﺷ لﻳ<br />
فرﺎﻣ ﻋﺎﺗ د<br />
ﻧادو وا تﺎراﺗ<br />
تﺎراﺗ<br />
ﻧﺷﺎﻣ وا ﺗﻟا<br />
ﻏﺗ<br />
وا ﺑ ﺳ<br />
ﺑ<br />
ﺳو ﻧ لاوﻏز<br />
تﺎﻬﻣ وا ﻧﺎﺗ<br />
وا ﻧوﻟا<br />
تاﺑﺎﻣ<br />
ﻧادو<br />
ﻳاه ،ه ﻳاه<br />
ﻧوډ<br />
ه رﺳ<br />
ه ﻏﺗ<br />
وﺎﻧﺎﺳ ﻳﺎﻏور<br />
وﺎﻧﺎﺳ ﺗﻼﺗ<br />
وا تﺎراﺗ رﻧ<br />
ﻟ ﻧﺎﺧﺎﺳ<br />
رﻧ ﺳاد وا<br />
نﻟﺑ ﻋﺎﻓد<br />
ﻧﻣاو<br />
ﺎﺧا وا ﻧ<br />
وا ﻧﻟ رﻧ<br />
ﻧودﻟ<br />
ﻣر<br />
٢ -١ـ١ـ١<br />
٣ -١ـ١ـ١<br />
٢ـ١ـ١<br />
١ -٢ـ١ـ١<br />
٢-٢ـ١ـ١<br />
٣ -٢ـ١ـ١<br />
-٢ـ١ـ١<br />
-٢ـ١ـ١<br />
٢ -١<br />
١ -٢<br />
-١<br />
٢ -٢<br />
-١<br />
٣ -٢<br />
-١<br />
-٢<br />
-١<br />
-٢<br />
-١<br />
-٢<br />
-١<br />
٢<br />
١ -٢<br />
٢ -٢<br />
٣ -٢<br />
-٢<br />
٣<br />
١ -٣<br />
٢ -١<br />
-٣<br />
٣ -١<br />
-٣<br />
-١<br />
-٣<br />
-١<br />
-٣<br />
-١<br />
-٣<br />
٧ -١<br />
-٣<br />
٢ -٣<br />
١ -٢<br />
-٣<br />
٢ -٢<br />
-٣<br />
٣ -٢<br />
-٣<br />
-٢<br />
-٣<br />
-٢<br />
-٣<br />
-٢<br />
-٣
216<br />
ﺟدﺑ ﺗﻼﺗ<br />
،ﻧا ﻳاه ،ﻧا : ﺷ هﺳ ﻧﺎﺑ ﻧﻧﻳ رادا ﺷ ا ﺟدﺑ<br />
ﻋﺎﻓد لوډ ﻏد . ﻧﻧﻳ رادا وا ﺳﻣ ﻳﺎﻏور ،تارﺎﺳا ﻋﺎﻓد ،ﻧا رﺳ<br />
. ﺳرو<br />
فﻣ رﺎ ﺟدﺑ<br />
ﺗ ﺟدﺑ ﺷ ارو هزﺎﺟا ﻧ د<br />
وړﺎﻐﺑﻟ ﺧد د هد ﻣزﻻ ،د ﺧد ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧوﻟ هزﺎﺟا ﻧ رﺳ ﻣا د ﺗ<br />
ﻧﺧو . ﻧورﺎ ﺗرﺎﺗ لﺎﻌﻓ رﻧ ﺎﻳ و سﻼﺧا د اد ،ﺷو ا ﻳﺎﻋ ﻏار ﺗ سﻻ اﺧ ﻟ<br />
ترﺎﺗ د وا ﺷ لرﺎو ناﻧوﺎﺧ ﺗ ﺷو هدﺎﺳا ودﺎﺳا رﺎﺗ ﺳر ﻟ هد ﻣ اد<br />
وا ﺻﺎﺷا داﻧا هاﺷ ﻳﺎﻋ ﺷ ﺗ ﻧ د هد ﻣزﻻ ﻧ ،و ﻧ . ﺷ ﺗ <br />
د ﻧاړو ﻣ د ﻧﻟﺎﻌﻓ لوډ ﻏد . ﺷ ارو طﺎﺗرا هﺳ ﺷ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻐه د<br />
مﺎ د ﺗ ﻧورﺎ هړوﺎﻧ ﺳر وا ﺳ ﻟاﻳﻧ ﺧ ،رو ﻌﻣ ﻧوﻏﺳ وا ﻟﺎﻣ<br />
د وا <br />
ر سﻻ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﺗ ﺷ لړوار رﺎﻓ ﻧﺎﺑ ﻣﺣ هد ﻣ ،هﺳ ﻧوړا<br />
1<br />
. ﻧو ﻣ ﻧوﻏﺳ<br />
فﻣ ړو ﺎﺗړا د ﻊﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ<br />
نﻣ ﻟرﺎﻳد ﻧﺷﺎﻌﻣ ﻧﺳ هدﺎ هرز ﻟ<br />
ﻳ ﺗ ارﺧ ﻳ ﻧﺎﺧ پﺗ هرز رد<br />
نﻣ<br />
ﻧﺳ<br />
نﻣ ﻟ ﻧﺷﺎﻌﻣ ﺗرﻧاﺗ هرز <br />
هﺳ ﺗا ﺗ ارﺧ<br />
ﻧﺳ<br />
هرز ﻳاه هرز <br />
ﻧﺳ<br />
ﻗاﻣ وا ﺣ ﺳو ﻧ هﺳ ر<br />
نﻣ<br />
نﻣ ﻳ ﺗ<br />
ﺷ تﺎراﺗ ﻧ<br />
نﻣ<br />
ﺗﻟا ﺧ ٧٠<br />
فﻣ ماﺳا د ﻟ ﻗ ﻋﻣ د<br />
نﻣ ﻗاﻣ رﻻ<br />
هرز هﺳ<br />
ﻧﺷﺎﻌﻣ ﻧﺳ هرﺎ س<br />
هرز هﺳ هود ﻳﺗ<br />
نﻣ ﻳ ﺟدﺑ ﻧﺑ<br />
هﺳ هود هرﺎﻟ رادار د<br />
ﻧﺳ هرﺎ<br />
تﺎ١٠<br />
-٨<br />
ﺟدﺑ ﺷ هړﺟ هړﻻو ﺑ ما و د<br />
ماو<br />
لاﺳو ﻋﺎﻓد -١<br />
ﻧا<br />
ﻗاﻣ ﺣﺳ -٢<br />
ﺳﻣ ﻧﺑ -٣<br />
فه<br />
ﺎﺗﺑ ﻟ روﺎﺧ د -١<br />
عﺎﻓد <br />
1 See, for example: Lesperssi: „The Accountablity of the military budgets“ available at<br />
http://www.lesperssi.orid/report/workmilbudget.htm or in the almanac on IndonesianSecurity Reform 2007,<br />
http://www.dcaf.ch/publications/kms/details.cfm?id=39772&nav1=4
وا نﻣ ﻳ ﻧﺷﺎﻌﻣ<br />
هرز هﺳ رد<br />
نﻣ هود ﻳﺎﺳو<br />
وا ﻧﻣ هود ﻧﺷﺎﻌﻣ<br />
هرز هﺳ ﺷ<br />
نﻣ ر ﻳﺎﺳو<br />
ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د<br />
ﻳ هﻧو هﺳ ﺟدﺑ<br />
نﻣ<br />
وا نﻣ ﻳ ﻧﺷﺎﻌﻣ<br />
هرز هﺳ رد<br />
ﻧﻣ هود ﺳو<br />
،نﻣ هود ﻗاﻣ<br />
هﻧو هﺳ ﺟدﺑ ﺗﺎﻧ د<br />
نﻣ ﻧ<br />
ﻳ تﺎﻋ وا ﻧﺷﺎﻌﻣ<br />
نﻣ<br />
ﻧﺳ ﺳ<br />
ﻧا ﻧﺎ رز<br />
ﻧا هدﺎ هﺳ <br />
هﺳ هرز هود<br />
ﻟ<br />
ﺗﺳ<br />
رز<br />
ﺑ ﺟ هود<br />
ﺗﻟا ﺟ س<br />
ﺗرﻧاﺗ هود<br />
ﺗﻟا<br />
هرﺎ هرز هﺳ رد<br />
ﻧﺳ<br />
217<br />
ﻣ ﻳﺗاﺳ -<br />
ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د -١<br />
ﻟډ ﺟ<br />
ESDP د -٢<br />
ﻧﻳرﻣﺎﻣ<br />
ﻧﻳرﻣﺎﻣ ﺗﺎﻧ د -٣<br />
تارﺎﺳا -<br />
ﻣا ﻳا ﺳ -٢<br />
هﻧو هرﺎﻟ<br />
وا ﻧورﺎﻌﻣ لاﻳﻧ ه ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ د ﺟدﺑ د<br />
ﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ د<br />
ﻧﻣ د ﻳﺎﺳو هرﺎﻟ وﺎﻧﺎﺳ د ﻟرو بﺎﺣ وا ﻧورﺎﻌﻣ ﺷ ﻣ لاﻳﻧ هرﺎﻟ ﻓﺎﺷ د ﺟدﺑ د<br />
ﻳﺎﺳو وا ﻧورﺎﻌﻣ ﻐه ټﺎ ١١ -٨<br />
. اﻟ ﺳ ﻟاﻳﻧ د ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﻓﺎﺷ ﻧورﺎ وا ﻟﺎ ﺟدﺑ د ﻧﺎ ورﻧ وا ﻣا ﻣﺣ د ﻳﺗ<br />
. ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ<br />
ټﺎ ١١ -٨<br />
ﻧورﺎ<br />
هرﻏ ﻟ ﺗ ﻓﺎﺷ ﺟدﺑ <br />
1<br />
هرﻏ د ﺑ ﺑﺗ د ﻧوداه<br />
ﻣ د عﻣ هرﺎﻟ ﻓﺎﺷ ﺟدﺑ د OECD<br />
اﺧوﺎﺷ ﺗﺎﻋﻣ وﻧﻻ د ﻧورﺎ<br />
هرﻏ ﻏد . هد هړﺟ ﻋﻣ<br />
هﻳ ﻧورﺎ<br />
: د ﺷ ﺑ وﺑ هﺳ<br />
ﻧر ﺟدﺑ -١<br />
ﻧوﺑﺑ ﻧﺎ -٢<br />
لرو بﺎﺣ وا لو ،ﺎﺗﺑ -٣<br />
هرﻏ د ه <br />
1<br />
ﻓﺎﺷ ﻟﺎﻣ د وا بﺎ هﻳ ه ﻓﺎﺷ ﻟﺎﻣ د قوﺻ ﻬﺟو لاﻳﻧ<br />
: ﻧ هړا ر ﺗﺎﻋﻣ وﻧﻻ د رﺧ درﻻ هﻳ ﻧورﺎ<br />
1 See OECD Journal on Budgeting Volume 1-No.3. pp, 7-14, online at<br />
http://www.oecd.org/dataoecd/13/13/33657560.pdf
218<br />
ﺎﻧﺎور ﻧﻟوﻣ<br />
وا ﻧﻧ د -١<br />
ﺳو ﺟدﺑ هرﺎ -٢<br />
لدﻳا ﺗﺎﻣﻌﻣ د رﺎﺧا ﺧ ﻣﺎﻋ د -٣<br />
ﻳډاډ ﺎﺗﺑ د -<br />
وﻳا ﺳ د ﺷ ﻻ زار ﻏد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﻧورﺎﻌﻣ ﻳﺷ ﻣ ﻟاﻳﻧ هﺑﺳ<br />
ﻓﺎﺷ ﺟدﺑ د ﺗ و هدﺎﺳا رﺎﺳ وا ﻧورﺎ هرﻏ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ<br />
وا<br />
ﻧاړو ﻧﻣ هړا د ټﺎ ١٢ -٨<br />
. و ﻧه هرﺎﻟ<br />
ټﺎ ١٢ – ٨<br />
ﻧوﺳ ﻣاﻟا ﺎﻟ ﺳﺎﺳ ﻟ : ﻧ هړا ر ﻓﺎﺷ ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد د ﻧورﺎﻌﻣ لاﻳﻧ<br />
ﻧﻣ وﻣ د هرﺎﻟ ﻟرو ټر د ﺳ هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ لاﻳﻧ د ه ﻧﻟ <br />
د -١<br />
ﻣﻧ 35/142B ﻣﺎﺳا ﻣﻋ ﻧﻣ وﻣ د ١٢ ﺳد د لﺎ ١٩٨٠ د - راﺑا ﻧﻧﺎﻗ<br />
ﻧﻟ د هﻳ ﻏد . « ل ﺟدﺑ د»<br />
د ﻳ ناﻋ ه ﻳﺗ هﻳ<br />
. ﻳﺗ ﺳ ﻧﻧﺎﻗ ﻧﻣ وﻣ د هرﺎﻟ ﻟرو ټر د ﺳ هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ لاﻳﻧ<br />
د ه<br />
ﻏد ﻟ هرﺎﻟ ﻟرو ټر د ﻧﻟود ﻏ ل نﺎﻣزﺎﺳ ﻐه د رﺎﺳ هﻳ ﻏد<br />
ټر ﺗ ﻣ ﻣﻋ ه ﺟدﺑ ﺧ د د لﺎ ه وا ﺧاو رﺎ ﻧورﺎﻌﻣ<br />
ﻧﻣ<br />
وﻣ د لﺎه ﻧﺎﺑ عﻣ د ﻟ ﻣ هﺳ راو ﺧ ﺎﺑ ﻐه ،رو<br />
2<br />
ﻓﺎﺷ د ﻧﻟ »<br />
د وﻳ ورﻧ ﻏد . ﻧاړو ټر ﺧ ﺗ ﻣﺎﺳا ﻣﻋ<br />
وا ﻳﺗ رﺎﺳ وا ﻧورﻻ<br />
هرﺎﻟ « ﺗﺎﻣﻌﻣ وﺎﻧ د ه ﺗﺎﻋﻣ د لﺷ<br />
ټر ﻧﻟ د لﺎ ﺗ ﺧ د ر ٣٠ ﺗ ﻳا د ړاﻏ ﻧﻟود وﻏ ﻟ<br />
ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻳا ﺳ وا ﻟاﻳﻧ ورﻧ زار ﻏد ﻣﺎﺳا ﻣﻋ ﻧﻣ<br />
وﻣ د . ﻧاړو<br />
ﻲﻧ ١٣ د ﺳد<br />
د لﺎ ٢٠٠٧ د)<br />
رو هدو ﺗ ﻓﺎﺷ ﻧﻟ رﺎﺳ<br />
.( ﻌﻟﺎﻣ<br />
هﻳ ٢/١٣<br />
3<br />
رﺎﺳ ﻧورﻻ رﺎد<br />
ه ﻧﺧړا – ﺳﺎﺳ د ﻣا د OSCE د -٢<br />
دﺎﻗا ﻣﻋ د وا ﺧﺑ ورﻧ د ﻧوژ ﻣﺎﻋ د ﻳﺎﺑ ﻊﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ ﺷ ﺗ هرﺎﻟ ﺧﺑ ﻋﺎﻓد د<br />
ﺗ ه زاراه ﻧورﻻ ﻏد . و ﻧ ﺗﺎﻳز ﻌﺑﺎﻣ ﻳﺷ<br />
ﺗ ﻟ هرﺎﻟ ﺎﺧا<br />
د ﻓﺎﺷ د وا ﻧاړو ﺗ ﻣ هرﺎﻟ رﻣ د ﻧﻟ ﻋﺎﻓد<br />
ﺧ ﻧﻟود ﻏ ﻳاو<br />
،وراه هرﻻ هرﺎﻟ ﺳر سﻻ ﻣﺎﻋ د ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣزﻻ ه ﻧا ﻟاﺳو وا ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
: ﻳاو ﻟ<br />
1 Available online at http://imf.org/external/np/2007/eng/051507m.pdf<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻧﻧا ﻏد هﻳ ﻧﻣ وﻣ د هرﺎﻟ ﻟرو ټر د ﺳ هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ لاﻳﻧ د ه ﻧﻟ د -<br />
http://<br />
disarmament.<br />
un.<br />
org/<br />
cab/<br />
milex.<br />
html<br />
رو ﺎ ﻲﻧﻧا ﻏد ،لﺷ ﻳﺗ لﺎ<br />
:<br />
http://osce.org/documents/sg/1994/12/702_en-pdf<br />
3<br />
٢٠٠ تارﻣ رﺎ د OSCE د -<br />
2
ﻏ ﻣا ﻣ ﺧ د . ﺳﻻﺗ <br />
ﻣ ﻟ رﻣ ﻧﻟ ﻋﺎﻓد د ﻟود ﻏ ه»<br />
ﻓﺎﺷ ،ﺧا رﺎ ﻧ سﻻ وا ﺎﺳ ﻟ ﺧﺑ ﻟ د ﻟود ﻏه ﺳ هﺳ<br />
« . وﻋﺎﻣ ﻣز هرﺎﻟ ﺳر سﻻ ﻣﺎﻋ د ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ ه ﻧا ﻟاﺳو د وا ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
( هدﺎﻣ ٢٢)<br />
وا ﻳﻣ د نﻼ ﻋ د رﺎﻣ د هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻋﺎﻓد د : ﻧوﺳ رﺎﻣ د ﺗﺎﻧ د -٣<br />
د وا ﻟوړﺟ نﻼ ﻟﺎﻣ فﺎﺷ وا ﻣﻏا ﺣﺎﺳ ﻋﺎﻓد ﺗ د و ﻣژ د ﻧﺎﻳﺷ<br />
1<br />
. ﻧو مﺎ مﺎﺳا وا ﻧاﺗ دﺎﻗا ﺳ وا رو هدو ﺗ ﺳو ﺗ د ﻌﺑﺎﻣ<br />
ﻧورﻻ رﺎ<br />
د ECOWAS د هرﺎﻟ ا ﻣا وا ﻟاﺳو د ﺎﻳﻓا ﻳﻳﻟ -<br />
. ﻏ هرﺎﻟ ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ د ﺗﺎراﺗ وا ﻟوړﺟ ﺟدﺑ ،ﻟوړﺟ نﻼ ﻋﺎﻓد<br />
وﺎه ﻣﺎﻋ د ه ﺗﺎﻋ وا ﻧﻣاو ﺳﻏ وا ﻟوﺑاﺑ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺳ ﻏد<br />
2<br />
. رﺎﺳ<br />
3<br />
رﺎﺳ ٢/<br />
( ٢٠٠٢)<br />
ارﺷ رﺎﺳ د ﺎورا د ه ﺳر سﻻ د ﺗ ودﺎﺳا ﺳر -<br />
ﺳر سﻻ د ﻳﺷ ﺗﺎﺳ اﻟ اورﺎ د ﺗ ودﺎﺳا ﺳر ﻣ ﻟ ﻏ د ﻳﺎﺑ ﻧﻟود ﻏ<br />
. ﺷ ﻧاړو ﻏ ﻧ ﻧﺎور اد وا ،و ﻧﺎ رﺎﻟ<br />
تﺎﻣﻌﻣ دﺟﻣ ﻣﺎﻋ ه ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد ﻣ د<br />
ﻧرﺎ ﻣﻏا ﻳ د ﺳو ﺟدﺑ د رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
. و هدﺎﺳا ﺗﺎﻣﻌﻣ ودﺟﻣ ﻣﺎﻋ د هرﺎﻟ<br />
(FOIA) ﻧﻧﺎﻗ ﻟ داز د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺳ ﻣﻟ <br />
4<br />
د ﺷ ﻳﺗ ﻧوداه وو ﺎﻳوا ﺳﺎ د . و هدﺎﺳا ،ترﺻ نﺎﻣا د ،<br />
ﺛ اﻟ اورﺎ ﻣﺎﻋ د ﺗ رو ﺣ اد ﺗ ﻋﺎﺗا ﻟ (FOIA) ﺛو دازا د تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﻟ ﻧﻣ ﻳړا ﻗ اﺟا د ﺣ ﻳ لوډ ﻏد ،ړوار ﺗ سﻻ تﺎﻣﻌﻣ ﺷ ا<br />
ﺻا ﻟ داز د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺗﺎﺳ ﻧﻧﺎﻗ ﻣﻣ دوا ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣﻣ د . ړوﺎ عﻣ<br />
وا « مﻣ»<br />
ﻳ م ﺑ ﺟرد ﻧﻟوډ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻧﻧﺎﻗ ﻣﻣ د . هد ءﺎﺳا ﻳ <br />
د . ﺎو ﻣﻣ د ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻟ ﺣﻼﺻ اورﺎ لوﻣ . د « مﻣﻏ»<br />
ﻳ م<br />
د مﺎﺣا ﻏد ل . ﻧو ﻣ ﻧوﺑﺑ زﺎﻣ ﻏد وا ؛ﺎو ﻧورﻻ هرﺎﻟ لو وا ﻳﻣز<br />
. ودوﻣ ﺣﺎﺳ ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﻗ اﺟا د هﺳ ﻣﻣ ﻟ وا ﻧ ﻣ ﻣﻣ دوﻣﺎﻧ<br />
٢٠٠ د لﻧﺎﺳا د نﻼ ﻏد . رو دﺎﻣ 5.7 وا 5.6 نﻼ ﻋ رﺎﻣ د ه (PAP-DIB) ﻟوړﺟ د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻋﺎﻓد د ًﺎﻟ -<br />
http://<br />
www.<br />
nato.<br />
int/<br />
docu/<br />
basictxt/<br />
b040607e.<br />
htlm . ﺳرو ﻳﺗ هﻳﻣﺳ ﺗﺎﻧ د<br />
2<br />
: رو هدﺎﻣ ٢١ وا ١٧ ﺗارﻣ د ﻟﺎ د ﺎﻟ -<br />
http://www.dcaf.ch/code_conduct-armed-forces-westafrica/WestAfrica_CoC.pdfhttp://www.un.org/News/Press/docs/1999/19991227.afr199dochtm<br />
3<br />
available online at htttp://www.coe.int/T/E/Human_rights/rec(2002)2_eng.pdf<br />
4<br />
National legislation on FOIA is available on line at www. Privacyinternational.com<br />
219<br />
1
د . ﻟ<br />
ﻧﺗﺎﻣﻌﻣ ﺳﺎﺳا ه ﺟدﺑ د ﻟود د ﺧو ﻳډ ﻧر ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ د ،هود<br />
ﺎﻧ ه ﺗﺎﻋﻣ د ﺟدﺑ د ﻧر ءﺎﻧﻻاراد د ﻧﻣ وﻣ د ،ﺗ ﺑ<br />
1<br />
ﻏد . د ﻣﺎﺷ ه ﻓﺎﺷ ﻧﻟ د وا ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد ﻣ د ﻐه ﻟ ﻧﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
وﻏ وﻳډ ﺧ د ه « بﺎ ﺎﺣا ﻟﺎﻣ ﻣﺣ د»<br />
،IMF<br />
قوﺻ ﻬﺟو لاﻳﻧ د زار<br />
ﺎﺣا ﻟﺎﻣ ﻣﺣ»<br />
د IMF د . د ﺎ ﺣ ﻳ ﻟ وا ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد د هرﺎﻟ ﻧوداه<br />
ﻟﺎ ﻟﺎﻣ وا ﻟﺎﻣ د ﻧﻣﺣ وﻏ د ،د ﺷ ړﺟ اﻟ ﺳﻣ ﻐه د « بﺎ<br />
ﻟ ﻣﺣ د تﺎﻋﻼا ﻏد . ﻧاړو تﺎﻋﻼا لاﻳﻧ ړو و ﺗ د وا رﺎﺟ ه<br />
ﻧﻟ وا ( رد ﻟ ورﺎﺟا وا ﺗﺎﻟﺎﻣ د ﻟ)<br />
تاﻳﺎﻋ ﻐه د ﺳ ( ﻣ وا ﻳا ﺳ ،ﻣ)<br />
2<br />
. هرﺎ ( ﺧﺑ ﻳﺎﻏور وا ﻧزور وا ﻧو ،ورﺎ ﻋﺎﻓد ﻟ)<br />
ورﻧ د و هدﺎﺳا ه ودﺎﺳا ﻟ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د زار ﻏد<br />
د دﺟﻣ ﻧﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ هﺷ ﺑ ﺧﺑ د . ﻳﺧ اﻟ ﺳ ﻣﺣﻏ<br />
د ﻬﺎﺳ د : د ړو ﻧﻣﺎ ارﺧ د ﻳ هود ﺧ ،ﻟ ﻧوﺧ هړا ﺗﺎﻋﻣ ﺟدﺑ وا ﻣا د<br />
د ﻧﻼﺑ<br />
وا ( Database) ﺑ ﺗﺎﻋﻼا (SIPRI) تﻧا ﻧ د ﻟﺳ ﻟاﻳﻧ<br />
. ﻳﺧ اﻟ تﻧا لاﻳﻧ د ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻳﺗاﺳ<br />
نﻟﺑ ﻟ ﻲ ﻧ ﻟ هژو SIPRI د ه ﻟﺗ د ﺳو د وا ﻟ د<br />
ﻧﺑ ﺗﺎﻋﻼا هود هژو ﻏد هرﺎﻟ ﻣ د د . ﺗ وا ﺛ ﻟﺗ ﺳو د وا ﺎﻣ وا<br />
د ﻟﺗ د ﺳو د ﻳ هﻳ وا ه ﻟ د ﻳ ﻳ : وﺑاﺑ ټر ﻟاﻳﻧ<br />
ﻟ<br />
ﻟﺎﻣ ﻐه د ﺑ ﺗﺎﻋﻼا (online) ﻳﻼﻧ SIPRI د ه ﻟ د . د ه ﻧﺷ<br />
ﻳ ړو وه وا ﻧﺎﺳ ﻳډ ﺳر فﻣ اﻟ ځ د هزاﻧا وا ﺳ<br />
د ﻧودﻟ وا ﻟﺗ ﺳو د ، ﻣﻋ هﻳ ﻧﻧﻟﺑ ﺳورو د ﻧﻟ . <br />
هﺳ<br />
ﺑژ ورﻧ ﺗ ﻧا د بﺎ SIPRI د . د ﺷ ﻧاړو بﺎ SIPRI<br />
. د ﺷ ﺟﺗ ﺑژ ﺑﻋ وا ﻳﺎ ،ﻳاوا ،ﺳور ﻟ<br />
ﻧوداه ١٧٠ د ﻧ د وا ﻧﻓ د تﻧا لاﻳﻧ د ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻳﺗاﺳ د ﻧﻼﺑ <br />
3<br />
ﺗ ټر رﺎﻋا ﻳ د ﻧا ﻟاﺳو د ﻧ د . هد ﻧوزرا ﻳ ﻧودﺎﻗا ﻋﺎﻓد د<br />
وﻧوړا ورﻧ ﺳاد وا ﻣﻳز ﻳﺎﺳو د ،تﺎراﺗ ﻋﻣ ،ﺟدﺑ ﻋﺎﻓد د ﻧﻼﺑ <br />
. ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ وا مﺎﻗرا<br />
ﻧ ه ﺎﻣ<br />
220<br />
ﻧ<br />
ﻧاﺗ وا ﻳﺎ د ﻏ ﻣﺣ ﻳ ﻐه د اﻳ ﻧ ﻟ ﺗاﻳد ﻧا هﻳ<br />
ﻏ ودﻟرد د ﻟﺗ ﻧﻣ ﻳ د ﺑ ،و ﺧﺑ ﻓﺎﺷ ﻟ وا ﻧرو بﺎﺣ ،ﻧوﺎﺧ<br />
ﺗ ﺟدﺑ ﻣا د : ﻟو ناﺗ ﻟﻧﻣ ذﻧ وا ﺧا ﺧﺑ د ﻟﻧ ﺗ ﻐه ،<br />
. ﺑﻟو ﻧ ﻳ ﻏد ﺗ رو ناﺗ ﺗ ﻟ ﻧﻣ<br />
1 These documents are available at http://disarmament.un.org/cab/milex.html<br />
2 These documents are available at http://disarmament.imf.org/external/country/index.htm<br />
3 Not available online, but can be ordered at http://www.iiss.org/publications/the-military-balance
ﻣﻏا هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا وا ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د ﺳ هﺳ ﻏ د ﻟ د تﺎﻋﻣ ﺟدﺑ<br />
ﺳو د هرﺎﻟ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧووا هﻋ ر نارود ﺟدﺑ د . د ﻳﺎﺳو<br />
. وﺑاﺑ تﺎﻧﺎﻣا هﺷ ﺑ<br />
ﻟ ﺗ ،رو هدو ﺗ ﻐه وا و ﺳﻣ هﺳ ﻓ ﻧﺎﻟرﺎ ﺷ ﻻ ﻟ ﻧﻣ<br />
ﺧﺑ ﻐه ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻟرﺎ ﺧو ﻋ . ﻣﻧ وا سﻻ هﺳ ﺗﺎﻋﻣ ﺟدﺑ<br />
: ﺳر ﻧو ﺗرو<br />
سﻻ ﻟ ﻧﻣ د ﻳﺎ وړاو مﺎ ﺗ<br />
؛ړواو مﺎ ﺗ ﻧﺑﻣوړ وا ﻟو ح ﺟدﺑ د<br />
؛ ﺎﺗ تﻼﻳﻌﺗ ﺧ وا رﻣ د<br />
. ﻏ ﻧر وﻧﺎ د ( ﻧﻧاﻳد ﺗﺎﺳﺎﻣ د)<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻟ ﻟﺎﻣ ﻣ د<br />
. ل ﻧرﺎ ( ﺟدﺑ ﺳ)<br />
د رﺳ ﻣا د<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﻬﺑ و ﻣﻏ وا و ﺳاﻳد ﻧﻣﺎﻧ د هدﻣ<br />
ﻟ ﺗ د<br />
ﻊﻗﻣ ﻏد . ﺧاو هﻧو ﺳو ﻟﺎ د ﺟدﺑ د ﺗ هرو ﻊﻗﻣ هﻳډ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. و ﻣا ﺣ ﻳ لﺧا ﻓ د ﺗ ﺟدﺑ د ،ﺧا ه هرﻧ ﻧﺗار<br />
ﺷ ﻻ ﺳﺎﺗ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
221<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻧو ﺟدﺑ رﺳ ﻣا ﻧوړا د<br />
ﻧو ﺧﺑ رﺳ ﻣا ﻧوړا ﻧﻟﺎﻌﻓ وا ﻳرﻣﺎﻣ د نﺎﻣزﺎﺳ ﺧ د<br />
ﻧو ﺟدﺑ هرﺎﻟ رادا ﻣا ه د ﻧوﺳ ﺟدﺑ ﻟود د<br />
ﻧه هرﺎﻟ ﺳوار<br />
د ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﻣ <br />
ﺟدﺑ د ﻐه د وا رادا ﻣا د ټﺎ ﻳ ﻐه ﻣ د ړوار ﺗ سﻻ ډاډ<br />
و ړو ﺳر سﻻ د وا ﺗ ﺳو<br />
نﻟﺑ د وا ﻧو ﻐه ،و<br />
دﺟﻣ ﻧاﻗ هړاز وا ﺎﺗﻧ نﻧﺎﻗ هړا د <br />
ﻧاړو ﺗ نﺎﻟرﺎ ﻧوﻳﻧاړو ﺧ هرﺎﻟ<br />
د ﻓﺎﻧ داه ﺳﺎﺳ نﻧﺎﻗ داز د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺎﻳ ړوار<br />
ﺗ سﻻ ډاډ<br />
ﻐه د هړاود ﻏد : د ﻐه د لرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ ﻊﻧﺎﻗ ﻣﺣ<br />
رو د ﺗﺎﻟﺎﻣ د اﻟ ﺧ مﺎﻋ د وا ﺗﻼﻣ ﻣﺎﻋ د هرﺎﻟ ﻟﺎ د ﻐه د ،ماود وا ﻋوﻣ<br />
ﺳﻣ هﺳ ﻣ ﻟاﺗﺎﻳز مزﻻ د هرﺎﻟ<br />
ﻧاړو ﻧوزرا اﺧ وا ﺎﻧ وا ل تﺎﻋﻼا ﺎﻧ<br />
تﺎﻋﻼا ﺎﻧ ه ﻧورﺎ وا ﻟﺎ د ،ړﺟ وا ﻟاوﺳ د رﺳ ﻣا د<br />
ل<br />
ل تﺎﻣﻌﻣ ه ﻧورﺎ وړوﺎﻧ د<br />
ﻳړﺟ هﺳ ﺟدﺑ ﺷ ﺗ<br />
د ل اد ړﺟ وا ﻋ ،ﻟﺎ ﺎﻳ و <br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
هر وﺎﺗړا ﻣا ﻣﺎﻋ ﺷ لﻧ ﻧ ﻏار ﺗ سﻻ ﺎﻳ و ه ﻧوزرا د د<br />
<br />
ﻟﺎﻣ ﻳﺑ ﻟ ﺎﻳ ﻟﺳر ﺗﺳ ﻳﺗ م ﻬﺑ ټﺎ ﻟ ﺟدﺑ د ﺎﻳ و <br />
د ﺷ ﺧا رﺎ سﻼﺧا ﺎﻳ ترﺎﺗ ﻧﻧﺎﻗﻏ د ﻟ ﺳ<br />
ﻟ ﻓاﻣ هﺳ ﻋ ﻟ ﻟﺎ ﺎﻳ رو<br />
ﺗو هﺳ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧورﺎ ﻟ ﻧوزرا ﺧ<br />
ﺗ ﺳر وا نﺎﻟرﺎ ﻧ ﺧ وا ﺳرو ﺗﺳ هﺳ ﺗ ﻟﺎﻣ وژو د<br />
ﻧاړو<br />
ﺗ هﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻐه د تﺎﻣﻌﻣ ﺷ ﻧاړو اﻟ ﻣﺣ د ه ﺟدﺑ ﻣا د<br />
. ﻧاړو اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ وا ﻣﺣ د <br />
، راﺗ ﻧورازﺎﺑ ﻟاﻳﻧ اﻟ ﻣﺣ د ﺳﺎﺳ ﺗﺎﻣﺧ وا ﺳﺎﺟا ﻐه د<br />
ﺗ وا ﺗ ﺑ<br />
ه وا ﺳرو ﺗ ﺧ مﺎﻋ هرﺎﺧ هﺳ ﺷ ﻳ تﺎﻣﻌﻣ ه ﺟدﺑ د<br />
ﺷ<br />
روژ ﺑ ﺧ<br />
هدﺎﺳ ﺟدﺑ<br />
ﻧو ﻧﻻ ذﻧ ﺗ ﻟﺎ ﺟدﺑ د ﻧووا<br />
ﻣ نارود ﺟدﺑ د<br />
ﺳرو ﺗ وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ تﺎﻳﻧ ﺧ ه ﺟدﺑ د<br />
ﻳ ﺗ وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ ﺧ وا و ﻧوﻳﻧاړو ﻳﺑ ﺟدﺑ د هرﺎﻟ ﺗ د ﺳ ﻟﺎﻣ د<br />
ﻧاړو<br />
ﺳرو ﺗ ﻧﻧ ﺗ تﺎﻣﻌﻣ ﻧ اﻟ ﻟډ ﻟاﻟ د وا وو مﺎﻋ د<br />
ﺳرو ﺗ ږﻏ ﺳر د ﻧوﻳﻧاړو ﺧ ه ﺟدﺑ ﻳﺑ د وا ﺟدﺑ د<br />
ﺧاو هﻧو وﻧﻏ د ﺟدﺑ د رﻏ ﻧﺎﺑ ﺟدﺑ لﺎﺣ ﺳاد <br />
ﻧاړو رﺎﺳ<br />
ﺧ ﺗ ﻧﺗرازو وا نﺎﻟرﺎ هرﺎﻟ ﻟ ﺗ د ﺟدﺑ د<br />
مﺎ ﻧ ﻧﺑﺎﺣ ﻟﺎﻣ د ﻧوﻳﻧاړو ﺟدﺑ ﻧﺗار د ﻳﺗ ﻣﺣ<br />
ﻧ و <br />
ورادا ﻣﺣ وا نﺎﻟرﺎ وا ﻧو ﻧورﺎ هرﻏ ﻟ ﺗ ﺳ ﻟاﻳﻧ وا ﻣ <br />
ړوﺎ رﺎ رﻻ ﻟرو بﺎﺣ د و ﺳﻣ هﺳ<br />
و ﻏ هرﺎﻟ ﺳﺎﻣ ﻟﺎﻣ ﺎﻳ ﻟﺎﻣ اﺧ ﻣﻏا<br />
ﻳ د<br />
)<br />
ﺳﺄﺗ د ﻟﺎﻣ ﻣ ﻳ د ﻧاﻗ رﻧ وا نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ړوار ﺗ سﻻ ډاډ<br />
ﻳ ﺗ ﻳﺎﺑ ناﻳد ﻏد ، ﺣ ( ﻳدﺎﻳ ه ﻣﺎﻧ ناﻳد ﺗﺎﺳﺎﻣ د ﻧوداه <br />
و ﺧﺑ ﺳ ﻟﺎﻣ<br />
وا ﺗ ،اﺧ ﻣزﻻ ﻟ <br />
ﻧﺣﻼﺻ ﻧﻧﺎﻗ د تﺎﺳﺎﻣ ناﻳد ﺎﻳ ﺳﺄﺗ ﻟﺎﻣ ﻣ د ړوار ﺗ سﻻ ډاډ<br />
د ﻣﺎﺷ ه اﺟا وا ﻟﺎﻣ ورادا ﻣا د ودوﺣ<br />
تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ﺳر وا ﺧ ﻣﺎﻋ ه ﻧ ﻳﺷ لﻧﻣ اﻟ ﺳﺄﺗ د ﻟﺎﻣ ﻣ د<br />
. رو<br />
هرﺎﺧ ﻧر ﺳﺄﺗ ﻟﺎﻣ ﻣ<br />
د<br />
222<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ړﺟ ﻧﻓﻼا ﻳﺗاﺳ هﺳ ﺳر وا نﺎﻟرﺎ ﻟ<br />
ﻟو ﺷرد ﺷار هﺳ نﺎﻟرﺎ ﻟ<br />
ﺗر ﻏ هرﺎﻟ نﺎﻟرﺎ ﻣﻏا وا ﺧﺑ ﺗﺎﻧﺎﻣا ،ړوﺎ ﻳ د<br />
ډ ﻟوﻣ ﻟ ﻧووا<br />
ور نارود د ﺟدﺑ د ړوار رﺎﻓ ﻧﺎﺑ نﺎﻟرﺎ <br />
ﺑﻟو ﻧ<br />
ﻳړا دﻣ دږوا د ﻟ هړﺎﻏ ﻧد ﻧرﺎ هﺳ ﻣا ﻟوﻣ د نﺎﻟرﺎ د<br />
<br />
ﻳﺑ ﺗ ﻧودﺎﻬ ﺟدﺑ د ﻣﺣ د ﺗ و ﺳﻣ هﺳ ﻟډ ﻟﺎﻣ د ﺎﻳ ﻟ<br />
و ﻧوﻳﻧاړو<br />
د هرﺎﻟ ﻧﺗ ﻳﺑ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ وﺎﻧ د ﺗﺎﻋﻣ ﺟدﺑ هرﺎﻟ ﻧﺎﻟرﺎ د<br />
و ﻊﺟﻣ ړودﺎﻋا<br />
نﺎﻟرﺎ د ؛و ﻧرﺎ ﺟدﺑ ﺎﻳ ﻣﻣ د و ﻏ وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ ﻟ<br />
ﻣا ﺎﻳ ﻣﻣ د وا ﻟو ﺳر سﻻ ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣﻣ ﻳﺎﺑ ﻏ ﺷ لرﺎ<br />
و ﻣژ لو ﻗا ﺣ د ﻧرﺎ د ﻧﺎﺑ ﻧﻣاو<br />
وړاو مﺎ ﺳر د ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﺟدﺑ ﻣا د<br />
،وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ورﻧ د وا رو هدو ﺗ و هدز ﺗ ﺟدﺑ<br />
ﻐه ﺗ ﻳاد ﻧﺳر و هدز ﺟدﺑ د ﺗ وزﺎﺳا ﺳر د وا ﺑﻣ ﻧﺎﻟرﺎ<br />
خا ه رﻧ ﻓوا ه ﺧ<br />
ﺗ ﺟدﺑ د<br />
223<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
224
225<br />
٩<br />
ﻓ<br />
GEOFFREY PREWITT<br />
ﺗ ﻣار رﺎﻋا ﻧﺎﻣزﺎﺳ د<br />
: ل<br />
نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧوزرا وا ﻟاﻣﺣ
226
Geoffrey Prewitt<br />
227<br />
٩<br />
ﺗ ﻣار رﺎﻋا ﻧﺎﻣزﺎﺳ د<br />
: ل<br />
نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧوزرا وا ﻟاﻣﺣ<br />
وﺳ وا ﻬﻣ وﻳډ د وﻟ رد وﺗ ﺗوار ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﺻ ﻟاﻳﻧ وا ﻣ<br />
1<br />
ﻧوﺗ لوډ لوډ ﻣﺗ ﺳ وا ﻧوداه د لﺎﺣ ﺳاد . لﺷ ﻧﻣ<br />
ﻣﺗ ﺧ د ﻐه د وا ﻧﻟود د ﻟ ﺎ هړز رﻏ ﻏد د ﻐه ،د دﺟﻣ<br />
وا ﻧارﺗﺎﻳد د : د هﺷ ﺑ ﻧﻟد هرﺎﻟ ﺧ خا ﻏد د . هد ﻧﺎﻧ نﻟﺑ ﻳ د ﻳړا<br />
ﻧوداه وا ﻳوﺗ ﻧﻧا د ﻟ ﻳﺎﺳو ﻳ ﺷ وا ﻟﺎﺗ ﻳﻧ د ،لﻧړ ﻧﻣﺎﻧ ﻟﺎﺳﺳ<br />
وا بﻟﺎﻳﺑ « ترﻗ ﺧ د»<br />
رﻏ د ﻟﺎروز ﻧ د ﻟ وا ﻳرﻬﺟ د ،ﻓ ﻟ<br />
اد ﺻﺧ ﻧرﻏ عﺎﻓد د ﻧﺣ د . لوﺑ ﻧﻣ د ﻟ ﻧﻳﺎ لاﻳﻧ زار ﻏد<br />
ﻣ ﺗ ﻟﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﺗرﺎﺗ لاﻳﻧ ﻟ ﻧﻧﺎرا ﺧړا ﻟ ،ﻧﺎﺑ ه ﺷ<br />
د هﺑﺳ . ﻧ ﻧﻻ ذﻧ ﺗ ، ه هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﻟاﻣﺣ د ر ورادا<br />
د ﻟ ﻧﻣ زاراه . ﻟ مﻧ ه وزرﺎﻣ ﺳوار د ﻳﻼ وا ﻟوړﺟ د ﻟﺳ د ﻐه<br />
د وږوا ﻟ ﻟود د وا ړوﺎ ﻓ<br />
ﺧ ﺗ ﺳو ﻳ د ﻟ هﺳﺗ د ﻧﻣﺧ<br />
ﺗ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د د ﺷ ﻧد ﻟود ﻳډ)<br />
هﺳ ﻟ د د وﻧد<br />
. د ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﻣ ( هﺳ ﺗ<br />
ﻟاﻳﻧ ﺗ ،هو ﺑ ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺑ ﻧﺑﻟﺎﻳﺑ ړو مﺎ د ﻏد د<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺣ . ﺷ و ﺗ رﺎه وا ﻳﺷ ړو زرا د ﻧﻣ<br />
وا دو د ﻟ ﻧﻣ د هﻧ ﻟﻧﻟﺎﻌﻓ ﻣ ړﻻو ﺑ نﻧﺎﻗ د وا ﻳﺗ ﻧورﺎ ﻣدﺎا د ﻟ رد ﺳورو نﺎه ﻳډ -<br />
د ر لﺎ ١٩٩٩ ﺗ لﺎ ١٩٩٠ ﻟ ﻣ ﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ د بﺎ <br />
د ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ ﻣﺣﻏ د ﺗ ﺑ د ،ﻲ هرود وﺧا<br />
.<br />
د ﺷ ړﻟ ﺗ ورز ٢ روز ﻟ ﺷ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
1
ﻧ ﻳ د ﺗاﻳﺎﻋ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . د ﻏ ﻳډ ﻟ ﻌﺻ ﻳ ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
1<br />
. ﻣاﺳا هرﺎﻟ ﻣﺧ ﺧ د ﺷ ړو مﺎ د رازﺎﺑ د رﺎ د وا ﻟ هړﺎﻏ رﺎ ﺧﺑ ﺳ<br />
ﻗد ﻳ ﺗ ﺎﺧ ﺗاﺟا ﺧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻳډ ﻟ ﻧﻣ د هﺳ هﺳ ذﻧ ﺳ ﻏد د ﺧ<br />
. ﻳﺷ لﻧ ﻧﻻ ﻧرﺎ وا ﻗد ﻳ ﺗ ﻟ ه<br />
ﻧر وا بﻳزﺎﺳا ،رﺎﻋا ،ﻧﻧﺎﻗ ،لرو بﺎﺣ ﻟ تﺎﺣﻼﺻا ﻧ و وﺗ <br />
ﺧ ،د تﺎﺣﻼﺻا ړو ﺧ د ﻟ د ه . د ﺗﻧرو ﺗ سﻣﺎﻗ ﻟ ﻧﻣ د ﻟاﻣﺣ<br />
؟ﻧﻏا ﻣﺎﺟ ﻋ ﻣ ﺗ ﻐه هد اد <br />
د هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د د وو وا دو د او ﺗاﻳد د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧ . د ﻏار ﻧﻻ وا ﻧوزرا ﺳ ﺗ ﻳﺎﺳ<br />
ﻟﻌﻣ ﺗ ﻌﻓاﻣ ﻧﺎﺑﻬﻣ<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ ورﻧ وا رﺎﺗ ،ﻣﺣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ»<br />
لﻻﺳا Anthony Adair<br />
ﻧﻻ ﻧرﺎ وا ﺗ ﺟرد ﻋ ﻳﺎﺑ ه ود ،وړﺟ ﻧﻧﺎﺳاد وا ﺗﺎهﺎﺷا ﻟ<br />
2<br />
« . رو با وړو و ﺧ د ﻳﺎﺑ ه ود . ﺷ لﻧو<br />
ﻧرﺎ ﻓﺎا ﻧﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺣ ﻳروﺗ ﻟﻳ د ﺳ د لﺎ ٢٠٠١د<br />
« ﻬﺟ»<br />
ﻣ د ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻳروﺗ د ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻣﺎ ﺳر د . ﺗ ﻣار<br />
ﻧاړو ﺎ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ناﻋ ه اد زار ﻏد . ﻟﻧو ﺗ ﺗ <br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻏد ﻟ ﻧﻣ د »<br />
وا « ؟رو ﺗ ﻐه»<br />
،«<br />
؟د ﻧرو بﺎﺣ<br />
« ؟ هرادا وا ﻟﺎﺳ هﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د وا ﻣﺣ د بﺗرﺎﻋا هړا ﻧرﺎ وا ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د ﺟو د <br />
هرﻻ هﻳ هرﺎﻟ ﻟړو ﻣ ﻟ د ءﻼﺧ ﻏد د . ﺷ ﺗﺎ ﺗ ﺧ ﺳ ﻳ د ﻳړا<br />
ﻣﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
3<br />
ﻧﻣ د هﻟ ﺗ ﻟ . ﻊو تارﻣ ﻧﺎﺑ نﺎ ﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هد اد<br />
ﺑ د)<br />
ﻳاﺷ ﻓﺎﺷ وا ﻟرو بﺎﺣ د ،ﻟو ﻧړﺟ ﺳﺎﺳا او د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ل ﻟ<br />
رﺎﻌﻣ وا ﻟو ﺑﺎ ﺗ ﻧﺣﻼﺻ ﻧﻧﺎﻗ ﺧ وا هر<br />
( لرو ټر وا ﻟﺎﻣ ﺗ <br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺗارﻣ وا ﻧورﻻ ﻐه ﻟ د ترﺎﻋ ﻳﺎﺳو رﻧ . ﻋ ﻧرﺎ<br />
<br />
ﻧا ﺳوا . ﻟ ﻣژ ﻧ ﺗ د ﻐه د وا ﺳﻻ ﺧ ﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧاړو ﺗ ﺻ ﻋ د ﻧوداه ٠ ﺳﺎد ﻧ د ﻧورﺎﺑا « ﺗارﻣ ﻧﺎ ﺧ»<br />
د<br />
. د ﺷ<br />
ﻧﺎﺑ بﺗرﺎﻋا ﻐه د هﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د اد ﻬﻣ ﻟ ﺗ ﺧ ﺎ <br />
ﻣ ﺷ ﻳ ﻟ د <br />
لﺎﺣ ﺳاد . ﻧ رﺎﺧا ﻌو ﻋﺎﻓد ﻳﺎﺑ ود ،ار<br />
ﻳډ ﻟ ﻧﻣ د ،ﺷ هرﺎﺷا ، ﺗ ﻣار ﻣا ﻟ ووﻼﺧ د بﺗرﺎﻋا د ﺗ ﻳﺎﻧ<br />
رﺎ هرﺎﻟ دو د ﻣﺎﻋ وا ﺑﺎﻣ د وا د ﺧﺑ ﻓﺎﺷ ﻟ وا ﺑﺎ ﺗ نﻧﺎﻗ ًﺎﺳﺎﺳا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ رﻧ ﺎﻳ ﻣا ﺎﻳ د رﺎ ﺎر ،ﻣﺎﻋ ،د ﺻﺧ رﺳ د اد ﻬﻣ . <br />
و ړﻻو ﺑ ﺑ نﻧﺎﻗ ﻳ د ﻳﺎﺑ ﻳ ه وا ﻻﻧﻣ ﻧ ﻓﺎﻌﻣ ﻟرو اﺳ ﺎﻳ ﻟﻧرﺗ ،ﻧ<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻋﺎﻧاﻏ د ﻧوداه ٣ ﻣ ﻧ ١٩٩٨ ﺗ ١٩٩ د هژو رﺳ ﻋﺎﻧاﻏ ﻳا ﺗ د John Hopkins د -<br />
د ﺗ ﺳوا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧوداه ٣ ﻏد ﻟدو ﻧﻧﻣ ژو ﻏد د . ﻟﻧو ﻧﻻ سﻻ ﻌﻟﺎﻣ<br />
ﺧا هﻳ<br />
ﻧوداه ٣ ﻏد د هﺑﺳ . د ﻟرﺎ رﺎ ﻳ ﺷ ﻟ ﺧ ړو ماﺳا د ﺎﻳ د ماﺳا هﻓ ، سﻧ ﻟﺎﻌﻓ<br />
. ﺗ دﺎﻗا ﺳ مووا د ﻧ د وا ﻟ ﺳ ﻳډ ﻳ د ﻌﺻ ﻏد وﻟاډ ﻳﺎﻳﻣا نﻳﺗ ١،٣ د ﺗ هﻟﺗ <br />
2<br />
Adair, Anthony, A Code of Conduct for NGOs: A Necessary Reform (Worling Paper), IFA, London, 1999,<br />
available online at http://www.iea.org.uk/env/NGO.ht<br />
3<br />
ﺑﺎﻳز ًﻼﻣ)<br />
نﻧﺎﻗ ﻳروﺗ د ،ﺗ ﺑ د . و ﻧو دوﺣ وا ﺣ ﻟ ﻳﺎﺑ رﺎ ﻧﺎﺑ « ﺗارﻣ ﻧﺎ ﺧ»<br />
-<br />
<br />
ﺗ ﻧو هدﺎﺳا هړوﺎﻧ ﺑ « بﺗرﺎﻋا»<br />
د ﻳﺎﺑ ﻧﻣﺣ . ودوﻣ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﻧﻣﺣ ( <br />
.<br />
ﻧو طاﻓا ﺗارﻣ ﻧﺎ ﺧ<br />
228<br />
1
ﺎﻣ د ﻳﺎﺑ لرو بﺎﺣ لاﺳا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ . ﻟو ﻟﺎﻌﻓ ﻣ ﻟ ﻐه د وا<br />
. و فه ﻣ<br />
ءﻼﺧ بﺗرﺎﻋا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ا ﻧ د د ﺑ ﻓ د <br />
ﺳ ﻣﻟ . ﻧو شزﺎﺳ ﻧﺎﺑ ﻧد ﻧرﺎ د ﻐه د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ﺗ ډ<br />
ﻓ د ﺎﺑ . ﺧ ﻧﺎﺑ ها ﻟرو بﺎﺣ د هړا ﻧرﺎد رﺳ ﻣا د <br />
، ﺳﻣ هﺳ بﺗرﺎﻋا ﻐه د ﻧﺎﺑ ﻳاﺷ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻬﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻳﻣز ﺗ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ هﺳ ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺳورو ﻐه ﻟ . <br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺳاو ﻐه د هرﺎﺷا ﺗ رﺎﺳ ﻐه ﺎ . لﻧ ﻧﻻ<br />
ﺷ او ،ﻟ هﻧو ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺳاد رﻧ وا ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. رو بﺎﺣ هړا ﻧورﺎ ﺧ د<br />
د ﻬﻣ هرﺎﻟ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د بﺗرﺎﻋا نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻟو<br />
( ﻓﺎﻣ ﺣﺳ ،ﻧا لاﺳو ،ﻟ)<br />
ﻧا ﻣا ﻟ ﻟ وړﺎﻐﺑﻟ د رﺳ ﻣا د<br />
ﺗ ( اﺟا ،ﻣ ،ﻧﺗرازو ورﺎ ﻧر وا عﺎﻓد د ﻼﻣ)<br />
ﻧﻧﺎرا ﻧرﺎ د وا ﻣ ﺗ ﻟﻧ<br />
ﻟا . ﺧا ر ( رادا ﻧﻳﺎﺷ د ،ﻧﺎﻳﺑ ،ﻣ)<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗﺗ ءاﺟا د نﻧﺎﻗ د وا ﻟﻋ<br />
ﺷ وا ﻟډ ﻳ ﻟ ،ﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ ﺳ ﺷ<br />
ه ﻧا ﻣا ﻧﻧﺎﻗﻏ <br />
د ه ﺗﺎﻋ ﺧ د ﺎﻳ د مﻣ وا ﺳ ًﺎﻧ ﺧﺑ ﻳډ رﺳ ﻣا د . ﻧﺷ ﻣا<br />
ﺧ ،ﻟ دﺟو ﻳﻻد ﻧﻧﺎﻗ ﻟا هرﺎﻟ ﻣﻣ ﻏد د . طﺎﺣا رو ﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
ﻳﺎﺑ هرﺎﻟ ﻟا وا ﻣﻣ د ،لﺷ نﺎﺑ هﺳ ﺗ ﻓ ﻣﻟ بﺎ د د ﻧ<br />
. ﺷ ﺟﺗ ﻳﺎﺑ ﻐه وا ﻟو دﺟو ﻟد<br />
ﺎﻧ ﺗ ﻟﻧ ﻧﻧﺎﻗ وﻳډ ﻟ – د ترﺎﻋ وړﺎﻐﺑﻟ ﺑﻼﺑ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧﻣ د وا رﺳ ﻣا د ترو ﻌﺗ د ﺳو واﻧﻟﺎﻌﻓ ﻓﺎﺷ د . ر ړو ﺗ<br />
ﺎﻳ : ناﻋ هړا د ﻐه . د دﺟﻣ ﺗ ﺑ ﻣﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
و ﻏ ﻣﻣ د ﺷ تﺎﻋﻣ وا ﺎﻣ سﺎﺣ ﻧﺎ ﺳاد ﻟ ﻧﻣ<br />
داﻧا ﺎﻣ سﺎﺣ ﻏد ﺎﻳ ؟ ﻣﺎﻣ<br />
هﺳ ﺧ ﻟ ﻧﻣ وا اﺧ ﻟود د ه ﻳﺎ وا<br />
1<br />
ﻧ . و « ﻧ»<br />
با ﻳﺎ ﺗﺎﺳا وﻟ و ﻟ ﺗ ؟ ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ناوﺎﺗ د صﺎﺷا<br />
لﺷ ﻳﺗ بﺎ د ﻧﻧ ړاﻏ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺟو د<br />
ﺑﻟو ،رﻧ ﺳاد وا لوړﻟ ﺳ ه د ﺧ د وا ﻧﻳﺎ عﺎﻓد د ﻧﺣ د ،ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ ﻟ<br />
ﺗ وړﺎﻐﺑﻟ ﻐه د ﻳﺎﺑ ود ﻧ ،ﺗﺎﺳو ﻧﺧ هﻧد ﻧرﺎ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ﺗ<br />
. و ﺗ بﺎ وا بﺎﺣ ﻳﻧا وا ﻳو ﻟ ﺗ ،ﻟ هدارا ﻧرﺎ د ود<br />
د وا ﻣ وﻣوه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ا <br />
ﻧو ﻓ اد ﺗ ﻳﺎﺑ ﺳ ،د هﺑﺳ<br />
هد ﺧﺑ هﻳ ﻟ ﺑ د ه ﻟ ﻧﻣ . د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟﺗﺎﻳز وا ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧزرا و<br />
ﻣ دو ﻳ ﻧﺑﺎ ﻣ وا ﺷ ړﺟ ﻧړﺟ وا ﺻﺎﺷا ﻣ ﻟ <br />
ﻧوژ ﺧ ﺗ رو سﻻ ﺗ ﺑ ﻳ و ﻟ<br />
ﻳ د هد هرﺎ ﻧ . د<br />
ﻟ تﺎﻓﻼﺧا ، ﻟدﺎﺗ تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ﺑ ﻳ ، ﻌﺗ وا نﺎﺑ ﺧ ، ﺗ ﻣار تﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻟډ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ اﺧ رﻧ وا ﻏ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻳژر نﺎﻌﻟا ﻣ وﻳډ هد ړو ﻧودﺎﻳ د -<br />
د ﺷ ﺑ ﺳاد ﻳډ . ﻣ ﻧوﺧ<br />
تﺎﻳز ﻳډ ﻧﻧﺎ هرﺎﻟ ﻟوﺑﺑ د ﻧوﻟﺎ هړوﺎﻧ وا ﺗﺎﻳز روز د ﻟود د ﺳر ﻳا<br />
د د هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د ﻧﺎﺑ ﻧﻟﺎﻳﺎ ﺳ د . لژو ﺣ وا نﺎﻳﺑ ، لور ﻐه ﻧﻳژر ورﺗﺎﻳد ﻏد<br />
.<br />
ﻟﻟو ﻓ ١ بﺎ<br />
229<br />
1
د تﺎﺳﺄﺗ ﻟ هرﺎﻟ وﺳر د ﺗ ﺧﻣ ﻏد ، ړﺟ ﻳړا ﻟ وا ﺳﻳ ﻣ<br />
ترﺎﻋ ﺧ ﻟ ﻟ ه د ه ﻊﺟاﻣ ﻏد ﺧ ،د<br />
ﺷ ړﺟ ﺗ ﻌﺟاﻣ د رﻣ<br />
هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺧ ﻟ و دﺟﻣ ﻟ ﻧﻣ ه نﺎ ﺳاد ﺷ ا . د<br />
ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺳاد ﺟو د ﻧ . ﻌﺗ ﻧﻓه ﻧﻧﺎﻗﻏ ﺎﻳ وا ﻗﻼﺧاﻏ ،ﺗاﻳدﻏ<br />
: د ﻧ اﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ل ﻟ ﻧﻣ د هد ړو ﻧودﺎﻳ د ه<br />
اد . ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ<br />
QUANGOs ﺎﻳ ( ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﺧ ﻣﺣ د)<br />
GOVNGOs ﻟ ﻧﻣ <br />
ﻣا د فﻼﺧﺑ . د ﺷ ﺧاد ﺗ ﻬﺑ ﻣ د سوا ﻧﻣﻧ ( ﺗرو ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ)<br />
ﻳډ هړا د ﻟډ ﻟ ﻧﻣ د ،د ړﻻو ﺑ ﺗارﻣ<br />
وا ﻧ ،ﺳد د ﻧﻧﻳ د رﺳ<br />
. ﻟ ﻧ ټﺎ وا ﺳ تﺎﻳز<br />
ﻧﻟﺎﻣ ( ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﺧ ﻣﺣ د)<br />
230<br />
١ -٩<br />
ټﺎ<br />
GOVNGOs د<br />
د ﻧﻻاﺟ وړړﻟ د ﻣﺣ د ﺎﻣﺑ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻏد – نﺳارﻓ د ﺎﻣﺑ د ﺎﻳ رﺎﻧﺎﻣ د<br />
ﻟﺳ د ﺑﻧ د Aung Suu Kyi ﻟﺎﻣ د ﻣﺣ د ﺎﻣﺑ د ا وا <br />
ل اﻟ <br />
. ﺧ ،هد ه ﻧ ﻳﺎﺟ<br />
د ﺎﻳر ﻟﺎﺷ د ﻟ ﻏد ًﻼﻋ ،(Chongryon)<br />
ﻟ ﻣﻋ ﻧوﺳوا ﻳﺎﻳر د نﺎﺎﺟ <br />
د ﺳو د ﺗ ﺎﻳر ﻟﺎﺷ<br />
ﺷ ﻧرﺗ د اﻟ اورﺎ ﻧﺎﺎﺟ د وا بﻳزﺎﺳا ﻳژر<br />
د ﻧﺎﻳ ﻧ د وا ﻟ سﻻ ﻟﺳا وﻟاډ ﻧﻧﻣ د وا قﺎﺎﻗ ﻣرد وا وراد ،ﺟﻟﺎﺗ<br />
. ﺎو بﻳزﺎﺳا ﻳژر<br />
Naim, Moises, „What is a Gongo?) in Foreign Policy, May/June 2007 : ﺳ<br />
ﻐه ﻳﺎﺑ ،ﻟ ﺧﺑ ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺟو د <br />
ﺑ وﺑ وا سﻼﺧا ،ﻓﺎﺷ ،ﻟاﻣﺣ هرﻏ د تﺎﻋاﻣ ﻧزرا وا ﻧﻣرﻧ<br />
ﻳ هرﺎﻟ ﻣ ﺑ د هﻧ ﻟ ﺎﻣ ﻟاﻳﻧ د . ﻟو ﻟاﻧﺳ هﺳ ﻟﺻا ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻧﺣ<br />
: ﻟو ﻧﺻﺧ ﻧﻻ ﻏد ﺑ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ « بﻣ»<br />
؛(<br />
ﺧ ﺧ )<br />
رﺎﺑا ﺧ<br />
؛ل رﺎ ﺳ ﻟاﻣﺣ د وا لدﻟرد ﺳ ﻟرو بﺎﺣ د<br />
؛لو ﻟوﻣ ﻣﺎﻋ د<br />
؛لدﻳا ﻧﺎ ورﻻ ﻧوﻟ ﻳﺎ <br />
باﺧ<br />
د ﻟﻧ ﺗ لﻟ مﻧﺎﻣ ﻳ ﻐه د هرﺎﻟ ﻳﺗ د نﺎﻣزﺎﺳ ﺧ د<br />
؛و ﻧﺎ<br />
؛ﺗﺎﺳ ﺻا وﺎﺗ د وا ﺗاﻳد رﺎ ﺧ <br />
؛لﺑﺎﺛ ﺎﺗړوﺎ وا بﻣﻏا ﺗ وژو ﻳﺷ ﺎ ﺧ د<br />
هﺳ ﻐه ﻟ ﺎﻳ ل عﺎﻓد وا ﺗﺎﺳ ﻳرد ﺧ ﻧاړو ورﻧ د ﺑ ﺗﺎﺣﻼﻣ ﻟﻌﻣ د<br />
. ل هړﺟ ﻏور وا رﺎه<br />
ل رﺎ ﺑ ﺎﺗﺧ هر د رﺎ د ﺳﺎﺳ وا دﺎﻗا ،ﻟ<br />
، اﺧوﺎﺷ ﺧ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
رﻻ ﻐه ﺧﺑ وﻧﻻ . د ﺷ لﻟ ﻟ ﻳډ لدﻟرد ﻧﺻﺧ ﻟ ﻏد د ﻋ ﺧ<br />
. ﺷ ﺧﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺻﺧﻏد ﻟ ﺷ ا ﻧ ﺷ لد رﺎ<br />
231<br />
لﺻا ﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
هرﺎﻟ بﺗرﺎﻋا د<br />
خا ﻳ ﻟرو بﺎﺣ د هﺳ ﺧا مﺎﻬﻟا د ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻟ رﺗ ﻧﺣ ﺑ د<br />
اورﺎ ﻟوﻣ د وا ( ﻣﺎﻋ ﺗ ﺑد)<br />
ﺎﻋدا ﻧﻧﺎﻗ ﻳ د ﺎﻳ « ﻧوﻟ ﺣ»<br />
ﻳ د ﻳﻌﺗ<br />
ﺗﺳ ﺗﺎﻣاﻗا ﺻﺎﺧ<br />
د ﺎﻳ ﺎ ﻟوﻣ ﺧ هرﺎ ﻳړا هﻳ ﻣﺗ ورادا ﺎﻳ<br />
1<br />
د ﻧ . ﺧاو سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﺻﺎﺧ ﻟ ﺎﻳ و وﺎﻧرد ﺗ ﺣ ړﻣﻧ هﺳ ﻟﺳر<br />
( ﻣاﻟا ﺎﻳ)<br />
ړوروﺎﺑ د وا ﻟﺻا د ﻳړا د هﻳ ﺟ ﻟ ﺗﺎﻋﻣ ﻟاﻳﻧ د ﻟرو بﺎﺣ<br />
وا ﻣﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وا ﻧﺧړا ﻣ د لرو بﺎﺣ هﺧﻻﺎﺑ ،د لدرﻻ « ﺗارﻣ د ﻳرﻣﺎﻣ»<br />
. د ړﻻو ﻳړا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ <br />
د ا روﺎﺑ ﻳ ﻐه : هد « ءﻼﺧ ﻟرو بﺎﺣ د»<br />
ﻧﺎﻧ ﻧﺗ هﻳ رﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
حﻣ لوډ اد ضاﻋا ﻏد . د ﻧ ﻧرو بﺎﺣ ﻧاړو ﺎه د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
د ﻟ ﺗ ،ﺷ ﺎو ﺎﺑ ړاﻏ هر ﻣژ ﺧ ﻳﺎﺑ ﻧﻣﺣ<br />
: <br />
داه ﻳ ﺎ داز وا ﻧﻻدﺎﻋ )<br />
ﺷ ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ﺧا دﺎﻋا ﻧ د ﻳﺎ<br />
ﻟ ﻧﻟوﻣ وا ﻣژ ﻧاړو ﻧﺎﻳﺷ ﺧ د ﻏد ه رﺳ رﺎﺗ وا ( و دﺟﻣ<br />
بﻟﺎﻳﺑ ﺧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د فﻼﺧ ﻧرﺳ وړاود وود د ﺧ ، ﻳ هﺳﺗ ﻳﺎﺑ<br />
ﺎﻳ ﻧا ﻟ ﻳډ هرﺎﻟ ﺗاﺟا ﺧ د ﻐه ﺟو د ﻧ ،ﻟ سﻻ ﻳﺎﺳو ﻟ ﻳډ هرﺎﻟ<br />
ﻳر<br />
ﻬﻣ هﻳ ﺷ وا ﻧﺎﺑ د ﻣﺣ د ﻧاړو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د اد . ﻟ ﻧﻣﻻ<br />
د د اد ﻳﺎ وا ذﻧ ﺧﺑ ﻣﻧﻟﺎﻌﻓ د ﻐه د هدﺎﺳا ﻐه ﻟ وا وړﺟ<br />
رو ه ﺎﻋدا ﻧرﺎ ﻟو د اد د هﺑﺳ . ﻧاوﺎﺗ تﻬﺷ ﻐه د و ﻣﻻ<br />
. ﺳر ناوﺎﺗ ه ﺗ ﻧرﺎ ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا هﺳ د ﻟ وا <br />
ﻧﺗرﺎﻬﻣ رادا د ﻧد ﻐه د ﺧﺳ ﻳ ﻧاړو ﻟرو بﺎﺣ د نﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻏد و اد ﻳﺎ ﻟد رو ﺎﻳ ﻟاﻧ ﺎﻟاﻟ د . د ﻟاﻧ ﺎﻟاﻟ د وا ﺎﺗرو<br />
ﻧﺎﺑ وا ها ﻟ ﻊو ﺗارﻣ وا لو د ﻧﺎﺑ نﺎ ﺧ ﻳﺎ ﻳډ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻳﺎ ﻣا ﻟ ( ﻟاو ﺷ ﻧﺧړا ﻣ)<br />
ﺗ ﺳ د ﻧد نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د . و ﻧ ه<br />
هﺳ نﺎ ﻧﻧ وا ﻧﺳ ﺳ ﻣﻟ ﺳو ﻟﻟ ﺗارﻣ وا لو د ﻧﺎﺑ نﺎ ﺧ <br />
ﻧورﺎ<br />
د رادا هرﻏ د وا د ﺧا ﻧﻣﺎ رﻻ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻳډ ﺧ ،ﻟو<br />
2<br />
هﻟ ﺗ ﻟ ﻟاﻣﺣ هرﻏ ﺎﻳ رادا هرﻏ د ﻳﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د . د ﻳ ﺗ<br />
ﺳﺎﻣ ﻟﺎﻣ د ،لدﻳا هړﺎﻏ ﺗ ﻟرو بﺎﺣ ،تﺄه ر ﻣ : ﺗ لﺻا ﺑ <br />
رﺎ رﻻ ﻣ د ﻧو هړوﺎﻧ د ،لرو ټر وا ﻣﺄﺗ ﻓﺎﺷ د رﻻ ﻟ وا<br />
وا نﻧﺎﻗ هرﺎﻟ ﻟ هﺳ هﺗ د وﻧد د وا ( ﻌﺗ ﻲ ﺧ ﻧﺧړا ﻣ ًﺎﺻﺧ)<br />
. ﺑﺎ ﺗ ﺗﺎﻳاه وا ﺗارﻣ<br />
1 Theisohn, Thomas, „Using Accountablity Relationships to Support Capacity”, at Capacity. Org, Issu 31; Augts<br />
2007,p.5<br />
ﻐه د ﻳﺎ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳﺳ ﻣ . ﻟ ﻟاوﺳ وا ﻧﺷ ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،هﺷو ﻧودﺎﻳ ﺗ ﻣ ﻟ -<br />
د ه ﻟرو بﺎﺣ د رﺎﺳ<br />
ﻐه . و ﻧ هﻣود ﻳ ړﺟ ،د لﺎﺳ ﻳﺎﺳو و ﻣزﻼ ﺗ <br />
ﻟ هړا ر نﺎﻣزﺎﺳ ﻧوړا ﻟ ﻧﻣ د اد . ﺷو هدﺎﺳا ﻐه ﻟ ﺷ ا وا د ﺧړاه تﺎﻳز ﻳډ ،د دﺟﻣ بﺎ<br />
.<br />
د ﺳﺎﻣ هرﺎﻟ ﻐه د ﻳ ﻳ م ﺗﺎﻣاﻗا د د ﻧو ﺗ <br />
2
د . ﻟ دﺟو رﺎ رﻻ ﺗﺎﻳز ﻳډ هرﺎﻟ رﺎ وا ﻟاﻣﺣ ﺎﻳ ړﺟ رادا لوډ ﻏد د<br />
رﻻ ﻟ ﻏ ﻣﺎﻋ ﺗﺎﻳز د وا بﺗرﺎﻋا ﺷ حﻼﺻا د هﺑﺳ دو د د ﺳ ﻗﻼﺧا<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هد « ( ﻧﺷ)<br />
هږﺧ»<br />
ﻗﻣ لوډ هﻳ تﺎﻧﺎﻣا ﻟﺎﻣ ﺷ ا تﺎﻳز<br />
ﻣاد رﻻ ﻟ ﻟوړﺟ د ټﺎ ﻳ د ﻟرو بﺎﺣ»<br />
د د هﺑﺳ . ﺷ لهو ﺷ ﻻ<br />
ﻧﻧﺎﻗ وﻧد ﻧرﺎ ﺧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،د<br />
ﻬﻣ ﻟ ﺗ هرﺎﻟ ﻧرﺎ د رﺳ<br />
: ﻟ ﺣ ﻣﻼﻋا ﺳﺎﺳ د ﻧاړو ﻟود د ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻟرو بﺎﺣ د ًﺎﺳﺎﺳا . ړوار ﺗ سﻻ<br />
« . ﺗ ﺳود ﺧ د راو ﺳﺎﺳ سوا ،ه ﺗ ﺳود ﺧ ﺧ ﻧﻣ»<br />
لاﻳﻧ د ﺳﻣ ﻣﻧ ( ﻧﺎﻣا ﺎﻳ دﺎﻋا لاﻳﻧ ) One World Trust د : ټﺎ ٩-٢<br />
لﺻا ﻟرو بﺎﺣ د ﻧورﺳ ﻟ : هژو ﻟرو بﺎﺣ<br />
ﺳﻣ ﻣﻧ One World Trust د لﺎ ٢٠٠١ (GAP) هژو ﻟرو بﺎﺣ لاﻳﻧ د<br />
ﻐه د ؛ ﺗ ﻣار ﻣژ ﺗ ﻧزرا وا ﻟﺻا ﻟرو بﺎﺣ د ﺗ هﺷ ﺳﺄﺗ اﻟ<br />
د . ﻣﻏا ود ل ړوﺎ ﻟرو بﺎﺣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ د ﻧاړو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. ﺷ ﺧادرو ﺗ ﺳو ﻟﻧ ﺗ د ﺗ ل ړوﺎ ﻓ ﻟ ﻧﻣ<br />
ﺎﻳ ﺧﺎﺷ ﻳ ﻳ هرﺎﻟ ﻟرو بﺎﺣ ﻟاﻳﻧ ﻳ د وا ح ټﺎ رﺎ ﻳ ژو ﻏد<br />
وړوﺎ ٣٠ د ﻧ د ټر ﻟرو بﺎﺣ ﻟاﻳﻧ ﻧ ٢٠٠٧ وا ٢٠٠ د ﻐه د . ﺎو رﺎﻌﻣ<br />
ﻳﺗ ﻳ ﻧﻣﻧﺎﻣ رﻣ ر ﻟرو بﺎﺣ د وا ﻟ<br />
ﻧرو بﺎﺣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻳ م ،(<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻧﺑا د ﺗ ﻐه واﻧﻳﺎﺷ د وا ﻧوزرا ،نو ،ﻓﺎﺷ)<br />
د<br />
. ﺗ هﺳ وﺎﻋدا ﻟرو بﺎﺣ د ﻧﺧړا ﻣ د ﺗ رو هزﺎﺟا<br />
ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺎﺑ ﺷ ﻧﻣﻧﺎﻣ د لﺎﺣ ﺳاد<br />
ورو د ،وﺳ وا د لﺻا رﻣ ،هد ﺎﺗړا ﺗ وﺎه تﺎﻳز ﺗ ﺧﺑ<br />
. د ړو ﺗ د ﺧﺑ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وړوﺎ وا<br />
Source: One World Trust, Global Accountabilty Project<br />
http://www.oneworldtrust.org/?display=project&pid=10<br />
232<br />
: ﺳ<br />
هﻳ ﻟ ﻧﻣ د Johannesburg CIVICUS ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﻳډ ﻟ ﻧﻣ د<br />
( ﻌﻟﺎﻣ ټﺎ ٢ -٩)<br />
د ﺎﻧﺎﻳﺑ ﻳ ﻣ One World Trust وا هد ﺷ ﻟاﻳﻧ<br />
ﻳﻧ . حﻼﺻا هﺳ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻟرو بﺎﺣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ هد ه<br />
ﻟ ﻧﻣ د ،ترﺻه . د ﻣ ړو مﺎ د دو ﻧورﺎ ﻳﻧ د ﻧﻳﺎ<br />
بﺎﺣ د ټﺎ ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻣ وا ﻣ ﺧ د ﻧو ﺗ ﺧ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ړو ها د ه ﻣا د ﻟ ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻣ وا ﻣ . ﻟ ﺎﺗړا ﺗ ﻣ ﻟرو<br />
ﻧد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ﻻ ترﻣ<br />
ﻧوړا رﻧ ﺳاد وا نﻧﺎﻗ ﻟود ﺎﻳ ﻣﺣ<br />
،ر ﺳ ﺷ د ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ اﺧ ﻣﺣ ﻳ . ار ﻟرو بﺎﺣ د <br />
رﺎﻧا ﺗ ﻧ هرﺎ ﻓﺎﺷ ه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د و ﻣﻻ د د ﻳﺎ<br />
ﺳاﻳد د ﻧ هړز ﺗ د ﻳﺎ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﺑ د . <br />
ﻳړا ﺳاد د ﻧ ﻟو هﻳو ﻳﺎ ، ﺑﺑ ﻳړا ﺧ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ <br />
.<br />
ﺷ ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧو وړوﺎﻧ د ﻧﻳژر ﺗاﻳدﻏ د ﻣا ﻟ
هدﺎﺳ د ﻟ ﻳﺎﻧ تﺎﻳز ﻳډ ﻳﺳ ﻋ وا ﻧوﺗ وا ﻧﻳﻌﺗ تﺎﻳز ﻳډ لرو بﺎﺣ ه <br />
1<br />
ها هرﺎﻟ ﻟاﻧﺳ د بﺗرﺎﻋا د د ﺷ ﺗ ﻧﺎﻋﻣ وود ﻓ ﻏد هرﺎﻟ نﺎﺑ<br />
: ﻟ<br />
ﻟاﻣﺣ ﺗﻼﺗ ﺎﻳ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻳ ﻣ ﻧر<br />
رﺎﻋا وا ﺣ ﻣﺎﻋ وا تارﻣ ﻣﺣ ﻟ ﻧورﻓ ﻧﻬﺑ<br />
233<br />
•<br />
•<br />
ﻣ ﻧر<br />
ﺳاﻳد»<br />
د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د و ړو رﺎﻋا د ﻣ ﻧر هرﺎﻟ<br />
د د<br />
،و ړﻻو ﻧﺎﺑ ﻟﺻا وا ﻧزرا ،ﻧﻳرد ﻣ ﻧﺷ ﻣ ﻣﻧ « تﻼﺗ<br />
: د ړو ﻧودﺎﻳ د ﻧورﺎ وا ﺣ رد هړا ﻣ ﻧر د نﻀﻣ د . ړﺟ<br />
. ﻧورﻻ رﺎ د – ج ؛لرو ټر – ب ؛لوړﺟ نﻼ وا ﻟاﻣﺣ<br />
– ﻟا<br />
وا ﺷ لﻧو ﺗ ﻧ ﻟ هړا هر د – ﺷو ﺗ ﻳﻌﺗ خا – ﻟاﻣﺣ<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ . ﻧ هړا ر لوډ هرﻏ ﻟرو بﺎﺣ د ﻟاﻣﺣ ؛ﺷ ﺗ ﻧ<br />
لوﻧا وا ﺳ ( ﺧاد)<br />
ﻧر ﻳ لو د ﺷ ﻻﻣﺄﺗ ﺧو<br />
ﻐه ( رادا)<br />
ﻟاﻣﺣ<br />
2<br />
د نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د ﺟو د . ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ وا ﻣﺎﻋ ﺗ ﻟو<br />
ﻧﻳرﻣﺎﻣ وا ﻳﺗاﺳ ،ﻣ ﺳﺎﻣ ﻟ ﻟو ړﺟ ﻣ ﻳ ﻳﺎﺑ د ﻟ ﻟاﻣﺣ<br />
. هﺳ<br />
ﻳاه ړﺟ ﺗﻼﺗ ﺎﻳ ﻧﺎﻣزﺎﺳ د هﻳﺑ ﻳډ ﺗ )<br />
هﺑﺳ ﻧورﻻ ﻧﻧﺎﻗ<br />
د داه ﻳ د<br />
،ﻧورﺎ د ﻐه د م ﻟو ﺛو ﺑ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ل ﻟ ﻧﻣ د ( رو<br />
ﻧورﻻ ﻣزﻻ ه ﻟرو ټر وا ﻟﻧ ﺗ ، تﺄه هﻳﻣ ،بﻳﻏ ،ړﺟ ﺗﻼﺗ<br />
ﻳﺎﺑ وا د د اد . و ﻣﺎﻬﺑا ﻟ ﺗ وا ﻧﺎور ﻳﺎﺑ ﻧورﻻ رﺎ وا ﺗﻼﺗ<br />
ﻏد . و<br />
.( ﻌﻟﺎﻣ ټﺎ -٩)<br />
و ءاﺟﻻا ﻋﻣ وا ﺧﺑ ﻧﺣﻼﺻ ﻳړا ﻟ<br />
. د ﺣ لوړﺟ تﺄه هﻳﻣ ﻳ د ﺳورو ﻧﺗ د ه رﺎ د ﺗﺎﻋ وﺑ د<br />
ﺑﻼﺑ د ﺗ ﻟو ﺗ ﻳﺎﺑ ﺑﻣ ورﻧ د وا هد ﻊﺟﻣ هړﻟ ﻟﻧ ﺗ د تﺄه ﻏد<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ ﻳ . ﻟو ﻧد ﻣ ﺷ ا تﺄه هﻳﻣ ﻳ . ﺷو ﻣ د<br />
د ؛(<br />
ﻧو هړا ر ﺗﺎﻋﻣ ﻟﺎﻣ وا ﻧﻧﺎﻗ ﺎﻣ ﻐه ًﺎﺻﺧ)<br />
لﻧ ﺗ ﻳﺗاﺳ<br />
ﻣﺧ ﺧ د ﻳﺎﺑ ﻏ تﺄه هﻳﻣ د . ﻣ ماو ؛ل ﻳړا ﻣﺎﻋ ؛لﻧﻣ ﺳ ﻳﺗ<br />
ﻧﺎﺑ ﻧورﺎ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د تﺄه هﻳﻣ ترﺎﻋ ﺑ . ﻧ ﺳﻻ ﺗ شﺎﻌﻣ هرﺎﻟ<br />
ﻐه د ﺟو ه . ا ﻧﺳ ه ﻧد ﻧﺗﺄه د ﻟا . ﻟ ﻧرﺎ وا لو<br />
. و ﻳﺎﺑ رﺎﺧا وﻏ د ﻟ ﻧﻣ د دﺎﻋا ﺳ ﺎﻳ ﺎ<br />
ا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د – ﻟا : ﺷ ه ﺳ ﻧﺎﺑ رﻧا ﻳ ﻟرو بﺎﺣ د ﺗ د دﺟﻣ رﺎ رﻻ ﻣ ر -<br />
ﺑ ﻧﻧﺎﻗ وا ﻟﺎﻣ ﺗ ﻐه ﻐه – ﺷ و ﻧرو بﺎﺣ ﻧاړو ﺳﻣ وا ﻧﻣﺣ ﻧرو ﺑ د ﺗاﺧ ﺗر ﺷ<br />
ﻟ ﻧﻣ د -ج<br />
؛و ﻧرو بﺎﺣ ﻧاړو ﻧﺧا ﺧ د ﺗاﺧ ﺷ ا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د - ب ؛رو<br />
ﻟ ﻧﻣ د . ﺳوا ﻧرو بﺎﺣ ﻧاړو ﺑﻣ وا ﻧرا ،ﻳرﻣﺎﻣ د نﺎﻣزﺎﺳ ﺧ د ﻧد ﺷ ا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
: ﺳ . و ﻧرو بﺎﺣ ﻧاړو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ورﻧ د ﺗ ﻓا ﺷ ا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
Source: Lloyd, Robert, The Role NGO Self-Regulation icreasing Stakeholder Accountiblity; One World Trust,<br />
London, 2005, available online at http://www.un-ngls.org/cso/cs09/Self-Regulation<br />
2 Wyatt, Marlyn, A Handbook of NGO Governance; European Center for Not-for-profit Law (RCNL), Budapest,<br />
2004, available online at http://www.ecnl.org/dindocuments/18_Governance%20Handbook.pdf<br />
1
ټﺎ ٣ -٩<br />
ﻧورﻻ هرﺎﻟ ﺧا ﺧﺑ د تﺄه هﻳﻣ د ﻧﻟﺎﻌﻓ <br />
ﺧﻣ د وا ﺳرو ﺗ ﺎ وا يﻧﻏ ﺧو ﺧ . ړوﺎ ﻏ تﺄه ﺧ د<br />
تﺎﻋﻣ ﺗ ﻳاد ﻧﻏ ﻌﺗ . هرﺎ ﻧﻣ ړوﻟﻟ د ه<br />
. و ﻳرﺗ ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﺻﺎﺧ د وا ﻧﺎور<br />
ﻧﺎﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ وا ﺧا ﺳ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺗ ﻳاد يﻧﻏ <br />
. و<br />
ﺧ<br />
ﺗ و ﻏ وﻏ ﻟ تﺄه ﺧ د . و ړوﻟﻟ د ﻟ ﺧ <br />
هو ﺗ د ﻐه . هﺑاﺑ<br />
ﻣز هرﺎﻟ ﻟ وﺧ وا ووﺎﻳو د ﻟډ ﻧﻣ<br />
. هرﺎﺧ تﺎﻳﻧ ﺧ ﺎ ﺗﺎﻳﻧ ﺎرو د ﺎﻳ ﻟو ﻟﺎﻣ وا ﻧﻟ<br />
ﺳﺎﺳ رو ﺑ ﺗ ﻐه . حﻣ هﺳ اورﺎ ﻣ وا ﻣ د نﺎﻣزﺎﺳ ﺧ<br />
ﺧ و ﻧودﺎﻳ ﺗ وﻏ تﺄه هﻳﻣ د . و ﻣﺧ <br />
ورﻧ ﺎﻳ تﺄه هﻳﻣ<br />
. ﻟو ﻟ ها هرﺎﻟ نﺎﻣزﺎﺳ د ﺳﺎﺳ ه ﺗﺎﻋﻣ ﻐه د ﺗ وزﺎﺳا ﻣ<br />
ﺎﻣ ﻧﺎﺑ ﺧ ﺗ ﻐه و ﻧ ه ﻧارﺎﺎر وا وﻏ تﺄه هﻳﻣ د<br />
رو رﻧ ﺳاد وا داﺳ ﺗ<br />
ﺎﻳ ﻳﺧ ﺧ ﺗ ﺎﻳ ﺳر ﺗﺳ<br />
ﻳﺗاﺳ ﻳ د هرﺎﻟ ﻟوﻧﻣ د ﻧ ﻳﺗ ﻳﻧ د ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻏد ﻟ . ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
. و هدﺎﺳا ﺗ ﺳو<br />
ﺗ ﺳﺎﺗ ﺎو ﻧورﺎﻧاړﻟ وا ﺳ ،ﻟ ﻏ ﻧ هرﺎﻟ تﺄه هﻳﻣ د <br />
وژو وا هو ﺑ ﻣ هرﺎﻟ رﺎ د ﺳﻻﺳ ﻐه ړوار ﺗ سﻻ ډاډ . ﻟ ه<br />
. رﺎ ﺳﻻﺳ<br />
و ﻳﺎﺳ ﺳ ﻣﺎﻋ ﻧﻣﺧ ﻟ وﻏ د تﺄه هﻳﻣ د . وﺎﻧرد ﺷ د<br />
. هدﺎﻳ ﺗرو ﺗ ﺷ ﻐه ،ﻟ ﻧ لوډه وا<br />
Srinivas, Hari, Constitution on NGO Board: Creating a Strong Baseline for an NGO’s<br />
Activities, http://www.gdrc.org/ngo/ngo-boards.html<br />
234<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
: ﺳ<br />
هد ﻟد ﺑﺗ . ﻟ هړا ه ر ﻧړﺟ نﻼ ﺳﺎﻣ وا ﻳ بﺗرﺎﻋا وا ﻟاﻣﺣ <br />
ﺗﺎﻧﺎﻣا وا ﻌﺑﺎﻣ د ،ﻟړوار ﺗ سﻻ ﻳﺎﻧ وړﻟ د ﺷ ﻻ نﻼ لﻌﻣ<br />
ﻳ <br />
ﺗ . ړوﺎ ﻧاﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د رﻻ ﻟ ﻟدﻟرد د فه نﺎور ﻳ د وا ﺧا رﺎ د ﺗ<br />
ﺎﺗړوﺎ د رﺎ ﻳا ﻟډ د اد وا وراه هرﻻ هرﺎﻟ وا ﻧوزرا د نﻼ ﻳ اد ﻬﻣ ﻟ<br />
ﻏ ﺳو ﻟرو بﺎﺣ د اد وا ﺷ ﻻ نو ه و ﻣﺎﻋ نﻼ ﺳاد . ﺳ<br />
وﺳ رد ﺧ ،ﻟ دﺟو رﺎ رﻻ ﺗ ﻳډ هرﺎﻟ ﺣ د نﻼ ﻳﺗاﺳ ﻳ د . <br />
؟(<br />
ﻟ راﻗ<br />
ﻟﺎﺣ )<br />
د ﺗ ﺧو ﺳوا نﺎﻣزﺎﺳ : ﺷ ﻳوو با ﻳﺎﺑ ﺗ <br />
؟ﺳرو ﺗ فه ﻏد ﺳ ﺷ ا ﻧ ؟(<br />
هد ﻳ ﺧﻣ وا فه)<br />
ﺷړﻻ ړاﻏ ﺗ
؟ﻳاوو ﻳﺎﺑ ﺛو ﺑ ه ( رادا)<br />
235<br />
ټﺎ<br />
-٩<br />
ﻟاﻣﺣ د نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧورﻻ ﻧورﺎ دوا ﻗﻣ ﻧﻧﺎﻗ ،ړﺟ د)<br />
ﺛو ﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻳ د ﺷ ﻻ هﺳ ﻟﻧ مﺎ ﺗﺎﻣﻌﻣ وﻧﻻ د ه ﻧﺎرا ﺎﻳ نﺎرا او د ( ﺑﻣ<br />
ﻐه د نﻧﺎﻗ ﺗﺎﻣﻌﻣ ورﻧ هﺑ ﺳ)<br />
ړﺟ ﺑ هرﺎﻟ ( رادا)<br />
ﻟاﻣﺣ <br />
( ﻏ<br />
؛مﻧ ﻧﺎرا ﺎﻳ نﺎرا او د<br />
؛ﻳړا<br />
ﻧﻧﺎرا ﺎﺣ وړﻟ<br />
ﻟ ﺗ د هﺳ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺗﻼﺗ ﺎﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ورﻧ ﻟ<br />
؛ﻧﺣﻼﺻ وا ﻧﻟوﻣﺑ<br />
؛بﺗرﺎﻋا وا رادﺎﻓو ،ﻧد وﻏ د تﺄه هﻳﻣ د<br />
؛(<br />
ﻳا ﺎﻳ جاﺧا وا ﻌﺗ ،ﺎﺗړو د)<br />
تارﻣ بﻳﻏ د<br />
؛(<br />
ﻳدوﻣ هرﺎﻟ بﺎﻧا ﺎﺑ د ،هدﻣ ﻳرﻣﺎﻣ د)<br />
هرود ﻳرﻣﺎﻣ د<br />
؛ﺷ ﻗا ﺣ وﻧﻏ د تﺄه هﻳﻣ د لﺎ <br />
،ﻟو ﻟوﻣ ﺎ د ﻧ د وﻳﻳاد د وﻧﻏ د ﻳﺎﺑ )<br />
دﻣ ﻟوﻳاد د وﻧﻏ د<br />
( رﻧ ﺳاد وا ړﺟ ءاﺟا ﻧﻏ د<br />
لﺗو ﻧﺗ ،ﺷ ارو ﻳار ﻧ ، بﺎﻧ ړوﺎﺗړا<br />
د)<br />
ﺳو ﻟﻧ ﺗ د<br />
؛(<br />
ﺷ ﺛ <br />
. مﺎﺣا مدﺎﺗ ﺎﻳ د د<br />
: ﺳ<br />
Wyatt, Marlyn, A Handbook of NGO Governance; European Center for Not-for-profit Law (RCNL), Budapest,<br />
2004, available online at http://www.ecnl.org/dindocuments/18_Governance%20Handbook.pdf<br />
ﻳﺎﺑ ﻧﻧﻼ ﻏد ؛ﺷو ﻳﺎﺑ رﺎ اد وا ﺷ لﺑ هﺳ وﻳﺗ ﺧو د ﺷ ا ﻧﻧﻼ ﻳﺗاﺳﺧ<br />
ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د ﺗ ﺻﺎﺧ ﻟﺄﻣ اد . ﺷ ا ړﺟ ﺑﺎﻣ لﺎﻳﺎ وا ﻳاﺷ د<br />
ﻐﺗ تﺎﻳز ﻳډ تﻻﺎﺣ هرود ﺳورو ﺟ د ًﺎﺻﺧ ،د ړو ﺗ د ﺧﺑ<br />
د لﺎﺣ دو وا نﻟﺑ د ﺑ ،د ﻧ ﺑﺎﺛ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ رﻧ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﻣﻣ<br />
. رو ﻐﺗ ﺗ ړﺟ ﺧ ﻳﺎﺑ ﺧو ﺧو وا<br />
د ه ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻳﺷ ﺎ د وا ﻧ هړا ر ټﺎ ﻧﺎﻣز ﺧو ﻳډ ﻧﻧﻼ ﻳﺗاﺳ<br />
ﻳډ هرﺎﻟ ﻓﺎﺷ وا ﻟرو بﺎﺣ د لﺎﺣ ﺳاد . وﺑاﺑ ﻳاﺷ هرﺎﻟ ﻟرو ټر<br />
ﺗ سﻻ د دﺎﻋا ﻣﺎﻋ د لوﺑﺑ ﺗﺎﻣﻌﻣ د رﻻ ﻟ ﻧر ﻟﺎﻟاﻣ د ،ﻟ دﺟو رﺎ رﻻ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﻟﺎﻣ د اﻟ ﻧﻣﺣ ﺎﻳ ﻧ<br />
ﺑ د . ﻣﻧﺳ هرﺎﻟ ﻟړوار<br />
لدﻳ ﺗ ﻐه اد ﺟو د . د ﻧ ﻣاﻟا تﺎﻳز ﻳډ ﻳاﺷ ﻟرو ټر د هړا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. رو ټر ه ﻟﺎﻌﻓ وا رﺎ ﺧ د ﻳ ﻣ وا لوډ ﺷ<br />
« ﻧورﻻ د رﺎ»<br />
د ﺣﺎﺳ<br />
ﻬﻣ ﺑ هﻳ ﻟﺧا<br />
د ﻟرو بﺎﺣ د نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
،وړوو<br />
ﺧ ﺗ رو ناﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د « ﻧورﻻ رﺎ»<br />
د . د ل ح<br />
ﻧوﺳ ﻏد ﻟ . ﺗ ﻐه وا ﻟو لو ﻧﺎﺑ ( رادا)<br />
ﻟاﻣﺣ ﻧر وا ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
بﺎﻧا ﺧ د<br />
. ﺧا رﺎ ه ﻣ واﺗ د هﺳ ﺑ ﻳ ﺷ د ﻟ ﻧﻣ د <br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
رﻣ ﺧ د ﺧﺑ ود هﻟﺗﻟ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻣ ﻟ ورﻣ د وﻏ ﻳﺷ<br />
ا<br />
د ﺳﻬﻓ ﺧﺑ د ﻧورﺎﻌﻣ د . تﺎﻋاﻣ ﻧورﻻ د وا ﻧورﺎﻌﻣ رﺎ د : و هدﻣ<br />
،فﺎﻧا وا تاوﺎﻣ ،ﺧا ﺧﺑ ﻟ د ﻟ ار ﻧزرا وا لﺻا<br />
ﻧورﺎ ﺧ ﺧ<br />
د تﺎﻋاﻣ د ،تاوﺎﻣ ﺟ د وا هﺎﻣ ،باﺧ<br />
،ﻟاﻣﺣ ،لرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ ﻗﻼﺧا<br />
. ار رﺎ رﻻ ﻟ ﻊﻓر د ﻧﻳﺎﺷ د وا تارﻣ ﻳا ﺗ ﺳﻬﻓ ﺧﺑ<br />
ټﺎ -٩<br />
ﻧورﻻ رﺎ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
ﻳ د ﺣ <br />
ﺗرﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د»<br />
وﻏ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ وﺳ د ١ چرﺎﻣ د لﺎ ١٩٩٧ د<br />
ﻧا د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د ﺣ ﺗ ﺳﺄﺗ نﺎرا ﻳ ﻣﺎﻧ « ﻟډ رﺎ<br />
د . هړﺟ هدﻣ هﻳ « ﻧورﻻ<br />
د رﺎ»<br />
د ﺑ ورﻣ وا ﺗﺎﻳﻧ ﻳﺷ<br />
ا لار<br />
د ﻧوداه ورﻧ وا لﻧو ﻧﻻ ﻳﻣز ﺗ ﺣﺎﺳ د ﻧورﺎﺷ ﻳ ﻟډ ﻏد<br />
ﻣﺣﻏ د ﺣ ﺗﺗ د . هو هدﺎﺳا ﺑﺗ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
روﻓ لﺎ ١٩٩٨ د ﺎﺑ وا هﺷ هړﺟ<br />
هدﻣ ﻣﻟ « ﻧورﻻ د رﺎ»<br />
د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
هدو ﺗ ﻐه وا هﺷ ﻟﻧو ﻧﻻ رﻏﺗ هدﻣ ﻏد وﻧﻏ ﻣ ورﻧ وود ﺳ وا<br />
نﺎ ﺧ د وا و نو وزﺎﺳا ٢٠٠ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻣﺣﻏ د هﻧﻏ ﺳ د . هﺷ<br />
ارو<br />
. ه ﻳﺗ<br />
هدﻣ ﺳورو ﺗارﻣ د ﻧرﺎ وا لو د ﻧﺎﺑ<br />
. ل ړﺟ ﻧورﺎﻌﻣ هرﺎﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻣﺎﻧ<br />
ﻧا د هرﺎﻟ ﻣﻟ د « ﻧو رﻻ رﺎ»<br />
د<br />
د وا ﺷ ا ﻳﺗ ﺗ ورﺎ ورﻻ ﻋ وا ﻣﻏا وﻳډ ﻟ رﺎ د ﺧ ﺗ ؤ اد فه<br />
ﻧ . ﺷ ا حﻼﺻا رﺎه ﻣﺗ رﺳ ﺷ وا ﻣﺣ ،رﺳ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ<br />
د وا ﺷ او رﺎ ﻧرﺳ ل ﺷ ا ﺑاﺑ لﺎﻳﺎ ﻳ ه رﻻ د ﻟ <br />
. ﺳرو ﺗﺳ ﻧورﺎ ﻳﺎﻣ ر هرﺎﻟ ﺧ د ﺣ<br />
: ﺳ<br />
Christian Relief and Development Association (CRDA) www. Crdaethiopia.org/<br />
هرﺎﻟ ﻳﺗ د نﺎ ﺧ د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ه : ﺗ ﺧ ﺳورو د وا<br />
ﻧﻣ د هد ړو ﻧودﺎﻳ د ،ﺗﺎﺳو اﺧ ﺧ ﻟﻧ ﺗ ﺗ ړﺟ ﺗاﺳ<br />
دﺟﻣ تﺎﻣﺎﻬﺑا ﺗاذ ﻳﺗاﺳ ﻣ ﻟﻧﻣ د ﺳ ﻟﺎﻣ د هرﺎﻟ ﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
ﻧ ﺗ ﺧﺑ ﺳر ﻳ د ﻟود د)<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﻣ ﻟ ﻳﻌﺗ رﺎﻌﻣ<br />
ﻳ د . د<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺑار ﻧاﺗ ﻟﺎﻣ د ﺟو د . د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻋﺎﻧا ﻟ وا ﻋﺎﻧا ( د<br />
ﺧ د ﻟ ﺗ ﺷو هدﺎﺳا ﻌﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ ﻣﺎﻋ ﻟ ﻧ د اد ﺧ ﺻا<br />
ﻳرد ﻗﻼﺧا ﻐه د ﻐه ،و نو ﻣﺎﻌﻣ ﺗرﺎﺗ ﺎﻳ ﻣﺎﻌﻣ ﻧﺎﺑ باﺧ<br />
و ﺑ هرﻏ د اد ،ار ﺗ سﻻ ډ ﻋ د ﻟ ﻳډ ﻐه ﺣ . ﺎﺳﺧ<br />
. ﺷار ﺗ سﻻ ﻧﻳﻀﻌﻟا ﺣ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﺎﻳ وا ﺑ داﻧا د ﻊﺑﺎﻣ ﻳډ ﺗ<br />
،هﺷو ﻧودﺎﻳ ﺗ سﺎ ﻟاﺧﺎﻧ ﺗاذ ﻐه ﺷ ﻟﺎﻳﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د <br />
<br />
ﺎﺗړا ﺗ ﻟﺻا وﺑ ﺷ ﻳ هرﺎﻟ ﻳﺗاﺳ ﻟﻧﻣ د ﺳ ﻟﺎﻣ د ﻧ ﻣﻣو بﺗﺑ سﻻ<br />
ﻐه ،ﻟ و وﺎﻧرد ﺗ ﺗارﺎﺧا ﺎﻳ وا ﻧﻳرﻣﺎﻣ ﺧ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻣﻟ . هد<br />
ﻏد ،ﺷ ﻳوو ﺗ هدﺎﺳ . ﻧ هړا ر ( ﻧﻳرد)<br />
ﻧوﻣ ﻣﺎﻋ د ﻐه د اا <br />
وا ﻌﺗ ﻧد ﻧﻧﺎﻗ هرﺎﻟ ﻟﺗﺎﻳز د ﻧزرا د ﺎﻣ دﺎﻗا وا ﺳﺎﺳ ،ﻟ د ﻳﺎﺑ ﻳرﻣﺎﻣ<br />
236
ًﻼﻣ)<br />
و رﺎ ﺑ ﻳرد ﻋﺎﻧاﻏ د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،هود . ﺳرو ﺗﺳ<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺗرﺎﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟودﻏ ه ﻧ وا ﻳا ﻧو ﻧاﻳﻣ ﺎﻳ وﻏ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻳﺎﺑ<br />
د ﻓﺎﺷ وا ﻓ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ،ﺷو ﻧودﺎﻳ ﺗ ﺑ ﻓ د ﻧ ،ﻳرد .( ﺧاو ﺧﺑ<br />
او ﺗاﻳد . وړﺟ هﺑډ ﺑ د هرﺎﻟ ﻟﻧﻣ د ﻌﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ ﺑﻼﺑ د نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻟﺎﻬﻣ دږوا وا ﻋ ﻣﻏا هرﺎﻟ ﻟ ﻋ د ﻧﻣﺧ د ، ﻟﺎﻣ ﺗ ﻣ ،ﻧﺗﺄه هﻳﻣ<br />
ﺎ وا . ﺳ ﻟدﻟرد د ﺑ ﻟﺎﻣ طﻀﻣ ﻳ د وا دﺎﻋا د ﺧ ﻣﺎﻋ د لدﻟرد ﺗاﺳ<br />
ﻟ ،ﻧﻟﺎﻌﻓ دﺎﻗا ﺗ ﻟو لﺎﻳﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻳ ﺗ ﻳﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د <br />
د ﺎﻳ هدﺎﺳا ﻌﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ ﻣﺎﻋ ﻟ ،ﻧودادراﻗ ﻣﺣ ،تﺎﻧﺎﻣا ﻟ د ﻟﺎﻣ د ﺗاﻳﺎﻋ<br />
. ﺗ وا ﻳﻌﺗ ﺳ ﻟﺎﻣ ﻧﺷ ورﻧ د نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ<br />
ټﺎ -٩<br />
ﻧﻟﺎﻣ رﻧ ﻧﻣﻧﺎﻣ د ﻟرو بﺎﺣ ﻣ ﺧ د ﻟ<br />
ﻧﻣ د<br />
237<br />
لرو ﻳﺗ ﺧ ﺗ نﺎ ﺧ : InterAction<br />
ﻟاﻳﻧ ١٠ ﺳﺎ د د ﻟ ﻧﻣ د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﻧ ا ﻧا<br />
ﻳﺗ ﺧ ﺗ نﺎ ﺧ»<br />
د ﻳ مﻧ رو هدو ﻳ ﺗ مﻧﺎﻣ لوډ ﻳ دﺎﺗا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧﻣﺧ د ﻐه د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ د اد فه مﻧﺎﻣ د د . « لرو<br />
وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻟ ﺷ ﺗ ﻣار ﺎﻀﻓ دﺎﻋا د ﻐه<br />
ﻣﺗ ﻧﺧا د <br />
ﻧاﺗ<br />
ﻧو ﻏ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د . هد دﺟﻣ ﻣﺗ ﻧرو ﺑ د ﻐهد<br />
نﻼ ﻳ ﻋ د ړاﻏ ﻐه ﻟ ا ﻧا ،و ﻋ ﺳ هﺳ رﺎﻌﻣ ﺎ ﻳ د <br />
ﻋ ﺳ هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ ﻏد ﻟ هدﻣ لﺎ ﻳ د ﺷ ﻻ ﻧ و ﺗ <br />
د فه ﺳ ﻐه . ﻧو<br />
ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ﻳﺎﻧ ﺗ نﻼ ﺳو هﻳ د ﺎﺑ . و<br />
ﻐه وا ﻟو نﻼ ﻳ ﻏ ل نﺎﻣزﺎﺳ د ا ﻧا د ﺗ د اد د تو ﺎﺷﺗ ه د<br />
ﻋ د ﺳ هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺑﺎﻣ ﻐه د ا رﺎ رﻻ<br />
د ﻣ ه نﺎﻣزﺎﺳ ا ﻧا<br />
د ﺎ . رو هدو ﺗ ﺗ ﺎﻳ لو ﻣ ﺧ لوډ ﻳ هرﺎﻟ<br />
ﻧﻏور وا ﺳ رﻟ ﺳ ړﻟ ﻳ د ﻓﺎﺷ وا ﻟرو بﺎﺣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻏ ﻐه د <br />
. ﺧاو ﻧﻣﺎ<br />
InterAction (www.interaction.org) : ﺳ<br />
ﻧورﻻ ﻋ وا ﺳ د : FEMENET<br />
ﻳﺎﻳﻓا د ﺎﻳ The African Women’s Development and Communication Network<br />
،هد رﺎ ﺑوﻳﺎﻧ د ﺎ<br />
د ﻳ ﻣ (FEMNET) ﺷ ﻳړا د وا ﺎﻣ د <br />
هرﺎﻟ ﻋوا ﺳ د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺎﻳﻓا د ﻳ لﺎ ٢٠٠٣<br />
ﻐه هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
ﻧﻣ د ﺎﻳﻓا ﻧورﻻ ﻏد . ﻳوﺗ ﻧورﻻ<br />
ﺑﺎﻣ ﻧورﺎﻌﻣ ﻳﺷ<br />
ﻣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧ د ﺷ نﺎﺑ ﻧﻓه وا لﺻا<br />
. ﺷ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻧﻣﻧﺎﻣ ﻧورﻻ ه ﺧو ﻋ وا ﺷو ﻋ<br />
FEMNET (www.femnet.org.ke)<br />
: ﺳ
د CIVICUS د ﺷ ﻻ ﻧﻟﺎﻣ رﻧ هرﺎﻟ ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
د ﻟرو بﺎﺣ ﻣ ﺧ د<br />
ﺎ د ،ﻟﻟو (www.civicus) ﺎ ﻧﻧا ﻣﺎﻧ ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ ،ﻧﻧﺎﻗ<br />
اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻋ وا ﻧورﻣ ،ﻧﻧوﺗ ﺎﻳ ﻓاﻣ ﻟاﻳﻧ د ﺳﻬﻓ ﻳ<br />
ﻣﻼﻋا ه ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ ،ﻧﻧﺎﻗ د زار ﻏد وا ﻧورﻻﻳﺷ<br />
ارو هدو د<br />
ﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د وا (NGOs) ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻣ ﻳﺷ<br />
ﻣ د ﻧ ﻟ <br />
. ﺷ ﻻﻧﻣ ،د ﺷ نﻳﺗ وا ح اﻟ<br />
(CSOs)<br />
238<br />
ﻧورﻓ ﻧﻬﺑ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د د ﺷ دﺎﻳ ه ﻣﺎﻧ « لﺎﻳﺎ<br />
ﻧﻣ»<br />
خا وا ﺳ د ﻧورﻓ ﻧﻬﺑ<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ا ه . ﻟ ها ارﺧ ه هرﺎﻟ ﺎﺗړوﺎ د بﺗرﺎﻋا د نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻓ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ وا ﻣﻋ ﻟ ﻧﻣ د ه ﻧرﺎ د ﻬﺑ ودوﺣ ﻟ لو ﻣ<br />
ﺷ ﻣ ﺗ ﻧوﻟ ﺧﺑ ﻧﻧﺎﻗ د وا د دﺟﻣ زﺎﺳا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د <br />
د – ﻟا : ﻧ طﺎﺗرا ه ر ﻏد عﻣ اد ،و ﻧ ﺎﻳ و هﻳ ﺳاد ﺧ ،د<br />
وا ﻧﻣرﻧ هﻓ ،ﺗارﻣ ﺳرﻏ ،وﻋاﻗ ﺳر ﺷ ﻳ د م ، لﺎﻳﺎ ﻣ<br />
د ترﺎﻋ ﺑ ﺎﻳ ؛ﺣ ﻣﺎﻋ – ب ؛د ترﺎﻋ ﺗ ﻳ د ﻟه<br />
دﺎﻗا د وا ﻟﺎ<br />
رﺳ ﻣا د ﺗ ﻟو ﺎﻀﻓ ﺷ ﻣ ﻟﻌﻣ هﻳ وا ﻳه ﻳ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
. ﺷ او ﺷرد ﺷار هﺳ وړﺎﻐﺑﻟ ﻳﺎﻣ ورﻧ ﻟ لﺷ<br />
ټﺎ ﻣ وا ﻧﻧﺎﻗ ﻟﻌﻣ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د اد ﻬﻣ ﻟ ﺗ وا ﺳ ﻣﻟ <br />
ﻟ ﻧﻣ د : وﺑاﺑ لﺎﻳﺎ هرﺎﻟ ﻋ د ﻟود . و ﻋ ﺳ هﺳ نﻧﺎﻗ ﻟ ﺗ ﻟ ﺎﺗړا ﺗ<br />
رﺎ د د . ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻳ هرﺎﻟ ﻌﺑﺎﻣ وا ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻣﺎﻋ د وا ﺗﺎﻋ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د<br />
وا ﺗ د ﻧﻣﻧﺎﻣ د ﻟرو بﺎﺣ د وا ﺎ ﻳاﺷ هرﺎﻟ<br />
ﻟرو بﺎﺣ د ﻟود ،هرﺎﻟ<br />
ﻳﺎﺑ ﻟود ﺧ . ﺎﻣ ﻧوړا دﺎﻓ رادا د ﺗ ﺑ د ،ﻟ تﺎﻧﺎﻣا وا ﻳﺎﺳو هرﺎﻟ ﺗ<br />
ﻳﺎﺑ ﻟود د هﺑﺳ . ﻟ ﻧو طﺎﺗرا هﺳ ﺎﻣ واﺗﻼﺗ ﺧاد ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧ ﻳدوﻣ ﻧﺎﺑ ﻧﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د دﺎﺳا د نﻧﺎﻗ ﻟ<br />
. ﻳو ﻳ ﻧﻻ او ﺗ ﻧﻳژر نﺎﻌﻟا ﻣ د ﻧ ،<br />
مﺎ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﺷ ﻳ ﺷ ﻻ لدﻟرد ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ لﻌﻣ ﻳ د هرﺎﻟ ﻟ ﻧﻣ د<br />
نﻧﺎﻗ د اد ﺑوا ﻳاﺷ هرﺎﻟ ﻋ وا ړﺟ د ﻟ ﻧﻣ د ﻳﺎﺑ ﻐه<br />
،ﻣﻟ . وړاو<br />
1<br />
ﻧد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻳﺎﺑ ﻐه اد هود . ﻌﺗ ﻐه وا ﺎو فاها ﺳ هﺳ<br />
ﻧﻓه<br />
ﻋﺎﻧا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د اد هﺧﻻﺎﺑ وا . ﻳﺗ ﻓﺎﺷ وا لرو بﺎﺣ <br />
رو وا ﺣ ﻧﻧﺎ ،ﻳو ﻧ ﻣ ﺧ ﻏار ﺗ سﻻ ﺎﻳ وا ﻌﺗ ﻧ<br />
ﻟود ﺷ او ﻐه ﻌﻳ ،ﻧﻳﺗ ﺗﺎﻟﺎﻣ رو ﺑ ﺗ ﻧﺎ ﻐه ﻟ ،د<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﻧﻣ د لﺑ . ﻧو ﺟ ﻓرﺎﻣ د ﺑ ﺧ هرو ﻟﺎﻣ د ﺗ<br />
ﺳورو ﻏد ه ،ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻓﺎﺷ وا لرو بﺎﺣ ﻟرو ټر ﺗﺎﻟﺎﻣ د<br />
ﺗرو نﻧﺎﻗ تﺎﻋﻣ ﻐه . هد ﻧ ﺷ ﺗ ﺗ ټﺎ ﻧاﻗ ﻣ د عﻣ<br />
د ﻟﺎﻌﻓ د ،ﻟﺎﻌﻓ ،ﺛ ،فه ،ﺗ ،ﻳﻌﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻐه د ﺷ ﺣاﺻ<br />
. د ترﺎﻋ ﻳاﺷ ﻟ وﻣ د نﺎﻣزﺎﺳ د ﺎﻳ وا هدﻣ ﺧ وا <br />
ټﺎ ﻟ ﻧاﻗ ورﻧ د ﺎﻳ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ﻣ د د ﻧ ﻣ ﺧﺑ زﺎﻣا صﺎﺧ م ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ترﺎﻋ ﺎﻳ -<br />
ﻟ)<br />
ﻊﻣ ﻧﻟ د د هﻣ ﺎﻳ ﻣﻗ ،داﻧ د ﻧﻳدوﻣ<br />
ﻧﻧﺎﻗ ﻏد ﻧﺎﺑ داز ﻟوړﺟ ﻟ د . و ﻋ ﻬﺑ <br />
.<br />
د ﻣﺎﺷ ه ( ه ﻟ)<br />
ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﺳو د هﺳ ﻧﻓه ﺳﺎﺳ د وا ( ﻧوﻣ وا ﺎﻧﺳا ،ﺎﻳرﺎﻐﺑ<br />
1
ټﺎ ٧ -٩<br />
(CEE) ﻧاﻗ رﺎﺑا هرﺎﻟ ﻳﺗ د ﺎورا ﺧ وا ﻣ <br />
ﻧاﻗ ﻐه د ﺗ<br />
د ﺷ ﻟﺎﻳﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺎورا ﺧ وا ﻣ <br />
ه لﺎ ١٩٩٧ . ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻳﺎ ﻳﺗ ﻐه د و<br />
ﺳﻣ ﻳﺗ<br />
رو هزﺎﺟا ﺗ ﻧرو ﻟﺎﻣ ه ﻳﺗ ﻳ نﻧﺎﻗ ﻳ ﻐه ؤ داه ﻣﻟ ﺳ<br />
ﻟ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ﺧ ﺧ د هﻓ ﻳ ﻟﺎﻣ ﺷ د لﺎ ﺗ ﺧ د ﺗ<br />
نﻏ ﻳ « نﻧﺎﻗ ﻣﺎﻧ هﻓﻳ»<br />
ه د . ﺑ ،هد ﺧﺑ<br />
ﺗﺎﻣﺧ ﻣﺎﻋ <br />
. ﻳﺗ هﺳ ﺑ ﻣ « نﻧﺎﻗ هﻓ ﻳ»<br />
ﻏد ﺎﻧﺎﻣور وا ﺎاﺳ ،ﻟ : هوارﺎو ار ﻳ<br />
د ﺷ ﻻ ﻧرو ﻟﺎﻣ ﻣ ﻟ ﻐه د ﻳﺗ نﻧﺎﻗ « هﻓ هود»<br />
ﺎاﺳ وا ﺎﻧاﻟ<br />
. ﺑ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺧﺑ هود ﺳ ﺗﺎﻟﺎﻣ ﺗاﻳﺎﻋ<br />
ﺷ ﺧ<br />
ﻧوداه ورﻧ ﺷ ﻳ ﺧ . ؤ ﻣ تﺎﺣﻼﺻا نﻧﺎﻗ د نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﻣﻋ <br />
ﺳو ﺳﺎﺳ ﻳ د ﺗ ﺻﺎﺧ ﻧﺗ ﻳﺟار د . د ﺷ ﺗﺎ ﻣﻧﺳ نﻧﺎﻗ ﻏد<br />
. ﻟاﻧ ﺗ د ﻐه د ه وا ﻳﻧﻧﺎﻗ ودﺟﻣ ه ،د ﺷ ا ﻋ ﺗ<br />
ﻧ ﻐه ﻌﻳ . ﻟ ﻧ ﻟاو ﺷ ﻧﻧﺎﻗ ﻐه ﺣ ،ﻧ ﺛ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د <br />
ﺧاو<br />
ﻳا ﻧادو هﻳ ، ماﺳا ﻧرﺎ ،ﻧا بﺎﺣ رﺎﺟ ﻧﺎﺑ ﻻ<br />
ﺗ ﺑ د . ﺳرو ﺗﺳ د رو هرﺎﻟ ﻟاﺷ د ﻐه د ﺎﻣ رﻧ ﺳاد وا<br />
ﻧﻣ د ﻧ وود وﺗ . لﺷ لوو ًﻼﻋ ﻳاﺷ ﺳر ﻳﺟار ﺎﻳ ﺛ د نﺎﻳﺎﺑرذ<br />
لﻌﻣ ﻳ د <br />
هﺑﺳ . ﺷ ﺟار هﺳ بﻟﺎﻳﺑ لﻧاﺗو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ دوﻣ ﻟ<br />
ه ﻏ ﺳ ړﻟ ﻳ د ﻧرﺎ د وا ﺗ د اﺧ ﺑ ﻟ ،ﻟ ها اﺧ ﻳ ﻟ ﻧﻧﺎﻗ<br />
وا ﺗ ﺷ ا ﺧ ،ﻟو ﺑ ﻧﻧﺎﻗ ﻳﺳ ړﻟ ﻳډ ﻳ د ﻳﺎ ﻧوداه ،<br />
. و رو ﻳډ ﻳ ﺗ<br />
ﻐه د . ﻟ ها ارﺧ هرﺎﻟ ﻧﻣﻧﺎﻣ د ﻧرﺎ د ﺣ ﻣﺎﻋ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ،هود<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﻳﺎﺑ ﻟ ﻣ وا ﻧا ﻣا ،ﻣﺣ ،ﻟو ﺎﺑ وا ﻳﺎ هرﺎﻟ رﺳ<br />
ﻧﻣ د و دﺟﻣ ﻳﺎﺑ لﺎﻳﺎﻳ ﺳاد ﻌﻣ د اد . ﻟو رﻧا ﻣ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺣ ﻣﺎﻋ د . ﺧاو هﻧو ﻣ ﻣ داه ﻳ د هﺳ ﻧﺎﺳ ﺷ او ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
وا بﺟ وا ﺟ وﻏ د ،ﻟو هﻧو ﻟرو ټر ﺗ ﺳ ﺳر هد اد ﻌﻣ<br />
. و ﺑاﺑ ﻳاﺷ هرﺎﻟ وﺎه ﻣﺎﻋ د وا و دﺟﻣ وﺎﻧﺎﺳ هرﺎﻟ ماﺳا ﻧﺎ ورﺎﺎر<br />
239<br />
ها ﻟرو ټر<br />
وا ﻧوزرا ،ﻧرﺎ د<br />
وا ﻧرﺎ . ﻟ ﺣ رﻣ هرﺎﻟ ﻧوﻣ د ﻟرو بﺎﺣ وا رﺎﻋا د (M&E) ﻧوزرا وا ﻧرﺎ<br />
ﺷ ﻻ ﺳﻣ ﻐه دوا هد ﻧﺎﻧ ﺗﺎﺷ ﺎﻳ ﻣ د رﺎ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧوزرا<br />
وا ﻧرﺎ د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د . ړﺟ نﻼ وا ح هرﺎﻟ ﺧاﻣ ﻣﻏا د <br />
1<br />
: ﻧﺎﺑ ﻟد ﺗ هﻟ ﺧﻣ ﻳﺎﻧ ﻧاور د ﺑ ﻧوزرا<br />
1 Adopted from UNDP, Handbook on Monitoring and Evaluating for Results, UNDP, New York, 2002, available<br />
online at http://www.undp.org/eo/documents/HandBook/ME-HandBookpdf
لﺗﺎﻳز و هدز وا ﻣ ﻧﺎﻣزﺎﺳ د<br />
لوﺑاﺑ ﻳاﺷ هرﺎﻟ ﻟﻧ ﺗ د ﺧو ﺧ وا ړو ﻳو ﻧاړو د ،ﺧﺑ ﺎﺗﺧ د<br />
ﺗﻼﻣ هرﺎﻟ ﺣ<br />
ﻧﺎﻣزﺎﺳ وا ﻟرو بﺎﺣ ﻧوﻟ هﺎﻣ د<br />
ل هرﺎ زرا د رﺎ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﺧﺑ ﺧا ﻳ ﺧ د ﻟ د<br />
ﻓ ﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻧورﺎ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ د ﺗ ﻣﻋ وا ﺣﺎﺳ ﻏد ﻟ <br />
لوړﺟ<br />
ﻳډ ﺟو ه<br />
وا ﺗ ﻧد دﺎﻋ ﻳ د ﺧو ﻳډ ﺗ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ<br />
د هد ﻧﻧ هﺳ وا ﻬﻣ هﻳ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ ﺧ . ﻋ ﻧ ﺗ ﻗد ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. ﻏ ترﺎﻬﻣ ﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺧ . هد هراه رﺳ ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د و ﻓ ﺳاد ﻳﺎﺑ ﺳ ﺣ <br />
ﺑ د . ﻟو مﻧﺎﻣ ﺧاد ﻳ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ د ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
ﺧ د ﻳﺎﺑ ﺧ رﺳ ﻣا<br />
ﻣا د ﻳﺎﺑ ﻧﻋ لوډ ﻏد ، لژو اﺧ ﻟ ﻧا ﻣا د و ﻟو هﺎﺑ ،ﺗ<br />
زار ﻏد . و ړو رﻏ وا د اﻟ نﺎرا اﺧ ﻳ د ﻬﺑ ټﺎ ﻟ رﺳ<br />
ﺗﺎ ټﺎ ﺟدﺑ ﻣ د ﻐه ﺷار ﺗ سﻻ ډاډ ﺗ ﺷ لرﺎو دﻧ<br />
ﻟ ﻳﺎﺑ ﻧﻟ<br />
ﺗرو ﺗ د ﻧﺳ وا ﺟدﺑ ﺧ ،ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺧ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺎ وا . <br />
؟و رﺎ د رﺳ ﻣا ﻟ ﻧو رﺎﻧا ﻳﺎﺑ ود د ﻟ ﺗ . ﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا<br />
، ﻧاړو ﻧ ﺑ ﻣ م هرﺎﻟ ﻟوړﺟ نﻼ د ﻧوزرا وا ﻧرﺎ د ﻓ ﻏد ه <br />
لوډ ﻧﻻ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ OECD . هد رو وا ﺣ ه هﺑ هﻳ رﺎ د د ﺧ<br />
: ﻳﻌﺗ<br />
ا لار ﺗﺎﺳ ﻟ ﻧﺧﺎﺷ ﺻﺎﺧ هد هﻧد ﻧوﻟ ماود ﺎﻳ ﻟ»<br />
هﻳ ﻧرﺎ<br />
وا ﻣ د ﻧوﻟ ﺧﺑ رﺳ ﻧوړا د وا ﻣﺄﺗ ﻣ ﺗ هدﺎﺳا ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻳﺷ<br />
« . ﺧ هد ﺷ هدﺎﺳا ﺟدﺑ ﺷ ﺎ ﻟ لوډ اد وا ﻳﺎﻧ ﻏار ﺗ سﻻ<br />
ﺗﺎﺳ<br />
( ﻳﺎﻧ وا ﺗ ،ح)<br />
ﻟﺎ ،ماو ،ژو ﺷ ﺑ ﺎﻳ رﺎﺟ ﻳ د»<br />
ﻧوزرا<br />
ﺗ وا بﺗﻧوړا ﺑ ﺗ ﻳ بﻳﺎ وا بﻣﻏا ،ﻧاﺗ ﺧﻣ د ﺗ د اد فه . د لوزرا<br />
ﻧوړا وا و ر وا ړورﺎﻋا د ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ ﻐه ﻳﺎﺑ ﻧوزرا هﻳ . ﺷ ا ﻣ<br />
وا ﻧ ﺳﻻ ﺗ ﺳﻣ د ه)<br />
ﺳو ﻟﻧ ﺗ د ﺳﻣ ﻐه د ﻧاﺗو نﺎﻣزﺎﺳ<br />
1<br />
« . و ه هدز ﺑﺗ ﻟ ( ﻧوړا ﻧرو ﺑ ﺎﻳ ﻧرو ﺳﻣ ه<br />
ﺑﺎﺛ وا ﻧوﻟ ماود ﻧوزرا وا ﻧرﺎ ،ﻣﻟ : د ﻟوډ رد ها ﻧوﻟ ﻳﺎ ﻧﻳﻌﺗ ﻏد د<br />
ﻟﻧ ﺗ د ﻧﺳ<br />
ﺳ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ د ،هود . ﺳﻻﺳ وا ﺎﺎﻧ ﺎﻳ ﻳ ﻧ هد هﻳ<br />
ﺑ ﺗ ﻳ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ هد ﺷ ﻳﺗ ټﺎ ٨ -٩<br />
ﻧ ،ﻳرد . وراوا هرﻻ هرﺎﻟ<br />
. و هﻳ ﻧﺎ ﺎﻳ دﻣ اد ﻧ ،ﻟ ﻳړا هﺳ<br />
1 OECD, Glossary of Terms in Evaluation and Results Based Mangement, (OECD, Paris, 2002, pp.21, 27,<br />
available online at http://www.oecd.org/dataoecd/29/21/2754804.pdf<br />
240<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ﻧوزرا<br />
ﻟړوار ﺗ سﻻ ﻧ د ﻳﺎﻧ ﻳﺷ<br />
لﻧ مﺎ د<br />
ﺗ ﺟو<br />
ﻧوزرا وﻧو ﺻﺎﺧ د ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﺗ ﻳﺎﻧ<br />
( لﺷ ﺣﺎﺳ ﻟﺎﻣ وا رادا د)<br />
ﺗ د<br />
ﻧ ﻧﻻ ﻳﻣز ﺗ ﺳو<br />
ﻳﺎﻧ ﺷ ﺎ ﻧ<br />
ﻧﺎﺑ ﻧړوار ﺗ سﻻ ﻬﻣ ،<br />
ﺑﺗ<br />
ﻧرﺎﺳ د هرﺎﻟ ﻟاﻧﺳ د وا ا ﺎر<br />
ﻳﻧاړو<br />
ټﺎ ٨ -٩<br />
ﻧﻧ ﻧﺑ<br />
ﺑ ﻳﺎﻧ د ﻧوزرا وا<br />
ﻧرﺎ د<br />
241<br />
ﻧرﺎ<br />
ﻧﺎور ﻧﻓه ماو د وا نﺎﻣزﺎﺳ د<br />
ﺗ هﺳ ﺑ ﺗ ﻳ ﻧﻓه ﻐه د وا ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
ﺎﻳ ﻧ د وا وړا ﻧﺧﺎﺷ ﻋ د ﻧﻓه<br />
ﺎ ﻧﻓه هرﺎﻟ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ه ﻧﺧﺎﺷ ﻏد د ﺗ ﻣ <br />
هﺳ ﻧﻓه ﻟ ﻳﺎﻧ ﻧ ،ﻟار تﺎﻋﻼا<br />
ﺗ<br />
ﻟ وا رو ﻧر ﻣ د ﺗ ﻧاﻣ<br />
رو رادﺧ ﺗ ﻐه وﻧﺳ<br />
: ﺳ<br />
Adapted from Zall Kusek, Jody and Ray C. Rist, Ten Steps to a Results-Based Monitoring<br />
and Evaluation System, World Bank, Washington, 2004 p. 14<br />
1<br />
ﻳﺎﻧ ﻟ ﻐه د . ﺷ ﺧاو ﻳﺎﺑ د ﺷ ﻧﻣﺎ ﺷ ﻳ هرﺎﻟ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ د<br />
د ﻐه د ﺗ ﻟﻧ ﻟړوار ﺗ سﻻ د ﺗﺎﻋﻼا وا ﺗﺎﻣﻌﻣ د ،ه ﻟ ﻧﺎﺑ ﻧﺧﺎﺷ وا<br />
ﻧودﺎﻳ د ﻟد ﺗ ﻧﺎ ﻳ ﺳورو . ﺧا ر ﻟرو ټر وا ﻟاﻧ د دﺎﺳا<br />
وا اورﺎ د ﺧﻣ رﺎﻋا وا ﻟرو بﺎﺣ د ﻋ ﺑﺎﻣ ﻐه د وا ﻳ ﺎﻧ ﺷ هرﺎﺧ<br />
: د ړو<br />
ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا هﺳ ﻳﺎﻧ د د ﺷ ا ،د هﺑﺳ . ﻳاو با ﺗ ﻏ وو مﺎﻋ<br />
ﻬﻣ<br />
ﻳ د ﺳر ﻳا ﻟډ ،رو ټر ه ﻳﺎﻧ ﺗرو لوډ ﻏد ﺗ ﺷ ﺳوار رﺎﻓ<br />
ﻣا د)<br />
ﻣﺣ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻳ رو ټر ه د ﺷ ﻻ ﺗ ﺳو<br />
. ﻧ د ﻋ ﺳ هﺳ ﻣژ ﺧ د ( لﺷ ورادا د رﺳ<br />
د ﻐه . ﺷ ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧﻧ وﻳډ ﻟ هﻧ ﻟ ﻳﺎ وا دﻣ د ﺷ ا ﻧوزرا وا ﻧرﺎ<br />
ﺗ غا<br />
د « ﻟار»<br />
د ﻐه ﺧو ﻋ ﺧ ، ﻏ<br />
ﻟ د ﺧو وا ﻟﺎﻣ<br />
دﺎﻓ رادا وا سﻼﺧا ،ﺎﺗرو ﻐه د ﻳو د ﻟ ﻧورﺳ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳډ . <br />
وﻧﺳ ﺧ . ﻟﺎﻣ ﻐه د وا ﻟ هﻳو ﺳو ﻟ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ د ،ﺷ ﺑﺑ<br />
ﻣا د . د خړا هﻳ بﺗرﺎﻋا وا ﻟرو بﺎﺣ د لوړا مﺎ ﺗ ﻐه وا فاﻋا<br />
لوډ ﻏد ه ﺧ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ، ناﻋ ﻏ هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ<br />
. ﻧا ﻏ ﺗ ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
وا لرو ټر<br />
. د ﻧﺧړا ﻋﻓ ﺳ د هﺎﻣ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻧوزرا وا ﻧرﺎ اد هﻟ<br />
ورﻧ وا ﻧ ﺑ ﺎﻳ ﻧ ﺳﻣ د هړاود ﻏد . د ﻧﻣﺎ ﻬﻣ ﺳو د ه ﻟﺎﻣ<br />
ﻟ د ﺷ ﻧﻟﺎﻣ ﺷ ﻳ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ د ﺎ ﻧﻧا <br />
:<br />
UNDP, Handbook on Monitoring and Evaluating for Results, UNDP, New York, 2002, available online at<br />
http://www.undp.org/eo/documents/HandBook/ME-HandBook.pdf, World Bank, Monitoring and Evaluation<br />
(M&E): Some Tools, Methods and Approach, World Bank, Washington, 2004, available online at<br />
http://www.worldbank.org/ieg/ecd/tools/and CIVICUS Monitoring and Evaluations, available online at<br />
http://www.civicus.org/new/media/Monitoring%20Evaliation.pdf<br />
1<br />
-
ﻟ ﻏ د ﻳﺎﺑ ( دﺎﺳا ﺗرو<br />
ﺗ د ﺎﻳ)<br />
ﻧر . ﺳﻣ ﺎﺗړوﺎ دﺎﻋا د ﻟاو ﺧﺑ<br />
ﻬﻣ ﻐه . ﺷ ﻟد هرﺎﻟ دﺎﺳا ﻣﺎﻋ د ﺎ ﻧﻧا ﺎﻳ وا ﺷ ﻧاړو ﻣ<br />
هﻳﻣ د ،ﺳ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻬﻣ وا وﺳ د : ﻟ د ترﺎﻋ ﺷ لﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ ټر <br />
د ،ﻧﻧﺎﺑ ﻟﺎﻣ ﺷ ،ﺳﻬﻓ ﺷ د ،ﺳﻬﻓ ﻳ ﻧرﺎ ﻬﻣ ورﻧ وا وﻏ د تﺄه<br />
1<br />
ﻧﻧوﺗ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣد هﺳ ( ﺳﻣ<br />
ﻟ)<br />
ﻧﺧړا وﻧوړا ﻟ وا ﻧورﻻ رﺎ<br />
ﺗﺎﻋﻣ ﺗﻼﺗ ﺎﻳ ﻧﺳ ،هﺷو ﻧودﺎﻳ د ﻟ ﻣ ﻧ ﺧ . ﻧ هﻳ<br />
. و ﻏ ﻣﻣ د ﻳ ﺗ ﻳﺎ ،ﺧ ﻗﺣ ﺎﻳ ﻟ هړا ر<br />
242<br />
رﺎﺳ وا ﻧ<br />
ﻬﻣ ﻐه د ﺧ ،ﺷ نﺎﺑ وا ﻳﺗ ﻓ ه لاﺳا هرﺎﻟ<br />
بﺗرﺎﻋا ﻧﺎﻣزﺎﺳ د ه <br />
هﺳ بﺗرﺎﻋا وا ﻟرو بﺎﺣ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ،ل ﻧاړو ﻳﻟ ﻳ ﻳﺎﻧ وا ﻧﻧﻣ<br />
ﻌﺗ ﺧﻣ ﻧﻻ ﻏد ﻳﺎﺑ ﻧﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ هﻟ : د ړو زرا د ،ﺷ ﻻ ﺳﻣ<br />
: <br />
، وا ﻣ ﺧ د ﺗ ر سﻻ ﻋ ﺧ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﻧﻣ د<br />
بﺎﺣ ﺧ رﻻ ﻟ ﻟاﻳﻧ وا ﻧورﻻ ﻟرﺎ د ﺧ ﺧ د ،ﺗ ﻣ ﺧ<br />
؛ ړوﺎ بﺗرﺎﻋا وا لرو<br />
وا وژو ﺧ د هرﺎﻟ ﻟرو بﺎﺣ د ﺗ ل ړوﺎ ﻟاو ﺧﺑ ورﻧ<br />
وا ﻟ ﻋﺎﻧا د<br />
هﺳ وړﺎﻐﺑﻟ ﻳﺎﻣ وا ناﻋ « ﺳ وا ر»<br />
ه ﻣ ﺧ د<br />
؛ ﻳړا ﻣ<br />
ﻧﻣ د . ل ﻋ ﻧﻻ رﺳ ﺗ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د وا لدﻟرد ﻧړﺟ ﺗاﻳد د<br />
ه هرﻧ ﺳو ﻟرو<br />
بﺎﺣ د ﻧ لودﺗ ﺑ د د ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
؛ﺷ ړوﺎ<br />
ﻣﺎﻋ وا ﻟ د ﺗ ﺑ د)<br />
لﺗ ﺳو د ﻧﻧ ﺗ ﺧړا ه وا ﻓﺎﺷ د<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ هرﺎﻟ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ د ﻣ د وژو د وا ( رﻻ ﻟ ﻧﻏ ﻋﺎﺳا<br />
؛ﺧا هﻧو<br />
وا ﻟوړﺟ نﻼ ،ﺗ ﺗ ل ﺗ ﺎﺧا<br />
ﻓ د ﻧﺎوا د وا وﻏ ﻧرﺎ د<br />
؛ﺷ ﺗ ﻣار ﺗ تﺎﺣﻼﺻا ﻧرﺎ<br />
؛لﻌﺗ ﺳو د ﻧوزرا د وا ﻧرﺎ د ﻣ ﻟ ﻋﺎﻗ ﺗﺎﺳ ﻳ د<br />
ﺑﺗ وا ﻧﺗرﺎﻬﻣ د هرﺎﻟ ﺎﺗړوﺎ د ﻟرو بﺎﺣ د بﺟ وا ﺟ وﻏ ﻐه د<br />
؛و ﺧﺑ<br />
رﺎﺧا ﻐه د ﺎﻳ وا لﺎ ﻧر وا ﻟﺎﻣ ﻣ د هرﺎﻟ<br />
ﻟاو ﺧﺑ وﻧوړا د<br />
. لد <br />
. ﻏ ﻧﺷ ورﻧ د ﻟدﺎﺗ د وا نﺎﻳﺟ د ﺗﺎﻣﻌﻣ وﻳډ د بﺗرﺎﻋا وا لرو بﺎﺣ<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ ﻧﻟوﻣ ﻏد . ﻟ ﻧﻟوﻣ ه رﺳ ﻣا وا ﻟود ﻧ<br />
ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻳ د هرﺎﻟ ﻟرو بﺎﺣ د ﻐه د وا ﻟﺎﻌﻓ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
ﻧﻣ د<br />
ﻧﺎﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻐه د م ،ل لﺎﻳﺎ داز ﻳ د ﺧﻣ ﻟوړﺟ<br />
1 Stillman, Grant B, NGO Law and Governance: A Resource Book, Asian Development Bank Institute, Tokyo,<br />
2007, p.47<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
د ﺻا د ﻟرو بﺎﺣ د ړاﻏ ﻧﻳژر نﺎﻌﻟا ﻣ)<br />
ﻧ ﻊو لو<br />
ﻧﻧﺎﻗ ﻧﺎﺑ ﻐه وا ﻧو ﻣ ﻳﺗ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د دﺎﺳا<br />
؛(<br />
ﻟو ﻧﻳدوﻣ<br />
ټﺎ د ﻟرو بﺎﺣ د هرﺎﻟ ﻧرﺳ ﺷ وا ﻣﺎﻋ ﻟ د لﺷ ﻧا ﻣا د<br />
؛لدﻟرد هادرا ﺳﺎﺳ ﺧﻣ ﻟوﺑاﺑ د<br />
د هرﺎﻟ ورﻣﻼﺳ وا ګﻟﺎﻳد د ﻣﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د وا رﺳ ﻣا ،ﻟود د<br />
ﻓ ﺧ ﺗ وړاو ﺗ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ﻐه)<br />
لﺧا ءﺎﻀﻓ ر ﻳ<br />
؛(<br />
ړوﺎ ﻣ ﻟرو بﺎﺣ د ﻐه د ﻧ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د وا خا<br />
عﻣ عﺎﻓدد ﻧﺣ د وا ګﻟﺎﻳد ه ﻳړا د ﻣﺗ ﺎﻣ وا ﻟرو بﺎﺣ د<br />
. ﺧا هﻧو<br />
<br />
د تﺎﻋﻣ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ وا بﺗرﺎﻋا ،ﻟرو بﺎﺣ د ﺷ ﻼﻳو ﺳ ﻧ <br />
د د ﻣﺎﺷ ه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه ﺟ ﻐه د ، ﻏ ﻧﻣﺎ ﺗﺎﻳز د هرﺎﻟ ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻳ بﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د : اد هﻟ . ﻟ ﺎﻟاﻟ ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د<br />
مﺎﻋ د وا ﻳﺷ ﻧوﻟ ﻳﺎ ﻳ د وړﺎﻐﺑﻟ د ﻟود د ړاﻏو ﻐه ،هد عﻣ<br />
ﻌﺗ د ﻋاد وﺳ د لرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ . ﺷ و ﺗرو ﺗ خړا ړورﺎﻋا ﻳ د وو<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ د ﻣا<br />
د ﻟ ﺣﺎﺳ ﺳﺎﺣ ًﺎﺻﺧ ،ﻟ بﻣوړ ﻣ د ﻟﺗ هرﺎﻟ<br />
ﻳ د هرﺎﻟ ﻧرﺳ ﻣﺎﻋ وا ﺷ ورﻧ د زاراه ﻐه ،لﺷ ﻳوو ﻧ . ﺧﺑ<br />
. ﺗ لډﻣ ﻧوﻟ زرا<br />
ﺷ ﻻ ﺳﺎﺗ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
243<br />
ﺎﺗړوﺎ<br />
ﺳو د ﻟرو بﺎﺣ د<br />
ﻧﺎور ﻧﻓه<br />
ماو د وا نﺎﻣزﺎﺳ د<br />
ړوﺎ ﺳو ﻟرو بﺎﺣ د رﻻ ﻟ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻣ ﺧ د د<br />
ړوﺎ تارﻣ ﻣ ﺧ د<br />
ﺗ ﺎ ﻳ هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻐه وا ح ﻧورﻻ رﺎ د ﺧ ﺧ <br />
<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﺗ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ د<br />
ﻌﺗ ﺳو ﻧوزرا وا ﻧرﺎ د ﻣ ﻟ ﻋﺎﻗ ﻣ ﻳ د<br />
،ﻟوړﺟ نﻼ ،ﺗ ﺗ ﺷ ﺗ ﻓ ﻳﺎﻣ ﻧﺎواد د وا وﻏ ﻧرﺎ د<br />
. ﺗ ﻣار ﻟاﻧﺳ ﻧوزرا وﻏا د وا ﻧرﺎ<br />
ﻧﻣﺎ<br />
ﺗ بﺟ وا ﺟ وﻏ ﻧوﻟ ﺑﺗ وا ﻧﺗرﺎﻬﻣ وﻧوړا د ترﺻ ﺎﺗړا د<br />
و<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻳﺗ ګﻟﺎﻳد<br />
رﺎﺧا ﻐه د ﺎﻳ هرﺎﺧ ر وا ﻧﺑﺎﺣ<br />
ﻟﺎﻣ ﺗ ﻣ ﺗ ﻟاﺧﺑ وﻧوړا<br />
د<br />
•
ا ناﻋ « ﺳ وا ر»<br />
ﺗ ړوﺎ لاو ﺧﺑ رﻧ وا ﻟ ﻋﺎﻧا<br />
ﺷ<br />
ﺧا ﺎﻟاﻟ هرﺎﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧﻣ د<br />
ﺳو ﻟرو بﺎﺣ د ﻧ ﺗﺎﺳو دﺗ ﺑ اد ﻧد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
ﻧﻣ د<br />
ﺷ ا ړوﺎ<br />
وا ﻟﺎﻣ ﻟ د ﺗ ﺑ د)<br />
ﺗ ﺳو هﺧړا هوا فﺎﺷ ﻟﻧ ﺗ د<br />
هرﺎﻟ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ د ﻣ د وژو وا ( رﻻ ﻟ وﻧﻏ ﻋﺎﺳا ﻣﺎﻋ د<br />
.<br />
ﺧاو هﻧو ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
244<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
245<br />
١٠<br />
ﻓ<br />
KRISTIN VALASEK<br />
ﺗاﻳد وا ﺟ<br />
ﻟاﻣﺣ ﻣا
246
Kristin Valasek<br />
247<br />
١٠<br />
ﺗاﻳد وا ﺟ<br />
ﻟاﻣﺣ ﻣا<br />
د ﺟ د ﻧﻣاو وا ﻟﺎ رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د ﺣﺎﺳ ﻣا . ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ ﻳ ﺧﺑ ﻟﻣﺎﺷ د ﺗﺎﻋﻣ<br />
هﺑ ﺳ . ﻧوﻟ ﻳﺎ وا ﻣﻏا ،هﺧړاه ه هرﻧ ﺣﺎﺳ ﻏد هد اد ﻟﻣﺎﺷ<br />
د ﻧﻧ ، د ﻳرﺎﻧ ﺗ وو ﻟ ﻟ د رﺳ ﻣا ﻧﺎ د د د<br />
د د . خا ه رﻧ نو د رﺳ ﻣا زاراه وا رو ډاډ ﻣا نﺎه<br />
ﻣا <br />
هزرﺎﻣ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د وا ﻌﺗ د ﻟ ﺗ<br />
ﺗاﻳد ﻟ هرﻧ رﺳ ﻣا هﺳ ﻟﻧ مﺎ عﻣ د ﻟﻣﺎﺷ د ﺟ د رﺳ<br />
ﻐه د وا ﺑ ه ﺗﺎﻋﻣ ﻣا وا ﺟ د ﻓ ﻏد . ﺧﺑ ﻧړﺟ<br />
د ﺷ او<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧاړو رﺎﺳ ﻣ ه ورﺎ ورﻻ<br />
. ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﻧرﺎ رﺳ ﻣا<br />
ﻟ ها ﻟو : ﻣا وا ،ﺟ<br />
ﻧ ﺗ ﺗ ﻳژﻟﺑ . ﺑ ﻧﺎﺑ ﻳړا ﻣﺗ وا ﻳرﺎﻧ د وا ﻧﻧ وﻟ ﺟ<br />
نﺎﻣز وا ﺧو د ﺷ ا د ﺳ ﺷ ا هدز ﺣ ﺟ هﺳ ﻧﻣﺎ<br />
اد . ﻟ ﺗ هﺳ ﺑ ﻳ ﻣﺗ ﻐه د وا ﻧد ﻧور د ﺳ ﻏد وا ﻣﻣو نﻟﺑ هﺳ وﻳﺗ<br />
ﻏا ﻐه د ،ﻟ ﻏا ﻧﺎﺑ ﻧﻧ وﻟ ﻳرﺎﻧ وا د عﻣ ﺟ د <br />
( ټﺎ ١ -١٠)<br />
. ﻣﻻ<br />
ﺗ د ﻧورﺎ وا ﻧﺑﻣوړ ،ووﺎﺗړا ،ﺑﺗ ﻣا<br />
رﺳ ﻣا وا وﺑﺑ ﻧوﺗ ﻏد ل ح نﻼ هﻳ د ړﻻو ﺑ ﺟ د . ﻌﻟﺎﻣ<br />
هرﺎﻟ ﻟ هر د ووﺎﺗړا ﻣا ﻣ د ﻧﺎه وا ﻧﻧ ، ،ﻳرﺎﻧ د وړا ﺗ د<br />
فه ، حﻣ ﻊﻣ « ﺟ»<br />
د ﻟد ه . ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﺳﺎﻣ<br />
.<br />
د ﻧ اﻳ
ټﺎ ١ – ١٠<br />
لاو اﺻ ﻧ ﺎﻳﻓا د : ﻣاﺎﻧ ړﻻو ﺑ ﺟ د<br />
ﻣا ﻣ ﻟ ( ﺟﺎﻬﻣ)<br />
لاو وا ﻳرﺎﻧ اﺻ ﻧ ﺎﻳﻓا د لﺷ دﺎ وا رﻓراد د<br />
،و ،ﻟ)<br />
وداﻣ نﺳ د ﺷ ا ﻧا ﻣا<br />
ﻣ ﻏد . د ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧا<br />
. ﺷ ﻳﺗ رﻻ ﻟ لﺎﻣ د ﻟ د ( ﺎﺷﺎﺧ وا ﺧ<br />
ﻟﻧ مﺎ ﻧﻧ ﺳ د ﺟ د . ﺷ ا ل داﻣ نﺳ د ﻳﺎﺑ هرﺎﻟ ﻟ د ډوډ د<br />
ﻟ ﻧ د ﻟاو د نﺎه وا ﻳرﺎﻧ . هد ﺷ لرﺎﺳ ﺗ ﻟوﻣ وا هﻧد ﻏد هﺳ<br />
لودﻟ ﺗ ﻣﺧ ﻋ ﺟ د ﺎﻳ وا ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ګﻣ د وو ﻳاد<br />
. ﻣﺎﻣ<br />
هﺳ ﺧ ﻟ ﻧوﻏﺳ ﺟ وا ﻳﺗ ﺟ د اد لﺎﺣ ،<br />
. <br />
لار داﻣ نﺳ د ﻟ ﻟوﻣ ﺳواﺗ ﻻ هﺳ ﻟﻧ مﺎ ﻧورﻓ د د<br />
ﺟ د هرﺎﻟ د د . د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻳﺗ وا ﻧوزوﺎﺗ ﺟ د ﺳواﺗ ﻻ ﻐه ﺟو ه<br />
ﻟ ﻧﻧ ﺗ ،ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻣا<br />
ﺗ ارﺧ د ل ﺧو ﻋ وا ﻣا<br />
ﺗ ﻟ وداﻣ نﺳ د ﻐه ،ﺎو<br />
هرﻏ ﻳ اد وا ر سﻻ ورﻣ ﻼﺳ هﺳ <br />
. و ﺎﻣ ﻓﺎﻣ ﻣا<br />
هﺳ ﻐه ،<br />
: ﺳ<br />
Human Rights Watch, No Protection: Rape and Sexual Violance Following Displacement<br />
http://hrw.org/backgrounder/africa/darfur0505/3.htm<br />
ﻌﻣ ﻟﻣﺎﺷ ﻧ د ﺟ د ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د هﺳ ﻟﻧ مﺎ لﺎﻣ هدﺎﺳ ﺗر د<br />
وا ﺑ د ه . ﺷ ا ﻣﺎﺷ ﺗﺎﻳز د رﺳ ﻏد هد ﻧ اد اﻳ<br />
ﻧﺎ د د اد ﺧ ،د مﺎ رو ﻣﻟ رﻟ تاوﺎﻣ د رﺳ ﻏد بﻳزﺎﺳا وﺎﻣ<br />
هد ﺳو هﻳ لﻣﺎﺷ ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د . د ﺷ لﻧ مﺎ ﻧ ﺟ د ﻧ<br />
: ﻟ ﻳﻌﺗ ﻧﺎ<br />
د ﺣﺎﺳ ﻟ وا ﺳ ﻟ لﺷ ﻧﻣاو ﺎﻳ ﻟﺎ ،ﻳﻧﻧﺎﻗ د ﺣ اد »<br />
ﺗاﺳ هﻳ اد . هد ﺳو<br />
ﻧوزرا د وﻏا د ماﻗا وا ﻋ ﺷ نﻼ لوډ ه د هرﺎﻟ ﻳرﺎﻧ وا <br />
د ﻧوزرا وا ﻧرﺎ ،ﺗ ،ح : ﻧووا ﻟ ﻧﻣاو وا ﻟﺎ د ﻳ فه هد<br />
ﻟ ﺗ وﺎﻣ هړاود ﻳرﺎﻧ وا <br />
ﺗ ،د لﻧ مﺎ ﻳﻧ وا ﺑﺗ ﻳرﺎﻧ وا <br />
1<br />
« . ﻧ ا ﺑ ﻳاد تاوﺎﻣﺎﻧ وا <br />
ﺳﻻﺗ ﻐه<br />
د رﺳ ﻣا وا رﻣ ﺟ د ﺷ ا ﻌﺗ بﺗ وا بﺗ ﻳرﺎﻧ د<br />
ﺗ . و ﺳ ﻣا ﺎﻧ ﻳاد د ﺷ ا اد وا ا ﺧ ﻧاړو ﺧا ﺧﺑ د<br />
هړوﺎﻧ د ﺎﻳ ﻧﺗﺎﺳ ﻣا وا اﺧ ،ﻏ د ﺗ ﻳرﺎﻧ وا ﻧﺎﺑﻗ هﺎﺑ ،ﻳړا ،رو ﻳ د ﺗ<br />
د ﺎﻳ وا ﻧﺗﺎﺳ ﻣا د ﺷ ا ه ﻌﻗاو . ﺳ دﺟﻣ ﺗﻣ <br />
ړﻣﻧ د . د ﻧﺎه رﺎ ﺧﺑ رﺳ ﻣا د ﻳ ﻳډ وا و ﺗﻣ هړوﺎﻧ<br />
ﻧﺎﺑ ﻳرﺎﻧ ،د رﺎﺑ وږوا ﻳرﺎﻧ د ﺗ هﺑ ﻣا د ا هﺳ ﻧ ﻳ <br />
ورﻧ وا ورادا ﻣ د ﺳ د ﻧﻣ وﻣ د . ټر لﺎ ١٩٩٧ د ﻣ ﻣﻋ د ،ارﺷ هﻟ وا دﺎﻗا ﻧﻣ وﻣ د -<br />
.<br />
لﻣﺎﺷ ﻧ د ﺟ د ﺧﺑ ﻟ ﻧﻣاو وا ﻟﺎ د ﺳ ل د ﻧﻣ وﻣ د : ﻐه ﻧﻟﺎﻌﻓ وا ﻟﺎ د ﻧﻧﺎرا<br />
248<br />
1
ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ وا د ﺗ ﻧﺗﺎﺳ وړوﺎ د ﻳرﺎﻧ ﻧ ﻳ ﻏد . ﻟ هﻏا ﻣ<br />
د . ﻧاﻋ اﻟ ﻧﺎ د ﻌﺻ د ﻟﺗ د ﺳو د ﺗ ﻟﻧ ﺑﻣ د ځ د د ﻣﺧ<br />
ﻳر روژ ﺣﺎﺳ د ﻧ بﻳرﺎﻧ د ﺷ ﻳوو ه اد ﻳﺎﺑ هړا ﻌﺻ د ﻟﺗ د ﺳو<br />
د .( ﻌﻟﺎﻣ ټﺎ ٢ -١٠)<br />
د ﻣ ﻳرﺎﻧ د هد ﺎﺣ هرﻣ اد وا ﻟ<br />
. د ﻟﺗ هﺳ وﻳړﻟ ﻟ د ﻣا ﺎﻧ وا ﺗﺎﻳزروز د ﺣ ﻟاﺗﺎﻳز ﺳو<br />
249<br />
ټﺎ ٢ -١٠<br />
وا بﻳرﺎﻧ ،ﻳرﺎﻧ<br />
د ووﺎﺳ<br />
د دﻟﺎه د . لﻟ ه ﻳړا ﺑﺑ ﻣﺗ « بﻳرﺎﻧ»<br />
د ﻳرﺎﻧ د وا ﺳو د<br />
. ر ه ﺑﻟ د ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د ﺗ ﻟﻧ ﻧوﺳ<br />
ﺑﻼﻧا وا وداﻣ د ﺟ<br />
د ،د ﻏار <br />
ﻟﺎﻣ ﺷ ﺧ هﻳ ﻳﻧ د ﻟ د ﻟ ﺳو ﺑ د ﻧ<br />
د ﻳرﺎﻧ د اﺧ ﻳ ﻟ ﺳو ﻧ»<br />
ﻧ ﺳورو ه وﻳﺧ د ﺳو<br />
ﻟ ﺳو ﻟړوار ﺗ سﻻ د ﻟ وا دﺎﻗا د اﺧ ﺑ ﻟ وا <br />
ﺗ لﺳ<br />
هرﺎ بﻳرﺎﻧ ﺧ ا ه ﻳرﺎﻧ هﺳ ﻟد د ﺳو ﺧ د ﻀﻣ مﺎﻋ . د<br />
. « ﻳﻌﺗ ﻧ ﺧ ﻟ وا <br />
ﻳرﺎﻧ د ﺳو : ﻳاو هد ژﻟوﻳا هﻳ ﻐه ﺟ د ، ﺷ ﻳ بﺗ ﺳو د وا بﻳرﺎﻧ<br />
ﻳ ﻟ وا ا تﻬﺷ ﻟﺎروز بﻳرﺎﻧ د وا ﻓ ﻧﻟﺎروز ﻏد . د ﻣ<br />
ﺳ ،د ﻟﺎﻣ ﻟﺎروز د هرﺎﻟ وو<br />
ﻳرﺎﻧ ﻐه وا د ﺷ ا ،ﺷ<br />
ﻣو وا ﺧا<br />
. و ښا ﻣا<br />
: ﺳ<br />
Myrttinen, Henri, 2003, „Disamring Masculinities in Disarmament Forum Vol. 4, pp. 37-46<br />
د هﺳ ﻟﻣﺎﺷ ﻧ د ﺟ<br />
د ﻧ ﻧ هﺳ ﺎﺗروژ ﺧا ﻳډ ﺧﺑ ﻧﺗار<br />
د ﻧ د بﻳرﺎﻧ ﻳ د وا ﻟﺧا ﻟ ﻧو د ﻧرﺎ وا ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا<br />
. ﺳﻣ هﺳ ﻟودوﻣ<br />
ﻧﻣﺎ ﺗ ﻣﻏا ﺗ وﺎﺗړا ﻣا وا ﻳرﺎﻧ د<br />
هﺳ ﺑﺗ ﻳ ﻐه ،ﺑﻟ ﻧﻧ<br />
ﻣ ﻟ هﻧ ﻟ ﺟ د وا ﻳرﺎﻧ اد<br />
وﺎﺗړا ﻣا ﻏد رﺳ ﻣا ﺗاﻳد وا ﻧﻻدﺎﻋﻳ . ﻟ وﺎﺗړا ﻣا ﻣ<br />
ه ،ﺷ هد ﻧ ﻧﻣﺎ ﺳ ﺗ ﻧا ﻣا د ﺗ . ﺑ ﺟرد هﺳ ﺗ وﺎﻣ<br />
عﻣ وا ﻟ ،ﻧر ، ﻌو<br />
لوډ ﻏد ،د خا ه ﺗﺎﻳزروز د<br />
. ﻟ هﻏا هړوﺎﻧ ﻧﺎﺑ ﻟ ﻟ<br />
د ﻧ ﻟ د هړوﺎﻧ ه ﻳ ﻧا ﻣا ړﻻو ﺑ ﺟ د<br />
مﺎﻋ<br />
ﺗ ﻟﻧ لﺎﻳﺎ ﻟ ر د ﻟ ﺗﺎﻳزروز وا هړوﺎﻧ ﻏد د . ﺧا رﺎ ﺗ<br />
د هﺑﺳ<br />
. ﺳر ر ﻗوا ﺗ ﺟ ،قﺎﺎﻗ ﺑ ،ﻟور ،ﻌﺗ ﻀﻣ
ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻐه د ﺧ ورﻧ ﻟ ﺗ ، ټ ټ ﻧ د ﺗﺎﻳزروز رو<br />
هﻳ ﺷ ا ﻳرد ه ﻟ ﻣ ﻟ ﺎﺣا ﻳ د . د ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧا ﻟ ﺎﻳ وا د<br />
1<br />
ﻧﺎﺑ ړﺟ وا ﻳﺎ ﻧر د ﺗﺎﻳزروز د . و ﻧﺎﺑﻗ ﺗﺎﻳزروز د ﻳ<br />
ﺣور ﻟ ﺳورو وا ﺧﺑ ﺑ ﻧزور ﻟﺎﺳ ﻟ نﺎﻣﺷﺎﻣ ﻧر د د وا هﻏا هړوﺎﻧ<br />
ﻟ<br />
د ﺳورو ﻟ نﺎ ه ناوﺎﺗ ﻟﺎﻣ ﺳ هﻳ ﻐه ﻏورﺎﻧ ﺣور . ﺧا هﺳ ﻏورﺎﻧ<br />
د نﻣ ١،٣ لﺎ ه ﺗ ،ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا د ﺗ ﺑ د : رﺎﺑ وږوا <br />
فرﺎﻣ ﻳﺎﻏور ﻐه د ، ﺗ ﺟ اﻟ ﻧﺎﻳﺷ مﻣ د ﻧوژ د ﺎﻳ وﻣ ﺧ<br />
2<br />
د نﺎرا ﻟﻋ وا<br />
ﻟ ﺗ ﺻﺎﺧ رﺳ ﻣا اد . ﺳر ر وﻟاډ درﺎﻣ ،٨ ﺗ<br />
د د ﻟ ه ناﺗ اد ﻐه ،ﻟ ﻟوﻣ ﻣ د ﺗﺎﻳزروز د <br />
. و هزرﺎﻣ ﻣﻏا ﺑﺎﻣ ﺗﺎﻳزروز<br />
ټﺎ ٣ – ١٠<br />
لوړﺟ ﻓ د ﺳ ﺎﻀﻗ<br />
د ﺎﺳ ﺑﺟ د ﺑ ﺗﺎﻳزروز د د<br />
د د تﺎﺳﺄﺗ رﺳ ﻣا د ﺗ ﺳﺎﺑ رﺎﻳز ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻧ ﻟ <br />
. رو اﺳ ﺗ ﺗﻣ وا وړاو مﺎ ﺗ ﻐه ،ﻧو ﻣ ﺗﺎﻳزروز<br />
ﻧﺣ د د مﺎﻧ ﻳﺎﻀﻗ د مﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻳ د ه Sakshi<br />
ﺟ د ﻳ هﺳ دﺎﺳا ﻧﻧﻣ ﻏار سﻻ د ﻐه ﻟ وا هد ﻧ ه<br />
ﻧﻳﺎ هﺎ ﻧﺎ هرﺎﻟ د نﺎﺎﻗ . د ر سﻻ ﻟزور ﻧﺎﺎﻗ د ﺗﺎﻋﻣ<br />
وا ﺟ د ﻐه د وا ﻳو ﻣﺎﻣ دﻧ ﻟ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ ﺗﺎﻳزروز د ه وا لړو ﺗ<br />
د ،ګﻟﺎﻳد ﻣ ﺧ ﻟ ﻧوزور د<br />
هﺑ ﺳ . ﻧ ږﻏ ﺗ ﻧﻧﺎﺑ ه ﻧودرد ﺣور<br />
هدﺎﺳا ﻧﻟ ﻟ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د وا ﻧو ﻟ هرﺎﻟ ﺣ د وﻧﺳ<br />
. ا ﺎﺗﺧ ﺳ ووﺎﺗړا<br />
وا ﻌو ﻟ د نﺎﺎﻗ ﺗ <br />
،ﻳﺑ ﻟ ﻧوداه ورﻧ<br />
Sakshi رﺎﻣ هﺳ ﻧﺎﻳﺎﺎﻗ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻟ<br />
د زاراه<br />
ﻐه . هد ﺧا ﻟ ﻧﻣاو وﻧزور ﺧ د ه ﺗ ﺎﻧﻼﻳﺳ وا نﺎﺎ ،لﺎﻧ<br />
. هد رﺎه ه هﺳ ﻧﺗﻧا<br />
ﻟ ﻧزور د ﻧﺎﺎﻗ د وا ه ﻟ ﻗﺣ<br />
: ﺳ<br />
UNIFEM, Not a Minute More: Ending Violence Against Women, UNIFEM, New York,<br />
2003, p.45.<br />
نﺎﻧﺎﺑﻗ ﻧژو نﺎﻧا ٧٧ د ﺳ ﻐه . ﻳو ښا ﺗ ﻣا ﺧ ﺎﻟ ﻟ ﺟ د ه ﻳرﺎﻧ<br />
3<br />
د ﻳرﺎﻧ زار ﻏد . د نﺎﻧﺎﺑﻗ ﺗﺎﻳزروز ﻧوړا وړاد<br />
د ،ﻋ<br />
ﺟ د ﺎﻳ ؛ <br />
ﻧژو نﺎ د ﺎﺳ ﺧ بﺟ وا ﺎورا .( ١:٣)<br />
<br />
ر سﻻ ﻧژو نﺎ تﺎﻳز ﺗ<br />
1 UNIFEM, Not a Minute More: Ending Violance against Women, UNIFEM, New York, 203, p.6.<br />
2 Vlachova, Marie and Lea Biason (eds), Women in an Insecure World: Violance against Women,Facts, Figures<br />
and Analysis, SRO Kundig, Geneva, 2005, pp. 57.81<br />
3 World Health Organization, World Reprot on Violance and Health, WHO Genvea, available online at<br />
http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/world_report/ed/<br />
250
ﺳ )<br />
لﻟ ﺎورا ﺧ ﻗر ړﻟ ﻳډ ﻧژو نﺎ د . هد هړﻟ هﻳډ ﻟ ﻧﻗ د<br />
1<br />
.( ١، ورز ﻟ ﺎﻧاﻟ وا ١، ورز ﻟ ﺳور<br />
مﺎ ﺗرو ﺗ ﻣﻏا وا ﺷ ه ﺳ ﻧﺎﺑ ﻧوﻳﻬﺗ ړﻻو ﺑ ﺟ د هرﺎﻟ د د<br />
ﻐه ( ﺗاﺧ ﻳرﺎﻧ ﺎﻳ )<br />
نﻼﻣ ﺟ وا ﻧاﺗ ،ﻣﻗ ،هﻣ ، ،ﻋ د وړاو<br />
ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا د لﺎ ١٩٩٩ ﺗ ﺑ د . ﺷ لﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ د تﺎﻋﻣ<br />
د ،لﺳر ر ٢ ﺗ ١ د ﻳ ﻧوﻋ ﻗ د ﻧﺎﻧا<br />
ﻳرﺎﻧ ه ﻳﺎﻳﻓا ﺎﻳﻣا د <br />
هﺑاﺑ ﻟاود ﻧ ﻧﺎﻧا ﻧوﻟ ﻋ ﻋ د ( ﻳﺎورا وه)<br />
ﺳ ﺳ ﺎﻳ ﻧﺎﺳا ﻏ زﺎﻗ<br />
2<br />
. هو ﺗﺎﻳز<br />
ﻧﺳ<br />
وا تﺎﺳﺄﺗ ﻣا ﻧرو با ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﺟ د<br />
د ﺷ ا رﺎ وا ر نﺎﻣزﺎﺳ د ،ﺳ ﺧ ﻧﺳ وا ﺗﺎﺳﺄﺗ د رﺳ ﻣا د<br />
رﺎ ﻣ ﺎﻳ وا د ﺑﻣ رﺳ ﻣا د ﻐه ،و ښا ﺗ ﻣا وا ﻳرﺎﻧ<br />
ﻣ د وا ﺗﺎﺳﺄﺗ اﺟ د ،اورﺎ ،ﻓﺎﻣ ﺣﺳ ،نﺎ ،ﻟ . ﻧ<br />
ﺧ ﺣ ﺎﻳ ﺣﺎﺳ رﺎ د ﺷ ا ﻳ ه ﻧﺳ ﻣﺣ وا ﻋ ﺗﺎﺳ ﻟﺳ ،ﺑﻣ<br />
ﺑ ﻳ د اد . ر سﻻ ﻧﺎﺑ وﺗ ﺟ وا ﻟور ،ﻧوﻏﺳ ﻀﻌﺗ ﻧور<br />
ﻣﺗ رﺎ وا ر ﺧاد د ﻐه د وا ﻧﺳ د نﺎﻣزﺎﺳ هﻳ د ﻧاړو ﻧﺎﻣ د وا ﻧاړو<br />
ړﻻو ﺑ ﺟ د ﺗ ،ﺷ ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﺧاد ﻳﺎﺑ ،د دﺟﻣ ﻳړا <br />
. ﺷ لوړاو مﺎ ﺗ ﻐه وا ﺷو ﻣ ﺗﺎﻳزروز وا ﻧورﺎ هړوﺎﻧ ،ﻧﻀﻌﺗ<br />
د ،د<br />
ﻳرﺎﻧ ﻳ نﺎﻧﺎﺑﻗ ﻳډ ،ﻧور<br />
ﻣ ﻧﺳ د ﺟو نﻼﻣ ﺟ د<br />
هﻳ اﻟ ترازو عﺎﻓد د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ د ﺎﻳﻣا د . ﻟ ﻣﻋ تﺎﻳز ﻳډ ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا<br />
ﺳ ﻟﻧﻣو ،هﺷ هﺳ ﺗ ﻣ ﺑﻣ ٧١٧٠ د لﺎ ٢٠٠٠ ﻧ<br />
د ،ﺷ ﺗرو ﺳ ﺳ ،ﺷ هﺗ ﺣﺎﺳ ﻣﺧ وا رﺎ د ﻧرو با ﺎﺗا <br />
ﻳوو ٣٧ ﺳ وا ﻟﻳروا ﻣ هﺗ ه وزﺎﺑ ه <br />
وا وزﺎﺑ ه ﻳرﺎﻧ<br />
3<br />
. د ﺷ نﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟور ﺳاد د ﺧ ﺎﻳ وا ؤ ناهﺎﺷ ﻟور د وزﺎﺑ ه ﻳرﺎﻧ د ﻐه <br />
داﻧ د ﻧﺳ د رﺳ ړﻣﻧ د ﻳﺎ نازﺎه ﻳرﺎﻧ ﻣ ﻬﺑ ﺣ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣا د<br />
. ﺷ ﻣﺎﻣ هﺳ ﻳﺗ ﻟ د وا ﻟدﻟرد د ،ﻟﺎﺗ<br />
ﻣﺎﻣ هﺳرو ﺣﺎﺳ رﺎ د ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د ﻣا ﺎﻧ ﺑ ﺟ د<br />
د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ د ﺎﻳﻣا د . رﻧ ﺳاد وا ﺗ ﺟ وا لور ﺟ ،ﻐﺗ<br />
ﻟ د ترﺎﻋ <br />
د ﻧ هدز ﺷ ﺳ ﻧ هﻳ لﺎ ٢٠٠ د ﻧ هدز د ﻣدﺎا ﻳ<br />
4<br />
. و نودﺎﻳ ﻟور ﺟ د ٨ ﺳ وا رو ټر ﻳﺗ ﺟ<br />
1 Ibid, pp. 187-188.<br />
2 Ibid, p.11.<br />
3 Human Rights Watch, 2003, Uniform Discrimination: The „ Don’t Ask, Don’t Tell“ Policy of the U.S.<br />
Military. London: Human Rights Watch, available online at http://www.hrw.org/reports/2003/usa0103<br />
4 National/Organization for Women, 2006, From the Citadel to Military Recruting- Sexual Harassment in<br />
Military More Perversive Than Ever, http://www.now.org/press/0906/09-01.html<br />
251
252<br />
ټﺎ – ١٠<br />
ﻧا ﺗ ﻣا ﻧﺎﻳﺑ د<br />
وا ﻧا ﻟ ﻧﺎﻧاﻏ<br />
وا هﺗ ،ﻟوﺑر د ﺗ ﻧﺎ هړاود نﺎﻳﺑ وا ﻳرﺎﻧ<br />
. د ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧوﺧ ﻟ ودﺎﺳا هړوﺎﻧ وا ﻳﺗ ﺟ وا ﺟ د زاراه<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ د ﻣﺎﻣ ﻧﺎﻳﺑ هﺳ ﻣاﺎﻧ ﻐه<br />
ﺟ ﺧو وﻳﻳز د مﺷﺎﻣ د وا راد ﻣﺎﺣ د : د ترﺎﻋ ﻧوﺑر ﻧوړا ﺟ د<br />
ﺳاد وا زوﺎﺗ ﺟ ،لرو ﻧﺷ ﻗﺑ ﻧﻳﺎ مﺷ د وا ﺳ و د ،ﺗ<br />
؛ﺗ ﺟ رﻧ<br />
نﺎ ،ﺳﻏا ﻣﺎﺟ د ،ﻧور<br />
ﺟ ﺧو د ﻟ ﻧور ﺟ ﻋﻣ<br />
؛ ﺗرو ﻧﺧو دﺎﺳا د بﺎﺗ د ﺎﻳ ﻳا<br />
ﻧ مﺷﺎﻣ<br />
وا رﻣ د وا ﻧﺳ ﻏورﺎﻧ د ،ﻟاﻧ ﻟﺎ د ﺧو راوﻣا د<br />
، ﺑ ﺎ ﻳ هﺳرو ﻳ مﺷﺎﻣ ﺧو ﻳډ ،ﻟ مﺷﺎﻣ ﻣ ﻐه)<br />
ﻟﺎ<br />
؛(<br />
ﺷو ﻟﺎ ﻧﺎ ﻐه د د ﻟ ﺗ<br />
ر ﻐه وا تﺎﻋﻣ ( ﺗ ﻗ ﻏ ﺎﻳ ﻗ )<br />
ﺟ ﺳ ،بﺗرﻣ ،راد ﻣﺎﺣ<br />
د<br />
؛ﻧﻟ ﺗﺎﺳﺎﺣا ﻧوړا<br />
مﺎ ﻟ ﺧو ﻳډ ﻏورﺎﻧ ﺣور ﺳورو ﺗﺎﻳزروز<br />
ورﻧ ﺳاد وا ﻳﺗ ﺟ د<br />
. لرﻏ <br />
د ټر ﻣﻋ ﺧ ﺗ ﻧﻏ ﻣووا ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د رﺟ لﺎ ٢٠٠٨ د<br />
. د ﻟوړا مﺎ صﺎﺧ ﺗ عﻣ ﻧوﺑر د زﺎﺳا ﻧﺎ ﻧﻣ<br />
وﻣ د ه ﻧوﺑر<br />
د ﺗﻻﺎﺣ ﺗﺎﻳزروز ﺑ ﺟ د د د رﺎ زﺎﺳا ﻧﺎ<br />
ړﻣﻧ د ﻳوو ﻐه . ﻟ ﺑ ﻀﻌﺗ ًﺎﺗاذ ﺗﺎﻳزروز لوډ ﻏد ﻣ ﻟ رﻣ ﻧوﺑر<br />
رﻣ ﻏد ﺧﺑ د ﻐه . ﺷ ﻟﻧو ﻣ ﻀﻌﺗ ﺳاد د ﻧ ﻳﺎ داﻣ رﻣ<br />
. ﺷ ﻟﻧو ﻣ ﻳﺗ<br />
د ﺗ ،هو<br />
ﻏ ﻟ د ﻣﺎﺣا<br />
ﺎﻳ وداﻣ ورﻧ د <br />
: ﺳ<br />
Quaker United Nation Office, Submission to the Study of the Secretary General of the United<br />
Nation on Violence against Women: Violence against Women and Girls in Prison, OUNO,<br />
Geneva, 2005.<br />
Roy, Mallarika,’Bare and Vulnerable Behind the Bars: Women in Need of Psychiatric Care<br />
in Indian Jails’ in Feminism & Psychology, Vol.14(2) (2004).<br />
Nowak, Manfred, “Report of the Special Rapporteur on Torture and other creul on degrading<br />
treatment or punishment”, Doc. A/HRC/7/3(2008). Available at<br />
http://www2ohchr.org/english/issues/torture/rapporteur/<br />
زار ﻏد وا ﺗ وا ﻧور ﺟ ،ﻌﺗ د اﻟ ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د ه ﻧﺎﻣ ِ<br />
هﻣ ﺎﻳﻣا د<br />
. د ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧا ﻟ ﺣﺎﻧ ﺟ وا بﺗ ﺣﺎﻓ ﺟ ،ﺗﺎﻳزروز ﻧر<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
1<br />
،ﺎﻧزﺑ . هد ﺷ ﺗ هړﻟ هﻳډ ﺗﺎﻳزروز ﻧر د ﻣ ﻟ وا ځ د ﺗﻻﺎﻳا<br />
ﻧا ﺗﺎﺳ ﻟﺳ د وا ﻧﺎ<br />
د ﺳورو ﻧ ﻟاﺳو د ووز وا ﻧزﻣ ،ﺎﻳد<br />
2<br />
ﺳاد د ه . د ﺷ ﺧا رﺎ ﻳﺗ ﺟ ﻟ ﻣ د اﻟ ﻧﺳ د<br />
ﻳډ رﺳ ﻣا د ﺧ ،د هړﺎﻏ ﺧ ﺷ ه د ﺳ ﻣﻟ ﻟوﻣ ﺗﺎﻳزروز<br />
وا بﻣﻏا ﺳﺄﺗ ﻧوړا د ﻟ ر ړﺟ ﻟﺎ ﺟ وا ﻀﻌﺗ لوډ ﻳ تﺎﺳﺄﺗ<br />
. ﻟ هﻏا ﻣ ﻧﺎﺑ رﺎ<br />
ﺗﺎﻳز ﻣا هرﺎﻟ ﻟ د ﻟﺎ ﻣا ﻧرو با ﺗ ﺟ<br />
. ﺧﺑ ﻳﺎ وا لدﺎﻌﺗ ﻟ ﻟﺎ ﻣا هﺳ ﻟﻧ مﺎ ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د<br />
د ﺟ د ﺳ ړﻟ ﻳډ<br />
ﻟﻧ ﺗ د ﻟﺎ ﻣا ﻧرو با ﺗ ﺟ<br />
ارﺧ هرﺎﻟ بﻟﺎﻳﺑ د ﻋاد د ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د وا د وﻧرﺎ ﻣژ د ﻧ بﻳوﺎﻣ<br />
وﺎﻣ د هرﺎﻟ وا ﻳرﺎﻧ د ﺗ ﻟﺎ ﻳﺎﺑ ﻟﺎ ﻣا ﺳﺎﺣ ﻧاړو ﺟ د . ﻟ ها<br />
وا ﺣ وﺎﻣ د ﺳو ﻧوزرا وا ﺗ ،ﺣ د ﻟﺎ د ؛ ﺑاﺑ ﻳاﺷ ﺳر سﻻ<br />
ﻧﺧ ﻧﻓه وا وﺎﻣ د ﻟﺎ ﺷ لﻧ مﺎ زار ﻏد ؛ﺗﺎﺳو<br />
ﻧﺧ بﻳزﺎﺳا<br />
3<br />
. ﺗﺎﺳو<br />
هړﻻو ﺑ ﺟ د ﺳو هﻳډ هﻳ هرﺎﻟ ﻟﻣﺎﺷ د ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د ﻟﺎ <br />
. هد ﻧوزرا هﻳ<br />
Thmes Valley Police،<br />
(Women’s National Commission) ن ﻣ د <br />
ﺎﻧﺎﻳﺑ <br />
هﺳﺗ ﻧوزرا هﻳ ﺑ ﺟ د هړا Thmes Valley Police د ه نه وﺳ د وا<br />
»<br />
ﻐه ﻧ لﺷ لﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ هړو ه ﻟ د ﻣ ﻟ ﻧوزرا ﻏد د . ه<br />
ﻋ ﻣ وا ﻧﻣﻗ ،ﻧهﻣ ،ﻧور ﻣ د وا ﻣﺎﻌﺗ هﺳ « ﻟ <br />
ﺗﻻﺎﺣ ﺳ<br />
رﺎ ﻧاراﻣ ﻟ د ﺗ ، ړﺟ ﻟډ رﺎ هﺳ ﻟ ﺻﺎﺷا ﻧوﻟ<br />
ﺷ رﺧ ټر ﻳ ﺎ ﻧوزرا وا ﻧ ﻏد د . ﻧو ﻧﻻ ﻧ وا ﻳﻣز ﺗ ﻋ<br />
ﺗ ﻧﻟﺎﻣ ﻧﻣ ﻣ د وا ورﺎورﻻ ﻟﺎﺣا ﺣ د ،رﺎﺳ<br />
هرﺎﻟ ﻟﺎ د ﻐه <br />
4<br />
. ؤ ﺷ رو ﺎ<br />
ټﺎ – ١٠<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ ﺗﺎﺳﺄﺗ هرﺎﻟ د ﺟ د : تﺎﺣﻼﺻا ﻋﺎﻓد ﺎﻳﻓا ﺑﺟ <br />
ﻧﻣ د ﺗ ﺧﺑ ﻳ د ﺳو دﻣ دږوا ﻳ د نﻟﺑد ﺳورو ﻧﺎﻣز د ﻟﺎ داﻧ د<br />
ﻧړﺟ ﻣﺣ ﻳﻧ<br />
ﺗ ،د<br />
ﺷ لﺎﻌﻓ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﺗ ﺻﺎﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
د ﺎﻳﻓا ﺑﺟ د . ﻣﺄﺗ لﻧ مﺎ ﺗﺎﻋﻣ<br />
د ﺟ د وا هﻧو وﺎﻣ هرﺎﻟ د <br />
ﺑﺟ د ﺳ ﺑ ﺳو ﺧا د د ورﺎ ﻋﺎﻓد د وا ورﺎ ﻋﺎﻓد هرﺎﻟ ﻳرﻬﺟ<br />
ړﻣﻧ . د ﺷ لﻧ مﺎ ﺗ هﺑ تﺎﻋﻣ ﺟ د ﻟﺎ ﻣا ﺎﻳﻓا<br />
1<br />
National Centre for Women and Policing. Police Family Violence Fact Sheet,<br />
http://www.womenandpolicing.org/violencefs.asp<br />
2<br />
Fetherston, Anne Betts, 1995, UN Peacekeepers and Cultures of Violence, Cultural Survival Quarterly. Vol.<br />
19(1)<br />
3<br />
Status of Wmen Canada, Gender-Based Analysis: Performent of ist Applcation, Status of Women Canda,<br />
Ottawa, 2003, available online at http://www.swc-cfc-gc-ca/pubs/gbaperformance/gbaperformance_e.pdf<br />
4<br />
Women and Equality Unit, UK Department of Trade and Industry, Gender Impact Assessment, 2002, pp.12.13.<br />
253
ﻏﺎه ﺗ وا ﻏ هرﺎﻟ ﻧﺣ وﺎﻣ وﺑ د ﻳرﺎﻧ وا د وا ﻟﺎ ﺟﻏ د ﺳ<br />
ورﺎ ﻋﺎﻓد د . و رﺎ ﺧﺑ ﻟ ﻟ د ﺗ ،رو ﺗ وو ﻳرﺎﻧ ﻟ رو ﺣ<br />
ﺷ ړﺟ ﻳﺎﺑ لﺎﻳﺎ ﻳ ﻐه وا ﺷ ﻟﻧو ﺗ ﻳﺎﺑ ﺗ ﻧور ﺟ ﻏ <br />
. ﺷو وﺎﻧرد ﺗرو وا ﻣو ﻳ <br />
ﻧﻧ<br />
ﺻﺎﺧ هرﺎﻟ ﻟاﺧا د ﻧو د د وا<br />
254<br />
ﻟﻧ مﺎ ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د<br />
: د ﺷ ر سﻻ<br />
د ﺗ د ﺷ ﺎ ﻧﻣﺎﻣ وړﻟ ءﺎﻧﻻاراد عﺎﻓد د وا ترازو عﺎﻓد د <br />
؛ ﺷو ﻣژ هرﺎﻟ وﺎﺗ د ﺟ<br />
ﺷ ﻧزور ﺳ ﻟ ﺗ ﻧﺳ ترازو عﺎﻓد د ه ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د<br />
؛هد<br />
هرﺎﻟ ﻟﺎ ﺟ ﻧ د وا وﺎﻣ د ﺗ<br />
ﺷ ﻧزور ﺗ ه ﺗ وا ﻳرﺎﻧ<br />
؛ﺷو رﺎ<br />
ﻐه ﻟ ،د ﺷ رو نﻟﺑ ﻏا ًﺎﻣ ﺗ ﻟﺎ ﻧﺳ<br />
ﻧر د ﻐه د ، رﻣ ﺎﺑوا ﻣﺧ ﻧا ﻣا ﺧر<br />
هرﺎﻟ<br />
؛رﻧ ﺳاد وا لرو قﺣ ﺗ وﻏ وا ﻳرﺎﻧ<br />
د ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﺟ د <br />
ﺳﺎﻳر هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ د ﻳرﺎﻧ وا د<br />
؛ﻧا ﻧﺎ ﻳ د ﺧﻣ ﻧﻣﺎ<br />
ﻧوړا ﺟ د ﺳ ترازو عﺎﻓد د ﺗ هﺷ ﺳﺄﺗ ﺟ هﻳ ﺟ د<br />
؛ ﻟﺎ<br />
د ﻧد ترازو عﺎﻓد د ﺗ هﺷ ﻧا<br />
ﻧﺗ ﻳ هرﺎﻟ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د<br />
؛رو ټر ه ﺗﺎﻳزروز ورﻧ د د ﺎﻳ وا ﻧور ﺟ <br />
<br />
ﻧا ﻟاﺳو د ﻳ لﺎ )<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﻧ « ﺗﺎﺷ ﻣ ﻟﺳ د »<br />
د ﻳ بﺗ ﺑر<br />
ﺧ ﻧﻏ ﻳ ﻐه ﻟ ﻧﻣ وا ( ﻟ<br />
هﺳ<br />
ﻏ<br />
. د هړﺎﻏ لﺎﺳﻣ د ﻳزو عﺎﻓد<br />
: ﺳ<br />
Anderlini, Sanam Naraghi and Camille Pampell Conaw, Negotiating the Transition to<br />
Democracy and Reforming the Security Secor: The Vital Contributions of the South African<br />
Women, Women Waging Peace Policy Commission, Washington DC, 2004.<br />
ﺗﺎﻳز ﻣا وا بﻳوﺎﺗ هﺳ ﻧو ﻟ د<br />
د تﺎﺳﺄﺗ رﺳ ﻣا د هد ﻳړا ،ﻲو ﺑ وا ﺗاﻳد رﺳ ﻣا د هرﺎﻟ د د<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ<br />
رﺳ ﻣا د اد . ﻟو بﻳزﺎﺳا ﺳ ،د ﻣﺧ ﻐه د ﺧ ﻐه<br />
. ﺷو ﻧﻣﺎ ﻧﺎ ﺗ ﻟاﺧا وﻧو د د هد ﻣزﻻ ،هد<br />
ﺗو ﺣ<br />
ﻟ هﻧو ﻳرﺎﻧ د<br />
ﺳو ﺗﺎﺣﻼﺻا د وا ﻧورﺳ ﻣا ﺗ هﺑ وا وﺎﻣ ﻟ ﺣ اﻳ ﻧ <br />
هﻧو ﻐه د ﺑ ، ( ﻳوو ټﺎ<br />
– ١٠ ) ﺣ ﻧﻧوﺗ لاﻳﻧ ﻧ ،ﻟو ﺧﺑ <br />
.<br />
ﻟ ﻏا ﻣ رﺳ ﻣا د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
255<br />
ټﺎ – ١٠<br />
ﻧﻧوﺗ لاﻳﻧ هړا ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د<br />
د ﻗﺣ وﺎﻣ د ﻣﺗ ﻳرﺎﻧ وا د ﻧاﻗ وا ﻣژ ﻟاﻳﻧ ه ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د<br />
: د ﻳﺎﺳو هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
وا ﻟﺳ د « ( ٢٠٠٠)<br />
ﻣا وا ﻟﺳ ،»<br />
هﻳ ١٣٢ ارﺷ د ﻣا د ﻧﻣ<br />
وﻣ د<br />
ه ﻟ ﻧوﺎﻏرﺎﺑ ﻧﺎﻣز ﺳورو ﺷ د وا وﺗا وﺧ ﻟﺳ ،ﺗﺎﺳ ﻟﺳ وا ﻣا<br />
. رﺎﺳ هرﺎﻟ ﺧﺑ وا ﻧو وﺎﻣ د د <br />
وا ﺳو د ﻟﺳ د ( ٢٠٠٠)<br />
نﻼ<br />
ﻋ د ﻟﺳ د ﺎﻣﺎﻧ د وا ﻣﻼﻋا ﻣﻧ Windhoek د<br />
. ﻏ هرﺎﻟ ﻟﻣﺎﺷ د ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د ﻧﺧړا ﻟ ﺗﺎﺳ ﻟﺳ<br />
ﺟ د ﻧﻧﺎرا ﻟﻋ ﻟاﻳﻧ : د اد فه ( ١٩٩)<br />
رﻣ ﻋ د وا ﻣﻼﻋا د<br />
اورﺎ ﺎﻀﻗ<br />
ورﻧ وا ﻧﻻاﻧرﺎ<br />
،ﻧﺎﺎﻗ د ﺗﺎﻋﻣ ﺟ د ؛ل لوﻧا ﺑ <br />
د هرﺎﻟ ﻧا ﺗﺎﺳ ﻟﺳ د ؛لو<br />
ﻋ د ﺳو د وا ل ﻧﻟ د ؛ﻧزور هرﺎﻟ<br />
. ﻧزور ﺗﺎﻋﻣ ﺳﺎﺣ ﻧوړا ر ﺟ<br />
د ﻧﻧﺎﻗ ﺗاﻳد ( ١٩٩٣)<br />
ﻣﻼﻋا هرﺎﻟ ﻟړو ﻣ ﻟ د ﺗﺎﻳزروز د د<br />
ﻐه د ؛ﺷ ﻟﻧو ﺗ ﺗ ﺗﺎﻳزروز فﻼﺧ د ﺗ ﻏ هرﺎﻟ<br />
ﺗﺎﻳﺗ اﺟ<br />
ه ووﺎﺗړا<br />
د د اورﺎ ﻣﺎﻋ وا اورﺎ ءاﺟا د نﻧﺎﻗ د ﻏ هرﺎﻟ ﺗﺎﻣاﻗا<br />
ﻟړو ﻣ ﻟ د د ﻳ د هﺳ د د وا ﺗوﺎﻀﻗ وا ﻌﺗ د وا ؛ﻣﻣو ﻧزور<br />
. ﻏ ﺗﺎﻣاﻗا ﻋ<br />
د هرﺎﻟ<br />
رﻣ ﻟړو ﻣ ﻟ د ﻟﺎﺗ د ﻧﻟوډ ﻟ د د لﺷ لﺗو<br />
ﻳ د<br />
د ؛ﻟو ﺧﺑ ﻳﺎﺑ ﺗ وا ح ﻟﺎ ﻟ د ﻣﺣ د : ﻏ ( ١٩٧٩)<br />
د ؛ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻧﺣ<br />
ﻧﻧﺎﻗ<br />
د د ؛ﺎ د وﻧد ﻣﺎﻋ ﺳ ﻟ ﻣﺣ<br />
وا ؛لوړا ﻣ هړوﺎﻧ وا ﻟﺎﺗ لوډ ه د د اﻟ ﺗﺎﺳﺄﺗ وا اورﺎ ﻣﺎﻋ<br />
. ﺣ ﻟﺎﺗ د د لﺧﻣودﺎﻣ اﺟ ﻐه ﻟ د نﻧﺎﻗ ﻣ د<br />
ًﺎﻟ هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د ه ﺗارﺎﺧا د ﺟ د هړا ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د<br />
د ،<strong>DCAF</strong>,<br />
UN-INSTRAW,OSCE/ODIHR, GENDER and Security Reform Toolkit,2008<br />
. ﻌﻟﺎﻣ راﺑا وا ﻧاﻗ ﻳا ﺳ وا لاﻳﻧ هړا ﻧوړا ﺟ وا ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا<br />
UN-INSTRAW, Gender and Security Reform: International Agreements.<br />
http://www.un-instraw.org/en/index.php?option=conten&task=blogcategory&id=159&Itemid=218<br />
: ﺳ<br />
د رﺳ ﻣا ﺗاﻳد وا ﺑ ﻳ د لﺗﺎﻳز ﺷ<br />
د ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا <br />
لﺎ<br />
٢٠٠٣ . ﻋ ﻣا ﺷ ﻻ ﻐه ﻧ وا <br />
ﺳ و ﺗ ﻣار
رﻻ دﺟﻣ د ه د ﻣ ﻣ ورﺎ ﻟ وا د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا د<br />
1<br />
: د لوډ ﻧﻻ ﻧ ﻣ ړﻣﻧ د . ﻟﻧو ﻧﻻ<br />
ﺗ ﺗ هﺑ رﺎ<br />
ﻧاﺗ وا ﻳﺎ ﻟ ﻧارﺎه ﻳرﺎﻧ ﺧ د ﻧاراﻣ هد ﺷ ﺑﺎﺛ<br />
؛د ﺧﺑ <br />
؛و ﺗﺎﻳز ﺧا رﺎ ﻗ ﻟ ﻧاراﻣ ﻟ لﺎﺣا ﻟ ﻳډ<br />
. ﺳر ﺗﺳ رﺎ ﻟ ﺳ هﺳ ﻏ وا ﺧ<br />
ﻟ ﻟ د ﻧارﻣ <br />
ﺗ تاﺟا نﻧﺎﻗ د ﺧﻣ با د ﺗﺎﻳزروز د د ﻳﺎ ﻧاراﻣ ﻳډ<br />
اﺟا نﻧﺎﻗ د . ړوار تﺎﺣﻼﺻا ترﺻ تور د ﻐه وا ﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا<br />
. ﻧ ﻣ ﻧور ﺟ د وا وﻧﺳ د ﻟﺎﺗ ﺟ د ﺷ ړﻟ ﻧاراﻣ د ورادا<br />
ﻳ ﻧﺎ ﻟ وﺳ ٧ ﺗﻻﺎﻳا هﻣ د ﺎﻳﻣا د لﺎ ٢٠٠٢ ،ﺗ ﺑ د<br />
ﻟ ﻗ ﺷ نرﺗ هود ﺳ اﻳ ﻧارﻣ ﻟدو ﻌﻟﺎﻣ<br />
هړﻟ هرﺎﻟ ﻟ هﺳﺗ د ﻧد ﺧ د ﻟ<br />
ﻐه د)<br />
د ﺗﺎﻳز ﻳ ﺧارﺎ<br />
ﺧا رﺎ ﻗ ﻟ ﺷ ﻧارﻣ ﻳرﺎﻧ د اد لﺎﺣ .( وړﺟ ١٢ ﺳ <br />
ړو ﻳﺎﺳ د نارﻣ ،د هﺑﺳ . د تﺎﻳز ﺎﺗا ﺗ د د نرﺗ ﻧﺎﺑ<br />
2<br />
. لرو ﻟاو هرﻏ ﺗ ﻳرﺎﻧ د اﻟ وﻏ د ﻟ د وا د ﺧﺑ ﻧوزرا<br />
3<br />
ټﺎ ٧ – ١٠<br />
ا ﻟ <br />
( ٪)<br />
256<br />
4<br />
٢٠٠<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ټﺎ ٨ – ١٠<br />
ځ <br />
ﻣا د وا ورﺎ ﻣﺣ ،ﻟﻋ ،ﻓﺎﻣ ﺣﺳ ،ځ ،ﻟ لﻟ ﻧ ﻧ<br />
. د تﺎﻳز ﻳډ ﺗ د ﻳرﺎﻧ ﺗﺎﺳﺄﺗ<br />
ﻧرﺎ د وا ﻧورﺳ ورﻧ<br />
ﺗﺎﻋ ﺗﺎﺳ ﻟﺳ ﻣ وﻣ د . قﺻ ه ﺧﺑ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣا ورﻧ د ﻟﺄﻣ اد<br />
لرﺎ ﺗﺎﻣﺧ ﻟ ﻟ ﺳ وا وړﺟ هود ﺳ لﺳ د <br />
5<br />
لﺎ ٢٠٠ ﻧ ،هد ﺷ هړﻟ ا ﻟ ﻓ د ﻧﺎﻧﺎﻟرﺎ . <br />
1<br />
National Center for Women and Policing, Hirting&Retaining more Women: the Advantage to law enforcement<br />
agencies, 2003, http://www.womenandpoliicing.org/pdf/NewAdvantagesReprot.pdf<br />
2<br />
Ibid. PP 4-7<br />
3<br />
١ ﺎ ،٢٠٠<br />
رﺎﻳﻧ ،ﻧﻣ ﻣ ،ح ﻌﺑﺎﻣ د ﺟ د هرﺎﻟ ﺗﺎﻋ ﺗﺎﺳ ﻟﺳ د ،ﻧﺎ ﺗﺎﻋ ﺗﺎﺳ ﻟﺳ د ﻧﻣ وﻣ د -<br />
4<br />
NATO, Percentage of Military Service Women 2006 http://www.nato.int/issues/wmen:nato/perc:fem_soödiers-<br />
2006.jpg<br />
ﻳرﺎﻧ<br />
٨،٩<br />
٩٠<br />
٨٩.٩<br />
<br />
داه<br />
ﺗ<br />
تﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا<br />
ﺎﻳﻟﺎﻣ<br />
نﻳﺳ<br />
<br />
١٨،٢<br />
١٠،<br />
٣.١<br />
٠،<br />
داه<br />
ﺎﻳﺗﻻ<br />
تﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا<br />
ﺗ<br />
ﻟ<br />
5 Guethenno, Jean-Maria, Statement to the Security Council Open Debate on the Imlementation of Resolution<br />
1325 (2000) on Women, Peace and Secuirty. Un Secretariat, New York 2006, available online at<br />
http://www.ipu.org/wm-e/world.htm<br />
( ـ٪)
1<br />
ﻧاﻳزو د ﻟﻋ د ﺎﻳ عﺎﻓد د ﻟ ﻳډ ( هد هﻟ هﺎﺑ ه ) ﺳرو ﺗ ١،٩ ﺳ <br />
هد ﺷ ﺎ ﺗ ﻳزو د ﻟﻋ د ﻧوداه ٢٩ ﻧ د . ﺎ ﺗ<br />
2<br />
. ﺳر ﺗ ١٨،٨ ﺳ ﻳ ﻓ<br />
اﻳ ﻐه اا ،و ه نو ا ﻟ ﺗ ﺑ د ﺣ<br />
ﺧﺑ ورﻧ ﻳﺑ . لرﺎ « نﺎﻳﺑ »<br />
ﺎﻳ « ﺗﺎﻳز روز ﻧر » ﻟ ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﺗﺳ وا ﺑﺎ د ﻟ<br />
،ﻧورﺎ ﻳ ﺎﻳ ﻟرﺎﺳ ﻧد ړ ﺗ ﻐه <br />
ﻧوړا ﺟ وا ماﺳا د د هرﺎﻟ وﻧد وړ د د ﺗ ﺑ د نﻟاﺳ . ﻧورﺎ<br />
هرﺎﻟ ﻧاﻓا ﻳرﺎﻧ ﺧ د رﺎﻧا ﻟ ﻟ ،هﺑ ﺳ ﻧزور وا ﻧو<br />
3<br />
ﺗ سﻻ ﻳﺎﺑ ډاډ ﺑ ،ﺷ ماﺳا ﻳﺎﺑ ﻳډ<br />
اﻳ ﻧ د وﻳو د د اد . و ه<br />
. ﺎ ه ﺗ ﻧﻣﺎﻣ ﻧﻧ ﺗ ﻐه ﺷار<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ <br />
د وا ﻧرﺎ ﻣ<br />
257<br />
<br />
رﺎ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﺟ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ،ﻧرﺎ ﻣ <br />
لﺷ ړﺎﻐﺑﻟ ﺳ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻣا د ﺳ ﻟاﻳﻧ وا وﻳا ﺳ ،ﻣ ،ﻣﺎﻋ <br />
ﻧ ﺳ ﻟﻟ ﻐه د ﺎﻳ وا ﻟړو ﻣ ﻟ وا ﻟ ﺳو وا ﺳ د . <br />
ماو ﻳﺎﻣ د ﻧﻣ وﻣ د ﺧا هﻧد ﺳ ﻣا د ﺎﻧﺎﻟا د . ﺑﻟ<br />
د . هد ﺧا هﻧو هﺳ ﺧﺑ د وا ر سﻻ ﻧورﺎ<br />
ﻟﻟ د ﺳو<br />
د لﺑ<br />
د ﻐه ماو ﻳﺎﻣ ﻟ ﻧﻣ وﻣ د ﻐه لﺑ ﻟ ١٣٧ وا ﺳو ٠٠٠<br />
4<br />
. د ﺳﻻﺗ ژو ﺳﻣ د ﺎﻳ وا ﺳﻣ زرا وﻟاډ نﻣ ﻳ<br />
ﻣ وا ووﺎﺗړا ﻣا د ﻐه د وا ﻣﺗ ﻳرﺎﻧ وا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧ ﻟ <br />
ﻟ ﻧﻣ د . ﻣﺧ ﺗ ﻳ د ﻣﺗ ﻧوړﺟ ﻟﺎ د ﺳ ﻟاﻳﻧ وا<br />
وﺎﺗړا ﻣا ﺳ ﻣ د ﺳﻣ ﻐه د ﻟ ﺷ ﻟ ﻟو د ﺎﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧ لﻟار تﺎﻣﻌﻣ ﻐه رﻻ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د د وا د ﺗ ﺑ د . ﺗ<br />
د . هوﺎرو ه ﻳ ﺑ رادﺧ ﻣ ﻟ ﻣ و ﻟﺎﺣا د وﺷ د ﺑ ؤ ﺑ ﻗد اﻳ<br />
ﺗﺎﻐﺗ<br />
د ﺳر د وا ﻳﺗ د د ﺗﺎﻳزروز د د وا ﻟﺎﺗ د زاراه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
وﺷ ﻧﻟﺎروز د ﺷ ا ﻳﺗ لوډ ﻏد . د ﻟﺑﻟ ﻧ ﻣ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ<br />
لوډ ﻳ د ﻟوﻳو ﺑﺎﻣ د ، ﺗ ﺟ د د ووز ﻟ ،و ﻧ ﻣ<br />
5<br />
. و وﺗﺎﻳز ﻣ لﺎ ١٩٨٩ ،ﺗ <br />
ﺑ د ،د لﺎﻌﻓ ه ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻣا ﻳرﺎﻧ د زاراه<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣد د<br />
ﻟﺳر ﺗ ﺎ د ﻣﺧ رﺎﺟا د ﻋ د ﺎ ﻟ ١٩٨٠ د ﺎﻳﻓا ﺑﺟ ﺗ<br />
ﻳ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د د وا ؤ هړﺎﻏ د بﻣ زرﺎﻣ ﻏد د . رﻻ ﻟ زرﺎﻣ د هرﺎﻟ<br />
1 Inter-Parliamentary Union, Women in National Parliaments, 2006 http://www.ipu.org/wmn-e/world.htm<br />
2 Inter-Parliamentary Union, Women in Politic s 2005. IPU and UN DPI, Geneva, 2005,<br />
http://www.ipu.org/pdf/publications/wmnmap05_en.pdf<br />
3 Naraghi, Sanam and Camille Pampell Conaway. “Security Sector Reform in Inclusive Security, Sustainable<br />
Peace: A Toolkit for Advocacy and Action, International Alert, London, 2004, p.35.<br />
4 Ibid, p 37<br />
5 Schmeidl, Ssan and Eugene Piza- Gender and Conflict Early Warning: A Framwork for Action; International<br />
Alert, 2002, p.13.
ړاﻏو وا ر سﻻ ﻋ ﺗ و ﻏ ﻳ ﻧﺎﺑ وﻣ ﺻﺎﺧ<br />
وا ه ﺗﻼﻣ<br />
1<br />
New » اﺳا ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د . رو ﻧﺎ ﻳ ﺗ ﻣاز ﻐه د ﻣﺣ<br />
د ﻧﺎﺟ د ﻳدﺎﺗا د وﻣ د وﻋ<br />
د ﺳور وا « Women in Black وا Profile<br />
ﻣﺧ ﻋ رﺎﺟا د وا ﻧور ،ﻟﺎﺗ د د هﺑﺳ وا عﺎﻓد ﺗﺎﺳ د ﻧﺣ ﺑ<br />
. هزرﺎﻣ <br />
ﻻ ﻐه ،ﺑﻟو<br />
ﻧ ﻬﻣ هړا ﺗﺎﻋﻣ ﻣا د ﺷ ا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د لوډ ﻏد<br />
ﺳرﻏ وا ﺳر ﻧرﺎ د ﻟ ،و رﺎه ه ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د ﺷ<br />
. مﻧﺎﻣ ﻣﺎﻋ<br />
258<br />
؟ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د ﺗ د تﺎﻧﺎﻣا ﻳډ ماﻗا ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د وا ﺳو ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د<br />
سﻻ ﻋرﺎﺑا ﻧرﺎ ﻐه د وا عﺎﻓد د ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د رﺳ ﻣا<br />
2<br />
. ر<br />
ﺛ وا ﻧ ﺗﺎﻋﻣ<br />
د ﺟ د<br />
ﻧ ﻟ ﻳډ ه ﺗﺎﻋﻣ د ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د وا ﺟ د ﺧو ﺳوا <br />
ﻣا د ﺗ ر سﻻ ﻋرﺎﺑا ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . د ﺷ<br />
ﺧﺑ د ﺧ وا ﻟ هﺳ ﺑﺗ ﻏار ﺗ سﻻ ﺳو ﻧا د ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ<br />
ﺑ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د د هﺑﺳ . ر سﻻ ﻧ روژ <br />
ﺛ ، لﺳر ﺗﺳ اﻟ رﺳ ﻣا د ( ﻧﻧ وا د ًﺎﺻﺧ)<br />
ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ<br />
ها ارﺧ ، ﻎﺗ<br />
هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﻟﺎ د ،ﺎﺣا وا تﺎﻣﻌﻣ لوډ ﻏد . <br />
. ﻟ<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ<br />
،ﺷ ا لﻧ ﻧﻻ سﻻ ﻧﻟوډ رﻧ ﻟ ﺛ ﺎﻳ ﻟ ﺳ وا ﻧ د<br />
د ه لوډ وا ﺳ د رﺎ د ﻐه د وا ﺷ د ﻧرﺎ د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣا <br />
؛لﻟار ﺎﺣا<br />
-١٠<br />
وا ١٠ – ١٠)<br />
ﻧوزرا وا ﺗﺎﻋﻣ<br />
د ﺟ د هړا ﺗﺎﺳﺄﺗ د رﺳ ﻣا د<br />
؛(<br />
رو ﻧﺎ ١١<br />
ا تﺎﻣﻌﻣ ه د اد ﻌﻣ : ﺗ ﺎﻣ ﺟدﺑ<br />
هړا ﺟ د<br />
. ﻧ د ﺷ ﻧﺎ ﻊﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ وا ﺟدﺑ ﻓﺎ هرﺎﻟ ﺗﺎﻋﻣ<br />
وﻧوړا ﺟ د ﺎﻳ<br />
1<br />
Anderini, Sanam Naraghi and Camille Pampell Conaway, Negotiating the Tranaction to Democracy and<br />
Reforming the Security Sector: The Vital Contributions of South African Women Waging Peace Policy<br />
Commission, Washington DC, 2004.p.8.<br />
2<br />
ﻧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د ًﺎﺻﺧ)<br />
هړا ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د وا ﺗﺎﻋﻣ ﺑ ﺟ د -<br />
هړا ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د وا ﺟ د OSCE/ODHIR 2008 وا UN-INSTRAW ، <strong>DCAF</strong> د هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د ( ه<br />
http://<br />
www.<br />
dcaf.<br />
ch/<br />
gssrtoolkit : ﺷ ﻻﻧﻣ ﻧﻳﻳر ﻏد . ﻌﻟﺎﻣ ﻟﺎﺳر<br />
•<br />
•<br />
•
ټﺎ ٩ – ١٠<br />
ﻧرﻻ هرﺎﻟ ﻟﻣﺎﺷ د عﻣ د ﺟ د ﻧ ﺳﺎﺳ<br />
ﺟرد تﺎﻣﻌﻣ ﺳاو ﻧورﻓ وﻧوړا ورﻧ وا داﻧ ﺎﻳ ﻣﻗ ،ﻋ ،ﺟ د ﺗ<br />
. ﺑ<br />
. ﻧو مﺎ ﺗ ﻣﺗ ﻏ ﻣا د ﻧﺎه وا ﻧﻧ ، ،ﻳرﺎﻧ د<br />
نﺎﻣا ﻳﺎ ﻣ ﺗ ﻧﻧ وﺳ<br />
د وا ﻟډ ﺷ ﻟﻧ مﺎ وا ړﺎﻐﺑﻟ ل<br />
. ﻣﺎﺷ هﺳ ﻧﻟوډ ﻣ ﻟو<br />
ر سﻻ ﻧ ه هﺳ ﺧ ﻟ . هړﺟ ﺳو ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ هﻳ ﻧ د<br />
. و ﻧ ه ﻐه د اد ﻧ ،<br />
ﺧﺑ ﻟ ﻧو مﺎ ﻧودﻣ<br />
« ﺳﻏ ﺎﻳ مﺳﻣﻏ»<br />
ﻧ د<br />
. ﻧو ﺷ ، ﻧوژ د : و<br />
د ،رو نﻟﺑ ﺗ ﻧﻣاو وا ﻟﺎ ﺗ ح ﻧ ﻣ وﻏا وﻟ د<br />
. و ﻟاو ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻣا د ﻧﻧ وا د ﻳﺎﺑ ﺧﻣ نﻟﺑ<br />
. ﻌﻟﺎﻣ ﻧرﻻ ﻧ د ﺗﺎﻋﻣ<br />
د ﺟ د „UN-INSTRAW“ ﻧﻣ وﻣ د هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﻧرﻻ ﻏد<br />
http://www.un-instraw.org/en/index.php?option=content&task=view&id=1051&Itemid=247<br />
تﺎﻋﻣ ﺟ د نﺎﻣزﺎﺳ ﺧ<br />
ﺳﺎﺳ<br />
رﺎ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﺟ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧوﻟ ﺑﺗ ﻧ وا ﻧوﻟ ﺑﺗ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧو ﻧﻻ ﻧ ﺗ تﺎﻋﻣ اد ﻧد ﻧﻣزﺎﺳ ﺧ د ﺳ ﻣﻟ ﻳﺎ <br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﺧ د مﺎ ﻣﻟ هرﺎﻟ رﺎ د د . د ﻧرو با ﺗ ﻏ ﻳرﺎﻧ وا د ﺎﻳ<br />
ﺧ نﺎﻣزﺎﺳ ه ﻟ ﻧﻣ د ﻌﻣ د . هد عﻣ ﻗﺣ وﺎﻣ د ﺟ د ﻧد<br />
ووﺎﺗﻧﺎ وﻧﻻ ﻏد ﻟ ﺎﻳ ﻧو ﻧﻻ ﺗ ﻧرﺎوا ﻧﻣاو ناور ،ﻟﺎ ﺧاد<br />
: ﻧ د ﺧﺑ <br />
؛بﻳزﺎﺳا ﻗﺣ وﺎﻣ د ﻣﺗ وا ﻳرﺎﻧ د ﺳ<br />
ﻟ نﺎﻣزﺎﺳ د<br />
ﻳﺗ ﻣ وا ﻟﺎ ﻐه د ،ماﺳا د ﻧورﺎ وا ﻟﺎ ﻌﺑﺎﻣ ﺑ د<br />
؛<br />
؛ﻧﻣﻧﺎﻣ وا ﻟﺎ هرﺎﻟ ﻣ د ﺗﺎﻳزروز وا ﻟﺎﺗ ،ﻟور ﺟ د<br />
ﻓ ﺗ هرﺎﻟ ﻟ رﺎ د ه ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د<br />
؛لرو ﻧزور ﺑ ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د ﺗ ﺑﻣ وا ﻧرﺎ ﻟ ﺧ<br />
؛لﻧ مﺎ ﺗﺎﻋﻣ ﻬﻣ ﻧوړا ﺟ د ﻧﻧ وا ﻧﻣاو ،ﻟﺎ <br />
.<br />
ﺎ ﺳ ﻟﺎﻣ ﻓﺎ د هرﺎﻟ ﻧﻧ ﻧوړا ﺟ د<br />
259<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ټﺎ ١٠ – ١٠<br />
رﺎ رﻻ ﻧوزرا وا د ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د<br />
ﺧ د ﺷ ا د ﻧورﻻ مﻗ مﻗوا ﻟوړﺟ د ﺗاﺳ ﻳ د رﺎ رﻻ ﻧﻻ ﻏد<br />
رﺎ ﺗ هرﺎﻟ د ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د ﺗﺎﺳﺄﺗ د رﺳ ﻣا د زار ﻏد وا ﻧوزرا<br />
: ﺷ ﺧاو<br />
هﻳ ﻣ د ړﻻو ﺑ ﺟ د اد – ﻟﺎﺳر<br />
ﻧوزرا د ړﻻو ﺑ ﺟ د •<br />
ﻟﻧ<br />
مﺎ ﻣﺄﺗ د ﻗﺣ وﺎﻣ د ﻣﺗ وا ﻳرﺎﻧ د ﻳ فه هد ﻧورﻻ<br />
ﺑژ ﻟﺎﺗ وا ﻧﺎه ،ﻧاﻓ ،ﻧا<br />
ﻟﺎﺳر اد)<br />
د ل حﻼﺻا نﺎﻣزﺎﺳ د هﺳ<br />
؛(<br />
ﺷ ﻟﻧﻣ<br />
http://<br />
www.<br />
snworld.<br />
org/<br />
cds/<br />
rgGsa/<br />
•<br />
: هﻳﺳ ﺟﻟدﻣ<br />
د د ړﻻو ﺑ ﺟ د •<br />
د ﻟ ﻏد ،(Ist<br />
design and Implementation in DFID Malawi-Written by Caroline Moser<br />
د اد ﻧورﻻ<br />
، ﻧد ﺟﻟدﻣ<br />
ﻳ د هرﺎﻟ د ړﻻو ﺑ<br />
ﺟ<br />
؛د ﺷ ﻟد ﻧﻟﺎﻣ وا ﺑ هرﺎﻟ ﺗﺎﻣاﻗا وﻧﺎ ﺳاد ورﻧ وا ﻧ ﻳا<br />
http://<br />
odi.<br />
org.<br />
uk/<br />
PPPG/<br />
publications/<br />
papers_reports/<br />
ODI_Moser_gender_audit_metodlogy.<br />
pdf<br />
260<br />
: ﻗﺗ ﺟ د<br />
Questionnaire Handbook and Gender Audit Faciltitor’s Guide CD-<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ هﺳ دﺎﺳا ﻐه د ﺷ ﻧاړو ټﺎ ﺗ ﻳ ﻟﺎﺳر ﻏد<br />
. ر سﻻ نﻼ ﻋ د وا و ﺗ ه نﺎ ﺧ د ﺷ ﻻ<br />
http://<br />
www.<br />
interaction.<br />
org/<br />
pub/<br />
index.<br />
html#<br />
Gender<br />
هزرﺎﻣ هرﺎﻟ ﻟﺎ ﻣا ﻧرو با ﻳ د ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د<br />
د ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د وا رﻻ ﻟ ﻧرﺎ د ﻟﺎ ﻣا د ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
. ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ ﻳ هرﺎﻟ ﻟﻣﺎﺷ<br />
ﺎﻳ وا و ﻧه هرﺎﻟ ﻧوزرا ﻳ د ړﻻو ﺑ ﺟ د ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د ﻧﺎﺑ – ﻧﺎه وا ﻧﻧ ، ،ﻳرﺎﻧ – وو ﻣ ﻟ د ﺗ او هرﻻ ﺧ<br />
ﺎﻳ ﻧاور ﺷ ا ﻧوزرا .( رو ټﺎ ١١ -١٠)<br />
و ﻏا<br />
ﻟﺎ ﻣا<br />
هﻳ ﺧ . ﺷ هﺳﺗ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺧ رﺳ ﻣا د زار ﻏد وا ﻧﺎﺑ ﻟﺎ دﺎﻬ<br />
ﺳوار نﻟﺑ ﻟﺎ ﺗ ﺷ هﺳﺗ وا ﻣﻟ هد ﻟﺎﻳﺑ ﻳډ ﺧو ﻐه ﻧوزرا<br />
. ﺷو رﻏ هﺳ ﻟ ﺎﻳ وا ﺷ<br />
وړﻻو ﺑ ﺟ د وا ورﻣﻼﺳ د ﺎﻳ د ﻟﺎ د هد اد هرﺎ هرﻻ ﺑ<br />
(NSDR) د عﺎﻓد د وا ﻣا ﻣ د ﻣﺣ د ﻓ . ﺷ ﺗر ﻏ هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻐه د . لﻟو ﺗ<br />
ﺧﺑ ﻳ د ﺳو د لﺎ ٢٠٠٣ د هﺳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻟ د<br />
: ؤ ﺗ ﺎﻣ ﻧﻻ ﺑ<br />
؛هﺷ ﻟاو رﻻ ﻧ ﺳو د<br />
؛ﺷو رﻣ ﻼﺳ هﺳ ﺧ<br />
•<br />
•<br />
•
؛ﺷ ﺗ ا ښا ﺗ ﻣا تﺎﻋﻣ ﻐه<br />
ﻓاﻣ ﻟاﻳﻧ د هړا ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د)<br />
ﻧﻣرﻧ وا ﻧورﺎﻌﻣ لاﻳﻧ ﻧ<br />
. لﺷ مﺎﻏدا ﺎﻳ ﻧﻣاو<br />
ﻋﺎﻓد ( لﺷ<br />
1<br />
ټﺎ ١١ – ١٠<br />
ﻧوزرا ﻟﺎ ﻣا د ﻣ ﻟ ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د<br />
<br />
ﺧا ﺗ وا هد ﻣ ﻟ فه وﺳر د ﺗ ﻐه ﺳﺎﺗ ﻟﺎ ﻐه •<br />
؟ﺳر ﺗﺎ وا<br />
ﺎﻳ ؟ هر وﺎﺗړا ﻣا ﻧﻧ وا ﻧﺎه ،<br />
،ﻳرﺎﻧ د ﻟﺎ اد ﺎﻳ •<br />
ﻧﺎﻧا د وا ﺗﺎﻳزروز<br />
ﻧر ﻟ ﺗﺎﻳزروز ړﻻو ﺑ ﺟ د ﻐه<br />
د ه ﺎﻣ<br />
ﻣ د ﺗﺎﻳزروز د د ﺎﻳ ؟هد ﺷ ﻧﻣﺎ ﺗ ﺎﻣ<br />
قﺎﺎﻗ<br />
؟د ﺷ ا ﻣﺎﺷ ﻟﺎ<br />
؟ﻟ هﻏا ه ﻧﺎﺑ ﻣا ﺑ وا ﻣ اد ﺎﻳ •<br />
ﻣ وا وﻳا ﺳ ،ﻟاﻳﻧ ﻟ هړا ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د ﻟﺎ ﻏد ﺎﻳ •<br />
؟ﻳړﺟ هﺳ ﻧاﻗ<br />
سﻻ ﻧﺎﺑ ﻳﺑاﺑﺎﻧ ﺑ ﺟ د هد ﺧﻣ د ﻟﺎ ﻏد ﺎﻳ •<br />
ﻳﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا ﺟ د ﺎﻳ ،و ﺳاد ؟ﺷو بﺗﺑ<br />
؟ﺷ لﻧو مﺎ تاوﺎﻣ وا ﺑاﺑ<br />
ا ﻣﺎﺷ ﻟﺎ د ﺎﻣ<br />
سﺎﺣ هرﺎﻟ ﺟ د وا ﻧوړا ﺟ د ﺎﻳ •<br />
؟د ﺷ<br />
د ترازو ورﺎ د د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د د وا وا ﻳرﺎﻧ •<br />
؟ﻳاو ه ﻳﺎﻧ وا ﺗﺎﻋﻣ ﻏد<br />
ﺑﻼﺑ ﻟ <br />
وا ﻳرﺎﻧ د وا ﻟاو ﻣ ﻟ ه ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا د ﻧ •<br />
؟ رﻣﻼﺳ<br />
هﺳ ﻟډ<br />
ﺗر ﻏ وو ﻳرﺎﻧ وا ﻐه د ﺗ ر ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ هﻳﺎﻧ ﺎﻳ •<br />
هرﻻ ﺣ د ، ﻧ ؟ﺧاو ﻟﺎ د ﻟ رﺎﻧا <br />
؟ﺷو ﺳر سﻻ ﺗ ﻐه ﺷ ا ﻧ ؟هد <br />
ړﻻو ﺑ ﺟ د ﻣﻏا هﺳ ﻟﺎ د ﻟ ﺧ ﻐه د •<br />
؟د ﻧ ړﺟ<br />
ﺟ وا ﻳد ،ﻋ ،ﻧاﺗ ﺟ ،ﻣﻗ ،ﺟ د ﺷ ا ﻧ •<br />
؟ﺷ ا لار تﺎﻣﻌﻣ ﺎﺣا وا تﺎﻋﻼا ړﻻو ﺑ ﺗﻼﻳﺎﺗ<br />
لار ﻳﺎﺑ هد ﺎﺗړا ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ م رﻧ ﻧوړا ﺗﺎﻋﻣ ﺟ د ﺗ •<br />
؟ﺷ ا<br />
ا ﻧ ؟د<br />
دﺟﻣ ﻧوﺧ م ﻧاړو ورﻣﻼﺳ<br />
د وا ﻣﻟ د •<br />
؟ﺷ ﺗ وا ﺗﺗ ﻣ هﺳ ﺑ ﺗ ﻳ وا ه <br />
261<br />
•<br />
•<br />
ﻧﻣﺎ<br />
ﻣﻟ<br />
ـ مﺎ<br />
عﻣ<br />
فه وا<br />
ﺎو<br />
مﺎ هود<br />
ـ<br />
تﺎﻣﻌﻣ<br />
وا<br />
تﺎﻋﻼا<br />
ل<br />
1 Adapted fro: Women and Equality Unit, UK Department of Trade and Industry, National Committee for the<br />
Advancement of Women in Viet Nam, Gender Mainstreaming Gaidlines in National Policy and Implementation:<br />
towards gender equality in Viet Nam through gender-respomsive national policy and planning. Hanoi, 2004,<br />
pp47-48.<br />
http://vietnam.unfpa.org/docments/GenderManinstreamingGaidlinesInNationalPolicyformulationAndImplemetat<br />
ion.pdf
ﻣ ﺎﻳ ﻣ لوډ ﻧﺎﺑ ﻳرﺎﻧ<br />
وا هرﺎ هرﻻ ﺎﻳ رﺎﺳ هه<br />
؟ ﻏا<br />
تﺎﻳﻧ ﻳ ﺎﻳ ﺳ وو ﻳرﺎﻧ وا د هرﺎ هرﻻ هه ﺎﻳ رﺎﺳ ﺎﻳ<br />
؟ ﺑﺎﻣ هﺳ ﻐه وا ړوﺎ هرﻧ<br />
ﺗرو ﻊﻗﻣ وا رو سﻻ بﺎﻧا ر ﺗ وا ﻳرﺎﻧ هرﺎ هرﻻ ﻣ<br />
؟ﺳرو ﺗ تﻗ ﺗاذ ل ﺧ<br />
ﻟ ﺗ وﺑاﺑ<br />
ﻟﺎ ﺎﻳ و ﻏا ﻣ ﻧ ﺑ د ﻧﺎﺑ ﻟډ ﺑ ﻳ <br />
ﻣ د ﺗ ﺷ ا ر<br />
سﻻ ماﻗا وا ﻟﻟ ﺎﺗړا نﻟﺑ د <br />
لدﺎﻌﺗ ﺟ د ﺷ هړﺟ ﻟﺎ ﺳاد ﺎﻳ وا ﺷ ﻟﻧو ﻣ ﻏا<br />
؟ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ<br />
؟و ړو وه د ﻟﺎ هد ﺎﺗړا ﺗ مﺎﻐ ﻳ لوډ <br />
؟ﺳرو ﺗ وا ﻳرﺎﻧ هﺳ ﻧﺎﺳ ﺷ ا ﻧ مﺎﻐ ﻏد<br />
؟ﺷ ﺎﺗړا ه ﺗ ورﺎورﻻ وﻧﺎ ورﻧ ﺎﻳ<br />
د ﺎﻳ وا ﻌﻣ ﻧ<br />
ﻣژ ﻣﺣ د ﻧاړو تاوﺎﻣ د ﻟﺎ ﻏد<br />
. ﺷ ا ﻣﺎﺷ ﻟ دﺟو ه مﺎﻐ ﻧﺎ م ه تاوﺎﻣ<br />
لﺎﻌﺳا ﻟﺎﻣ ﻐه ﺑ وا ﻧﻟﺳ ،ﺑژ ﺳﺎﺣ هرﺎﻟ ﺟ د ﺎﻳ<br />
؟ ړو وﺎه د ﻟﺎ ﻏد هد ﺷ<br />
هﺳ ﻐه ،ﻟ<br />
ﻧ داﺳ ﺎﻳ ﺧ ﺑژ ورﻧ وا ﻳرﺎﻧ ﻐه<br />
؟ هﺎﻣ لوډ ﺳﺎﺗ<br />
د ﻟ ﻣ وا ﺑﺗ اﻟ ﻳرﺎﻧ ﺎﻳ ﻳ د ﻣﺧ ﺎﻳ ﻟﺎ ﻏد ﺎﻳ<br />
سﻻ لوډ ﻣ اﻟ ﻳرﺎﻧ وا ﻳ د ﺎﻳ ﺷ ﻧاړو ﺗ ډ ﻋ <br />
ﺟ ،ﻳد ،ﻧاﺗ<br />
ﺟ ،ﻣﻗ د فﻼﺧا ﻏد ﺎﻳ وا ؟ﻟ دﺟو ﺳر<br />
ﺗ ﻧﺎ ﻐه ﺗ ﺷ لﻧ ﺑ وﺑ وا ؟ﺷ ﻣﻏا ﺟو ﻟ تﻼﻳﺎﺗ<br />
؟و ﺷ لرﻏ مﺎ ﻟ ﻳﺎ ﺷو ﺳر سﻻ<br />
ﺗ وا ﻳرﺎﻧ ﺗ ه ﻣﺧ ﺷ لﻧ مﺎ ﺷ ا ﺎﻳ<br />
لاﻳﻧ وا ﻣ<br />
،ﻣ ﺎﻳ ﻧﺎ وا رادا رﻧ ﻣﺣ د ﺎﻳ وا ؟ﺷ ﻋ<br />
ﻟ ﻋ ﻣﺧ د د ﺗ وا ﻳرﺎﻧ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
؟ﻟ ﺧﺑ وﺎﻣ ﺗ ﻣﺧ د د ﺎﻳ ؟و ﺳﻣ<br />
ﺳ ﻟﺎﻣ ﻓﺎ ﺎﻳ ﻧﺎ هرﺎﻟ وﺳر د ﺗ ﺧﻣ ﺗاوﺎﻣ د ﺟ د ﺎﻳ<br />
؟د ﺷ ﻧﺎ<br />
ﺎﻳ وا ﻟ ﻧﻣﺎ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ وړﻻو<br />
ﺑ ﺟ د ﻧ ﺗ ﺎﻳ<br />
؟د ﺧ ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا<br />
ﺟ د ﻐه<br />
وﺎﻣ ﺳﻻﺗ ﻟﺎ ﺎﻳ ﻣﺧ د ﻟ ﻳرﺎﻧ وا ﺎﻳ<br />
؟ﻟ ﺧﺑ ﺳو ﻧرﺎ د ﺗ<br />
ﻧﺧ ﻳﺎﺑ تاوﺎﻣ ﺟ<br />
د د ﻣﺎﺷ ه اد ﻳاﺷ ﻧرﺎ د ﺎﻳ<br />
د ﺷ لﻧ مﺎ ه طﺷ هرﺎﻟ ﻋﺎﻗ د ﻧﺧا<br />
د وا ﺷ ﺗﺎﺳو<br />
ﻳرﺎﻧ د هﺳ بﻟﺎﻳﺑ ﻧ ﺎ ه دوﺣ وا ﺣ ﻐه ﻳاﺷ ﻏد ﺎﻳ وا<br />
؟ﺷو ﻧﻣﺎ ﺗ ووﺎﺗړا<br />
ﻣ وا<br />
ﻳﺎﻧ ﻧرﺎ د ﻟﺎ د ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﻬﺑ ﺷ ا ﻧ<br />
؟و ﺳﻣ <br />
262<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ـ مﺎ ﻳرد<br />
ﺎﻣ د<br />
رﻻ<br />
رﺎ<br />
مر<br />
ـ مﺎ<br />
هﺎﻣ د<br />
وا<br />
وﺎه<br />
رﻻ<br />
رﺎ<br />
ـ مﺎ <br />
ﺗ د<br />
رﻻ<br />
رﺎ<br />
مﺎ مﺷ<br />
ـ<br />
ﻧرﺎ
ﺧﺑ ﻟ ﻣﺗ وا ﻳرﺎﻧ د ﻟﺎ ﺷ لﻧ ﻧﻻ سﻻ •<br />
د ﻟﺎ د د ﺷ تﺎﻣاﻗا ﺳاد ﺎﻳ،ا<br />
ﺷ ﻧو ﻣژ قﺣ وﺎﻣ د <br />
؟رو نﻟﺑ ﺗ ﻐه ﺎﻳ هراه هرﻻ هرﺎﻟ <br />
ﻐه وا هرﺎﻟ دو د ﻗﺣ وﺎﻣ د ﻣ ﺗ وو ﻳرﺎﻧ وا د ﻟﺎ ﻏد ﺎﻳ •<br />
وو ﻧرﺎﻧ وا د ﺎﻳا ؟وراه هرﻻ هرﺎﻟ ﻟوﺑاﺑ د ﻧﻧﺎ وﺎﻣ د ﺗ<br />
؟ هر ﻏ ﺷ ﺎ هرﺎﻟ<br />
هرﺎﻟ نﻟﺑ د ﻟﺎ د وا ؟هد ﺳﻻﺗ ﺗﺎﻳز ﺗ ﺑ د ﻟډ هﻳ ﺎﻳ •<br />
د ﻗﺣ وﺎﻣ د ﻣﺗ وا ﻳرﺎﻧ د ﺳ يژو د هد ﺎﺗړا<br />
؟ﺷ هﺳﺗ د ﻧ ﻧﻓه ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
؟ ﻏا<br />
ﻟﺎ<br />
ﻏد ﻧﺎﺑ ﻧوژ وا ﻳرﺎﻧ د ﺗ ﻣﻋ •<br />
د ﻐه د ﺳو ﻏد ﺎﻳ ؟ﻟ ﺧﺑ هړاود وا ﻳرﺎﻧ ﺳو د ﺎﻳ •<br />
؟د رو ها<br />
ﻳ ﺗ ﻧ ﻐه د وا ﺷ ﻟ ﻏ ﻧ<br />
وا ﻧﻓه ﺷ ﺎ ﺎﻳ وا ؟ ﻟﻟ ﺎﺗړا هرﺎﻟ ﻟﻟ د ﺗﺎﻣﻌﻣ ورﻧ د ﺎﻳ •<br />
ﻐه ﺎر ﺑﺗ ﻏار ﺗ سﻻ د ﻳﺎﺑ ﻏ د د ﻧﺎﻧ<br />
؟ﺷ ﺳوار تﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻳﺎﺑ ﺗﺎﻣﺧ وا ﻟﺎ ﻧﺗار ﻏار ﺗ سﻻ ﺑﺗ رﻧ ﻣ •<br />
تﺎﻣﻌﻣ اد وا ﺷ<br />
رو تﺎﻣﻌﻣ ﻳﺎﺑ ﺗﺎ ه ﻐه د ؟ﺷ ﻟﻧو مﺎ<br />
؟ﺷ ﻧاړو لوډ <br />
263<br />
ـ مﺎ مووا<br />
ﻧوزرا<br />
وا لوﻣ ﻳاد د ترازو د ورﺎ د د هرﺎﻟ ارﺷ د ﻣا ﻣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻧ <br />
1<br />
. ﻧاړو رﺎﺳ ﺗ NSDR لﺷ ﻣا ﺳ <br />
ﺗﻼﻣ وا ﺗﺎﻳﻻو د<br />
١٢ – ١٠<br />
ﺎﻳوزه وا ﺎﻧزﺑ : بﻳ ﻐه ﻟ وا هزرﺎﻣ هرﺎﻟ ﻧاﻗ د ﺟ د<br />
وا ﺎﻧزﺑ د ﺗ ﻧ ﻣ ﻳ د هرﺎﻟ زرﺎﻣ د ﻗﺣ د ﺧﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د د<br />
. هﺳرو ﻳﺗ لﺎ ٢٠٠٣ نﻧﺎﻗ ﺗاوﺎﻣ<br />
د ﺟ د ﺎﻳوزه<br />
د ، ﺣ ﻗﺣ<br />
وﺎﻣ د ﻧورﺳ ﻣﺎﻋ وا ﺷ هرﺎﻟ ﻳرﺎﻧ وا د نﻧﺎﻗ ﻏد<br />
ﺗاوﺎﻣ د ﺟ د . ﻊﻣ ﺗﺎﻳزروز ﻳﺎﺟ ﺑ ﺟ د وا ﻟﺎﺗ ﺑ ﺟ<br />
. د ﻟ ﻧﻧ ﻧ ﻟﺗ نﻧﺎﻗ ﻏد ﺗ<br />
ﻣﺣ ﻓ د ﺎﻟ ﻟﺎﻣ ﻟ ه ،ؤ ﻧ ﻧر ﻳ ﺗﺎﻳز ﺗ هدﻣ نﻧﺎﻗ ﻏد د<br />
هود هرﺎﻟ ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د وا ،لﺎﺳﻣ ﻳزو د هرﺎﻟ ﻟاو وا ﻧﺣ ﺑ د . هو ﺳﻣ<br />
. هدﻟرد هﻧو ﺳو دﻣ د نﻧﺎﻗ ﻏد د ﻧوﻣ<br />
1 Naraghi, Sanam and Camille Pampell Conaway, „Security Sector Reorm’ in Inclusive Security, Sustainable<br />
Peace: A Toolkit for Advocacy and Action, International Alert, London, 2004, p.37
Kvinna till Kvinna, To Make Room for Changes- Peace Strategies from Women<br />
Organisations in Bosnia and Herzegovina, Kvinna, Stoockholm, 2006, p39.<br />
264<br />
: ﺳ<br />
: ﺷ ﻻ زار ﻏد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺑ ﺟ<br />
د و ه هرﺎﻟ ﺗ وا ﻟوړﺟ د ﻧاﻗ وا ﻟﺎ د ﺟ د<br />
؛(<br />
ﻌﻟﺎﻣ ټﺎ ١٢ – ١٠)<br />
وړاو مﺎ ﺗ ﻟﺎﺗ وا ﻳﺗ وړﻻو<br />
ﺗﺎﻋﻣ رﺳ ﻣا وا ﺟ د ړﺟ فﻼا ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺗ نﺎ مﺎ ﻧوړﺟ ﻟﺎ د ه وا ( رو ټﺎ ١٣ – ١٠)<br />
و رﺎ ﻧﺎﺑ<br />
؛وړاوار<br />
ﻏا ﻧﺎ د ﻟﺎ ﻣا د ه د رﻻ ﻟ رﺎه د هﺳ ﺳر وﻳا<br />
ﻟډ ﻟ<br />
؛<br />
تﺎﻳز وﺎه ﻣﺎﻋ ه <br />
هﺳ زﺎﺳا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ د وا ﻧوړﺟ ﻟﺎ ﻐه وﻏ ﻣﺎﻋ د<br />
ﻧﺎﺑ<br />
ﻧﺑﻣوړ ﻣا د د وا ﻟﺎ ﻣا ﺗ و ﺑ وﺑ ،ﻟ<br />
؛ﻳﻏو<br />
. وړا مﺎ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﺟ د وا د و رﺎه هﺳ ﻧﺗرازو ﻐه ﻟ<br />
؛و<br />
ﺑ وﺑ ﻧﻳﺎ و د وا رو ﻧزور ﺗ ﻐه ﺗﺎﻋﻣ ﻣا<br />
د رﺳ ﻣا د ﺗ ﻐه ،<br />
ل هﺳ زﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ ﻧوﻧ ﺳﺎﺳ ﻣ د<br />
؛رو<br />
ﻧزور ،ﺧاد ﺗ ﻟﺎ ﻣا تﺎﻋﻣ ﺟ د ﻧ <br />
اد وا ﻧرﺎ<br />
ﻣا وا ﺟ د ( لﺷ وا ﻳرﺎﻧ د)<br />
هرﺎﻟ وﻏ د ﻋﺎﻓد وا ﻣا ﻬﻣ د<br />
؛<br />
ﻳاد ﻧﺎرو ﺎﻳ ﻧﻏ ﺗﺎﻣﻌﻣ ه ﻟﺎ<br />
ﺗﺎﻋﻣ ﺟد ﻟﺎ ﻣا د ﺑاﺑ داﻣ ﻐه هرﺎﻟ ﻧوړﺟ ﻟﺎ د<br />
؛ﻟ ها ارﺧ ﺗ<br />
ﺗ ﻧاﻗ ﻣ وا وﻳا ﺳ ،ﻟاﻳﻧ د ه ﺗاوﺎﻣ د ﺟ د وا ﻧﺣ د د<br />
. رﺎو<br />
ټﺎ ١٣ – ١٠<br />
فﻼا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ه ﺗﺎﻋﻣ ﻣا وا ﻟﺳ ،ﺟ د<br />
د ﻧ ﺷو ﻧرﺎ ﺗ د ﻟﺎ د هړا ﻣا وا ﺟ د ﺗ<br />
ﻣﻏا هرﺎﻟ د د<br />
وا ﻟډ ﺷ ﻏد ، ړﺟ<br />
هﺳ ﺷ ﺗ ﺷ ﺎ ﻳ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
. رﺎ ﻧﻻ ﻳ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟاﻳﻧ ﻟوﻳ ﻟ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻳ ﻟډ رﺎ ﻣا وا ﻟﺳ ، د ﺗ ﺑ د<br />
د ﻏ هﻣود فﻼا ﻏد . د ړﺟ فﻼا ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻳا ﺳ ﻣﺣﻏ وا<br />
ردﺎﺻ هﻳ ١٣٢ وړاو ﺗ د ارﺷ ﻣا د ﻧﻣ وﻣ د ﺗ هﺷ ﻟﺎﻳﺑ <br />
. ﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ﺗ ﻐه د وا<br />
ادﺎﻧﺎ وا ﺎﻧﺎﻳﺑ ،نﻳﺳ ،ورﺎﻧ ،ادﺎﻧﺎ ﻧﻓﻼا ﻣ هرﺎﻟ ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﻣا وا ﻟﺳ ، د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
وا ﻣﺣ د ادﺎﻧﺎ د ،ﻏ ﻧﺎﻟرﺎ هرﺎﻟ ﻣا وا ﻟﺳ ، د ادﺎﻧﺎ . ﻟ دﺟو<br />
. ﻟ نو زﺎﺳا ﻟ ﻧﻣ<br />
: ﺳ<br />
Valasek, Kristin, Securing Equality, Engendering Peace: a guide and planning on women,<br />
peace and security (UNSCR 1325), UN INSTRAW, Santon Domingo, 2006, p.32.<br />
265<br />
ﻧزور هرﺎﻟ ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د<br />
،لرو هدو ﺗ ﻓ ﺗﻼﺗ ﺎﻳ ﻧﺳ وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺎﺧ ﻧﻣﺎ د ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﺟ د<br />
وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ټ ټ ﻧ د . لﺷ ﻧﺑ ﻬﻣ<br />
ﻟ تاوﺎﻣ ﺟ د<br />
ﻟ)<br />
ﻧړﺟ ﻧورﺎ ﻧوړا ﻐه د وا ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ رﻧ ﻟ ﻧﻣ د<br />
وا تﺎﺳﺄﺗ ﻧرﺎ د وا رادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ﻟ ﻧﻧﺎرا اﺧ ﻧرﺎ د ،نﺎﻟرﺎ ،اﺟا<br />
. وﻳاد ﻧﺳر ﻧزور د وا ﻧو ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د ﺗ ( ﺳر وﻳا ﻟډ<br />
اورﺎ وړړﻟ وﺳ هود ﺑﺎ ځ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ،اﻳ ار لﺎ ٢٠٠٣ ﻟ لﺎﻧ <br />
رو هدز ه ﻧورﻣ ﻧوړا ﻧﺣ د ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ وا د وا ن ﻧﺎﻗ ﺑ لاﻳﻧ د ﺗ<br />
د ﺗ و نو ﺧ ﻟا وا ﻧﺳ ﻐه ړﺟ ماو هﻳ ﻐه . د<br />
هرﺎ ﺗ ﻧﺎ ورﻻ د ﻟ وا او ﺎر ﻧﺎﺑ وﻏا ﺗﺎﻳزروز وا ﻧور <br />
1<br />
. ﺷو ﺗﺎﺳ وو ﻣ د ﺷ ا ﻧ<br />
د ﻳدﺎﺗا ﺎورا د ،د نﺎﻣزﺎﺳ ﻳﺎورا ﻣﻟا<br />
ﺑ ﻳ ﻣ ﺎﺧا د ﻟﺎ د ﻟاو د<br />
وا ﻟﺄﺗ بﺎ ﻌﺗ ﻳ ﻧورﻻ د هرﺎﻟ اورﺎ وا ﻓﺎﻣ ﺣﺳ ،ﻟ<br />
وا ﻓﺎﻣ ﺣﺳ ،ﻟ د د اد فه ﻳ ژو ﻏد د . د ﺎ ﻳ ﻧورﺎﻌﻣ<br />
ﻏد ﻟ نﺎﻣزﺎﺳ ړﻣﻧ . ﺷ ﺧا رﺎه هﻳا ﺳ وا ﻣ ﻣﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
2<br />
. ﻋ هژو ﻟﺎﻳﺑ هﻳ ﺎورا ﺧ بﺟ هﺳ دﺎﺳا ﻧودﻣ<br />
١ – ١٠<br />
ﻧﻣاو وا ﻳﺎﺳو هرﺎﻟ ﻧو د ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د<br />
ﺟ<br />
وا رﺳ ﻣا ماو<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د وا ﺎﻣ ﻧوړا<br />
ﺟ د<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د هد ﻣ ﻧورﻻ<br />
ﻧﺎ ﻳ ﻐه ه ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺎﺑ ﺎﻣ<br />
ﺟ د هرﺎﻟ ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د ماو د . رو تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ﺗ<br />
ﺟ د ﻧ : د اد ﻳ فه <br />
د ﻣﺎﺷ ه نﻼ ﻧﺎ ﻳا ﻧزور ﻳ ه ﺗﺎﻋﻣ<br />
1 Naraghi, Sanam and Camille Pampell Conaway, „Security Sector Reform“ in Inclusive Security, Sustainable<br />
Peace: A Toolkit for Advocacy and Action, International Alert, London, 2004, p.36.<br />
2 International Center for Migration Policy Development, „Awareness Training on Trafficking in Human Beings<br />
for Police, Border Gaurds and Customs Officials in EU Member States, Accession and Candidate Countries and<br />
Development of a European Curriculm”, Conference Summary Report, 2006, available online at<br />
http://www.icmpd.org/fileadmin/IIMS-documents/ICMPD/Seminar_Report_ist_seminar.pdf
. لﻧ ﻧﻻ ﻧزرا ﺗ وا ﺷ ا<br />
266<br />
ﺗ ﻧﻣاو ﻳا ﻧو وا ﻳا ﻧزور ﻧوړا<br />
: ﻧﻣاو وا ﻳﺎﺳو رﻧ<br />
ﺗﺎﻳزروز ړﻻو ﺑ ﺟ د ﻧ ماو ﻳ رﺎ د هﺳ ﻧﺎه وا ﻳرﺎﻧ ﻟ<br />
ﺎ د اد . د ﻣﺎﺷ ﻧﻳﺗ وا لوﺧ ﺎ ﻳﺎﺗﺧ د ،ﻌﻟﺎﻣ <br />
د ،ﺳﻟ ، ﻟﻧ ﻣ<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ <br />
http://toolkit.endabuse.org<br />
ﺗ ﻳﺎﺳو ورﻧ د ماو ه زرﺎﻣ د ﺑﺎﻣ ﻧودﻟ ﻧﻧﺎﻗﻏ وا قﺎﺎﻗ ﻧﺎﻧا د<br />
ﺎ د راﺑا ﺎﻳ ﻳﺎﺳو اد . د ﻣﺎﺷ ﻧرﺎ وا ﻧو<br />
ﻣﺎﻋ وا ﺗﺎﺳ ،ﻧوزرا ،ﻧاﻗ لاﻳﻧ<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ<br />
http://www.unodc.org/pdf/Trafficking_toolkit_Oct06.pdf<br />
تﺎﻧﺎﻣا ﻋ وا تﺎﻣﻌﻣ ماو ﻌﺑﺎﻣ ﻧوړا ﺟ<br />
د هرﺎﻟ ﺗﺎﻋ ﺗﺎﺳ ﻟﺳ د<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ د اد . ا ﺎر ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د وا د ﻣﺎﺷ<br />
http://pbpu.unlb.org/pbpu/genderpack.aspx<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هﺑ ﺳ ﻧو د ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د ﺗ ﻧﺳ رﺳ ﻣا<br />
د<br />
ﺟ د ﺗ ﻧاړو ﻧﻣﻧﺎﻣ وا ﻳﺎﺳو ،ﺗاﺳ ﺗ رﺳ ﻣا ﺷ ﻻ<br />
: ﺗ ﺑ د . رو هدو ﺗ ﻓ ﺎﻣ ﻧوړا<br />
ح بﺎﻧ رﺎﻌﻣ ﻳ د ماو ﻳا ﻧو ﻳ د ﺟ د<br />
رو ﻣا ﻧﻣاو ﻳا ﻧو ﻧوړا ﺟ د ﻧه هرﺎﻟ ﻟﺎ ﻐه د<br />
د وداﻣ ﺗﺎﻣﻌﻣ رﻧ ﺳاد وا ﻧﺑﺎ ﺳﻻ ،ﻟﺎﺳر د زار ﻏد وا ﻧورﻻ ﻧوړا ﺟ د<br />
ﺗ ل نو ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺧ هرﺎﻟ ﻟ د وداﻣ ﻏد د وا رﺎﻳز ﻣ ﻟوﺧ<br />
رﺎ ﺗ ﺗ ﻧورﻻ وا ﻳﻳر د ﺧو رﺎ ﺧ د ﻧﺳ رﺳ ﻣا د <br />
ﺧاو<br />
ﻳﺷ لﻧ ﻧﻻ سﻻ ﻐه ﺗ لوړﺟ ﻣ ﺣاو ﻳ هرﺎﻟ ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د<br />
. رﺎو ﺗ ﻐه د وا ﺗ ﻣار ﻐه ﻧﻣاو<br />
ﻧورﻻ<br />
ﻟ هرﺎﻟ ﻧﻣاو ﻳا ﻧو<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ټﺎ ١ – ١٠<br />
ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د<br />
ﻧﻣاو ﻳا ﻧو ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ د<br />
. ل رﺎه ﻟ ﺑﺗ<br />
هﻳ ﻧو ﻐه د هد هرﻏ و ﻳرﺎﻧ لاو ﺧﺑ ﻳډ سر د ﻧو د <br />
. و <br />
.<br />
ﻧو مﺎ <br />
ﻟاو<br />
ﺧﺑ د سر د وا ﺎﻣ<br />
هﻓ<br />
•<br />
•<br />
•
ﻐه ﺎﻳ وا هرﺎ ﻧﻓ ﻐه . و ﺧﺑ ﺎﺗﻣ ﻟ ﺎﻀﻓ سر د و ه<br />
لاو ﺧﺑ ﺳورو ﻐه ﻟ ﺗ و ه ﺗﺎﻳزروز د ﻧاړو ﻧﺑر<br />
. ا رﺎ رﻻ ﺣ د هرﺎﻟ ﻣ د ﺗﺎﻳزروز د ﺧ وا ﻳﻏو<br />
د رﺎﺳ وا ﻧوﻳﻧاړو ،تﺎﻳﻧ ، ﻣ<br />
ﺎﺑ ﻧﺎﺑ ﺣﺎﺳ ﺗﺎﻳﻧ اﻳ<br />
. و ﺧﺑ رﺎ رو ﺧ د وا ﻋ ،ﻧ هړا ر ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ<br />
. ړﺟ ﺻ ﺗ سر <br />
ﻐه ،ﻟ ﺎﺗړا ﺗ ﻧو ﺳ ه . رو ﻧزور ه ﺗ ﻟاو ﺧﺑ وا ﻳرﺎﻧ<br />
وا ﻧﻣﺎﻣ وړﻟ ﺳﻣ ﻳ د ﺗ ﻧﺎ ﻐه ًﺎﺻﺧ . ﻳاد سر ﺗ<br />
. رﺎ <br />
ﻣ ﻟ ﻳﺎﻧ ﻏار ﺗ سﻻ د . ﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ﻧﺳر ﻧزور وا ﻧو د •<br />
. ﺗ ﻣار نﻟﺑ ﻐه<br />
ﻳاد ﻧﺳر ﻧو د هرﺎﻟ<br />
ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
وا ﺗﻼﻣ ،ﻟ د وا ﻟ ﺗ ﺧﺑ ووﺎﺗړا ﻣا د ا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د وا <br />
وا ﺑﺗ<br />
ﻳډ هرﺎﺑ ﻟاﻧ د و ړوﺎ د ﻧﻓ ﻣا د ﺳ وﻧﺎﺑ وا<br />
د ﻟ ﻧ تﺎﻣﻌﻣ وا ه ﻧ ﺳ ﺑژ ﻟﺎ ﻣا د ود ﺧ . ﻟ تﺎﻣﻌﻣ<br />
رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻو هرﺎﻟ د د . د لوډ ړﺟ ﻟﻧ ﺗ د رﺳ ﻣا<br />
ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د ﺷ ا ،ﺧاو ﺧﺑ ﺗ ﻣﻏا ﻧرﺎ وا ﺗﺎﺣﻼﺻا <br />
. ﺷو ﻧو ړو ﺎﺗړا د ﺗ ﺧ<br />
: و نﺎ ﻧﻻ ﻏد ﺷ ا لاو ﺧﺑ سر د<br />
؛ﻏ ﻧﺎﻟرﺎ <br />
؛ﻧرﺎ ﻧﺗرازو د ﻣا وا عﺎﻓد ،ﻟﻋ د<br />
رﺎ وا ﺳ هﺳ ﺗﺎﻋﻣ ﻟ ﺟ د ورادا ﻣﺣ ورﻧ وا ترازو د ورﺎ د د<br />
؛ﻟ<br />
؛ﻧﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د د<br />
. ﻧاﻣ ﻟ ﻧﻣ د<br />
سر ﺳاد ﻳ ﺧ ،و ﺳﺎﻣ هرﺎﻟ ﻟاو ﺧﺑ وﻧوړا ﻐه د ﻳﺎﺑ سر ﻳا ﻧو ه ه <br />
هﺑ وا ﻓﻌﻣ ه ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د : ﻧو مﺎ ﺎﻣ ﻏد <br />
ﻣا د ؛ﻓاﻣ ﻣا وا تﺎﻋﻣ لاﻳﻧ ﻧوړا ﺟ د ؛ﻟﺎ رﺳ ﻣا د ؛رﺗ<br />
رﺳ ﻣا د ،تﺎﻋﻣ ﺟ د ؛ﺳو ﻟﻧ ﺗ وا ﻧﺣﻼﺻ ﻐه د ؛تﺎﺳﺄﺗ رﺳ<br />
هرﺎﻟ ﻧوړا مﺎ د ﻧﺎ ﻧﻧ ﺗ وا ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ د ؛تﺎﻋﻣ ﺗﺎﺣﻼﺻا وا ﻧرﺎ<br />
تﺎﻳز د)<br />
ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﺗ د ﺟدﺑ د وا ؛ﻧوزرا وﻏا د ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د ؛ترﺎﻬﻣ ﻣﻏا<br />
.(<br />
رو ﻓ ﺗا بﺎ د د هرﺎﻟ تﺎﻣﻌﻣ<br />
267<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ټﺎ ١ – ١٠<br />
ﻧﺳر ﻧو د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د د ه ﺗﺎﻋﻣ ﻣا وا ﻟﺳ د<br />
د ﻣﺎﻧ International Alert and Initiative for Inclusive Security د لﺎ ٢٠٠ <br />
ړﺟ هﺳ ماو رﺎ ﻳ ﺗ ﻳاو رﺎﻳز ﺳ ﻟاﻳﻧ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وود ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻳﺎ وا ﻣا ﺧا هړاه)<br />
Inclusive Security, Sustainable Peace:<br />
د ﻳ مﻧ <br />
International . د ماو هﻳ ﻋ وا بﻳ د هرﺎﻟ ﺎﻣ<br />
ﻧوړا ﺟ د اد ،(<br />
ﻟﺳ ﻧوﻟ<br />
وا ﺳ هﺟ ،ﻟﺎﻌﻓ د ﻟﺳ د ماو ړﻣﻧ ﻣ ﻟ ﺎﻳو د Alert and Initiative<br />
ﻧوداه<br />
،ﻧ رﺎ وا ﻧوړﺟ ﻟﺎ د ﺗﺎﺳﺄﺗ وﺧړا وا ﻳزرﺎﻣوا ﻌﻓاﻣ د ﻗﺣ<br />
د <br />
ﺳ هﻳډ هرﺎﻟ رﺎ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻟاﻳﻧ وا ﻧوداه ﻧرو ﺑ د<br />
. <br />
هﻳ ﻣ ﻧوﺎﻏرﺎﺑ وا ﻓ ،ﻣ وﺷ د : د ﻣﺎﺷ ﺎﻣ<br />
ﻏد ماو ﻏد <br />
ﻧﻣ وا ﻟاﻣﺣ ،ﻟﻋ ؛(<br />
لﺷ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د)<br />
تﺎﻋﻣ ﻣا ؛هﻳﺳ<br />
ﻟو ﻧاړو ﻳﻻد ،ﻟ هﻳﺳ هﻳ ﺧﺑ هه ﺎﻣ<br />
ﻏد د . ﻟډ ړو وﺑوژ د وا ؛ﻟ<br />
د ﻟﺳ د ﻧاړو ﻧودﺎﻬ وا ﻧﻟﺎﻣ وا ﻟو نو ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻳﺎﺑ <br />
ﻧو ﺑ ﻧﻣاو ﻏد د . ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﻳﺗاﺳ<br />
ﻧ ﻟﺎﻌﻓ <br />
. د ﺷ ﻳاد نادﺳ ﺑﺟ وا لﺎﻧ ،ﺎﻟ ،نﺎﻧﺎﻐﻓا ﻧﺳر ﻳا<br />
: ﺳ<br />
International Alert and Women Waging Peace, Inclusive Security, Sustainable Peace: A<br />
Toolkit for Advocacy and Action, International Alert, London, 2004, available online at<br />
http://www.international-alert.org/our_work/themes/gender_training.php<br />
ﺧا ﺎﺗﺧ وا وﺎه ه ﺗﺎﻋﻣ ﻣا وا ﺟ د<br />
ﻧﻣ د ، ﻧ هرﺎﺷا تﺎﻳز ﺗ ﺎﻣ ﻧوړا ﺟ ﺎﻳوا د ا ﻧﺑ ﺳ ﻣا د اد<br />
وا وﺎه ﺗﺎﻋﻣ ﻟ ﺟ د ﺗ ر سﻻ ﻧ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
. ﺧا ﺎﺗﺧ<br />
د ﻧ ﻟ هد هﻟﺎ ﻳ ١٣٢ د ارﺷ د ﻣا د ﻧﻣ وﻣ د ٣١ ﺑا د<br />
٢٠٠ ﺗ ﺑ د . ﻳړﺟ ﻟ وا ﻧﻏ ه ﺎﻣ ﻣا<br />
وا ﻟﺳ ،ﻧوړا ﺟ<br />
: ﺳرو ﺗﺳ ﻧﺎﻟ ﻧﻻ ﻏد لﺎ<br />
،فﺎﻋا<br />
ﻟﺳ د ﻓ -<br />
،هﻧﻏ ﻧا ﻣ ﻟ د ارﺷ د ﻣا د رﺎﻳﻧ -<br />
،ﻧا ﻳ ه د -<br />
،ﻟﺎ ﻣا وا<br />
ﻟﺳ د ﺎﻧرﻟﺎ<br />
،ﻳد نﺎﺳ -<br />
،ﻧﺑ ه د ﻧﻳرﻣﺎﻣ ﺗﺎﺳ ﻟﺳ ﻧﻣ وﻣ د رﺎﻳﻧ <br />
-<br />
268
1<br />
. ﻳﺎ ﺗاﻧ ﻣﺎﻧ ١٣٢ د اﻳ وا ﻓ ،ﺎﻳﻳﻻ<br />
،ﻧورﺑ <br />
269<br />
وا -<br />
: تﺎﻣاﻗا ﻧ هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د<br />
؛لوړﻟ<br />
ﺳ د ه ﻣﺎﻋ د رﻻ ﻟ ﺳر د<br />
؛لزور ﻧﺎﻟﺎﻧروژ د ﺗﺎﻋﻣ ﻣا وا ﺟ د<br />
د رﺳ ﻣا د وا ﺟ د هرﺎﻟ وزﺎﺳا د ﻟ ﻧﻣ د وا ﻧﺎه ،ﻧوړﺟ ﻟﺎ د<br />
؛لوﻳاد ﻧورﺎﺳ وا ﻧﺎرو د ﺗﺎﻋﻣ ﻧرﺎ د وا ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
د وا ﻳرﻣﺎﻣ ﻣ د وﻧﻏ ﻧﻧﻟﺎﺳ<br />
رﺎ د ﺎﻳ ﻧورﺎﺳ ،ﻧﺑ ﻣ د د<br />
ﻟ ﺗ ﻣار د دﺎﻋا د وا ﻣا وا ﺟ د ﺗ ،لﻟار ﻧﺳ د رﺳ ﻣا<br />
؛و ﻧﺑ ﺧﺑ<br />
رﺳ ﻣا د وا ﺟ د ؛لا<br />
هرﻻ ﻧﻳﺎ<br />
د ﺗﺎﻋﻣ ﻣا وا ﺟ د<br />
. لوﺧ ﻐهد وا ﺧا هړﺎﻏ ﻟﺎ ﻧ<br />
د ﺗﺎﻋﻣ ﻧرﺎ د<br />
ټﺎ ١٧ – ١٠<br />
رو ﻟﺎﻌﻓ د ﺗﺎﻳز روز ړﻻو ﺑ ﺟ د<br />
د د)<br />
٢ د ﻣﻧ د لﺎ ه وا د ﺷ اﻳ ار ١٩٩١ ﻟ ﻳﺎ لاﻳﻧ ﻏد<br />
ﻣﺗ ( ځرو ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د)<br />
ﻟ ﺳد د وا ( رو ﻟاﻳﻧ د ﻟړو<br />
ﻣ ﻟ د ﺗﺎﻳزروز<br />
ﺳ ﻟاﻳﻧ وا ﻳا ﺳ ،ﻣ ،ﻣ ﺗ هد اد ﺧﻣ هﻳ ﻳﺎ ﻏد د . لا هرﻻ <br />
. ﺷ ﺗﺎﻳز ﺎﺗﺧ وا وﺎه ه ﺗﺎﻳز روز وړﻻو ﺑ ﺟ د <br />
: ﻟ د ترﺎﻋ لﺷ لاو هرﻻ لﺎ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
٢٠٠ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻐه<br />
؛ﻧا لاﻳﻧ ه ﺗﺎﻳزروز ﻧر د ناوﻳا ﻣزﻼ نﺎﻣرا د<br />
؛لوړﺟ ﺗﺎﺗ ﻳ د ه ﺧا<br />
رﺎ د ﺗﺎﻳزروز د د نﺎﻟ <br />
د وا نودﺎﻳ ﻳﺷ<br />
لژو داه ړﻣﻧ ﺗ نﺗراﻧ ﺎ د ه <br />
. ﺷ ا ړﻟ<br />
وﺎه ه ﻐه<br />
؛تاﺟا<br />
ﻧﺳ وا ﻧﺑ ﻣ د د ﺳ ﻧﻧه د نﺎﺑﺻ <br />
ﻧوﻳﺗ ﻳ هړا ﻟ هدﻣ د نﻧﺎﻗ د ه ﺗﺎﻳزروز ﻧر د نﺎﺟﺎﺗ <br />
؛ماو<br />
ﺳ»<br />
د ﻧورﺎﻌﺷ ﺳ ٠ وا ﻧوﺳ ٢٠٠٠ ،ړﺎﻳر ﺳ هرز ١٣٠ ﺎﻧﺎﻳﺑ <br />
لاﻳﻧ ﻐه ﻳرﺎﻧ د ړﻣﻧ ،لﺷ ﻳوو ﺗ ﺧﺑ ﻳ د « ﻳﺎ ﻣﻧ ړﺎﻳر<br />
ﻟړو ﻣ ﻟ د وا ﻟﺎﻣ ﺗﺎﻳزوز د وو ﻳرﺎﻧ د د د رﻏ<br />
. د ﻟ<br />
Center for Women’s Global Leadership.... 2006 International Calendar of Campaign<br />
Activites, 2006, http://www.cwgl.rutgers.edu/16days/kit06/europe.html<br />
1 Peace Women, October 2006:, Women, Peace and Security Events,<br />
http://peacewomen.org/un/6thAnniversary/Oct06calandar.html<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
: ﺳ
270<br />
ﺧا هﻧو د<br />
ﺧاو<br />
ﻧ لﺎﻌﻓ ﻏ ﻧورﺎ وا ﻟﺎ ﻐه د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺧا هﻧو د ﺳو ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د وا ﺗﺎﺳﺄﺗ رﺳ ﻣا د <br />
. <br />
ﻣﺎﻧ « رﺎ د ﺎ د هرﺎﻟ »<br />
د لﺎ ١٩٩ د ﺑ هﻳ ﻟاﺧا ﺎﺎﻧ د بﻳزﺎﺳا د<br />
وود ﻟ ﺳورو . هﺷ هرادا<br />
ﻟ د ﺗ د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا د هد هژو<br />
ﺷ ړﻟ ﺗ ٢ ﺳ ﻟ ﻟ ﺳ ﺷ ﻧﺎواد د ﻣدﺎا ﻟ د ﻧ<br />
1<br />
. ﺳرو ﺗ ﺳﺎﺗ ﻧارﺎه ﻳرﺎﻧ د ﻐه د ماﺳا د ﻟ وا<br />
: ﺷ ر<br />
سﻻ ﻧﻟﺎﻌﻓ وﻧﻻ ﻏد <br />
ﺗ ﺧﺑ ﻳ د ژو ﻐه د<br />
ﺎﻀﻓ د رﺎ د ﺎﺗﺧ ﻣ ﻟ ﻣ د ﺗ ﺗ ﻣﻌﻣﺎﻧ وا ﻧوزرا لﺎﻳﺎ د رﺎ د<br />
؛ﺷ لو ﻧور ﺟ ﺗ ،وﺳ<br />
ورﻻ ﻣ ﻟ هرﺎﻟ ﻣ د ﻟ وا دوا ماﺳا وا بﺟ وا ﺟ ﻧﻻﺎﻌﻓ د<br />
؛ورﻧ ﺳاد وا ﻟﺎﺳر ،ﻧﻧﺗرﺎ ،ﺎ ﺎ ،ﻧوﺳ ،ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ ،تﺎﻐﺗ<br />
؛لﻣﺎﺷ ﻧاراﻣ د ﺳو ﺎ د ماﺳا د<br />
؛ل ﻧ ﻐﺧ لوډ ه ﻧاړو ﻟور ﺟ د<br />
ﻋﺎﺳ ﺗا هﻟﺗ ﻟ ه د )<br />
ﻧو ﺗ ﻟ ﻧﺎﺑ عﻣ ﻟوروا ﻳﺗ ﺟ د<br />
( سرد ﺟ<br />
د وا ﻧو د ،ﺳو ﺗﺎﻋ رﺎﻌﻣ د لﺷ ﺗاﻬﺗ<br />
د وا ﻳﺎﺳو ،مرﻧﻳ <br />
. ﺳوار ﻟاﻧﺳ مﺎﻧ ﻧزور<br />
: ﺷ ﻻ ﻧه هرﺎﻟ ﺎﻣ<br />
ﻧﻻ ﻏد د نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﻣﻋ <br />
وا ماﺳا ،بﺟ وا ﺟ د ﺗ مﺎﻧ ﻟ ﺗ ل حﻼﺻا ﻟﺎ د وواﻗ ﺑ د<br />
د ،و ناﻧوﺎﺧ ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د ﻐه ؛ﺷ ړوﺎ ﺗﺎﺳ ﻐه د مﺎﻧ د <br />
ﺧو ﺎ ﻧﻋﺎﺳ د رﺎ د ؛لوﺑاﺑ ﻳاﺷ هرﺎﻟ ﻟﺎ د ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ ﻐه<br />
ﻟرو ﺧر د ﺗ ﻐه ترﺻ راد ﻣﺎﺣ د ؛لرو داز ﺗ ﻐه ،ﺷ ﻼﺗار<br />
؛وﺎﻧﺎﺳ<br />
رﺎ رﻧ ﺳاد وا ﻀﺗ<br />
. ﻧا رﻻ ﻧﻣﺎﻣ ﻣ وا وړﻟ هرﺎﻟ د<br />
. ﺣﺎﺳ ﺟ ﺣ ،لوراوا هرﻻ هرﺎﻟ ﻣﺧ د ﻐه د ﻟ<br />
ﻟ <br />
وا ﺧا رﺎ ﻧ ﻌﺗ ﻟ ﻟ ﺎﻳ ﻳرﺎﻧ وزﺎﺑ ه د زار ﻏد<br />
. و ﻣﺧ ﻧﻣﺎﻣ ﻟ لرو ﺣ ﺗ ﻐه<br />
: ر سﻻ ﻋ هدﺎﺳا ورﻻ وﻧﻻ ﻏد د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ<br />
ﻧﺎهرﺎ د ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺳاد ورﻧ وا ﺗارﺎﻬﺷا ،ﻧﻧا ،ﻧﺑ ﻣ د د<br />
؛لﻣﺎﺷ<br />
؛و رﺎ ﺣﺎﺳ ﻣا ﺗ لﻳﺗ ﻣ د<br />
1<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻧﻣ د<br />
•<br />
•
؛لوﺑاﺑ تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ﻣ ه ﻧﻣاو<br />
ﻣا د نه د<br />
؛له هرﺎﻟ ﻟﻣﺎﺷ د ﺎﻣ ﻧوړا ﺟ د ﻧﻣاو ﻧﻧه ﺳوا د<br />
؛ﻧﺷﻟﺎﺳ هرﺎﻟ د<br />
؛لوړﺟ ﻧﻣاو ﺧاد د هرﺎﻟ ﻣ د ﻧد ﺗﺎﺳﺄﺗ د رﺳ ﻣا د<br />
؛ل بﺗ ﺑر وﻧﻏ ﻟاﻳﻧ د ه ماﺳا د ﻧد ﺣﺎﺳ ﻣا د<br />
ﺗ ﻟﺎﻌﻓ ﺷ ﻻ د ﺷ ﺗ رﺳ ﻣا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه ﻟ ﻧﻣ د<br />
. بﺟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺧ ﻳ ﺎﻳ وا ﺧاو هﻧو هر ماﺳا د<br />
ﻧﻣﺎ ﺗ ﺗﺎﻳزروز<br />
ړﻻو ﺑ ﺟ د وا ﻟﺎﺗ د<br />
وا د هرﺎﻟ د د وا و ﻧرو رﺎ ﻧﻟﺎ ﺗ ﻧ ﻳ رﺳ ﻣا هرﺎﻟ د د<br />
اﺳ ﻳ ﺗ ﻧﺗﻣ وا ﺷو ﻧﻣﺎ ﺗرو وا ﻣ ﺗﺎﻳزروز د وو ﻳرﺎﻧ د زار ﻏد<br />
هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د ﻧﻣﻧﺎﻣ وﻧﺎ<br />
د ﺧﺑ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﺷ ارو<br />
. و ه<br />
271<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ټﺎ ١٨ – ١٠<br />
ﻧﻳرﻣﺎﻣ ﻟ د<br />
ﻟ ﺎﻳ ﻟوړﺟ د ﻧﻳرﻣﺎﻣ د د ﻳﺎﺗ وا ه ،ﻳزاﺑ ،ﻳﺑ ﻟ ﻧوداه وﻳډ ﻧ د<br />
رﺎ ﻏد . د ﺷ<br />
ﺑ وﺑ ﻟوړﺟ د ﻧﺎ ﻳ د هرﺎﻟ د ﻧﻳرﻣﺎﻣ ﻟ د هﻟﺗ<br />
د د ﺗ ﻣ ا ﺷ ﻧو ﻟ ﺷ ر سﻻ ﻐه ﻟ ﺳورو<br />
. و ﻧﻣﺎ ﺗ ﻀﻗ ﺗﺎﻳزروز<br />
وا ﻧاړو تﺎﻣﺧ ﻧﺎ ﺗ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﺗﺎﻳزروز د ﻧﺎ ﺎﻳ ﻧﻳرﻣﺎﻣ ﻟ د<br />
د ،د هدز ﻣ ﺧﺑ ﺗﺎﻳزروز د هﺳ ﻟ ﻟ ﺷ ﻻ<br />
ﺗ<br />
سﻻ سﻻ ﻧﻳرﻣﺎﻣ ﻏد رﺎ رﻻ وا تارﻣ ﻧ . نﺎﺑ لﺎﺣ هړز ﺧ<br />
د د وا ﺷ ﺧاو رﺎ بﻳﻧ<br />
ﻟ ﻀﻗ د ﺗﺎﻳزروز د ﺗ <br />
. ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻧﻣ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ<br />
: ﺳ<br />
UNIFEM, Not a Minute More: Ending Violance against Women, UNIFEM, New York,<br />
2003, available online at<br />
http://www.unifem.org/attachments/products/312_book_comlete_eng-pdf<br />
: و ﻧﻣﺎ ه ﺗ ﺎﻣ وﻧﻻ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د د هﺑﺳ<br />
ﻏز ﻧ ﻧاړ و ﺗﺎﻳزروز ړﻻو ﺑ ﺟ د وا ﻧور ﺟ ،ﻟﺎ ﺗ د<br />
لدﻟرد<br />
؛ل ﻣ ﻌﺗ ﻐه د وا لوﻳاد ﻧﺳر ﻧو د ﻣ د ﻧر د ﺟ د<br />
د وا ﻟر ﺟ ،ﻟﺎﺗ د ﺗ لدﻟرد ﻧ رﺎ وا ﻧوﺳو ،ﺳ ﻟﺎﻣ د<br />
؛ﻧو ﻧﻻ رﻏﺗ ﻧر ه ﺗﺎﻳزروز ړﻻو ﺑ ﺟ<br />
؛ل تﺎﻋﻣ ﻗاﻣ ﺗﺎﻳزروز وا لور ﺟ ،ﻟﺎﺗ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
لدﻟرد ﻧرﺎ وا ﻧوﺳو<br />
،ﺳ ﻟﺎﻣ هرﺎﻟ ﺎﻀﻗ د ﻧﻣﺟ ﻳﺎﺟ د وا ﻟ د<br />
ﻐه وا ﻳاوو با ﺗ ﺗﺎﻳزروز ړﻻو ﺑ ﺟ د ﻟ ﺗ ﻣﻏا ﺗ<br />
272<br />
؛ﺷ ارو اﺳ ﺗ<br />
زرﺎﻣ د قﺎﺎﻗ ﺑ د وا ﺗﺎﻳزروز ﻧر ﻟ ﺗﺎﻳزروز ړﻻو ﺑ ﺟ د<br />
. ﻧﺳر ﺟ هدز د ﻧوﺳو د هرﺎﻟ<br />
ټﺎ ١٩ – ١٠<br />
تﺎﻣاﻗا ﺗﺎﺳﺄﺗ هرﺎﻟ ﻟ د ﻌو ﻣا د ﻧﻧ وا د ناﻧز <br />
. ر سﻻ ﻋ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻣا د ﻧﻧ وا د ﻧﺎﻳﺑ ﻳﺎﺑ ﻧﻟود<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ تﺎﻣاﻗا ﻏد<br />
ﻧاور ﺎﻳ ﺟ وا ﺟ لوډه د ﺗ وا ﻳوﺗ ﻧوﺳو وا ﻟﺎ<br />
ﺳاد د - ﻟا<br />
، هﺳ ﺗ اﻟ ﻧ رﺎ د ﻧﻧاﻧز د ﺎﻳ ﻧﺎﻳﺑ ورﻧ د ﺗﺎﻳزروز<br />
؛ﺷ ارو ءاﺳ د ﺗ ﺗﻣ ﺳورو ﺗ ﻟ وا ﺷ لﻧو ﻣ<br />
ه ﺗﺎﻳزروز<br />
ﻟﺳر ﺗﺳ د اﻟ ﻧ رﺎ د ﻧﻧاﻧز د ﺎﻳ ﻧﺎﻳﺑ ورﻧ د – ب<br />
نﻳﺗ ﻧوﺳو د هرﺎﻟ ﻟرو ټر د<br />
ﺑﺎﻣ ﺧا<br />
ﻏ وا ﻧا د رو ټر ه ﺗﺎﻳزروز د ﻧﺎ ﻐه د – ج<br />
؛ﺗﺎﺳ ﻧﺧ <br />
د ناﻧز د ﺎﻳ ﻧﺎﻳﺑ رﻧ د هﺳ ﻧﺎﻳﺑ د لزور ﻧرﺎ ﻐه د ﻧﻧاﻧز د - لاد<br />
لد ورﺎ ورﻻ د ﺗ ﻐه ، لرﺎ هرﺎﻟ ﺑﺎﻣ د هﺳ هړوﺎﻧ د اﻟ ﻧرﺎ<br />
؛ﻧو ﻣ ﻧو هړوﺎﻧ ﺳاد د ﻧ <br />
ﻧﺎﻳﺑ وا ﻳرﺎﻧ د ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ (8 a) د ﻧﻣ<br />
وﻣ د ه د هﺳ ﻧﺎﻳﺑ د - ـه<br />
؛ل<br />
ﻼﺟ<br />
ﻧا د وا ﻧﺎﻏ د ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ (8 a) د ﻧﻣ<br />
وﻣ د ه د هﺳ ﻧﺎﻳﺑ د - و<br />
؛ل ﻼﺟ ﻧﺎﻳﺑ<br />
ﻧﺎﻳﺑ وا ﻧﻧ د ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ (53) د ﻧﻣ<br />
وﻣ د ه د هﺳ ﻧﺎﻳﺑ د – ز<br />
. لرﺎ<br />
ﻓﺎﻣ د اﻳ هرﺎﻟ ﻧرﺎ د<br />
: رو ډاډ ﻳﺎﺑ ﻟود ،و ﺷ ﺗ ﻧﺎﺑ ﻧﺎﻳﺑ وا ﻧﻧ د ﻟ ﻣ <br />
وړﻣﻧ وا ﻣ د ،ﻟ ﺑﺎﺳ ﻳﺗ ﺣور ﺎﻳ ﺟ ،ﺟ د ﺗ ﺗ ﻧﻧاﻧز ﻐه – ﻟا<br />
؛ﺎ ﻧﺳ ﻧرو با د ﺗ وﻧﺳ<br />
ناﻧز ﻟ رﺎ وا ﺳ هﺳ ﺗﺎﻋﻣ ﻐهد هرﺎﻟ ﻧ رﺎ د ناﻧز د - ب<br />
ﺗﺎﻣﺧ ﻳﺷ<br />
ﻧاړو د اﻟ<br />
ناﻧز د وا ﺑﺎﺳ د ﻳﺗ ﺟ وا ﺣور ،ﺟ د<br />
؛ اار <br />
رﻣﻼﺳ<br />
ﺑ ﻧﻟ ناﻧز<br />
ﻟ هﺳ ﻧﺎ ﻐه د – لاد<br />
ﻐه وا د نﺎﻧﺎﺑﻗ ﺗﺎﻳزروز وا ﻳﺗ<br />
د ﻧﻧ وا ﻐه و ﻧﺎ ﻳﺎﺑ ﻟود<br />
ﻐه ،ﺷ ﻧ ﺗﺎ ﻣوﻣ ﻳداز ﺧ ﻟ ﻳﺎﺑ د ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ﻳﺗ<br />
د ﻧﻧ وا <br />
.<br />
ﺷ ﻧ ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ﻳﺗ<br />
د ﺎﺑ ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﺎ ﺳاد ﻳﺎﺑ<br />
•<br />
•
: ﺳ<br />
Quaker United Nation Office, 2005, Submission to the Study of the Secretary General of the United<br />
Nations on Violence against Women: Violence against Women and Girls in Prison, Quaker United<br />
Nations Office, Geneva<br />
د م ﻧورﺎ<br />
« ړو ﻋ»<br />
د هړا ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د ﺷ لو ﻐه ﻟ ﺳورو<br />
د . ﺷ لوړاو مﺎ ه ﺗ ووﺎﺗرو وا ﻧﻌ ﺧﺑ د ﻟ ها ه اد ﻳﺳ ﻋ<br />
: د اد ﻧورﺎ « ړو ﻋ ﻧ»<br />
د هرﺎﻟ ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ<br />
هﻳ ﻣ ﻓ . د ﻧ « »<br />
اﻳ ﻣ ، هﺧ ﺟ د <br />
ﻧوړا ﺟ د ه . ﻟ ﻗﻼﻋ هﺳ ﺗﺎﻋﻣ ﻟ ﺟ د ﻧ<br />
،هد هرﺎﻟ د د<br />
. ﻟ ﺎﺗړا ﺗ ﻧزور ﺎﻣ<br />
د ﺟ د ﻧزور ﻋﺎﺳ هود هﻳ ﺗﺎﻋﻣ ﺳﺎﺣ ﻧوړا ﺟ د ﻣ ﻓ<br />
ﻧ ﺧو ﺧو وا و روژ وا ﺧا ﻳﺎﺑ ﻧزور . وﺑاﺑ ﻳاﺷ هرﺎﻟ ﺗاوﺎﻣ<br />
هﺳ ﻧﻟﺑ ﺗﻼﺗ وا ﻟﺎ ﻟ ﻳﺎﺑ ﻧوزرا وا ﻧرﺎ<br />
،ﺷ ﻳاد ﻧﺳر<br />
. ﺳرو ﺗﺳ<br />
ﻣ ﻓ . ﻧو ﻣ « ﻳ »<br />
ﺎﻳ « ﻳ ﻳرﺎﻧ»<br />
ﻳاو ﻳ ا ﻧړﺎﻳو لوډ اد د<br />
د ًﺎﻌ ﻳرﺎﻧ ﻧ وا . د « ﻧﺧ ﻟﺳ»<br />
ﺗ ﻳرﺎﻧ د ًﺎﻌ وﻣوه <br />
. د « ﻧ ﺗ»<br />
ﺗ <br />
. ﻟﺎﻌﺳا ﻣ ﺟ « نﺎﻣﺷﺎﻣ وا »<br />
د ﻟﻧ ﺗ ﺗ ﺎﻣ ﻧوړا ﺟ د<br />
. و ﻧ ﺧ هړاز وا نﺎﻣﺷﺎﻣ ﻳﺎ ،د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻳﺗ ﻐه د وﻣوه<br />
ل ﺗ ﻣار ﺗاوﺎﻣ د ﺗﺎﻋوﻣ ﻧوړا ﺟ د . ﻣ رﺎ هﺳ ﻟ اﻳ<br />
ﻳﺗ د د هرﺎﻟ د د ﺗ ﺑ د ،ﺷو رﺎ هﺳ ﻳرﺎﻧ بﺎﻳا<br />
. ﺷ هړﻟ ﺳ ﺎﺗﺧ وا ه د ه ﻧ ﻟ د ﺟ د ﺎﻳ وا ﺷ ﻟﻧو ﻣ<br />
ﻟ رﺎ د هﺳ ﻟ ،ﺷو ﻧﻣﺎ ﻧﺎ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د هرﺎﻟ د د<br />
د ﺟ د ،د ﺷ ﻟﻧ مﺎ هرﺎﻟ د صﺎﺧ ژو<br />
. ﻏ ﻣ<br />
. وﺑاﺑ ﻳاﺷ هرﺎﻟ ﻣﺄﺗ د ﺗاوﺎﻣ<br />
273<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻧ<br />
هرﺎﻟ د د وا ﺷ ﺧاو مﺎ ﻧاړو ﻟ هﺳﺗ د ﺗﺎﻣﺧ ﻟﺎﻟاﻣ د هرﺎﻟ د د<br />
وا ډه ﺳﺎﺳ د ل اد ،ﺷو<br />
ﻧﻣﺎ ﻧﺎ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د رﺳ ﻣا<br />
لوډ اد د ،هﺷو ﻧودﺎﻳ ﺗ ﺳ ﻓ د د ﻧ ﺧ . بﺎﻳا ﻌﺑﺎﻣ وا ﺗﺎﻧﺎﻣا<br />
د و مﺎﻋ وا تﺎﺳﺄﺗ رﺳ ﻣا د ،ﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . د ﺗﺎﻳز ﻧورﺎﻳز<br />
وا ﺳﻻ ﺗ ﻲ وﺎه وﺗﺎﻳز ﻣ د ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د د ه<br />
. ﺷ ﺗ ﻣار ﻟا ﻳﺗ ړﻻو ﺑ ﺟ د د ه د<br />
ﺗ ﻧو ﻧﻻ سﻻ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻟ دﺟو تﺎﻧﺎﻣا وا رﺎ رﻻ ﻳډ<br />
ﻣا د : د ﻧرو با ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د ﻧورﺎ ﻐه د و ﻧﺎ<br />
ﻳ د ﻣا ﻣ د وا ﺑ ﻧﺎهرﺎ د ﺗ ﻧﺑ ﻣ د د ه ﻧرﺎ د رﺳ<br />
ر ﻳ هرﺎﻟ د د<br />
. رﻧ ﺳاد وا ﻧوزرا وﻏا ړﻻو ﺑ ﺟ د ﻟﺎ دﺎﻬ
ﻣا د ﺷ ﻧو ﺎﺑ د اﻳ ﻳﺎﺑ ﺷ ړﺟ رﺳ ﻣا رو بﺎﺣ وا ﺗاﻳد<br />
د ﺑ ،ﺷو ﻧﻣﺎ ﺗرو ﺎﻳ ﺷ تﺎﻳزرو تﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ ﻧرﺎ رﺳ<br />
. و ﺧﺑ ﻧﻳ وا ﻬﻣ ﻳ ﻧرﺎ ړﻣﻧ د ﻳﺎﺑ تﺎﻋﻣ ﺟ<br />
ﺷ ﻻ ﺳﺎﺗ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
274<br />
ﺛ وا ﻧ ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د<br />
ړﻻو ﺑ ﺟ ﺳو ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د ﺎﻳ تﺎﺳﺄﺗ رﺳ ﻣا د<br />
ﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا وا<br />
ﺑ ﺟ د ﺎﻳ ﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ تﺎﺳﺄﺗ داﻧا رﻧ ﺎﻳ رﺳ ﻣا<br />
ﻧ ﺗ ﻏ وﺎﺗ ﺟ د ﻧ ﻐه وا ﻟ ﺟدﺑ ړﻻو<br />
هدز ﻣ ﻧوﻟرﺎ هرﻏ وا ﺑﺗ ﻣ ه ﺗﺎﻋﻣ ﻣا وا ﺟ د<br />
ړﻻو ﺑ ﺟ د ﺗ ﺑ د ، ﻟﺗار هﺳ ﻟﺎﺳر هﻳ ﻐه ،د<br />
ﺗﺎﻳزروز<br />
ﺟ ،ﻋ د ﺗ ﺑ د ، ﻣﺎﺷ تﺎﻋﻣ ﺟ د ﻧ رﺳ ﻣا د<br />
ﻳا ﻧ ﻣ وا ﺑ هﺳ تﺎﻋﻼا سﺎﺳا ﻣﻗ وا داﻧ وا ( <br />
وا ﻳرﺎﻧ)<br />
. هړﺟ هﺳ ﻧﺳ<br />
ﻧو مﺎ تﺎﻋﻣ ﺟ د ه ړﺟ نﺎﻣزﺎﺳ ﺧ د<br />
د ﺟ د ًﻼﻣ ،ﺷ ﻟ ﻟوړﺟ د ﻧﻓ د سﺎﺳا ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د<br />
ﺟ د ماﺳا ﻧرﺎ ﻐه د ،لوﻳاد ﻧﺳر د هدز د هرﺎﻟ ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﻟ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ<br />
او هرﻻ ړﻻو ﺑﺑ ﺟ د ﻧد نﺎﻣزﺎﺳ ﺧ د<br />
و بﻳ ﻟﺎ ﻣا د ﺧﻣ ﻟرو با د ﺗ وﻧﺳ ړﻻو ﺑ ﺟ د<br />
هرﻻ ﻧوزرا هړﻻو ﺑ ﺟ د ه ﻟﺎ ﺳوا ﺎﻳ وا دﺎﻬ د ﻣا د<br />
او<br />
ﺟ د ﺧو ﺳو د ورﻣﻼﺳ د ﺎﻳ ﺧو د ﻧﺎﺑ ﻟﺎ ﻣا<br />
وا عﺎﻓد ﻟﺷ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د د ﺳو ﻏد . او ﺎر ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ<br />
و بﻳ<br />
رﺎ ﺗﺎﻋﻣ ﻣا وا ﺟ د ړﺟ فﻼا ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
. وړاوار ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﻏد مﺎ ﻧوړﺟ ﻟﺎ د ه وا و<br />
د ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د ﻟﺎ ﻣا د رﻻ ﻟ ﻳرﺎه د هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ<br />
.<br />
ړاﻏو ﻧ ﻣﺎﻋ ه ترو د ﻟﻣﺎﺷ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ﻳاد ﻧﺳر ﻧزور وا ﻧو د ه ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د<br />
ﺟ د هرﺎﻟ ﻧﺳ د ﺗﺎﺳﺄﺗ د رﺳ ﻣا د وا ﻧﻧﺎرا د ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
ﻳاد ﻧوﺳر هدز د ه ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا<br />
ﻟ ﻧﻣ د وا ﺑﻣ ﻣﺣ د ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د د ،وﻏ ﻧﺎﻟرﺎ د<br />
. ﻳاد ﻧﺳر ه ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د ﺗ ﻧاﻣ <br />
هړﻟ ﺳ وﺎه د ه ﻟﺎ ﻣا وا ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د<br />
و ﻧو ﺗ ﻧﺎﻟﺎﻧروژ ه ﺗﺎﻋﻣ ﻣا وا ﺟ د<br />
ﺗﺎﻋﻣ ﻣا وا ﺟ د ﻧﺳ<br />
رﺳ ﻣا د وا ﺧ ﻣ هرﺎﻟ د د<br />
رﺎ ﺎﻳ ﻧورﺎﺳ واﻧﺑ ﻣ د ،ﻧﺎرو د ، هﺳ ﺗ ﻧﺑ ه<br />
ﺧاو هړﺎﻏ بﺗ ﺑر ﻟ وا وﻧﻏ د ﻧﻧﻟﺎﺳ<br />
ﻟاﺳو د ﻟ ،او هرﻻ ﻧﻳﺎ ه ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د وا رﺳ ﻣا د<br />
. هزرﺎﻣ ، لﺳر ﺗﺳ اﻟ ﻧﺎﻧا د ﺗﺎﻳزروز<br />
275<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﺧا هﻧو د<br />
تﺎﺳﺄﺗ د رﺳ ﻣا د هرﺎﻟ ﻣ د وا ﺗﺎﺳ د ﻐه د رﺎ ،ماﺳا د د<br />
ر سﻻ ﻋ هرﺎﻟ ﺗﺎﺧﻼﺻا د ﻧورﺎ وا ﻟﺎ د وواﻗ ﺑ د<br />
و رﺎه هﺳ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ د<br />
رﺳ ﻣا د ﺗ ر سﻻ ماﺳا ﻧرﺎ د ﺗ ﻟﺎﻌﻓ <br />
و رﺎ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﻣﺎﺷ ﻧﺎهرﺎ ﻣا ﺑوﺑ ﻳ ﺳﺎﺗ ﻧﻣ وا وﻧﻏ ﻐه د<br />
. و رﺎ ﺣﺎﺳ ﻣا د ﻳﺗ ﻣ <br />
وړاو مﺎ ﺗ ﺗﺎﻳزروز ړﻻو ﺑ ﺟ د وا ﻟﺎﺗ<br />
د ﻟﺎﺗ وا ﻧور ﺟ ،ﺗﺎﻳزروز د ړﻻو ﺑ ﺟ د رﺳ ﻣا د<br />
و ه هرﺎﻟ ﻟﺎ ﻟدﻟرد ﻧ ﻐ لوډ ه<br />
<br />
ﺧﻣ ﻟرو با د ﺗ ﻐه وا ﻣ د ﺗﺎﻳزروز ړﻻو ﺑ ﺟ د<br />
لوړﺟ ﻧﻳرﻣﺎﻣ صﺎﺧ ﻟ د هرﺎﻟ د ﻟ ، ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا وﻧﺎ<br />
وا ﻧو د ه ﺗﺎﻳزروز ړﻻو ﺑ ﺟ د هرﺎﻟ لﺳ د رﺳ ﻣا د<br />
.<br />
و ﺳﻣ ﻟوﻳاد ﻧﺳر د ﻧزور<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
276
277<br />
١١<br />
ﻓ<br />
JOHANNA MENDELSON FORMAN<br />
د وا ﻧﺣ ﺑ<br />
ﻧرﺎ رﺳ ﻣا
278
Joahnna Mendelson Forman<br />
د وا<br />
ﻧﺣ<br />
279<br />
١١<br />
ﺑ<br />
ﻧرﺎ رﺳ ﻣا<br />
د ﻐه د د ﻟوﻣ رﻣ ﻟود ﻳ د ﻣا ﻣﺎﻋ . هد عﻣ هﻳ ﻧﺣ ﺑ د ﻣا ﻣﺎﻋ<br />
ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻐه د ﻣﺄﺗ لوډ ﻳ ﺳاد ﻣا ﺗ وو ﻣ ﻟ ﻧد ﺗاﺣﺳ<br />
ه د ﻳﺎﺑ وﺎﻧرد ﺗ او نﻧﺎﻗ د وا ﻧﺣ ﺑ . ﺷ ړﺟ هﺳ ﻧﻣرﻧ ﺗاﻳد وا ﻧﺣ<br />
د ﺑ ﻟا . د ل حﻼﺻا ا ﻟوړﺟ د رﺳ د ﻣا<br />
د ﻳ فه و ﺧﺑ هﻳ ه ﻳ ﻐه<br />
وﺎﻧرد ﺗ ﻧﺣ ﺑ وا ﻧﻣ وو د هرﺎﻟ د د . د ﺳ ﻋ ﺧ ﻧﺎﺳ هﺧ هړا<br />
هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﻧ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د وا ﻣﺣ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﺷ ﺗﺎ ﻧﺧ<br />
. ﻟ ﻧ ﻬﻣ ﻟ رﺎ<br />
ﻓ د . هد ﺷ ﻧﻣﺎ ﻧﺎ ﺗ ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د وا ﻧﺣ ﺑ د ﻓ د <br />
رﺎ رﻻ ﻐه وا ﺷ لﺗو هﺳ ﺑ ﻳ ﻣا وا ﻧﺣ ﺑ ﻧ ﺷ د ﺑ <br />
و د ﺣﺎﺳ د ﺷ او ﺳ ﻟاﻳﻧ وا ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﺷ لﻟو<br />
د ﻧد ﻟود د ﻟ هﻧد ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د لﺎﺣ ﺳاد . و ﺗ<br />
وﺑ وا<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺷ ﻻ زار ﻏد ﻐه ،ﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ لﺗﺎﻋاﻣ ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ<br />
ﺑ د ﺷ ه ﻧﺎﺑ د ﺑ ﻓ د ﺟو ه . ﺧاو هﻧو ه ﺧﺑ <br />
. رو هدو ﺗ ﻧﻣرﻧ ﻧﺣ ﺑ د رﺳ ﻣا ﺷ ﻻ ﻧ ﻟﺎﻌﻓ وا ﻟډ ﻧﺣ<br />
ﻣا وا ﻧﺣ ﺑ<br />
ﻳډ مﻬﻣ ﻳ ﻐه ،ه ا ﻳر ﻧ هﻳ ﻌﻣ وا مﻬﻣ ﻣا د ﺳورو ﺟ ﺳ د<br />
ﺑ اد ه . و ﻳ ﻣا ﻟود ﺗ دو ﻧ ، رﺎ ﻣا ﺑ تﺎﻳز<br />
ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧﻧ ﻟ ﻧ ﻣا ړﻻو ﺑ ﻧزرا ﺑ د ﻳاوو ﺳ و ﻧ ﺻ<br />
ﻧوداه وﻳډ ﺑ ،ﻟ ﻟاﻳﻧ اﻳ ﻧ هد ه اد هﺧ ﺎر ړو ﻧودﺎﻳ د ﺧ ،د ﻧ<br />
ﻟﺎﻣ ﺑ وا ﺳ ﻏد<br />
. د ﻏار ﻧﻧﻟﺑ<br />
روژ ﻳرډ ﻣا ړﻻو رﻣ ﺗﺎﺳ د ﻟود د
ﻣا ﺑ د ﻳ هدﻣ د ﻏار ﺗ سﻻ ﺑ ﻟ ﻧورﺎﻳز وا ه د ﻟ ﻧﻣ د نﻟﺑ<br />
. و فه ﺳورو ﻟﺎ ﻣا ه د ﻣا دﻓ ﻳا ﻳ رﺎﻳز وا رﺎ هرﺎﻟ<br />
لﺷ ﻧﻣﺎﻐ ﻳﺳ ړﻟ ﻐه د ﻳ ټر ﺎﻣ<br />
ﺑ د لﺎ ١٩٩ د ﺳ ﻟاﻳﻧ<br />
1<br />
. رﺎ ﻧﺎﺑ ترو ﻟوړا ﻣ رﻟ ﻣا ﺑ د ﻣا ﻣ ﻧﻟود د <br />
د ﻧ ﺑ ﺑ ﻳ د ﻐه ﺑﺎﻟﺎﺑ . د ﻧ ﻳ ﺑﺎﻣ ﺎﻳ ﺑ د ﻳ ﻣا ﻣ وا ﻣا ﺑ<br />
ﻳړﺟ<br />
هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻣا ﻟود د ﻟﺎ ﻐه ﺧ . <br />
ﺗ ﻧﺎﺑ ﺑ ﻳ وا<br />
ﺑ ﻧﺣ ﺑ د هرﺎﻟ ﻟﺎ ﻣﺎﻋ د . ﻧ ﺳ ﻣﺄﺗ د ﻣا د ﺧ د ﺗ ﺗﺎﻣﺗا<br />
ﻟود د اﺧ ﺑ ﻟ وا ﻣﺗ ﻟډ وا دﻓ د اﺧ ﻳ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺣ ﺑ د ماﻗا ﻳ ړﻻو<br />
د ﻟود وا ﻧودﻟرد<br />
د ﻧﺣ د ﻟډ وا دﻓ ماﻗا ړﻻو ﺑ ﺑ ﻧﺣ ﺑ د . ﺎ ﻳړا<br />
ﻣﺗ<br />
وا قﺣ ﻧوﻟ ﺣ د ﻟ ﻟوﻣ ﻟود . ﻧوﻟ هﻧد هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ ﻏد<br />
ه<br />
ﻧوﺗ د ﻣﺗ ﻧﺣ ﺑ د وا ﻣا ﺑ د ه . هر ﻏ ﻧﻧﺎﻗ<br />
ﺗ دو ﻧ ،د ﻧ ﺑ ﺑﻳ د ﺗ ﻣﻋ رﻣ هړاود ﻏد وا د دﺟﻣ ﺗ ﺑ<br />
ټﺎ ﻣ ﻳ ﻐه ﺷ ﻟ ﺗ ټﺎ ﻧﺣ ﺑ د ،ﺷ و ﺷ ﻳ ﻐه <br />
ﻳ ړو و ﺑوژ د ﻣ ﺗ نﺎﻧا وا ﻳﻌﺗ ﻏ ﻣا د ﻳﺑ د <br />
2<br />
. وړﺟ ءاﺟا هړز ﻣا ﺑ د ﻧﺣ ﺑ هﻧ ﻟ ن د ﻣا ﺑ د . د دﺟﻣ<br />
ﻧا ﻧﻣ وﻣ د « ﻟ ﺧا داز د»<br />
د مﻧ ټر رﺎﺳ ﺑ ﻳ ﺧ<br />
ﻣا ﻟ ﺗ»<br />
: ﻟا ﺎر ﻧﺎﺑ باﺧ ورﻣ وود ﻏد د نﺎﻋ ﻓ ،ﻣ ﻣﻋ<br />
د ﺗ ﻧﺣ ﺑ ﺧ ،د ﻧ ﻣ ﻣا ﺎﻣ ﻟ ﺗ زار ﻏد ،هد ﻧ ﻣ ﺎﻣ<br />
3<br />
« . د ﻧ ﻣ هړاود ﻏد ﺗ وﺎﻧرد<br />
280<br />
ټﺎ ١ – ١١<br />
؟ﻳاو ﺗ ﻧﺣ ﺑ<br />
ﻧﻧﺎ ﻧﻧﺎﻗ لاﻳﻧ<br />
هﻓ وا ﻟ ،دﺎﻗا ،ﺳﺎﺳ ،ﻣ<br />
ﻣ لاﻳﻧ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ( ﻣا ﻧﺎﻧا ،تاوﺎﻣ ،داز ﻟ)<br />
ﻧزرا ﺑ د<br />
ﻧﻣرﻧ ﺷ<br />
ﻧﺣ ( ﻟ ﺗ ﺑ د)<br />
ﻟډ د <br />
ﺗﻻﺎﺣ ﻣزﻻ وا دﻓ<br />
ﻧﺣ ﻐﻧ ﻧﻧوﺗ وا ﻣﻼﻋا ﻟاﻳﻧ <br />
. د مﻣ ﺎﻟ ﻟ نﻧﺎﻗ د ﻧ ﻐه د ﻧﻟود<br />
رﺎﻧا ﻟود د اﻳ ﺧا رﺎ ﺗ ﻧﻧﺎﻗ ﻗ ﻟ ﻧﻻ نﺎﻣﻓ ﺗ ﻟاﻣﺣ د<br />
مﺎ ه ﻧﺣ ﺑ وو د د ړو ﻋ د ﺟو ﺧو ﻐه اد ﺧ ،د ﺻا ﻳ <br />
ټﺎ ﻣ نﻧﺎﻗ د ﻧﺣ ﺑ د دوﺣ ﺧا رﺎ د ﻗ د اﻟ ﻟود د . ﺷ لﻧو<br />
. د ﺷ ﻳﺗ<br />
1<br />
- UNDP, New Dimension of Human Development Report 1994, Oxford University Press, Oxford/New York,<br />
1994, Chapter 2.<br />
2<br />
-„Respecting human rights is at the core of protecting human security. “Commission on Human Security<br />
(2003): Human Security Now. Protecting and Empowering People, New York, p.10.<br />
3<br />
- See UN Doc.A/59/2005: In Larger Freedom: Toward Development, Security and Human Rights for All:<br />
Report of the Secretary-General, New York 21 March 2005: Para 17.<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
281<br />
ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ هرﺎﻟ ﻧﺣ<br />
ﺑ د<br />
ا ناﺗ هرﺎﻟ ﻟ ﻋ د ﻣﺣ ﻧد ﻐه د ﺎ ټﺎ ﻳ ﻐه ﻧﻧﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ﻣ<br />
ه د ﻧ ﻐه د د ﻏﻓاﻣ ﺎﻳ ﻧﻧوﺗ ﻟاﻳﻧ ﺎﻳ ﻳ د ﻧوداه ﻳډ ﻧ د . <br />
ﻧرﻻ ﺗارﻣ ﻐه د نﻧﺎﻗ<br />
لاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د . د ﺷ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ قﺣ و<br />
ﻣﻼﻋا ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣ وﻣ د . و رﺎ لوډ هﺳ وو ﺧ ﻟ ﻟود ﻳ<br />
د هﺑﺳ . ﻧﺎ ﻧﺣ وﺑ ﺑ د ﻟ ﺎ هړز ړﺟ ﻧﻧﺎﻗ د <br />
د ﻧﻧﺎرا نوﺗ ﻧوړا د وا ﻧﻧوﺗ هوا ﻧﺣ<br />
ﺑ د ﻧاﻗ ﻧوړا ﻟ ﺗ ﻧﺣ ﺑ د ﻣﻼﻋا<br />
. د ړو ﻧودﺎﻳ د ﻧ بﺎ ﺳﻻ د<br />
ﻣﻼﻋا ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻧﺣ ﺑ ﺑ (UNDHR) ﻣﻼﻋا ﻟاﻳﻧ ﻬﺑ ودوﺣ ﻟ ﻣ د رﻣ د ﻧﻣ وﻣ د<br />
ه ،ار ﻧ ﻧﻻ<br />
نﻧﺎﻗ ﻣاﻟا لاﻳﻧ د UNDHR . د م و وا ﻳﻌﺗ<br />
. د ﺷ لﺑ نﻧﺎﻗ ﻣاﻟا لاﻳﻧ ﻳ ﻧ ﻳ « ﻊﻣ بﻳﻣ د وا ﻟوﺑر»<br />
د ﻟ ﻳ داﻣ <br />
ﺧﺑ ﻳﺎﺑ ﻐه د و ه ﻧ د د ﺷ ﻳﺗ وا ﻧﺣ ﻏد ﻣﻼﻋا ﻏد<br />
ﻟ ﻧوژ د ،ل ﺧﺑ ﻓﺎﻣ<br />
وﺎﻣ د ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ د ﻟ ﻧﺣ ﺳﺎﺳ وا ﻣ : و<br />
هﻓ ﻟ وا و ﺧﺑ د ﺗﺎﻣﺧ ﻳﺎﻏور ،ﻟ رﺎ د ،ﻊﻣ ﻟوﺑر د وا ﺣ<br />
ﻏد . لدﻟرد ﻧﺣ هﻓ وا ﻟ ،دﺎﻗا هﺑ هﺳ ﻧﺣ د ﺧا ﺧﺑ د ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
دوﻣ ﺧﻣ د ﻧﺣ ﺷ دﺎﻳ<br />
ړﻣﻧ ﺷ ﻻ ﻧﻟود ﻣ زار ﻏد ﻣﻼﻋا<br />
1<br />
. ﻣﺄﺗ « ﻟﺎﺳ ﻣﻋ ﻟ ﺗاﻳد»<br />
ﻳ د وا ﻧﺣ ﺗ<br />
ﻐه ﻧﻟود ﻏ ﻧﻣ وﻣ د ﺗ ﻣﻼﻋا د ﻧروﺎﻌﻣ د ﻣﻼﻋا ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د<br />
د ﻧﻣ ﻣ د هد ﻧ ﻣاﻟا ًﺎﻧﻧﺎﻗ<br />
ﻣﻼﻋا ﻏد اد . ﻟ هﻏا ﺗارﻣ ،ﻟو ﻳﺎﺑ وﺎﻧرد ﺗ<br />
. د ﻣ وا ﻳﺗ ﻐه د ﺎ ﻧﻣ ﻣاﻟا هرﺎﻟ ﻧﻟود د ﻧﻧوﺗ ﻧﺣ ﺑ<br />
ﻧﻧوﺗ لاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د<br />
وا ﺳﻬﻓ ټﺎ ٢ – ١١ ﻟ دﺟو ﻧﻧوﺗ لاﻳﻧ ٧ ﻧﺣ ﺑ د ر ﺳوا ﺗ<br />
ﻟاﻳﻧ د ﻧﻧوﺗ ﻏد . د ﻏ ﻐه د ﻧوداه م وا ﺷ ﻓﺎﻧ ﻐه ﺧو <br />
د ﺷ نﺎﺑ<br />
هرﺎﻟ ﻧوداه ﻐه د ﻧﻧوﺗ ﻏد ل . وړﺟ ﺑ نﻧﺎﻗ د ﻧﺣ ﺑ د ه هﺳ ﻣﻼﻋا<br />
2<br />
ﺑﻌﻣ وا ﻧﻟﻌﻣ د)<br />
ﻧﻧوﺗ رﻧ هود . ﻟ ﺑ ﻣاﻟا د ﻳﺗ وا ﻟ سﻻ <br />
ﻧورﺎ وا نﻧﺎﻗ ﺳ ﻟود د . د ﻧ ﺷ ﻓﺎﻧ ﺳوا ﺗ ﻻ ( ه و ردﻻ ﺟ<br />
وا<br />
ﻧﻧﺎﻗ ﻏد . ﻟ<br />
ﻌﻣ ﻟﺗﺎﻣ د ﻧورﺎﻌﻣ ﻟاﻳﻧ د ﺣ ﻧوﻏﺳ ﻟﺻا ﻏد ﻟ<br />
ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ رو سﻻ ﺳو ﻧﻧﺎﻗ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻣ<br />
. و جﺎﺣا <br />
1<br />
- Buergenthal, T.and H.G. Maier, Public International Law, Minnesota University; St. Paul, 1990, p121.<br />
2<br />
http://www.ohchr.org/<br />
: ﻣﻣو ﺎ ﻏد ﺷ ﻻ تﺎﻣﻌﻣ رﻧ -
ﺗ لوډ ﻳ ﻟ ﻳ ﻟ دﺟو ه ﻧﻧوﺗ ﻳا ﺳ ﻧﺣ ﺑ د زار ﻏد<br />
ﺎورا د ﺗ ﺑ د . ﺧا مﺎ ﻧاړو ﻧﻧﺗ ﺗر ﻟ د ﺧﺑ ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
رﻻ ﻧﺎ هرﺎﻟ ضﻋوا ﻳﺎﺷ دﻓ د ﻧاړو ﻣ ﻟاﻳﻧ وا اﺧ ﻳ د ارﺷ<br />
ﺎﻳ و ﻓ هﻳ ﺳورو هﻳ ﺗ رو ﺣﻼﺻ ﺗ ﻣ ﻟ رﺎ<br />
(ECHR) « رﻣ ﺎورا د هرﺎﻟ ﻧﺣ ﺑ»<br />
د ﻧﺣ ﺑ ﻐه د ﻟود ﻧوړا<br />
رﻣ ﻳﺎﻳﻣا د ه ﻧﺣ ﺑ»<br />
د زار ﻏد . ﻧ د ﻧوﻏﺳ د ﺷ ﻳﺗ<br />
ﻣ ﺧ ﻳ ﻧﺣ ﺑ د ،د ﺷ هدﻣ اﻟ نﺎﻣزﺎﺳ ﻧﻟود ﻳﺎﻳﻣا د « ( ١٩٧٨)<br />
ﻳﺎﻳﻓا ؛ﻟ ﻣ ﻧﺣ ﺑ د ه هﻳ وا ﺳﻻ ﺗ ﻧﻳﺎﺷ ﻟ تﺄه ﻳﺎﻳﻣا<br />
1<br />
. د ړﺟ<br />
رﻣ ﻳ ﻧﻻ ﻣﺎﻧ ﺗ « ﻧﺣ د ﺧ د وا ﻧﺣ ﺑ»<br />
د ه ﻳدﺎﺗا<br />
ﺷ<br />
ﻧﻟود ﻧ ﻳﺗ د<br />
١٣٠<br />
١٧٣<br />
١٠<br />
١<br />
١٨<br />
١<br />
٣٧<br />
١٩٣<br />
ﺷ ﻧﻟود ﻧ ﻳﺗ د<br />
٧<br />
٢<br />
٣<br />
٢ – ١١ ټﺎ<br />
( ﻧﻧوﺗ)<br />
ﻳﺎﺳو ﻧﻧﺎﻗ لاﻳﻧ ﺳ ﻧﺣ ﺑ<br />
د<br />
ﻳرﺎﺗ وﻳﻓﺎﻧ د<br />
ﻣﻼﻋا<br />
282<br />
١٩٨<br />
١٩٩٩<br />
ﻳرﺎﺗ وﻳﻓﺎﻧ د<br />
١٩١<br />
١٩٩<br />
١٩٧<br />
١٩٧<br />
١٩٨١<br />
١٩٨٧<br />
٢٠٠٣<br />
١٩٩٠<br />
ﻳرﺎﺗ وﻳﻓﺎﻧ د<br />
١٩٠<br />
١٩٧٨<br />
١٩٨<br />
ﻣﻼﻋا ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د<br />
د ه ﻧﻟوﻣ وا ﻧﺣ<br />
دﻓ د<br />
ﻣﻼﻋا ﻧﻣ<br />
وﻣ<br />
ﻧﻧوﺗ لاﻳﻧ<br />
د مﺟ ﻧژو ﻟو ﺎﻳ ﻗ مﺎﻋ د<br />
ه ﻟرو اﺳ وا ﻣ<br />
رﻣ<br />
ﻟ د ﻧﻟوډ ﻟ ﻟﺎﺗ داﻧ د<br />
رﻣ لاﻳﻧ ه ﻟړو ﻣ<br />
ه ﻧﺣ ﺳﺎﺳ وا ﻣ د<br />
رﻣ<br />
ﻧﺣ هﻓ وا ﻟ ،دﺎﻗا د<br />
رﻣ ه <br />
ﻟ د ﻟﺎﺗ د د<br />
ه ﻟړو ﻣ ﻟ د ﻧﻟوډ<br />
رﻣ<br />
ﻧﺎﻧاﻏ ،ﺣﺑ د وا ﻧوﺑر د<br />
ﻧﻟوډ ورﻧ د وﺎﺳ د وا<br />
رﻣ <br />
د ﻐه د وا ﻧارﺎ لاو ﻟد<br />
رﻣ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د ﻧﺣ<br />
د ﻧر<br />
رﻣ ه ﻧﺣ د ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د<br />
ﻧﻧوﺗ ﻳا ﺳ<br />
ﻳﺎورا ه ﻧﺣ ﺑ د<br />
رﻣ<br />
ﻳﺎﻳﻣا ه ﻧﺣ ﺑ د<br />
رﻣ<br />
ه ﻧﺣ د ﺧ د وا ﺑ د<br />
رﻣ ﻳﺎﻳﻓا<br />
: و ﻌﺟاﻣ<br />
ﺗ ﻧﺎ ﻏد ﺷ ﻧاړو ضﻋ وا ﻳﺎﺷ ه ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧ هرﺎﻟ تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز د<br />
http://www.unesco.de/c_humanrights/<br />
1<br />
-
ﻧﻧﺎرا وا ﻟډ ،دﻓ د ﻟ د هرﺎﻟ دو د ﻳداز وﺑ وا ﻧﺣ ﺑ ﻳﺷ<br />
لﻧ لاﻳﻧ د<br />
ﺗﺎﺳ وا هدو ﻧﺣ ﺑ د ه ﻣﻼﻋا لﺎ ١٩٩٩ د ﻧﻣ<br />
وﻣ د ه ﻧﻣ وا ﻧﺣ<br />
ﻗ<br />
ﺳ د ﻧﺣ ﻐه . ﻟ فاﻋا ﻧﺎﺑ ﻧ<br />
ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د <br />
د ﻟ ﻧﻣ د - ﺳ ﻟاﻳﻧ ه وا ﻣ ه - ﺧﻣ ﺗﺎﺳ وا دو د ﻧﺣ ﺑ د د ﺷ<br />
ﺑ د وا ﻣﻼﻋا ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د ﻐه . ﺑ ﻬﻣ ﻳ هرﺎﻟ ﻧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺟو د ﻟ ﻐه ،ﻟ<br />
ﻧ ماﻟا ﻧﻧﺎﻗ ﻣﻼﻋا ﻏد ه . ړوﺎ ( راﺑا)<br />
ﻳﺎﺳو رﻧ ﻧﺣ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ﻳ و ه ﻟ د ﻟ فاﻋا ﻧﺎﺑ ﻧ ﻐه هد ﻬﻣ ارﺧ<br />
: ﻳاو ( ﺑ هود)<br />
هدﺎﻣ ١٨ ﻐه د ﺗ ﺻﺎﺧ . ﺑﻟ عﺎﻓد<br />
ﻧﺣ ﺑ ،ﺗﺎﺳ د ﺳاﻳد د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ وا تﺎﺳﺄﺗ ،ﻟډ ،داﻓا ﻟ د»<br />
ﺗاﻳد د ﻐه هﺳ د ﻟ وا ﻟ ﻟوﻣ وا ﻧ ﻬﻣ هرﺎﻟ دو د ﻳداز وﺑ<br />
وا<br />
1<br />
« . ﺧا هﻧو ﻣ وا دو ﺳو وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ،ﻟ<br />
283<br />
ﻟود وا ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻏد ﻧﻳﺎ وﻳد . ﺗ ﻧﺎد د رﺳ ﻣا د ًﻻﻌﻣ ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د<br />
. د ﻧا ﻣا ﻣ د اه ﺗﻣ ﺳ ﻧوﻏﺳ د ﺎﻳ ﺗﺎﻳزروز د ،د ﻟﻣ ﻟﺎﻣ<br />
ﻧﻧ وﺳ د ﺧﻣ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا هرﺎﻟ ﻟ د ﻧﺣ ﺑ د ﻣا د ﻟ ﻧ<br />
هرﺎﻟ ﻟ د دﺎﻋا د ﻣﺗ ﺗﺎﺳﺄﺗ د رﺳ ﻣا د وا ﻟډ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ هد اد هﻳ <br />
ﺑﺎﻣ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د وا ﻳﻧا ه ﻣا د وو د هرﻻ د . ﺷ ﻟﻟو رﺎ رﻻ<br />
ګﻟﺎﻳد خا د ه ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د وا ﻣ د ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻧﺣ د و ه د<br />
. ﺧﺑ ﻳ<br />
د د اﻟ ﻟود د ﺑوﺑ ﻐه د . هد ﺳو ﺳﺎﺳ هﻳ تﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د<br />
ﻣ ﻧﻟﺑ ﻐه د وا ﺎ بﻳﻧ د ﺗﺎﺣﻼﺻا د د ﻣﺣ اد . ﺎ ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
رﺎ ﺧ ﻐه ًﺎﺻﺧ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . وﺑاﺑ ړاﻏ رﺳ ﻣا د ﻳ ﻐه<br />
ﻟرو ﺷ ﻳﺎﻧ د ﺗﺎﺣﻼﺻا د د ،د ﻗو ﺗ ﺗﺎﺳ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ﻳ ﻟﺎﻌﻓ وا<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺷ ﻻ زاﻧا ﻣ ﺗ ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د اد . ﻟ ﻟوﻣ وا ﻧ ﻬﻣ<br />
: هد ﻟﺗ ر ﺎﻣ وﻧﻻ ،ﻟو هﻏا ﻧﺎﺑ ﺳو<br />
؛ﺎﺗرو ﺎﻳ تﻗ ﻣﺣ د<br />
د نﺎﻟرﺎ د وا ﻣ ﻟ ﻓاﻣ ﻳ د ﻟﺳ د ﺎﻳ ﺣﻼﺻ وا رﺎﺧا ه ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
؛د ﺷ ﺎ ﻣ ﻟ ﻳ<br />
. د ﺷ ﺎﻀﻓ ﺳﺎﺳ هرﺎﻟ ﻟډ ﻣﺣﻏ هرﺎﻟ ﻧرﺎ د ﺳو د ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺎﻳ<br />
: ﻟ ﺧﻣ ﻬﻣ رد رﺎ ﺗ ﺧﺑ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د<br />
؛لوړا ﺗ ﻟرو بﺎﺣ ﻣﺣ رﻻ ﻟ ﻧرﺎ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا<br />
ا ﻧاړو ﻧﻋ وا واﻋد ﺧ لوﺑاﺑ تﺎﻧﺎﻣا وا ﻳﺎﺳو اد هرﺎﻟ وو د<br />
؛ﺷ<br />
1 http://www.unhchr.ch/huridocda/hunridoca.nsf/symbol/A.RES.53.144.En<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
فﻼﺧ وو د ﻧا ﻣا ﻧ رو هزﺎﺟا لوړﺟ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻣ د<br />
. رو ماود ﺗ ﺗﺎﻳزروز<br />
ﻧر ﻟ ﻧﻣ د ،د هرود ﻟﺎﻧا رﻟ ﻟﺳ د ﺟ<br />
ﻟ ﻧﻟود ﻐه <br />
رو هدو ﺗ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻣ ﺗ ﺎ ﻳ ه ﺧ هﺳ ﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟ ا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
مﺎﻋ ﺗ رﺎ ه هﺳ ﻧاﻣ ﻟ ﻟ ﻐه زار ﻏد . ﻓﺎﻧ نﻧﺎﻗ ﻧﺣ ﺑ د وا<br />
. هو ﺗ رﺎه هﺳ ﺑ ﻳ ﻐه وا ﺧ ﻧﺣ ﺑ ﺧ ﻟ و<br />
284<br />
ټﺎ ٣ – ١١<br />
ارﺷ ﺗرﻣ ﻧﺣ ﺑ د اﻣ د<br />
ﻣﺣ اﻣ د هوﺎﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ ﺧﺑ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧر وا لاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د<br />
اﻳ ﻧ ﻟډ ﻏد . و<br />
فاﻋا ﻧﺎﺑ ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﻧ وﺗ د ﺗ وړاو ﺗ د<br />
وﺗ د ﺑ ،و ﻧوﻏﺳ ﺑ وﺗ د ړوار رﺎﻓ ﻧﺎﺑ ﻣﺣ اﻣ د<br />
اد ﻧ<br />
ﻧورﺎﻓ ﻏد د . هﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ه وا ﻟار ﻧر د ه ﻧوﻏﺳ<br />
لﺎ ١٩٩٠ ارﺷ ﺗرﻣ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ﻣا ( هﺎﺷدﺎ اﻣ د)<br />
ﺣ ﻣ هود د هﺷ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ﻧ وﺗ د اﻣ ﺧاو هړﺎﻏ ﻟوﻣ ارﺷ ﻏد . ﺷ هړﺟ<br />
<br />
د ارﺷ د ﻟدو ﻧرﺎ ﻧر د ارﺷ ﻐه د اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . و ﻧوﻏﺳ<br />
لوډ ﻏد ﻳډ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺣ<br />
ﺑ د . د نﺎﻧﺎﺑﻗ و ﺗ ﺗ د ﺗ ١١٢ ﻣ ﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
رﻧ وا ﺳر ﺗ ٠٠ ﺑﺎ ﺷ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د و ﻳ نﻼﻋا وا لﻧو ﻧﻻ دﺎﻧا ﺗ تﺎﻣﻌﻣ<br />
. د ﺷ ردﻻ نﺎ ﻏد ﻧ ﺷ ﻧ سﻻ تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﺑ د هﺷ هرﻣ ﻣﺣ ماود ﻧورﺎﻓ د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻳ مر ﻣ ﻣ . ر سﻻ ه ﺗﺎﻣاﻗا ورﻧ هرﺎﻟ ﻧﻟ مﺎ د ﺗ ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ<br />
هړا ﻳﺷ<br />
ردﻻ د ﻧ وﺗ ﺳﺎ ﻧﺎﺑ ﺗ هﺎﺷدﺎ د ﻐه ﻟ ﺳورو ﺷﺎﻣ<br />
ﻳ ﺗ<br />
ارﺷ ﺗرﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﺑ ،و فاﻋا ﻟوﻣ ﻣﺣ د اﻳ ﻧ ﻳ<br />
ناﺟ د وا د ﻧﻧاوﺎﺗ دﺎﻣ وا ﻗﻼﺧا د ﺗ ﻧاﺧ ﻐه د وا ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻳﺷ<br />
ردﻻ د<br />
ﺳﻻﺗ ﻀﻳﻋ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ هﺳ ﻟدﻟرد ﻧد د . ﺎو ن اﺧ ﻳ هرﺎﻟ<br />
ﻀﻳﻋ ١٢٧ ن<br />
اﺧ ،ﺷ ارو هﻣ ﺎو هرﺎﺧ د ﺗ ﻐه وا<br />
ﺑ د . رو ناوﺎﺗ ﻳ ﺗ ٣٧٠٠ وا ﻧو ﺗ ﺳرو ﻳ ﺧﺑ ٧٠٠ د ، ﺳﻻﺗ<br />
دﺎﻣ د اﻳ ﺗ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻳو و<br />
وا و ﻧ ن اﺧ ړﻣﻧ هﺎﺑ ﻟډ ﻧﺣ<br />
د ﻣﺣ د ﻧوﻏﺳ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ﻳﺎﺑ ﻐه ، ﺣ ﻧ عﻣ هﺳ ﻟرو ناوﺎﺗ<br />
د رﺎﺧ د ﺷ ﺗﺎﻳز ﻧ ه ﺟو د ﻟ ن اﺧ . ﺑﺑ ﻳﺎﺣ ﻧ<br />
ﺷ ړﺟ ﻧﺎ ﻐه ﻟ ن ﻏد هو اد ﻧ ﺑ وا دﻟرد ﻧ ﻓﺎﺷ ﻳ ﻟﻧ ﺗ <br />
ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د اﻣ<br />
د ﻣا ﻟ وﺎﺗﻧ ﻏد د . د ﻣﺧ هﺎﺷدﺎ د ﺎﻣ <br />
. ړﺟ ﻳ اﺧ ر ﻳ داه ﻏد ه اﺧ د ار ﻐه<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د<br />
مﺎ ﺗ ﻧوﻏﺳ ﻐه ﻧﺣ ﺑ د ﻟاﺗﺎﻳز ﺳورو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
وا ﻟ ﻣ د ﻟﺎﻋا ﻳﺎﺟ ﻳﺷ هﺳﺗ د اﻟ ﻟود د . د ﺷ هﺳ ﺗ اﻟ<br />
رﺳ ﻣا د <br />
د ه ﻟﺎﻋا ﻳﺎﺟ ﻏد د هﺳ ﺧا ﻧو د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻣ وﻣ<br />
•
ﻣا د هرود ﺳورو وﺟ وا وﺷ د . ﺗﺎﻳز ځرو ځرو ﺳ ﻟاﻳﻧ ﺎﺗ<br />
. د ﻟﺑﻟ ﻧ ﻏ ﻳ ه ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ نﻟﺑ رﺳ<br />
ﻧﻧﺎﻗ ﺗ ﻧﻳﺎﺷ ﺷ ﻧاړو اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ د ﻟډ ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د زار ﻏد<br />
ﻧﺣ ﺑ د د ﻧ د ﻟډ ﻳډ . ړوﺎ ﺳو ﻟﻧ ږﻏ د ﺗ ﻐه وا رو<br />
ﺳ ﻟاﻳﻧ ﻏ وزرﺎﻣ ﺧ د ﻟﻧاﺗ ﻐه هﺳ ﺗﻼﻣ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ لاﻳﻧ<br />
ﻣ ﻏ ﻧﺣ ﺑ د د ﻟﻧاﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ ﺗﺗ د وا وا<br />
ﻳو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ ،د ﺷ هﺳ ﺗ اﻟ Carter Centere د ﻣ ﻐه . ناﻋ<br />
ﺑ وا ﻧو هړوﺎﻧ ﻐه د ﻳﻳو ﺧو<br />
ﻐه اﻳ ﻣﺣ ﻧوړا»<br />
د<br />
1<br />
« . ﺷ ﺑﺑ ﺳ ﻟاﻳﻧ لﺎﻋا<br />
اد . هﺷ ﺧا هﻳډ ﻟ ﻳﺗ د ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﺑ ﻧﺎﻣز ﺳورو ﺟ ﺳ د<br />
ﻐه هد ﻧ و ﺗ ﻣار د ﻧﻟود ورو وا لﻼﻧا د دﺎﺗا ورﺷ د ﺣ<br />
رو هرﻻ ﺗ ﻟډ ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د . د لﺎﺣ دو د ﺳواﺗ ﻻ ﻧرﺎ ﻣﺣ وا ﻟﻋ<br />
ﻐه ﻐه رﻻ د ﻟ وا دږوا سﻻ ﺗ ﻧاﻣ ﻧ د وا ا هرﻻ ﺗ ﺳر هﺷ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ټﺎ ﻧﻻ ﻏد . هد ﺎﺗړا ﺗ ﺗﺎﺣﻼﺻا لوډ ل ناﻋ تﺎﻳﻧ<br />
. ﻟ سﻻ ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د د ﺷ ﻟد ﻟډ<br />
285<br />
ټﺎ – ١١<br />
: ﻧﻟﺎﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وا ﻟډ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﺑ د<br />
ﻧا ﻧﻼو د ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻣ ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻣﺑ د ﻧ د<br />
فﻼا ﻣ ﻳﺎﺟ ﻟاﻳﻧ د<br />
فﻼا ﺎﻀﻗ ﻟاﻳﻧ د<br />
ﻧرﻏژ<br />
هﻓ<br />
ر داز د<br />
ﻧﺣ ﺑ ﺳ ﻣﻟ <br />
ﻧرﺎ ﻧﺣ ﺑ د<br />
نﺳارﻓ لاﻳﻧ دﺎﺗا د ﻧﺣ ﺑ د<br />
نﺳارﻓ لاﻳﻧ ه د هرﺎﻟ ﻧﺣ ﺑ د<br />
نﻼو ﻊﻓاﻣ ﺎﺗﻣ د هرﺎﻟ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﺷ ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ د وﺟﺎﻬﻣ د وا ﻟاو د<br />
نااډ<br />
هرﺎﻟ ﻧﺣ ﺑ د<br />
نااډ هرﺎﻟ ﻟوﻣ ﻟ د<br />
فﻼا ﺳﻣ د هرﺎﻟ ﻳﺷ ﺗﺎ ﻧوژ د وا ﻟړو ﻣ ﻟ د ﻧوﺑر د<br />
ﺗﺎﻣﺧ د ﺣﺗ لاﻳﻧ د<br />
نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﻧوﺑر د<br />
1 Pitanguy, Jacqueline, „Human Rights NGOs in Latin America“, in Human Rights, The United Nation and<br />
Non-Governmental Organizations, The Carter Center, Atlanta, 1998.p.15<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
رﺎ هﺳ رﺳ ﻟ ﻣا د ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧورﻻ<br />
،<br />
ﻏد ، رﺎ هﺳ رﺳ ﻟ ﻣا د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
: د ړو مﺎ د ﻧورﻻ ﻣﻋ ﻧﻻ<br />
ﻧرﺎ ﺗﺎﻣاﻗا ﻐه د ﻟډ ﻟ ﻧﻣ د . ل رﺎ ﺗ ه هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳﺎ ﻟ<br />
لﻧ ﻧﻻ سﻻ اﻟ وړﺎﻐﺑﻟ د رﺳ<br />
ﻣا د داه ﻳ ه ﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ<br />
رﺎ ه هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ وا ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳﺎ ﻟ ﻐه . <br />
د وا د ﻧ ﻐه د ﻟ هﻳ و ﻧرﻻ ﺗ ﺧ ورﻧ ود ﺗ<br />
؛د ﻧﻟوﻣ ﻣﺣ<br />
ﻧﺣ ﺑ د . لوﺧ ﻧرد ه ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
وا ﻟﺎ ﻣﺣ د رﺳ ﻣا د<br />
رﺎ اد ،وړاو مﺎ ﺗ وړو و ﻧﻣﺣ د ﻟ ناﺗ اد ﺧو ﻳډ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ<br />
؛ ﻋ ﻬﺑ ﻣﺣ ﻧوړا د ﺷ ﻻ ود ﺟو د<br />
ﺗﻼﻣ ﻟډ<br />
ﻟاﻳﻧ د ﻐه . وﺎﻧرد ﺗ ﻧﺣ ﺑ ﻣﺑ ﺳﺎﺣ د ﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
؛ ر سﻻ ﻧرﺎ وا ﺗﺎﺗ ﻐه ًﺎﺻﺧ ،ﻟ ﺎﺗړا ﺗ<br />
ﺑ د . ﻟﺎﻌﻓ ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د م ل ﺗﺎ ټﺎ ﻳ ﻐه <br />
دﺟو ﺳﺎﺣ وا ﻣﻣ ﺎﻳ وا ﻳ ﻧاړو ﺑ د ه ﻧﻣرﻧ د ﻧﺣ<br />
ﺧو ﻋ ﺧ . ﺷو وﺎﻧرد ﺗرو وا ﺷ لﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ ﻳاﺷ لوډ ﻏد ،ﻟو<br />
؛ﺷ لوړاو مﺎ ﻳرﻣﺎﻣ اﺟا لاﻳﻧ د د ﺗ ﻐه<br />
ﻳﺎ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﺧو ﻟډ ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د . وړا ﻣ ر وا ناوﺎﺗ<br />
ﻣا د ه<br />
رﺎ لﺎﻳﺎ ﻳ ﻐه ﻐه ا ﺧ ﻌﻓاﻣ<br />
د ﻟﻣ « هوړا ﻣ ناوﺎﺗ»<br />
د هد ﻬﻣ ارﺧ اد . ا ماود تﺎﻳز هﻳډ ﻧرﺎ رﺳ<br />
ﻟډ ﻟاﻳﻧ ﻌﻣ د اد . و ﻧورﻻ هرﺎﻟ ﺧاﻣ لوډ ه د ﻟډ ﻟاﻳﻧ<br />
تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﺧ د ﻳﺎﺑ ود ،وﺑﺑ ﺳ م ځ ﺎﻳ ﻟ داه ﻧﺎ ﻳ<br />
ﺳو ﺗاﻳد د ﻟاﻣﺣ د ﻌﻓاﻣ ﻳﺎ ﻧﺣ ﺑ د . ﺗﺎﺳو ﺳ<br />
ﺗ ﻏ د خړا ﻟﺎﻣ د ﺎﻳ ﻧﺳر ﺧ د ﻐه ، ﺳﻣ ﻣ <br />
ﻟﺎﻧا ﺗ ﺻﺎﺧ ﻏد . ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧوﺧ ﻟ ﻳډ ،ﺷ لﻧو<br />
ﺎﻳ د رو ﻳډ ﻻ ﻧﺳ ﻟﻋ وا ﺎﻀﻗ ﺗ ، ﺗ<br />
ﻣار ﺳاﻳد<br />
. عﺎﻓد ﺳواﺗ ﻻ ﻧورﺎ هړوﺎﻧ ﻧا ﺧ د رﺳ ﻣا<br />
ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ﻳﺎ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻧورﻻ رﺎ هﺳ رﺳ ﻣا ﻟ<br />
ﻟاﻳﻧ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧوداه وﻧوړا ﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳوا نﺎهرﺎ ﻳﺎ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻣ د هرﺎﻟ ﺗ د ﻧورﺎﻌﻣ ﻏد د ﻐه . ﻟ ﻧ ﺗ ﻧورﺎﻌﻣ<br />
: د ﺧﺑ<br />
؛لزور وﻏ د رﺳ ﻣا د ه ﻧﻣ ﻧﻧﺎﻗ ﻟاﻳﻧ د<br />
ﻳﺎ د وا ﻣ ﻐه لرﺎ ﺧﻣ د هﺳ ﻟډ ﻳوﺳﻣ ﻳﺎ ﻟ<br />
مﺎ ﺗ ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﻳﺗ وا ﻳوﺗ ﻧاﻗ ﻐه ﺑ مﺎﻧ ﻳﺎﻀﻗ<br />
؛وړا<br />
286<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
وا ﻧﻧ ﻧﺣ د وو د هﺳ ﻐه ﺗ ل رﺎ هﺳ ﻟډ ﻟ ﻟ د وا د<br />
؛ﺷو ﺳﻣ ﺗﺎﺳ<br />
د ه ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د وا ﻧرﺎ ﻧورﺎ د ﺗﺎﻣﺧ ﻣا د<br />
؛لوړﺟ ورادا د هرﺎﻟ ﺗ د ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
؛لوﺑاﺑ ﻳاﺷ ﺳر سﻻ د ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ هرﺎﻟ ﻟ ﻗﺣ ﻟاﻳﻧ وا ﻧ<br />
وا ،ﻟ د وا ﺗ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧرﺎ دﺎﺳا د ﻌﺑﺎﻣ ﻣﺣ ﻐه د<br />
؛د ﺷ ﻧﺎ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻟډ ړو وﺑوژ د<br />
. ﻧﺎﺑ ودﻣ ﺎﻳ ﻧاﻗ ودﺟﻣ هﻧ ﻟ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻧﻣ ﻳﺎ د ﻧﺣ ﺑ د . هرﻏ ﺷ وا ﺑ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺑﻼﺑ رﺎ ﻏد ﻳﺎ ﻋ <br />
ﺷ او ﺗ ﺣ ﺗاﺳ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺧ د هﺳ ﺎﺗ ﻳډ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
د ﻧوداه ﻟ ﻧ د ﻟا . ړﺟ ﺗﺎﺳﺄﺗ وا ﺳﺎﺳ هرﺎ هرﺎﻟ رﺎ ﺧ د <br />
د ﺷ<br />
او م ، ړﺟ د ﻧ تﺎﺳﺄﺗ ﻧﺎ ﺧ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ ﺑ<br />
هرﺎﻟ ﺗاﺳ ﻣﻏا ﻳ د . ﺷ و ﺗ ه ﻳ د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳﺎ د ﻧﺣ ﺑ<br />
اﺧ ه اﺧ ﻳ ﻟ ﺗ د ﺣ وا رو ( ﺗﺎﺳﺄﺗ وا ﺳﺎﺳ)<br />
ﻧړﺟ ﺑ هود ﻏد<br />
. ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ باﺧ ﺧو ﻋ وا ﺷ ﺑاﺑ تﺎﻧﺎﻣا ﺳر سﻻ د ﺗ<br />
ﺳو ﻧﻻ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳﺎ ﻧﺣ ﺑ د هدﻣ ﺳورو د ﺎﻳ ﺧو د<br />
: ﺷ ﻟ ه د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺎﻳ<br />
ﻧﺳ ﺑ د<br />
؛ل نو ﺗﻻﺎﺣ وا ﻧﻌو رﻻ ﻟ ﺳو ﻳ د ګﻟﺎﻳد د o<br />
؛ل ﺑ ﺑﺗ ﻧوداه ورﻧ د هﺳ ﻧﺎ ﻟ اﺟا<br />
وا ﻣ د o<br />
: ړو فه د<br />
؛ﺷ لﻧو ﻣﻣ ﺟ د ﺗ ل رﺎ هﺳ ﺳ ﺎﻀﻗ ﻟ o<br />
؛ﺷو ﺳﻣ هﺳ ﺳو ﻳﺎﺟ ﻟ ﺗ ل رﺎ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ ﻳﺗ د o<br />
؛ هدز ﻟ د ه وﺗﺳ ﺟ ﻧا د<br />
ﺳوار ﺗﺑ د وﺗﺳ ﺟ ﻧا د ﺗ ﻟ ﺗ ل رﺎ هﺳ ﻟ ﻳﺎ ﻟ o<br />
. مﺎﻏدا ﺗﺑ ﻐه د ﻣ<br />
ﺧ د ﻌﻳ ؛ﺷ ﻟﻧﻣو رﺎ رﻻ هرﺎﻟ<br />
؛ ا سﺎﺳا هرﺎﻟ ﻳﻼ د ﺗ ل رﺎ هﺳ وو ﻟ o<br />
رﺳ ﻣا د هﺳ ﻳرﻣﺎﻣ ﺎ ﻳ ﻟ رﻻ ﻟ فﻼا ﻳ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
1<br />
؛ﻧرﺎ ﻧﻧﺎﻗ<br />
؛ﻧﻧ ﻳﻼ وا ﻳو ﺎر د<br />
؛لﻧ ﻧاهﺎﺷ<br />
د وا لﻟ وهاﺷ وا ودﺎﺳا د o<br />
. لوﺑاﺑ هرﻻ ﻟرو تدﺎﻬﺷ د هرﺎﻟ ﺎﻣ د o<br />
ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳﺎﻧﺣ ﺑ د و دﺟﻣ ن ﻳﻼ د وا ﻳو ﺎر د ﺗ<br />
لوډ ﻏد . ر سﻻ ﻟﺎﻌﻓ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د اﺧ وا ﺎﺷ ﻐه د <br />
هﺎﺳد د ترﻗ د و ﻳ ﺗ رو سﻻ ﺳو هﻳ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺣ<br />
ﺑ د ﻧﻧ<br />
ﻏد ﻟ ﻳﺷ لرﻏژ ﻳﻧ وﺷ ﺎﻳ وﺟ د د هﺑ ﺳ . ﻳاوو ﺎر ﻧاړو <br />
UNDP/<strong>DCAF</strong>, Democratizing Security in Transition States, UNDP, Bratislava, 2006<br />
: ﻌﻟﺎﻣ ﺎﻟ<br />
287<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
1<br />
-
. مﺎ ﻣﻟ هرﺎﻟ ﻣﺧ د ﺗﺎﺣﻼﺻا ﺳ ﺎﻀﻗ د وا ﻟ ،ځ د ﻧﻧ<br />
: ﺷ ﻻ ﺳﻣ ﻧوﻟ زرا ﻧﻻ ﻏد هﺳ ﻧﻧﺎرا ﻏد ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د ﺗ<br />
ﺻﺎﺧ <br />
؛ﺳﻣ ﻟ د ﻐه د هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ<br />
؛لﻧ وﻧﻏ ﻋﺎﺳا ﻣﺎﻋد هرﺎﻟ رﺎﺗ د رﺎ د ن د<br />
هدﺎﻋا د ﻗﺣ د ﻣا<br />
ﻟ ﻧو هړوﺎﻧ د هﺳ ﻐه ل رﺎ ﻧ د هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ<br />
؛ﺷ ﻟ ﻟ<br />
؛لﻧ ،ﺷ هرﻣ ﺗ ﺗ ﺑﺎ ﺧ ﻟ ﺎﻳ وا ﺷ لژو ﺎﻳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ورﻧ د<br />
ﻳ د هرﺎﻟ ﻧر د ﻐه د وا لوﺑاﺑ ﻳاﺷ د وﻟار د ﺗ ﻧﺎ ﻳﺷ ﺗﺎ ﻧوژ<br />
؛لوړﺟ ﺷ<br />
د ﻣﺗ ﻟ وا ﻣﺣ د ل ﺳﻣ ﺗ ﻧرﺎﺳ د ن ﻳ ﻐه د<br />
. ﻋ ﺗ ﻣ<br />
288<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻟوﻣ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د<br />
لاﻳﻧ د ه اﺧ د ﻟود»<br />
د لﺎ ٢٠٠١ هد ﻳﻧ هﻳ ﻐه ﻟوﻣ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د<br />
ﺗﺎﻳزروز وﻳا ﻟډ د وو ﻣ د ﻧد ﻟود ﻳ د ﺗ هﺷ حﻣ اﻟ « ن<br />
ﺗﺎﺳ د ،ﻧو ﻣ ﺗﺎﻳزروز د ﺗ و هﻧد ﻟ ﻟاﻳﻧ د ﻐه . ﻧو ﻣ<br />
ﺳورو وﺳر ﺗ ﺎ د ﺗﺎﻳزروز د وا ر سﻻ رﺎ ًﻼﻋ ﺧ ،ﻧو<br />
رﺎ تﺎﻣاﻗا<br />
ﺗﺎ ﻟوﻣ ﻟ<br />
هﺳﺗ د وﻧد ﺧ د ﻟود ﻳ . ﻧورﺎ ﻧوﺎﻏرﺎﺑ د<br />
د ناوﺎﺗ ﻟﺎﻣ وا ﻧﺎ د ﺗ وو ﻟو هﺎﺑ ﺗ و ﺧاﻣ ﻟ هﻧد ﻟ ﻟاﻳﻧ ،ﺷار<br />
ﻐه د ﺷ دوﻣ ﺗ ﻟﺎﺣ ﻐه ﺧا رﺎ روز وا ﻗ د . ﻧو ﻣ وﺳر<br />
1<br />
. د دﺟﻣ ﻧا ﻗ مﺎﻋ ﺎﻳ ﺗ ﻣﻗ ،ﻧژو ﻟو<br />
ﻟ ﻟاﻳﻧ هﺷ ناﻋ ﻐه ﻟ ﺳورو ﺣ ﺧاﻣ ﺑ د هرﺎﻟ ﻣ د ﻧژو ﻟو<br />
د<br />
ﻟ ﻟوﻣ ﺗﺎﺳ د اﻳ ار ﺧو ﻐه ﻟ . ﻏار ﺗﺎ ﻣ ﻳروﺎﻧ لوډ ﻏد د اﻧور<br />
ﻣﺎﻧ ﺗ داز ﺧا د لﺎ ٢٠٠ د ﻣ ﻣﻋ د ﻣ وﻣ د وا د ﺧﺑ ﺗﻼﻣ خا ﻳ<br />
. هﺷو رﺎﺳ ټر<br />
ﺗﺎﻳزروز ﺳ د ﺧ ﻳﺎﺑ ﻟود ﻣﻟ . د ﺧﺑ ﻧووا رد ﻟ ﻋ د ﻟوﻣ ﺗﺎﺳ د<br />
د ﻧﺎﺑ ﺷ ﺗﺎﻳزروز وا ﺷ ﺟﺎﻋ رﺎ د ﻟ ﻟود هود . ﻧو ﻣ ﻧژو ﻟو وا<br />
ﻟﺳرو ﺗ ﺎ ﻧ وا هﺟ ﻳرد وا<br />
. ر سﻻ ﻋ هد هﻧد ﻟ ﻟاﻳﻧ<br />
. ﻏ ﻟوړا مﺎ د ﺗ او نﻧﺎﻗ د وا ﻟاﻋ د ﻧوﺎﻏرﺎﺑ ،ﺷ<br />
د ﻧرﺎ د ﻐه . ﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ﻧﻣ د وا ﻣ د<br />
هﺳ ﻟ ﺑوﺑ د ﻧﺎرو د وا هرﺎﻟ د ګﻟﺎﻳد د هﺳ رﺳ ﻣا ﻟ ،ﺎﺧا د ﻓ<br />
وا وﻧد ﺧ د رﺳ ﻣا رﻻ ﻟ ﻧﺎرو د . ﺷ ﻻﻧ ﻣ وا ناوﺎﺗ د ﺗ وو ﻟو<br />
. ا ﺎﺗﺧ ه ﻧﻟوﻣ<br />
1 - Holt, Victoria and Tobias C. Berkman, The Impossible Mondate? Military Preparedness, the Responsibilty to<br />
Protect and Modern Peace Operations, Victoria Washington, D.C. 2006, p.2.
ﺗﺎﺳ<br />
د ﻧوژ د وو ﻟو هﺎﺑ د ﻳﺎﺑ ﻟډ ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د ،ﺷ ا ﺎﺗړا ﺗ ﺧاﻣ <br />
هر ﻳﺎﺑ ﻐه ﺧو ﻋ . ﺑﻟو ﻧ لﺎﻌﻓ ﺧﻣ ﻟﻟﺎﻌﻓ د ﻟ ﻟاﻳﻧ د هرﺎﻟ<br />
ﺧ د ،ﺷ ر سﻻ ،ﺧاﻣ ﻟ ﻟاﻳﻧ د ﺎﻳ رﺎو هﺳ ﺎﺗ<br />
وا ﻧﺣ ﺑ<br />
د تﺎﻋ ﻐه د ﺎﻳ وا هد ﺧﺑ ﻓ ﻳړا ﻟ هرﺎﻟ ﻟ هﺳﺗ د ﻳرﻣﺎﻣ<br />
هد هرﻏ ﺎﺧ ﺗﺎﺳ ﻣﻏا د ﻧﺣ ﺑ د . ﻧ د ﺑاﺑ هﺳ ﻧرﺎﻌﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ ﺑ<br />
ﺑﻼﺑ د . ﺷ ا ﻳړا رﺎ ﻳﺎ ﻣﺗ ﻟډ د ﻧﺣ ﺑ د وا ﻧا ﺗﺎﺳ ﻟﺳ د<br />
هﺳ ﻧﻧ ﻟ ﻧﻳرﻣﺎﻣ لوډ اد ﻳﺎ ﻣا ﻟ ﺣ هړوﺎﻧ د ﺧو ﻋ وا ﻧور ﻟاﻳﻧ<br />
ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د وا ﻧ هﺎﻣ د د اد مﻗ ﻬﻣ ﻳ هرﻻ د . ﺷ ﻣﺎﻣ<br />
. ﺷ ړﺟ يﻧﻏ ﻣ هرﺎﻟ ﻧﺑ د ﺳ<br />
د ﺎﺑ ،ﺷ لرﻏژو ﻳروﺎﻧ ﻟ ﻧژو ﻟو ﺎﻳ ﺗ ﻣﻗ د ﻟود ﻳ ﻐه ﻟ ﺳورو<br />
د ﻟاﻋ ﻳﺎﺟ ﺗاﻳد د هدﻣ هدږوا ل هدﺎﻋا ﺗﺑ ﻟاﻋ د . هرود ﻧوﺎﻏرﺎﺑ<br />
هﺳ ﻣرد ﻟ وا ﺣور د ﺧو ﻋ وا ﻟ ها ارﺧ هرﺎﻟ وﻳدﻟ د رﻟ ﺳ<br />
د . ﻟﻟ ﺎﺗړا هﺳ نﻟﺑ ﻟ ﻟاو ﻣﺣ د وا ﺷ ﻟ ﺳورو ﺗ م ، ﺳﻣ<br />
ﻟ هدﺎﻋا ﺗﺑ د ﻟاﻋ د رﻻ ﻟ ﻟ رﺎ د ﺳ ﺗﻼﻣ د ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ﻧﻣ<br />
م ،و ﻌﺟاﻣ ﺗ ﻓ هرﺎﻟ ﺑ تﺎﻳز د ﻧﺎﺑ عﻣ د . ﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ هرﺎﻟ<br />
. د ﺷ ﺑ ﻧﺎﺑ ورود ﺳورو وا نﺎﻳﺟ ﺗﺎﻳز روز د ،ﻣ د ﺗﺎﻳزروز د <br />
ټﺎ – ١١<br />
ﻋ ﻟ ﻧﻣ د ه ﻟوﻣ د هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د<br />
ﺷ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻟوﻣ د ﺗﺎﺳ د<br />
ﻳډ هرﺎﻟ رﻣ ﻏد د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻣ ﺣ د ﻟوﻣ د ﺗﺎﺳ د<br />
ﺳ لﺎ ٢٠٠٧ د . ه هرﺎﻟ ﺗ د رﻣ ﻏد د ﻐه سوا . د ه ﺗﺎﻳز<br />
هرﺎﻟ ﻟﺎ ﻟاﻳﻧ د (The World Fedralist Movment) رﻏ لﺎ لارﻓ ﻧ د <br />
ﻟ ﻧﻣ<br />
د (R2P) ﺎﻳ (Responsibility to Protect) هرﺎﻟ ﻟوﻣ د ﺗﺎﺳ د ،د تﻧا ﻳ<br />
د ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
د ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ د ﻧ ﻏد . ه هړﺟ ﺷ ﻟاﻳﻧ هﻳ<br />
(International Crisis ﻟډ لاﻳﻧ د ،(<br />
Human Rights Watch)<br />
ﻧرﺎ د ﻧﺣ ﺑ<br />
د اد فه وا ﺗﻼﻣ ﻳاﺧ ﻟ ﻟډ د ﻟاو ﻟاﻳﻧ<br />
وا Oxfam International،Group)<br />
هړﺟ ﺷ ﻟاﻳﻧ ﻳ هﺳ وزﺎﺳا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د بﺟ وا لﺎﺷ د د ﺗ<br />
ﻧﺑ ﻣ د د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د ﻧ ﻟ ر ﺳوا ﺗ ﺷ ﻏد . <br />
اد وا تﺎﻳز وﺎه ه ﻟوﻣ<br />
د ﺗﺎﺳ د -١<br />
: ﺳرو ﺗ ﻧﻓه ﻏد ﺗ ړﺟ<br />
د هﺳ ﻟوﻣ د ﺗﺎﺳ د - ٢ ،ﺷ ﻋ ﺳ ﻧوﻟ هﺷ هﻳ ﻧ وﺎه ﻏد <br />
ﻣﺣﻏ ﻟ – ٣ ،رﺎ رﻻ ﺎﺗړوﺎ د ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻟاﻳﻧ وا وﻳا ﺳ د هرﺎﻟ ﺳﻣ<br />
د هﺳ ﻟډ ه ﻳ ﻟ هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د ﺷ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻳ د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. ل ﺣ رﺎﻣ د ،ﻟ ﺎﻟاﻟ و ﺎ ﻳ<br />
http://responsibilitytoprotect.org/<br />
289
290<br />
فﻼا ﻧﻣ د رﻓراد د<br />
ﻟﺳ د هرﺎﻟ ﺧ د ﻳ رﻓراد وا ﺷ ﺳﺄﺗ لﺎ ٢٠٠ فﻼا ﻧﻣ د رﻓراد د<br />
دﺎﺗا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺑ وا ﻧﺣ ﺑ ،ﻳﺧ ١٨٠ ﺳﺎ<br />
د د سوا اد . ﻏ ﻣا وا<br />
ﻟو رﻓراد ﺗ ، ﻏ هرﺎﻟ ﺧاﻣ ﻟاﻳﻧ<br />
د رﻓ راد ﺷ لﺑ ﻧﺎﺑ<br />
د ؤ لﻟ ﻧﺗرﺎﺳ نﻣ ﻳ ﺳﺎ د د ﻧﻧ فﻼا ﻏد د . رو ﺗﺎﺧ ﺗ ﻧژو<br />
ﻳ د رﻓراد ﺗ ﻏو<br />
ر رﻬﺟ ﻟ ﺧو ﻐه د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ د ﺎﻳﻣا<br />
د ﺗ ؤ ﺟﻣ ﺗ ﻣﺣ د ماﻗا ﺑ هرﻻ د . و ﺗﻼﻣ ﺧاﻣ ﻟاﻳﻧ<br />
د رﻓراد د روﻓ لﺎ ٢٠٠٨ د . ﺧاو رﺎ ذﻧ ﺧ ﻟ ﻧﺎﺑ ﻣﺣ نادﺳ<br />
ﻐه هﺧ ﻣﻼﻋا هﻳ ه هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﻧ ﻟ عﺎﻓد د ﻧﺣ د فﻼا ﻧﻣ<br />
ورﻧ ور هﺑﺳ رﺎﻓ ﺷ د ﻧﺎﺑ ﻣﺣ نادﺳ د هو ﻏ ﻳ <br />
ﻏد . ﺷو ﺳﻣ هﺳ ﻟﺳر ﺗ ﺎ ﻧژو ﻟو د نادﺳ ﺗ ر سﻻ ﻳﺎﺑ ﺗﺎﻣاﻗا<br />
هرﻻ ﺷرد ﺑﻟ ﻟاﻳﻧ د ﻟوا د فﻼا ﻧﻣ د رﻓراد د زار<br />
ﻟ ﻳﺗ د ﻧﻧﻼﻋا د ﺗاﻧ ﻳﺎﻳﻣا وا ﻳﺎﻳﻓا ،ﻳﺎﺳ ،ﻳﺎورا ﻣ ،ﺷ ﻟاو<br />
رﺎﻌﺷ ﻬﻣ ﻧﻧﻼﻋا ﻏد د . هو هدﺎﺳا ﻧوړا مﺎ ﻣﺎﻋ د ﺗ ﻟﺎ<br />
ﻧﺣ ﺑ د د رﻻ<br />
وړﻏو هد ﺑﻟ ورﻧ ﻐه ﻻ ﻧ ،<br />
بﺗ ﺑر ﻳ ﺑﻟ ﻐه»<br />
: ؤ اد<br />
« . رﻓراد <br />
http://www.savedarfur.org/<br />
ﻟاﻳدﻧ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ<br />
<br />
ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د هﻧو هﺳ ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ﻧﻣ د ﻳﺎ<br />
وو مﺎﻋ د وا ل ﻧاړو ﺗ ﻳ د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ ﻐه د ﺷ ﻼﺧا هﻧد<br />
ﺑ د . د ﻟﺳر ﺗﺳ اﻟ رﺳ ﻣا ﺎ ﻳ ﺎﻳ داه ﻳ د لد رﺎﺧا<br />
ﻻ د نﺎ<br />
اﻳ وا ﻟ ﻳړا دﻧ ﻟ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ د ًﻻﻌﻣ ﻟﺎﻌﻓ ﻧﺣ<br />
ﻧوﻏﺳ د . ﺑاﺑ ټر ﺟرد ﻣﻟ ﻟاﺣ ﻧﺗدﺎﻬﺷ د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻧوﻏﺳ د ﺷ<br />
ﻳد وا د ﻟ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ هد اد ﻬﻣ ﺗﻻﺎﺣ وا هرﺎﻟ ﻟار د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ه<br />
ﻏد . ﺷ ﻟار وا وﺎﻧرد<br />
ﺗ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻐه ﻧ ،ﺷو ﻣ هﺳ ترﺎﻬﻣ<br />
1<br />
: ﺷ لﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ هرﺎﻟ ﻣ ﻳ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻻ<br />
لﻧ ﻧاهﺎﺷ د<br />
. ﺳوا لﺎﻌﻓ ﻳﺎﺑ و ﻣ هﺳ ﺎ ﻟ هړا د <br />
مﻧ ﻟﺎﺳر ﻏد د : د ﺷ ړﺟ ﺑ ﻟﺎﺳر ﻣ ﻳ د ﻓد د رﺎ ﻟﺎﻋ د ﻧﻣ وﻣ د هرﺎﻟ ﻧﺧ ﺑ د ﻳﻟ ﻏد -<br />
ﻣ ﺑ ﻟﺎﺳر ﻏد د Training Manual Rights Monitoring, United Nations, New York and Geneva, 2001. : د<br />
http://<br />
www.<br />
unhchr.<br />
ch/<br />
pdf/<br />
train7_a.<br />
pdf : ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻏد<br />
•<br />
1
. وو ﻓد ﺧ ﻟ هرﺎﻟ ﻣ د ﺷ ﺗ د<br />
. رو<br />
ﻣ ﺗ ﺎه هرﺎﻟ ﻟرو تدﺎﻬﺷ د<br />
291<br />
•<br />
•<br />
ﺗﺎﺳ ﻧاهﺎﺷ د<br />
ﻏ فﻼﺧ ﻧاهﺎﺷ د ﺳرو ﺗ ﻓاﻣ د هﺳ ﻣﺣ ﻟ و ﻣ <br />
. ﻧ ر سﻻ ﻋ ﻧﺧا<br />
. و ﻟ ﻳډ ﻗاﻣ ﻣﺣ ه ﺎو ﺎ ﻳ<br />
د <br />
ﻣ هرﺎﺷا ًﺎﻳﺻ ﺗ ﻧو ﻐه ه ﻣ هﺳ هﺎﺷ ﻳ ﻟ <br />
. و ﺷ اﻟ ﺑ<br />
. ﺷ لﻧو ﻧﻻ سﻻ ﻳﺎﺑ هﺎﺷ د و ﺗﺎﻣاﻗا ﻣا ﻐه د<br />
. ﻻ ﻧ ﻧﺎ ﻧﻣ د ﻐه د ﺳﺎﺗ ﻧﺎور ﺗ هﺎﺷ ه اد<br />
د ﻧاهﺎﺷ ﻋ د ﺳود ؛ﺗﺎﺳو ﺎ ﻧﺧ ﻳ ﺗ دﺎﺳا وا هاﺷ ﻏار ﺗ سﻻ ل<br />
. ﺗﺗ سﺎﺳا وﺷ د ﺑ ،ﻧ سﺎﺳا مﻧ<br />
د د ﺳﻻﺗ ډاډ ،و هډډ ﺛ ﻟ وﺎﻳو د ﻧاهﺎﺷ د وﻳو ﺎﻳ ﻓ <br />
. ﻧ ﺑﺑ ﺗ ﻳد ﻳه ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻣ هﺳ ﻧاهﺎﺷ ﻟ<br />
. ﻧﺎور ﺗ ﻐه ﻟوﻣ وا هﻧد ﺧ<br />
ﺗﺎ ظﻣ هﺳ ﺳﺎﺗ ﻟ رو ﻳ اد ﺎﻳ د تﺎﻣﻌﻣ ﻐه رو ډاډ ﺗ هﺎﺷ<br />
. نﺎﺑ ﺗرو ﻟاﻧ ﺗﺎﺳ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د وا <br />
د ﺑ دﺎﻋا د ﻧﺎﺑ ﺑ ﻳ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻏد ﻟ وا ﺧاو هزﺎﺟا هرﺎﻟ ﻟ د ﻣ د<br />
. و هدﺎﺳا ﺳ هﺳ ﻓاﻣ د هﺎﺷ<br />
. و ﺧ ﺧ<br />
ﻧ ﻣ رو هزﺎﺟا ﺳ ﻣﻟ <br />
. ﻧو ﻣ ﻟ توﺎﻀﻗ ﺧړاﻳ د<br />
ﻐه ﺳﺎﺗ ه وا هرﺎ ﺎﻟاﻟ هﺳ ﻧوژ ﻟ هﺎﺷ د ﺗ ﺷ ﻳ د<br />
. ﻟ وﺎﻧرد ﺗ<br />
ﻐه ،ﻟو ﻏز، نﺎﺑ ﺧ ﺧ ﺧ ﻏ ﻧ هﺎﺷ <br />
. و ﺧ ﻧﺎﺑ ﺎﻣ<br />
ﺳﺎﺣ ﻧو هړز ﻳﺎ<br />
. نﺎﺑ هﺳ ﺟ ړو وه د ﺧ<br />
. ړاﻏ ﺳﺎﺗ ﻣ ﺧ ﺧ ،و ﻣ ﻣ د<br />
ﻧ هرﺎ تﺎﺳ وا تﺎﺣ ﺳاد نﺎ ﻟ ﺧو د و طﺎﺣا<br />
. ړاﻏ<br />
ل ﺳﺎﺗ ﻧ ه هﺎﺷ <br />
. ﻧو ﺷادﺎﻳ هﺳ نﺎ ه ﻳه د ﺗﻣ د مﺟ د زار ﻏد وا ﻳه د هﺎﺷ ﻋ د<br />
. و ﻼﻣا مﻧ ه د ړاﻏو ًﺎﺷ ﻐه ﻟ ،ﻟو داﺳ هﺎﺷ <br />
. ﻟو ﻧ هﺳ نﺎ ترﺻ نﺎﻣا د – ﻧﺎور ﺎ د وا ﻳرﺎﺗ د<br />
لﺎﺣ ﻟﻟ ﺳ د ﺧ ﻧاهﺎﺷ د ﻳﺷ ارو ټر ﺎﻳ و<br />
لو هود<br />
.<br />
د ﻟﻳروا ه ود وا د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ﻟ ﻳ ﺳاد رﻧ ﺎﻳ و ﻧاهﺎﺷ ﻟ ﺎ ﻣ د<br />
ﺗ ﺳﺎﺗ ړاﻏ ﻟ تﺎﻣﻌﻣ رﻧ ﺎﻳ ﻳﻏو ړاﻏ د وا ﺷ و ﻧ ﻳ<br />
. ﻳاوو<br />
. و ﻣزﻻ ﻳﺎﻌﻣ ﻳﺎﻏور ًﻼﻣ ،و ﺧ هﺳ رو ه مﺎ ﻧﺗار د<br />
ﺧو هرﺎﻟ ﻧﻟ ﻧ ﻳ د ًﻼﻣ ؛ ا هرﺎ هرﻻ هﻳ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻳړا د<br />
. ﺎو<br />
ﺗ ﺳﺎﺗ ﻐه وا د ﻓاﻣ هﺎﺷ هﺳ ﻣ ﺷ ﻟ و ﻳﺗ ﺧ د د<br />
ﺧ ه لوډ د ﺧا رﺎ د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻟ ﺣ هﺎﺷ)<br />
د ه ﻐه ،د<br />
ﻳو<br />
(. ړاﻏ ﻳ د ﺷ لﺎﻌﺳا ﻳﺎﺑ تﺎﻣﻌﻣ ﻐه . لﺑ ﻧ<br />
ﺳوار ﻳو وا ورﻧ وا ﻣ د ﻗ ﺳ ﻳ د<br />
. ټر ﺑ ﻳ ﻣ د ﺳﻻﺳ<br />
هﺳ د هد اد ﻳ رﻻ ، مﻌﻣ ﻟار وﺧ د ﻣ ﻟﺳر ﺗﺳ د<br />
. ﺷ ﻏو ﻧ هﺎﺷ ﻧوﻟ واﺗ ﻧ ﻳ د<br />
د د ﻟ ﻧ ،د ﺷ ﺎﻟ ﺣور ﻟ ا نﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻟو دﺎﻳ <br />
. ﻟ ﻧ ﻗد ﻐه ﺧو ﻳډ ه ﻟ د نﺎﻣز وا ﺧو<br />
،وﻏ ﻧر د ﻼﻣ)<br />
ﻳﺗ اﻟ ﻧﺎ ﺳﺎﻣ ورﻧ<br />
د تﺎﻣﻌﻣ ﺷ ا لار<br />
.( ﻧر ﻣﺎﻋ ،ﻧﺎهرﺎ اﺧ ،ﻧاهﺎﺷ ﻋ ورﻧ ،ﻳﻧوﺎ ،وﻣ<br />
وا د ړو ﺗ د ﺧﺑ ﺳود ﺎﻳ د د ﻧﺣ ﺎﻳ ﺣ ﺑ م رو<br />
؟ﻟو وا هد ﺷ ﻧوﻏﺳ ﺗ مﻌﻣ قﺣ ﻐه<br />
. ﺳﻻﺗ تﺎﻣﻌﻣ اورﺎ مزﻻ وا ﻧوړا ﻟ<br />
ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻣ د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ ﻣﻋ <br />
ه ﺗ ﻧﺣ ﺑ ﻧﺳ د ﻟ ها ارﺧ ه اد ﺧ . ﻧﻣﺎ ﻧﺎ ه <br />
ﻗﺣ ﻐه د ﻟ ﺣ ه ﻐه ﺗ ﻧﺎﻧﺎﻧا د وا ﻋﺎﺗا<br />
د ﻟ د . ﺷو ﻧﻣﺎ ﻳﺳ ﻋ<br />
ﻧﺧ ﺗ ﻣﻏا ﻧﺣ ﺑ ﺑﻣ د . د رﻧ و ﺧﺑ <br />
. و ﻧﻣﺎ ﻧﺎ ه ﺗﺎﺳ ﻧﺣ د ﺧ ﻣ د ﻐه رﺎﻧا ،ﺷ ﺗﺎﺳو<br />
ﻧﺣ ﺑ د ﻧد ﻧا ﻟاﺳو د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺣ ﺑ د <br />
، ا هرﻻ ﺣ د هرﺎﻟ بﺗﺑ سﻻ د ﻧﺎﺑ ﻐه وا ﻧوﻏﺳ ﺗﺎﺳ<br />
ﺧا مﺎ ﻬﻣ ﻳ رﻟ وﺎﻧرد تﺎﻳز د ﻧﺣ ﺑ د اﻳ ﻧ هﺳ رﺎ د ﻟ ﻐه ﺣ<br />
. د ﺷ ه ﻧوﺧ ﻧاړو<br />
ه د ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺑ<br />
292<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
لﻧ ﻳړا هﺳ رﺳ ﻣا<br />
ﻳﻧا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ل ګﻟﺎﻳد ﻳ د هﺳ رﺳ ﻣا ﻟ<br />
ﻐه ﺎﻳ ناﻣ ﻧﺣ ﺑ د ﺧ اا : ﻏ ﻧﻣﺎ د ﺗ ﻧﺳﺎﺣ ﻟ ﻳ ﻧاړو<br />
ﻟ ﺎﻳ وا ځ . د ﻟﺳر ﺗﺳ اﻟ رﺳ ﻣا د د نﺎﻧﺎﺑﻗ ﻳﺗ ﻐه<br />
د ﻏ ﻧر د<br />
ﻳﺎﺟ ﻧ ﻟ ﻳﻧا ،ﻟ رﺎ وا ﺳ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣد ﻧﺣ ﺑ د <br />
. ﺷ لﻧﻣو بﺗﺑ سﻻ ﻐه ﻳﺎﺑ ﺧ ،د ﺎ ﻳﻧا لوډ ﻏد . ﺷ نرﺗ ﻐه ﻧﺎﺑ مﺟ<br />
:<br />
ﺷ ګﻟﺎﻳد ﻧ ﻧورﻻ ﻧﻻ<br />
ﻏد<br />
•
د هﺳ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣﺣ د ﻐه ړاﻏو ﺳﻣ وﻏ<br />
ﻧا د رﺳ ﻣا د<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺣ ﺑ د . و رﺎ ﺗ ﺳ ﺑار ﻳ د وړﺟ ﺧﺑ رﺳ ﻣا<br />
ﻣا نﺎ ﻏد . و ﺑﻣ ﻧا ځ<br />
د ﺎﻳ ﻟ د ﺷ ا ﻏ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻧﺧړا وړاود د وا و ﻣﺧ هرﺎﻟ د ګﻟﺎﻳد د ﺷ ﻻ<br />
وا ﻟ رﺎﻋا ﺗ رﺳ<br />
. ﻧا هزاورد هرﺎﻟ ﺳﺎﻧ د ﻧاړو ﻣ<br />
د هﺳ<br />
رﺳ ﻣا د ﺧ ،و هدﺎﺳا ﻧﺳﺎﺗ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ د<br />
ﺗﻻﺎﺣ <br />
. ﻣ ﺗ ﻐه تﺎﻳز ﻳډ ﺧﻣ ﻟدﻟرد اﺟا د ﻟﺎﻬﻣدږوا ﻳ<br />
ﺳﻣ هرﺎﻟ د ګﻟﺎﻳد د هﺳ رﺳ ﻣا ﻟ ﺷ لﻧﻣ ﻧو ﻟ ﺎﻳ نﺎ ﻧا <br />
ﻧ ﻣ هرﺎﻟ د ګﻟﺎﻳد ﺳاد ﻳ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ،و<br />
داه ﺳﺎﺳ ﺧﻣ دﻣ دږوا ﻳ د د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻏد ﻣ رﺎﻧا ﺧ . ﺑﻟ<br />
. ﺷ ﺗﺎ<br />
ل رﺎ فﻼا<br />
هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﻧ ﻟ ﻟ<br />
ﻧﻣ ﻳﺎ د<br />
رﺎ<br />
هﺳ ﺑﻳ ﻟډ هد هرﻏ ، حﻣ عﻣ ﻣﺎﻌﺗ د هﺳ رﺳ ﻣا د <br />
ﻧورﺎ ﻧ هود د وا ﺷو ﺑ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ د ماﻗا ﻣ ﻳ . و<br />
. ﺳﻣ ﻣ<br />
رﺳ ﻣا ﺳﺎﺗ . ﺗ تﺎﻋﻣ ﻬﻣ ﻳ اﻳ هرﺎﻟ ﺑ ﻧﻣﻟ د<br />
د . و ﺳ ﻳډ هرﺎﻟ<br />
ﻟﺑ ﻣ د ﺑ د ﺑ اد ، هﺳ ﻌو ﻟ ﻧﺣ ﺑ د <br />
ﻟ د ﻟﺎ د ﺎﻳ ﻣدﺎا د هد اد هرﻻ ﺳﺎﻣ وا هﻳډ هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د ټﺎ د ﺗﺎﻋﻣ<br />
،ﺗ ﺑ د . ا ﻟاﻧﺳ ﻳړا -ﻣ<br />
ﻧ و ﺑ ه د ﻏ<br />
ﺗ دو ﻧ هد هرﻏ ﺑ<br />
ﻧﺎﺑ ﻧﻳرﻣﺎﻣ وا ﻧ د ﻟ د ﺎﻳ وا ﻧا ﻟاﺳو د<br />
ﻣا د د اد ﻬﻣ ترﺻ ه . ﺷ ﺑ ﻧﺎﺑ ﻧوﻏﺳ ﻧا ﺳﻻﺳ<br />
ﺷ لوړاو مﺎ ﺳ ﻣﻟ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﻐه هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د ءﺎﻀﻓ دﺎﻋا د هﺳ رﺳ<br />
. سﺎﺣا ﻳﺎﺳه د ﻐه<br />
هﺳ ﻧاﻣ ﻟ ﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
ﻧﻣ د ﻧﺣ ﺑ د وا رﺳ<br />
ﻣا ﻟ هرﺎﻟ ماود د ګﻟﺎﻳد د<br />
ﺎﻳ ﻟﺎ رﺳ ﻣا ﻧوړا د ﻻ ﻧ ګﻟﺎﻳدﻳ اﻳ . لوړﺟ ﻟډ رﺎ يﻳ د<br />
ﻧﺧړا وړاود د ﺗ و رﺎ ﻧ ﻳﺎ وا ﻏ ﺧو د اد . رو نﻟﺑ ﺗ رﻼﻧ<br />
د ( ﻳاد ﻳ د ﺎﻳ ﻟډ رﺎ ﻳ د)<br />
لوړﺟ مﻧﺎﻣ ﻳ د . ﺷ هړﺟ ﺎﻀﻓ دﺎﻋا د ﻣﺗ<br />
د هرﺎ هد هرﻻ هﻳ ﻐه و هﻧﻏ هﺳ لوډ ﻣ هﺑﺳ ﺗﻻﺎﺣ راا<br />
. ﻧﻣﺎ ﺟ ه ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا<br />
د . د رﺎ ﻳ ﻬﺑ ﻧ ﺳر د ﻣﺣ د لو ﻣ ځ د . ﻧرﺎ ﻣ رﺳ ﻣا د<br />
ځ اد ﻐه ،ﺷار ﺗ سﻻ دﺎﻋا وو مﺎﻋ د هد ﻣزﻻ هرﺎﻟ ﻟړوار ﺗ سﻻ د لو ﻣ<br />
ﻧ ﺧو ﻳړا ﻏد . ﺳ هﺳ ﻐه وا ﻟ وﺎﻧرد ﺗ وه ﻟ د ﻟ وا<br />
ﺗ ﻣار د دﺎﻋا د ﺳ ﻣ ﻳ د هرﺎﻟ<br />
بﻟﺎﻳﺑ د ه د ﻧرﺎ ﻣ د . ﺷ ا <br />
: ﺷ ﻻﻧ مﺎ رﺎ رﻻ ﻧﻻ ﻏد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺧﻣ ﻟ<br />
بﺎﻧ ﻧزور د لﺳ ﻟ وا د ﺗ ل رﺎ ه هﺳ ﻟ وا ځ ﻟ<br />
؛ﺷ ا ﺧاد تﺎﻣﻌﻣ وا لﺻا ﻧﺣ ﺑ د<br />
293<br />
•
نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻐه لوړﺟ ﻧﻣﻧﺎﻣ د ﻧد رﺳ<br />
ﻣا د<br />
ﻧﺣ د ﺳﻣ ﺧﺑ د اد . و ﻣﺎﺷ ﺗ وﻏد تﺄه ﺗرﻣ د ﻏ<br />
د ﻣﺗ ﻧورﺳ ﺻﺧ وا ﻣﺎﻋ د د هﺑﺳ وا ﻓ ﻟډ هه ه <br />
؛ ﺳﻣ ه ﻟ ﺗ ﻣار دﺎﻋا خا<br />
ﻳ د هﺳ رﺳ ﻣا ﻟ ﺷ ﻻ ﺷ ﻟ ﺳﻣ د ﺧ ﻐه د ﻟ <br />
د دﺎﻋا د ﻣﺗ ﻧﺗرازو د رﺳ ﻣا د وا وﻏ د ﻟ د اد . و رﺎ ﺗ ﺑار<br />
؛ ﺳ و ﺗ ﻣار<br />
ﻬﻣ ﻳ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا . ﺳﺎﺑو رﺎﻳز رﻟ ﻟﻟﺑ د ﻳرد د رﺳ ﻣا د<br />
د . هد ﺗﺎﺳ ﻟود ﺎﻳ ﻣﺣ د اﻳ فه د لﻟﺑ رﻣ ﻳ ﻐه د ړﺟ<br />
ﻳرد ﻳ لوډ ﻏد لﺎﺣ ﺳاد . و فه ﺻا ﻳﺎﺑ ﺗﺎﺳ وو مﺎﻋ<br />
ﻻ ﻟډ ﻧﺣ<br />
ﺑ د . هد ﺎﺗړا ﺗ ﻧزور دﻣ دږوا ﻳ د وا ﺧو ﺳوار نﻟﺑ<br />
ﻏد ﻧ هرﺎ وا ﺧاو هﻧو ﺳو د ﺗ ﻧﻬﺑ ﻳ د ﺷ<br />
. ﺷ ا ﺧد ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د ﺗﺎﺳ وو مﺎﻋ د ﻌﻳ ﻧ ﻧ<br />
294<br />
ﻧﺣ ﺑ د ﻟ د<br />
ﺑ د هد اد هرﻻ ﻋ هﻳ<br />
ﺧاﻣ د ﺗﺎﻋﻣ ﻧﺣ ﺑ د رﺳ ﻣا <br />
ﺳاد ﻳ د . ر سﻻ ه ﻌو د ﻧﺣ ﺑ د ﻟ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺣ<br />
د»<br />
د اﻟ ماو ﻣﻧ « ﻧﺣ ﺑ وا ﻟ د ٢٠٠٠ - ١٩٩٧»<br />
د ارﺷ د ﺎورا د هرﺎﻟ ماﻗا<br />
د . هﻳﺷ ﻧاړو ﻧورﻻ ﻣ ﻳ ﻣﺎﻧ<br />
« ﻟډ رﺎ ﺗرﻣ ﻳ د ه ﻧﺣ د ﻟ<br />
ﻟ ﻟ ﺗاﻳد ﻳ »<br />
ﻧﺎﺑ ﻧرﻻ ﻏد ﺷ ﺳ د د رﺎ ﻏد ﻟډ رﺎ<br />
ﺳﺎﺳا ٧ ﻧورﻻ ﻏد . ﺷ لد مﻧ « ؟د ﺗا ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ﺳﺎﺳ ﺎﻳ – هﻧد<br />
،ړﺟ ،ﻧد ﻟ ﺗﺎﻋ ،ﻣ ،ﻧزور ،ﺑﻣ ،ﻧزرا ﺑ : ﺷ ﻧﻣﺎ ﺗ <br />
ﺧړاه ﻳ ﻧورﻻ د هرﺎﻟ ﻧورﺎﻌﻣ د ﻧوزرا د وا د ﻐه د هﺑﺳ . لرو بﺎﺣ<br />
. ﻧاړو ﺳﻬﻓ<br />
ﻐه د هرﺎﻟ ﺗﺎﺳﺄﺗ د ﻐه د وا ﻧاراﻣ ﻟ د ﺳ ﻣﻟ ﻧورﻻ ﻏد ه <br />
د ﻟو ﻟ ﻧ دﺟو ﻟد ه ،هﺷ ﻧاړو هرﺎﻟ د ﺗ دﺎﻧا ﺗﺗاﺟا ﻧﺣ ﺑ د<br />
. ﻧو هدﺎﺳا هرﺎﻟ اﺧ ﻳ د ﻧورﻻ ﻏد ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻳ د ﻧﺎه<br />
رﺎ اﺧ د وا ﻟ د ﻌﻳ ﺗ ﻳا ﻟډ لوډ ﻏد هد هرﻏ ﺗﻻﺎﺣ<br />
ﺗ ﻣژ د ﺗ ه ﻼﺟ ﺑ ﺗ ﻳ ﺎﻳ وا رﺎ ر ﻳ د ه رﺎ اد . ﺳرو ﺗﺳ اﻟ ﻟډ<br />
ترﺻه . ﺷ هﺳﺗ ، ﺑ ﺗ ﻧوﻏر ﺑ ﻧﺎﺑ ﻧوﻧﻣ هﺳ ﻧﻟ مﺎ <br />
ﻧ ﻧﺣ ﺑ د ﻧ و ﺳ رﺎﺳ ﻟﺎ ﻋﻐه د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﻣ ﻏد<br />
. ﺷ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻟ<br />
: ﺧﺑ ﻣﻟ ﺟﻟودﻣ د ًﺎﺻﺧ ،ﺷ جرد ﺧﺑ هﻳ ﻧورﻻ ﻏد د ټﺎ – ١١<br />
،ﺷ ﻟﻧ ﻧو مﺎ هﺳ باﻳ ﻳﺎﺑ ﺧﺑ ﻏد هد ړو ﻧودﺎﻳ د ﺧ . ﻧزرا ﺑ<br />
ﺎ ﻧﻧا ﻏد ﺗ هﺑ ﻧورﻻ ﻏد . ﺗ ﻧﺑ د ﺑ ﻳ د ﺧﺑ ﻟ ﺑ<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ<br />
http://www.coe.int/T/E/Human_rights/policedemosoc_eng.pdf<br />
•<br />
•<br />
•
ټﺎ – ١١<br />
ﻧوزرا ﻧزرا وﺑ د ﻟ<br />
د ؟د ﺗا ﻳ ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ﺳﺎﺳ ﺎﻳ<br />
ﻧورﺎﻌﻣ ﺎﻳ ﻧﺎﻧ<br />
: د ﺷ ذ ﺛو وﻧﻻ ﻏد ﻧﺣ ﺑ<br />
نﻧﺎﻗ<br />
ﻣ ﻟ د o<br />
ﻧﻧﺎﺑ ﺳر ﻟﺎ د o<br />
ﻧﻧﺎﺑ ﻳرﻣﺎﻣ د o<br />
ﻧورﻻ رﺎ د o<br />
ﻧوﺳ ﺗﻼﺗ o<br />
ﺷ لد ﻧزور / ﻧو رﻧا ﻐه<br />
ﻳ ﻳﻣ ﻣژ هﺎﺷ ﻐه<br />
رﺎﻌﻣ اﺟا ﻳ هرﺎﻟ ﻣ د ﺎﺗﺧ ﻧﺣ ﺑ د<br />
د<br />
ﻧرﺎ وا ﻳﺗ ،ﻧورﻻ ﺣﺎﺳ <br />
تﺎﺗ ﺟرﺎﺧ وا ﺧاد<br />
ﺗ ﻳﺎﻀﻗ ﺣﺎﺳ <br />
درﺎﻳر ﻟ د هړا ﺧا<br />
رﺎ د ﻗ د<br />
ًﺎﺻﺧ)<br />
ترﺻ ﺧا<br />
رﺎ د ﻗ د<br />
،ﺷ ﺗ ﻣار ( ﺑوژ / ګﻣ ﻧ<br />
ﻐه د <br />
د ﺗ اﺧ وا ﺗﺎﻣﺗا<br />
ﻧوﺑر وا هړوﺎﻧ د ﺗ تﺎﻣاﻗا ﻳﺎﻗو ﺣﺎﺳ <br />
ﺷ ﻟﻧو ﻣ<br />
ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ<br />
ﺑ د وا دﺎﺳا هړوﺎﻧ د ترﻗ ﻟ<br />
ﺷ ﻧﻟوډ ورﻧ د<br />
وا ﺷ ( ﺎﻀﻧا وا ﻳﺎﻀﻗ)<br />
ﺗﺎﻣاﻗا<br />
ﻳاﺟ ﻳﺷ<br />
لﻟ د<br />
ﻧﻟوډ<br />
ﻧر ﺗﺎﻋﻣ ﻟﺎﻣ<br />
ﻧ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د<br />
وﺷ ا ﺷﺧ د ﻣا ﻟ ﺗﺎهﺎﺷا ﺎﻳ وﺎﺗﻧ د ﻟ د<br />
ﻓ ﻧﺎ نرﺗ<br />
ماﺳا ﻧاﻓا ﻣا د ﻟ د ﻟ د<br />
لوﻳاد ﻧﺳر ﻧزور وا ﻧو د هرﺎﻟ ﻟﺎ ﺗ ﻧ د<br />
د ﺷ ﻧاړو ﻟ د ﺷ ﺳود ﻐه د<br />
ﻗ د اﻟ<br />
ﻟ د ﺷ ﻧوﻣا ﻳﺎﻀﻗ ﺎﻳ ﻳﺎﻧ ﻐه د<br />
. ﺧا رﺎ <br />
ﻓ ﻀﻗ ﻟﻧ ﻧﻧﺎﻗﻏ د وا ﻓ وزﺎﻣ ﻏ د<br />
د ﺷ ناﻋ ﻟ<br />
د <br />
نﻧﺎﻗ هرﺎﻟ ﻀﻗ وﻧوړا وا ﻓ ﻣ د<br />
ﻟ وا ﻧﺑ ﻋ<br />
ﺳر سﻻ ﺗ ﺗرﻣ ﻧﺎهرﺎ د وا ﺗﺎﻳﻧ ﻧﻧﺎﻗ<br />
295<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻣ<br />
ﻧﺣ ﺑ<br />
رﺎ ﻟ ﻟ د ﻧ ﻧﺣ ﺑ – ﻟا<br />
وا ﺳﺎﺗ ﻣ ﺗ ؟ ا واﺗ هﺳ<br />
ﻧﺣ ﺑ وﺑ ﻟ ناﻓا ﺳﺎﺳ<br />
ﻟ ﺎﺗﺧ<br />
ﻧﺣﻼﺻ د تﺎﻣﺧ ﻟ ﺳﺎﺳ – ب<br />
ﻧﻧﺎ دﺎﺳا هړوﺎﻧ د <br />
؟ﻟ<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ ﻣ ﺗ – ج<br />
ﺗﻼﻣ ﺗ وا ، وﺎﻧرد ﺗ ﻣﻏا<br />
؟<br />
ر<br />
سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﻣ – لاد<br />
ﻟﺎ وﺎﻣ د هﺳ وو ﻟ ﻟ ﺗ<br />
،داﻧ د ﻟ ﺗ ،ﺷو ﻧﺎ<br />
ﺳﺎﺳ ﺎﻳ ﻧر ﺑژ ،هﻣ ،ﺟ<br />
ﺷو ﺗ ﺗﺎﻳﻧ<br />
ﺎﺣ نﻧﺎﻗ د<br />
هرﺎﻟ ﻧورﺎ وا ﻧﻓه ﻟ د - ـه<br />
؟ﻟ دﺟو سﺎﺳا ﻧﻧﺎﻗ م<br />
وا ﻧﻧﺎﻗ د اﻟ مﺎﻣ<br />
اﺧ ﻳ د - و<br />
؟هد ﻧ ﻳﻣز ﺗ د نﻧﺎﻗ د
د ﻟ<br />
ﺳﺎﺳ ﺎﻳ – ﻟ ﺗاﻳد ﻳ ﻟ ،رﺎ ﺗرﻣ<br />
ه ﻧﺣ ﺑ وا ﻟ د : ﺳ<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﻲﺎ ﻏد ﻧورﻻ هر ه د . لﺎ ٢٠٠١ ،ارﺷ ﺎورا د ؟ ﺗا ﻧﺣ ﺑ<br />
http://www.coe.int/T/E/Human_rights/policedemosc_eng.pdf<br />
296<br />
: ﻧ<br />
د هﺷ هﺧ ﺗ ﻧ ﻐه ﺎﺑ وا هﺷو هﻳ ه نﻧﺎﻗ د ﻧﺣ ﺑ د ﻓ د <br />
. ﺑﻟو ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وا ﻟډ ﻧﺣ ﺑ<br />
لاﻳﻧ ﻧ ﻳ ﺣ ﻟاﺗﺎﻳز ﻟډ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻧﺣ<br />
ﺑ د وﻟ ﺳورو<br />
ﻟډ ﻏد د . هواړاو مﺎ لاﻳﻧ ﻳ ﺗ ﻧوﻏﺳ اﻟ رﺳ ﻣا د ﺗ ﻣار رﻏ<br />
ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ ،ﻟ ﻟاﻳﻧ ﺳﻣ<br />
د ﻧﺎ ﻐه د . ل ړﺟ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻳ هرﺎﻟ ﻓﻼﺗ د ﻧﺣ د وا ﻣ ﻐهد وا ﺗ<br />
هﺳ ﻟ ﻓﻼﺗ د ﻧﺣ د ،د ﺷ ﺗ وا ﺷ ﻧﻻ ﻧﺣ ﺑ ﻳ رﺳد ﻟود<br />
ﺑ د هﺳرﺎ د ﻟ وا د ﻧاړو مﺎ ﻳ ﻧد ﻧرﺎ ﻧا ﺧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻏد<br />
. ﻟﺗو ﻼﻣ هرﺎﻟ ﻣﺧ ﻧ ﻳ د ﺧﻣ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ<br />
د ﻏ ﻣ د اﻟ ﻟډ ﻟاﻳﻧ د ﻳړا ﻣﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ وا ﻟډ ﻟاﻳﻧ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻟډ ﻣ ﻳډ ﻧﺣ ﺑ د . د ﺷ ﺗ هﻳډ رﻻ ﻟ ﻟ ﻧﻧﺎﻗ وا ﻣﺄﺗ<br />
ﺗ ﺳﻣ هﺳ ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ﻧﻣ د ﻟ روﺎﺑ<br />
ﻣ وا ړوﺎ ﻧﺣﻼﺻ ﻣ ﻐه د رﻻ د ﻟ وا ﺷ ﺗر ﻏ ﻐه د ﺳ ﻟاﻳﻧ<br />
تﺎﻣاﻗا روړز ﻟډ د ﻧﺣ ﺑ ﻣ د . د ﺷ ﻟﻳروا ﻏ ﻐه د ﺳ<br />
ډ ﻋ د هد هﺧ هرﺎ ه اد . د ﺗﺎ<br />
ﻳړا ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا دوا ﻟاﻣﺣ<br />
ﻟﺎﻳﺑ ﺧو ﻐه ه ﻏد ﺧ ،ﺷ ﺑ هﺳ ﺗﻼﻣ ﻬﺑ د ﺧو ﻳډ ﺷ ا ماﻗا <br />
ﺳﺎﺳ وا ﻟ ،ر ﻐه ﺣ ﻳ ﻐه ،ﺷ لﻟو ﺣ ﻣ هرﺎﻟ ﻧﻻ د د<br />
. ﺷ لﻧو مﺎ ﻧﺧړا<br />
ﺷ ﻻ ﺳﺎﺗ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺑاﺑ تﺎﻧﺎﻣا ﺗ وو هرﺎﻟ وواﻋد د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺷ او ﻐه ﺗ و رﺎ هﺳ ﻟډ ﻣ ﻟ<br />
ﺷ ا<br />
ﻧاړو ﺗ ﻣ واﻋد وا ﻌﺗ ﻀﻗ سﺎﺳا ﺳ ﻳﺎﻀﻗ ﻣ د هړا <br />
ﻟ د وا د ﺷ او ﻐهﺗ و رﺎ هﺳ ﻟډ ﻟ ﻟ د وا ﻟ<br />
. ﺗﺎﺳو ﻧﺧ وا ﻧو قﺣ<br />
لﺎﻌﻓ رﺳ ﻣا ه ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
د هﺳ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣﺣ ﻐه د ﺗ و هدﺎﺳا وﻏ ﻧا د رﺳ ﻣا د<br />
و ﻋ ﺗ ﺑار ﻳ د وړﺟ ﺧﺑ هﻳ رﺳ<br />
ﻣا<br />
ﻳړا هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻧﺣ ﺑ د هرﺎﻟ ﻟﺧا وا ﻟ د ﻳړا د<br />
<br />
و رﺎ ه هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
رﺎ هﺳ ﻧاﻣ<br />
ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ﻧﻣ د زار ﻏد وا رﺳ ﻣا ﻟ<br />
ﻳﺳ ﺎﺗﺧ وا ه د ه ﻧﺣ ﺑ د رﺳ ﻣا ﺗ ﻳړا<br />
هړﻟ<br />
ﺗ بﺎ وا بﺎﺣ ﻣﺣ ه ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻧو ﻧﻻ ﺗ ﻧاﻗ ﺷ هدﻣ رﻧ وا ﻧاﻗ رﺎﺟ هﻧ ﻟ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﺗﺳ اﻟ رﺳ ﻣا د ﺳ ﺳﺎﺳ ه ﻧوﻏﺳ<br />
د ﻧﺣ ﺑ ﻐه د<br />
. د ﻳ رﺎﺧا ﺧ ﻣﺎﻋ د وا او هرﻻ ﺗ ﻳ د ﻟﺳر<br />
وو مﺎﻋ د وا ړﺟ ﻧر ه ﻧﻟﺎﻌﻓ وا ﻟﺎ د رﺳ ﻣا د ﻣﺣ د<br />
د رﺎﺧا<br />
ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د وا ﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎﺗ رﺎ ﺗﺎﻣﺧ ﻣا د<br />
.<br />
هړﺟ هرادا ﻳ ﻟ د ﺗﺎﻋﻼا د ه<br />
297<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
298
299<br />
١٢<br />
ﻓ<br />
MARK GUTHRIE AND SIPHOSAMI MALUNGA<br />
وا ﺳﻣ ﻧﻧﺎﻗ<br />
تﺎﺣﻼﺻا نﻧﺎﻗ<br />
د
300
Mark Guthrie and Siphosami Malunga<br />
301<br />
١٢<br />
وا ﺳﻣ ﻧﻧﺎﻗ<br />
تﺎﺣﻼﺻا نﻧﺎﻗ د<br />
د رﻻ ﻟ ه د عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﺷ ﻻ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻓ د <br />
ﻟﺳر ﺗﺳ د اﻟ وﻏ د رﺳ ﻣا د عﻣ اد وا ﺑﻟو ﻧرﺎ<br />
رﺳ ﻣا<br />
ﺣﺎﺳ د . د ﺷ ﻟﻧ ﻧﻻ ﻌﻟﺎﻣ ﺗ ،ﺷو ﺳﻣ ﻧﻧﺎﻗ ﻧ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻧوﻏﺳ<br />
حﻼﺻا تﺎ د نﻧﺎﻗ د : ﻟو ﻳﺎ ﻏد ﺷ ا ﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د <br />
ﻧﺎﺑ ﻟ د ﻐه د وا ﻟﺎ د ،ورﻣ ﺗ ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ رﺳ<br />
ﻣا د<br />
د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺳ هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ ﻟاﻳﻧ د وا ﻧ ﻋ ﺳ هﺳ نﻧﺎﻗ د ﺎﻳ<br />
. لﺗ ﻧورﺎ هرﻏ د هرﺎﻟ ﻟرو ناوﺎﺗ د ﺗ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ<br />
ﻧﻓ وﺗ بﺎﻳا ﺗ د ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﻐه د ﺧاﻣ ﻣﻏا<br />
ﺗﺎﻋﻣ ﻏد <br />
. ﺷو نودﺎﻳ ﺗ ﺑ ﻟړﻟ د ﺳ د ﺎﺗﺧ وا ه د وا عﺎﻓد د ﻗﺣ د ، ،ﻧرﺎ د<br />
ﺷ و ﺧﺑ ﺻا ﻧورﺎﻳز وا ه ﺧا د ﻳﺎﺑ ه هرﺎﻟ ﻣﺄﺗ د ﻧرﺎ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا<br />
هرﺎﻟ ﺧ ﻣ د ﻳﺎ « ﺎﺣ نﻧﺎﻗ»<br />
د . ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﺎﺣ وا او نﻧﺎﻗ<br />
د ﺗ<br />
رﺎ د ،وﺎﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻗ ﻟ ﻐه ﻳﺎ نﻼو ﻊﻓاﻣ ﻧﺣ د وا نﺎه نﻧﺎﻗ . ﻟو وﺎﻌﻣ ﻣ<br />
د ﻳﺎ<br />
رادا ﺳﻣ ﻳﺎﻣ د . ﻲو ﺗ ﺳ ﻳﺎﻀﻗ اﺧ ﻳ وا ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻳ ړو<br />
ﻳاوو ﻳﺎ و دﺎﻋ . و هدو دﺎﻗا رازﺎﺑ داز د ﺎﻳ ﺳاﻳد و اد ﺎﺣ نﻧﺎﻗ<br />
سﻻ ﺗ ﻟاﻋ ﺳ ، ﺗ بﺎ وا بﺎﺣ ﻳﺎﺑ تﺎﺳﺄﺗ ﻣ د اد ﺎﺣ نﻧﺎﻗ د <br />
ﻧﻧا<br />
ﻟ اد ﺣ . ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ قﺣ ﻐه د ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ د وا ﻟو ﺳر<br />
ﺎﺣ د نﻧﺎﻗ د ﺎﻟ ﻧﻧﺎﻗ وا ﻗﺣ ﻟ . ار ﺎﺣ نﻧﺎﻗ د ﺎﻣ ل اد ،د ﺻ<br />
1<br />
: ﻧ هړا ر ﺎﻣ وﺑ واﻳړا رد ﻳﻌﺗ<br />
؛ﻟ ﻧ ﻟاوړﻟ نﻧﺎﻗ ﻟ ه<br />
؛د ﺧﺑ ﺗﺎﺳ ﻟ نﻧﺎﻗ د وﺎﻣ ﺧ ل ﺎﻳ نﺎﻧﺎﻧا ل<br />
: و ﻌﺟاﻣ ﺗ ﺎ ﻏد ﺗ ﺑ د -<br />
http://<br />
www.<br />
icj.<br />
org/<br />
article.<br />
php3id_article=<br />
3088&id_rubriqze=<br />
118&lang=<br />
en<br />
•<br />
•<br />
1
302<br />
. د ړو ﺳر سﻻ د هرﺎﻟ ﻟ<br />
د ﻟاﻋ<br />
د لﺷ ﻣﺣ د تﺎﺳﺄﺗ وا و ه داه ﻳ د ﻳاو ه اد ﺎﺣ نﻧﺎﻗ د د هﺑﺳ<br />
وا ، وﺎﻧرد ﺗ ﻧﺣ ﺑ وا ﺗ نﺎﺷ ﻳ وا ﻟ ﺣ وﺎﻣ ﻧاړو نﻧﺎﻗ<br />
ه وا ﻟﺎﻌﻓ لوډ ه هرﺎﻟ ﺎﺗړوﺎ د ﺎﺣ<br />
د نﻧﺎﻗ د . ﻋ ﺑﺎﻣ ﻐه د تﺎﺳﺄﺗ ﻟود<br />
: و ﻣ ﻣﺄﺗ د ﻧﻓه ﻧﻻ د ﻳﺎﺑ<br />
؛باﺧ مﺎﻧ ﻳﺎﻀﻗ د<br />
؛ﺳر سﻻ وﺎﻣ ﺗ ءﺎﻀﻗ<br />
وا ﻟاﻋ<br />
رﺎ نﺎﺷ ﻳ ﻣ ﻟ ﻧاﻗ ﻋ د ( لﺷ رﺳ ﻣا د)<br />
هﺳ ﻟ ﻟ ﻟ د<br />
؛<br />
وﺎﻧرد ﺗ ﻧﺣ وﺑ ﺑ اﻟ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻟ د ﻟود د لﺷ رﺳ ﻣا د<br />
. <br />
ﻻ ﺷ و ﻧ د ﺷ ا ﺑ ﻓ د ﺗ ﻟﺎﻌﻓ ﻐهه<br />
ړو مﺎ ﺧ د نﺎﻣزﺎﺳ ه ﻟ ﻧﻣ د . ﻟو هﻧو بﻟﺎﻳﺑ ﻧﻓه ور وړﻣﻧ د ﺷ<br />
وا ﻧرﺎ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ ﻣﻋ ﺷ ا . <br />
ﺗ عﻣ<br />
د . و ﻟوړا مﺎ ﺗ ﻳﺗ ﺟ وا ﻧر ﻟ ﺗﺎﻋﻣ ﺻﺎﺧ ﻳﺎ رﻧ وا ﺗ ﺗ<br />
ﻋ بﻳزﺎﺳا ﻧﺣ د ( ﻧﺎﻳﺑ ﻟ)<br />
ﻟډ د ﺷ ا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ رﻧ ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻣا ﺷ ﻻ ه ﻏد ه : رو رﻣﻼﺳ ﻧﻧﺎﻗ ﺗ وو ﻳﺎ رﻧ وا<br />
و<br />
. ﺧاو هﻧو ﺳﺎﺳا ﻳ هرﺎﻟ ﻧرﺎ د ﻧﺎﺑ رﺳ<br />
د نﻧﺎﻗ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻐه ﻟ دﺟو ﺣﺎﺳ ﺧا رد<br />
: ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ هرﺎﻟ ﺳﻣ ﻧﻧﺎﻗ وا ﺳوار د ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
هرﺎﻟ تﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻳ د ﺧﻣ ﻧرﺎ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا : بﻳ وا عﺎﻓد ﻧﺣ د<br />
د ﻧورﺎ د وا ﻟﺎ د وا ﺗ ﺣﺎﺳ ﺻﺎﺧ هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د ، هزرﺎﻣ<br />
؛ ه هرﺎﻟ ﺗ<br />
؛ﺳﻣ ﺳود داﻧا <br />
. ﺳﻣ ﺗ<br />
ﻧورﺎ هرﻏ وا ﻟﺎ هرﻏ : تﺎﺣﻼﺻا<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
نﻧﺎﻗ د<br />
ﻐه د وا د او ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ﻧاﻗ ﻐه د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺣﺎﺳ د ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺎ ﻏد ود . ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ نﻟﺑ وا ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻧورﺎ وا ﻟﺎ<br />
وا اﺧ وا بﻳ د هرﺎﻟ ﺳوار د ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﻧورﺎ وا ﻟﺎ ،ﻧاﻗ ،ﻟﺗ د<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . <br />
رﻻ ﻟ ﻟوﺑاﺑ د ﺳﻣ ﺗ د هﺳ ﻧﻧﺎرا وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻟود<br />
ﻧ هﺳ ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا ﻧورﺎ وا ﻟﺎ د رﺳ ﻣا د وا ټﺎ د نﻧﺎﻗ د ﻳﺎﺑ<br />
ﻧوﻳﻧاړو هرﺎﻟ ﺣ د ﻐه د وا ﺳرو ﺗ ږﻏ وو مﺎﻋ د تﺎﻋﻣ ﻏد ﻳﺎﺑ ﻐه . ﻟو<br />
ﻧﻣ د ﺷ ا ﺷ رﺎﺷا ﺗ ﺗﺎﻋﻣ ﻏد ﺧﺑ د بﺎ د د . و<br />
ﻧﻟﺎﻣ رﺎه ﺗ د زار ﻏد . و عﻣ عﺎﻓد د ﻧﺣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
.<br />
ﻳﺷ نﺎﺑ ،ﺳرو ﺗﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ا ﺣﺎﺳ د
ﺗ د وا ﺷ ړﻻوار هرﺎﻟ عﺎﻓد ﻐه د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د تﺎﻋﻣ <br />
: د لوډ ﻧﻻ و ه ﻳ هرﺎﻟ<br />
؛لوړﺟ ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻳ د هرﺎﻟ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
؛ﺳوار تﺎﺣﻼﺻا نﻧﺎﻗ هرﺎﻟ رﺳ ﻣا ﻣﻏا وا ﻟرو بﺎﺣ ،ﻓﺎﺷ د<br />
؛ﻧورﺎ وا ﻟﺎ ﺷ حﻼﺻا رﺳ ﻣا د<br />
؛د<br />
ﺷ ﺗﻣ ﻧﺳ رﺳ ﻣا د م ،ﻧرﺎ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
؛لﻣﺎﺷ<br />
ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﻧوړا ﺟ د ﻧورﺎ وا ﻟﺎ ،ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د<br />
. ل ړوﺎ باﺧ د ءﺎﻀﻗ<br />
د<br />
د ،ﻟډ د ،ﻟډ ﻧﺣ ﺑ ،ﻧﻧا ﻣ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د تﺎﻋﻣ ﻏد ل<br />
ﻟډ ﻧﺣ د ﻧﺳ ﻋ وا ﻳرﺎﻧ د ،ﻟډ ﺗﺎﺣﻼﺻا د نﻧﺎﻗ د ،ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﺎﻳﺑ<br />
. وﺑاﺑ ﻊﻗﻣ هرﺎﻟ ﺧاﻣ د ﺗ ورﻧ ﺳاد وا هزرﺎﻣ<br />
قﺎﺎﻗ ﻧﺎﻧا د ﻟډ ﻐه ﺎﻳ<br />
لوړﺟ ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻳ د هرﺎﻟ ﻟاﻣﺣ د رﺳ ﻣا ﺗاﻳد د<br />
ړﺟ ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻳ هرﺎﻟ ﻧرﺎ ﻣ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا هد ﻣزﻻ ﻟود ه <br />
ﺳ ﻣﻟ ﻳﺎ ﺳاﻳد ﻟﺎﻧا وا ﻧﻟود ﺳورو وﺷ ﻟاﺳو وا ﺟ د . ﺷ<br />
ﻣار ﻧرﻻ ﻧاﻗ ﺳﺎﺳا ﻐه د وا لﺻا ﻧرﺎ ﺗاﻳد د و ﺎﺗړا د د <br />
. ﺷ ا<br />
هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د ﺻا ﺳاد ﻳ د هو ﺗ د ﻣﺣ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧﺎور هذ وو ﻟو د هرﺎﻟ ﻧرﺎ ﻣ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا<br />
وا ﻓاﻣ ﺧ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د داه ﺧ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هد هرﻻ هﻳ اد . <br />
. ﺧاو هﻧو ﻬﻣ هﻳ هرﺎﻟ ﻟ ﺗ ﻣار د هﻓ<br />
303<br />
ﻧﻧ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ټﺎ ١ – ١٢<br />
نﻧﺎﻗ د ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ د رﺳ ﻣا <br />
د وا (<strong>DCAF</strong>) ﻣ اﺟ د هرﺎﻟ لو ﺗاﻳد د ﻧا ﻟاﺳو د لﺎ ٢٠٠٢ <br />
ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ﻣﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ (CIS) ﻊﻓﺎﻟا ﻣ ﻧﻟود اﺧ<br />
ﻧﻧاﻗ ﻣ د هﺳ<br />
ﻧﻳرﻬﺟ ﻟ ورﺷ ﻧا د ﺗ هو ح ﻧﻧ ﻳ نﻧﺎﻗ د ه هرﺎﻟ<br />
ﺷ ﺣاﺻ ﻧرﺎ ﺗاﻳد د رﺳ ﻣا د ﻣ ،و ﺳﻣ ﻟوړﺟ <br />
ﺎورا ه ﻧﺧړا ﺧ – ﺳﺎﺳ د ﻣا د لﺎ ١٩٩ د نﻧﺎﻗ ﻳ ﻧﻧ ﺎﻳ لدﺎﻣ ﻏد . د<br />
ړﻣﻧ . ﺷ ړﺟ<br />
ﺑ ﻧورﻻ د رﺎ د (OSCE) ﻧا د رﺎه د وا ﻣا د<br />
زار ﻏد وا ﻧا ورﺎ ﻧر د وا ﻧ ، ﻟ د رﺎ ﻧورﻻ<br />
وا ﺣ ﻳ تﺎﺛ وا ﻣا د لو ﺳﺎﺳ ﺗاﻳد ﻧﺎﺑ ﻧا ﻟ وا ورادا ﺗارﺎﺳا<br />
. ﻋ رو<br />
: ﻣﻣو ﺎ<br />
د ﺷ ﻻ نﻧﺎﻗ ا ﻧﻧ ﻏد<br />
http://www.dcaf.ch/_docs/bm_fluri_niktin_cis_model.pdf ( ﺑژ ﻧا )<br />
http://www.dcaf.ch/_docs/bm_fluri_niktin_cis_model_ru.pdf (<br />
ﺑژ ﺳور )
نﻧﺎﻗ د وا ځ نﺎﻟرﺎ ﻳاوا د ﺑ نﻧﺎﻗ ﻳ ﻧﻧ ړﻣﻧ د نﺟ لﺎ ٢٠٠٣ د<br />
1<br />
د رﺳ ﻣا . ﻧﺎﻣو نﻧﺎﻗ ل د رادا ﻣ ﺗاﻳد د ﻧﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ اﺟا<br />
د لﺎ ٢٠٠٧ ﺗ ،ﺷ ﻻﻧﻣ ه نﺎﺳﻏﻗ ﺑ ﻣ<br />
د نﻧﺎﻗ ﻳ د ﻧرﺎ ﻣ<br />
2<br />
ﺷ ه ﻟ د نﺎﺳﻏﻗ ﺧو ﻋ . ﺷ ﻳﺗ نﻧﺎﻗ ﻳ ﻏد ﺷﺎﻣ رﺟ<br />
3<br />
. ﺑاﺑ هﺳ ﻧﻣرﻧ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻧاﻗ ﺧ ﺧﺑ ورﺎ ﻟ د <br />
304<br />
لرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ<br />
د ﺳﺎﺑو رﺎﻳز ﻳﺗ وا ح ﻧاﻗ ﻐه د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﻧﻣ د<br />
د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا . ﺗﺎﺳو ﻧﺧ لرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ ﺧﺑ رﺳ ﻣا<br />
بﻳ ﻐه د ﻳﺎﺑ وا د ړو ﻧﻣﺎ د ارﺧ ﻳﺎﻣ ﻧﻻ ﻏد هرﺎﻟ ﺳﻣ د ﻧرﺎ ﺗاﻳد<br />
4<br />
: ﺷو<br />
ﺗ د ﻧرو با ﺗ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻧﺎﻟرﺎ وا نﺎﻟرﺎ ﺑﻣ ﻧﻧاﻧز د وا ﻟ ،ځ د<br />
؛ﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ﺗ ﻣ هړو ه ﻐه د <br />
ﻐه وا د ﻣﺎﺷ ه بﻳزﺎﺳا وو د ﻐه ړﺟ اورﺎ د ﻟ د<br />
؛ﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ﻟﺎ وا رﺎ ﻟ د ﻟ ﻟوﻣ<br />
ﻟ ترﺻ ﻐه ﺑﻣ ﻧﻧاﻧز د وا ﻟ ،ځ ل هډاډ ﺣﺎﻧ د ﻟ<br />
با ﻧاړو ﻣ ﻣ د ،ﺗ ﻧﺣ ﺑ ﺎﻳ وا و ﻧوﻏﺳ نﻧﺎﻗ<br />
؛د ﻧرو<br />
ﺑ د اﻟ<br />
رﺳ ﻣا د هﺳ ﺣﻼﺻ د ﻟ لوړﺟ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻧﺣ ﺑ د<br />
؛ﺷ ا و ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ<br />
د ﻧﻣ وﻣ د ﻧو هړوﺎﻧ وا ﺗ ﺑ ،واورﺎﻧ ورﻧ وا ﻧوﺑر د<br />
ﻣﺎﺷ ه اد ﻣﺎﺣا وا وداﻣ لﺗو ﻏد د ،لﻳﺗ اﺧ ﻟ ﻧﻟود د لﺗو<br />
وا ﻧﺎﻳﺑ د وا ﻟ ﺣﻼﺻ <br />
د ﻋﻓ ﻧﻣ وﻣ د ﻧوړﺑر د د<br />
؛لوړﺟ مﻧﺎﻣ ﻣ ﻳ د هرﺎﻟ د ﻧﻗﺗ<br />
؛ ﻓﻼﺗ نﺎﻧﺎﺑﻗ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د لوړﺟ رادا ﻳ ﻐه د اﻟ ﻟود د<br />
ﻳ وا و ﻣﺎﺷ ه زﺎﺳا ﻟ د ﻐه ړﺟ ﻟﺎ د ﻧﺗﺄه ﻳﺎﻀﻗ د<br />
؛ﺷ ﺎو نﺎﺎﻗ ﺳو ﻧﻻدﺎﻋ وا هداز<br />
زﺎﺳارﺳ ﻣا د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻐه ړﺟ ﻧﻧا ﻐه د<br />
. و ﺧ وا ﺑ ﻧﺎﺑ ﺎﻣ ﺧ ﺗ ﺧاو ﺧﺑ ﺷ او<br />
ﺳﻣ هﺳ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻟ ﻟﺎ وا ﻧورﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
د ه ورﺎ ورﻻ ﺗﺎﻋ وا ﻧورﺎ د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣا د ًﻻﻌﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧﻣ د . ه ﺑﻣ د ﻧﻧاﻧز د وا ﻟ ، د ًﺎﺻﺧ ،ﻟ ﺑﺗ ﺟرد ﻣﻟ ﻟ<br />
: رو ﻟ ﻏد هرﺎﻟ ﻳﺎﻣ ﺑ ﻳ د نﻧﺎﻗ ﺷ هدﻣ د رﺳ ﻣا د ﻳاآوا د<br />
Colston, Fluri and Piroshkov, „The Security Secror Legislation of Ukraine’, 2006, in particular pp. 163-175;<br />
available at http://www.dcaf.ch/publications/kms/details.cfm?Ing=en&nav1=4<br />
2<br />
http://www.eurasianet.org/departments/insight/articles/eav011107.shtml<br />
3 See www.osce.org/item/13866.html<br />
4<br />
.<br />
و ﻌﺟاﻣ ﺗ ﻓ بﺎ د د هرﺎﻟ تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز د عﻣ بﻳ وا عﺎﻓد ﻧﺣ د -<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
1<br />
-
ړﻻو ﺑ ﺟ د وا ﺧاد ،قﺣ ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د ﻟ)<br />
ﺗﺎﻋﻣ ﺻﺎﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
،ﻧﻗﺎﺎﻗ ﻧﺎﻧا ،ﺗﺎﻋﻣ ﻬﺑ ودوﺣ ﻟ ﺟ د ،وزﺎﺑ ه وا ﻳرﺎﻧ ،ﺗﺎﻳزروز<br />
د وا رﺎ ﻧﺎﺑ ( قﺣ د ،ﻧرﺎ ،قﺣ ﻧﺎﻳﺑ د ،قﺣ ﻟ داﻧ د ،بﺑﻌﻣ ﻧاور<br />
بﺗ هرﺎ ﻐه د ﺗ و ﻣ ﻳﺎ ﻐه . لرو ټر ه ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ<br />
ﺧ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺗﻻﺎﺣ ﻟ ﻏد . ﺷ لوړاو مﺎ ﺗ ﺗ وا<br />
ﻣا د ﻧﻓه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د . و بﻳﻣ ﻣﺗ ﻣﺣ د وا ﻧﺎﻳ<br />
: د لوډ ﻧﻻ <br />
ﻣﻏا<br />
تﺎﺣﻼﺻا ﻟﺎ وا ﻧورﺎ رﺳ<br />
د ،ﺣ ﻧوژ د ًﺎﺻﺧ ، وﺎﻧرد ﻧﺣ ﺑ د ﻧورﺎ وا ﻟﺎ ﺗﺎﻋ<br />
ﺷ د وا ﺣ ﻟدﻟرد د ﺷ د ،ﺣ ﺎﻣ ﻧﻻدﺎﻋ د ،ﺎﺗﺑ ﺟ وا ﺣ داز<br />
؛ﺣ ﻧوژ<br />
؛ﺷ ﺧاو رﺎ هﻟ هﻳډ ﻗ د ماﺣا ﺻا د اﻟ وواﻗ ﻣا د<br />
؛لدﻟرد ﻧوﺳو اﺟ وا ﺎﻀﻧا ﻧﻻدﺎﻋ د ﻧد رﺳ ﻣا د<br />
وا ﻳ د هرﺎﻟ د ه ووﺎﻋدا د رادا هړوﺎﻧ د ﻧد رﺳ ﻣا د<br />
؛لدﻟرد ﺳو ﻧﻻدﺎﻋ<br />
؛لوړﻟ د بﻳزﺎﺳا د د رﺳ ﻣا <br />
د ،ﻧﻳﺎﺟ د ،ﺑﻌﻣ ﻧاور ،ﺻﺎﺷا ړو وﺑوژ<br />
د وا ﻟډ ﻳﺗ د ﻧورﺎ ﻐه<br />
سﺎﺣ ﺗ ﺻﺎﺧ ﻧاړو ﻧﺗرو د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﺗﺎﻳزروز ﻧر وا ﻳﺗ ﺟ<br />
. د<br />
وا ﻧورﺎ د ﻧوړا رﺳ ﻣا د ﺗ ﻟ ﻣ ﻧﻧﺎ ﻟ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
داﻧا ﺷ ا ﻧﻧﺎ ﻏد . ﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ﻏا<br />
ﺗﺎﻋﻧورﻻ د وړو و د<br />
وا ﺛ ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د م ،و ﻣ رﻻ ﻟ ﻟوﺑﺑ د ﻳﺎﺣ د ﺳود<br />
ﺳود داﻧا ﺗ ﺑ د . د ﻟﻧﻣ رﻻ ﻟ ﺳﻣ ﻧاور ﺎﻳ ﻧﻧﺎﻗ د هﺳ نﺎﻧﺎﺑﻗ د ﺎﻳ<br />
ﻟ وو ﻟو د زاﻧا ﻣ ﺗ ﻧا ﻟاﺳو ﺑﺑ دﺎﺳا وا هاﺷ<br />
ﻐه ﻳﺎ<br />
. د ﺧا رﺎ ﻗ<br />
ﻧرﺎ ﻧوا ﻧﻣﻟ ﺗﺎﺗ ﻟ د ﻣ ﺎﻣ د ًﺎﺻﺧ ،ﻧرﺎ ﺎﻣ د<br />
ﺎﻣ د ﺗ ﺑ د . و ﺳ ﺷ هﻳډ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ه ﻧورﺎ د ﻟ د ﻳﺎ<br />
ﺗ ﻳﺎﺑ رﺎ ﻟ د ، ﺷ نرﺗ ﺷ لﻧ ﻟ ﻟ ﻣ <br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ ﺎﻳ وا ،ﻧ ﺎﻳ وا ﻋ ﺑﺎﻣ نﻧﺎﻗ د ﺎﻳ ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ<br />
ﻟ د هزرﺎﻣ قﺎﺎﻗ ﻧﺎﻧا<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﻧ ﺎﻳ وا ﻟ وﺎﻧرد<br />
ﻟ ﻣ د ،و ﻧوزرا ﻧورﺎﻌﻣ<br />
ﻐه د ﺷ ﻻ رﻻ ﻟ ﻣﺎﻌﺗ د هﺳ ﻟ وا ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﺑ د . لوډ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ قﺎﺎﻗ ﻧﺎﻧا د ﻟ ﻣ<br />
لﺗو رﺎﺧا د نوﺗ وﺎﺳ وا ﺳ ﻧﺎﻧاﻏ<br />
هړوﺎﻧ وا ﻧوﺑر د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
رﻻ د ﻟ ، ﻧرﺎ ﻧﻧاﻧز وا ﻧﺎﻳﺑ ﺗ ﺧﺑ ﻳ د مﻧﺎﻣ ﻳﺎﻗو ﻣ د سﺎﺳا<br />
. ﻧ ﻋ ﺳ هﺳ وا ﻧورﺎﻌﻣ ﻳﺷ ﺎ ﻟ رو ﺗ ﻟ سﻻ تﺎﻧﺎﻣا<br />
1<br />
د ﻗ ﻟ ﻟ ﻣ<br />
،رﺎو<br />
ه ﻓﺎﻣ صﺎﺧ ﺷ ا<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻏد ﻟ د . ﻣ ﻟ هرﺎﻟ ﻟوډو د ﻟ ﻣﺎﻋ د ًﻼﻣ ،ﻟ هزﺎﺟا هرﺎﻟ ﺧا<br />
رﺎ<br />
ﻧورﺎﻌﻣ ،ﺧا<br />
رﺎ ﻗ ﻟ ﻣ ﺗ ﺷ ﻟﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ﻳﺎﺑ ﺧاﻣ لوډ<br />
: ﺷ ﻻ ﻌﻟﺎﻣ ﻧرﻻ ﻧﻟ د ﻧﻧاﻧز د ًﺎﺻﺧ ،ﻧا د ﻣ د ﻧوﺑر د هړا د -<br />
http://www.apt.ch/component/option,com_doc-man/task,cat_view/gid,58/Itemid,59/lang,en/;<br />
( ﺑژ ﻧﺎه وا ﺳور ،ﻧاﻓ ،ﻧا<br />
)<br />
ﻟﺎﺳر ﻧزور د ﻧﻣ وﻣ د هرﺎﻟ يرﺎ د ﻧﺣ ﺑ د وا<br />
http://www.unhchr.ch/html/menu6/2/training.htm<br />
305<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
1
د م ﻧﺎﺑ ﻧورﻻ وا ﻧاﻗ ﺑ لاﻳﻧ تﺎ ٢ – ١٢ . ﺗﺎﻋاﻣ قﺣ ﺑ وا<br />
. ﻧورﻻ هرﺎﻟ ﺗﻼﻣ نﻧﺎﻗ وا ﺳﻣ ﻧﻧﺎﻗ د ﻧرﺎ رﺳ ﻣا<br />
ټﺎ ٢ – ١٢<br />
هرﺎﻟ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا وا ﻧوﺳ لاﻳﻧ ﻟﺎ د ،ﻳﺎﺳو ﻧﻧﺎﻗ لاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻧورﻻ ﻧوړا<br />
ﻓﺎﻣ د نﺎﻳﺑ ﻧﻳﺎ ﺗرو ﺗ ناﻧز ﻧﺎ ﻐه د وا ﻧﺎﻳﺑ د<br />
تارﻣ ﻗا ﺣ ﻧورﺎﻌﻣ د ﻧﻣ<br />
وﻣ د هرﺎﻟ د هﺳ ﻧﺎﻳﺑ د<br />
لﺻا ﺑ هرﺎﻟ د هﺳ ﻧﺎﻳﺑ د<br />
د ﻓﺎﻣ د <br />
ﺗﺎﺳ ﻧﻳﺎ ﺗرو ﺗ ناﻧز ﺎﻳ ﻧﻗﺗ هرﺎﻟ ﻧﺎ ﻐه ﻟ د<br />
نﺎرا ﻟﺻا<br />
( تارﻣ ﺗ د)<br />
تارﻣ ﻗا ﺣ ﻧورﺎﻌﻣ د ﻧﻣ<br />
وﻣ د هرﺎﻟ ﺗﺎﻣاﻗا ﻗﺗﻏ د<br />
306<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻓﺎﻣ ﻣﻣ ﻐﻟﺎﺑ ﺎﻧ وا ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د<br />
وﻣ د هرﺎﻟ ﻓﺎﻣ د ،د ﺷ ﺧﺑ ﺑ داز ﺧ ﻟ ﻣﻣ ﻐﻟﺎﺑﺎﻧ د<br />
تارﻣ ﻧﻣ<br />
ﻗا ﺣ رﺎﻌﻣ د ﻧﻣ<br />
وﻣ د هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻟاﻋ د ﺧﺑ ﻣﻣ ﻐﻟﺎﺑﺎﻧ<br />
د<br />
( تارﻣ د)<br />
تارﻣ<br />
ﻧورﻻ ﻋ د ه ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د ﺳ ﺎﻀﻗ<br />
ﻧﻣﺟ ﻳﺎﺟ د<br />
( ﻧورﻻ ضﺎﻳر د)<br />
ﻧورﻻ ﻧﻣ<br />
وﻣ د هرﺎﻟ ﻣ د و مﻣ د ﻐﻟﺎﺑﺎﻧ د<br />
ﻓﺎﻣ اﺳ ﻧﺎﻧا ﺎﻳ وﺎﺳ د نﺎﻧا د ﺎﻳ ﻧو ﻧﺎﻧاﻏ ورﻧ وا ﻧوﺑر<br />
د<br />
ﻟ د ﻧاړو اﺳ ﻧﺎﻧا ﺎﻳ وﺎﺳ د نﺎﻧا د ﺎﻳ ﻧو ﻧﺎﻧاﻏ ورﻧ وا ﻧوﺑر د<br />
ﻣﻼﻋا ﻓﺎﻣ د ﻧﺎﻧﺎﻧا<br />
رﻣ اﺳ ﻧﺎﻧا ﺎﻳ وﺎﺳ د نﺎﻧا د ﺎﻳ ﻧو ﻧﺎﻧاﻏ ورﻧ وا ﻧوﺑر د<br />
(CAT)<br />
رﻣ د اﺳ ﻧﺎﻧا ﺎﻳ وﺎﺳ د نﺎﻧا د ﺎﻳ ﻧو ﻧﺎﻧاﻏ ورﻧ وا ﻧوﺑر د<br />
(OP-CAT) لﺗو<br />
رﺎﺧا ﻳ <br />
ﻣﻏا د ه اﺳ ﻧﺎﻧا ﺎﻳ وﺎﺳ د نﺎﻧا د ﺎﻳ ﻧو ﻧﺎﻧاﻏ ورﻧ وا ﻧوﺑر د<br />
لﺻا<br />
هرﺎﻟ ﻟ ﻣ وا <br />
ﺗ وا ﻣ ﻧﻣاﻋا ﻳاﺻ د وا ﻳو وا ﻟ ﺗ ،ﻧﺎﺣﺑ<br />
ﺗ وا ﻣ ﻣﻏا د ﻧﻣاﻋا ﻳاﺻ وا ﻧﺎﺣﺑ ،ﻬﺑ ودوﺣ ﻟ نﻧﺎﻗ د<br />
لﺻا<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
د
ﻧورﻻ وا ﻧورﺎﻌﻣ رﺎ د هرﺎﻟ اورﺎ ﻧ ءاﺟا د نﻧﺎﻗ د<br />
ﻧورﻻ رﺎﻟ رﺎ د اورﺎ ﻧ<br />
ءاﺟا د نﻧﺎﻗ د<br />
لﺻا ﺑ ﺧا<br />
رﺎ د ﺳو وا ﻗ د اﻟ اورﺎ ﻧ ءاﺟا د نﻧﺎﻗ د<br />
307<br />
•<br />
•<br />
ﻓﺎﻣ ﻧﻼو ﻊﻓاﻣ وا ءﺎﻀﻗ<br />
د<br />
لﺻا ﺑ هرﺎﻟ باﺧ د ءﺎﻀﻗ<br />
د<br />
لﺻا ﺑ ه ﻧ د ﻧﻼو ﻊﻓاﻣ د<br />
ﻧورﻻ<br />
ه ﻧ د ﻧﻻاﻧرﺎ د<br />
ﻓﺎﻣ ﻧاړو ﻧﺷ ورﻧ د ﺧا رﺎ د ﻗ د<br />
ﻣﻼﻋا ﻟﺻا وﺑ د ﻟاﻋ د هرﺎﻟ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د دﺎﺳا هړوﺎﻧ د ترﻗ د وا ﻳاﺟ د<br />
ﻣﻼﻋا هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د ﻧﺎﻧﺎﻧا ﻟ د ﻧاړو ﻟ ردﻻ ﺟ د<br />
بﺎ د د ﺧ)<br />
رﻣ لاﻳﻧ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د ﻧﺎﻧﺎﻧا ﻟ د ﻧاړو ﻟ ردﻻ ﺟ د<br />
( د ﻧ ﺷ ﻓﺎﻧ ر ﻟ ﺗ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
قﺣ هرﺎﻟ ﻟاﻋ د<br />
ﻧورﻻ وا لﺻا ﺑ ه ﺣ د ﻟ ﻓﻼﺗ د وا دﺎﻋا د ﻗﺣ د<br />
رﺎﺳ وا ﻧورﻻ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻳا ﺳ د<br />
ﻧورﻻ رﺎ<br />
د ه ﻧﺧړا – ﺳﺎﺳ د ﻣا د •<br />
(OSCE/Special Committee of the CSCE Forum for Security Co-Operation) 1<br />
2<br />
( ٢٠٠)<br />
« رﺎﺳ١٧١٣»<br />
ارﺷ د ﻣﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ د ﺎورا د •<br />
: ﺳ<br />
http://www.2ohchr.org/english/law/index.htm#instruments<br />
http://www.osce.org/documents/fsc/1994/12/4270_en-pdf<br />
http://assembly.coe.int/main.asp?Link=/documents/adoptedtext/ta05/erec1713.htm<br />
د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ﻐه ﻟ ﺷ ا ﻟ هﺳ لوډ د تﺎﻣﻌﻣ م<br />
ﻟوړﺟ د ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻳ د زرﺎﻣ د ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﻧورﺎ وا ﻟﺎ د وا ﻧرﺎ ﻣ<br />
هﺳ ﻧﺷ ﻧﻻ ﺷ ا ه لوډ ﻏد . ﺷ ﺧاو رﺎ ﺗ وداﻣ وﺑ<br />
د ﺧﻣ<br />
: ﺳرو ﺗﺳ<br />
1 http://www.osce.org/documents/fsc/1994/12/4270_en-pdf<br />
2 http://assembly.coe.int/main.asp?Link=/documents/adoptedtext/ta05/erec1713.htm<br />
•
؛ﺧا هﻧو ﻐه ﺎﻳ لوﺧ ﻧر د<br />
؛ﻳﺎ رﻻ ﻟ ﺳر د<br />
؛ل رﺎ هﺳ وﻏ ﻟ نﺎﻟرﺎ د<br />
؛ﻧوﻳﻧاړو ﺗ وا وﻧﻏ ﻋﺎﺳا نﺎﻟرﺎ د<br />
؛ﺧا هﻧو<br />
ﺳو ﺗرﻣ <br />
. ل هﺗ ﻧﺎﺑ ودﻣ نﻧﺎﻗ د<br />
308<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
رﻏ<br />
ﻣ مﺎ ﻟ ﻟﺄﻣ ﺟ د<br />
ﻳ ﻐه د ﻧرﺎ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﺎﺗﺧ د ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د<br />
ﻳ ﻐه وا و بﻳزﺎﺳا ﺧﺑ ﺧا ﻳ د ﻟ د ﺧاو هﻧو ﻟوړﺟ ﺳ<br />
ﺧﺑ ﻟ د ﻟ د ﻐه وا ﻟو وﺎﻧرد ﺗ ﻧﺣ ﺑ ﺗ ﻣار رﺳ ﻣا<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ﻻ ﺑﺗ وا ه ﻐه د ﺗﺎﻋﻣ ﻟ . ﻟو بﻳﻏ زﺎﺳا<br />
ښا ﻳ ﻐه ،وړاو مﺎ ورﻧ د ﺗ ښا ﻣا ﻧﺎ ﺗ رو ﺣﻼﺻ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟﺎ ﻐه ﺷ ﻻ ﻐه د هﺑﺳ . د ﺟﻣ ﺗ وﻏ ړو وﺑوژ د ﻟ د ﺗﺎﻳز ﺗ<br />
ﻟ ﻐه . و بﻳزﺎﺳا ﻟډ ﻏد د ﻟ د ﺗ ﻧورﺎ وا<br />
خا<br />
ﻳډ ﺗﺎﻳزروز ړﻻو ﺑ ﺟ د ه وا د ﺷ لرﻏژ ﺷ ﺎﻳ ﺟ ﻟ هزﺎﺗ<br />
لﺎﻣ ﻳ ﻏد . و ب هرﺎﻟ ذﺎﻧا ﻧاﻗ ﻳﻧ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،د<br />
د ﻧﺎﺑ ﻧﻼو ﻊﻓاﻣ ﻧﻧا د ه . ﻣﻣو ﺎﻳﻳﻻ ﺷ ﻻ ﺳ<br />
لﺎ ٢٠٠ <br />
نﻧﺎﻗ ﻏد ،هوﺎﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ ﻟوړﺟ نﻧﺎﻗ ﻳﺎﺟ ﻧ ﻳ د ﻳﺗ ﺟ<br />
1<br />
. ﺷ ﺷﺗ<br />
د ه ﺗﺎﻋﻣ د ﺟ د وا رﺳ ﻣا د ټﺎ – ١٠ ﻓ ﻟ بﺎ د د<br />
د ﺗ ﻧاړو ﺳﻬﻓ ﻧوراﺑا ﻧﻧﺎﻗ وا ﻧاﻗ ﻟاﻳﻧﺷ ﻳ د ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
د ﺟ د هرﺎﻟ ﻟﻟړﺟ د ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻳ د ﻣ ﻧرﺎ د ﺷ او ﺳﻣ ﻐه<br />
ﻋ د ﻧورﺎ وا ﻟﺎ هﺳ بﻟﺎﻳﺑ ﻧاﺗو وا ﻣﺎﺷ ه ﻟﺄﻣ ﺗﺎﻋﻣ<br />
. ډ<br />
ل ړوﺎ باﺧ ﺎﻀﻗ د<br />
اﺧ ﺎﻀﻗ ﻳ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هﺷو ﻧودﺎﻳ د ﻟ ﻣ ﻟ<br />
ﺗ و هزرﺎﻣ ،ﺷو بﻳزﺎﺳا ﺧړاه ﻟ د ﻐه هرﺎﻟ ﻟ ﺗ ﻣار د ﺳ<br />
ﺗﺎﺳ ﻧﺧ وا دو د ﻧﺣ ﺑ د ﺷو ﻣژ بﻳﻏ د ﻧﺎ ﻐه د تﺄه ﺎﻀﻗ <br />
ﺗ ﻧﻟود ﻟﺎﻧا زاراه وا ﻳﺷ لرﻏژ وﺷ ﻟاﺳو وا ﺟ ﻟ . ﻟ ناﺗ<br />
هرﻻ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﻣﻣ ترﺻ ﻧرﺎ ﻣﻣ ﻳﺎﺟ د ﺟ د<br />
د د نرﺗ ﻧﻣﺟ د ﻧﺎ ﻐه د وا وﺎﻋدا د ﻳاﺟ د ﺟ د ﺗ و هزرﺎﻣ <br />
. و ﺗ ﺎﻧ ،ﺎﻣ ﻳﻧ<br />
1 http://www.iss.co.za/index.php?ink_id-3806&link_type=12&tmpl_id=3
٣ – ١٢<br />
(ALPE) ﻧا وﺎه ﻣﺎﻋ د ه نﻧﺎﻗ د : تﺎﺣﻼﺻا ﺎﻀﻗ<br />
نﺎﺟ <br />
. اﺧ ه ﻧ وا ؤ ﻧﻻدﺎﻋ ﻧ دﻟرد مﺎﻧ ﺎﻀﻗ<br />
ﻳ ﻐه نﺎﺟ<br />
309<br />
ﻣ اﺧ ﻟ<br />
ﺎﻀﻗ<br />
د ﺗ ر سﻻ ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻟ ﻳ ﻟ ١٩٩٠ د داه ﻏد <br />
د وا د (ALPE) ﻳ ﻣ ﻳﻧا ﻧا وﺎه د نﻧﺎﻗ د ، ړوﺎ باﺧ مﺎﻧ<br />
ﻣﺎﻋ د وا ﻣ د وا هو ﺑ ﻣ ، ﺟ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د نﺎﺟ<br />
ﺗ د ﻳ ﺳ ﺎﻀﻗ<br />
د هﺑﺳ وا ړﺟ ﻳ هرﺎﻟ ﻟوړو ﻣ ﻟ د ﺗ د ﻣﺗ<br />
ﺧ<br />
. رو بﺎﺣ رﺎ رو ﺧ د ﺗ هواړاو<br />
. و رﺎ ﻧﺎﺑ وژو ﺷ ﻳ هرﺎﻟ ﺎﺗړوﺎ د ﺳ ﺎﻀﻗ<br />
د نﺎﺟ ALPE<br />
ﻌﻣ ﻳ داه د ،ﻧوﺧ ﻧوﻳﺗ وﻧوا د ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﺎﻀﻗ<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻏد<br />
ﻌﺗ ه مﺎﻧ ﻳﺎﻀﻗ<br />
د هرﺎﻟ ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د ﻧ د وا لوﺧ ﺛو د نﻧﺎﻗ د ﺎرو<br />
. د ړو ﻧودﺎﻳ د ﻧو<br />
ﺗ وو هو ﺳﻣ ﻟوړﺟ ﻧوﻓد ﻐه د ﻣ ALPE اد ﻬﻣ ﻟ ﺗ<br />
ءﺎﻀﻗ<br />
د ﻟ ﻧﻣ ﻏد زاراه<br />
. ﻗ وا ﺣ هﺳ ﺷ ﻧ ﺗ و ﻧورﻻ<br />
ﺗ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ د ﺗﺎﺳﺄﺗ<br />
نﻧﺎﻗ د وا ل هرﺎﺧ ﻧورﻻ ﻗﻼﺧا<br />
. هرو هدو ﻳ<br />
http://<br />
siteresources.<br />
worldbank.<br />
org/<br />
EXTDEVCOMMENG/<br />
Resources/<br />
KGB.<br />
pdf : ﺳ<br />
هﻧو نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ<br />
د هرﺎﻟ ﺳوار د ﺗﺎﺣﻼﺻا د<br />
عﻣ ﻳ د . ﻧو ﻧﺷ ﻣ ﺷ ا هزرﺎﻣ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د<br />
: هرﻏ ﻧﻟوډ ﻧﻻ ﻏد ﺷ ا ﻧﺷ ﻣ ﻏد هﺳ ﻟﻧ مﺎ<br />
ﻧوﻳﻧاړو ﺗ ﺎﻳ وﻧﻏ ﻋﺎﺳا نﺎﻟرﺎ د<br />
؛لﺧار ﻧاﻣ ﻣ ﺎﻳ وﻳا ﺳ ،وﻏ د نﺎﻟرﺎ<br />
د ﺗﺎﺣﻼﺻا د<br />
؛ﻧوﻳﻧاړو ﻧﻧ د ﺗﺎﺗ د<br />
؛ل ﺗ ﻧﺎﺑ ودﻣ نﻧﺎﻗ د<br />
؛ﺧا هﻧو ﺳو دﻣ د نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا د وا ﻟﺳ ﻣ <br />
؛ل رﺎ ه هﺳ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ ﻟ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻟوړﺟ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻳﺎﻗو ﻣ د ﺑ لﺗو رﺎﺧا<br />
د رﻣ ﻧوﺑر د<br />
؛ﺧا ﺧﺑ <br />
؛ﺧا هﻧو ﻧﺑ ﻧوﻣ د د<br />
؛ﺧا هﻧو ﺟ نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د<br />
؛ﺧا ﺧﺑ ﻐه ﺎﻳ وا لا هرﻻ ﻧﻳﺎ ﺳر د<br />
؛لوﻟﺗ<br />
وداﻣ وﺎه ﻣﺎﻋ وا ﻟﺎ ،ﻧر د<br />
؛ل ﺑوﺑ ﻏ وا ﻀﻳاﻋ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
؛ﺷو رﺎ هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺗ ل رﺎ ﻧﺎﺑ ﻀﻗ داﻧا <br />
. لا هرﻻ وهﺎﻣ ﻣﺎﻋ د<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د عﺎﻓد ﻧﺣ د وا ﻟوړﻟ ﺳ د وﺎه د ،ﻧﺑ ﻣﺎﻋ <br />
لﺎﻣ ﻳډ ﺑ ﻳ هړا د . هﺷ ﻟاو ﺎر ﻧﻓ وﺗ <br />
بﺎ د د ﻧﺎﺑ ﻧﻟﺎﻣ وﻧو<br />
د ﺧﻣ رﺎﺗ د ﻟوړﺟ د ټﺎ ﻣا ﻣ د ﺗ ،ﺷ ﻻﻧﻣ ﺳ ﺎﻳﻓا ﺑﺟ <br />
ﻧ ورﻣﻼﺳ ﻣﻋ د ه ﺗﺎﻳﻧ د وو ﻣﺎﻋ د ﻧوړا ﻐه د وا ﻧا ﻣا<br />
1<br />
. ﺷ لﺑ ﻳﻌﺗ « ﻣا د ﺑ ﺗﺎﺳ د ﺑ»<br />
د ﻳﻌﺗ « ﻣا د ﺑ<br />
عﺎﻓد د»<br />
ﻣا ﻳ فه هﺳ ﻟﻧ مﺎ د ﻧﺎﺑ ﻟﺎ وا ﺗﺎﺣﻼﺻا د نﻧﺎﻗ د ﺗ ﺻﺎﺧ <br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د وا تﺎﺳﺄﺗ ﻣ ﻧﺣ ﺑ د ،هد ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻧﺣ ﺑ د رﺳ<br />
ټﺎ – ١٢ . ﺧاو هﻧو هدو ﻧﺣ ﺑ د رﺎه هﺳ ﺑ ﻳ ﺷ ﻻ<br />
: ﻧﺎﺑ ﺑ رﺎه ﻳ ﻏد د ﺎﻳﻓا ﺑﺟ<br />
د ﺎﻳﻓا ﺑﺟ د<br />
: رﺎ هﺳ ﻟ ﻧﻣ ﻟ ﺗﺎﻳز روز ﻟاﺳو<br />
310<br />
•<br />
•<br />
ټﺎ<br />
– ١٢<br />
د وا « ﻳو ﻟ ﻳدد»<br />
ن ﻧﺣ ﺑ<br />
هﻳ ﺎﻳﻓا ﺑﺟ ﺗ ﻧﺣ ﺑ د ﻟاو وا ﻧوړو هﺎ ،ﻧﺎﻧﻬﺑ ﻧوﻟ ﺳ ﻧ د<br />
هو ﻟ ﺗرو هﺳ ﺗﺎﻳزروز ﻟاﺳو د وا ﻳو وا راډ د ﻳد د هد هﻧﺳ هﺳ هﻳډ<br />
مﺎ د ﻌﺑﺎﻣ ﺧ<br />
د ﺳ ﻣﻟ ﻟ ړﺟ ﺧ د ن ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳﻓا ﺑﺟ د . <br />
ﻳﺗ د <br />
ﻐه د وا ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د ﻧړو هﺎ وا ﻟاو ﻧﻬﺑ د ﺧﺑ ړو<br />
ﺧا رﺎ ﺗﺎﻳزروز د اﻟ ﻟ د ﻣ ﻟ وﺎﻋدا د . و ﺗ ﻟ ﻣ وا ﻧرﺎ<br />
ﻧﺣ ﺑ ﻟ ناﻧز ﺻﺧ ﻳ زار ﻏد وا ﺗ ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﺑ وا<br />
. ؤ ناﻳ وا سﻻ هﺳرو ﻧوړو هﺎ وا لاو ﻧﻬﺑ و ﺳ ﻐه ﻧوﻏﺳ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳﻓا ﺑﺟ د هرﺎﻟ ﻟﻟار د ﺗﺎﻋﻼا وﻧوړا د وا ﻟﺧا د ﻓ ﻧ ﺧ د<br />
ﻌﺗ ﺷ ﻳ ﻟ ﻧﻧاﻗ<br />
وا قﺣ د داه ﻏد روﻓ لﺎ ١٩٩٨ د ن<br />
د Witwatersran د ،«<br />
ﻣ ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ د ﺗ د نﻧﺎﻗ»<br />
د . ﻟﺗو ﻼﻣ هرﺎﻟ رﺎ د هﺳ ﻧوﻣ<br />
د هﺳ ( نﺎﻣزﺎﺳ ﻣ ﺣﻏ ﻳ)<br />
ﻧا ﻧﻼو ﻊﻓاﻣ ﻧﺣ ﺑ<br />
د وا ه ﻟ نﻧﺎﻗ د نه<br />
. لار تﺎﻣﻌﻣ ﻣ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ<br />
ﻟ ﻧاﺗو ن ړﻣﻧ رﻻ ﻟ ﻳرﺎه<br />
ﻧﺣ ﺑ د ﻧړو هﺎ وا ﻟاو ﻧﻬﺑ د ﻏو ن هﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻏد ﻟ<br />
هژو د ﻳﺗ ﻐه . ﺷ<br />
لﻟو<br />
رﺎ رﻻ ﺣ د هرﺎﻟ ﻐه د وا لوړاو مﺎ ﻣﺎﻋ ﺗ ﻳﺗ<br />
د وا نﻧﺎﻗ د ﻧ ،ؤ ر ﻳډ هدﻣ هدږوا ه ﻐه ،ﺷ ﻧاړو هرﺎﻟ ﻟاو ﺧﺑ د <br />
. ه ﺧا ﺎﻟاﻟ ﺧﺑ ﻧﺣ ﺑ د ﻣﺗ ﻣ د ﻳ ﻧوﻣ ﻌﺗ ﻗﺣ<br />
ﺑﺗ هر هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ ﺑ د ﺷ لزورو ر ﻳ ﻐه ﻧ رﺎ د د<br />
. ﻟ<br />
1 Kenkel, Kai Michael, „Civil Society Participation in Defence Policy Formulation: Academics Experts and<br />
South Africa’s Post- Apartheid Defence White Paper” in Journal of Security Management Vol.4, No.1, 2006,<br />
http://www.ssronline.org/jofssm/issues/jofssm_0401_kenkel_civl_society.pdf?CFID=813174&CFTOKEN=567<br />
0795
Human Rights Watch, „Government Human Rights Commissions in Africa“,<br />
http://www.hrw.org/reports/2001/africa/overview/contributions.html<br />
311<br />
: ﺳ<br />
ﺳﻣ ﺗ هرﺎﻟ ﺳوار د ﺗﺎﺣﻼﺻا د<br />
ﻟ ﺷ ﻻ د ﺧﺑ ﻧﺗ وا ﺑﺗ د ﺧو ﻳډ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د ه وا ټﺎ ﻧﻧﺎﻗ هرﺎﻟ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د ه ﺗ ﻳﺷ ﻳ هﺳ رﺳ ﻣا<br />
ﺷ ا<br />
ﺳﻣ ﺗ ﻏد . ﺗ ﻣار تﺎﺣﻼﺻا ﻧورﺎ وا ﻟﺎ رﺳ ﻣا<br />
: ﻣﻣو ترﺻ هﺳ لوډ ﻧﻻ <br />
؛ ﻧاړو هاﺷ وا دﺎﺳا ﺗ وﻏ ﻋﺎﺳا وا نﺎﻟرﺎ د<br />
؛و ﺳﻣ هدﻣ نﻧﺎﻗ د<br />
وا ﻧو ﻧﺣ ﺑ د ﺗﺎﻋﻣ ﺻﺎﺧ وا ﻣﻋ هرﺎﻟ ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د<br />
ورﻧ ﺳاد وا قﺎﺎﻗ ﻧﺎﻧا د ﺎﻳ ﺗﺎﻳزروز<br />
ﺑ ﺟ د : ﺗ ﺑ د)<br />
ﻧوزر<br />
؛(<br />
ه ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﻟ هرﺎﻟ ﻧرﺎ د نﺎرا ﺎﻀﻗ د وا ﻓﺎﻣ د ﻧﻧاﻧز د ،ﻟ ،ځ د<br />
؛لوﻳاد ﻧورﺎﺳ ﻧزور د وﻏا د ﻟﺎ د رﺳ ﻣا د ﻧﺎﺑ<br />
نﻧﺎﻗ د وا لا هرﻻ وژو ﻧرﺎ ﻳﺎﻣز<br />
د هرﺎﻟ ﻧﻧ د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
. لﺗ ﺣﺎﺳ د ﺗﺎﺣﻼﺻا د<br />
؛لرو تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ وا ﻧوړﺟ ﻟﺎ<br />
ه ﻧورﺎ وا نﻧﺎﻗ د رﺳ ﻣا د ﺗ ل نو ﻧﺑ ﻣ د د<br />
؛و ﺑ<br />
د هرﺎﻟ ﻣ د ﻧوﺑر د : ﺗ ﺑ<br />
د)<br />
لرو تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ﻧﻧﺎرا ﻧ ﻟاﻳﻧ<br />
ﻧوړا د ،(<br />
ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د هرﺎﻟ ﻣ د ﻧوﺑر د وا ﻋﻓ ﻧﻣ وﻣد<br />
؛ څﺗ ﻧﻟ د وا ﻣ ﻧﻟ د داه<br />
؛و ﻋ<br />
ﺗ ﻣ د ﻣﺗ ﻟډ ړو وﺑوژ د وا ﻧا د وا رﺳ ﻣا د<br />
ﺗ د ﻧورﺎ وا نﻧﺎﻗ د هړا رﺳ ﻣا د ا ﻟﺷ ﻟډ ﻐه <br />
ﻧرﺎ ﺗﺎﺣﻼﺻا د مﺎﻧ نﻧﺎﻗ د ﻟډ ﻐه : ﺗ ﺑ د)<br />
رﺎ ﺧﺑ <br />
؛(<br />
<br />
ﻧا د ﺗ اورﺎ وﻧوړا ﻧﻟود ﻟﺎﻧا وا ﺳورو وﺷ ﻟاﺳو وا وﺟ د<br />
ﺎﺗړا ﻳﺎ ﻧﻟود ﻏد اد ،رو تﺎﻣﻌﻣ ه وړو و د ﻧﺎﺎﻗ<br />
رﺎ طﺎﺣا ﻟ بﺎﻧا ﻧﺎﺎﻗ د ﻟوړﺟ مﺎﻧ ﺎﻀﻗ ﻧ د ﺗ و<br />
؛ﺷ ﺧاو<br />
.<br />
ﺧاو ﺧﺑ ﺎ ﻧﻧ ﺎﻀﻗ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ﻧ ﺳﻣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ<br />
د ﺳود داﻧا <br />
ﻻ ﻐه ﻧ ﺑ ﻧﺎﺑ ﻧ ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺧﺑ د <br />
د ﻧﺣ ﺑ د وا ﺳرو ﺗﺳ ﻧﻣ ﺧ ﻟود وا و ﺳﻣ ﺳود داﻧا ﺷ<br />
. ﺷ ارو ﺳﻣ<br />
ﺗ ﻣ ﻟ ﻓﻼﺗ د ﺗ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻧوﻏﺳ<br />
هرﻣ ﻧﻧﺎﻗ وا ﺳﻣ ﻧﻧﺎﻗ – ﻧﻣﺧ ﺎﻳړو<br />
ورﻣﻼﺳ ﻧﻧﺎﻗ وا ﺳﻣ د ﺗ ﻟډ وا ﺧ ﻳړا ﻐه ﻟﺳر تﺎﺛا ﻟډ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺑ ،ﻟ داﻧ ﺎﻳ ﻣﻗ ،لاو : ﻟ د ترﺎﻋ ﻟد ﻳړا ﻏد . د ړو ﻳﺎﺳ د ارﺧ ﻟرو<br />
ﺧ ﻐه ﺎﻳ وا ﺑﻌﻣ وا ﻟﻌﻣ ،ﺟﺎﻬﻣ ﺎﻳ ﺧ ﺷ ﻳﺎ ﺑ ﻧر ،ﺧ هر<br />
ﺑ ﺎﻳ و<br />
ا ﺗ ﺧ ﻏد . ﻟ ﺎﺗړا ﺗرو ﻟ ﻧ ﺳر سﻻ ﺗ ﺳﻣ ﻐه ﻣا ﻟ ﻳﻻد ﻣ د <br />
ﺗرو ﻐه ﻧﻳﺎ وا ﺳ ﻐه ﻟا ،ﺷ<br />
ړﺟ رادا وا ﻧوﻓد ﺳﻣ د ﺷ<br />
هﺳ ﺳﻣ ﺳاد ﻟ . و ﺎﻳړو ﻳﺎﺑ تﺎﻣﺧ ،ﺷ او ﻌﺟاﻣ ﺗرو ﻐه وا ﻟو ﺳر<br />
سﻻ<br />
وا د ﻧﺎﺑﻗ د ﻐه ه ،و عﺎﻓد ﻧﺣ ﺧ ﻟ ا ناﺗ د د ﻐه<br />
ﺗ<br />
هﺳ ﺑ ﻳ ﻟ ﻧﺣﻼﺻ وا دوﺣ ﻧﻧﺎﻗ ورادا وا ﻧوﻓد ﻏد د ﻟا . ﻣﺎﻋ د ﺧ ﺎﻳ <br />
. ﻟ<br />
٣٠ ﻟ نﺎﺗ رﺳ ﻳ ځرو ﻳ ﺎﻳ ﺧا د دﻼﻣ ﻣ د لﺎ ٢٠٠ د ﺎﻧﻼﻳﺳ <br />
ﻳه ﺧ د ﺧ وﻳډ . ل ړﺎﻳو ﻳ ﻧور هرز ﻧ ﺳ وا ﺧاو ﻧوژ ﺧ ورز<br />
ﺎﺑ د ودﺎﺳا<br />
ﻏد د . لرو ﺳﻻ ﻟ دﺎﺳا وا ﺷ د ،ﻧﺧ حﺎﻧ<br />
،ﻧوﺳ وﻳﻳز د ،ﺗ<br />
وا ﻣ وا ن د ﻧﺣ ﺑ ﻣ د ﺗ لﺷ ړﺟ ﻧوﻓد ﻧﻧﺎﻗ ﺳﻣ د هرﺎﻟ ﻟوړﺟ<br />
. رو هﺳ ﻟ دﺎﺳا ړو ﺎﺗړا د ﺗ ﺧ ﻏد ﺳﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻋﺎﻧاﻏ وا ﻟ ﻟاﻳﻧ<br />
ﻣ د نﺎﺗ رﺳ ﺎﻳ ﻣﺎﻧﺳ د وا هو ﻧاور ﻣ وﺑاﺧ د ﻌو ﻣا داه ﻏد<br />
نﺎﻣﺷﺎﻣ هو ﻌﺟاﻣ ﻧر ﻐه ﺗﺎﻳزﺗ ﺗ ﻧوﻓ د ﺳﻣ د ،ﺷ و ه رﻧ هﺳ<br />
د ﺎﻳ وا ﻧو ﺎﻳ وا ه ﺧا رﺎ ﺗ وﺗﺳ ﻟاﺳو د ﺗ روز ﺎﻳ وا ؤ ﺷ لﺗ ﻳ<br />
ﻳﺎﻣ ﺗﺎﻳز ﺗ وا ﻧوداه ﻌﺻ<br />
ﺷ ﻳ . ؤ ﺷ ردﻻ ﻳ ﻏ رﻧ ﻧر<br />
وا رﺎﻣ د هﺳ ﺑ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ رﻧ ﻟ ﻧﻣ د وا ﻧﻧه ،ﻧﻧا ﻣ ﻧوداه<br />
1<br />
. ﻋ ﻧﻣﺧ ﺗ ﺎﻳړو ﺗ ﻟډ وا ﺧ ﻳړا ﺗ ،د ړﺟ ﺷ رﺎه<br />
هﺑﺳ ، لﺳر ﺗﺳ ﺗ ﻣ هﻳډ رﺎه<br />
لوډ ﻏد ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا د<br />
ﻣﻏ د وا وړ ﻧوﺳو وا ﻧورﺎﻌﻣ ﻟرو زﺎﻣا د هرﺎﻟ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻳﺷ د د<br />
. ﻧ ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ تﺎﻣﺧ ﻗﺣ ﺷ ارو اﻟ ﻧﺎ<br />
1 UNDP, Civil Society and UNDP in Seri Lanka: Partnership in Crisis Situations, 2007,<br />
http://www.undp.org/partners/cso/publications/Civil_Society_and_UNDP_in_Sri_Lank_parnerships_in_crisis_si<br />
tuations.pdf<br />
312
313<br />
لوړﺟ ﻓد ﺎﻳ ﺗرﻣ نﻧﺎﻗ د<br />
ﺎﻳ د دوﻣ ﺳر سﻻ ﺗ ﻟاﻋ وا ءﺎﻀﻗ ﺳ ﺎﻳ ﻧوداه<br />
ﺗ ﺻﺎﺧ <br />
د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﺷ ﻻ « ﻓد»<br />
ﺗرﻣ نﻧﺎﻗ د ، ﻧ ﻧﻣﺎ ﺳ ﺗ ووﺎﺗړا<br />
ﻧﻧﺎﻗ<br />
ﻧﻟوﻣ تﺎﻳز ﻳډ ﺳﻣ وا رﻣ ﻧﻧﺎﻗ ﺧ . ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ ﻳ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ<br />
د ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د ه ورﺎ ورﻻ ﻧﻧﺎﻗ وا نﻧﺎﻗ د اﻳ ﻧ لرو رﻣ ﻧﻧﺎﻗ<br />
. ﻟ<br />
ﻟ ﻳﺎﺣ ﻧﺎ ﺧ ﺳود وا ﻀﻗ ه . ه ﻏ ﺑﺗ ﺎﻀﻗ د ﺑ ،ﻟدﻟرد<br />
ه ﻟ ﻧﻣ د . ﻳوﻧاړو ﻳ ﺗ ﻳ ه ﻧ د وا ﺗ عﻣ ﻧوړا<br />
رﺎ د د ﺎر ﺎﻳ ﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ ، ړﺟ ﻓد ﺗرﻣ ﻧﻧﺎﻗ ړاﻏ <br />
نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧﻻ . د ﺳﺎﻣ ﺗرو ،ﻟ ﻟﺎﻌﻓ ﻐه لﺎﻳﺎ ﻐه ﺎﻳ وا ﻟ ﻓ هرﺎﻟ<br />
: ﻧو مﺎ هړا د تﺎﻋﻣ<br />
: لﺎﻳﺎ وا تﺎﻋ<br />
ﻻ ﻧ ﻓد ﺗرﻣ ﻳ ﻏد نﻧﺎﻗ د ؟هد ﺎﺗړا هرﺎﻟ ﻓد ﺗرﻣ ﻳ د نﻧﺎﻗ د<br />
؟ ﺗ هرادا ﺑ هﻳ ﺗﺎﻣﺧ د نﻧﺎﻗ د ﺷ<br />
ﺎﻳ ﻣ ﺎﻳ رو رﻣ اﻳ اد ﺎﻳ ؟د دوﺣ ﺳﻣ وا ﺗﺎﻣﺧ ﺷ ﻋ د<br />
ﻳﺎﺟ<br />
ﺗﺎﻋﻣ ﻣ اﻳ ؟هړاود اد ﺎﻳ ، بﻳزﺎﺳا ﻧﻟﺎﻧﻳﺗ ورﻧ<br />
؟ وړاود ﺎﻳ<br />
ﻟډ ړو وﺑوژ د ﻟ د اﻳ ﻓد ﻏد ﺎﻳ ؟د و ړو مﺎ د ﻓد ﺗرﻣ د<br />
. د ه ﺗ ﺧﺑ ﺧا ﻟ د وا ﻟﻧ مﺎ<br />
ﺧ د ﺷ ﻻ ﻧ وا ﻎﺗ ﻧ ه نﺎ ﺧ دﻓد ﺗرﻣ ﻏد نﻧﺎﻗ د<br />
؟ﺷ ﺧﺑ رﺎﻋا وا تﻬﺷ ﻟ ﻣ ﺧ ړو مﺎ<br />
ﺎﻳ ؟ﻟ ه تﺎﻣﺧ و ﻐه ﺎﻳ ؟هد ﺧا هﻣ ﺣﺎﺳ ﻳﺎﻓاﻐﺟ ﻟﺎﻌﻓ د ﻓد ﻏد د<br />
؟د ﻌﻣ ﻳ ﺧو رﺎ د وا رﺎ ﺧو ل<br />
و رﺎه هﺳ ﻓد ﻐه ﺗ ﻧﻣ ﺟ ﻌﺟاﻣ ﺎﻳ ﻧﺎﻳﻣ د ﻐه د ﺎﻳ<br />
؟ﺷ ﻻﻧ ﺗرو تﺎﻣاﻗا ﻣا لوډ ﻓد ؟ﻟ<br />
دﺟو ﺧ<br />
ﻧﻧﺎﻗ داﻧا وا ﻟ هﺳﺗ د ﻧورﺎ د ﻓد د ؟د هﻣ ﻟ ﺗﺎﻋ رﺎ د ﻐه د<br />
؟ﻟ رﺎﺧا ﻊﺑﺎﻣ ﻟﺎﻣ هﻣ هرﺎﻟ ﺗاﺟا<br />
؟ﺧا هړﺎﻏ ﺧ ﻟوﻣ ﻣ م د ﺎﺧ ﻟرو د ورﻣ ﺧ د ﻓد ﺎﻳ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
نﺎﻳﺷ وا ﻓ<br />
ﻟ ،ل ﻣ)<br />
ﻟ ﺎﺗړا ﺗ ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﺗ لوډ ﻧ رﺎ ﻓد ﺗرﻣ د نﻧﺎﻗ د<br />
ﻓد د نﺎ ﻣ ﻧ ﺎﻳ نﺎه نﻧﺎﻗ ﻣ هﺎﻣ ﺎﻳ ؟(<br />
ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﺎﻣ د نﻧﺎﻗ د وا<br />
؟د رﺎﺧا<br />
ﻧﺧ هﺳ نﺎ تﺎﻣﻌﻣ ﻏار<br />
ﺗ سﻻ وا ﻣﻣ ورﻣ ﺷ ﻻ ﻓد ﺎﻳ<br />
؟ﻟ ﻧاﺗ ﺗﺗ ﻀﻗ وا ﺳود د ﺎﻳ ؟ﺗﺎﺳو<br />
؟ﺷ ﻟد ﺎ ﻣ ﺳود وا ﻀﻗ د ﻓد ﺎﻳ<br />
د تﺎﻧﺎﻣا رﺎه د هﺳ ﻟډ ﻧﻼو د ﺎﻳ ﻧﻼ ﻊﻓاﻣ وږﺧاﺧ د هﺳ ﻧﺣ ﺑ ﻟ<br />
؟ﺷو هدﺎﺳا<br />
ﺑﺗ وا ﺗ ﻟ ﻐه د ﺗ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ﺗرو نﺎﻧﺎﺑﻗ د ﺗ ﻟ دﺟو نااډ ږﺧاﺧ هﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳ<br />
؟و ﻳﺗ وا ﺗ ﻧ ﺟ د ﻐه د وا و ﻌﺟاﻣ<br />
ﻐه وا ﺳﻣ ﻗﻼﺧا وا ﺣور ﺗ ﻌﺟاﻣ ﺧ ﺷ ﻻ ﻓد ﺎﻳ<br />
. ﻓﻌﻣ ﻣ ﺗﺎﻣﺧ ﺳاد د د ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﻧ<br />
د ﺗ ﺷ ﻻﻳړﺟ فﻼا لوډ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ وا ﻣﺣ ﻟاﻳﻧ ﻟ<br />
ﻧﻬﺑ ،ﺷ ﺧﺑ ﻓﺎﻣ لاﻳﻧ ،ﺷ ا هړﻟ ﺳ تﻬﺷ د ﻓد ﺗرﻣ<br />
؟ﺷو ﺳﻣ هﺳ ﺎﻣ ﻣ ﻟ ﻓد د وا و ﻣ ﺳر سﻻ ﺗ ﻧﺗ<br />
ﻏد ، ړﺟ ﻧوﻓد ﺗرﻣ ﻏد نﻧﺎﻗ د ﺷ ﻻو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ د د<br />
: ﺷ لﻧو مﺎ ﺷ ا رﺎ رﻻ ﻋ ﻧﻻ<br />
: ( و ﺎﻳ ﻧوﻓد)<br />
ﺣﺎﺳ ﻳﻓ<br />
ﺎ ظﻣ وا و ﻌﺟاﻣ هرﺎﻟ ورﻣ د ﺷ او نﺎ ړا ﺗ د تور ﺗ د<br />
ﻟو ﺎ ﻳ ﺳاد ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د د هﺑﺳ . ﺳﻻ ﺗ رﻣ<br />
ﻣزﻻ ﻐه<br />
. ﺷ ءﺎﻓا وا ﺑﺑ ﺗﺎ د ﻟ ﺗ ،ﺷ ﻳاو رﺎﻧا ﻧﻏ هرﻣ <br />
: ﻎﺗ هرﺎﻟ تﻬﺷ ﺧ د<br />
ﻻ هرﺎﻟ رﺎ د د ،و ﻎﺗ ه ﺗﺎﻣﺧ ﺧ د وا نﺎ ﺧ د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
رﺎ رﻻ ﻟﻧ سﺎﺗ د وا ﻐه د ﻐه ﺎ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺎﻳ ﻧﻧﻼﻋا ﺷ<br />
ﺗﺎﻣﺧ ﻟاو د ،ﻟاورﺎ ﺷ ا ﺎ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻏد . ﺧ ،و جرد تﺎﻣﺧ وا<br />
ﻻ ﻐه زار ﻏد . ﺷ ﻟد ﺳﻣ ﻟﺎ د ﻧر د ﺎﻳ ﻧوﻣ ﻳﺎﻏور ،ﻧوﻓد<br />
. او هرﻻ تﺎﻐﺗ ﺳاد رﻻ ﻟ ﺎرو وا ﻳډار د ﺷ<br />
: ﺳر سﻻ ﺗ ﻟډ ﻧﻻ فه ﺗ<br />
ﻧوﻓد ﺗرﻣ ا ﻧو و ﻧﻻ فه ﺗ وا و دوﻣ تﺎﻧﺎﻣا ﺗرﻧاﺗ <br />
نﺎﻣا ؛ﻧو مﺎ ﻟډ و ﻳﺎﺑ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ، ا ﺳر سﻻ ﺗ<br />
هﻳﺎﻧ ﻏد ﺷ ﻻ ﻧﻧﻏور ﺎﻳ رادا ﺗﺎﻣﺧ وﻟ د ،و هﺑاﺑ ﻣز وا ﻟو<br />
ﻣزﻻ ﺷ او ﺗ و صﻼﺧ ﻣ ﻌﺟاﻣ د ﺗ ﻣ وا ﻲﻧا ﻧوﻓد ﻧرﻣ<br />
. ﺳﻻﺗ رﻣﻼﺳ<br />
: ﺗ<br />
د وا ﻧﻧه ،ﻧﻧا ﻣ وا ﻣ ،ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻟ ﻧﺣ ﺑ د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻐه د ﺷ او ﺗ ﻳړا رﺎﻣ وا رﺎه د هﺳ ه ﻟ نﻧﺎﻗ وا قﺣ<br />
. ﻳاوو با ﺗ وﺎﺗړا ﻣ وا ﻧاړو تﺎﻣﺧ ﻣ ﺗ ﻌﺟاﻣ ﺧ ﺳﻣ<br />
: ﻟاﻧ رﺎ د ﻓد ﺗرﻣ ﻧﻧﺎﻗ د<br />
د هﺳ ورﻣ ﻟ ﺗ هړﺟ ﺳو ور<br />
هﻳ هرﺎﻟ ﺗ د وﺎﺗړا د ﻌﺟاﻣ ﺧ د •<br />
؛ﺷ ﻓﻌﻣ ﺗ ﺳﻣ ﺗﺎﻣﺧ رﻧ ﺎﻳ وا ﺷو ﺗﺎﺳ ﻐه<br />
1 The Wester Canada Society to Acess Justice, www.ascessjustice.ca/lawyer/client_issues.asp There are a<br />
number of resources on the internet on these issues. See: A Basic Guide to Legal Standards and Practice, Human<br />
Rights first, http://www.humanrightsfirst.org/pubs/descriptions/fair_trail.pdf; UK National Occupational<br />
Standards for Legal Advice,<br />
http://www.ukstandards.co.uk/Find_Occupational_Standards.aspx?NosFindID=4&SuiteID=796andwww.accesjustice.ca/Lawyers/procedure.asp<br />
314<br />
1<br />
•<br />
•<br />
•
هاﺷ وا دﺎﺳا)<br />
ﺎو ﻳاﺷ نﺎور ﻣﺎﻌﺗ د ﺎر ﻧﻟوﻣ د هﺳ ﻌﺟاﻣ ﺧ ﻟ<br />
ﻳاﺷ ﻣﺎﻌﺗ د ،ﺷ ﺗﺎ هﺳ ود ﻟ د هرﻏ ﺗﻻﺎﺣ وا هړا ﻐه ﺎﻳ ﻐه د<br />
ﻳړا هﺳ ﻓد ﺗرﻣ ﻟ ﻟا ،و ﻟﺗ ر ﻧﻏ ﺗرﻣ ﻳ ﺷ ا<br />
؛(<br />
ﺷ ﺗﺎ هﺳ و ﻳ ﻟ هد ﻧ ﺣ ،ﺷ ا ﺗﺎ هراﻣاود<br />
ﻐه ﻟ ﻳ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د : لوﺑاﺑ ﺷادﺎﻳ وﻧﻏ د<br />
ﻧ ﻌﺟاﻣ ًﺎﺻﺧ ،ﺷ ﻗ تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ﻟ نﺎﻣا ﻣ ﺗ <br />
ﻳﺎﺑ ﻧ ﻳ ﻟ ﻏد د ، ﻟرو هرﻣ ﺗ ( ه ﻣ ترﺻ د )<br />
، اﻋد ﺗ ﻣ<br />
ًﺎﺻﺧ ،ﺷ ﺗﺎﺳو ﺳود ﻐه د ﻧ ﻳ وا ﺗ ﻐه<br />
؛ﺷ هﺳرو هد رو ﻧ ﻏد<br />
؛ﻟو ﺧ ﺧ ﺳﻣ ﺳﺎﺳ ﺷ ﻳﺗ « ﻣ»<br />
ﺗ ل ودﺎﺳا د<br />
هﻧﻏ ﺑ و ﺗ ﺷ ا ،ﻟو<br />
هﻧﺳ ﻟ ﻣ ﻳ <br />
. ﻟوار ﺳود دﺎﻋا ﻳ ﺧ هﺳ نﺎ <br />
ﻟ ﻧﻧا د ﺷ ﻻ ﻐه ،ﻟو نﺎﻣا ،هﺑﺳ دﺟو ﻳﻓ د ﻓد ﺗرﻣ د<br />
ﺗﺎﻧﺎﻣا ﺗاﺑﺎﻣ داه ه د ﺳﻣ ﻏد ﻟا ، ﺑاﺑ ﺳﻣ ﺗ ﻌﺟاﻣ ﺧ ه رﻻ<br />
: ﻧاړو ﺑ ﻳ ﺳﻣ ﺳاد د تﺎ – ١٢ . د ﻟﺗ ر<br />
ټﺎ – ١٢<br />
ﺎ ﻳو ﺗﺎﻣﻌﻣ د هرﺎﻟ ﺎﻧﺎﻳﺑ د اﻟ ﺗﻟ د : قﺣ<br />
ﺳﺎﺳ<br />
ﺗﻻﺎﺣ ﻣ د ﺎ ﻳو هﻳ ،NGO<br />
،نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻳ ﺎﻧﺎﻳﺑ د ﻣﺎﻧ ﺗﻟ د<br />
د ﻧﺣ ﺑ د هرﺎﻟ ﻧﺎ ﻐه د ًﺎﺻﺧ ،د ﻳﺗ قﺣ دﻓ ﺧ د هرﺎﻟ<br />
. د ﺷ نرﺗ مﺟ م ﺎﻳ ﻏار ﻧﻻ ﺷ ﺗ ﺎﻳ وا ناهﺎﺷ ﻋ ﺎﻳ ،د نﺎﻧﺎﺑﻗ ﻧوﻏﺳ<br />
نﺎﺑ ﻧﺣ<br />
دﻓ وو د ﺑﺎﻣ وا ﻧﻣ ،ﻧﺣﻼﺻ اورﺎ ﺳر د ﺎ ﻏد <br />
. ﻧو ﻣ ﻧورﺎ وړوﺎﻧ د ﺷ ﻻ ﻐه هﺳ دﺎﺳا ﻧﺣ<br />
د ﻟ . د ﺷ<br />
http://www.yourrights.org.uk/<br />
ﺎﻳ ﻧﻣ ﻏد<br />
1<br />
315<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻧﻣ ﻟود د<br />
. ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﺗ ﻣﻏا ﻧﺣ ﺑ ﻳﺎﺑ ﻟ هﻧد ﻣﻋ هﻳ ﻧﻟود<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ ﻧد<br />
؛ﻣ ﻳﺗ د ﻧﺣ ﺑ <br />
2<br />
؛تﺎﻣاﻗا ﻧر هرﺎﻟ ﻓﻼﺗ د ﻳﺗ د ﻧﺣ ﺑ <br />
؛ وﺎﻋدا د ﻳﺗ د ﻧﺣ ﺑ <br />
؛د ﺷ نرﺗ ﻣا ﻟ ﻳﺗ د ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﺑ ﻌﺗ ﻧﺎ ﻐه د<br />
. د ﺷ مﻣ ﻣا ﻟ ﻳﺗ د ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﺑ لرو اﺳ ﺗ ﻧﺎ ﻐه<br />
1 ICCPR Article 2(1) (http://www.unhchr.ch/html.mem3/b/a_ccpr.htm)<br />
2 Universal Declaration of Human Rights Article 8.<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ﻧﺧ د ﻧﺣ دﻓ د ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﻧﻣ د ﺑ ه ﻧ ﻐه د ﺧﺑ ﻏد<br />
ﺑ د وا ﻧﻏاو ﻣﺎﺟ ﻋ د ﺗ ﻧﻣ ړﻣﻧ وړا ﺗ د ﻧﻟود ،ﺧﻣ ﺗﺎﺳ<br />
. ﺑاﺑ ﺳﻣ ﺗ هرﺎﻟ ﻓﻼﺗ د ﺗ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻧﻏﺳ د ﻧﺣ<br />
: ﺷو ﺗ ﻳﺎﺑ ﻣﺗ ﻟﺄﻣ وود ﻏد د ﺳ ﻣﻟ ﺧ<br />
اﻟ ﻧرﺎ د ﻐه د ﺎﻳ ﻟود د وﺎﺗﻧ ﺎﻳ لﺎﻋا ﻐه : « ﺗ ﻧﺣ ﺑ<br />
»<br />
؛ هﺳﺗ<br />
د وﺎﺗﻧ ﺎﻳ لﺎﻋا ﻐه : « وﺎﻧرد ﻧ ﺗ ﻐه ﺎﻳ هدﺎﺳا هړوﺎﻧ ﻧﺣ ﺑ ﻟ»<br />
. لﺳر ﺗﺳ ﻧﺣ ﺑ د ورﻧ د اﻟ ﻧﺎﻣ ﺎﻳ ﻧا ﻣا ﻣﺣﻏ<br />
اد ﻧ ﻟ هړﺎﻏ ﻟوﻣ هرﺎﻟ ﻳﺗ د ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﺑ اﻳ ﻟود هد ړو ﻧودﺎﻳ د<br />
ﻟ ﻣ ﻟود ﺧ . ﻟ ﻧ وﺎﻧرد ﺗ ﻐه ﺎﻳ هدﺎﺳا هړوﺎﻧ ﻳ ﻧﺣ ﺑ ﻟ<br />
ﻧﺣ ﺑ<br />
نﺎ ﻐه وا ﺗﺎﺳو ﺑﺎﻣ ﻳﺗ د اﻟ ﻧﺧړا ﻟودﻏ د و ﺧ <br />
. ﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ وا ﻌﺗ ﺗ ﺗ هدﺎﺳا هړوﺎﻧ ﺎﻳ ﻧﻻ ﻳ<br />
د . ﻳو « ﻧﺎﺑﻗ»<br />
ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ ﺎ ﺷ ه ﺳ هد ﻬﻣ ه اد ،هود<br />
ﻟﺻا<br />
وﺑ د ﻟاﻋ د هرﺎﻟ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د دﺎﺳا هړوﺎﻧ د ترﻗ د وا ﻳاﺟ د ﻧﻣ وﻣ<br />
1<br />
: « ﻳﻌﺗ ﺳاد نﺎﻧﺎﺑﻗ ﻧﻣﺟ»<br />
د ( ١٩٨)<br />
ﻣﻼﻋا<br />
ﺷ ا ناوﺎﺗ ﻏد ، لوړا ناوﺎﺗ ﺗرو ﺗ هﻳا ﻟډ ﺎﻳ داﻧا د نﺎ ﻐه ... »<br />
ﺎﻳ ﻟﺎﻋا ﻐه د ﻧﺣ ﻧﺎﻧا وﺑ ﺧ ﻟ ﻐه ﺎﻳ وا و دﺎﻗا ﺎﻳ ﺣور ،ﺟ<br />
د ﺎﻳ وا ﻧاﻗ رﺎﺟ د ﻳاﺟ د ﻧوداه وﻏ ﺷ ﺧﺑ ﺑ<br />
ﻧ ووﺎﺗﻧ<br />
« ﺷ ﻊﻗاو ﻗﺎﺗ هﺳ ﻧاﻗ د دﺎﺳا ﻳﺎﺟ د ترﻗ<br />
ﺑ ،د ﻧ دوﻣ ر ﻧوﻏﺳ د ﻧاﻗ ﻳﺎﺟ د اﻳ ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﺧ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د ه ﺗﺎ ﻐه ﻣا د ﻟ ﻧ . ﺧا ه ر ﻧاﻗ ﻧﻣ د ﻟ ﻐه د<br />
داز ﺑ وا ﻧﺣ ﺑ ﺷ ﻣ لاﻳﻧ وا ﻣ ﻐه د ﺷ ا ﻳو « ﻧﺎﺑﻗ»<br />
ﻧوﻏﺳ<br />
. و ﺷ ﻧﻻ ﻣا ﻟ ووﺎﺗﻧ ﺎﻳ ﻟﺎﻋا د ﻣﺣ د<br />
د ، ﺗ ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﺑ و نرﺗ د ﻏ رﺳ ﻣا د ﻟود د <br />
ﺗ اﺳ ﺗﻣ ﻧوﻏﺳ د د ﺗ ،ﺷ ﻟﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ هړا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
د . ﺷ ارو ﺗرو ناوﺎﺗ وا ﺷ هدﺎﻋا قﺣ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د وا ﺷ لﺳرو<br />
١٨ ﻣﻼﻋا ﺗر د ﺑﻟ ﻳ هرﺎﻟ ﺳﻣ د هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ<br />
: ﻳاو د ﺷ لﻧ ﺳر فاا<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ وﺑ ورﻧ وا وﻟ ،ورﺎﺎر ،ﻣﺣ د ﻳﺎﺑ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ»<br />
« ﺷو ﺳﻣ ﻟ وا ﺣور ، ،دﺎﻣ رﻻ ﻟ<br />
ﻧﺧ د ﻧﺣ ﺑ د ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هﺳ ﺳﻣ د ﺳود داﻧا <br />
. ﺧاو و ﻧوﻟ زرا ېرﻧ هرﺎﻟ دو وا ﺗﺎﺳ<br />
1 http://www2.ohchr.org/english/Law/pdf/victims.pdf<br />
316<br />
•<br />
•
هدﺎﻋا ﻧﺣ د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د وا واﺳ ﻧﻧﺎﻗ ﺗ ﻧوﻏﺳ<br />
ﻧﺣ ﺑ د<br />
رﺎ وا ﻓﺎﻣ ناﻧز د وا ﻟ ،ځ ﻟ د ترﺎﻋ ﻏ رﺳ ﻣا د ﻧﺧو ﻟ <br />
ورﻧ د ورﺎ ﻣﺎﻋ د . ﻟ ﻣ ﻧاړو نﻧﺎﻗ د ﻟ هﺳﺗ وﻧد ﺧ د ،ﻧ<br />
ﻟﻧ د ﺎ ﻳ د ﺗ ﺑ د)<br />
د ﺷ رو ﺣﻼﺻ تﺎﻳز ﻳډ ﺗ ﻐه ﺗ ﻧرﺎ<br />
ﻣزﻻ ﺗ ﻳﺎﺑ هدﺎﺳا ﻗ ﻟ . د ﻊﺑﺎﺗ نﻧﺎﻗ د ه ل هﺳﺗ ﻧﺣﻼﺻ ﻏد د ﺧ ،(<br />
ﺣﻼﺻ<br />
ﺑ داز ﺧ ﻟ ﻳ ﻟو ﻟو دﺟو ﻳﺎﺑ ﻟد<br />
لﻌﻣ وا و هدوﻣ ر <br />
. ﺧﺑ<br />
ﺎﻳ ﻳﺎﺟ د ﻳﺎﺑ و ﻋ فﻼﺧ نﻧﺎﻗد ﻏ ﻧا د رﺳ ﻣا د ﻣ ﻟ ﺻا ﻏد د<br />
د ﻣ د وا ءﺎﻀﻗ د ﻣ ﻧﻣ د ﺧ . رو با ﺗ ﻟاﻋ ﻧاړو ﻣ ﻧﻣ<br />
ﺗ ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﺑ . ﻟ ﺗ هﺳ ﺑﺗ ﻳ ﻧﻟود وا د ﻳړا ﻣﺗ ءﺎﻀﻗ<br />
وﻧوړا ﻐه د ﻟود ه ﺑﺎ . د ﻋ فﻼﺧ نﻧﺎﻗ د ه وا نﻧﺎﻗ ﻳﺎﺟ دﺎﻋ د ه<br />
: ﻳاو ﺳاد ﻳﻌﺗ ﻳ هړا د . ﺗ نﻧﺎﻗ ﻐه د ﻧﺎﺑ ﺑﻣ <br />
نﻧﺎﻗ صﺎﺧ ﺗ ﻟ ﻼﺟ ﻳ د ﻧﺎﺑ ځ هﺳ مﻬﻣ دوﻣ وا<br />
دﺎﻋ ﺧ »<br />
ﻧﺑ ﺎﻳ ﺟ د ﺎﻳ ﺧو ﺗﺎﻋ د ﻟ ﺗﻻﺎﺣ ورﻧ هﺳ مﻬﻣ خا . د او<br />
وا ﻧاﻗ رﻧ ،د او ځ نﻧﺎﻗ ړﻣﻧ لﺎﺣ ﺳاد ﺗﻻﺎﺣ<br />
اﻟ اورﺎ ﺎﻳ ﻣﺣ د هﺳ ﻟﻧ مﺎ ﻌو<br />
د ﻧﺎد د د تارﻣ<br />
1<br />
« . ﻳړﺟ<br />
وا ﻳﺎﺟ وا و ﺗﺎﺳ ﺳد د ﻣ ﺑﻣ د ﻳﺎﺑ فه ﻧﻣﻟ نﻧﺎﻗ د ﺟو د ﻧ<br />
ﺧ . ﻣﻣو ترﺻ ﻧوﻏﺳ ﻣ ا بﻣوړ ﺧو ﻐه ﺗ ﻳﺎﺑ نﻧﺎﻗ ﻣ<br />
ﺎﻣ ﻣ ﺧ اﻳ ترﺻ مﺟ م د ﺑﻣ هرﻏ ﻧوداه<br />
هﺧړا ﻳ ﺷ ا ﺎﻣ هﻳ ﺳاد . ﻣ ﻳاﺟ ﻳﺎﺟ دﺎﻋ د اد ﻧ ،ﺷ<br />
ﻧﻻدﺎﻋ ﻐه ﻳﺎ لﺎﻧﻳﺗ . ﺷ رو اﺑ ﺗرو ﺣ ﺎﻳ وا ﺷ ﻣﺎﺗ مﻣ د ﺗ<br />
ﺎﻣ : ﺗ ﺑ د . ﻧ تﺎﻋاﻣ ، لﻧ مﺎ ﻣ ﻣ <br />
ﻧورﺎﻌﻣ<br />
ﻟو دﺟو نﺎﻣا ﻟ ﻳډ ﻳﺎ وا و ﺑﻣ ﺧ ځ د ﻳﺎ نﺎﺎﻗ ،و ﻧ ﻋ ﻳﺎ<br />
د وا ﻧﺗ د هﺑﺳ . ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﺗ دﺎﺳا وا هاﺷ وا ﺷ ﻏو ناهﺎﺷ<br />
،هد لﺎﺣ ﺳاد اد . ﺷ لﻧ ﻧو ﻧﻻ رﻏ وا ﺗ اﻟ ﻣ ﻣ د ﻳﺎ ﻬﺑ<br />
ﺎﻣ<br />
ﻣ د ﺗ ﻳﺎﺑ ﻐه ،و ﺷ ﺗﻣ مﺟ وو ﻣ د ﻧﺳ رﺳ ﻣا د <br />
. ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﻌﺗ ﺗ اﻟ ﻣ ﻳﺎﺟ<br />
د م ، ه ﻓ ﻟرو ناوﺎﺗ د ﺗ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻧوﻏﺳ د ﺎﻣ ﻣ <br />
ﺎ ﻳ د ﺣﺎﻧ ﺎﻳ لﻧ ﺎ ﻳ د ﺣﺎﻧ )<br />
ﻧ مﺟ ﻳﺎﺟ وا ﻳﺷ اﻟ رﺳ ﻣا<br />
ﻟ ﻟ هﺳﺗ وﻧد ﺧ د ﻟ ﻣژ ﻓﺎﻣ ﻧﻧاﻧز د وا ﻟ .( ﻧرﺎ وا ﻌﺗ<br />
ﻟﺎﺣ ﻏورﺎﻧ د ًﻼﻣ)<br />
ﻧ ﻧﻻ ﺗ نﻧﺎﻗ و<br />
ﻳﺎﺑ ه وا ﺧاو رﺎ طﺎﺣا<br />
.( مﺟ ﻣ ﻣرد د ﺎ ﻳ <br />
واﻋد ﻣ ﺷ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،رو هزﺎﺟا نﻧﺎﻗ ﻧوداه ﻐه <br />
ﺷ ﻻ ﻐه ﺗﺗ د . و ﻋ ﺗ (amicus curiae) « ﻣ د ﻣ»<br />
د<br />
د . و ﺳﻣ هﺳ ﻟ ﻧاړو ﻳرﺎه ﺗ د ﺗ ﻣ عﻣ ﻧوړا ﻳ <br />
1 Reid v. Covert, 354 US1, 19 n.38 (1957)<br />
317
لاﺟ رﺗﺎﻳد ﻧا د د ﻧ ١٩٩٩ وا ١٩٩٨ ﻣ ﻧﺎﻳﺑ ﺗ ﺑ<br />
ﺑ د ،ﺷ ﺎﻣ ﺎﺧ<br />
ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ هرﺎﻟ ﻟﺗ د ﺗ <br />
ﻐه . و ﻋ ﺗ « ﻣ د ﻣ د»<br />
،Amnesty<br />
International ،نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ<br />
ﻧﻣ د ،ﻟ ﻧ ﺳﺎﻣﺎﻳ ﺷ ﻧ تﺎﻧﺎﻣا ﺗ « ﻣ د ﻣ»<br />
د ﻀﻗ ﺎﻳ ﺳود<br />
د هﺳ خړا ﻳ ﻟ ﺎﻣ د ﺷ ﻻ د ﺧﺑ ﺑﺗ وا ﺗ ﻓﺎ ﻟ زﺎﺳا ﻟ<br />
. و ﻋ ﺗ ﻣ هﺎﺷ ﻳ<br />
ﺗ ﻣ ﻣ ﺎﻳ ﻳﺎﺟ ﻀﻗ هﻳ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ،ﺷ لﻟ ﺧو ﻳډ<br />
نرﺗ ،ﺷ ﻊﻧﺎﻗ <br />
ءﺎﻀﻗ ﺷ ﻧاړو دﺎﺳا وا هاﺷ زاﻧا ﻓﺎ ،ﺷ ﻧاړو<br />
ﺟو<br />
ه . ﻓ ﻟرو ناوﺎﺗ د ﺗ ﻧﺎﺑﻗ<br />
د ﺎﻳ وا رﺎﺟ ﺣ اﺳ د ﻧﺎﺑ<br />
هرژ ﺗ رژ و ه لرﺎ هرﺎﻟ د ﻐه ﻀﻗ ﻳﺎﺟ هد ﻬﻣ<br />
ﻧﻻدﺎﻋ ﻳ د هرﺎﻟ د د . دﻳ رﺎﺧا ﻣ د وا لار دﺎﺳا وا هاﺷ مزﻻ<br />
ﻧﻧﺎﻗ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺧ د ﺷ ﻻ ه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﻧﻣ د ،ﺷو ﻣژ هرﺎﻟ ﻣ<br />
. و ﺳﻣ هﺳ ﻣ ،ﻟ ﻧاړو ودﺎﺳا د ﻧﺣ ﺑ د وا ﺗ<br />
318<br />
ل ﻣ ﻳﺗ دﻧﺣ ﺑ د<br />
د ﻧاړو ﻟاﻋ د هﺳ ﻟﺛ د ﻳﺗ د ﻧﺣ ﺑ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د د وا رو تدﺎﻬﺷ ﻳﺗ د ﻧﺣ ﺑ لوډه د ﻧوﺳ . و ﺳﻣ هرﺎﻟ ﻟورد<br />
د ﺗﻣ<br />
ر ﻳاﺷ وﻧﺎ ﺗﺎﻳز ﺗ ﺻﺧ رﺎ د د . ﺷ لﻧو ﺗﻣ ﻣﻻ<br />
ﻧ دﺟو هدارا ﺳﺎﺳ هرﺎﻟ د ﻳﺗ د ﻧﺣ ﺑ د ﺳ ﺎﻳ ﻧوداه ﻐه . د ﻟﺗ<br />
ها ﺗ ﻧﺎ ل ﻣ ﻳﺗ د ه ،د ﺷ هرﺎﻟ رﺎ د د ﻊﺑﺎﻣ ﻟ ﻳډ ﺎﻳ ﻟ<br />
ﻟوﻣ ﺧ ﻟ ه ﻟود هرﺎﻟ د ﻳﺗ د ﻧﺣ ﺑ د لﺎﺣ ﺳاد . ﻟ<br />
ﺗ د نﺎرا ﺎﻀﻗ ﺎﻳ ﻟ ﺳ د د ﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ،ﻧ اﺻﻼﺧ<br />
ﻳ د هﺧﻻﺎﺑ دﺎﺳا هرﺎﻟ د د . ر سﻻ ﺣﺎﺳ د ﺗ ﺷ لهو<br />
ﻳﺷ لزور وا ﻣ د لوډ ﻣ ﻳﺎﺑ لوړﺟ ودﺎﺳا د ،وراه هرﻻ هرﺎﻟ ﺎﻣ ﻧﻧﺎﻗ<br />
. ﻣﻣو ترﺻ اﻟ ﻧرﺎ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د ﺧ . ﺷو ﺑ ﻣ ﻓ مووا ﻧﺎﺑ ﺟﻟدﻣ ﻧرﺎ وا ﻟ ﻣ د<br />
. هد ﺷ نﺎﺑ ټﺎ – ١٢ ﻧورﻻ هﻳ ﻟ ﺳ د ﻧوﻏﺳ وا ﻳﺗ ﺻﺎﺧ <br />
ل ﻣ<br />
ټﺎ -١٢<br />
ﻳﺗ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د<br />
هد ﺗ ﻧوﻏﺳ ﺻﺎﺧ ﻧﺣ ﺑ د ل ﻣ<br />
ﺎﻳ ﻣﻌﻣ ﻟﺄﻣ اد<br />
. هد ﻣﻋ ﺎﻳ ( رﻧ ﺳاد وا ﻧوﻏﺳ ړﻻو ﺑ ﺟ د ،ﻧوﺑر<br />
ًﻼﻣ)<br />
ﻟ)<br />
هد ﺗ ﻟډ ﺻﺎﺧ ړو وﺑوژ د ل ﻣ ﺎﻳ ﻣﻌﻣ ه ﻟﺄﻣ اد<br />
.( نﺎﻧﺎﺑﻗ وﺗ د ړﻻو ﺑ ﺟ د ،ﺧ ﻣﺑ<br />
ﻣﻌﻣ وﺎﺗړا<br />
ﻧزور وا ﻧو د ﺧا هړﺎﻏ هﻧد ﻟ ﻣ د ﻧﺳ ﻐه د<br />
م وا ﻳاو ﺗ ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ د ه ه د ،ﺗ ﺑ د)<br />
<br />
.(<br />
رﺎ رﻻ ﺗﺎﺳ د ﺛ د ،ترﺎﻬﻣ ﻟ وا ﻟ ﻣ د ،ﺷ ا ﺗ ﻳﺎﺑ ﻳﺎﺣ<br />
•<br />
•<br />
•
. ﺗﺎﺳو ﻧﺧ بﺗ سﺎﺣ وا بﻳ ﺎﻧ ،رﺎﻋا ،ﻟار ﻟ ﻣ<br />
<br />
. و ﺑ ﺟرد ﻳﺗ د وا ړﺟ ﺳ ﻳ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﺎﻣ ﻳﺷ<br />
ﺛ د<br />
. رو ډاډ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﺛ د<br />
. ﺗ وﺎﻋدا ﻳﺗ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ ړﺟ ﺳﻬﻓ ﻳ لو د<br />
،لوﺑر ﻟ ، ړﺟ ﺳﻬﻓ ﻳ لو د ه هرﺎﻟ ﻟﻣﻌﻣ د وﺎﻋدا ﺻﺎﺧ د<br />
. ﺗﺎﻳز ﺧا رﺎ ﻗ ﻟ اﻟ ﻟ د ،لژو ﻧﻧﺎﻗﻏ<br />
OHCHR د ﻧﻣ<br />
وﻣ د)<br />
ړﺟ رﺎﻌﻣ هرﺎﻟ ﻣ د هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻏد هړا د لډﻣ<br />
دﺎﻬ<br />
http://<br />
www1.<br />
umn.<br />
edu/<br />
monitoring/<br />
chapter20-appendix1.<br />
html<br />
ﻏد لډﻣ<br />
دﺎﻬ هړا د )<br />
رو<br />
هدو ﺗ ﺷ ﻳ ﻟرو ټر رﺎﻌﻣ د •<br />
http://<br />
www1.<br />
umn.<br />
edu/<br />
monitoring/<br />
chapter20-appendix4.<br />
html<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ<br />
ﺷ ﺗ ﻣار ﻳﺎ ﺧو ﻟ ﺳ د نﺎ و ﻧوزرا ﺧ ﻣا ﻐه د<br />
ﻣ هﺳرو هرﺎﻟ ﺎ ﻐه د ه وا ﺧا هړﺎﻏ هﻧد ﻏد هرﺎﻟ ﻧﺳ<br />
د ه –<br />
. <br />
. ﻳړا<br />
هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻟاﻳﻧ وا ﻣ ﻟ ﻧﺣ ﺑ د<br />
. ﻳړا هﺳ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻟاﻳﻧ وا ﻣ ﻟ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻟرو ټر ﻳﺗ وا ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،د هﺑﺳ<br />
ټﺎ<br />
٧ – ١٢ ﻳ ﻌﺑﺎﻣ ﻏد د . ﻳﺷ ﻟدﻳا رﺎﺧا ﻊﺑﺎﻣ ﻟ ﻳ ﻟ هﻧو <br />
. ﻳﺷ ﺳﻬﻓ<br />
ﻊﺑﺎﻣ ﺷ ا هرﻏ هرﺎﻟ ﻟ ﻣ<br />
http://<br />
www.<br />
unhchr.<br />
ch/<br />
pdf/<br />
train7_a.<br />
pdf<br />
319<br />
ټﺎ ٧ – ١٢<br />
د ه وﺗ وا ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ﻟﺎﺳر OHCHR د ه ﻧرﺎ د ﻧﺣ ﺑ<br />
بﺎ هرﺎﻟ ﻧرﻻ د ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﺳ وﻧﺎﺑ وا د : ﻧرو ټر وا ﻧرﺎ ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳﻓا <br />
( نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﺑ د)<br />
http://www.protectionline.org/IMG/pdf/spa_handbook.pdf<br />
د) ﻟﺎﺳر ﻧزور وا ﻧو د ه ﻧرﺎ د ﻧﺣ ﺑ د Minnesota ( نه<br />
http://www1.unm.edu/humanrights/monitoring/<br />
بﺎ ﺳﻻ ﻟرو ټر د ﻧژو د ﺗ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
http://<br />
www.<br />
essex.<br />
ac.<br />
uk/<br />
reportingskillingshandbook/<br />
هرﺎﻟ ﻣ د ﻧوﺑر د)<br />
بﺎ ﺳﻻ ه ﻧﻣ د ﻟود د ﻧﻻ رﻣ ﺗ ﻧﻣ وﻣ د ﻧوﺑر د<br />
( ﻧا<br />
http://<br />
www.<br />
apt.<br />
ch/<br />
comonent/<br />
option.<br />
com_docman/<br />
task,<br />
cat_view/<br />
gid.<br />
92/<br />
Itemid,<br />
9999999/<br />
lang.<br />
en<br />
هړا ﻧرو ټر وا <br />
ﻣﻏا د ه اﺳ ﺎﻳ رﺎ وﺎﺳ ﺎﻳ ﻧﺎﻧاﻏ<br />
،ﺣﺑ ورﻧ وا ﻧوﺑر د<br />
(<br />
لﺗو لﻧﺎﺳا د)<br />
د<br />
/<br />
ﻟﺎﺳر
http://<br />
physiciansforhumanrights.<br />
org/<br />
library/<br />
documents/<br />
reports/<br />
istanbul-protocil.<br />
pdf<br />
http://<br />
www.<br />
essex.<br />
ac.<br />
uk/<br />
torturehandbook/<br />
بﺎ ﺳﻻ ﻟرو ټر د ه<br />
ﻧوﺑر د<br />
بﺎ ﺳﻻ ﻳ هرﺎﻟ ﻧ رﺎ ورﺎ ﻳﺎﻏور د : دﺎﺳا وا تﺎﺗ ﻟوﺑر د<br />
http://<br />
www.<br />
fco.<br />
uk/<br />
KFile/<br />
MidtHb.<br />
pdf<br />
هرﺎﻟ ﻣ د ﻟوﺑر د)<br />
ﻧورﻻ ﻋ هﻳ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د : ﻧرﺎ ﻧﻗﺗ وا ﻧﺎﻳﺑ د<br />
( د دﺟﻣ ﺑژ ﺳور وا ﻐﻣ ،ﺳرﺎﻓ ،ﻧا ) ( ﻧا<br />
http://<br />
www.<br />
apt.<br />
ch/<br />
component/<br />
option,<br />
com_docman/<br />
task,<br />
cat_view/<br />
gid,<br />
85/<br />
Itemid,<br />
59/<br />
Lang,<br />
en<br />
،(<br />
نﻟﺑ لاﻳﻧ)<br />
ﻧورﻻ هﻳ هرﺎﻟ ﻋ وا عﺎﻓد د ﻗﺣ د : ﻟﺳ ﻧوﻟ ﻳﺎ ،ﻣا ﺑ<br />
http://<br />
www.<br />
international-alert.<br />
org/<br />
our_work/<br />
themes/<br />
gender_5.<br />
php<br />
( نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﺑ د)<br />
ﻊﻣ ﻳ هرﺎﻟ ﻟﺎﻌﻓ د ﻧﺣ ﺑ د : وﺎه ورﺎ ﻟ د<br />
http://<br />
www.<br />
amnesty.<br />
nl/<br />
bibliotheek_vervolg/<br />
police_and_human-rights#<br />
artikel1338<br />
( OSCE)<br />
ﻟﺎﺳر هﻳ هرﺎﻟ ﻧاﻳژﺎﺳ ﺎﻳ ﻧا<br />
د:<br />
ﻧرﺎ ﺎﻣ د<br />
http://<br />
www.<br />
osce.<br />
org/<br />
publications/<br />
odihr/<br />
2008/<br />
04/<br />
30849_1119_en.<br />
pdf<br />
( نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﺑ د)<br />
ﻟﺎﺳر ﺎﻣ<br />
ﻧﻻدﺎﻋ د<br />
http://<br />
www.<br />
org/<br />
en/<br />
liberty/<br />
asset/<br />
POL30/<br />
002/<br />
1998/<br />
en/<br />
domPOL300021998en.<br />
pdf<br />
(OECD) ﺳﻣ هﺳ ﻟاﻋ وا ﻣا د : بﺎ ﺳﻻ OECD DAC د ه ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د<br />
https://<br />
www.<br />
oecd.<br />
org/<br />
dataoecd/<br />
43/<br />
25/<br />
38406485.<br />
pdf<br />
رﺎ ﺑوﺎﺗ ﻟ ﻧﻣ د ﻟاو<br />
ﻧﻟ د SPT د - ASP Briefung Note 2<br />
http://<br />
www.<br />
apt.<br />
ch/<br />
content/<br />
view/<br />
46/<br />
86/<br />
lang,<br />
en/<br />
APT_SPT_BN2en.<br />
pdf<br />
320<br />
(ILGA) بﺎ ﺳﻻ ه ﺗارﻣ د ﻧﺷرﺎﻣ د<br />
http:/www.ilga-europa.org/<br />
.<br />
ودﺎﺳا وا وهاﺷ د ﻧاړو ﻣ د خړا ﻬﻣ ﺑ ﻳ ﻟ ﻣ د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
نﺎﺑ ټﺎ ٨ – ١٢ ، ﻳﺗ ﻏا ﻣﻣ د وا ﺷ ا ﺧا رﺎ ﺗ ﺗ <br />
. د ﺷ<br />
لوﺑﺑ ﻧوﺳ<br />
ټﺎ ٨ – ١٢<br />
ﻳﺷ<br />
ا ﺛ ﺎﻳ ﻧﺷاددﺎﻳ د<br />
د ﻟ ﻣ د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د د ﻳﻟ ﻳ ﻧﻧ ﻐه د ﻳرﺎﺳ رﺗ ﻏد<br />
ﺗﺎﺗ د ﺳورو ﻧوﺳ ﻏد ﻟ ﻧﺎﺑ ﻧﺳ ﻐه وا ﺗ ﻣار هﺳ ﻣﻣ<br />
.<br />
ا ﺧو
321<br />
: ﻳرﺎﺳ<br />
ﺧو ﺷ ﻟاﺳو ﻳ د ، ﻳو ﻧوﻏﺳ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د د ﻧوﺳ د . ﻣ وا ﻟ ،د ﻟﺳر ﺗﺳ اﻟ ﻧا ﻣا د <br />
ﻏد د . د ﺷ ﺛ لﺎﺣ لﻟ ﺳ د ﻐه د وا ه د ،ﻧ وﻳﻳز د ،ﻧﻣﻧ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ<br />
ټر د . ﻟ ټر ﻳ ﻧوﻏﺳ وﻣ د نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﻣ ﻟ وهاﺷ وا ودﺎﺳا<br />
ﺗ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻣﻣ د طﺷ د ﺧ . ﻟ ﻧ ﻧﻣﻧ ﻧاهﺎﺷ ﺎﻳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د د<br />
ﺻا ﻣ د هﺳ ﻧاهﺎﺷ وا ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﺷو وﺎﻧرد<br />
. ﻳﺷ هﺳ<br />
اورﺎ وﻧوړا ﻟ ﻧﺷادﺎﻳ<br />
ﻟ وا ﻳﻏ هﺳ ﻧاهﺎﺷ وا ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ وا ﺗﺎﺗ ﺧ نﻻاﻧرﺎ ﻧ <br />
اﻋد ﻳﺎﺟ ﻐه د وا لﻧ ﺗﻣ نرﺗ . ﺳﻻﺗ ﻧﻧﺎﺑ ﻧ ﻐه<br />
لاﻧرﺎ ﻟ نﻼو ﻊﻓاﻣ ﻧو<br />
رﺎﺗ هرﺎﻟ ﻋﺎﻓد ﺧ د هرﺎﻟ د د.<br />
ﻧاړو ﺗ ﻣ<br />
ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ اﺧ ﻟ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺑﺑ ﻧﻧﺎﺑ ﺻا ﻐه ﻏ <br />
ﻧرﺗ د هﺳ ﻧﻧﺎﺑ وړﻣﻧ ﻟ لﻻﺳا ﻋﺎﻓد . د ﻏار ﺗ سﻻ ﻧاهﺎﺷ وا<br />
ﺟرد ﻣﻟ ﻧاهﺎﺷ ﻋ وا ﻧﺎﻳﺎﺑﻗ د ه <br />
د هﻟ ﺗﻟ ﺎﻳ وا ﻟا ﺎر ه <br />
ﻧﻣ د ودر اد ﻟاﻧرﺎ<br />
،ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻣﻣ هرﺎﻟ د د . ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﻟ <br />
ﻳﻧاړو ﺗ ﻣ ﻋﺎﻓد . ﺷ ا ﺑﺑ ﻧﻧﺎﺑ ﻏار<br />
ﺗ سﻻ اﻟ<br />
ﻟ<br />
ﻋﻣ وا ﻋﻣ)<br />
ﻧﺧړا<br />
هړاود ﺎﻣ ﺗ ﺑﺑ ﻧﻧﺎﺑ ﻏد ړاﻏو لاﻧرﺎ<br />
. ﻧ ا ﺗﺎ ﻧﺧ ﺎﻣ ﻧﻻدﺎﻋ ﻳ د ﻟ ﺗ ،و ﺧﺑ ﺗﺎﻧﺎﻣا وﺎﻣ ﻟ ( ﻋ<br />
. ﺑﺑ ﻧﻧﺎﺑ ﻏد ﻣا ﺗ ﻟاﻧرﺎ وا ﻓاﻣ ﻣ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﺧ ،د<br />
ﺳﻻﺗ ﻧﻧﺎﺑ<br />
ﻧاهﺎﺷ وا ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ ﻟاﻧرﺎ ه <br />
د وا ﻣﻏا رﺎﻋا ﻣﻋ ﻧاهﺎﺷ وا ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻧﻧﺎﺑ ﻏار ﺗ سﻻ اﻟ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺧ د ﺗ ړاﻏوار ناهﺎﺷ وا نﺎﻧﺎﺑﻗ ﻻ ﺷ ﻧ ﻐه هد اد ﻌﻣ ﺣ د ﻣ<br />
د ﻧ ﺗ ﻟاﻧرﺎ . رو ﻧﺗدﺎﻬﺷ ﻧاړو<br />
ﻣ د ﺗ ﻟوﺑﺑ ﻟ ﻧﻧﺎﺑ ﻧﻣﻟ<br />
نرﺗ ﻧ . ﺧاو سﻻ اﻋد ﻳ ﻏد ﻟ هرﺎﻟ بﻣوړ د ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻣﻣ<br />
. ا اﺑ نﺎ<br />
، د ﻧ ﺷ ا ﻳﺷ هﺳ اورﺎ ﻟ ﻟاﻧرﺎ د ﺗ ﺳر تﺎﻣﻌﻣ ﻐه زار ﻏد<br />
ﻳﺎ ،د دﺟﻣ هﺳ ﻟډ ﻳ د نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ ﻳ د تﺎﻣﻌﻣ ﻏد ﺷ ﻣﻌﻣ ﺧ<br />
ﺗﺎﺳ د ﻧاهﺎﺷ د وا ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د . ﺑﺑ ﻐه ړاﻏو ﻣ ﻟ نﻼو ﻊﻓاﻣ ﻧﺎ ﻧرﺗ د<br />
<br />
ﺗ ﻊﺑﺎﻣ وا نﺎﻳﺟﻟوﺑﺑ د ﻧﻧﺎﺑ وا ودﺎﺳا ﻏد د ﺗ و ﻳﺎﺑ ﻧاﻗ صﺎﺧ هرﺎﻟ<br />
.( ﻌﻟﺎﻣ ﻀﻗ ﺎﻳوزه – ﺎﻧزﺑ<br />
د ټﺎ ٩ – ١٢ )<br />
ناهﺎﺷ<br />
ﻟو نﺎﻣا ﻳﺎ ﻣ ﺗ ﻳﺎﺑ ﻐه . ﻟ ها ﺗﺎﺣ وا ﻬﻣ ﻳډ ﻳ هﺎﺷ ﻀﻗ ه <br />
ها ارﺧ ﻀﻗ لوډ صﺎﺧ ﻟﺄﻣ ﻏد . ﺷ مﻌﻣ ﻳ ﺎ وا ﺷ لﻧو هرژ ﺗ رژ<br />
ﺳاد . ﻀﻗ ﻌﺗ د ﻣﻣ د ﺟ د وا ﻀﻗ ﻧوﺑر د ﺗ ﺑ د ،ﻟ<br />
ښا ﺗ ﻧﻣ ﻐه د وا ﻟو هړا<br />
ر ﻟډ ړو وﺑوژ د ﺷ ا ناهﺎﺷ ﺗﻻﺎﺣ
تدﺎﻬﺷ ﻧاړو ﻣ د د رﻣ هﺎﺷ ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ د ﺗﻻﺎﺣ وﻳډ . و دﺟﻣ<br />
ﻟاﻋ ﺑ هﺳ هﺎﺷ ﻳ ﻟ اد ﺷ ا ﺧ . و رﺎ اد ورﻣ ﻐه ﻣ وا رو<br />
ﻟرو تدﺎﻬﺷ د ا ډاډ ﻳﺎﺑ ﻐه ﺟو د ﻧ ،ﺷ هرﻣ ﺗ ﻟرو تدﺎﻬﺷ و<br />
ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧاهﺎﺷ د . ښا ﺗ ﻐه ه ﻧ وا د ﻧ دﺟﻣ ﺧ ﺗ ﻧوژ ﻐه د هﺳ<br />
وا ټﺎ نﻧﺎﻗ ﻳﺎﺟ د . د ﺷ ﻧﺎور ﺛو وا ﻧوﺳ ﻟاﻳﻧ ﺷ ﻳ ها<br />
1<br />
: ﻳاو R (85) رﺎﺳ ارﺷ ﺎورا د ه ﻗﻣ د ﻧﺎﺑﻗ ﻳ د ﻳ د ﺳو<br />
ﺷ او نارﺎه ﻟاﻋ د وا ناهﺎﺷ ﺗ ﺷ ر سﻻ ﻳﺎﺑ ماﻗا ﻋ وا ﻧﻧﺎﻗ ،ﺳﺎﻣ »<br />
« . رو هﺎﺷ ﻧاړو ﻣ د ،ﺷ ﻣﺎﻣ هﺳ ﻋ ﻧ ښا م ﻟ د ﻟ ﺗ<br />
د تﺎﻣاﻗا هرﺎﻟ ﻓﺎﻣ د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ وا ﻧاهﺎﺷ د ﻧا ﻟ ﻀﻗ ﻳﺎﺟ ﻳﺷ نﺎﻣزﺎﺳ <br />
2<br />
: د ﺷ نﺎﺑ لوډ ﻧﻻ (R 97) رﺎﺳ ٩٧ ارﺷ ﻳﺎورا<br />
ﺗ ﻣ ﺎﻣ د د ﻧﻧﺎﺑ ﻐه ﻌﻣ ﻟ درﺎﻳر ﺎﻳ ﺛ د اﻟ<br />
ﺎ ﻳ د<br />
؛د ﺷ لرو اﻟ ﻧاهﺎﺷ د ﺧو<br />
ﻣ ﺎﻣ د هدﺎﺳا ﻧﻧﺎﺑ ﻳﺷ لرو د ﻣ ﺎﻣ د اﻟ ﻧاهﺎﺷ د<br />
؛ وا<br />
ﺧ ﺧ د ﺎﻳ لوﺑﺑ<br />
ﻳه د ﻧاهﺎﺷ د ﺎﻳ وا ﻣ ﺳرو نﺎﻳﺟ د ﺎﻣ د<br />
؛لوﺑﺑ ﺗﻼﺗ<br />
؛ﺗﺎﺳ نوﺑ وو ﻣﺎﻋ ﺎﻳ ﺳر وﻳا ﻟډ د ﺧﺑ ﻳ د ﺎﻳ ﻟ د ﺎﻣ د<br />
. ﺗﺎﺳ لﻬﻣ ﻳه د هﺎﺷ د ﺗﻻﺎﺣ ﺻﺎﺧ <br />
د ﺎﻳوزه<br />
ټﺎ ٩ – ١٢<br />
– ﺎﻧزﺑ د ه ﻧاهﺎﺷ ړو وﺑوژ د وا ﺗﺎﺳ د ﻧاهﺎﺷ ﻣﺎﻣ د هﺳ ښا د<br />
نﻧﺎﻗ ﻟود<br />
د وا ﻀﻗ ﺎﻣ ﻳﺎﺟ د هﺳ وﺳر ﺗ ﺎ ﻟ ﺟ د ﺎﻳوزه وا ﺎﻧزﺑ د لﺎ ١٩٩ <br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ نﺎرا ﻳﺎﻀﻗ د ﺎﻣ هرﺎﻟ ﻳاﺟ د ﺟ د لﺎﻧﻳﺗ ﻳﺎﺟ لاﻳﻧ د هرﺎﻟ ﺎﻳوﻼﺳﻳ<br />
وړﻣﻧ د هو ﻧﻟ<br />
ﻳ هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د تﺎ نﻧﺎﻗ ﻳ ﻐه د وا ﺟ هﻳ ﺗ ﻧﻓ<br />
ﺟ د ﻓﺎﻣ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د د وا ﻧاهﺎﺷ د . د رو هرﺎﻟ ﻣﺎﻌﺗ ﻣﻏا ﻳ د هﺳ ﻀﻗ<br />
ﻧاهﺎﺷ وا ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د د هرﺎﻟ د د . هو عﻣ ړو مﺎ د رژ ﻳډ ﻌﺗ ﻳاﺟ د<br />
ﻳﺗ نﻧﺎﻗ ﻳ لﺎ ٢٠٠ ﻟود ﺎﻳوﻳزه - ﺎﻧزﺑ<br />
د هرﺎﻟ ﻓﺎﻣ ﻣﻏا ﻳ د ﺗ<br />
3<br />
: ﺣ نﻧﺎﻗ ﻏد : هوﺎﺳرو<br />
؛و<br />
ﻏ ﻳ ﻐه تﺎﻣاﻗا ﻓﺎﻣ<br />
هرﺎﻟ ﻧاهﺎﺷ د<br />
نﺎﻳﺟ ﻐه د ،ﻣ وﻧﻏ ﻋﺎﺳا د وا ﺳر سﻻ ﺗ ﺳﻣ وﻟ وا ﺣور<br />
؛ﺳﻣ ﻣ ﻐه ﻟ ﺳورو وا <br />
1<br />
http://www.legislationline.org/legislation.php?tid=99&lid=4845<br />
2<br />
http://www.coe.int/t/e/legal_affairs/legal_cooperation/combating_economic_crime_crime_standard_settings/Re<br />
c_1997_13pdf<br />
3<br />
http://www.sudbih.gov.ba/files/docs/zakoni/en/BH_LAW-<br />
ON_PROTECTION_OF_WITNISSES_Conslisdated_text-pdf<br />
322<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
هﺑ د ړو وﺑوژ د ناهﺎﺷ ﻐه ﺎﻳ وا د ﻧﻻ ښا ﺗ ﻧاهﺎﺷ ﻐه<br />
د<br />
؛ﺧا هﺎﺷ<br />
ﺣور وا ﻟور ﻟ ﻐه ﺗ ﻟﺎ هﻳډ ﻧاهﺎﺷ<br />
د ﺧو د<br />
ﻳﻏ<br />
ﺎﻳ ( ﻳﻳو)<br />
ﻳرﻧا ﻟ ﺧو د هﺎﺷ ﻟ . ﺷ لرﻏژو ﻧورﺎﻓ<br />
ﻐه ﻟ ﺎﻣ ﺎﻗ بﻳزﺎﺳا و ﻊﻓاﻣ د ﺷ نرﺗد وا ﺧا رﺎ ( ﻳدوا)<br />
هرﺎﻟ د د)<br />
ل ﺗ<br />
ﺑﺎﻏ ﺟ ﺷ نرﺗ د ﺎﻳ وا ل <br />
ﺷ هﺑﺎﻣ ﺗ نﺎﻳﺟ ﻣ د ًﺎﻣ رﻻ ﻟ ﻳﺎﺳو ﻳﻳدوا ﺎﻳ ﻳوﻳو د ﺷ ا<br />
؛(<br />
ﺷ ﻧاړو ﺗ ﻣ وا ﺷ ﺧاو ﺗ ﺛ ﺎﻳ وا<br />
وا و ﻊﻓاﻣ د ﺷ نرﺗ د ﺗ ﻧوﺳ وا ﺳود هړا لﺎﺣ ترﺻ د اﻋد د وا ﻧرﺗ د<br />
ﻣ ﻧوﺑﺑ د ﻧوﺳ د ﺗ ﺳوار ﻳوﻣ ﺳر سﻻ ﻋ ﻋﻣ د<br />
ﺳرو <br />
ﺎﻣ دوا و ﻣﻻ ﻟوﺑﺑ<br />
د ﻳه د ﻧاهﺎﺷ د ﻳﺎ ﻐه ﺷو<br />
. ﺳرو ناوﺎﺗ ﻣژ ﻣﻣ د ماود ر ﻧ ٣٠ﺗ<br />
هرود<br />
323<br />
ﺳﻣ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ<br />
ﻟ د<br />
ﻧ ﻬﻣ ﻟ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗﻼﻣ ﺣور وا ﻗﻼﺧا ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ د<br />
د ﻟﺻا وﺑ د ﻟاﻋ د ﻧﻣ وﻣد هرﺎﻟ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻧوﻏﺳ وا ﻳاﺟ د ﻧ ﻏد . <br />
: د ﺷ نﺎﺑ فاا ١ ﻣﻼﻋا<br />
،دﺎﻣ رﻻ ﻟ ﺳﻣ ورﺎﺎر وا ﻣ ،ﻣﺣﻏ ،ﻣﺣ د ﻳﺎﺑ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ»<br />
« . ﺷو ﺳﻣ ﻟ وا ﺣور ،ﻳﺎﻏور ،ﻌﻣ<br />
ﻳﺑ د هرﺎﻟ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻧاور – ﺣور<br />
د»<br />
د ﻳﺑ ﻧﻧ هﻳ ﺳﻣ د هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ<br />
. هد ﺷ نﺎﺑ ټﺎ ١٠ – ١٢ ﺧﺑ هﻳ ﺷ ﻻﻧﻣ ﺗﺎﻣﺧ « ﻣ ﻟﺎ د<br />
ټﺎ ١٠ – ١٢<br />
(BRCT) ﻣ ﻟﺎ د ﻳﺑ د هرﺎﻟ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻧاور – ﺣور د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
رﻣ ر<br />
ﻏا ﻣ ﻧﺎﺑ ﻧﺎﻳﻧوﺎ وا ﻧاﺧ<br />
ﻐه<br />
د وا ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻧوﺑر د رﻣﻼﺳ<br />
ﻣ<br />
ﺧ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د د نﺎ ﻣ رﻧ ﺎﻳ ﻳروﺎﻣ ،ﻧرﺎ ﻟ BRCT د . ﻟ<br />
ﻟ وا ﺗ ﺳ ﺗ ﻟ ﺣ ﻧرﺎ BRCT د . ﻟﺎ وا ﻧﻟ ﻧور<br />
،هﺳ وﻣ وا وﻏ ﻧر د ﻐه د ،هﺳ ﻐه<br />
ﻟ ،وﺗ رو وا ﺷ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ<br />
رﻣﻼﺳ هﺳ ﻐه . ﺧ وا ﻧ سﺎﺗ هﺳ ﻧﺎ وﻧوړا ورﻧ ﺎﻳ وا هﺳ ﻧﺎﻳﻧوﺎ<br />
وا ﺗﺎﻳزروز ورﻧ ﺎﻳ وا ﻧوﺑر د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻐه ًﺎﺻﺧ ،ﻟاﺧﺎﻧ ﻟ ﻧوژ دوا<br />
BRCT د)<br />
ﻐه رﻻ د ﻟ . ﺧ وا ﻳﻏ<br />
، ﺑﺗ وا ﻟﻟ ﺧو ﻧوﻏﺳ<br />
ه وا ا رﺎ رﻻ ﻋ ﺗ وﻧﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ړاﻏ ( ﻧرﺎ ﻓ<br />
.<br />
ﻧو ږﻏ ﺗ ﻧﻳﺎﺷ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ<br />
د ﺧ ﻧوړا
د اد فه ﻧﻟ د ﻧرﺎ د BRCT د هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ ر ﺧ . ﻳړا<br />
ﺣور د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻧ رﺎ ﻓ رﻻ د ﻟ . ﺷ ه ﻧﺎﺑ ﻳاﺷ ﻟ ﻧوژ د ﻐه د <br />
،ﻧر ﺧ هزار ﻏد BRCT . ﻟ رﺎ رﻻ ﻟﻌﻣ هرﺎﻟ ﻣرد ﻧاور وا<br />
. ا رﺎ رﻻ هرﺎﻟ مﺎﻏدا ﺗﺑ د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻟ وا لﺎﻳﺎ<br />
: د لوډ ﻧﻻ فه ﻧﻟ د هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ ﻧور ﺗ ﻣﻋ <br />
ﻣرد ، ﻟرو رﻣ ﺗ ﻐه ﺧﻣ ﻟ دﺎﻋا ﺗﺑ د ﺎﻏور د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د<br />
؛ﺷ ﻟﻧو ﻣ واﺧ تﺎﻳز ﻻ د ﻟﺎﺣ ﻧاور د ﻐه د ﺗ ﻧاړو تﺎﻣﺧ ﻳا<br />
ﺣ ﺳﺎﻣ د ﻧﻳﺎﺷ دﺎﻗا – ﻋﺎﺟا وا ﻋﺎﺟا – ﺣور ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ<br />
د ﻧوﺑر د<br />
؛لﻧﻣ<br />
؛لا هرﻻ ﻧ ﻳ د هدﺎﺳا ﻀﻗ د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د هرﺎﻟ ﻧوﺎﻏر دﺎﻗا د<br />
؛ﻣرد ﻧر د وا لرو ورﻣﻼﺳ<br />
د ﺗ هﻳا ﻟډ <br />
؛رﺎ رﻻ ﻣ د ﻧورﺎﻓ ﻧاور ﺣور ﻧﺗار د<br />
ﻟﺳر هﺳﺗ اﻟ<br />
BRCT د د ﻟ ﻣ ﺗﺎﻣﺧ ﻳا ﻧوﺎﻏر ﺎﺑ وا ﻳﺎﻏور ﻐه د<br />
؛لرﺎ ،د<br />
د ا تأﺟ<br />
ﻐه ﺗ ﻧ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د هﺳ ﺗﺎﻣﺧ ﻟ ﻐه د وا BRCT<br />
؛و هدﺎﺳا ﺗﺎﻣﺧ ﻟ BRCT<br />
ﺳ<br />
د ﺎﺗﺧ وا<br />
وﺎه ﻣﻋ د رﻻ ﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﻧﻟ د ﻧور <br />
. لوړﻟ<br />
324<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
http://<br />
www.<br />
brct.<br />
org/<br />
index.<br />
php : ﺳ<br />
ﻧوﺧ وا ﻧﻧ ﻣﻋ : تﺎﻣاﻗا ﻧﻧﺎﻗ<br />
قﺣ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د وا ﺷ ﻧاړو ﺗ ﻟاﻋ ﺗﻣ ﺗ و دﺟﻣ ﻳﺎ تﺎﻣاﻗا ﻧﻧﺎﻗ ه <br />
ﻧﻟﺎﻣ ﺧﺑ . و دﺟﻣ ﻳﺎ ه ﻧوﺧ هرﻻ د ﺧ ،ﺷ ا هدﺎﻋا<br />
: د ﺷ لود لوډ ﻧﻻ<br />
ﻧوﺧ ﻧاړو ﻟﻟ ماﻟا د ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د<br />
،و ﻣﺎﻣ هﺳ ښا ﻟ ﻧوژ ﻟو د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻣﺎﻋ ورﻧ ﺎﻳ ﺧو ﺟ د<br />
وا هرﺎ ﺎﺗﻧ ﻧﻣ ﺧ ﻧاړو ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ ﺑ د ﻳﺎ<br />
ﻧﻟود<br />
ه ﻧﺣ ﺳﺎﺳ وا ﻣ د ﺗ ﺑ د . و لزﺎﺗ ﻟ هر د ﻐه د اﻗ ﺎﻳ<br />
د رو هزﺎﺟا ﺗ ﻧﻟود هړاود رﻣ ﺎورا د ه ﻧﺣ ﺑ د وا رﻣ لاﻳﻧ<br />
1<br />
. و لزﺎﺗ ﻧﻣ ﻧﺣ ﺑ<br />
1<br />
.<br />
د ﺷ نﺎﺑ ﻟاﻧ ﻟﺎﻌﻓ د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑد ﻓ د ،و ﻌﺟاﻣ ﺗ ﻓ ﻟر بﺎ د د هرﺎﻟ تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز د ٠<br />
•<br />
•
ﻟ ﻧوژ د ه ﻳ هﻳ ه ،د ﻌﺗ دوﺣ وا ﺣ لزﺎﺗ د ﻧﻣ د ﺛو هړاود ﻏد ﺧ<br />
( ﻣ ﺎورا د هرﺎﻟ ﻧﺣ ﺑ د)<br />
ECHR د ﻳ ﻐه ﺗ)<br />
ﻣ ﻧ لزﺎﺗ ﺣ ﺑ<br />
د ﻳد وا ناﺟو ،ﻓ د زار ﻏد ،(<br />
لژو ﻧ ﺗﺎﻋ ﻧﻧﺎﻗ د ﺟ د ﻣ ﻟ ﻣژ د<br />
ﻧﻟود . ﺷ هد ﻧ هزﺎﺟا ﺗ لزﺎﺗ ﻧﺣ ﻊﻣ د بﻳﻣ د وا ﻧوﺑر د وا ﻧﺣ داز<br />
ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﺎﻳ ﺟ د هرﺎﻟ اورﺎ وا ﻧا ﻣا ﺧ د وا ﺧاو مﺎ ﻧاړو د ﻟ ﻳﺎ<br />
لﺎﻣ ﺑ . ﺷ ﻟ ﻟرو ﻧﻣ د ﻧاړو بﺎﺗرا د ﻳﺗ وا ﻧوﻏﺳ لوډ<br />
ه د <br />
د ترﻗ ﺳﺎﺳ د ﺗ ﻣﺣ ﻣ ځ ﻟ هد ﺳو ړﺟ ﻏور وا ﻟﺳ ﻣ د ،ﻳ<br />
ﻧﻣ ، ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ ﻟ ﺗ اورﺎ وا ﻣا ﻐه هﺳ ﻟودﻟ<br />
زار ﻏد . ﺷ لوړاو ﻣ اﻋد وا ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﻧﺎﻗ ﻟ فﻼﺧ ﻐه د ﺗ لرو<br />
ﻳ ﻟ ﺳورو ﻟو تارﻣ ﺎﻳ ﻧاﻗ هړا ﻧﻳوﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﻳﺎ ﻧﻟود<br />
ﺧ ﻳﺎ ﻧﻟود رﻧ . ﻧ ﻣ ماﻗا ﻧﻧﺎﻗ د ( لوړﺑر ﻟ)<br />
ﻧﻣﺟ د دﻣ<br />
ﺗ عﺎﻓد وﻣاوا ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ وړ ړﻟ»<br />
د وواﻋد وا ﻧرﺗ ﻳﺎﺟ ﺗ ﺑﻣ ﻟاﺳو<br />
. رو هزﺎﺟا<br />
325<br />
ﺳ ﻳﺎﻀﻗ رو<br />
ﻳﺎ ﻧﻟود ﻟﺎﻧا ﺎﻳ ﻟ ﻳﺷ لرﻏژ وﻧ وﺷ ﻟاﺳو وا ﺟ د ﺗ ﺻﺎﺧ <br />
نﺎﺎﻗ . ﺷ ﻧاړو ﺗ ﻟاﻋ وا ﺷو اﻋد<br />
ﺑﻣ د رﺳ ﻣا د و ﺳ ﻳډ<br />
رﺎﻓ ﺗ ﻳﺎ ﺎﻳ وا ه بﻳﺎﻧ ﺎﻳ باﺧ نﺎ ﺧ ﻟ ا ﺷ ﻧو ﻳﺎ<br />
وا ﻌﺑﺎﻣ ﻟ ﻳﺎ ﻣ . و هډ هډ رﻏ ﻟ ﻧﺎﺑ ﻀﻗ ﺳﺎﺣ ﺗ ﺷ لﻧو ﻧﻻ<br />
مزﻻ ﻳﺎ نﻻاﻧرﺎ وا ﻟ . ﻳډ ﻟوﻳاد<br />
ﺎﻣ د وا و ﺧﺑ ﺑ ﺗﺎﻧﺎﻣا<br />
ﺧ ﻣا ﻟ ﻧا ﺳﺎﺳ د ﻳﺎوا ر سﻻ ﻧرﺎ وا ﺗﺎﺗ ﻟ ﻧو تﺎﻧﺎﻣا<br />
ه ﺧ د ﻟ ﺷ ه ﺧ ﺳاد ، اﺧ ﺑ ﻟ . ا ﺷ ﻧ ءاﺟا ﺗ ﺳ هﻧد<br />
ﺧاو سﻻ ﻌﺗ وا ﻧرﺎ ﻟ ﺟو د ﻟ ﻳﺎ ﺎﻳ وا ر سﻻ ﻌﺗ ﻧﺎ<br />
ﻐه ﺗ ﺻﺎﺧ ﻧﻟﺎﺣ ﻏد . ﻟ ﻌﺗ ر ﻟډ ﺑژ ﺎﻳ داﻧ ،ﻣﻗ ﻐه د ﺷ نرﺗ<br />
ﺳاد . د ناور ﻌﺗ ﺳ ﻧر ﻣﻣ ﺟ د لﻧﻣ ﻧوداه<br />
ﻧﺣ ﻟ ﻐه د ﺗ ﻟ ﻧو ﺳر سﻻ ﺗ ﻧﻼو ﻊﻓاﻣ نﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻳﺎ ﻳاﺷ<br />
ﻟ ﻳﺎ ﻐه د دﺟﻣ ﻐه ،ﻟو ﻧو دﺟو نﻼو ﺷ ﻓﺎ ﻳﺎ اﺧ ﺑ ﻟ . و عﺎﻓد<br />
ﻧو تﺎﻧﺎﻣا ﻟﺎﻣ ﻳﺎ نﺎﻧﺎﺑﻗ د زار ﻏد . و ﻧ ﺧﺑ و هدز ﻣ وا ﺑﺗ ﻓﺎ<br />
. ﻧاړو ﺗ ﻟاﻋ ﻀﻗ ﺧ ﻟ<br />
ﺣ ﻟ ضﻋ د ﺗ ﻣ ﻟاﻳﻧ<br />
د ﺗ ﻣ ﺎورا د هرﺎﻟ ﻧﺣ ﺑ د وا ن ﻣﻧ ﻳﺎﻳﻣﻻا ﺑ د ه ﻧﺣ ﺑ د<br />
. ﻌﻟﺎﻣ ﻓ ١٣ بﺎ د د ﺷ ﻻ ﺑ ضﻋ<br />
ﻧوړا ا هزﺎﺟا ه خړا ﻳرد هﺳ ﻟ ضﻋ ﺗ ﻣ ﺎورا د ه ﻧﺣ ﺑ د<br />
1<br />
هﺳ ﻣ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ نﺎﻣا ﻳ لوډ اد ﻟ ، و ﺧاﻣ ﻀﻗ<br />
1 ECHR Article 15(1), http://echr.coe.int/ECHR/EN/HEADER/Basic+Text/The+European+on+human+Rights-<br />
and+its+protocols
ﻧﺎﻧﺎﺑﻗد د هﻟﺗ ﻟ ﺎﻳ وا و ﺳﻣ رﻻ ﻟ ﻟوﺑاﺑ ودﺎﺳا د ﻀﻗ هﻧوړا <br />
1<br />
. ا رﻀﺣ ﻣ <br />
326<br />
ﻧ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د<br />
وﻳډ (NHRIs) National Human Rights Institutions ﺎﻳ تﺎﺳﺄﺗ ﻣ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﺣ د ﻐه د وا ﻟ هړﺎﻏ هﻧد ﺗ د د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ،د ﺷ ﻧوداه<br />
ه ﺗرو ﻳدﺎﻳ<br />
ﻧﻣﻧ ﻣ ﻧوداه ﻣ NHRIs . رﺎﺳ هرﺎﻟ<br />
ﺗ ﻐه نﺎﺟ . ﻳاو ه هرادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د ﺎﻳ Ombudsperson ﺎﻳ Ombudsman<br />
د ﻳﺎ ﺎﻳ ،ﺷ رو مﻧ ﻓد اورﺎ د ﻟاﻋ د ﺎﻧﺳ وا ﻓد عﺎﻓد ﻣﺎﻋ د<br />
. ﻟ ﺗ ﺑﺗ داه ﻟ ﻧﺣﻼﺻ NHRIs د . و رﺎ ﻣﺎﻧ ن د ﻧﺣ ﺑ<br />
، ر سﻻ ﺗﺎﺗ ﺣﻼﺻ ﺧ ﺷ ﻻ ﻓد ﺎﻳ هرادا ﻏد ﻧوداه <br />
. ﺷ لاو هرﻻ ﺑ ﻳﺎﺷ د ﺎ ﻳ د ﻳﺎﺑ تﺎﺗ ورﻧ لﺎﺣ ﺳاد<br />
د ﻧﻧاﻧز د وا ﻟ ،ځ لاﺳو د و ﻣﺎﺷ ه اد ﺣﻼﺻ ﻐه د ﻳﺎ <br />
ﺣﻼﺻ لوډ ﻏد ﻧوداه ورﻧ . و ﺗ ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ د اﻟ ﻓﺎﻣ<br />
. و ﺷ رو ﺗ ورادا ورﻧ ﻳﺎ<br />
ﺷ ﻻ ﻐه ،ﻟو ﺣﻼﺻ ﻳ ﻏد تﺎﺳﺄﺗ ﻣ ﻧﺣ ﺑ د ﻧوداه ﻐه <br />
ﻳ د لﺎﺣ ﺳاد . ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ لو ﻧورﺎ د رﺳ ﻣا د <br />
هرﺎﻟ ﻐه د ﻧ ﻐه د ﺧ ،د ړو ﻳﺎﺳ د ﻧورﺎ ﺗﺎﺳﺄﺗ وړﻣﻧ د هرﺎﻟ ﺣ د ﻧﺳ<br />
ﺗ ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﻧﺎﻗ د ﻣ ﻻ عﻣ هﻳ . ﺷ رو ﺗ ﻣ ﻟ ﺑ ﺗ<br />
ﻣ د عﻣ ﺷ ﻻ ﺧاﻣ ﺧو ﻐه اﻳ NHIRs ،و ﺷ ﻟﻧ ﻧﻻ ﻧرﺎ<br />
ﺑ د وا ﻧﻳﺎﺷ د NHIRs ﻀﻗ هه ه د ﻟ هﺳ . ﺷ ﻓ اﻟ<br />
ﻓ وا ﺣ د ﺗ ﻧﻧﺎرا وا ورادا ﻧوړا ﺷ ﻻ ﻐه ، ﺗ ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ<br />
ﺧ ﻟ ﻧ ﺣﻼﺻ ﺳاد فﻼﺧ ﻣ د NHIRs . و<br />
رﺎﺳ ،ﻟ ﻧد هرﺎﻟ<br />
ﺗ ﻧ ﻐه د ﻧﻧﺎرا ﻟود د ﻟﺗ ر د ﻐه : روز ﻓ ﺎﻳ هﻳ<br />
ﻐه . ﺳوا هرﺎﻟ ﺗﻼﻳﻌﺗ د ﻧاﻗ ﺧ وا تﺎﻋاﻣ ﻧﺣ ﺑ ،ﻟو وﺎﻧرد<br />
هﻓ ﻧﺣ ﺑ د ﺗ ،د ﻣ ﺧﺑ ﺎﺗړوﺎ ﻟ NHIRs ﺗ ﻧوداه<br />
. و ﻟﺎﻳﺑ ﺗﺎﻳز ه NHIRs د ﻳﺎ ه ،د ﺷ هذ ﻟرو بﺎﺣ ﻣﺎﻋ د وا ﻟ دﺟو<br />
ړوﺎ ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د ﻧ ﺧ ﺷ ﻻ ﻧ رﺎﺳ هرﺎﻟ NHIRs د<br />
.( ټﺎ ١١ – ١٢)<br />
د لوډ ﻧﻻ <br />
ټﺎ ١١ – ١٢<br />
رﺎﺳ ﺗ ﺗﺎﺳﺄﺗ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د : ﻟاﻧﺳ ﻧرﺎ ﻧﺎﺑرﺳ ﻣا <br />
مزﻻ ﺗ ﻐه وړﺟ تﺎﺳﺄﺗ ﺎﻳ هرادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷد نﻧﺎﻗ ﻣ و ه<br />
ﺗ . و رﺎ سﺎﺳا ﻧﻣرﻧ ﻟاﻳﻧ د ﺷ او ﻐه ﺗ رو ﻧﺣﻼﺻ<br />
د ﺎﺗﻧ ﻧﻧﺎﻗ ﻣ ﺗ و ه هرﺎﻟ ﺗﻼﻳﻌﺗ<br />
د نﻧﺎﻗ هد ﻣزﻻ <br />
1 ECHR Art. 36(2), ECHR Rule of Court, Rule 44.<br />
•
ﻐه ًﺎﺻﺧ ،ﺷ ډ ،هد هدﺟﻣ ﻧﺣﻼﺻ ورادا د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ<br />
. رﺎ ﺧﺑ ﻧرﺎ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا د<br />
د هرﺎﻟ ﻧﺎ ﻐه د ﺗ ړﺟ مﻧﺎﻣ ړو ﺳر سﻻ د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣا <br />
. و دﺟﻣ وﺎﻧﺎﺳ هرﺎﻟ ﻟ ﻧاړو ﻳﺎﺷ د ﺷ نﺎﻳﺑ فﻼﺧ ﺧ ﺧ<br />
د ﺗ رو دو ﺗ ﻧﺑﻣوړ ﻟ ﻳ ﺗ ﺧﺑ ﻳ د ﻧوړﺟ نﻼ ﻳﺗاﺳد<br />
ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ وﺳ ﻐه د ﺳ ﻣﻟ تﺎﻧﺎﻣا وا ﻊﺑﺎﻣ ﻣ ﻟ ﻐه<br />
ﻐه . د ﺷ هﺳﺗ اﻟ ﺗﺎﺳﺄﺗ د رﺳ ﻣا د ﺷ ا ﺗ ﺗ ﺗﺎﺗ<br />
ﺳ ﻟ د ﺗﺎﺗ ﻣﻏا ﻳ ﻧﻣ وا ﺎﻏور ،ﻧوژ ﺗ ﺗﺎﻋﻣ<br />
. رو ﺎ <br />
ﻣﺗ ،و رﺎﺳ ﺗ ورادا رﺳ ﻣا د هرﺎﻟ دﺎﻋا د ﻧﺣ ﺑ ﻳﺷ ﻧ د<br />
. ﻓﻼﺗ ﻐه وا ،و ﻣ ﻳﺎ<br />
د هړا رﺳ ﻣا د ﺧﺑ هﻳ ټر د رادا ﺎﻳ ﺗﺎﺳﺄﺗ د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د<br />
ﻟاوړﻟ ﺗﺎﺳﺄﺗ د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د رﺳ ﻣا وا ﻌو د ﻧﺣ ﺑ<br />
. ﻧﺎ ﺗ ﻧ وا ﻳﺗ<br />
ﻟ ﻐه ا ډاډ ﺗ ﻧو ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ نﻧﺎﻗ دﺎﻬ هرﺎﻟ رﺳ ﻣا د<br />
د ﻧﺣ ﺑ د وا ﻟ ﻐه ،وړﺟ تﺎﺳﺄﺗ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د هﺳ نﻧﺎﻗ ﻣ<br />
هدﻣ نﻧﺎﻗ د د ﻟ ﻣ . ﺗﺎﻋاﻣ تارﻣ لاﻳﻧ هرﺎﻟ دو وا ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
ﺗ ﻐه ،ﺷ ﻧاړو ﺗ نﺎﻟرﺎ هدﻣ اد وا و رﺎﺳ ﺗ ﻣﺣ ﺷ<br />
ﻓﻌﻣ<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د وا تﺎﻋاﻣ ﻧﺣ ﺑد ﺗ و ﺳرﺎﺳ<br />
. ﺷ ﺳوار تﺎﺣﻼﺻا مزﻻ ﻧﺣﻼﺻ<br />
د ه ﻧﺣﻼﺻ<br />
وا و ،ﻧ د وزﺎﺳا د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺎﻳ رادا د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د<br />
. ړﺟ ماو ﻳ هدز د هرﺎﻟ ﺑﻣ د رﺳ ﻣا<br />
هرﻏ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ د ه ﻧ د ﺗﺎﺳﺄﺗ د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د رﺳ ﻣا <br />
ورﻧ ﺑ ﻳړا ﻟاﻳﻧ وا وﻳا ﺳ ،وﺧړا هود د هرﺎﻟ ﻟدﺎﺗ د ﻧورﺎ<br />
. و رﺎه هﺳ ﺗﺎﺳﺄﺗ وﻳرو ا د ﻧﻳﺎﺷ د ﻧوداه<br />
٢٠٠٧ ،ﺗ وا ﻧرﺎ ﺧﺑ ﻣا د UNDP/<strong>DCAF</strong><br />
http://www.dcaf.ch/publications/kms/details.cfm?Ing=en&id=27755&nav1=4<br />
327<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
: ﺳ<br />
ﻧﻧﺎرا ﻧﻳﺎﺷ دﻟ د<br />
ﻟ ﻏد د . و ﺗ ﻧﻳﺎﺷ رﺳ ﻣا د د ﻟرﺎ ﻧﻧﺎرا ﺧ ﻧوداه <br />
ﻣ ﻳﻧا ﻧﻧ اﺧ ﻧﻳﺎﺷ د ﻟ د ﻳ رﻬﻣ وا مﺎﻋ ﻟ ﺗ ﺟ<br />
. د ړو ﻧودﺎﻳ د ، (PCCs) ﻳ<br />
ﻣ د ه وا ﻟ ﺑ ﻧﺑ ﺗ ﻳﺎﻀﻗ ﻣ د ﺗ ﻧﻧﻣ وا تﺎﺗ PCCs د<br />
ﺗﺎﺳ د ﺳد د د ﻳﺎ ﻧﻧﻣ ﻐه د . ﻧو ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ ﻧﺣﻼﺻ ﻣ د و ﻧ ﻳﺎﺑ<br />
ﻧ رو ﺳﻻ ﻟ نﺎﻣا اد ﺧ ﻳﺎﺑ ﻐه ﺧ ،و ﻧوﻟ زرا هرﺎﻟ حﻼﺻا د رﺎ د ﻟ وا<br />
ﻏ ناوﺎﺗ د هرﺎﻟ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د وا ﻓﻌﻣ ﺗ ﻣ ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ د
١٢ – ١٢<br />
. ﻧو ﺗ ه ﻐه د ﻣ ﻏ ﻳﺎﺷ ﺳر ﻟ ﻳ . و<br />
: ﻳﺗ ﻧﺣﻼﺻ نﺎرا ﻳﺎﺷ ﻟ ﻳ د ټﺎ<br />
ټﺎ ١٢ – ١٢<br />
(IPCC) ن اﺧﻧﻳﺎﺷ د ﻟ د ﻳو وا ﻧا د<br />
ﻟ د فﻼﺧ ﻟ د ﻳو وا ﻧا (IPCC) ن اﺧ ﻧﻳﺎﺷ د ﻟ د<br />
ﻟ ﺣﻼﺻ ﻐه . د اﺧ ﻟ وا ﻣﺣ ﻟ IPCC . ﻟ ﻟوﻣ هرﺎﻟ ﻧﻳﺎﺷ<br />
ﻐه زار ﻏد . و ووﺎﻋدا<br />
د ﻧورﺎ هړوﺎﻧ<br />
د اﻟ ﻟ د ﺎﻳ ﻧﻳﺎﺷ د <br />
. رﺎو رﺎ ﻟ ﻣ د هړا ﺳر د ﺗ ﻧﻳﺎﺷ ﻟ ﻟوﻣ<br />
لوډ ﻧﺣﻼﺻ وا باﺧ هﺳ رادا ﻧا د ﻧﻳﺎﺷ د ﻟ د IPCC<br />
اﺧ ﺗا IPCC د . ﻟ ﺗ ،و<br />
ﻳ ﻧرﺎ وا ﺗﺗ ،او هرﻻ تﺎﺗ<br />
ﺗﺎﺗ ﻣ IPCC د . و رﺎ هرﺎﻟ ﻟ د ﻟ ﻧ هزﺎﺟا ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ د ن<br />
،ووﺎراﻗ<br />
ﻟ د هﺳ ﻧﺎﺳ ﻳډ ﺷ ﻻ وا د ﺧﺑ ﺣﻼﺻ تﺎﻳز ﻳډ ﻟ <br />
ضﻋ ﺗ IPCC ﺷ ﻻ ﺷ ﻳ . ﻟو<br />
ﺳر سﻻ ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ وا ﺳود ورﻧ وا ﻧوﺳ<br />
ﻧ ار ﻳﺎﻧ د ﺗﺎﺗ د ﻟ د وا رو د ﻧ تﺎﻣﻌﻣ ﻓﺎ ﺗرو ﻟ و<br />
. د<br />
ن اﺧ د ﻧﻳﺎﺷ د ﻟ د<br />
؛ ﻋ ﺗ اﺧ وا د ﻼﺟ ﻣﺣ وا ﻟ د ﻐه<br />
؛و ﻳﺎﺷ ﺗرو ﺷ ﻻ ه هﺑﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د د<br />
. نرﺗ ﻧ ﺎﺧ ﻟ ﻳﺎﺷ د<br />
ﻧور ن اﺧ د ﻧﻳﺎﺷ د ﻟ د<br />
٢٠٠ د ﺷ ﻧ ا ﺧا رﺎ هرﺎﻟ ﻧﻳﺎﺷ ﻐه د ﺳ ﻧ ﻟ ﻧﻳﺎﺷ د<br />
ﻣ ﻟ ﺳ هړاز د ﻧﺎﺑ ﻧﻳﺎﺷ<br />
ﻏد ،د ﺷ ﻣ ﻣﻟ ﻟ ﻳا د لﺎ<br />
د ﺷ ا ﺧا رﺎ هرﺎﻟ ﻧﻳﺎﺷ ﻐه د ﺳ ﻧ ﻟ ﺧ . د ﺷ رﺎ<br />
لﺎ ٢٠٠ د ﺷ ه ﻐه د ﺳورو ﻲﻧ ﻣﻟ ﻟ ﻳا د لﺎ ٢٠٠<br />
. د ﺷ ﺗ ﻣار ﻣ ﻲﻧ ﻣﻟ د ﻳا د<br />
328<br />
؟د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
ړو وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ م<br />
د د ﻟ ﺗ)<br />
راﻣ ﻟ ه د ﺷ ﻻ<br />
IPCC ﻣ ﻟ ﺳ ﻧ د ﻧﻳﺎﺷ د<br />
ﻳﺎﺷ ﺷ ناﻋ د ﺑﻣ د ﻟ د وا ( ﺷو ﺗ ﻣ ﺗ مﺎﻣ وا ﺗر د ﻐه<br />
: د ﻣﺎﺷ ه ﻟ رﻧ ﻏد ﻐه . و<br />
؛ناراﻣ ﻟ صﺎﺧ<br />
؛ﻧرﺎ <br />
ﻟ د<br />
•<br />
•<br />
•
329<br />
؛ﻟ ﻣ<br />
. ﻓﺎﻣ دادراﻗ<br />
: د لوډ ﻧﻻ هد ﺧا هﻳډ ﺣﺎﺳ ﻧﻳﺎﺷ د<br />
؛رﺎ هړوﺎﻧ<br />
؛ هړوﺎﻧ ﺎﻳ ل ﻌﺗ<br />
؛ﺑدا<br />
ﺑ وا ﻟاﻟﺷ<br />
. ﻟﺎﻌﻓ ﻳﺎﺟ ﺎﻳ رﺎ ود<br />
ر سﻻ ﻋ ﺧ <br />
ﺷ ﻻ IPCC ،فﻼﺧ ﺣﻼﺻ ﻧا د ﻧﻳﺎﺷ د ﻟ د<br />
ﻧ وا و ﺷ ناﻋ اﻟ ﺎ د ﻳﺎﺷ ﻧ ﻳ ﺣ ،و ﺗﺎﺗ وا <br />
ﺣ<br />
رو ﺧ ﺗ IPCC ﻳﺎﺑ ﻟ ﺗﺗ<br />
ﻐه تارﻣ . ﺷ و<br />
: ﻟ ،ﺷ و ﻧ ﺗ ه ﻳﺎﺷ<br />
؛ ګﻣ د ﺳورو سﺎﺗ ﻟ ﻟ د<br />
؛و ﺧد ﺑ ﻣ ﻟ د ﻓاﺗ هړوﺎﻧ<br />
؛و ﺷ ﺳ ﻏ ﻳ ﻧوژ ﻣﺎﻋ د هﻳ ﻐه ه<br />
؛ﺧا رﺎ ﺳو ﻟ ﺧو و د اﻟ راﻣ ﻟ ﻳ د<br />
؛ ترﺻ <br />
وﺎﻋدا د رﺎ هړوﺎﻧ ﻀﻌﺗ د<br />
ﻧوﻏﺳ ﺳ هﻳډ هﻳ ﺧو ﻧد د راﻣ<br />
ﻳ ﻟ د : ﻳاو وﺎﻋدا ﻐه<br />
. ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ﻳﺎﺑ ﺎﻟ ﻧﻧﺎﻗ ﻟ <br />
هﺳ ﻳﺎﺷ ﻳ ﻧ ﻐه ﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ ﻧرﺎ ﻟ ﻣ د زار ﻏد IPCC<br />
ﻳ ﻐه د ﻟ<br />
د ﺷ ﻻ IPCC د هﺑﺳ.<br />
ﻳو ﻧ « بﻧرﺎ»<br />
د ﺗ د – <br />
د ﻧﻳﺎﺷ د ﺎﻳ د ﻳﻧاړو ﻧ ﺗﺎﺗ د ﻧو ږﻏ ﺗ ضﻋ ماﻗا<br />
: ﻟ ﺗ ﺑ د و ضﻋ ه ﺳو<br />
؛ ﻧ ﺛ ﻳﺎﺷ ﻳ ﻧو ﺗ •<br />
؛ﺧاو رﺎ ﺎﺗﻧ ﻟ هړا<br />
ﻟﺛ د ﻳﺎﺷ د •<br />
؛و هډ هډ ﻟرو ﺧ ﻟ ﺗ ﻧ ﻳﺎﺷ •<br />
؛ ﻧ ﻌﺗ رﺎ ﺳﺎﻣ ﻣ ﻟ ﻓ د ﺳو ﻣ د •<br />
. ﻧرو تﺎﻣﻌﻣ ﻓﺎ ه ﻧوﻧﻣ د ﺗﺎﺗ د •<br />
ﻐه ه . ﻧاړو ﻧﻳﺎﺷ ﻧوړا ﺧ ﻟ ﺣ ه نﺎ رﻧ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ ﺗ<br />
هﺎﺷ ﻳ د ،ﺷ ا ﻧ ﻳﺎﺷ ﻏد . و ﺷ ﻣﻏا لوډ ﻳ ﻳ ﻟ <br />
. و ناﺧ ﺎﻳ ﻣ ﺷ ﺧد<br />
د ،و<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
http://<br />
www.<br />
ipcc.<br />
gov.<br />
uk : ﺳ
330<br />
ﻧﻧ ﺗﺎﺗ د<br />
ﻧوﻏﺳ د ﺧ . ﺎو ﻧﻧ هرﺎﻟ ﺗﺎﺗ د ه ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﻳﺎ ﻧﻟود<br />
رﺎه هﺳ ن ﻳ م د ﻟ ﻣ . و دوﻣ ﻳﺎ بﻣﻏا ﻣﺎﻌﺗ د ﻐه د هﺳ<br />
لوډ ه د : ًﻼﻣ ، ﻌﻟﺎﻣ ﻳاﺷ رﺎه د ن د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﺷو<br />
ن د هرﺎﻟ رﺎﻀﺣا د ﻧاهﺎﺷ د ،ړﺟ<br />
ن د ،هدﻣ ﺗﺎﺗ د ن د هرﺎﻟ ﻧوﻏﺳ<br />
ﻣ ﻧﻧﻣ لوډ ه د ﺎﻳ وا ﻣﻣ ترﺻ ﻀﻣ مﺎﻋ ﻳو وا ﺎﻳ ،ﻧﺣﻼﺻ<br />
ن ﻳ . ﺷ ﻟﻧو ﻣ ماﻗا ﻧﻧﺎﻗ ﻧﺎ لوﻣ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د اد<br />
د ﻣﺣ ﻟ ﻧو ﺣﻼﺻ د د وا و رﺎﺳ اﻳ ﻟو ﺣﻼﺻ هﻣود ﻳﺎ<br />
. ﻲو ﻣ وا مﻣ ماﻗا م<br />
ﺷ ﻻ ﺳﺎﺗ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧرﺎ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﺳﺎﻣ ﺗ وا ړوار ﻗ ﺳ د وا رﺎو ﻀﻗ ه ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
؛ ﻳﺷ<br />
هﺳ اورﺎ ﻧورﺎ ﻟ ﻳ تﻼﺗ هد<br />
ﻧﺎرا د نوﺗ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣ وﻣ د وا ﻣ ﻳﺎورا د ﻧﺣ ﺑ د<br />
؛ هراوا هرﻻ هرﺎﻟ ﺧاﻣ د خړا ﻳرد د ﻧاړو<br />
ر ﻀﻗ ﻧوړا د وا ﻧاړو ﻀﻗ ﺗ (NHRIs) ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ ﻧﺣ ﺑ د<br />
؛و ﺳﻣ هﺳ NHRIs ﻟ هﺳ ﻟرو ﺗﺎﻣﻌﻣ وﻧﺎ وا <br />
ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻀﻗ ﻣ و ﺳﺎﻣ ﺗ وا و هزﺎﺟا <br />
. ﺳوا ﻣ ﻣ د هﺳ ﻟرو<br />
ﺳﻣ ﻧﻧﺎﻗ ﺗ ﺎ ه<br />
رادا ﺎﻳ ﻧوﻓد ﺗرﻣ هړا نﻧﺎﻗ د رو هزﺎﺟا ﻳاﺷ وا و تﺎﻧﺎﻣا ﺗ<br />
؛ ړﺟ<br />
ﻧوړا د ﻟا ،و ﺳﺎﻣ ﺗ)<br />
ﺳﻣ وا رﻣ ﻧﻧﺎﻗ ﺗ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ<br />
د<br />
؛(<br />
سﺎﺳا ترﺎﻬﻣ وا ﺣﻼﺻ د نﺎﻣزﺎﺳ<br />
؛و ه هرﺎﻟ ﻟﻣﻌﻣ د ﺎ د ﻧاهﺎﺷ د<br />
؛رو ﺳﻣ ﻗﻼﺧا وا ﺣور ﺗ ﻧاهﺎﺷ و ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ<br />
؛ﺷ ﻧاړورو ﺗ هﺎﺷ هرﺎ د وواﻋد ﻧﻧﺎﻗ ﻟو نﺎﻣا وا هزﺎﺟا ﺗ<br />
. ﺑاﺑ ﺳﻣ ﺣور وا ﻗﻼﺧا ﺗ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
و ه هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د نﻧﺎﻗ د<br />
ﺧﻣ ﻟوړﺟ د تﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻳ د هرﺎﻟ ﻟاﻣﺣ ﺗاﻳد د رﺳ ﻣا د<br />
؛ﺷ ړﻻوار<br />
د وا ﺷ ړﻻوار هرﺎﻟ ﻓﻌﻣد ﻧورﺎ وا ﻟﺎ ﺗﺎﻋ د ﺳ هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ ﻟاﻳﻧ د<br />
؛رﺎو ﺳو ﺗ ﻐه<br />
•<br />
•
د وا ﻳرﺎﻧ د)<br />
ﺟ د ﻧورﺎ وا ورﺎ ﻟ ،ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د<br />
؛ﻧو مﺎ ﻟﺄﻣ ( قﺣ وﺎﻣ<br />
؛و ﺗﺎﻣاﻗا د ﺎﺗړوﺎ د باﺧ د ءﺎﻀﻗ د<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﻧورﺎ وا ﻟﺎ ،نﻧﺎﻗ فه ﺧاو هﻧو ﺳو ﺗرﻣ<br />
<br />
: د ﺳوار<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻣ د ﺑ (OP-CAT) لﺗو رﺎﺧا د رﻣ ﻟوﺑر د<br />
ﺧاو هﻧو ﻟوړﺟ<br />
سﻻ ﺗارﺎﻬﺷا<br />
ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا د ﺣﺎﺳ ﺗﺎﻋ وا ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
.<br />
ر<br />
331<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
332
333<br />
١٣<br />
ﻓ<br />
AMREI MÜLLER<br />
هﺳ ﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟ<br />
لوړﺟ ﻧودﺎﺗا د
334
Amrei Müller<br />
335<br />
١٣<br />
هﺳ ﻟ<br />
ﻟاﻳﻧ ﻟ<br />
لوړﺟ ﻧودﺎﺗا د<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د رﺎه وا رﺎﻣ هﺷو ﻧودﺎﻳ ﻧﻓ وﺗ ﻧ<br />
ﺧا ﻟ ﻟرو بﺎﺣ وا ﻓﺎﺷ د رﺳ ﻣا ﺗ ﻟ ها ﺳ هرﺎﻟ بﻟﺎﻳﺑ<br />
ﻳ ،ﺗ ﺑ د . ﻟ دﺟو هرﺎﻟ<br />
ﻧوﻣ ﻣ د ﻧرﺎﻣ ﻣ ﺧﺑ د . <br />
هﺳ ورﻧ ﻟ ﺗﺎﻋﻣ ﺗرو ﺎﻳ ﺳ ﻏﺎه نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د د اد رﺎﻣ<br />
ﻻ رﺎﻣ هﺳ ﺳر وﻳا ﻟډ ﻟ ؛ ﺗ ﻣار ﺧ ﻳ هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺗ وړﺟ<br />
نﺎﻟرﺎ ﻟ ؛ هړﻟ ﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ وا ه د ﺧ ﻣﺎﻋ د عﻣ ﻧﺎ ﻳ ﺷ<br />
ﻧد ﻧرﺎ د ﻧوړا نﺎﻟرﺎ د و ﺳﻣ ﺧﺑ د ﺷ ﻻ رﺎﻣ هﺳ<br />
ﺳﻣ هﺳ ﻟﻧﻣ ذﻧ د ﻧﺎﺑ ﻟﺎ ﺷ ا رﺎﻣ هﺳ ﻣﺣ ﻟ ؛ﻌﺗ ﺗ ﺟ <br />
ﻟﺎﻋ ﻧ لﻟﺎﻌﻓ ﺳ ﻟاﻳﻧ وا لوړﺟ رﺎﻣ د ﻬﺑ ﻧوﺣﺳ ﻟ داه ﺧ د . و<br />
هﺳ ﻟ ﺎ ﻳ ﻟ رﺎﻓ د ﺳ ﻟ وا رﺎﻓ د ﻋﺎﻗ ﻟ . هد ﻟﺎ ﻏ ﻳ ﻧ ﺷ<br />
ړوﺎ ترﻗ وﺗا وﺧ د وا ذﻧ ﺧ ﺳ ﻣ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
. <br />
ﻟوړﺟ د ﻧرﺎﻣ د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺧد ﻟ ﻧﻣ د ﺗﺎﺣﻼﺻ وا ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د<br />
د ﻧرﺎﻣ لوډ ﻏد ، ړﺟ ﻧودﺎﺗا د هﺳ وړﺎﻐﺑﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟ وا ﺳﺎﺑو رﺎﻳز هرﺎﻟ<br />
اد زاراه . ﺗﺎﻳز ﻏا ﻧﻟﺎﻌﻓ دوا رو ﻋوﻣ ﺗ ﻏ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ<br />
اد . و ﺳﻣ هدو ﻟﺎ ﺑ د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ<br />
د ﺷ ﻻ ﻧرﺎﻣ<br />
ﺗ ﻳﺷ ﺑﺗ ﺧ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﻧ ﻟ ﻐه رﻻ د ﻟ هد لﺎﺣ ﺳاد <br />
ﻋ د وا ﺎﺗړوﺎ د ﻧﻳرد د نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د د هﺑﺳ . هد هر هرﻻ ﻣ ﻳوو<br />
لوډ ﻳ ﺗ ﻐه ﻧرﺎﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻣ ﻟوړﺟ د ټﺎ<br />
ﻳ د ﻟﺎ وا<br />
ﻧﺎﺑرﺳ ﻣا ﻳ ﺧﻣ ﺧا ﺧﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻐه . ﺧﺑ رو ه ﻓﺎﻣ<br />
ﻣ ﺑﻣ ﻐه د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ا ،هد هدو ﻧرﺎ ﺗاﻳد د<br />
م ﻟ هړا ه ر لﺎﻳﺎ ﺳﺎﺳ اد ﻟا)<br />
ﻣﺎﻣ هﺳ ﻟو وا ﻟور ﻟ هﺳ ﻧﻟوډ
د ﺧ ﻟور ﺳاد د ﺷ ﻻ ﻧرﺎﻣ ؛(<br />
، ﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣزﺎﺳ ﻧوړا ﻟ ﻧﻣ د <br />
. ﺳﻳ ﻣ ﻟ ﻳ ﺗ رﻻ ﻟ « ﻟودﻟ د ﻲ »<br />
رﺎﻣ هﺳ ﺳ ﻟ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣ<br />
وﻣ د<br />
336<br />
ﺳ نﺎرا د نوﺗ د ﻧﻣ<br />
وﻣ د<br />
نوﺗ لاﻳﻧ ﻳ ﻧﺣ ﺑ د هﻟﺗ ﻟ ﻟود ه ،لﺷ ﻳوو ﻧﻓ ١ وا ١١ ﻟ<br />
1<br />
د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ا ل ﻧﻧوﺗ ﻟاﻳﻧ د ﻧﺣ ﺑ د . د ﻳﺗ<br />
وا ﻣ د : ﻟ د ترﺎﻋ ﻧﻧوﺗ ﻏد ﻧﺣ ﺑ د . ﺳﻣ هﺳ دو ﻧرﺎ ﺗاﻳد<br />
رﺎﺧا ﻐه د وا (CAT) رﻣ ﻟوﺑر د ،(ICCPR)<br />
رﻣ لاﻳﻧ ه ﻧﺣ ﺳﺎﺳ<br />
،(CEDAW)<br />
رﻣ ﻟړو ﻣ ﻟ ﻧﻟوډ ﻟ د ﻌﺗ د د ،(OP-CAT)<br />
لﺗو<br />
ﻧﺣ د ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د وا (ICERD) رﻣ وﻟړو ﻣ ﻟ د ﻧﻟوډ<br />
ﻟ د ﻟﺎ ﺗ وا ﻟﺎ داﻧ د<br />
. (CRC) رﻣ<br />
ل ﻐه د هد ﺷ لرﺎ ﻳ ﻧﺎهرﺎ د ﻧﻻ نوﺗ لاﻳﻧ ه د ﻧﺣ ﺑ د<br />
2<br />
د ﻐه د ﺧو ﺧو د ﻣ ، ﻟ سﻻ ﻳ ﻧﻧوﺗ ﻧوړا ﻧﻟود ﻐه . رﺎو<br />
3<br />
ﺗ د نوﺗ ﻧوړا د ﻳﺎﺑ ﻧر ﻏد . ﺳاو ټر ﺧ ﺗ وړﻣﻧ ه ﺗ<br />
هرﻻ د وا تﺎﻣﻌﻣ ﻧوړا ﻟﺎ د وا ﻳﺎﻀﻗ ، رادا ،ﻧﻧﺎﻗ ﺗﺎﻣاﻗا ﻳﺷ لﻧ د هرﺎﻟ<br />
4<br />
ﺗ سﻻ ﻧر ﻟود ﻐه ﻟ ﺳورو . ﺷ ا ﻳﺗ ﻧﺳ ﺷ ﺗ ﻣار<br />
ﻟ . ﺑ وا ه وا هﺳ وزﺎﺳا ﻟ ﻧﻟود وﻏ د ﻧﻧوﺗ د ﻐه ،لړوار<br />
د ﺗ رﺎﺳ ﺗ ﻧﻟود وا و ﻳﺎﻧ د وا تﺎﺣﻼﻣ ﺧ ﺳورو ﻐه<br />
5<br />
. ﺗ ﻣار تﺎﺣﻼﺻا ﺗ ﻧﻧوﺗ ﻧوړا<br />
ورﻧ د ﻧﻣ وﻣ د ﺷ ﻻ ﻐه رﻻ ﻟ ﻐه د ړﺟ<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ ﺳاد ﻟ<br />
ﻳﺑ وړﺎﻐﺑﻟ وړو د ﻟ ﻧﻣ د وا ﺗﺎﻋﻣ ،ﺳﻣ ﻋ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ،ورادا<br />
وا د ړﻻو ﻟر ټر ﻟود ﻧوړا د زاﻧا ﻣﺗ رو ړوار ﺗ سﻻ تﺎﻣﻌﻣ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د ﻧد ﻐه د ﺎﻳ اﻟ رﺳ ﻣا د نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . د ړو ﻋﺎﻗ<br />
ﺑ د تﺎﻣﻌﻣ ﻏد ﺷ ﻻ ﻟ رﺎﺧا تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ه ﻧوﻏﺳ<br />
د ﺣ ﻓد ﻏد . ﺳاو ﺗ ﻓد (OHCHR) رﺎ ﻟﺎﻋ ﻧﻣ وﻣ د هرﺎﻟ ﻧﺣ<br />
ه ﻧﺣ ﺳﺎﺳ وا ﻣ د : يد ﻣﺎﺷ ه ﻧﻟﺗو رﺎﺧا ﻐه ،د ﻓﺎﻧ ﻧﻧوﺗ لاﻳﻧ ﺗا ﻧﺣ ﺑ د ﺎﺳ ﻧ -<br />
د ﻟﺎ ﺗ وا ﻟﺎ داﻧ د ؛رﻣ لاﻳﻧ ه ﻧﺣ هﻓ وا وﻟ ،دﺎﻗا د : ﻧﻟﺗو رﺎﺧا هود ﻐه د وا رﻣ لاﻳﻧ<br />
ﻟوړو ﻣ ﻟ د ﻌﺗ لوډ ه د د ؛ﻧﻟﺗو رﺎﺣا ﻐه د وا رﻣ ﻟوړﺑر د ؛رﻣ ﻟړو ﻣ ﻟ د ﻧﻟوډ ﻟ<br />
<br />
ﻧﺣ ﺗﺎﺳ د وﻏ د ﻧر د ﻐه د وا ﻧارﺎ لاو ﻟ د ؛ﻧﻟﺗو رﺎﺧا هود ﻐه د وا رﻣ ﻧﺣ د ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د ؛رﻣ<br />
وﻣ د ﻧﻧوﺗ لاﻳﻧ ﻏد ل . لﺗو رﺎﺧا<br />
ﻐه د وا رﻣ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ د ﺑﻌﻣ وا ﻟﻌﻣ د وا ؛رﻣ لاﻳﻧ ه<br />
http://<br />
www2.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
english/<br />
law/<br />
index.<br />
htm : ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻧﻧا رﺎ ﻟﺎﻋ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣ<br />
2<br />
ﺎ ﻧﻧﺎرا د نوﺗ د ﻧﻣ وﻣ د ﺷ ﻻ هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د ه رﺎ د ﺳ د نﺎرا د نوﺗ د ﻧﻣوﻣ د -<br />
http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/Pages/HumanRightsBodies.aspx : رو<br />
3<br />
ﺎ ﺷﻳد ﺗﺎﻣﻌﻣ د OHCHR د هرﺎﻟ تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز د ه ﺳ د نﺎرا د نوﺗ د وا ﻧﻣ د ﻟرو ټر د ﻧﻟود د -<br />
http://<br />
www2.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
english/<br />
bodies/<br />
docs/<br />
OHCHR-FactSheet30.<br />
pdf : رو<br />
4<br />
د . د ﺷ ردﺎﺻ اﺧ ﻟ ﻧﻧﺎرا ﻟ د نوﺗ د ﻧو مﺎ ﻧورﻻ ﻐه ﻳﺎﺑ ﻐه ،ﻟ ﻧر ﺧ ﻧﻟود -<br />
: ﺷ ﻼ ﻧﻻ ﻣﺎﻧ د ﺗ ﻧرﻻ ﺳورو هﻳ هړا د . ﻧ ﻧورﻻ ﺧ ﺧو ﺧو ﻧﻧﺎرا نوﺗ<br />
Compilation of Guidelines on the Form and Content of Reports to be submitted by States Parties to International<br />
Human Rights Treaties, UN Doc.HRI/GEN/2/Rev.4, 21 May 2007.<br />
5<br />
ﺎ OHCHR د هړا Database د ﻧﻧﺎرا د نوﺗ د ﺷ ﻻ تﺎﺧﻼﻣ ﺳورو ه ﻧر د ﻧﻟود ﻟ د -<br />
http://<br />
tb.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
default.<br />
aspx : ﻣﻣو<br />
1
1<br />
ﺎﺑ ﻏ نوﺗ د . ﻟ ﺣ ءﺎﻧﻻراد د ﻧﻧﺎرا د نوﺗ د ﻧﻣ وﻣ د ه ﻧﺣ ﺑ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺑ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻳﺑ ﻐه د وزﺎﺳا ﻟ ﻟود ﻧوړا د ﻟ ﻊﻗﻣ<br />
ا رﺎﺳ ﻧﻧﺎرا د نوﺗ د ﺗ ﻧﻟود وﻏ وا و ﺷ لرو اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧ . ﺷ ارو ﺧ رﻻ ﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻳﺑ د اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
ﻧﻣ د ﺷ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ا هﺳ ﻟﻧ مﺎ ﻟﺎ ﻣا د ﻧوداه وﻧوړا ﺧ<br />
ﻟ <br />
ﺳو و ﺗاﻳد د رﺳ ﻣا د ﺑﺎﻣ وا ا ﺳر لاﻳﻧ ﻏ<br />
. ﺷو ﺳﻣ هﺳ ه<br />
ﻳﺎﺑ ﻐه ،ﻟرو تﺎﻣﻌﻣ ﻳﺑ ﺗ ﻧﻧﺎرا ﻧوړا نوﺗ د ړاﻏ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د <br />
2<br />
د تﺎﻣﻌﻣ . ﻟ هړا ر ﻧﺣ وﻧﺎ نوﺗ ﻧوړا تﺎﻣﻌﻣ ﻏد رو ډاډ اد<br />
ﻧوړا ه د رﺳ ﻣا د . ﻧ هړا ر ﺣﺎﺳ ﺑﺗ د ﻐه د لﺳا اﻟ ﻐه<br />
د ﺗ ﻧﻧﺎرا نوﺗ د ﻧﻣ وﻣ د تﺎﻣﻌﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ه عﻣ<br />
ﻧاﻗ وا ﻧورﺎ ،ﻟﺎ د رﺳ ﻣا د ﺎﻟ ﻟ ﺑﺎﺗ د هﺳ ﻟﺻا وا ﻧروﺎﻌﻣ د نوﺗ<br />
ﻐه د رو ډاډ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د د<br />
هﺑﺳ . د ر ، ه <br />
زار ﻏد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . د ﺑاﺑ هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ ﻟ زاﻧا ﻣ ﺗ وا ر تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﻣا د ﺷ ا ﻧ ﺗﺎﻳزرو ه رﺎﺳ ﻐه ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻏد ﺷ ﻻ<br />
ا ﻐه هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻧﺣ ﺑ د وا ﺷ ﺗ ﻣار<br />
ﻟاﻧﺳ ﻟﺎ رﺳ<br />
د نوﺗ د هﻣه ،و ﻗد هﻣ تﺎﻣﻌﻣ ﺷ لرو اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د . ﺷ<br />
وﻏ د نوﺗ د ﺟو ﻧوﻏﺳ اﻟ رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﺗ ﻏ نﺎرا<br />
ﺧﺑ ﻧوړا ﺗ و ﻧرﻻ ﺗ ﻐه وا ﺗ ﻟرو بﺎﺣ زﺎﺳ ا ﻧﻟود<br />
3<br />
. ﺗ ﻣار تﺎﺣﻼﺻا<br />
ټﺎ ١ – ١٣<br />
وﻣ د اﻟ « ﻣ ﻧوﺳ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻧﺣ ﺑ د»<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د نﺎﺟ د<br />
ټر ﻳﺑ ﺗ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د هﺳ بﻟﺎﻳﺑ ﺳﻣ ﻣﺣﻏ ﻳ نﺎﺟ د لﺎ ٢٠٠٧ <br />
د ICCPR د وا ؤ ﻟﺳر ﺗﺳ اﻟ اورﺎ اﺟا د نﻧﺎﻗ د هواړاوار ﺗ ﺗﺎﻳزروز ﻐه مﺎ<br />
. د ﻋ ﻳ فﻼﺧ دﺎﻣ ٩ وا <br />
ﺑ»<br />
د . ﻧو ﻧﻻرﻏﺗ ټر نﺎﺟ د ﻧﺣ ﺑ د څﺗ ﻧﻏ ٩١ ﺧ د<br />
د داه ړﻣﻧ ﺳﻣ ﻣﺣﻏ نﺎﺟ د ﻣﺎﻧ « ﻣ ﻧوﺳ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻧﺣ<br />
د ﻟوﺑر د ؛رﺎ ﺗ ICCPR د ﻧﺣ ﺑ د : ﻟ د ترﺎﻋ ﻬﻣ ﻟ ﺗ هړا رﺳ ﻣا د -<br />
. رﺎ ﺗ CEDAW د ﻟړو ﻣ ﻟ د ﻧﻟوډ ﻟ د ﻌﺗ د د وا ؛رﺎ<br />
ﺗ CAT د<br />
2<br />
ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ ﻳﺑ ﺗ ﻧﻧﺎرا نوﺗ د ﻧﻣ وﻣ د و هرﻏ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ًﻻﻌﻣ -<br />
ﻏد<br />
هړا د ؛ ﺎﺷ نﺎ<br />
هﺳ ﻧرﻻ ﻟ ﻟرو ټر د د رﻻ د ﻟ ﺗ ،<br />
: و ﻌﺟاﻣ ﺗ ﻊﻣ<br />
Compilation of Guidelines on the Form and Content of Reports to be submitted by States Parties to International<br />
Human Rights Treaties, UN Doc.HRI/GEN/2/Rev.4, 21 May 2007.<br />
3<br />
ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د ،ﺷ ا لﺳا ﻧ ﻧر ﺗ ﻧﻧﺎرا نوﺗ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣ وﻣ د ه د -<br />
: رو ﺎ اد ﺎﻳ , www.<br />
ohchr.<br />
org : رو ﺎ ﻧﻧا OHCHR د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
Bayefsky, Ann F, How to Complain to the UN Human Rights Treaty System, Martinus Nijhoff Publishers, The<br />
Hague, 2002<br />
337<br />
1
د هﺑﺳ ﺎﻣ ورﻧ د ﻐه ﻧاړو ټر ﻳﺑ ﻳ ه ﻌو د ﻧﺣ ﺑ<br />
ﻧﻧاﻧز<br />
وا څﺗ « ﺗﺎﻋ ﺻﺎﺧ»<br />
ﺗ ﺻﺎﺧ ﺎﺑ ،اﻟ اورﺎ اﺟا د نﻧﺎﻗ<br />
. هو ﺷ ﻟﻧ ﺗ ﺗ ﻳﺗ<br />
د لﺷ ﻏو ﻣﺣ ﻟ نﺎﺟ د ﻣ ﻟ ﻳﺎ د د د ﻧﺣ ﺑ د<br />
سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا د هرﺎﻟ ﻣ د ﻧﻟوډ ﻟ د ﺗﺎﻳزروز د اﻟ ارﺎ اﺟا د نﻧﺎﻗ»<br />
ﻳﺎﺑ ﻣﺣ نﺎﺟ د هو ﻧودﺎﻳ ﻧﻣﺎ د ﻐه د هﺑﺳ . ر<br />
. ﺧاو ﻳ ﺧﻣ ﻟد ﺎ د ﺗ ﺗﺎﻳزروز<br />
: د ﻣ رﻻ ﻟ ﺎ ﻧﻧا ﻏد د ﺳر سﻻ ﺗ « ﻣ ﻧوﺳ وا ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻧﺣ ﺑ»<br />
د : ﺳ<br />
http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrc/docs/ngos/hridcgeorgia.pdf<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﻲﺎ ﻏد ﻳﺎ ﺗﺎﺣﻼﻣ د د ﻧﺣ ﺑ د ه نﺎﺟ د<br />
http://daccessdds.un.org/doc/UNDOC/GEN/G07/453/20/PDF/GO745320.pdf?OPenElement<br />
د ﺗ اﺟ ﺷ ﻻ ﻐه ،ﻟو ﻊﺑﺎﻣ زاﻧا ﻓﺎ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د <br />
ﻧﻣ د . ﺧاو ﺧﺑ وﻧﻏ د وا و ﺳ ، رﻏ ﻧﺎﺑ ټر ﻟود د ﻐه<br />
1<br />
ﻐه . و نو<br />
وﻧﻏ د ﺗ ﻧ هراﻧ د ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ه ﻟ<br />
نوﺗ د . ﺷ ﻻﺑﻟ ﻧ لﺎﻌﻓ ﻳډ رﻻ ﻟ ﻧﻟ د هﺳ وﻏ ﻟ ﻧﻧﺎرا د نوﺗ د زار اه<br />
ﻣ وﻧﻏ رﺎ ﺧ د ﺎﻳ څﺗ وﻧﻏ ﺧ د ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻧﺎرا<br />
2<br />
ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﻧﻣ د . ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ ﺗ هﻟ ﺗ رو ﺧو<br />
ﺧﺑ وﻧﻏ د ﺷ ﻻ ﻟ ﺗ ﻳﺎﻣ ﻧﺣ ﺑ د هړا رﺳ<br />
3<br />
ﻳ نﺎرا د نوﺗ د . و ﻳﻧاړو رﻻ ﺣ د ﺗ وﻏ د وا ﻧ ﺧ ،ﺧاو<br />
ﺧو رﺎﻧ ﺎﺳ ﺎﻳ ډوډ ﻣﻏ د ﺗ ﺳر ﻏ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د ه ﻏﺷ<br />
. ر هﺳ <br />
ﻻ د ﺧﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧوړا ﻟ ﺗاﻳد د رﺳ ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د . ﺧاو رﺎ ﺗ ﺑ ﻳ درﺎ ﺧ د ﻳﺎﻧ ﺳورو ﺷ ردﺎﺻ اﺧ ﻟ د ﺷ<br />
ﻟ ﺎﻳ وا ﺧاو رﺎ ﻧﻳﺎ عﺎﻓد د ﻗﺣد ﻐه ﻟ ﺷ ﻻ ﻐه ﺗ ﺑ<br />
د . او هرﻻ ګﻟﺎﻳد ﻳ ه ﻟﺎ د رﺳ ﻣا د هړا رﺎﺳ ﻏد د هﺳ ﻣﺣ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﺣ ﻳﺎﻧ ﺷ ردﺎﺻ اﺧ ﻟ نﺎرا لاﻳﻧ ﺷ لﻧ ﻳ د ﻧﺎهرﺎ<br />
. ﺗﺎﻳز ﻏا ﻐه د لود د وا رو ﺣﻼﺻ هرﻧ<br />
ﺗ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
وا ﻟﺎ د رﺳ ﻣا د و ﻧرﺎ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د زار ﻏد<br />
د ﻐه د ﺷ ﻻ وا ﺗ اﺧ ﻟ ﻧﻟود د رﺎﺳ ﻧﻧﺎرا د نوﺗ د هړا ﻧاﻗ<br />
ﻧﻣﺣ ﻟ ﺗﺑ ﺷ ﻻ . رو ټر ﺗ ﺗﺑ ه ﺗ ﻧ ﺎﻳ ﺗ<br />
ﻐه څﺗ ﻧﻏ د ﻧﺗار د ﺎﻳ وا ﺟﻣ ﺗ وﻧد ﺧ ﻐه وا ﻧو سﺎﺗ هﺳ<br />
. د وﺎﺗﻧ ﻳ ﻧﻣ ﺧ ناﻋ ﺎﺑ ﺗرو<br />
ﻟ ﻧوړا د ﻳﺎﺑ ،و نو ﺗ ﻧ هراﻧ د وﻧﻏ نﺎرا د نوﺗ د ړاﻏ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه ﻟ ﻧﻣ د -<br />
. رو ﻣﺎﻧ هزﺎﺟا ﺗرو و ﻏ د ءﺎﻧﻻراد<br />
2<br />
ﻟ ﺑ ه د ﻏ د څﺗ ﻣ د ، وړﺟ ﻟډ رﺎ ﻣ وﻧﻏ ﻟ ﻧﻧﺎرا ﻳډ نوﺗ د -<br />
. ﺷو ﺧ ﻧﺎﺑ عﻣ ﻣ هﻧﻏ هﺳ ﻟود ﻧوړا<br />
3<br />
: رو ﺎ ﻧﻧا OHCHR د هرﺎﻟ ﻳو لﺎﻬﻣ ﻧ ﺑﺎﺛ د وﻧﻏ د د -<br />
http://<br />
www.<br />
ochchr.<br />
org/<br />
EN/<br />
NewsEvent/<br />
Pages/<br />
Meetings.<br />
aspx<br />
338<br />
1
ﺳو ﺗ د ﻧﻧﺎرا د نوﺗ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻟړو ﻣ ﻟ د ﻧﻟوډ ﻟ د ﻧﻀﻌﺗ د د وا ﻟوﺑر د<br />
سﻻ تﺎﻣﻌﻣ ړو دﺎﻋا د ه ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ وﺷ ﻣ ﻟ CEDAW ﺎﻳ CAT<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﻻﻌﻣ ﻏد . ر سﻻ ﻋ هرﺎﻟ ﺗﺎﺗ د ﺳﻻﺳ ،ړوار ﺗ<br />
ﻏ ﻧوړا د نوﺗ د وا ﺑ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻏد د . ﺳﻻ ﺗ تﺎﻣﻌﻣ لوډ ﻏد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
دﺎﻋا ﻳ ﺗ رﺎو ﺗ ﺎﻳ ﺗ ﻳ وﻏﺧ د ﺷ ﻻ ﻓاﻣ ﻟود<br />
1<br />
. لرو ټر ﺗ هرﺎﻟ د ﺗﺑ ﻧ ﺗ ﻏد د . ر سﻻ<br />
ﺧ ﺗ ﻟود ﻏ نوﺗ د ﺎﺑ وا ﺗ مزﻻ وا ر ﻏ ﻐه هﺳ راو ﺧ<br />
2<br />
ﻧﺣ ﺑ د داه ﻧوړا وا د ﻣ ﻳډ رﺎﺳ ﻏد . ﻧاړو رﺎﺳ<br />
ﻣﺎﺷ ه ﻧوﻏﺳ ﻐه ﺟ ﻐه د ،رو با ﺗ ﻧوﻏﺳ ﺻﺎﺧ ورﻧ وا ﺗﺎﺳ<br />
د رﺳ ﻣا د ﺗ ﻐه د ﺟو د ﻧ . د ﺷ هﺳﺗ اﻟ رﺳ ﻣا د د<br />
. هد ﺳو ﻬﻣ هدﺎﻌﻟا قﻓ هﻳ هرﺎﻟ ﻟ ﺗاﻳد<br />
ټﺎ ٢ – ١٣<br />
ﻣﺣﻏ ﻳ ﻣ د ﻧﻻ ﻣﺎﻧ ﺗ « ﻣ ﻧﺣ ﺑ د Agustin Pro Juarez»<br />
د<br />
د ﻟوﺑر د ﻣ ﺗ ﻏو ﻳ ﻟوﺑر د هﺳ بﻟﺎﻳﺑ <br />
نﺎﻣزﺎﺳ<br />
. و ﻳو وا ه ﺷ ﺎﻋدا رﺎ ﺗﺎﺳ<br />
ﻳ ﻣ د ﻧﻻ ﻣﺎﻧ ﺗ « ﻣ ﻧﺣ ﺑ د Agustin Pro Juarez»<br />
د لﺎ ١٩٩٨ <br />
»<br />
ﻧﻻ ناﻋ دﺗ ټر ﻣ ﻳ ﺗ ﻟوﺑر<br />
د (PRODH) نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ ﻏ<br />
ﺷ هﺳ ﺗ ﺳ لﺎ ١٩٩٨ ﺗ ﻳا د لﺎ ١٩٩٧ د اﺧ ﻟ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣﺣ د ﻣ<br />
ه هﺳ هاﺷ وا ودﺎﺳا PRODH ټر ﻏد . هوﺎﺳاو « ﻧوﻏﺳ وا ﺗﺎﻳز روز<br />
ﻏو ﻟ وا د ﺷ ﻋ ﺗ ﺗﺎﺳ لوﺑر ﻣ ه<br />
لوﺑر د وا و ړو رﺎﻋا د تﺎﻣﻌﻣ ﻏد ﻐه . ر سﻻ ﺗ ﺧﺑ د<br />
ﻐه ﻓاﻣ ﻣﺣ د ﻣ د . ر سﻻ ﺗﺎﺗ ﻳ ﻣ ﻟ دﺎﻣ ٢٠ د رﻣ <br />
. لﺳاو ﺷﺎﻣ ﺳ وا ا د لﺎ ٢٠٠١ د داه ړﻣﻧ ﻏ هود ﺧ <br />
وﻏ ﻟ د . لﻟو هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د وﻏ د ﺧو ﻧﻟ ﺧ د<br />
د ﻣ لرو ﺗ وﻏ د تﺎﻣﻌﻣ ﻐه PRODH وﺧ ﺧ هﺳ<br />
ﻐه د ءاﺳ ﻧﻧﺎﻗ ﻟ : ؤ ترﺎﻋ تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﻏد . ﻟ ﻳوﻳو ﻳ ﻟوﺑر ﺗﺎﺳ<br />
ﻟوﺑر د ﺳود ﻳﺎﺟ ، ر سﻻ ﻳ ﻟوﺑر ﻧﻣ ﻧاراﻣ<br />
ﻟ<br />
ﻟ د وا هاﺷ ه ﻧاراﻣ وا ﻟ ﻳﺷ لزور ﻧ د ،هاﺷ ﻏار ﺗ سﻻ<br />
رو اﻟ نﺎﻣزﺎﺳ ﻧﻣ ړﻣﻧ د . تﺎﻣﻌﻣ ه<br />
باﺧ ﻧ د ﻣ د ﻟاﻧرﺎ<br />
ﺑ وﻳا ﺳ وا ﻣ د ﻣ د لﺷ لﺑ وا ﺗ هﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻐه د تﺎﻣﻌﻣ ﺷ<br />
اورﺎ ﻣﺣ وا ﻧﺗدﺎﻬﺷ د ﻧاﺧ د ﻐه د وا ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻳﺷ ﺎﻋدا د ،ﻧﻧ د ﻧﺣ<br />
. لﺷ ارو اﻟ<br />
هو ﺳﻣ ﺗﺎﻳز هﺳ رﺎﺳ ﻐه ﻟ د ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻳﺷ<br />
ارو<br />
اﻟ<br />
339<br />
PRODH د<br />
1<br />
Art.8OP-CEDAW; Art.20 (3)CAT; and CAT (2002): Rules of Procedure of the Committee against Torture. UN<br />
DOC.CAT/C/3/Rev.4,9 August2002, rule 80.<br />
2<br />
.<br />
هﺳ ﻓاﻣ ﻟود ﻏ ﻧوړا د ﻟا ،ﺷ ﺑﺑ ﺷ ا رﺎﺳ ﺧ . هد ﻣﻣ ﺳو ﻟ -
ﺗ رﺎﺳ د . لرﺎﺳو ﺗ ﻣﺣ ﻣ د ﺳورو ﻧﻟ ﺧ ﻟ ﻳ داه<br />
. ډ ﻋ د رﺎﺳ ﻏد ﻧ ﻧو ﺗ ﻣﺣ ﻣ د با <br />
رﺎ ﻳﺎﻏور لاﻧرﺎ ﻟ د ﺗ هو ﻏ « ﻧااډ ﻧﺣ ﺑ»<br />
د ﻟ ﻣﺣ ﻼﻣ<br />
ﻗ ﺳ د ﻧ ﻧوﺑر وا ﺑﺎﻳزرا ﻧوﺳ ه ﻟوﺑر د ﻧ زورو ﻧﺎه<br />
. ړوار <br />
وا ټر ه ﻣ د اﺧ ﻟ د ﻣ ﻟ دﺎﻣ ٢٠ د رﻣ ووﺑر د ، ﻟوړﺑر د : ﺳ<br />
. با ﻣﺣ د ﻣ د<br />
UN Doc.CAT/C/75, 2003, available at<br />
http://daccessdds.un.org/doc/UNDOC/GEN/GO3/421/02/PDF/GO342102.pdf?OpenElment<br />
رﺳ ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،و لﺎﻣ ټﺎ ١٢ – ١٣ ﻧ<br />
د رﺳ ړﻣﻧ د هﺳ بﻟﺎﻳﺑ ﺷ ﻻ ﻟ سﻻ ﺗﺎﻋوﻣ ﻧﺣ ﺑ د هړا <br />
وﺷ دﺎﻳ<br />
ﺷ ﻻ ﻐه . و رﺎه هﺳ وﺳو ﻟاﻳﻧ ﻟ هرﺎﻟ ﻟ ﺗاﻳد<br />
ﺗ هﻳ . و ﻣﻻ ﻳ وا ﻳ د ﻳﺎ م ﺳاو تﺎﻣﻌﻣ ﺗ <br />
د داه د هﺳ وﻏ ﻟ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﺷ لاو هرﻻ <br />
ﺎﻳ ﺗ هﻳ ﻏد ﻟو دﺎﻳ ﻳﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺧ . رو ﺧو ﻧﻟ<br />
ﻐه ،ﺷ رو تﺎﻣﻌﻣ ړو روﺎﺑ د ﺷ اﻳﻟ هرﻻ ﺧو ﻐه ﻳو وا <br />
1<br />
ﻳ . ﺷو تﺛ د ﻟوﺑر د ﻟود ﻏ نوﺗ د ﺗ ر تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﻧﺎﻧا ﻏ رﻧ<br />
اد ﻧ ﺧ ،ﺷو ﺎﻋدا ﻧوﺑر ﺗﺎﺳ د ﺷ ا ﺧو ﻐه ﺗ<br />
. ﻣﻣو ترﺻ اﺳ ، وﺎﺳ ﺎﻳ ﺗ ،ﻧو<br />
340<br />
ارﺷ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣ<br />
وﻣ د<br />
ﺎ ن د ﻧﻣ وﻣ د ه ﻧﺣ ﺑ د ارﺷ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣ وﻣ د<br />
ﻟ ﺣﻼﺻ وا د نﺎرا ﺧ ﻳ ﻣ ﺗ ﻧﻣﺣ د ﻧد ﻧﻣ وﻣ د ،هد ﻧﻧ<br />
ﻏد ارﺷ ﻧﺣ ﺑ د . و ﺗﺎﺳ ﻳداز وﺑ وا ﻧﺣ ﺑ ﻟ د ﺳ ﻟﺎﻋ <br />
ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ،ﻧو ﺗ ﺗ ﻌو ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺷ ﻻ زار<br />
2<br />
. و رﺎﺳ هرﺎﻟ ﻟاﻧﺳ د ﻐه د ﺷ ﻻ وا ﻧﻀﻧ ﺗﺎﺳ<br />
ﻣا د د ﺷ ﺑ څﺗ وﻧﻏ د ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د تﺎﻋﻣ ﻐه ﻳډ<br />
ﺗ ﻣ ارﺷ ﻧﺣ ﺑ د زار ﻏد . هدﻟرد هړا ر ﻟﺎ ﻣا د وا ﻧرﺎ د رﺳ<br />
د ، هرﺎﺷا ه ﺗ ﻧﻣاﻋا وا ﺎﻣ ﻳاﺻ ،ﺎﻣ ﻳﺎﻀﻗ ﻏ ﻟ ﺗﺎﻋﻣ رﻧ <br />
؛ﻟاﻋ ﻟﺎﻧا ؛ﺑﺎﻣ مﻳروﺗ د ﺧو ﻋ وا هدو وا ﺗﺎﺳ ﻳداز وﺑ وا ﻧﺣ ﺑ<br />
د څﺗ وﻧﻏ ﻣ رد ﺧ د لﺎ ه وا ،ل رد ﻻ فﻼﺧ ﺧ ﺧ د وا روز وا<br />
3<br />
ړو د ﻳ ﻌو ﻧﺣ ﺑ د هړا ﻟود ه د زار ﻏد ارﺷ . لوردﺎﺻ وﻳ<br />
ﺗ ﻧوﺑر ﺗﺎﺳ ﻟود ﻏ ﻳ و CAT ، ﻳﺎ ﻣﻟ ﺗ ﺧ د . ﺑ ( ١ ) هدﺎﻣ ﺷ CAT د -<br />
ﺷ ﺗ ،هﻧﻏ ٨ ،ﺛ ﺳر ﻣﺎﺳا ﻣﻋ د . ټر ﻟوﺑر د : CAT (2003) : رو<br />
ه اد ﺎﻟ . ﻳاو<br />
Add.1, UN Doc. A/58/44/Add.1 2003, para.39. ،<br />
2<br />
هﻳ /٢١ ﺗﺎﻳ د ﻳاا د لﺎ ٢٠٠ د ﻣﺎﺳا ﻣﻋ د ﻣ وﻣ د ﺎﻟ ه ﺣﻼﺻ ﺑ د ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د -<br />
http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrcouncil/docs/A.RES.60251_En.pdf : ﻌﻟﺎﻣ<br />
: رو ﺎ ﻏد هرﺎﻟ ءاﺟا ﻧﻏ ﻣﺷ ﺳورو د ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د -<br />
http://<br />
www2.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
english/<br />
bodies/<br />
hrcouncil/<br />
6ssision/<br />
index.<br />
htm<br />
1<br />
3
ﻧﻟود وﻏ د ترﺻ ﺎﺗړا د وا ﻧو ﺗ وا ردﺎﺻ ﻳ ﻟ ﺣﻼﺻ و<br />
1<br />
ﺗ ﻣ ارﺷ ﻧﺣ ﺑ د ﺧو ﺳورو د . هﻳاد هﻧﻏ ﻧﺎ ﻏ <br />
د د ړﺟ<br />
ﻧﻧ ﺗ ﻟ ﻳ هرﺎﻟ د ﻧﺎﺑ ﻌو لاﻳﻧ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
2<br />
ﻧﻻ مﻧﺎﻣ د ﺗ . ﺧاو رﺎ ﺗ ﺷﺎﻣ ﻳا د لﺎ ٢٠٠٨ د ﻳ هرﺎﻟ ﻣﻟ<br />
،ﻟود ﻧوړا د ﻣ ﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻐه د ﻌو ﻧﺣ ﺑ د ﻟود ﻏهد ارﺷ<br />
وړﺎﻐﺑﻟ<br />
ورﻧ د ﻟ ﻧﻣ د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ ﻏ ،ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ ﻧﺣ ﺑ د ،OHCHR<br />
. ، ﻧاړو ﺗرو اﺧ ﻟ<br />
ﺷ ﻻ د ﺧد ﺗﺎﻋﻣ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻟود ﻧوړا د ﺷ ﻻ وا و نو وﻧﻏﺻﺎﺧ ﺎﻳ ﻣ ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ <br />
ﻟ ﻧﻣ د . ﻧاړو ﺗرو تﺎﻣﻌﻣ ه ﻟﺎ د رﺳ ﻣا د هړا ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﺗ اﺧ ﻟ رﺳ ﻣا د ﻧوﻏﺳ ﺑ ﻐه د ورﻻ ﻣ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺗ ﺗﺎﻳز ﻧروﺎﻓ ﻧﺎﺑ ﻧﻟود رﻻ د ﻟ . و ﻧوﺑﺑ ﺳ ﻟاﻳﻧ ،د ﺷ هﺳ<br />
نو د ﺳو نﺎرا د نوﺗ د ﺧ . ر سﻻ ﻟ ﺗاﻳد رﺳ ﻣا د<br />
ﻗﻣ ﺗرﻣ لوډ ﻳ د هﺳ ارﺷ ﻟ وا دﺎﻗا ﻟ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د فﻼﺧ<br />
ﻟاﻳﻧ د ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳ وﻧﻏ دﺎﻋ ﻐه د ﻐه ﻟ ﻣ سﻻﺗ<br />
3<br />
. و نو ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
341<br />
ﻧﻏ ﻣ ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
د ﻧﺣ ﺑ د ﺷ ﻻ ﻟ ﻗﻣ ﺗرﻣ هﺳ ECOSOC ﻟ نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
4<br />
ﻧاړو ﻧﻧﺎﺑ ﺷ ﻟ ﺑ ﻳ ١٩١/٣١ د ECOSOC د ﺗ ﻧﻏ ﻧوړا ارﺷ<br />
ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧاړو ﻧﻧﺎﺑ ﻳﺗ ړاﻏ هرﺎﻟ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د . <br />
5<br />
ﻧاړو ﺗ ﻟاو ﺧﺑ ﻟ ﻧﻏ د ءﺎﻧﻻاراد ارﺷ ﻐه د . د دﺟﻣ<br />
ﻧورﻻ ﺎ ﻧﻧا<br />
ﻧﺎ ﻳ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ،ﺗﺗ د . ﻳوو ﻧﻧﺎﺑ ﺷ<br />
وا وﻳ ارﺷ ﻐه د ﻳﺎ وا رو ﺎﺗﺧ ﺑ د ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧﺎﺑ عﻣ<br />
ﻧﺣ ﺑ د اﻟ ورادا د رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ اد . ا ﺎ ﺗ ﻧﺗ<br />
. و ﺳﻣ و ﺗاﻳد رﺳ ﻐه د وا د ﺎ د ﺗ ﻧوﻏﺳ<br />
ﻟ ﻳ د ٠/٢١ ﻣﺎﺳا ﻣﻋ د ﻣ وﻣ د . ﻟو هﺳ نﺎ ﻟ ﺗﻼﻣ ﺧﺑ ﻳرد د وﻏ ﺧ د ﻳﺎﺑ ارﺷ ،هرﺎﻟ رﺎ د د -<br />
. هد ﺷ هړﺟ ارﺷ ﻏد ﻣ ﻟ ﻐه د رو فاارﺎ<br />
2<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻏد رو هﻳ /١ ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ<br />
ﺗﺎﻳز د -<br />
http://<br />
ap.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
documents/<br />
E/<br />
HRC/<br />
resolutions/<br />
A.<br />
HRC_RES_5_1_doc<br />
ﻟ ﻧﻣ د و ﺎﻳو ﻧﺎ د ﻧﻣ<br />
وﻣد هرﺎﻟ ورﺎ<br />
ﻟ وا دﺎﻗا د -<br />
ﺗرﻣ هﺳ ECOSOC ﻟ ورﺎ وﻟ وا دﺎﻗا ﺷ ﻻ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
http://<br />
www.<br />
un.<br />
org/<br />
esa/<br />
coordination/<br />
ngo/<br />
: رو ًﺎﻟ . <br />
ا ﻗﻣ<br />
4<br />
ﻣﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د وا ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د ﻌﺗ لﺻا ﻐه هﻳ ﻏد -<br />
: ﺷ ﺳﻟ ﺎ ﻏد هﻳ ECOSOC د . رﺎ ﻧﺎﺑ ﻳړا<br />
http://<br />
www.<br />
un.<br />
org/<br />
documens/<br />
ecosc/<br />
res/<br />
1996/<br />
ecosoc/<br />
res/<br />
1996-31.<br />
htm<br />
: ﻣﻣو ﻲﺎ ﻏد ﺷ ﻻ<br />
ﻧورﻻ هرﺎﻟ ﻧوﻳﻧاړو ﻳﺗ د<br />
http://<br />
www2.<br />
ohchr.<br />
org7english/<br />
bodies/<br />
hrcouncil/<br />
docs/<br />
6session/<br />
hrc6guidlinesng<br />
o.<br />
doc<br />
5<br />
: ﻣﻣو ﺎ د ﺷ ﻻ ﻧرﻻ ﻏد -<br />
http://<br />
www.<br />
2ohchr.<br />
org/<br />
english/<br />
bodies/<br />
hrcouncil/<br />
docs/<br />
6session/<br />
hrc6guidelinesngo.<br />
doc<br />
1<br />
3
ﺧ د ﺷ ﻻ ه ،ﻟ<br />
ﻗﻣ ﺗرﻣ هﺳ ECOSOC د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻐه<br />
ﻐه هرﺎﻟ ﻣ د د . ﺧاو هزﺎﺟا نو د وﻧﻏ ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ وزﺎﺳا ﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ ﻏ د ﻐه ﺳاو ﻟ زﺎﺟا د نو د ﻳﺎﺑ<br />
1<br />
ﺗرو هزﺎﺟا نو د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻐه . ﻟو تﺎﻣﻌﻣ ﺎ ﻳو ه ارﺷ<br />
د ، ﻳاد ﻧﻏ زاﻣ ، ﻧاړو ﻧﻧﺎﺑ هﺎﺷ څﺗ ﻧﻏ د ﺷ ﻻ ،ﺷ<br />
د ﻟ ﻧﻣد اد . ﺧاو هﻧو هدﻣ ﻳ د وا و ﺧ وا ﺑ هﺳ وزﺎﺳا ﻟ ﻧﻟود<br />
ﻟاﻳﻧ ﻳ هد ﻊﻗﻣ هﻳډ د ﺎﻟ ﺎﻣ ﻧرﺎد رﺳ ﻣا د هرﺎﻟﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ ﺷ ﻳ د هﻧﻏ ،د هﺑﺳ . ناﻋ ﻳﻧا ﺧ هﻧﻏ<br />
ﻧوداه ورﻧ دوا ﻧﺎهرﺎ اﺧ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وه د ﻟاو ﺷ وړﺎﻐﺑﻟ ورﻧ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. وﺑاﺑ ﻊﻗﻣ هرﺎﻟ ﻧورﺎ ﻳ<br />
ﺷ د ﻣﺗ اورﺎ ﻣﺣ د <br />
نو ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻟاﻳﻧ ﻧارود د<br />
د مﻧﺎﻣ ﺷ ﺳﺄﺗ ﻧﻻ ﻧورﻻ ﺗ ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د (UPR) ﻧارود ﻟاﻳﻧ<br />
ﻟﺎ د رﺳ ﻣا د ﻳﻧا ﺧ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د رﻻ ﻟ ﻐه د <br />
ﺗ رو ﻊﻗﻣ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د د اد فه مﻧﺎﻣ د د . ه<br />
ﺳورو د ارﺷ ﻧﺣ ﺑ د هړا د . رو تﺎﻣﻌﻣ ه داه ﻧﻻ ﺗ<br />
مﻧﺎﻣ<br />
د UPR د ﻧرﻻ ﺷادﺎﻳ هﻳ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د ﻧﺧو<br />
2<br />
. ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎﻳو ارﺷ د ل ﻳﺗ وا ح هړا<br />
. د دﺟﻣ تﺎﻣﻌﻣ ړو زرا ه ﻧﻓه د مﻧﺎﻣ د UPR د ﺷادﺎﻳ ﻏد <br />
ﻣ<br />
،ﻟ ه ﻟ ﺎﻳﺑ ﻳ<br />
ارﺷ ﻧﺣ ﺑ د ه ﻧارود لاﻳﻧ د د هﺑﺳ<br />
3<br />
ﻧارود ﻟاﻳﻧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د د مﺎ . ﺷ ا لﺳا تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﺗ<br />
. ﺎ اﻟ ﻟډ رﺎ د ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د م و نو تﺄه وا <br />
د ﻧﺣ ﺑ د ﺷ ه ﻳﺎﺑ ،ﻟو نو تﺄه د ړاﻏ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻳﺎ مﻧﺎﻣ وا ﺷ ړﺟ ﻧ تﺄه ﻏد . و ﻌﺟاﻣ ﺧو ﺧو ﺗ ﺎﻳو ارﺷ<br />
. ﻣﻣو ﺎﻳ و ﻟﻧﻣﻐﺗ<br />
رﺎه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د هﺳ ﻧﺗﺄه وﻧﺎ د ارﺷ ﻧﺣ ﺑ<br />
د<br />
زار ﻏد رو دو ﺗ ﻟ ﺗاﻳد ﻧورﺳ ﻣا ﻣ ﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
. ا ﻳﻣ ړوﺎ ﺗ نﺎ ﻧﺗﺄه وﻧﺎ ﺗ ارﺷ ﻧﺣ ﺑ د ﺷ ﻻ<br />
،ؤ ﺧ ارﺷ ﺳوا د ﻧﺣ ﺑ د ن د ﻧﺣ ﺑ د ًﻼﺻا ﻧﺗﺄه ﻧﺎ<br />
ﻣزﻻ وا رﺎو ،و<br />
ﻌو د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ هدﻟرد ﻳ هﻧد ًﻻﻌﻣ وا لﺷ ړﺟ<br />
وا رو ټر ه ﻌو د ﻧﺣ ﺑ د داه ﻧﺎ ﻳ وا رو رﻣ<br />
4<br />
ﻐه ﺗ ﺻﺎﺧ د ﺷ جرد ټﺎ ٣ – ١٣ رﺎ ﻧﺗﺄه وﻧﺎ د . رﺧ<br />
http://<br />
www2.<br />
ohcchr.<br />
org/<br />
english/<br />
bodies/<br />
hrcouncil/<br />
ngo.<br />
htm -<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎﻳو د ﻧورﻻ ﻏد -<br />
http://<br />
www2.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
english/<br />
bodies/<br />
hrecouncil/<br />
upr/<br />
noteNGO_041007.<br />
htm<br />
3<br />
civilsocietyunit@ohchr.<br />
org : ﻲﻟ ﺎﻳﺑ اد ،(<br />
٢٠٠٨ ) ير ﺳوا ﺗ -<br />
4<br />
.<br />
د ﻣﺎﺷ ه ﻟډ رﺎ وا نﺎهرﺎ اﺧ ،زﺎﺳا ،ﻧرو ټر ﻧﺎ ﻧﺗﺄه وﻧﺎ ﻏد -<br />
342<br />
2<br />
1
د ﻐه د . ﻧ هړا ر ﺗﺎﺣﻼﺻا وا ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د ﻧو هړا ر ﺗﺎﻋﻣ<br />
تﺎ ﻧﻻ ه ﻐه ﺎ ﻧﻧا ﻧوړا ﺷ ا تﻼﺗ تﺎﻳز هړا ﻧﺣﻼﺻ<br />
. ﻣﻣو ،د<br />
ﺷ ﻓﻌﻣ<br />
ټﺎ ٣ – ١٣<br />
رﺳ ﻣا د هﺳ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺗﺄه ﻧﺎ ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
ړﺟ هﺳ رﺎﻣ ﻣﻏا ﻳ ﺷ ﻻ ،د<br />
ﺧﺑ ﻧرﺎ<br />
هﺳ ﻧﺣﻼﺻ ﻋﻣ ﻟ ﻧﺗﺄه ﻧﺎ<br />
: ه ﺑﺎﻣ مﻳروﺗ د ﺧو ﻋ ﻧرو ټر ﻧﺎ ه ﺗﺎﺳ وا دو د ﻧﺣ ﺑ د<br />
http://www2.ohchr.org/english/issues/terrorism/rapporteur/srchr.htm<br />
: ﻧرو ټر ﻧﺎ اﺳ ﺎﻳ ﺗ وا ﻧﺎﻧاﻏ وا ﺣﺑ ورﻧ وا ﻟوﺑر د<br />
http://www2.ohchr.org/english/issues/terrorism/rapporteur/index.htm<br />
: ﻟډ رﺎ هړا ﻳرﺎﻓ ﻗ د<br />
http://<br />
www2.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
english/<br />
issues/<br />
detention/<br />
rapporteur/<br />
index.<br />
htm<br />
: ل ردﻻ فﻼﺧ <br />
ﺧ ﺧ د ﺎﻳ ﺟ د<br />
http://www2.ohchr.org/english/issues/disappearances/index.htm<br />
: ﻧرو ټر ﻧﺎ ه ﻧﻣاﻋا ﻗ ﺎﻳ ﻣ وﻟ ،ﻳاﺻ د<br />
http://www2.ohchr.org/english/issues/execuations/index.htm<br />
ﻧرو ټر ه دو وا ﺗﺎﺳ دﻧﺣ د داز د نﺎﺑ وا ﻧ د<br />
http://www2.ohchr.org/english/issues/opinien/index.htm<br />
ﻧوﺳو ﻧﺎ هﺳ ﻧﺣﻼﺻ ﻟ ﺳ داه د<br />
ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻏد ﻟو ﺣﻼﺻ ﺳ د اه د ﺳﻬﻓ ﻧﺗﺄه وﻧﺎ د<br />
http://www2.ohchr.org/english/bodies/spesial/countries.htm<br />
دﺟو رﺎ رﻻ ﻣ هﺳﺗ ﻧ ﻧﻳرﻣﺎﻣ وا ﻧد ﺧ ﻧﺗ ﺄه ﻧﺎ اد<br />
داه ﻧوړا ﻟ ؛ﺳاو ﻟ ه عﻣ ه د ﺗ ﻧﻣﺣ ﺷ ﻻ ﻐه . ﻟ<br />
ﻐه هﺳ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻏد ﻟ ؛ هرﺎﺧ ﻧر ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ<br />
ړو ﺑ د ؛و ﻧﻟ<br />
ﺑ ﻟﺳر ﺗﺳ د اﻟ رﺳ ﻣا د وا هړﻟ ﺳ وﺎه د ﺧ د ﺷ ﻻ<br />
ﻻ زار ﻏد ﻧﺗﺄه ﻧﺎ . ﺑﺑ ﺗ ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﺑ لﺷ ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ<br />
ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د وا ﺣ ﻧرﻻ ه ﻟاﻧ د رﺎ د ﺷ<br />
وواﺳ ﺎﻳ ﻧو ﻧﺎﻧاﻏ ،ﺣﺑ و رﻧ وا ﻟوﺑر د ﺗ ﺑ د . و هدﺎﺳا ﻐه ﻟ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ا ردﺎﺻ رﺎﺳ ﻣﻋ ﻧرو ټر ﻧﺎ ه <br />
. د ﺧﺑ ﻟزور ﻧﺳ د ﻧﻗﺗ ﺎﻳ وا ﻧﻧاﻧز د ﺷو هدﺎﺳا<br />
ﺗ اﻟ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه<br />
هﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ اﺧ هد ﺷ ه هﺳ ﺣﺎو رﺎﺳ ﻏد<br />
ﻐهد . ﻟو ﺳر سﻻ ،د ﺷ ﺗﺎﺳ نﺎﻳﺑ نﺎﻧﺎﻧا ﻧﻳﺎ ﻐه وا ﻧﺎﻳﺑ ﻟ ﺗ<br />
ﻳﺷ ﺗﺎﺳ ﻟ ه ﺷ لﻟو ﺗ د ﻣﺎﺷ ه ﻧوﻣ ﻣرد د ﻏورﺎﻧ<br />
ﻧاور د ﺟ<br />
1<br />
. لوډ هﺳ ﻧﺎ<br />
: ﺷ ﺎ ﻏد رﺎﺳ ﻧرو ټر ﻧﺎ د ه ﻟوﺑر د -<br />
http://www2.ojchr.org7english/issues/docs/recommendations.doc<br />
343<br />
1
344<br />
ﻧﺳﺎﺗ ﺎﻳ لﻧ ﻳړا<br />
ﺳﻻﺗ تﺎﻣﻌﻣ ړوروﺎﺑ د ه ووﺎﻋدا د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧﺗﺄه ﻧﺎ <br />
وﺎﻋدا د وا ﻧو سﺎﺗ هﺳ ﻣﺣ<br />
رﻻ ﻟ OHCHR د ﺳﻻﺳ ﺷ ﻻ ﻐه ،<br />
ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا وا ﻣ د زار ﻏد وا و ﻏ وﺗ وا ﺣﺎو د ه<br />
د ﻧﺣ ﺑ د ا رﺎ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﻣا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . <br />
تﺄه ﻧﺎ ﺷ ﻻ ،ﻟ رﺎﺧا<br />
تﺎﻣﻌﻣ ﻣ ﻏد ه ووﺎﻋدا د ﻧوﻏﺳ<br />
1<br />
ﺷ ا و ﺧﺑ ﺣﻼﺻ ړوﺎﺗړا د ه تﺄه ﻧﺎ د . ﻧاړو ﻳ ﺗ<br />
ﻟ ﻟود ﻧوړا د هړا د ﻐه . ﻧو ﻣ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑد ﺎﻳ ﻀﻗ هﻧوړا<br />
ﺳﺎﻧ ﺧ ﺗﺎﻋﻣ ﺎﻳ ﻧر ﺧ<br />
وا ﻧ سﺎﺗ ﺗ ﻣ هﺳ اورﺎ<br />
ﻳ ﻧﻧ ﺎﻳو ﻧﺗﺄه وﻧﺎ د . رو ټر ﻧﺎﺑ ﻧﺑا ﻏار ﺗ سﻻ وا عﻣ د<br />
هﺳ تﺄه ﻧﺎ ﻟ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ هﺳ دﺎﺳا ﻐه د ﻟ ﻣرﻓ<br />
2<br />
ﻧو سﺎﺗ<br />
ﻧﻟ داه ﻟ<br />
ﻧﺎ ﺗ ړاﻏو اورﺎ ﻟ داه ﻳ د ﺷ ﻻ ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ ﻧﺎ<br />
ﻳ<br />
،ﺷ ا ﺳﻻﺗ رﻣ ﻳ ﻏد . رو هزﺎﺟا ﻧﻟ ﻳ د ﺗ ﻧرو ټر<br />
د ﻌو د ﻧﺣ ﺑ د داه ﻏد ﻟ ﺷ ﻻ تﺄه ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ ﻧﺎ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . رو<br />
هزﺎﺟا نﻧﺎﻗ ﻣ ودوﺣ ﻐه ﻟا<br />
،و ﻧﻟ هرﺎﻟ<br />
ﻧﻟ ﻧﻳﺎ ﻣ ﻟ و ﻧودﺎﻳ ﺗ تﺄه ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ ﻏد ﺷ ﻻ<br />
. وﺧ وﻧﺳ ﻟ ﻐه زار ﻏه وا و<br />
تﺄه ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ ﻧﺎ ﻣ ﻧﻟ ﻟ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻣ وا وﻳا ﺳ ﻟ ﻐه ﺗ ،رو تﺎﻣﻌﻣ ه ﺗﺎﻋﻣ ړو ﻳﻧا د ﺗ<br />
ﻟ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . حﻣ هﺳرو تﺎﻋﻣ اد ﻳو هﺳ اورﺎ<br />
ﺎﻳ)<br />
رو ﺧو ﻧﻟ<br />
د داه ﻟ هﺳ تﺄه ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ ﻧﺎ<br />
ړو ﻳﻧا د زاراه وا ( داه ﻳرد ، ﻧرو هزﺎﺟا ﺗرو داه ﺧ ﻳاﺷ<br />
ه ټر ﻐه ﺷ ا ﻧﺑ وا ﺧ ﻏد . و ﺧ هﺳرو ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﺳو هﻳډ اد . وﺧ ﺎ ﻧﻟ ﺧ د ﻳ تﺄه ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ ﺷ ﻌﻣ<br />
ﻟ رﺳ ﻣا د ﺑﺑ ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ ﻐه د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هد<br />
و رﺎﺳ ﺗ ﻣﺣ وړا ﺗ د نﺎهرﺎ لاﻳﻧ وا د ﺷ هﺳ ﺗ اﺧ<br />
. ﺗ ﻣار تﺎﺣﻼﺻا رﺎ ﺧ وا ﻧو ﻣ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د لوډ<br />
ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣد و رﺎﺳ وا رﺧ ټر ﺧ تﺄه ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ <br />
. ﻋ رﺎﺳ ﻏد ﺳ ﻣ ﺷ<br />
اد . ﺳﻻﺗ تﺎﻣﻌﻣ ﻧﺎﺑ ﻟﺄﻣ وا ﻀﻗ ه<br />
ﻟ ﻧ ﺣﻼﺻ د د تﺄه ﻧﺎ ه هد ړو ﻧودﺎﻳ د ه اد ﻟا -<br />
. ا ﺷ ﻻ ،د ﺷ جرد ټﺎ ٣ – ١٣ ﺎ ﻧﻧا ﻐه<br />
2<br />
http://<br />
www2.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
english/<br />
bodies/<br />
chr/<br />
special/<br />
communications.<br />
htm ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ د ﻣرﻓ ﻏد -<br />
1
ﻧوﺧ ﺗﺎﻋﻣ وا تﺎﻌﻟﺎﻣ ﻋﻣ ،ﻧر<br />
د ﺎﻳ ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻋﻣ ﻧوړا ﻧﺣﻼﺻ<br />
ﺧ د ﺎﻳ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺧ د تﺄه ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ ﻧﺎ<br />
د ﻐه ﻧﺧو زار ﻏد . وﺧ ﻧر ﺗ ﻣ ه وﻧﺎ<br />
،ﺷ تﺎﻋاﻣ ﻟﺎﺣ صﺎﺧ ﻳ ﻳﺎﺑ ه ﻧﻣرﻧ ﻟاﻳﻧ وا ﺗﻻﺎﺣ ﺻﺎﺧ ﺎﻳ ﺗﺎﻋﻣ<br />
. وﺧ ﻲﺎ ﺗﺎﻋﻣ<br />
ړو ﺑ ﺎﻳ ﻋﻣ د ﻳﺎ رﺎ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﻣا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻳ تﺄه ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ ﻟو ﺎﻟاﻟ ﻳﺎ وا ﻟو ﻧر ﺎﻳ تﺎﻣﻌﻣ ﻧوړا هرﺎﻟ ﺎﻣ<br />
. ﻳﺷ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﻣ وه ورﻧ ﻟ ﺎﻳ وا ﺷ هرﺎﺧ ﻐه ﺗ ﻧاړو<br />
345<br />
ﻣ ﻳﺎﺟ ﻟاﻳﻧ<br />
ﻻﺟ د لﺎ ٢٠٠٢ د وا هﺷ هړﺟ سﺎﺳا ﻳ د مور د (ICC) ﻣ ﻳﺎﺟ ﻟاﻳﻧ<br />
ﻳﺗ وا ﻟ سﻻ هﻳ ﻏد ﻧوداه ١٠ ر ﺳوا ﺗ . ا ﻧﻧﺎﻗ ﻳ ﻧ ﻣﻟ<br />
1<br />
ﻐه د ﺧ لﺷ ﻧ ﻧﻧﺎرا د ﻧﻣ وﻣ د ﻣ ﻏد ه . هد ﻳ <br />
ﻳﺑ د ،ﻣﻣ ﻧژو ﻟو د ﺗ ﻟاﻋ ﻣ اد . د دﺟﻣ ﻳړا رﺎه د ﻣﺗ<br />
نﺎ ﻐه ﻣ ﻏد . هد ﻊﺟﻣ ﺳورو هرﺎﻟ ﻟ د ﻣﻣ ﺟ د وا ﻳاﺟ<br />
ﻧﻻ ﺎﻣ ﺗ ﺳﻣ هﺳرو ﻳ ﺎﻳ وا و ﻟوﻣ ﺎﻳ ﺗﻣ ﺗﺎﻳﺎﺟ ﺳاد د ﺗ ﻣ<br />
2<br />
ﻟﻋ ﻣ ﻣ اد اد . ﻟوﻣ رﻧ ورﺎ د آ وا و ناﻣ ﺳﺎﺳ ﺎﻳ اد ،ﻧ<br />
ﺷ ﻌﺗ اﻟ ﺎﻣ د ﻣﺣ ﻣ ﻳ د ﻀﻗ ﻳ ﻧ ،ﻟ ﺣ ﺗ ﺗ ﺎﻣ<br />
. ﺷو رﻏ ﻣ ﻟاﻳﻧ ﻧ ﺟﺎﺣ ﺎﺑ ،و<br />
هﺳ ﻣ<br />
رﻻ ﻟ ﻓد د لاﻧرﺎ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
وا صﺎﺷا داﻧا<br />
ﻧو ﻧﻻ ﻌﺗ ﺗ نﺎ ﻐه وا او هرﻻ تﺎﺗ هد اد هﻧد لاﻧرﺎ د . ﻧو سﺎﺗ<br />
3<br />
لاﻧرﺎ . و نرﺗ ﻧﺎﺑ ﻳﺎﺟ ﻳﺑ د ﺎﻳ وا ﻧژو ﻟو ،ﻧﻳﺎﺟ ﺟ د <br />
ﻣﺣﻏ<br />
وا ﺻﺎﺷا داﻧا د ه ﻳﺎ وا ارﺷ د ﻣا د ﻧﻣ وﻣ د ﺎﻳ ﻟود ﻏ د ﻳﺎ<br />
ﻏد طﺷ د ﻟا ، ر سﻻ ﻣ ﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻏار ﺗ سﻻ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
4<br />
. ﻟ ﺣﻼﺻ ﻌﺗ د ﻐه د ﻣ و ﻧوړا ﻧﻳﺎﺟ<br />
ﻐه تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﺷ ﻻ لاﻧرﺎ ،ﻟﺳرو ﺗﺳ ﻧﻣﻟ هﻳ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻏار ﺗ سﻻ د ﻐه ﻟ ﺳورو<br />
ردﺎﺻ ﻣا د ﺗ و ﻏ ﻧﺎ ﻧوړا ﻟ ءﺎﻀﻗ د ﻣ ﺎﻣ د <br />
وا ﺎر د . د ﺷ ﻟد لﻌﻣ ﻳ هرﺎﻟ د و هډاډ ﻟاﻧرﺎ طﺷ د ﻟا . <br />
ﻧﺎﺑ نرﺗ ﻐه ، لﻧ ﻧﻻ ﺗ دﺎﺳا ﺗ ﺗﺎﺗ د هرﺎﻟ<br />
ﻟﻧﻣ د ﺣ<br />
د ﻟ ﺣﻼﺻ د د ﻧﺎ ﻣ ﺎﻣ د . رو اﺑ ﺗ ﻐه ﺎﻳ وا ﺑﺎﺛ مﺟ<br />
ﻓ د هﺳﺗ اﻟ ﻣ د ﺎﻣ ﺻا ﺧ . ردﺎﺻ ﻣا ﻟﻧ د ﺳ نرﺗ<br />
ﻟ هدﺎﻋا د ﻗﺣ د ﺗ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻧﻣﺟ د ﻟ ه ﺣﻼﺻ د د ﻣ<br />
ﺻا . ﻟ ﺣﻼﺻ<br />
ﺎﻳ ﻣ ﻬﺑ ﺎﻣ د نﺎﻧﺎﺑﻗ د ﺷ ا . و هﻳ ﻟرو ناوﺎﺗ وا<br />
5<br />
. ﻟو نو لوډ ﻣ ﻏ<br />
1 http://www.cc-cpi.int/statesparties.html.<br />
3 http://www.icc-cpi.int/about/ataglance<br />
4 Ibid<br />
5 http://www.icc-cpi.int/about/ataglance/works.html<br />
http://<br />
www.<br />
icc-cpi.<br />
int/<br />
about/<br />
ataglance/<br />
structure.<br />
html ،رو<br />
هدﺎﻣ ٧ ﻳ د مور د<br />
2<br />
-
رﺎﻣ هﺳ ﺷ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻟاﻳﻧ ﻟ<br />
هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د رﺎه هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ ﺑﺎﻣ ﻓ ﻟ لﺎﺣ ﺳاد <br />
هرﺎﻟ ﻐه د ه اد زار ﻏد ،وﺑاﺑ تﺎﻧﺎﻣا ﻳډ ، رﺎ ﻧﺎﺑ ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د<br />
. ﻧﺳﺎﺗ ﺳ ﻧ د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ورﻧ ﻟ ﻟ ها ارﺧ<br />
ﻣﺎﻋ هرﺎﻟ نﻟﺑ ﻟ د رﻻ ﻟ ﻧﻳﺎ د . د ﻧﻳﺎ مر ﻬﻣ ﻳډ هرﺎﻟ<br />
رﺎه د د<br />
وﻳا ﺳ ،ﻣ ،ﻳﺎ م ﻌﺗ ﺧﻣ ﺑﻼﺑ ﻳﺎ ﻧﻳﺎ . ﺷ ا ﺳﻻﺗ ﺗﻼﻣ<br />
مﺎ ﻧﻳﺎ د هړا ﻟاﻣﺣ د رﺳ ﻣا د . وړاو مﺎ ﻳﺎ ﺗ ﻳﻧا ﻟاﻳﻧ وا<br />
مﺎ وړﺎﻐﺑﻟ ﺷ تﺎﻳز ﻳ د ﺷ او ر سﻻ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ هﺳ ﻟﻧ<br />
ﻧﻧ ﺗ د لوډ ﻳ ل اد ،ﻟ ﻟاﻳﻧ وا ﺳر ،ﻧﻣﺣ ،اورﺎ ﻳﺎ ﻟ وړاو<br />
ﺗ ورﻣ<br />
ﻧﻟود ﺳر ر هﺣ د ﺗ ﺧو ﻳډ ﻧﻳﺎ . ﻟ طﺎﺗرا هﺳ<br />
د . ﻧاړو ﻧاﻗ ﻧ ،ﻟو نﺎﻣا ﻳﺎ ﻣ ﺗ وا ﻧو ﺗ ﻧﺎﺑ ﻟﺄﻣ ﻧوړا<br />
هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د ﻣ د د هد ﻧ ﻧﻳﺎ ﻐه د ﺳﺄﺗ ﻣ ﻟاﻳﻧ د ﺗ ﺑ<br />
هﻳ اﻳ لﺎ<br />
١٩٩ ﺳ ﻣﻟ . ړﺟ فﻼا ﻳ ﺎ وا ه ﻳ<br />
د هﺳ وﻳﺗ ﺧو د . ﻟ ﻏ ﻳ هرﺎﻟ ﻣ ﻳ ﺳاد د هو ﺳﻣ ﻣﺣﻏ<br />
ﻐه . لﺷ ﻏ ﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ٢٠٠٠٠ ﺑﺎ ﺷ ړﺟ فﻼا ﺳﺄﺗ د ﻣ ﻟاﻳﻧ<br />
ﻧا مور د ﺗ<br />
ﻟﻧ ﻧ ﻧﻣﻟ ﻟ . رو سﻻ ﺗ ﺑ ﻳ ﻧوا ﻣ<br />
ﻟود وﻏ دﺗ ﻟﻧ ن ﻧ د ﻧﻣ وﻣ د هرﺎﻟ ﻣ ﻟاﻳﻧ د وا ر<br />
ﻟ د ﻧﻣ د زار ﻏد . ( http://<br />
www.<br />
iccnow.<br />
org)<br />
: رو ﺎ ﻏد)<br />
ر ﻣﺎﺳا<br />
ه هراوا هرﻻ ﻳ هرﺎﻟ نوﺗ د اوﺎﺗوا د ﻧﻳﺎ<br />
لاﻳﻧ هرﺎﻟ ﻟړو ﻣ<br />
ﻐه د فﻼا دﺎﺳا د ﺗ وﺗﺳ د ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د وا ( . http://<br />
www.<br />
icble.<br />
org)<br />
لﺗو رﺎﺧا هﺳ رﻣ د ﻧﺣ د ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د ﻳ ﻧ و ﺗﻼﻣ وﺗاوﺧ<br />
د)<br />
لﺷ ړوﺎ ه رﻧ قﺣ ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د وﺷ ﻟاﺳو هﺳ لﺗو ﻏد ﻟ . ﺷ <br />
.( http://www.child-soldiers.org:<br />
رو ﺎ ﻏد هرﺎﻟ تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز<br />
لوډ ﻏد ﺧو ﻋ . ﻏ ﻧورﺎﻳز وا ه ﺗﺎﻳز د ًﻻﻌﻣ بﻳﻏ ﻳﺎ لاﻳﻧ ﻳ د<br />
د ﻧ . د ﻳډ ﻳ هرﺎﻟ ﻟدﺎﺗ د ﺑﺗ وا ه د عﻣ ﻧﺎ ﻳ<br />
بﻳﻏ<br />
د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ لاﻳﻧ . د ﻧﺧړا وړاود د رﺎﻣ لوډ ﻏد ﺟو<br />
د ه وا هﺎﻣ د ه ،و ﺳﻣ ﻟوﺳ ﻓ د ﻐه د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳﺎ ﻟ ﻧﻣ<br />
ﺗ ﺻﺎﺧ هد رو هﻳډ ﻟ ﻧﻣ ﻧوداه<br />
ﻐه ًﺎﺻﺧ اد . ﺎﻟ رادا<br />
ﻳړا ﺧ د هﺳ ﻧوﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻳﺎ ﻟ ﻧﻣ د . ﻟ ها<br />
ﺎﻳ<br />
،ﺷ ا ﻧﺎ ﺗﻼﻣ ﻳ لوډ د ﺗ ﻐه و ﺧ د وا و هدﺎﺳا <br />
. هﺳرو ﺳﻣ ه ﻬﺑ ﻐه ﻟ وا ودوﺣ ﻳﺎ ﻐه د اﻳ<br />
346<br />
ټﺎ – ١٣<br />
ﻳﺎ لو د ﺳو د<br />
ﻣﻧ Oxfam وا IANSA ،نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻋ<br />
لاﻳﻧ د ه د ﻳﺎ ﻳ ﻐه لو د ﺳو د<br />
.<br />
د ﺷ ﺗ ادﺳ ﻟاﻳﻧ<br />
ﺳو د ﻳﺎ ﻏد . لا هرﻻ اﻟ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ
ﺳو د وا ﺳو . ﻟ دﺟو ﺳو ﺳ وا ﻧﻣ ٠٠ ﺳﺎ د ﻧ ﻟ ﻧ<br />
ﻣﻻ ﺗﺎﻳزروز<br />
ﻟود وا ﻧر ،ﻧﻣﺟ<br />
ﻳﺎﺟ ،وﺷ ﻟاﺳو وﺷ ﺑ د ﻧ ادﺳ<br />
هوو ﻟ ﺗ ﺗﺎﻳزروز ﻳﻧ<br />
ﻳﺎ<br />
،ﺷ لوﻟ ﻧو لو ﺳو . د ﻟ<br />
. ﻣﺎﺗ ه ﺑ ﻧوژ ﺑ د ﺑ ،ﻣﻣ ترﺻ ﺗ ﺣ ﺑ اﻳ ﻧ ﻧ <br />
وﺧا د ﻟ ﺗﺎﻳزروز ﺳاد د وا ر سﻻ ﻟژو ﻧﻧﺎﻗﻏ ﺧو ﺟ د<br />
ﻐه ، هدﺎﺳا هړوﺎﻧ اﻟﻟ<br />
وا<br />
ﻣ ،وﻋ د ﻳﺎﺳو ﻣا وا ؛هد لﺎﺣ<br />
. ر سﻻ ﻧﻣﺟ ﻳﺎﺟ ورﻧ وا ﻟ ،ﻟژو ﺧ ﻣ د ﺧو ﻟﺳ د ﺣ<br />
لﺎ ٢٠٠٢ . هد ﻟﺳر ﺗ ﺳ ﻳ هدﺎﺳا هړوﺎﻧ ﺳو ﻟ ﺳ ﻟاﻳﻧ <br />
ﺳو وﺑ د»<br />
: ﻳوو <br />
ﺎﻳو ﻳ نﺎﻋ<br />
ﻓ ( ﻧا)<br />
ﻣ ﻣﻋ ﻧﻣ<br />
وﻣ د<br />
ﻟ د ،د ا ښا ﺗ ﻣا وا ﻟﺳ ﻟاﻳﻧ ﻳادﺳ ﻧﻧﺎﻗﻏ ﻐه د وا ﻧورﺎﻧا<br />
ﻧﺣ ﺑ وا ﺳاﻳد د وا د ﺑاﺑ هﺳ وروﺎﺧ ﻟ ه هرﺎﻟ ﺎﺧا دﺎﻗا وا<br />
« . د ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ﻳ ﻧﺗار<br />
ﻧﻣﺣ د وا ه ﻳ هرﺎﻟ ﻟﺳ د وﻼﺧ د ﺳو د ﻳﺎ ﻏد اﻳار<br />
ﻧ وﻳډ<br />
ﻟ<br />
ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ ﺑ د وا ﻣا د ﻋﺎﺗا ﺧ د د ود اد ،ﻟوړا ﺗرو مﺎ<br />
د ﺳو د . ﻧو ﻣ وﻳﺧ د ﺳو ﻧﻧﺎﻗﻏ د ﻳﺎﺑ ود ﺧﻣ د ،ﻟ هړﺎﻏ ﻟوﻣ<br />
د ﺳو د ﺗ ﻏ هرﺎﻟ نوﺗ<br />
ﻣاﻟا ،لاﻳﻧ ﻳ د ادﺳ د ﺳو د ﻳﺎ لو<br />
و ﺳو ﻧﻧﺎﻗ ﻳ ﻐه ﻳﺎﺑ نوﺗﻳ ﻏد . ﺷ ﻟﻧو ﻣ قﺎﺎﻗ وا ﻟودﻟ ﻧﻧﺎﻗﻏ<br />
ﻳﺗ وړوﺎﻧ وﻳډ د ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﺑ ﺗ ،ﻧو ﻣ ﻟﺳا د ﺳو د ﺗ ﺳ ﻐه<br />
سﻻ ادﺳ ﺳو د ړاﻏ ﻧوداه ﻟ ﻧ د نوﺗ ﻳ ﻏد . د دﺟﻣ ﺧ<br />
. ﻟو وﺎﻧرد ﺗ نﻧﺎﻗ ﺑ لاﻳﻧ وا ﻧﺣ ﺑ لاﻳﻧ ،<br />
ر<br />
ﺳﻻﺗ ﺗﻼﻣ ﺧ نﻣ ﻳ د ﻧ لو ﺳو د زرﺎﻣ ﻧ ﻟ ﺳورو<br />
لﺎ ٢٠٠ ﻧﻣﺣ هﺳرو ﺧو ﻐه ﺗ وا ﻣﻟ بﻟﺎﻳﺑ ﺧ د هزرﺎﻣ ﻏد . د<br />
ﻳ د هرﺎﻟ لو د ادﺳ د ﺳو د رو ار ﻳ ﻐه د ﻧﻣ<br />
وﻣ <br />
. و ﻧﺎﺑ ﻟ هدﻣ نوﺗ<br />
http://<br />
www.<br />
controlarms.<br />
org/<br />
: ﺳ<br />
347<br />
رﺎﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻳا ﺳ ﻟ<br />
ﺳ ﺷ ﻻ ﻟ رﺎواﺳ هﺳ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻟ رﺳ ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺳ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺧﺑ د بﺎ د د . ا ﻳﻣ ه ﺳ هﻳا<br />
د ﺎورا ،ارﺷ د ﺎورا د ﻟ ،ﺷ لا ﻧ ه رﺎه ﻣ د ﻣﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻳا<br />
.<br />
ﻳدﺎﺗا ﺎﻳﻓا د وا نﺎﻣزﺎﺳ ﻧﻟود ﻳﺎﻳﻣا د ،ﻳدﺎﺗا ﺎورا د ،ﻧا رﺎه د وا ﻣا
348<br />
ﺎورا<br />
ارﺷ ﺎورا د<br />
ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻟاﻳﻧ ارﺷ<br />
ﺎورا د ﺳورو ﻟ ﺳﺄﺗ ﺧ د لﺎ ١٩٩ <br />
1<br />
ﻧوداه وﻏ د اﻳ ﻟا . ه رﺎه هﺳ ﻟرو ﻊﻗﻣ د نو د ارﺷ ﻐه <br />
. و ﻏ ﻟ نو د ارﺷ ړﻣﻧ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ لاﻳﻧ<br />
ﻣ ﻟ ارﺷ ﻐه د ﺷ ﻻ ﻐه<br />
،هﺷ ﻣو ﻏ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د <br />
اورﺎ وﻳا ﺳ وا ﻳﺎ د وا ﻣﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ ، ﻧاﻳزو د ﻟ ،ﻟو ﻣﺎﻌﺗ هﺳ ﻧﻧﺎرا<br />
. هﺳ ﻣ ﻟ ﻧﺣ ﺑ د ﺎورا د زار ﻏد وا سﻧﺎ<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ ﻟاﻧ رﺎه د<br />
ﻧﺎﻟرﺎ د عﻣ ﻧﺎ ﻳ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﻟ ﻧﻣ د •<br />
ﺎﻳ هﺎﺷ د ﻣ ﻣﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ د ًﻻﻌﻣ اد ،وړاو ﺗ ﺗﺎﻳﻧ مﺎ ﻣﺎﺳا<br />
ﻧﺣ ﺑ د وا ﺗﺎﻋﻣ ﻧﻧﺎﻗ د . ﻣﻣ ترﺻ هﺳ ﻟرو ﻟ ﻧﻧﺎﺑ ﻳﺗ<br />
ﻟ ﻧﻣ د و ﻣﻟ<br />
ﻟ ﺗ ﻳﺎ ﺗﺎﻋﻣ ﺳﺎﺳ د زار ﻏد وا<br />
هﺳ ﺑﻳ ،ﻟ ﻣﺎﻌﺗ هﺳ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د ﻐه ًﺎﺻﺧ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ<br />
ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ﻏ ﻧﺎﻟرﺎ ه ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﻧو طﺎﺗرا<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ ﻟ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﻣ ﺷ ﻻ ه ﻣﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ . <br />
؛و ﻏ ﺗﺎﻣﻌﻣوا ورﻣ د <br />
رﻣ ﻣ ﻳﺎورا ﻧﺣ ﺑ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د •<br />
د ﺑ ﻣ ﻳﺎورا د ﻧﺣ ﺑ د ﺻﺎﺷا داﻧا د ﺎﻳ وا ﻧاړو<br />
ا ﻧﺧو . و بﻳزﺎﺳا<br />
،و ﺷ ﻧ اﻟ رﺳ ﻣا د قﺣ ﻐه<br />
تﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻋﻣ<br />
وﻧوړا ﺷو ﺑ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﻟ ﻧﻣ د ﺷ<br />
؛ ﻧاړو ﻧﺗ وا<br />
تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ﻳﺎورا ﻣ د ﻟوﺑر د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د •<br />
ﻧوړا . ﻟو هدارا ﻧﻟ د داه<br />
ﻧوړا ﻟ ﻐه ًﺎﺻﺧ ،ﺳاو<br />
ﻐه لرو تﺎﻣﻌﻣ ه ﻳاﺷ وا ﻌو د ﻧﻧاﻧز وا ﻧﺎﻳﺑ د داه<br />
2<br />
. ﻳاو ه ﺗرو وا ﻟ ها ارﺧ ﺗ<br />
سﻻ ح وا ﻟاو ﻧورﻣ وﻳډ د ارﺷ د ﺎورا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د •<br />
ﺧو ﺳورو د وا نﻧﻧﺎ ﻳﺎورا د هرﺎﻟ ﻣ د ﻟوﺑر د ﻟ ،ﻟ<br />
م ، رﺎﺳ ﺗ ﻧﻟود وﻏ ه ﻧﻗﻣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د ﺎورا<br />
ﻣا ﻧﻧﻧﻧﺎ ﻏد . لﺷ ﻳﺗ اﻟ د ﻧاﻳزو د ﺑا لﺎ ٢٠٠٧ د<br />
؛ﻟ ﻳړا ﺗ ﻣﻏ ﺎﻳ ﻣ<br />
هﺳ ﻟﺎ<br />
ارﺷ د ﺎورا د ﻧورﺎﺳ وا وﻧﻏ ،ﻧﻧا وﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د •<br />
. ﻟ هﻧو ﻟﺎﻌﻓ ، ﺑوﺑ ﻲﻳ اﻟ<br />
ﻣ ﻳړا ﻳاد رﺎه د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د ارﺷ ﺎورا د<br />
د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ل ﻟ ﻧﻣ د . رو هزﺎﺟا نو د ارﺷ ﺗ ﻐه<br />
: ﻌﻟﺎﻣ ﺎﻳو ﻏد د ﻳاﺷ ﻟ نو د ارﺷ ﻐه هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د -<br />
http://<br />
www.<br />
coe.<br />
int/<br />
T/<br />
E/<br />
NGO/<br />
pubic/<br />
participatory_status/<br />
Application_from/<br />
Applying.<br />
asp<br />
: ﻌﻟﺎﻣ ﺎﻳو ﻏد هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز ه ﻳﺎورا د هرﺎﻟ ﻣ د ﻟوﺑر د -<br />
http://<br />
www.<br />
cpt.<br />
coe.<br />
int/<br />
en/<br />
default.<br />
htm<br />
1<br />
2
هرﻻ ﺗ ﻣﻋ ﻋ د هرﺎﻟ لﺎ ﻧﺗار د هﻧﻏ ﻣﻋ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
ﻟ رﺎواﺳ هﺳ ﺎﻣ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . ﺧاو ﺧﺑ ﺎ<br />
1<br />
. ﻧاړو ﺗ ءاﺟا ﻧﻏ ړﻣﻧ د تﺎﻋﻣ ړو ﻳﻧا ﺧ د ﺷ ﻻ<br />
ﺷ ﺗ ﻟډ ﻣ ﻟ هزﺎﺟا نو د ارﺷ ﻳﺎورا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﻟ ﻧﻣ د<br />
هﺳ وﻧﺳ وﻟ وا ﺑﻏ د وا ﺎﻏور ،ﻟډ هرﺎﻟ وﺎﺗ د ﺟ د ،ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ،د<br />
وا ﻟ تﺎﻣﻌﻣ ﺗ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . رﻧ ﺳاد وا ﻟډ زرﺎﻣ<br />
د<br />
. د ﺷ ﻳو هﺳ ﻟډ ه ﻳﺷ هﺳ تﻗ وا تﺎﻳﻧ وا ﺑﺗ ﺧ ړاﻏ<br />
ﺗﺎﻳز ﺗ رﺎ ﻣ د ،ﻟ سﺎﺗ هﺳ ﻧﻧﺎرا ﻣ ﻟ ارﺷ ﻳﺎورا د ﻟډ ړﻣﻧ زار ﻏد<br />
ﻟ رﺳ ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه ﻟ ﻧﻣ د . ﻧ طﺎﺗرا ر ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا <br />
ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د . ا ﺎ ﺗ نﺎ ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د ﻳﺎ ،د ﺧا هﺳ ﺗﺎﻋﻣ<br />
ﺎﻟ ﻧاﺟو د ﻧﺎ ﻐه د ﻟ د ردﺎﺻ ﻳ ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا رﺳ ﻣا د<br />
ﺗ نﺎ لرو ﺣ ﺗ ﺑﻣ ﻧا ﻟاﺳو د ﺎﻳ وا ﻟﺎﻣ ﻣﺧ د ﻋ د<br />
ردﺎﺻ ﻳ ﺧ ﻳ ه ووز وا نﺎ د ﻟ ﺎﻣ ورﻧ ﺎﻳ ،ﻟو ﻧﻧا<br />
2<br />
. د <br />
ټﺎ – ١٣<br />
ﻧاﺟو د ﻣ ﻋ<br />
د ﻏ ﻧﺎﺑ <br />
ﻧاﻳزو د ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻣﺎﺷ لﺗو ﻧﺣ ﺑ د ﺎورا <br />
ﺣ ﻟﺎﻣ<br />
د ارﺷ ﺎورا د ﻟډ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻟاﻳﻧ د لﺎ ٢٠٠١ <br />
<br />
ﻳﺗ هﻳ هﻳ ﻳ ه ﻟﺎﻣ ﻧاﺟو د ؤ ﺧﺑ ﻗﻣ ﻧ نو<br />
: د ﺷ ﻏ ﻐه<br />
ﺧ ﻟﺎﻣ ﻧاﺟو ﻣﺧ ﻋ ﺟ د ﻳﺎﺑ ﻧﻟود ﻏ ارﺷ د ﺎورا د<br />
ﺳ هﺳ رﺎﺳ ﻟ <br />
د ﻧاﻳزو د وا ﻣﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ د ارﺷ د ﺎورا د ﻧاﻗ<br />
ﺑ د ﺗ ﻐه ،د ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ﺎﻳ نﺎﻳﺑ ﻟﺎﻣ ﻧاﺟو ﻐه وا ﻣﺎﺷ<br />
؛و ﻧﺎ<br />
ﻳ نﻧﻧﺎ ﺎورا د ه ﻧﺣ ﺑ د ﻟﺎﻣ ﻧاﺟو د <br />
ﻧاﻳزو د<br />
وﻏ د ﺎورا د وا ﻣﺎﺷ ﺳ هﺳ ﻳ ﻟ ﻣﺎﺳا د ارﺷ ﻳﺎورا د لﺗو<br />
د هرﺎﻟ<br />
ﻧﻧ ﺳر ﺑ د ﻟﺎﻣ ﻧاﺟو د ﺗ ﺣ ﻳ د ارﺷ ﻟود<br />
. و ﺗﻼﻣ ه ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
د لﺗو ﻳ نﻧﻧﺎ ﻳﺎورا د ﻧﺣ ﺑ د <br />
ﻧاﻳزو د ه <br />
ﺑ ﻧﻣﺎ ﺗ عﻣ ﻏد ﺧ ، ﻧ ﻣﺎﺷ ﺣ ﻟﺎﻣ ﻧاﺟو د ﻣﺧ ﺟ ﻋ<br />
د»<br />
ؤ ناﻋ ه هﺧ ﻟﺎﺳر ﻳ ﺳﺎﻳر ﻣﻋ ﻧﺣ ﺑ د ارﺷ د ﺎورا د . هو ﺗﺎﻳز هﺣ<br />
ﻧداه وﻳډ ه ﻧﺳ ﻏد د ﺗ « ﻟﺎﻣ ﻧاﺟو ﻣﺧ ﺟ ﻋ<br />
: رو ﺎ ﻏد هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د ه ﻧﻏ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د -<br />
http://<br />
www.<br />
coe.<br />
int/<br />
T/<br />
E/<br />
public/<br />
INGO_Conference/<br />
: رو ﺎ ﻏد هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز<br />
د ه ﻟډ د ﻧﺣ ﺑ د -<br />
http://<br />
www.<br />
coe.<br />
int/<br />
T/<br />
E/<br />
NGO/<br />
public/<br />
Grouping/<br />
Human_rights/<br />
index.<br />
asp#<br />
TofofPage<br />
349<br />
•<br />
•<br />
1<br />
2
د ﺣ ﻟﺎﻣ<br />
ﻧاﺟو<br />
د ﻟﺎﺳر د . هړﻟ ﺳ وﺎه وا ﺎﺗﺧ ﻣﺎﻋ د ،هو هدﺟﻣ <br />
اورﺎ ﻣ ﻟ ﻐه وا د ﺷ ﻳﺗ ه لﺻا ارﺷ ﺎورا د هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
ﺳﻣ د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻟ ﺗﺎﺳ ﺣ د ﻟﺎﻣ ﻧاﺟو د د ﺷ ﻏ<br />
1<br />
. و<br />
٢٠٠١ د ﺗ ﺻﺎﺧ ،ﻧر ﻐه د ه وﻧﻏ د ﻧ ٢٠٠٣ ﺗ ٢٠٠١ د ﻟډ د ﻧﺣ ﺑ د : ﺳ<br />
ﻻﻧﻣ ﺎ ﻏد ﻧر ﻏد . ﻧﻏ ﻣﻟ د ﻳا د لﺎ ٢٠٠٣ د وا ٢ د ﺳ د ،٢١<br />
د نﺟ د لﺎ<br />
: ﺷ<br />
http://www.coe.int/T/E/NGO/public/Grouping/Human_rights/index.asp<br />
ﻣا د ه ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د ﻳرﺎه د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ د ﻟ ﻧﻣ د وا ارﺷ<br />
د ﺎورا د<br />
ﻌﺟاﻣ ﺗ ﺎ ﻏد ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د د ﺧﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ رﺳ<br />
ﻧﻻ ﻏد د هﺳ ارﺷ ﻳﺎورا ﺎﻳ http://www.coe.int/T/E/NGO/public/ : و<br />
350<br />
: ﻧو<br />
سﺎﺗ<br />
Council of Europe, NGOs Unit, Directorat of Political Affaors F-67075 STRASBOURG cedex, Fax:<br />
0033 3 90 21 47 66<br />
(OSCE) نﺎﻣزﺎﺳ رﺎه وا ﻣا د ﺎورا <br />
هرﺎﻟ<br />
OSCE د هﺳ ﻟ ﻧا د رﺎه وا ﻣا د ﺎورا ﺳ ﻟ ١٩٧٠ د<br />
– ﺳﺎﺳ د . خړا ﺑ وا ﻟﺎﻳﺎ وا دﺎﻗا ،خړا ﻣﺎﻧ – ﺳﺎﺳ : لدﻟرد ﻧﺧړا رد ﻣا<br />
ﺗﺎﻳز د ﺗﺎﻋﻣ ﻣ ﻧوداه وﻏ د د اد ﻣ خړا ﻣﺎﻧ<br />
2<br />
رﺎه ﻣا<br />
د ﺎﻧﺎﻳو . ﺷ ا ﻏ ﻣا رﻻ ﻟ رﺎه وا ﻓﺎﺷ ،ﻧا<br />
. د ﺧﺑ هﺳ خړا ﺳﺎﺳ – د د نﺎرا ﺳ ﻐه OSCE د (Forum) ﺎ ﺟ هرﺎﻟ<br />
ﺑ وا ﻧﺣ ﺑ ﺗ ﻳﺗ ﻣ ﺳﺎﺳ ﻧﻟود وﻏ د OSCE د خړا ﺑ<br />
3<br />
د ﻣ نﺎرا ﺳ خړا ﺑ د . ﻣﺄﺗ لﺻا ﺳاﻳد وا ﺎﺣ نﻧﺎﻗ د ،داز<br />
. د ﺎﺳراو ﻳدﺎﻳ ﻣﺎﻧ (ODIHR) ﻓد ﻧﺣ ﺑ د وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد<br />
ﺷ ﻻ د ﺧﺑ ﺗﺎﻋﻣ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
. رﺎه هﺳ OSCE ﻟ ﻣ ﻟ ﻧﺧړا ﻳﺷ ﻳﺗ ټﺎ – ١٣ <br />
ټﺎ<br />
– ١٣<br />
ﻧﻟﺎﻌﻓ د OSCE وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺎﻟ ﻟ ﻧﺧړا ﺑ وا – ﺳﺎﺳ د<br />
رﺎﻣ ﻣﺗ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ځ لاﺳو : عﺎﺗا ﻧوﻟ مرﻧﻳ»<br />
د OSCE د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
www.<br />
coe.<br />
int/<br />
T/<br />
E/<br />
Human_rights/<br />
objcone.<br />
pdf : ار ﺎﻳو ﻏد ﻟ ﺷ ﻻ ﻣ ﻟﺎﺳر ﻏد د<br />
http://<br />
www.<br />
osce.<br />
org/<br />
activites/<br />
18803.<br />
htmal : رو ﺎ ﻏد هرﺎﻟ تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز ه خړا – ﺳﺎﺳ د -<br />
http://<br />
www.<br />
osce.<br />
org/<br />
odihr/<br />
13371.<br />
htmal : رو ﺎ ﻏد هرﺎﻟ تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز ه خړا -<br />
1<br />
-<br />
2<br />
3
هرﻻ ﺷﺎﻣ ﺳ<br />
د لﺎ ٢٠٠ د ﺧاو ﺧﺑ هژو ﻧﻻ ناﻋ ﺗ « ﺗﺎﺳ<br />
ﻟﺳ وا ﺟ د ،ؤ ﺷ لﻧ اﻟ <strong>DCAF</strong> د وا OSCE د ﻧا ﻏد . هﺷ ﻟاو<br />
ﺑ ﻧﺎﺑ<br />
ورﺎ ورﻻ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ دﻧﺣ ﺑ د ﺑﻣ د ﻧا ﻟاﺳو د ﻧﺧو<br />
ﺑ ﺑﻣ د ﻧا<br />
ﻟاﺳو د ؤ ړﻻو ﺑ رﻣ د د ﺑ ﻏد . و<br />
ﺧ ﻣ وا وﻋ ورﻧ د ﻳﺎ ﻐه ،ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻧ ﻣ ﺧ ﻐه د ﻧﺣ<br />
: رو ﺎ ﻏد ه د . ﻟو وﺎﻧرد ﺗ ﻧﺣ<br />
http://www.osce.org/item/20641.html<br />
وا زورو ﻟ ﺗ ﻟ ﺧﺑ ماو ODHIR د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﻧﻣد<br />
اد : رو نﻟﺑ ﺗ ﺧ ﺑﺎﻣ هﺳ ﺗﺎﻳزروز ﻧر ﻟ نﺎﻳﺎﺑرذ<br />
وا نﺎﺟ<br />
ﻳډ ،ﻟ عﻣ ﺷ اﻳ ﺗﺎﻳزروز ﻧر اﻳد ار دﻣ دږوا ﻳ د<br />
ﺗارﻣ ﻧﻧﺎﻗ ﻟ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د وا ﻌﺗ د ﺗﻣ د ﺗﺎﻳزروز ﻧر<br />
د ﻧوداه<br />
ﺧﺑ ماو ODIHR د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ ﻟ ﻧﻣ د ﺟو د ﻧ . ؤ ﺧﺑ ﺑ<br />
ﻧر ﻳ ه وا ﺟﻣ ﺗ د اورﺎ ﻣﺎﻋ رﻧ وا ﻟ : ﺗ ﺧاو<br />
ﻟ هرﺂﻟ ﻟﺑﻟ ﻧ لﺎﻌﻓ د ﻣ ﺗﺎﻳزروز ﻧر د ؛د مﺟ ﻳ ه ﺗﺎﻳزروز<br />
د ﻟ ﻧﻣ د وا ورادا<br />
اﺟا د نﻧﺎﻗ د ه ﺗﺎﻋﻣ ﻏد د وا ؛زورو ناراﻣ<br />
: رو ﺎ ﻏد . رو هدو ﺗ ﻳرﺎه و<br />
ﻣﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
http://www.osce.org/odihr/itm_2_27443.html<br />
ﻣﺣ ﻟ وﻧﻣ د ه هﺳ ﻳرﻣﺎﻣ ﻟ OSCE د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د وﻧﻣ <br />
ړﺟ مﻧﺎﻣ ﻣ ﻳ ﻣ د ﺗﺎﻳزروز د هرﺎﻟ ﻧرﺎ د ﻧﻧاﻧز د ﺗ ،<br />
ﺳﻣ هﺳ<br />
(OP-CAT) لﺗو رﺎﺧا رﻣ ﻟوﺑر د ﻧﻣ<br />
وﻣ د ﻧ ،<br />
مﻧﺎﻣ ﻣ ﻳ هرﺎﻟ ﻣ د ﺗﺎﻳز روز د ړاﻏ ﻟود ه ﻟ OP-CAT : ﻳﺷ ﻏ<br />
د رﺎه هﺳ <br />
ﻋﻓ لاﻳﻧ ﻟ ﻣ د ﻟوړﺑر د ړﺟ هﺳ ﺣﻼﺻ د ﻟ<br />
د ،ورادا اﺟا د رﺎه هﺳ OSCE ﻟ وﻧﻣ . و<br />
ﻧرﺎ ﻧﺎﻳﺑ ﻟ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ د وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د وا ﻧﺗرازو ﻟﻋ ،ورﺎ ﻧر ،ﺎﻏور<br />
ﺗ و هﺳ ﻧﻏ ﺗ ﻟ ر لﺎ ٢٠٠ ﺗ وزﺎﺳا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺑﻼﺑ<br />
ړﺟ مﻧﺎﻣ ﻣ ﺳﺎﻣ ﻳ ﻣ د ﺗﺎﻳز روز د هرﺎﻟ ﻟ د OP-CAT د وﻧﻣ<br />
: رو ﺎ ﻏد . <br />
http://www.osce.org/ite/22951.html<br />
351<br />
و ﺎﻳﻣا د<br />
(OAS) نﺎﻣزﺎﺳ ﻧﻟود ﻳﺎﻳﻣا د<br />
دﺎﻧا ﺧ د ه وا ﻣ ﺧ د ه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د (OAS) ﺎﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻧﻟود ﻳﺎﻳﻣا د<br />
وا ﻧرﺎد رﺳ ﻣا د ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻟ OAS د . ﻧ ﺳر ﺗ ﻧ<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ رد هرﺎﻟ ﺧا ﺧﺑ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ،ﻧ هړا ر ﻟ ﺗاﻳد<br />
،هود . ﺛ نﺎ هﺳ OAS ﻟ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﻣﻟ . د ﺷ ړﺟ<br />
ورﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻏد د وا ﻣﺎﺳا ﻣﻋ OAS د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﻳرد . ﺧاو ﺧﺑ ﺗ « ﻣ ﺻﺎﺧ»<br />
د ﻧﻧﺎرا<br />
.<br />
ﺗو ﻓاﻣ هﺳ ﻧﻧﺎرا ورﻧ وا ءﺎﻧﻻاراد<br />
ﻟ OAS
352<br />
ل ﺛ<br />
د ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺳورو وﺛ د هﺳ (OAS) نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻟود ﻳﺎﻳﻣا د<br />
ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺛ لوډ ﻏد ﺗ ﺑ د . د ﻧا زاورد ﻳډ رﺎه<br />
هﻳ ﻐه د ،و هﺗ ﻧﺎﺑ هدﻣ ﻳ د ﻣﺎﺳا ﻣﻋ د OAS د ﺗ رو هزﺎﺟا<br />
ﻟﺎ ﻣا د ﻳ ﻳډ ًﻻﻌﻣ . و رﺎه ﺗ ﻐه د وا ﺳﻻﺗ ﻧ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د هدﻣ وﻳ د ﻣا د ﻟ ﻧ ،ﻧ هړا ر ﺗﺎﻋﻣ وﻧوړا<br />
د ه ﺎﻣ ﻧوړا ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د ﺳ هﻳا ﺳ وراه<br />
هرﻻ اد نو<br />
ﻣﺎﺳا ﻣﻋ لﺎ ٢٠٠٧ ﺧ د OAS ﺗ ﺑ د . هړﻟ ﺳ ﺎﺗﺧ وا ﺎه<br />
ﻧ ه د ﺳو د وا ل ﺳو د : ﻟﺳرو ﻳﺗ ﻣﻼﻋا وا ﻳ ﺎﻣ ﺷ <br />
سﻻ ﺳو ﻓرﺎﻌﻣ د ،ﺗﻼﻣ هزرﺎﻣ ﻟ ﻧﻣ <br />
ﻧﺳ د و وا روداﻳا<br />
،لوﺧ<br />
ﻧﻣ ﻧﺳ د ﻧوداه ﻳﺎﻳﻣا ،ﻓﺎﺷ<br />
ﻣﺗ ﻧﻟود ﻳﺎﻳﻣا د ﻟړوار ﺗ<br />
،ﺑﺎﻣ<br />
هﺳ مﻳروﺗ د ﺧو ﻋ ،ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻳداز وﺑ وا ﻧﺣ ﺑ د ،لﺎ <br />
ﺳ وا د ،د ﺷ ﺗﺎﺳ ﻧﻳﺎ ﺳاد رﻧ وا ﻧﺎﻳﺑ ،ﺗﺎﺳ قﺣ ﻧﺎ ﻐه د<br />
زار ﻏد وا ﻣا وا ﻣ ﻧورﺎﻧا د ﺳو د ،لﻧ ﺗ ﺗ ﻳادﺳ ﻧﻧﺎﻗﻏ وا قﺎﺎﻗ ﺳو<br />
1<br />
. ﻟو وﺎﻧرد<br />
ﺗ ﻧﺣ ﺑ لاﻳﻧ وا نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د ﻳ ﻐه<br />
وﻧﻏ ورﻧ وا ارﺷ ﻳاد د OAS د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺷ ﺛ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﺧ هﺳ ﻓاﻣ د ﻧﻧﺎرا وړﻣﻧ د ﻟا ،ﻧﻧﺎﺑ ﻳﺗ ﺷ ﻻ وا و نو <br />
2<br />
،مﻳروﺗ ،ﻧﺣ<br />
ﺑ ،ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د . <br />
د ورﺎ ﺳﺎﺳ وا ﻟﻋ د هد هرﻏ ،د ﺧا ﺗﺎﻋﻣ ﺳاﻳد ﻧﻧ وا ﻟاﻋ<br />
3<br />
ﻧﺳ د هړا ﻣا د ﻧ د د د هﺑﺳ . و نو وﻧﻏ<br />
د رﻣ د ﻧوداه ﻳﺎﻳﻣا ﺑﺎﻣ<br />
ﻓ د ه ﻓﺎﺷ د ﻟ ﺳﻻ ﺗ د ﺳو ﻓرﺎﻌﻣ د ،ﻧﻣ<br />
، رﺎ ﻧﺎﺑ ﺎﻣ ﻓﺎﺷ د ه ﻟ ﺳﻻﺗ د ﺳو د وا ﻧﻟ د وا و <br />
4<br />
. و ړو ﻧﻣﺎ د د ﺧﺑ هﺳ ﺗﺎﻋﻣ ﻣا هرﺎﻟ ﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻳﺎ<br />
د ﻌﺗ ﻧورﻻ ﻐه ﻳﺎﺑ ﺷ ﺛ<br />
هﺳ OAS ﻟ ړاﻏ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
هﻳ ﻣﻧ CP/RES اﻟ ارﺷ ﻳاد د OAS د ﻧﻻ ﻣﺎﻧﺗ ﻟﺛ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ<br />
5<br />
ﺛ نﺎ هﺳ OAS ﻟ ﺷ ﻻ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . د ﻟﺳر ﻳﺗ <br />
6<br />
. ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎﻳو OAS د تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز رﻧ ،<br />
ﻏد لﺳرو ﻳﺗ هﻧﻏ ﻣ ٣٧ <br />
ﺷﺎﻣ نﺟ د لﺎ ٢٠٠٧ د ﻧﺗ وا ﻳ ﻣﺎﺳا ﻣﻋ OAS د -<br />
http://<br />
www.<br />
oas.<br />
org/<br />
dil/<br />
AGO3738E14.<br />
doc : ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ<br />
2<br />
: ﺷ<br />
ﻻﻧﻣ ﺎ ﻏد تﺎﻣﻌﻣ ه ﻟاﻧ د رﺎ د ورﻧ د ﻐه د وا ارﺷ ﻳاد د -<br />
http://<br />
www.<br />
oas.<br />
org/<br />
consejo/<br />
3<br />
http://<br />
www.<br />
oas.<br />
org/<br />
consejo/<br />
CAJP : رو ﺎﻳو د ورﺎ ﺳﺎﺳ وا ﻟﻋ د هرﺎﻟ تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز د -<br />
4<br />
http://<br />
www.<br />
oas.<br />
org/<br />
csh/<br />
english/<br />
: ﺷ ﺳﻟ ﺎ د تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز ه رﺎ د ﻣﻧ<br />
ﻣا ﻧ د د -<br />
5<br />
http://<br />
www.<br />
civil-society.<br />
oas.<br />
org/<br />
permanent%<br />
20Council/<br />
CP-RES-<br />
: ا ﺎ د ﺷ ﻻ هﻳ اد -<br />
759.<br />
htm<br />
6<br />
http://<br />
www.<br />
civil-society.<br />
oas.<br />
org/<br />
Pages/<br />
Registeration_1_ENG.<br />
htm -<br />
1
ټﺎآ ٧ – ١٣<br />
مﺎ د ﺗ ﻳﺗ ﻟ وا تاوﺎﻣﺎﻧ ،ﻟزو ﺑ ﺳ د ﺧﻣ ﺎﺗړوﺎ د ﻣا ﻧ د »<br />
ﻳاد رﺎﺳ ﻳ <br />
ﻣﻧ ﻣا ﻧ د ﻧﻻ ناﻋ ﺗ « ﻟوړا<br />
رﺎﺳ ﻳ <br />
ﻣﻧ<br />
ﻣا ﻧ د ارﺷ ﻳاد د OAS د ﺷﺎﻣ چرﺎﻣ د لﺎ ٢٠٠٧ د<br />
ﻟزو ﺑ ﺳ ﻧ ؤ ﺷ ﺗ عﻣ د هﻧ ﻳﺗاﺳ ﻟ ﻳ فه ﻳاد<br />
ﻣﺣ د . ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ﻣا ﻧﻟود د وا ﺳ ﻳراﺎﻧ وﻟ د ﺑﻏوا<br />
ﺗ ﻟﺎﻌﻓ رﺎﺳ<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ د وا ﻧﺎهرﺎ<br />
. هو ﺧا ﺧﺑ<br />
د وا هزرﺎﻣ هﺳ ﺑﻏ وا ږﻟ د » : ؤ ﺷ ﺗ ﻳوﺎﻋ ﻋﻓ وود ﺑ څﺗ رﺎﺳ د<br />
د : « ﻣا د وا هزرﺎﻣ هﺳ ﺑﻏ د » ناﻋ صﻣ – ﺳ د وا « ﻣا<br />
« . ﻧﻧﻼ<br />
لاﻳﻧ هرﺎﻟ ﺎﻣ د ﺎﺗﺳﻣ وا ﻳﺎه<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ د ټر ه رﺎﺳ د<br />
http://scm.oas.org/doc/_public/ENGLISH/HIST_07/CP18032E07.doc<br />
ﺗ « ﻣ وﻧﺎ»<br />
353<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
د ﻟ ﺎﻟاﻟ ﺧ ، ﺛ نﺎ OAS ړاﻏ ﻧو ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د <br />
<br />
د ﺷ ﻻ ﻐه ،و نو وﻧﻏ ﻧﻧﺎرا ورﻧ د ﺎﻳ وا ﻣﺎﺳا ﻣﻋ د OAS<br />
نو د هﺳ ﻟﺳا ﻟ ﻟ ﻳ د ﻣ وﻳﻳاد ﻟ ﻧﻏ د رو ﺗ ءﺎﻧﻻاراد OAS<br />
ﻧﻏ ﻐه « ﻣ ﺻﺎﺧ»<br />
د لرو هزﺎﺟا ﺗرو ﺗﺗ د وا و ﻏ ﻟ<br />
ټر ﺳرو ،ﻗﻣ ،رﻣ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ ﻧوړا د ﻳﺎﺑ هﺳ ﻟ ﻟ . و نو <br />
ﻳﺎﺑ ه ﻐه د ﺛ هﺳ OAS ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه . و ( ﻟ ﺧﻣ)<br />
ﻣﺎﻣاﻣ وا<br />
1<br />
. ﺷ ﻧ ﺎﺗړا ﺗ ودﺎﺳا ورﻧ ﺧ ،ﺳاو ﻟ هرﺎﻟ ﻟ نو د ﻧﻏ<br />
ﻓاﻣ رﺎه د<br />
. ﺗو ﻓاﻣ هﺳ ءﺎﻧﻻاراد ﻣﻋ د OAS د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د زار ﻏد<br />
ﺣﺎﺳ و ﺧ د هﺳ ءﺎﻧﻻاراد ﻣﻋ ﻟ ﺗ رو هزﺎﺟا ﺗ ﻐه ﻓاﻣ ﻏد<br />
ﻟ ﻧﻣ د . ه ﺣﺎﺳ ﻧوړا رﺳ ﻣا د ﺣ ،او هرﻻ ژو ﻣ<br />
رﺎﺳ ﺗ ﻐه ،ﻟو ﺎﻟاﻟ هرﺎﻟ نوﺗ ﻳ ﺳاد د هﺳ ءﺎﻧﻻاراد ﻣﻋ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د . ﻟ ﻟوﻣ هرﺎﻟ<br />
وژو ﺑﻼﺑ د م ،ﻧو سﺎﺗ هﺳ ﻧﺎ رادا ﻟ ءﺎﻧﻻاراد د <br />
2<br />
. ﺷ رﻣ وا ﺷ لﻧو ﻧﻻ رﻏ ﺗ اﻟ ﻣ ﻣﻋ د OAS د ﻳﺎﺑ ﻓاﻣ هﻳ رﺎه<br />
: و ﻌﺟاﻣ ﺗ ﻲﺎ ﻏد هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز ورﻧ د ه ﻗﻣ د « ﻣ<br />
وﻧﺎ»<br />
د -<br />
http://<br />
www.<br />
civil-society.<br />
oas.<br />
org/<br />
Pages/<br />
Registeration_2-ENG.<br />
htm<br />
2<br />
تﺎﻣﻌﻣ<br />
تﺎﻳز رﻧ ه ﻓاﻣ د رﺎه د -<br />
1
د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﺧا ﺧﺑ د ﻧﻟﺎﻌﻓ ورﻧ لوډ ه OAS د<br />
: ﻟو ﻧﻻ ﻏد ﺗ رادا ﻳﻐه د ﻟ ﻧﻣ د OAS<br />
Civil Society Coordinator<br />
Department of the Americas Secretariat<br />
Organization of American States<br />
1889 F Steet NW<br />
Washington, D.C.20006<br />
Telephone:001-202-458-3081<br />
Fax:001-202-458-3665<br />
ﺳﻣ هﺳرو ﻧ رﺎﻣ و ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د آ<br />
ﺷ ﻻ<br />
ﻧﻀﻧ ﻧﺣ ﺑ ﻳﺷ ﺑﺑ ﻧ ﻟ ا ﺧاﻣ ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د<br />
ﺑﺑ ﻧﻣﺟ ﻏد هد ﻣزﻻ . ﺗﻣ ﻳ رادا رﺳ ﻣا د ﻟ واوﺗ هﺳ<br />
ا فه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د . ﺷ لوردو ﻧاړو ﻟاﻋ د ﺗﻣ ﻐه د وا ﺷ ا<br />
ﺷ ﻣﻏا ﺗ ﻣ ﻣا ﻟ ﻟﺎ د رﺳ ﻣا د صﺎﺷا داﻧا و ه اد ﺷ<br />
وﺑ ﺧ د ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ و ﺳﻣ هﺳ رو ﺎﻳ وا هو د<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ<br />
د وا اورﺎ د ﻳﺎ ﻧﻟﺎﻌﻓ لوډ ﻏد . و اﻋد هرﺎﻟ دﺎﻋا د ﻧﺣ<br />
؛ﺷ ﺳوار ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻳﺎ وا . و ﻣﻻ ﻟاﻳﺗوﺎﺗ د ﻣﺗ<br />
ﺗ ﻟ تﺳ صﺎﺷا داﻧا ﺎﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هﺳ ورﻻ ﻣ ﻟ ﻳﺎ اورﺎ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ،ل ﺑﻧ ﺎﻳ<br />
وا ل ﺑ ،ﻌﺗ ،ل رﺎﺟ ﻧاﻗ ﺳ د ﻟ ، هرﻣ<br />
د ﺎﻳ وا وردو ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺧ ل هرﻣ ﻐه ﺎﻳ ،ل ا ﺧ هرﺎﻟ ﺗاﺑﺎﻣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
لوﻳو ﺎﻳ ،ﻣﻣ اﺳ ګﻣ د ﻐه ﻟﺎﺣ ﺳ ﻟ ﺗ . ﻏ ﻊﺑﺎﻣ ﻐه<br />
. لﺳر ﻗ ﺣ وا لﺗ ﺎﻳ وا ، لوﺑر ،<br />
ﻟ ضﺎﺷا داﻧا وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻟ ﻧو دﺟو مﻧﺎﻣ ه لﺎﺣ ﺳاد <br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ د ﻧﻣﻧﺎﻣ رﻧ ﺷ ﻳ ،ﺷ لرﻏژو ﻧﻧاوﺎﺗ وا ﻧورﺎﻓ لوډ اد<br />
ﺧﺑ ﻧﻻ . و ﺳﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ ﺗ د ﺷ ،د ﺷ ړﺟ اﻟ<br />
ﻣﺣﻏ ﻟاﻳﻧ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ وا وﻳا ﺳ د د ﺷ نﺎﺑ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻐه<br />
. ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻏ ﻐه د وا ﻌﻓاﻣ ﻧﺣ ﺑ د ﺗ د ﺷ ړﺟ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
354<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ لاﻳﻧ<br />
ﻌو د ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د وا ﻣﻼﻋا<br />
ﻧﻣ<br />
وﻣ د ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
زﺎﺳا ﻧﺎ ﻣﺳ د ﻧﻣ<br />
وﻣ د ه <br />
ﻣﻼﻋا هﻳ ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﻣﺎﺳا ﻣﻋ ﻧﻣ وﻣ د لﺎ ١٩٩٨ <br />
1<br />
د م و ﺗﺎﺳ ﻧﺣ ﻐه د ﻏ ﻧﺎﺑ ﻧﻣﺣ ﻣﻼﻋا اد . ه ﻳﺗ<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎﻳو د ﻣﻼﻋا ﻏد -<br />
http://<br />
dacessdds.<br />
un.<br />
org/<br />
doc/<br />
UNDOC/<br />
GEN/<br />
N99/<br />
770/<br />
89/<br />
PDF/<br />
N9977089.<br />
pdf?<br />
OpenElment<br />
1
ﻟ د ﺗ هﻟﺳ ،ﺣ داز د نﺎﺑ د ﻟ ،ﻟ ها هرﺎﻟ رﺎ د ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ<br />
وا لوﺧ وا لړوار ﺗ سﻻ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ،لا هرﻻ ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﺗ هﻟ ،ﺣ داز د ﻟوړﺟ<br />
ﺎﻣ ﻧوړا هرﺎﻟ رﺎ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ل اد . لﻧ ﻳړا هﺳ وړﺎﻐﺑﻟ ﻣ وا ﻟاﻳﻧ<br />
د اﻟ ﻧﻣﺣ د وا . ﻟ ه هرﺎﻟ ﻟ ﺗ اﻳد د رﺳ ﻣا د ﻐه ًﺎﺻﺧ ،د<br />
. د ﻧﺎﻧ ﻧ ﻣﻟ قﺎﺧا وا رﺎﻓ د لودوﻣ ﻧﺣ د ود<br />
ﺑ<br />
د سوا )<br />
ن د ﻧﺣ ﺑ د اﻟ ﻣ ﻣﻋ د ﻧﻣ وﻣ د لﺎ ٢٠٠٠ <br />
ﺎو زﺎﺳا ﻧﺎ ﻳ ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﻏ ( ﻳدﺎﻳ ﻣﺎﻧ ارﺷ د ﻧﺣ<br />
ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د مﺎﻣ د د ﺗ ؤ اد ﺗ ن د . ﺷ<br />
. ﺷ ﺧﺑ رو ها ه رﻧ ﺗ ﻣﻼﻋا<br />
ﻟﺎ ﻣا هرﺎﻟ وﻏ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د خړا ﻳ ﺣﻼﺻ د زﺎﺳا ﻧﺎ د<br />
د زﺎﺳا ﻧﺎ : ﻟ ها ﺗ ﺻﺎﺧ ،د ﺗو ﻧﻻ رﺎﻓ ﻣ ﺗ ﻣا ﻟ ﺧاﻣ د <br />
ﺑ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وا ﻟډ ،ﻧﺎ داﻧا د ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﻟ تﺎﻧﺎﻣا د<br />
ﻧﻟ « ﻧورﺗ»<br />
د ﺎﻳ « ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﺑ<br />
» د ﺗ اورﺎ وﻧوړا وا ﺧاوار ﻀﻗ<br />
ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ<br />
ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﺑ د»<br />
. ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ قﺣ ﺑ وا قﺣ ﻌﻓاﻣد ﻧﺣ ﺑ د ﺗ ﺳاو<br />
د ﻧﺣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د لﺳا ﺧو ﻐه<br />
« ﻧﻟ<br />
ﻟ ﻏ ﻧﻟود ﻟ . ﻟو ماود ﻳ ﻧوﻏﺳ ﺎﻳ و ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ﻧوﻏﺳ<br />
لﺳا ﺧو ﻐه « ﻧﻟ وﺎﻋدا»<br />
د . و ﻣ ﻐه د ﺎﻳ وا ﺧاو سﻻ ﻧوﻏﺳ<br />
ﻳ ﻟ ﻧﻣ د وا ﺻﺎﺷا داﻧا هﻏا ﻐه وا و ﺷ هﺳﺗ ﻣ ﻧوﻏﺳ <br />
،ﺳاو ﻟ ﺗ ﻧﻣﺣ د ﻟ ﻣ زﺎﺳا ﻧﺎ . هد ﻧ ړو نﻟﺑ د ﻐه ،هد نﺎﻣزﺎﺳ<br />
1<br />
. ﻟ ﺎﺗړا ﺗ ﺗﺎﻣﻌﻣ ړوروﺎﺑ د<br />
ﺗ اﻟ زﺎﺳا ﻧﺎ د لﺳا ﻧﻟ ﻧورﺗ ﺎﻳ ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﺑ د ﺗ ﻧﻣﺣ ﻣ<br />
. رو تﺎﻣﻌﻣ ه ﺗﺎﻣاﻗا ﻳﺷ لﻧ<br />
ﻧﻻ سﻻ ﺧ د ﺗ ﻐه ﺎﻳ ﻐه ﺗ ﻏ<br />
ټر زﺎﺳا ﻧﺎ د ﺗ ﻣﺎﺳا ﻣﻋ ﻧﺑا ﻣﺣ د وا ﻧﻟ زﺎﺳا ﻧﺎ د<br />
ﻟ زﺎﺳا ﻧﺎ د ﺷ لﻧو ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ ﻧﻣﺣ ﺗ هد هرﻻ هﻳ ﻐه اد ،ﻳﺑﺑ <br />
2<br />
. و ﻋ ﺳ هﺳ ﻏ<br />
ورﻧ د ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د ﺧو ﺧو زﺎﺳا ﻧﺎ ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ<br />
ﺑ د<br />
رﻧ . رﺎه ﻳﺗ ﻧﻟ ﻧﺑ د ﺗ ﻧﻣﺣ هﺳ ﻧﺗﺄه ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ<br />
د ﻧﻳﺎﺷ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د وا ﺻﺎﺷا داﻧا د ﻧﺗﺄه ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ<br />
: وړاو ﻣ ه ﺗ ﻟډ وﻧﻻ ﻏد ﺷ ﻻ ،ﻟ ﺣﻼﺻ<br />
وﻳروا<br />
3<br />
؛ﻟډ رﺎ ه ﻟﻧ ﻗ د<br />
4<br />
؛ﻟډ رﺎ ه ﻟ ردﻻ رﺎﺧاﻏ ﺎﻳ ﺟ د<br />
ټر ﻧﺎ ه داز ﻧ د وا داز د نﺎﺑ د وا ﺗﺎﺳ وا دو د ﻧﺣ ﺑ د<br />
5<br />
؛ﻧرو<br />
1<br />
. ﻧرو ټر ﻧﺎ ه اﺳ ﺎﻳ ﻧو ﻧﺎﻧاﻏ<br />
،ﺣﺑ ورﻧ وا ﻟوﺑر د<br />
ﺗ ،ﻟ ﺎﺗړا ﺗرو صﺎﺷا داﻧا ﺎﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻻ ښا ﺗ ﻧﺎﺑ تﻼﺗ ﻐه<br />
ل ﺎﻳو زﺎﺳا ﻧﺎ د -<br />
http://<br />
www2.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
english/<br />
issues/<br />
defenders/<br />
comlaints.<br />
htm : ﻧاړو ﻳ ﺗ زﺎﺳا ﻧﺎ<br />
2<br />
: ﻌﻟﺎﻣ ﺎﻳو زﺎﺳا ﻧﺎ د ﺷ ﻻ ټر -<br />
http://<br />
www2.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
english/<br />
issues/<br />
defenders/<br />
anual.<br />
htm<br />
3<br />
http://<br />
www2.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
english/<br />
issues/<br />
detention/<br />
indexhtm -<br />
4<br />
http://<br />
www2.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
english/<br />
issues/<br />
disapear/<br />
indexhtm<br />
5<br />
http://<br />
www2.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
english/<br />
issues/<br />
opinion/<br />
indexhtm -<br />
355<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
1
ﻧﺳﺎﺗ ﺎﻳ ﻳړا داﻧا هﺳ ﻧﻧﺎرا نوﺗ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣ<br />
وﻣ د<br />
داﻧا ﻟ ﺗ ﻟ ﺣﻼﺻ اد ﻧﻧﺎرا ﻧﻧوﺗ وﺷ ﺳوا د ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣ وﻣ د<br />
2<br />
ﻏد . ﺳﻻﺗ ﻧﻳﺎﺷ ه ﻧوﻏﺳ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د ﻟډ ﺎﻳ وا ﺻﺎﺷا<br />
داﻧا ﻐه اﻳ . ﻧو مﺎ ﻳړا ﻏد رو هزﺎﺟا ﻳاﺷ ﺷ ﻻ<br />
د و ﺷ ﻧﻻ ﺗ اﻟ اورﺎ د ﻧﻟود ﻐه د ﻣ ﻟ ﺎﻋدا د ﻳ قﺣ صﺎﺷا<br />
ﺻﺎﺷا داﻧا د ﺗ رو هزﺎﺟا ًﺎﻣ ﻟوﺑر د ﻟ)<br />
ﻧﻟﺗو رﺎﺧا<br />
ﻏد . ﻧاړو ﻧﻳﺎﺷ داﻧا ﺷ ﻻ ،د ﻏ ( ﺷ لﻧو ږﻏ ﺗ ﻧﻳﺎﺷ<br />
. ﻟ ﺣﻼﺻ لاﻳﻧ ﻳ د ﻧ ړو ﺗ د ﺧﺑ ﻧﺗﺄه وﻧﺎ د ﻳدوﻣ<br />
د ﻧﺎﺑ ﻀﻗ ﺻﺎﺷا داﻧا د ﻧﻧﺎرا<br />
نوﺗ د ﻧ ﺧو ﻟﺎ رد ﺎﻳ هود ﺗ ﺳوا <br />
د ﻀﻗ ﻧﺑ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎرا نوﺗ د ﺧ . هردﺎﺻ هﻳ ﺗ ﺳورو ﺧ<br />
ﻏد . ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﺑ هرﺎﻟ ﻣ د ماود د ناوﺎﺗ د ﻧﺎ ﻳﺷ ﻣﻏا<br />
نﻼﻋا ﺗ ﺳورو ﺧ نﺎرا نوﺗ د ﺗﺎ ﺎ ﺧ ﺧو ﻐه ﺗ تﺎﻣاﻗا ﻧﺑ<br />
ﻟ ًﺎﻌﻓد هرﺎﻟ ﺻﺎﺷا داﻧا ﺎﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻳﺎ ﺗ ﺻﺎﺧ اد . <br />
. ﻟو ها ،د ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧوﺧ<br />
رﻧ ه ﻳاﺷ د ﻟ د ﻳﺎﺷ د وا ﻟاﻧ د ﻳﺎﺷ د ،ﺳو د ﻧﻳﺎﺷ داﻧا د<br />
د ﻧﺣ ﺑ د ﺷ ﻻ ،ﺷ ﺳﻻﺗ ﻳﺎﺑ ﻣ رﻏ د نﺎرا د نوﺗ د تﺎﻣﻌﻣ<br />
3<br />
. ﻣﻣو ﺎﻳو رﺎ ﻟﺎﻋ<br />
356<br />
ټﺎ ٨ – ١٣<br />
ﻟ بﺎ ﺳﻻ د OMCT د<br />
،د ﺷ ړﺟ ﻧ ور<br />
ﻟ ( OMCT)<br />
ﻟ د بﺎ ﺳﻻ د نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﻟوﺑر د<br />
د ﻟوﺑ ﻣ د هړوﺎﻧ وا ﻟوﺑر د ﻧﻣﻧﺎﻣ لاﻳﻧ وا ﻳا ﺳ د هه<br />
ه ودوﺣ ﺎﻀﻗ<br />
وا ﺳو ،ﻋ د ،ﻧ ږﻏ ﺗ ﻧﻳﺎﺷ داﻧا ﻧوړا ﻧوﻏﺳ<br />
http://<br />
www.<br />
omct.<br />
org/<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﻲﺎ ﻧﻧا ﻏد ﻧﺑﺎ ﻏد . ﻟ ﻧورﻻ ﺗ<br />
(. و ﻌﺟاﻣ ﺗ ﺗاﻧ ﺎﺑ وا ﺗ ﻧﻧﺎرا نوﺗ د ﻧﻣ<br />
وﻣ د ﺳ ﻣﻟ ﺎ د )<br />
http://<br />
www2.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
english/<br />
issues/<br />
torture/<br />
rapporteur/<br />
indexhtm -<br />
2<br />
د ، ﻟړو ﻣ ﻟ د ﻌﺗ د د ، ﻟوﺑر د ، ﻟړو ﻣ ﻟ د ﻟﺎﺗ داﻧ د ، ﻧﺣ ﺑ د -<br />
مﺎ ﻳړا ﻏد ﺷ ﻻ ه ﺗﺎﺳ د ﻗﺣ د ﻟﻌﻣ د وا ﺗﺎﺳ د ﻧر د ﻐه د وا ﻧارﺎ ﻟاوﻟ<br />
. ﻧو<br />
3 http://www2.ohchr.org/english/pettions/individual.htm<br />
1
357<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻳا ﺳ<br />
و ﺎﻳﻓا د<br />
ﻧرو ټر ﻧﺎ ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳﻓا <br />
د لﺎ ٢٠٠ ن ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳﻓا<br />
د ه ﻧﺣ د ﺧ د وا ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻧﻣﺣ ﻳﺎﻳﻓا ﻟ ﻣ ه ﻳﺗ هﻳ هﻳ<br />
ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ<br />
. ﻣﻼﻋا ﻧﻣ<br />
وﻣ د ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ د ﺷ ﻏ<br />
مﺎﻣ ﻧرو ټر ﻧﺎ د ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ن<br />
ﻳﺎﻳﻓا لﺎ ه<br />
ﺷ ﺗ ﻣار ﻟاﻧﺳ دو ﻧﺣ ﺑ د و ﺎﻳﻓا د ﺧﻣ د ﺎﻳﻓا <br />
1<br />
ﻌﺟاﻣ ﺗ ﻧرو ټر ﻧﺎ ﺷ ﻻ صﺎﺷا داﻧا ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ . ﻳﺗ<br />
وا ﺳاو ﻟ هرﺎﻟ د ګﻟﺎﻳد ﻳ د ﺗ ﻣﺣ ﻧ ﺗ ﺧ ﻐه ﺎﺑ ،و<br />
د ﻧرو ټر ﻧﺎ لﺎ ٢٠٠٧ . هﺧ ﺎ ﺧ ﻳ ﻧﺎﺑ عﻣ ﻧوړا<br />
،ﻳرﻬﺟ ﺗاﻳد ﻟ ﻧﺎ د ،ﻼﻳوازاﺑ ﻧﺎ د ،ﻳرﻬﺟ ﻟ ﺎﻳﻓا ﻣ د ،ﻻﻧا<br />
ﻳډ ﻀﻗ وﺗ د ﻧﺣ ﺑ د . هوﺎاو هرﻻ ګﻟﺎﻳد هﺳ ﺑﺎﻳز وا ﺎﻟﺎﻣﺳ ،ﻣ ،ﺗﺟ<br />
ﺗ ﻟﻧ ﻟژو د ﻟﺎﻌﻓ دﻧﺣ ﺑ د وا ﻧﺎﻳﺑ ﻳﺷ لﻧ روز ﻳ ﻟ و ﺗﺎﻳز<br />
2<br />
. ﻟﺧا ،ﺗو ﻧوﻓد ﺧ هﺳ ﻟ ﻧا د ﺗ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
ﻣا د وا ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧوداه ﺧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺎﻳﻓا د<br />
ﻳﺎﻳﻓا د ﺷ ﻻ ا هﻧﺳ هﺳ اورﺎ ﻟ ﻣا ﻟ ه د ﻟ ﺗاﻳد د رﺳ<br />
: ﻧو ﻳړا ﻧﻻ ﻏد هﺳ ﻧرو ټر ﻧﺎ رﻻ ﻟ ءﺎﻧﻻاراد د ن<br />
Afrian Commission on Human and Peoples’ Rights<br />
48 Kairaba Avenue<br />
P.O.Box 673<br />
Banjul, The Gambia<br />
Tel: +220 439 2962/437 7721<br />
Fax: +220 439 076<br />
و ﺎﻳﻣا د<br />
ن ﻳﺎﻳﻣﻻا ﺑ ه ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻟ ه ﺣﻼﺻ اد هﺑﺳ<br />
ﻧﺣﻼﺻ ورﻧ د ن ﻳﺎﻳﻣﻻا ﺑ د ه ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻧﺣ ﺑ ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺎﻳ ﻧو ږﻏ ﺗ ﻧﻳﺎﺷ ﺻﺎﺷا داﻧا د <br />
: هد ﻏد ﺎ ﻳو ﻧرو ټر ﻧﺎ د ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳﻓا -<br />
http://<br />
www.<br />
achpr.<br />
org/<br />
org/<br />
english/<br />
_info/<br />
index_hrd_en.<br />
html<br />
2<br />
: رو ټر ١ زﺎﺳا ﻧﺎ د ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳﻓا -<br />
http://<br />
www.<br />
achpr.<br />
org/<br />
english/<br />
Special%<br />
20Mechanisms/<br />
HRD/<br />
Activity%<br />
20Report_eng_pdf<br />
1
ﻳرﺎﻧ د وا ﻧﺣ ﺑ د وا رﻣ ﻳﺎﻳﻣا د ه ﻧﺣ ﺑ د و ﻳﺗ د ﻧﺎﺑ<br />
1<br />
زار ﻏد ن ﻳﺎﻳﻣﻻا ﺑ . د ﺷ<br />
ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻣﻼﻋا ﻳﺎﻳﻣا ه وﻧد د<br />
د وﺳر د ناوﺎﺗ د ﺗ ﺻﺎﺷا داﻧا ﻀﻗ ﺟﺎﻋ و ﻣا ﺗ ﻧﻣﺣ ﺷ ﻻ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ،ﺧو ﻳډ . ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﺻﺎﺧ هرﺎﻟ ﻣ<br />
ﻐه د ﺣ اد ، لﻧ ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ اﻟ اورﺎ ﻣ د ﻏ داﻧا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
اد هﻟﺗﻟ ﻐه ل ضﻋ ﺗ ن ﻳﺎﻳﻣﻻ ﺑ ﻣا د ﻟ ﻧ . د ﺗ ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﺑ<br />
. ﺷ ﻟﻧو ﻣ ﻧﻧاوﺎﺗ ﻧﺗار د وا ﺷ هدﺎﻋا ﺗﺑ قﺣ ﻐه د و ﻳﺎ <br />
ﻳﺷ ارو ﻣا اﻟ ﻣ ﻳﺎﻳﻣﻻا ﺑ د ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳ ن ﻳﺎﻳﻣﻻا ﺑ د<br />
ﺑ د ﻐه د ﺎﻳ ﻧا د ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ﺎﻳ ﺻﺎﺷا داﻧا ﺗﺎﻣاﻗا ﺎﺣا<br />
د ﺗﺎﻣاﻗا ﺎﺣا د رﺎﻧا ﻧﻟود ﻟ . د ﻣﺎﺷ ه د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ<br />
2<br />
. رو ټر ﺗﺑ ﺗ<br />
ن ه ﻟ <br />
358<br />
و ﺎورا د<br />
ﻣ ﻳﺎورا ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﺧ د ﺷ ﻻ د ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د وا صﺎﺷا داﻧا<br />
ﻟا ، ﻧاړو ﻧﻳﺎﺷ داﻧا ﻧاړو ﻣ ﻧﺣ ﺑ ﻳﺎورا د ﻧﻟود<br />
ﺷ لﺗ هﺳ ﻐه وا رﻣ ﺎورا د ه ﻧﺣ ﺑ د ﻧﺣ<br />
ﻟ ﻐه د <br />
3<br />
، ﻧﻳﺎﺷ ﻧﻟود ﻐه د . ﺷو ﻧوﻏﺳ ،د<br />
ﺷ ﻳﺗ لﺗو<br />
. و ﻏرﻣ ﻳﺎورا د ه ﻧﺣ ﺑ د ﻳﺎﺑ ﻐه<br />
ﺗ ﺻﺎﺷا داﻧا ﺎﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
ﻧﻣ د هﺳ اورﺎ ًﻻﻌﻣ ﻣ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻧﻟود ﻐه ﻟ ﻐه ﺗﻻﺎﺣ راا اﻳ . ﻧ ﻧ سﺎﺗ ﺎﻣ د ﻳﺎﺷ<br />
د ﺧو ﻐه اﻳ ﻣ . ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﺑ ړاﻏ ﻳﺷ ﻳﺎﺷ ﺗ <br />
ناوﺎﺗ ﺟ ﺎﻳ و ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ﻧوژ ﻧ ضﻋ ﻳ د وردﺎﺻ ﻣا ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﺑ<br />
ﺷ ﻻ ﻣ . و نﺎﻣا ﻣ د ناوﺎﺗ ﻳ ﻏد د طﺷ د ه ﻐه ﻟا ،ﺳرو<br />
ﺗ ﻣ ﺗﺑ ه ﺗاﺟا ﺧ د ه ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﺑ د ﺗ ړاﻏو ﻧﻟود ﻟ <br />
. رو ټر<br />
1<br />
http://<br />
ww.<br />
oas.<br />
org/<br />
juridico/<br />
english/<br />
ga-res99/<br />
eres1635.<br />
htmand<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻏد ﻣﻼﻋا وا رﻣ ﻏد -<br />
http://<br />
www.<br />
hrcr/<br />
American_Convention/<br />
oashr.<br />
html<br />
2<br />
: هد ﺷ ﻟا ﺎر هﺳ ﺗ ﻲﺎ ﻏد ﻧﺎﺑ ﻧوﺳو ﻏد -<br />
http://<br />
www.<br />
cidh.<br />
oas.<br />
org/<br />
cidh_apps/<br />
instrcutions.<br />
asp?<br />
gc_language=<br />
E<br />
: ﻣﻣو ﺎ ﻏد ﺷ ﻻ لﺗ ﻳ ﻐه د وا رﻣ ﻳﺎورا ه ﻧﺣ ﺑ د -<br />
http://www.echr.coe.int/ECHR/EN/Header/Basic+Texts/Basic+Texts/The+European+Convention+on+Rights+a<br />
nd+its+Protocols/.<br />
د ﺷ ﻻ تﺎﻣﻌﻣ ه ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﺑ د زار ﻏد وا ﻧاړو ضﻋ ﺧ ﺗ ﻣ ﺷ ﻻ ﻧ ﺳ تﺎﻣﻌﻣ رﻧ<br />
: ﻌﻟﺎﻣ<br />
ﺎﻳو ﻣ<br />
http://<br />
www.<br />
echr.<br />
coe.<br />
int/<br />
ECHR/<br />
EN/<br />
Header/<br />
Applicants/<br />
Information+<br />
for+<br />
applicants/<br />
Frequently+<br />
asked+<br />
questions/<br />
3
359<br />
ﻳدﺎﺗا ﺎورا د<br />
ﻧورﻻ ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﺷﺎﻣ نﺟ د لﺎ ٢٠٠ د ﻳدﺎﺗا<br />
ﺎورا د<br />
1<br />
ړاﻏ ﺳﻣ ﻐه د ﻳدﺎﺗا ﺎورا د رﺎ رﻻ ﻐه ﻧورﻻ ﻏد . ﻳﺗ<br />
ﻧورﻻ ﻏد د . رو ﺗرو هدو وا ﺗﺎﺳو ﻧﺧ قﺣ ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د داه ﻳرد<br />
د ﻟ ﺗاﻳد د رﺳ ﻣا د صﺎﺷا داﻧا وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻣ ﻟ<br />
وزﺎﺳا ﻟ ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د داه ﺧ ﺷ ﻻ ،ار ﻧﻻ رﺎﻓ ﻣا ﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
. ﺧاو رﺎ ذﻧ ﺧ ﻟ ړاﻏو ﻳدﺎﺗا ﺎورا د ﺎﻳ وا ﺳﻻﺗ ﺗﻼﻣ ﻣﺎﻋ<br />
ټﺎ ٩ – ١٣<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻳدﺎﺗا ﺎورا د ﻣ ﻟ ﻧورﻻ د ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
د ړو ﻧﻣﺎ د ﺗ ﺻﺎﺧ هرﺎﻟ ﺻﺎﺷا داﻧا وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺑ د ﻧوداه وﻧوړا ﺧ د ﻣ زﺎﺳا ﻳدﺎﺗا ﺎورا د ﻧوداه ﻟ <br />
ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ًﻻﻌﻣ ﻧر ﻏد . رو ټر ه ﻌو د ﻧﺣ<br />
د ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د وا ﺣ ﺎﻳ وا ﻧا لوډه ﻐه د ﻐه ﻟ تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﻧا د <br />
ﻌﻓاﻣد ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ،د ﻣﺎﺷ ه تﺎﻣاﻗا ﻟﺎﺣا ﻣ ﻟ ﻧرﺎﺳ<br />
د . ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ﻌﻓاﻣ ﻧﺣ ﺑ د ﻏ هرﺎﻟ نﻟﺑ د ﻟﺎ ﻐه د ﺎﻳ لﻏ<br />
. ﻌﺗ نﻟﺑ ﻟﺎ وا ﻣﻼﻋا ﺧ ﺗ ﻣ ﻳدﺎﺗا ﺎورا<br />
د ﺎورا د ،زﺎﺳا<br />
هرﺎﻟ ﻟﺎ و ﻣا وا ﻧﻬﺑ د ﺎورا د ،ﺳﺎﻳر ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د ه<br />
هﺳ داه ﻧوړا ﻟ و ﺳ ﺗ داه ﻳ ن ﻳﺎورا ﺎﻳ ناﺳ وا زﺎﺳا ﻧﺎ ﻳدﺎﺗا<br />
د اورﺎ ﻳﺎ نودﺎﻳ ﻳ لوډ ﻏد ، هرﺎﺷا ﺗ ﻌو ﻧﺣ ﺑ وﺗا وﺧ ﺧ <br />
ﻣ ﻟﺗﺎﻳز د ﻧورﺎﻓ د ﺻﺎﺷا داﻧا ﺎﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺗ وړاو ﺗ<br />
. ﻧو<br />
ﻣا د ﻟﺎﻌﻓ ﻐه د وا ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧﺗﺄه ﻧوداه وﻏ د ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د<br />
ﺳاد . رﺎ ﻐه وا ﺧا ﺧﺑ ﺎﻣ ، ﻏ ﺎ د ﺗﺎﻳزروز د اﻟ<br />
ﻧورﺳ<br />
د وا ﻧو ﻣ ﺎﻣ ﻧﻻدﺎﻋﻏ د وړاو<br />
ﺗ د ﻟود ﻳ ﻳﺎ رﻀﺣ ﻐه د ﺎﻣ<br />
. وړاو ﻣ ﺎ ﻟ واﺳ ﺳﺎﻣﺎﻧ وا هړوﺎﻧ د ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ<br />
ﺳ<br />
ﻲﺎ ﻏد ﺷ ﻻ « ﻧورﻻ ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د ه ﻌﻓاﻣ ﻧﺣ ﺑ د – ﻣﺄﺗ ﻧﻣ د»<br />
،ﻧورﻻ ﻏد :<br />
http://<br />
ue/.<br />
eu.<br />
int/<br />
uedocs/<br />
cmsUpload/<br />
GuidlinesDefenders.<br />
pdf : ا<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ د ﻳﺎﻧ ارﺷ د ه ﻣﻟ د ﺗ د ﻧورﻻ ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د ه ﻌﻓاﻣ ﻧﺣ ﺑ د وا<br />
http://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cms_Data/docs/hr/news67.pdf<br />
وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ﻧﻻ رﺎﻓﺗ ﻣﻌﻣ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻟ ټﺎ ٩ -١٣<br />
<br />
د . ﺧ ﻟ ﺎورا د ، ﻣﺎﻣ هﺳرو ود هﺳ ﺧ ﻐه ه د ﻳﺎﺑ صﺎﺷا داﻧا<br />
نﻟﺑ د ﻟﺎ د وا رو نﺎﺑ مﺎﻋ هړا د ﺷ ﻻ ﺧو ﻐه اﻳ ﻳدﺎﺗا ﺎورا<br />
ا ﻲﺎ ﻏد ﺷ ﻻ « ﻧورﻻ ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د – ﻣﺄﺗ ﻧﻣ د»<br />
،ﻧورﻻ ﻏد -<br />
http://<br />
ue/.<br />
eu.<br />
int/<br />
uedocs/<br />
cmsUpload/<br />
GuidlinesDefenders.<br />
pdf : <br />
1
ﺗ ﻌو ﺻﺎﺷا داﻧا د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ګﻟﺎﻳد ﺳﺎﺳ ﻳ ،و ﻏ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . و ﺧﺑ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻣزﻻ ﻟ ﺳاو تﺄه<br />
ﺎﻳ ﻧو ﺗ<br />
ﺎورا د ه ﻌو د ﻧﺣ ﺑ د ﺳ ﺎﻳ داه ﻧوړا ﺧ د ﺷ ﻻ ﺗ هﻳډ<br />
ﺎ ﻏد ﻟ ﻳ ﻟﻧ سﺎﺗ هﺳ ﻧﺗﺄه د ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د . رو تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ﻳدﺎﺗا<br />
http://<br />
ec.<br />
europa.<br />
eu/<br />
external_relations/<br />
delegations/<br />
inro/<br />
web.<br />
htm : ﺷ ﻻﻧﻣ<br />
ﻳړا هﺳ ﻧﺗﺄه ﻟ ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د رﺎﺳ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
وﺑاﺑ وﺎﻧﺎﺳ هرﺎﻟ ﻐه ﻳړا لوډ اد . و ﻧ ه ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ ﻐه ﺣ<br />
،ﺗﺎﺳو<br />
د وا ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ ﺗ ﻳدﺎﺗا ﺎورا د ه ﻣ وا لﺗه ړو ﻳﻧا د ﺗ<br />
. ﺷ ﻻ ﺳﻣ هﺳ ﻐه ﺧﺑ ﻣ ﻳدﺎﺗا ﻏد و ﺑ هﺳرو ه<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ ﺷ ړﺟ اﻟ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏﻟاﻳﻧ<br />
د<br />
د وا ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏﺷ تﺎﻳز ﻳ هﺑﺳ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻳﺷ دﺎﻳ د<br />
ﻧﻣ د ﻣا ﻟ ﺧاﻣ د ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا رﺳ ﻣا د . رﺎ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د ﻧﺣ د ﻐه<br />
. ﺧاو رﺎ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻏد ﻟ ﺷ ﻻ ﻏ ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
ح نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ د ﺑ د هرﺎﻟ ﺻﺎﺷا داﻧا ﻳﺷ ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ<br />
ﺧ د ﻟډ وا ﻟﺎﻌﻓ د ﻧﺣ ﺑ د نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﺑ د اﻳار ﺳﺄﺗ ﺧ ﻟ<br />
. هزرﺎﻣ هرﺎﻟ ﺳﻣ د هﺳ ﻐه وا ﺗﺎﺳ د ،د ﻣﺎﻣ<br />
هﺳ ﺧ ﻟ ﺗ ﻣا ﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
د ﺷو ښا ﻳ ﺗ ﻧوژ ﺎﻳ وا ﺷ ﻣﺎﻣ هﺳ ﻳﺗ د ﻧﺣ ﺑ د ﺳﻻﺳ ﻳ <br />
ﺗ ﻟﺎﻌﻓ ﺧ ﻧ ﻟ ﺗ هدﺎﺳا « ﺗﺎﻣاﻗا ﻣﻧ ﻧﺑ»<br />
د نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﺑ<br />
نﺎﻣزﺎﺳ د ﺑ د ،ﺷ تﺎﻣاﻗا ﻧﺑ ﻳ . ﺑ رژ ﻟو<br />
نﺎﻣا ﻳﺎ ﻣ<br />
د ﻳﺗ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ وړﺎﻐﺑﻟ ﻧوﻟ لو ﻟودﻏ ﺎﻳ اورﺎ ،ﻟﺎﻌﻓ ﻧرز<br />
. ﺳا ﻧﻟ ﺎﻳﺑ وا ﻧﻟ ﻟ سﻻ لو ﻣ<br />
ټﺎ ١٠ – ١٣<br />
ﺳور ﺳ د رﺟ لﺎ ٢٠٠٨ د ﻧ « ماﻗا ﻧﺑ»<br />
د نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ د ﺑ د<br />
ﺷ ﺷﺧ ﻧ رﺎﻓ لاﻳﻧ د زرﺎﻣ نا ﻳ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻐه د ،ﻳدﺎﻳ<br />
ﻣﺎﻧ « ﻬﺟ ﻧا»<br />
د نﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺎﻧا ﻟﺎﻣ د ﻣﺣ د ﺳور ﺳ د<br />
د هﺎﻣ ﺷ ﺟارﻏﻳ»<br />
د ﻣﻧ ٢٠٠د<br />
Zmitser Dashkevich ،ﻣ<br />
. ﺷ مﻣ ﺑ ﺷﺎﻣ ١٨ ﻣا ﻟ « ﻟ ﺑوﺑ<br />
د نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﺑ د . هوﺎاو هرﻻ « ماﻗا ﻧﺑ»<br />
ﻟ لﺎ ٢٠٠٧ د نﺎﻣزﺎﺳ ﺑ د<br />
ورﺎ ﻟاﻳﻧ د ﺳور ﺳ د ﺗ لﺳاو ﻧﻟ ﺗ ﻟﺎﻌﻓ ﻧرز ﺧ ټ ټ ﻧ<br />
ﺳﺎ د ﺗ جﺎﺣا د ﻟ د داز د نﺎﺑ د ،ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ ترازو<br />
. و د ﻏ ﻟ ﺷﺧ د Zmitser Dashkevich د وا ﺳاو ﻧﻧ ﻏﺎ هرز ﻟ<br />
.<br />
ﺷ ﺷﺧ<br />
رﺟ لﺎ ٢٠٠٨ د ﻧ رﺎﻓ لاﻳﻧ د Zmitser Dashkevich<br />
360
: ﺳ<br />
http://www.amnesty.org/en/news-and-updates/good-news/belarusian-youth-actvist-freed-<br />
20080125<br />
ﻐه د ﺎﻳ اﻟ رﺳ ﻣا د ﺗ ه صﺎﺷا داﻧا وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
،د ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ ﻣا ﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ د ﻧﺣ ﺑ د وا ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻧﺣ ﺑ ﻧد<br />
ردﺎﺻ ﻣا هرﺎﻟ « ماﻗا ﻧﺑ»<br />
ﻳ د ﺗ ړاﻏو نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﻟ ﺑ د ﺷ ﻻ<br />
1<br />
. <br />
361<br />
واﻟ<br />
ﻟاﻳﻧ ﻟﺳ د<br />
ﻐه د)<br />
ﻟﺎﻌﻓ د ﻧﺣ ﺑ د د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ لاﻳﻧ ﻳ « واﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟﺳ»<br />
د<br />
ﻳ ﻳ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د ( رﺎ ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا وا ﻧﺣ ﺑ د ﻟﺎﻌﻓ ﻐه ﺟ<br />
هﺳ<br />
ﺻﺎﺷا داﻧا وا ﻟډ ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه ﻟ اﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟﺳ د . د ړﺟ مﻧﺎﻣ ﻧﺎ<br />
ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧوﺧ ﻟ وا رﺎ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ وا دو د ﻧﺣ ﺑ د ﻧ <br />
. ﺳا ﻧﺗ ﻧارﺎﺎر ﻟاﻳﻧ د ﺧﻣ ﺎﻣ د <br />
ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ،د ﺷ لﺳا اﻟ اﻟ ﻟاﻳﻧ د ﻟﺳ د نﺷ ﻧارﺎﺎر ﻟاﻳﻧ د<br />
ا نﺷ ﻐه د . هد ﻳډاډ هﺳ هﻳ ﺣﺎﺳ رﺎ د ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻣ وا صﺎﺷا داﻧا<br />
رﺎﻓ ﻧﺎﺑ وﻏ رﺳ ﻣا د وړاو د ﻟ ( ړﺎﻐﺑﻟ ﻣﺣﻏ)<br />
اورﺎ ﺷ<br />
ﻧﻋ ﺳاد د و دﺟﻣ تدﺎﻬﺷ لاﻳﻧ ،و ﺣ ﻧﺎﺑ ﻐه ﺎﻳ وا ړوار<br />
هﺑﺳ . ا هﻳو رﺎﻋا ﺧ ﻟ ناﻧوﺎﺧ روز د وا اورﺎ<br />
وا د ړﻟ ﻳډ ناوﺎﺗ ﺳﺎﺳ<br />
ﻧوﻟ ﺧ ﻧﺣ ﺑد هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ ﻟ ﻧﻣ د ﺎﻳ ﺻﺎﺷا داﻧا ﻟ د <br />
2<br />
. ه ﺗﻼﻣ ﻌﻣ لوډ ﻳ ﺎﻣ ﻟاﻳﻧ ،د ﺧﺑ ﻧﻳرﻣﺎﻣ<br />
ﺎﻟ وا ﻻﺎﺗا ،ﻣ ﻟ ﻧوداه ﺎﻳﻣا ﺗﻻ<br />
د ﺳ ﻣﻟ اﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟﺳ د<br />
لﺎﻌﻓ ه ﺎﻳﻧوﻧا وا لﺎﻧ ﺧ ، ﺎﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟﺗ ﻧﻣ ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ د <br />
ﻣا د ﺎﻣ هﺳرو اﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟﺳ د صﺎﺷا داﻧا وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه ﻳډ . د<br />
. د ﺧﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧﺣ<br />
ﺑ ﻧوړا رﺳ<br />
ﻣﻟ ﻬﺟ د ﺳﻣ ﻧﺑ د<br />
ﻳ ﻐه ﺳﻣ ﻟاﻳﻧ ﻣﻟ ﻬﺟ د ﺎﻳ The International foundation Front Line د<br />
ﻏد د . ﺳﻣ ﻋﺎﺳ ٢ هﺳ ﻌﻓاﻣ ﻧﺣ ﺑ ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ د نﺎﻣزﺎﺳ<br />
هﺳرو ﺷ ﻻ ﻌﻓاﻣ ﻧﺣ ﺑ د (+353 121 00 489) : هد اد هﺷ نﺗ د ﺳﻣ<br />
ﻏ ﺳﻣ د وا نﺎﺑ هﻧﺳ ﺧ ﺑژ ﺳور وا ﻧاﻓ ،ﻧا ،ﺑﻋ وا ﻧو سﺎﺗ<br />
: ر سﻻ ﻋ ﺳ ﻟاﻳﻧ ﺳﻻﺳ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻣﻟ ﻬﺟ د . و<br />
د ﺑ د تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز ه « ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﺑ»<br />
د وا ح نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ د ﺑ د هرﺎﻟ ﺻﺎﺷا داﻧا ﻳﺷ ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ -<br />
http://<br />
www.<br />
amnesty.<br />
org/<br />
en/<br />
individuals-at-risk<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎﻳو نﺎﻣزﺎﺳ<br />
2<br />
http://<br />
www.<br />
peacebrigades.<br />
org/<br />
1165.<br />
html : ﺷ ﻟﻧﻣ ﺎ ﻏد تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز رﻧ ه ﺎﻣ د وا ﻟاﻳﻧ د ﻟﺳ د -<br />
1
د ﺎﻳ وا ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د عﻣ ﺎﻳ ،ﻟرو ﻓ ﺎﻳ ﻧ سﺎﺗ ﻧﺗ<br />
هﺳ اورﺎ وﻧوړا<br />
ﻟﺎﻌﻓ د ًﻼﻣ ،وﺑاﺑ ﺳﻣ ﻋ ﻧﻣﻟ ﻐه ورﻻ د ﻟ . حﻣ هﺳ وزﺎﺳا ﻣﺣ<br />
1<br />
. ﺳﻣ ﻗﺣ وا ﺎﻳ ﺗ ﺎ ﺑ ﻳ لودﻟ<br />
ټﺎ ١١ – ١٣<br />
ﻧ وا ﺣ ﻓﺎﻣ<br />
د اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻟاﻳﻧ ورﻧ د<br />
ﻧﺣ ﺑ د د دﺟﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ لاﻳﻧ رﻧ ﺷ ﻳ ،ﻳﺷ<br />
دﺎﻳ هﺑﺳ<br />
ﺳﻣ هﺳ ﻧﺎﻣزﺎﺳ وا ﺻﺎﺷا داﻧا ﻳﺷ<br />
ﻣﺎﻣ هﺳ<br />
ﻧوﺧ ﻟ ﻣا ﻟ ﺎﺧﺑ د ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
ﺳﻣ ﻧوړا ﻐه د و ﻧﻣﻧ<br />
ودوﻣ ﻳ د . ﺗﺎﺳ وا ﻓﺎﻣ ﻐه ﻟ وا <br />
: ﺧا ﺗ ﻧﻧ د ﻟد<br />
ﻧﺑﻣ ﺷرﺎﺳ ﺎﺣ وا ﺎﺧ ﺗﺎﻋﻣ : نﻻﺎﻳﺧ هﺣﺳ ﺑ<br />
. http://www.rsf.org/article.php3?id_article=9594<br />
: ماﻗا ﻋ د ﻌﻓاﻣ<br />
http://www.defendingwomen-defendingrihts.org/index.php<br />
362<br />
د ﻧﺣ د د<br />
لاﻳﻧ ﻳ هرﺎﻟ ﻧﺣ ﺑ د : ﺳﻣ ﻧرﺎ د هرﺎﻟ ﻓﺎﻣ د ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
: (OMCT) ماو نﺎﻣزﺎﺳ لاﻳﻧ ﻟوﺑر د وا (FIDH) نﺳارﻓ<br />
http://<br />
www.<br />
fidh.<br />
org/<br />
artivle.<br />
php3?<br />
id_article=<br />
4627<br />
: ماو ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د : ﺳ ﻣﻟ ﻧﺣ ﺑ<br />
http://www.humanrightsfirst.org/defenders/hrd_intro/hrd_intro.htm<br />
: ﻧﻳﺎ وا ﺳرﺎﺗ : ﺷ ﻧﺎه ﻳﺷ<br />
ﻣﺎﻣ د هﺳ ﺧ ﻟ<br />
http://<br />
scholarsatrisk.<br />
nyu.<br />
edu/<br />
Beta/<br />
Activites/<br />
Alerts-Campaigns<br />
مﺎ ﻌو ﻣﻋ د ﻧوداه وﻧوړا ﺧ وا ﺎﺧﺑ ﺧ د هﺳ ورادا ﻟ رﺳ ﻣا د<br />
ﻳ م ﻧو ﺗ ﺧ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ هﺳ ﻟﻧ <br />
. وړا ﻣ ﺧﻣ ﺳﻣ د ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺗر<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻟود<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ ﻧﺣ ﺑ د<br />
د اﻟ ﻧاد رﺳ ﻣا د ﻟ ﻣ ﻧﻟود ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ د ﻧﺣ ﺑ لاﻳﻧ د<br />
ﻏد د . و ،هد ﺷ ﻧاوﺎﺗ ﺗ ﻟډ ﺎﻳ دﻓ وا د ﺷ ﻧوﻏﺳ ﻣ ﻧﺣ ﺑ<br />
1 - http://frontlinedefenders.org/emergency
دو وا ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧد داه د ﺗ ﻣﻋ وا ﻟ هر د ﻧﻣ<br />
اﺧ ﻧﺣ ﺑ د . د ﺳﺄﺗ ﻧﻧ اﺧ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻟود وا هرﺎﻟ<br />
د ،ﻧﻧ<br />
ﻣ ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ،د ﺗرار ﺳ هﺳ ﻧﺷ ﻧﻣ تﺎﺳﺄﺗ<br />
ﻏد ﻳډ . تﺎﺳﺄﺗ ﺗرﻣ ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳ ﻧوﻓد عﺎﻓد ﻣﺎﻋ د ،رادا وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ<br />
ﻧﻋ وا ﻧﻳﺎﺷ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺻﺎﺷا داﻧا د ﺗ ﻟ هﻧد تﺎﺳﺄﺗ<br />
ﻣاﻟا ه ﻳﺎﻧ د ﺧ د ﻐه ﺧ . و ه ﻐه د وا ﻧو ږﻏ ﺗ<br />
ﻧاړو ﺗ ءﺎﻀﻗ ترﺻ ﺎﺗړا د عﻣ ﺷ ﻻ هﺎﺑ ﺧ ،ﻻﻧ ﻧ ﻧﺗ<br />
. <br />
ﻣﺣ د ﺷ ﻻ د ﻟ ﻧ ،د اﺧ ﻣﺣ ﻟ تﺎﺳﺄﺗ ﻣ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﺗﺎﺳ وﻏ داﻧا<br />
د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه د ﺎﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻻرﺎﻓ ﺗ اﻟ ﻧﻧﺎرا<br />
ﺑ د ﺷ ﻻ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣﻟ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧ ﻟ . ﺧاو هﻧو هﺳ<br />
: ﻣﻣو مورﻓ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ د ﻧﺣ<br />
http://www.nhri.net/nationaldattalist.asp<br />
363<br />
ﻧ<br />
ﻐه ﺷو ﺑ ﻧﺎﺑ ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻓ وﺗ بﺎ د د<br />
ﺗ ﺟدﺑ ،ﻧرﺎ ﻟ ،ﻟ ﺎﺗړا ﺗ دو ﻟ ﺗاﻳد د ﻟاﻣﺣ د رﺳ ﻣا د ﻳ<br />
ﻟ ﺷ او ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هﺑﺳ ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﻏد د . رﻧ ﺳاد وا عﺎﻓد ﻗﺣ د وا<br />
ﻣا ﺗ ړﺟ ﻧودﺎﺗا هﺳ ﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟ وا ﻳړا هﺳ ﻧﺎﻳﺷ ﻟاﻳﻧ<br />
. رو هدو ه هرﻧ ﺗ ﻧرﺎ ﻣﺎﻋ ﻧﺎﺑ رﺳ<br />
ﻬﻣ د هرﺎﻟ ﻣﺎﻌﺗ د هﺳ ﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟ لﺷ ﻓﻌﻣ ﻓ د ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻣ<br />
هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻳا ﺳ ﻟ ،ﺧا ﺧﺑ ﺳ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣ وﻣ<br />
د : د <br />
ﺗ ﻧﻓه ﺗ رﺎﻣ هﺳﺷ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ ﻣﺣﻏ د وا لﺗ ﻳړا<br />
. ﺷ او ﻏ ﺳﻣ د ﺷار ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ وا ﺳرو<br />
د هرﺎﻟ ﺎﺧﺑ وا ﻣﺎﻌﺗ د هﺳ ﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟ لﺷ ﻧاړو ﻓ د ﻧﻣﻧﺎﻣ م ﺧ<br />
هﺳ ﻟ ﻧﻣ ﻟ ﻧﻧﺎرا ﻳا ﺳ وا لاﻳﻧ . ﺷ ﻧو ﺗ نﺎﻣا د ﻧورﻻ ﺑ ﻳ<br />
ﻐه ﻟ ﺷ او ﻧﻣﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ وړﺟ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻧ هرﺎﻟ ﻣﺎﻌﺗ د<br />
ﻟ ﻧﻣ د ه اد زار ﻏد . ﺧا ﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا هﺳ دﺎﺳا<br />
و ﺳ ﻟاﻳﻧ وا ﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وه ﺧ ﻟ ﺗ ﻟ هړا ر ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. و رﺎه هرﺎﻟ وﺳر د ﺗ ﻧﻓه<br />
ﺷ ﻻ ﺳﺎﺗ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
رﺎﻣ هﺳ ﺳ ﻟ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣ وﻣ د<br />
رﺎه هﺳ ﺳ ﻟ نﺎرا د نوﺗ د ﻧﻣ وﻣ د<br />
لﺳا ﻧر ﻳﺑ د ﺗ ﻧﻧﺎرا نوﺗ د ﻧﻣوﻣ د<br />
ل ﻏ ﺗﺎﺗ ﺻﺎﺧ د ﻧﻧﺎرا د نوﺗ د ﻧﻣ وﻣ د<br />
•<br />
•<br />
•
ﺑ د ( CEDAW وا CAT ) ﻏ<br />
ﺗﺎﺗ ﺻﺎﺧ د ﻧﻧﺎرا د نوﺗ د ﻧﻣ وﻣ د<br />
ﻟﺎﺣ ﻧوﻏﺳ ﺗﺎﺳ د ﻧﺣ<br />
. رﺎه هﺳ ﻧرو ټر ﻧﺎ د ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
رﺎﻣ هﺳ ﺷ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻟاﻳﻧ ﻟ<br />
ﻟ ﻟ ﻧﻣ د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ وه ﻟ ﺧﻣ وﺳر د ﺗ ﻧﻓه و<br />
رﺎﻣ هﺳ ﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻳﺎ لاﻳﻧ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ورﻧ ﻟ<br />
رﺎﻣ<br />
364<br />
رﺎﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻳا ﺳ ﻟ<br />
ﺧﺑ ړﺟ ﻳاد رﺎه د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د ارﺷ د ﺎورا د<br />
ﺧا<br />
رﺎه هﺳ ﻧوﻓد ﻟ OSCE د هرﺎﻟ ﻧﺣ<br />
ﺑ د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد د<br />
رﺎه هﺳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻟود ﻳﺎﻳﻣا د<br />
رﺎه هﺳ ﻧﻧﺎﻣرﺎﺳ وﻳا ﺳ ورﻧ ﻟ ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻏ ﺳﻣ د ﻧﺎﻳﺷ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﺧو ﻧورﺎﻓ د<br />
لﺳا ﻧﻟ داﻧا د ﺗ ﻧﻧﺎرا نوﺗ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣ وﻣ د •<br />
د ﻧﻣ وﻣ دوا وزﺎﺳا وﻧﺎ ﻟ ﻧﻣ وﻣ د ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د •<br />
رﺎه هﺳ ﻧﺗﺄه وﻧﺎ ورﻧ د ارﺷ د ﻧﺣ ﺑ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ،ﻧرو ټر ﻧﺎ د ﺎﻳﻓا د ه ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د •<br />
د ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳ ﻣ ﻳﺎورا ﻟ ﻧﺣ ﺑ د ،ن ﻳﺎﻳﻣﻻا ﺑ د ه<br />
رﺎه هﺳ وزﺎﺳا ﻟ ﻧوداه وﻏ د ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د هرﺎﻟ ﺳﻣ د هﺳ ﻌﻓاﻣ<br />
ﻏ ﺳﻣ د ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻳﺷ ړﺟ د اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻟاﻳﻧ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
دوﻣ<br />
365<br />
١<br />
ﻓ<br />
RIZAL DARMA PUTRA<br />
ﻧﺑ ﺎﻳ راا<br />
ﺎﻳ ﺗ وا<br />
تﻻﺎﺣ<br />
ﻧﻟﺎﻳﺎ
366
Rizal Darma Putra<br />
دوﻣ<br />
367<br />
١<br />
ﻧﺑ ﺎﻳ راا<br />
ﺎﻳ ﺗ وا<br />
تﻻﺎﺣ<br />
ﻧﻟﺎﻳﺎ<br />
ﻟ ﺻا ﺷ ﻣ خا ﻳ ﺳاﻳد د سوا ﻟاﺷ ﻟ ﻧﻣ اﺧ وا ﻏ ﻳ د<br />
د ﺳ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﺗ اورﺎ نو لﺎﻌﻓ وو اﺧ د ورﺎ رﺎﺟ رو ﻣ د . د<br />
وا ﺗ ﻟ ترﻗ د د هﺑﺳ وا وﺑاﺑ تﺎﻣﺧ ﺗ ﺗرو ﺑ ﺎﺗړا د ﻟ د وا<br />
. ﻣ دﺎﺳا هړوﺎﻧ<br />
1<br />
تﺎﻳز ﻳډ ﺧو ه ﺑ ﺗ رﺎ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻻﺎﻳﺎ ودوﻣ وا ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﺧ<br />
ودوﻣ ًﺎﻣ ترﻗ وا ناﺗ وو ﻟو د ﻳﺑ ﻳداز نﺎﺑ د وا ﻟ ،ﻟ ها<br />
. ذﻧ ﻧﺎﺑ اورﺎ ﻣﺣ وا ړﺟ ﻟ ﻻ<br />
ﻧ <br />
ﻟ ﻧﻣ د د ﺷ ﻧورﻻ ﻐه وا ﺷ ﺑ ورﺎ ورﻻ ﻐه ﻓ ﻏد <br />
اد . ﺗ بﺎ وا بﺎﺣ رﺳ ﻣا ﺗﻻﺎﺣ ﺳاد ﺷ ﻻ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
وا ﻓﻌﻣ تﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﺎﻟ ﻟﻧ ﻳرﺎﺗ د ﺧﺑ ﻣﻟ<br />
. د ﺷ ﻳو ﺧﺑ وود ﻓ<br />
ا ﺎر ﻧﺎﺑ ﻣ دﺎﺳا د ﻧﺣﻼﺻ هدﺎﻌﻟا قﻓ ﺎﻳ راا د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﺎﺑ<br />
ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ د ﻧﻧوﺗ ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د وا ﻧاﻗ ﺳﺎﺳا ﻣ رو وا<br />
ﻧرﻻ ﻐه ﺧﺑ هود . ﺧ ه ﻧﻳدوﻣ ﻧﻧﺎﻗ ﺳوا<br />
د دﺎﺳا <br />
ناﻳزو لوﻣ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﺷ ﻻ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د د ﺷ ﻧاړو<br />
د ﺧﺑ د . رو هدو ﺗ ﻧﺣ ﺑ ﺷ او وا و ﻧرو بﺎﺣ<br />
ﻧﺑ ﻧﻧﺎﻗ ﺗ ﻐه ،ﻟ ﻳدوﻣ داز ﻧﻣ وا ﺧا ﺣﻼﺻ اورﺎ د سﺎﺳا ﺳو ﻗﺣ ﻳ د تﺎﻣاﻗا ﻐه -<br />
لﺎﻳﺎ دوﻣ وا ﺗ ﻳ هرﺎﻟ دﻣ دږوا ﻳ د ﻟود ا ار ﻌو ﻳ ﻐه د تﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﺧ . ﻳو تﻻﺎﺣ<br />
. د تﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﺳرﻏ ﺎﻳ ﻌﻓ ﺣ اد ،و نﻼﻋا ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ًﺎﺳر د ﻟ ﺗ ،ودوﻣ داز ﻧﻣ وا وړﺟ<br />
ﻳ د نﻼﻋا ﻧ<br />
ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د لوډ ﺳرو ﺧ . د ړو ﺗ د ﺧﺑ ﺗﻻﺎﺣ وړاود د ﺗ ﻣﻋ تﺎﺣﻼﻣ وا رﺎﺳ ﻟا<br />
.<br />
ﺷار ﻧﻻ ﺗ اﺧ ﻟ اورﺎ د ﻳﺎ ﻟ ﻌﻣ ﻟﺎﺣ ﻳﺎﺳا<br />
1
ﺗ وﻏ ﺧ وا ﻧﺳ ﺧ د ﺷ ﻻ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ﺑ ه ه<br />
وا ﻟﻳ ﻧﺎﺑ ﻧاﻗ ﻟاﻳﻧ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د ﻌﻓاﻣ د ﻧﺣ ﺑ د ﻟا ؛ دوﻣ ﻧا<br />
. ﺷو ﺑ ﻧﻓ ﻟرﺎﻳد<br />
د ﺷ ﻻ ﻳ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﻧ ﻧﻻ ﻧوزرا ﺗ ﻧ ﻐه ًﺎﻣ ﻓ ﻏد<br />
ﻟا . ﺑﻟو ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ وﺷ اار د ﻳاﺷ وﻟ<br />
رﺎﺳ د ﺎﻳ ﻧﻳروﺎﻧ ﻌ د ﻧ هرﺎﺷا ًﺎﻣ ﺗ وﻏا ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻐه د ﻓ د<br />
. ﺗ ﻣار ﻣا ﻟ ﻏورﺎﻧ<br />
368<br />
تﻻﺎﺣ<br />
ﻧﺑ ﻳرﺎﺗ <br />
هﻳ ﻧ ﻣ ﻳرﺎﺗ ﻧ د ﺧا رﺎ ﻧﺣﻼﺻ هدﺎﻌﻟا قﻓ ﻟ ﺗﻻﺎﺣ ﻳﺎﺳا <br />
ﻧﺣﻼﺻ هدﺎﻌﻟا قﻓ ﻟ ﻧﻻ ﻣﺎﻧ ﺗ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د نﺎاو ﻧﺎﻣز ا ﻳډ ﻟ . هد ﻧ<br />
1<br />
او ﻳ ﺧو م ،ﺳر<br />
ﺗ ﻳرﺎﺗ نﺎﻧﻳ ﻧﻏﻟ د ﺣ ﻟ ﻧ – د ﺧا رﺎ<br />
2<br />
ﻟ هرﺎﻟ ﻧرﻏژ د ﻧوژ د ﻟود – ﻧﻣ ﺷ ﻣﺎﻣ د هﺳ دﺑﺎﻧ وا د ﺗ ﺷ ﺎو ﺑ<br />
نﻧﺎﻗ د ﻧا ﻳ ﻣ د : ﺑ رﻧ . و ﻣﺣ هﺳ ﺣﻼﺻ خا وا ﺳ ﻳ<br />
– ح De létat de SiŹge د هدﺎﺳا<br />
ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ د ﺑ نﻧﺎﻗ ﻣ د ،ل ﻊو<br />
ﺧو ﺟ ﻟاﻳﻧ هود د ، ﺧو ﺟ ﻧر د لﺎ ١٧٩١ د ﻧاﻓ <br />
د ﺧو رﺗﺎﻳد د Marcos د ١٩٧١ ﻓ وا لﻟ نﻧﺎﻗ ﺧ Hawaii<br />
. لﻌﺗ ﺣ د اﻋد د ﻟ ﻗﺗ ﺣﺎﻧ<br />
ﺧا ﺗﺎﻳز ه ﻐه ﻟ ﻳ ﻟ وا ﺷ دﺎﺳا هړوﺎﻧ ﺧو ﺧو ﻧﺣﻼﺻ<br />
ﻧﺑ ﻟ<br />
ﻟود د د ﻟ ﺗ ﺗ ﻧاﻣ ﺳﺎﺳ . د ﻟ ﻣﻻ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﺣ ﺷ<br />
ﺗ زار ﻏد . لﻻﺳا ﻧﺎﺑ بﻧﺑ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ،ﻧو مﺎ دﺎﻋ د ﻧﻧﺎرا د<br />
ﻧﺎاو نﺎﻌﻟا ﻣ ًﺎﺻﺧ . د ﺷ ﺗ ﺳ ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﺑ ﻳاﺷ ﺳاه <br />
ﺑ ﺗ ،ﺧارﺎ ﺗ ﺗ « ﺳو ﻧﻧﺎﻗ»<br />
د حﻼﺻا نﻼﻋا د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د<br />
. ﺳﻳ ﻣ ﻟ ﻟﺎﻣ ﺳﺎﺳ ﺧ وا و ﻧﺣ<br />
ﻧاړو رﺗ د ﻧﺣ دﻓ د ﻧﻟود ﻼﺟ ﻧ ﺳ<br />
ﻐه د ﺷ ﺧ<br />
د ﺳ هﻳا ﺳ وا ﻟاﻳﻧ زاﻣ هﺳرو وا نﻟﺑ ﻳرﺗ ،د ﻟﺑﻟ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ<br />
ﻧﺎﺑ دﺎﺳا ترﻗ د ﺧو ﻧ ﻣ د ،ﻳﺗ<br />
ﻧاﻗ ﺷ ﻳ ﻧﺣ ﺑ<br />
رو ها ﺑ ﻳ ﺗ ﻧ ﻟ ﻧﻣ د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ لﺗ ﻳ ﻏد . لﻟو ﻧﻳدوﻣ <br />
لﺻا ﻟﺎﻋ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ ﻣﺎﻋ د وا ﺗ بﺎ وا بﺎﺣ ﻧﻣﺣ ﺗ ﺧﺑ <br />
. تﺎﻋاﻣ<br />
لﺻا ﻧودرﻻ وا ﻣ : ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ<br />
،و ه ﺣ ﻧا وا لاﺧﺎﻧ وا<br />
ﻌو هﻣه لﻻﺳا ﺳاد <br />
،هد ﻏ هﻳ اﻳ ﻧ ﺎﻳ ﻳرد ﻳ ﻏد . ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﺗﻻﺎﺣ ﻟ ﻳﺎﺑ قﺣ دﻓ<br />
1<br />
Reinach, Théodore, De létat de SiŹge – Etude historique et juridque, F. Pichon, 1885, p.12.<br />
2<br />
. ؤ « ﻳﻣ ﻣ » ﺣ نﺎاو لوډ ﻏد ﻧ ﻟ ﺳرا د -Aristotle,<br />
The Politics, Penguin Classics, New<br />
York, 1992, p.136
هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د ﻧﺣ وﺑ ﺑ د تﺎﺳﺄﺗ ﻣ . د ﺷ ﺑﺎﺛ ﻋﻏ ﻋ ﺧ<br />
ﻧز ﺗ سﻻ ﻻ ﻧ ،ﺷ ﻣﺎﻣ<br />
هﺳ ﺧ ﺣ ﻳ ﻟ ،ﻟ هړﺎﻏ ﻟوﻣ<br />
ﺑ د قاﻣ ﺧ د Paul Mahoney د . ﻳوو ﺳ ﺧ دﺑﺎﻧ ﺧ وا <br />
ﺧ ﻧﺎﺑ ﺟﺗ وا لﻻﺳا ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ د رﻣ ﻳﺎورا ه ﻧﺣ<br />
،ﻟو سﻻ ( ﺳو)<br />
ﺳو ﻓﺎ هرﺎﻟ<br />
ﺑﺎﻣ د هﺳ ﻧا ﻣﻣ د ﻳﺎﺑ ﻧﻟود»<br />
: ﻳاو<br />
1<br />
« . ﻣﻏاﻏ ﺷ ﻧﺎ ﻳداز وا ﻧﺣ ﻣ د رﻣ د د ﻟ ﻏ<br />
ﻐه ،و ﻣﻻو ﺷ ﻣﺣ د وﺎﻧرد ﺗ ﻧﺣ دﻓ ﺷ ﺳﻬﻓ ل ﻋ <br />
وا ا ﺗﻼﻣ ﻣ ﺧ ﻣﺎﻋ<br />
د ﻟ ﻧﺎﺑﻗ د ﻧﺣ دﻓ د نﻻاﺳﺎﺳ<br />
اد هرﻻ ﺳﺎﺣ هﻳډ هﻳ ﺗ ﻟﺄﻣ د . ﻐ شزﺎﺳ هﺳ ﻳرد ﻟﺎﻌﻓ د ﻧﺣ ﺑ د لوډ د<br />
وا ﺷ رو هزﺎﺟا ﺗ ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ ﺷ ﻳﻌﺗ ﻣ دﻣ ﻟ ﻳ د ﺗ هد<br />
. ﺷو ﻣ ﻧﻳدوﻣ ﻳاد د ﺧو ﻋ<br />
ه دﺎﺳا د ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ د ﻧاﻗ ﻣ ﻧوداه وﻳډ د روﺎﺑ وا ﻓ هﻳ ﻏد<br />
ﻧﺑ هرﺎﻟ لزﺎﺗ د ﻧﻣ ﻟ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﺳ ﻧﻧﺎﻗ ﻳډ : د ﺷ نﺎﺑ<br />
ﻟﺻا ﻧودرﻻ<br />
ﺷ ﻳ هدﺎﺳا ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ د ﺧ ،ﻟ تارﻣ ﺗﻻﺎﺣ<br />
لﺻا ﻏد . ﻳدوﻣ وا ﺳﺎﻣ ،ښا ﻳﺎﺳا ،ﻌﺗ مﻋ ،لﺻا مﻼﻋا د ﻟ ،د ﻟﺗ ر<br />
. د ﺷ نﺎﺑ هﺳ ﺗﺎﺟ هرﻧ ټﺎ ١ – ١ <br />
369<br />
١ – ١<br />
تﻻﺎﺣ ﻧﺑ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ <br />
Leandro ،ﻧرو ټر<br />
ﻧﺎ د ﻧﻣ وﻣ د ه ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د وا ﻧﺣ ﺑ د<br />
رﺎﺳ وا لﺻا ﻧودرﻻ اﻟ Despouy<br />
ﻣ Leandro Despouy ﻏﺎ ارﺷ ﻟ وا دﺎﻗا ﻧﻣ وﻣ د لﺎ ١٩٨ <br />
نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د وا و ﻏا ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﺑ ﻳﺷ لﻟ د اﻟ ﻧﻣﺣ د ﻧ د ﺗ ،<br />
ﺗﺎﻣاﻗا د هﺳ ﻟﻧ مﺎ ﻧﺎ وﺎﻧرد د هرﺎﻟ ﻧﻣ ﻣ<br />
د ﻟود د ﺎر<br />
ﺷ رﺧ لﺎ ١٩٩٧ ټر ﺳورو زﺎﺳا ﻧﺎ ړﻣﻧ د . و رﺎﺳ<br />
د وا د او ﻧﺎﺑ دﺎﺳا ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ د نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ م ا ﺎر ﻟﺻا<br />
. ﻧاړو ﻧورﻻ هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د ﻧﻣرﻧ ﻣ<br />
ﺻا ﻧﻧﺎﻗد<br />
ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﺗ ﺳو ﻧﻧﺎﻗ ﻳ د ﻧﻣرﻧ<br />
ﻣ<br />
اﺧ ﻳ ﻟ ﺻا ﻧﻧﺎﻗ د<br />
وا ﻣ د ﺧ ﺳو ﻟاﻳﻧ وا ﻧر ﻟ ﻧرﺎ د اﺧ ﺑ ﻟ وا ﻧﺎﺑ د او<br />
ﻧﻧﺎﻗ ﺎﺎﻧ ﺎﻳ ﻗﺎﺗا د هرﺎﻟ د د»<br />
. ﺑﺎﺗ<br />
د ﺗارﻣ وا ﻧﻣرﻧ ﻟاﻳﻧ<br />
سﺎﺳا نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ﻳﺎﺑ د ﺎﺣ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ تارﻣ ﻐه ،ﺷو ﻣ ﺗﺎﺣﻼﺻ<br />
. و ړو ﺗ د ﻳﺎﺑ ( و لوډ ه وا ﺷ ه)<br />
ﻧﺎﺑ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻟ وا ﻟو ﺑ وا<br />
1 Mahone, Paul, „Judicial Activism and Judicial Self-Restraint in the European Court of Human Rights: Two<br />
Sides of the Sae Coin“Human Rights Law Journal 57 (58), 1990.
ﺻا مﻼﻋا د<br />
ﻟرﺧ ﻣﻼﻋا ﺳر ﻳ د ﻧ هړا ر ﻟﻧﻼﻋا د ﺗ ﺧ ﺗ ﻣﺎﻋ ﺻا مﻼﻋا<br />
د<br />
ﻳﺎﺑ ، ﻓﺎﻧ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د ﻟ ﻣ نﻼﻋا ﻏد . ﺷ نﻼﻋا ﺗ ﻟ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ هﺳ<br />
. ﺷو<br />
ﺻا ﺎﺗﺧ د<br />
د وا ﻣ ﻣﻋ ﻧﻣ<br />
وﻣ<br />
د ،ﻧﻟود وﻏ ورﻧ ﻏ ﻧﻟود ﻟ ﺻا ﺎﺗﺧ د<br />
ارﺷ د ﺎورا د وا ﻣ ﻣﻋ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻧﻟود ﻳﺎﻳﻣا د ﻌﻳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻳا ﺳ وود<br />
ﻐه ﻳﺎﺑ نﻼﻋا ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د . رو ﺧ ﻟاو ﺷ د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ د ﺗ ﻣ ﻣﻋ<br />
وا ﻓﺎﻧ ﻐه ﺳ<br />
ﻣ ،ﺷ ر سﻻ ماﻗا د ﻟو ﻧﺎور ﻳﻻد<br />
ﻣ<br />
ﻟ سﺎﺳا نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د ﺑ وا د م ﻧﺣﻼﺻ وا دوﺣ ﻐه د ،هرﺎﻟ دﻣ<br />
. ﻣﻣ ترﺻ لزﺎﺗ ﻧﻣ<br />
ﺻا ﺎ د ﺧو د<br />
ﻳﺎﺑ ﺎﻟ ﻟ ﺧو د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻏ ﻧورﺎﻌﻣ ﻧودرﻻ ﻧﻧﺎﻗ د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د<br />
هرﺎﻟ د د . د ړو ﺗ د هدﻣ ﺎ ه اﻳ وا اﻳ تارﻣ ﻳﺎﺳا وا و دوﻣ<br />
ﻣ رﺎﺳ ﻧرو ټر ﻧﺎ ،ﺷو ﻧﺎ ﺳﺎﻣ ﺗارﻣ د ﺻا د د <br />
. ﻧو ماود تﺎﻳز دﻣ ړو ﺎﺗړا د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ه و دﺟﻣ ﺣاﺻ ﻳﺎﺑ نﻧﺎﻗ<br />
ﻳرد وه ﺗ رو ﺣﻼﺻ ﺗ ﻧﻧﺎرا ﻧورﺎ ﻧوړا ﻳﺎﺑ مﺎﺣا ﻧﻧﺎﻗ د هﺑﺳ<br />
. ﻣﻣو ترﺻ ﻧﺎﺑ ﻳﻻد هرﺎﻟ ماود د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د ﺷﺎﻣ<br />
ﺻا ښا ﻳﺎﺳا د<br />
ﺧو د ﻐه . و ﺣ وا رﺎﺟ ﻳﺎﺑ ﺷ ﺳ نﻼﻋا د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د ﺻﺧ ﺧ ﻐه د<br />
لاﻳﻧ د ﺻا ﻏد هرﺎﻟ د د . ﺷ لﻟ ﻧو ﻳﺎﺑ ﻣا ﻟ ﻳﻻد ﻟﺎﺧ ﺎﻳ ﻳا ا ، ﻏ د<br />
ﻳﻧاړو ټر زﺎﺳا ﻧﺎ ﻧﻣ<br />
وﻣ د ،ﺷ ړﺟ هﺳ ﻧﻣرﻧ ﻟ نﻧﺎﻗ<br />
ﻳﺎﺑ<br />
تارﻣ ﻏد . ﻏ نﻼﻋا د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د ﺷ نﺎﺑ ﻧﻌو ﻐه ﻳﺎﺑ نﻧﺎﻗ<br />
د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣﺎﻋ د وا ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ د ﻐه د وا ﺧ د ﻧﻻ ﺎر ﺗ نﻧﺎﻗ د»<br />
اﻳ<br />
« . ﻳﻟو<br />
رﺎ هرﺎﻟ<br />
ﺻا لدﺎﻌﺗ وا ﺳﺎﺗ د<br />
وا اﻳ ﻳﺎﺑ ﺎ هرﺎﻟ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د تارﻣ ﻐه ﻏ ﺻا لدﺎﻌﺗ وا ﺳﺎﺗ د<br />
، رﺎﺳ ﻧرو ټر ﻧﺎ ﻧﻣ<br />
وﻣ د . ﻟو نﺳ هﺳ دﺗ د د اﻳ<br />
سﻻ ﻳﺎﺑ تﺎﻣاﻗا ﺎﻀﻗ<br />
وا رادا ، ﻣﻏا ﻧﺣ ﺑ ړو لزﺎﺗ د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ <br />
هدﺎﻋا قﺣ ﺷ ﻧاوﺎﺗ ﺗ ﺷ لﻧو ﻧﻻ<br />
ﺻا ﻌﺗ – ﻧ د<br />
ﻟﺎﺣ وا لوډ ه لزﺎﺗ ﻧﺣ ﺑ د ﺧو ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﺷ نﻼﻋا ﻳ د<br />
هرﺎﻟ د د . رو ﻧ هزﺎﺟا ﺗ ﺗ ﺑ ﻗﻣ ﻟ ﺎﻳ وا ﻳد ،ﺑژ ،ﺟ ،ﻧر ،داﻧ د<br />
ﻧاﻗ رﺎﺳ ﻧرو ټر ﻧﺎ ﺷ ﺗ وا ﻳﻌﺗ ﺗ ﺳ ﺻا ﻏد <br />
.<br />
د ﻧ ﻊﺑﺎﺗ لزﺎﺗ وا ﻳدوﻣ لوډ ه د ﺻا ﻌﺗ<br />
ﻧ د نﺎﺑ هﺳ ﺣاﺻ ﻳﺎﺑ<br />
370
،Leandro<br />
Despouy ،زﺎﺳا ﻧﺎ د ﻧﻣ وﻣ د عﻣ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د وا ﻧﺣ ﺑ د : ﺳ<br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻏد ټر<br />
www.derechos.org/nizkor/excep/despouy97en.html<br />
ﺗﻻﺎﺣ د ﻟ فاﻋا د ﻧاﻗ ﺳﺎﺳا ﻣ ﻳډ وا نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ ﻣﺎﻋ ﻧ<br />
ﺑ ﺑ د وا هدﺎﻋا ﺗﺑ نﻧﺎﻗ وا ﻧ ﺗ ﻏ داز ﻧﻣ ﻳﺎ اورﺎ<br />
هړز ﺻا ﺑ ﻧﻧﺎﻗ د ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ د ﻗﺎﺗ ﻏد . و ﻣ ﺗﺑ ل ﻧﺣ<br />
1<br />
د د . « هد ﺳو اﻳ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د لﺎﻋا د ﺣ ﺑ ﻟ ﺗ د ﻌﺗ ﻧﺣ د»<br />
: د<br />
ﺣ ﻟ ﻧوژ د هرﺎﻟ د د ، لﻟ ﺧو ﺷ ﻟاﺳو د ﺑ هﻳ ﺧ<br />
ﻧﺑ د : ترﺎﻋ ﺑ ﺑ ﺎﻳ . لﻟ ﻳدوﻣ ﻧﺎﺑ ﺗار وا ﺗ ﺧ د ،ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ<br />
. ﻧ ﻧ ﻟو ﺑ ﻧﺗﺎﺳ ﻳﺎﺑ ﺣ ﻣ ﻧﺣﻼﺻ د ﻟﺎﺣ<br />
دﺎﺳا د ﻧﺣﻼﺻ د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﻧوداه ﻧوﻟ ﺳاﻳد ﻳاﺷ ﻐه<br />
ﺳ<br />
ﻧاﻗ ﺳﺎﺳا ﻣ ه و ﻣﻻ دﺎﺳا د ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ<br />
د ﺷ ا ﻳاﺷ ﻐه<br />
وﺳ د ﺎﻟ ﻳرﺎﺗ ﻟ . د ﺗﺎ ﺷ ﻳﻌﺗ ﻧ ﻧﻧوﺗ ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د ه وا<br />
د ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ د ﺳاﻳد ﻧرﻣ ﻳاﺷ ﺷ ﺗ ﻣار ﻣا ﻟ وﻧﺳ وﻟ<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ ﻧا هرﻻ دﺎﺳا<br />
371<br />
هﺟ<br />
ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ د ﻧﻣﺣ ﺧو ﻳډ ،ﺷ ﺗ ﻣار هﺟ ﻣﺗ ﻧﻟود وود د <br />
د هﺑﺳ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ ﺑ د نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ . د دږوا سﻻ ﺗ ﺧا رﺎ<br />
د اﺟ د وا رﻣ لﺎ<br />
١٩٠٧ د ګﺎﻬﻧد د ﺗ ﺻﺎﺧ وا لﺻا ﻧودرﻻ د نﻧﺎﻗ ﺑ<br />
2<br />
. د ړو ﺗ د ﺗﻻﺎﺣ ﻏد ﻟ لﺗ ﻳ ﻣﻟ وا ١٩٩<br />
ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ ﻟ ﺧو ﺟ ﻟاﻳﻧ هود د ﻣﺣ ﺗﻻﺎﻳا هﻣ د ﺎﻳﻣا د<br />
ﻧﺎﺑ داز ﺗار وا ﺗ د ﺗﻻﺎﻳا<br />
هﻣ ر ١٩ ﺗ ١٩١ ﻟ . هو هدﺎﺳا <br />
. هوﺎﻟو ﻳدوﻣ ﻧﺎﺑ ﻳداز ﻧﻣ ﻟډ ﻣﻗ د د وا لﻟو ﻧﻳدوﻣ ﺳ<br />
•<br />
هﺷ ﻟاﺳو ﻧر<br />
د . د ﺧا رﺎ ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ د ﺧو وﺷ ﻟاﺳو ﻧر د ا ﻧﻣﺣ<br />
داه د وا و ﺷ نﺎﻣزﺎﺳ هﺳ ﺗ ﻧ نﺎﻏﺎﻳ ﺧو وﺷ ﻟاﺳو ﻧر<br />
ﺎ ﻏد ټر ،Leandro<br />
Despouy ،زﺎﺳا ﻧﺎ د ﻧﻣ وﻣ د عﻣ ﻟﺎﺣ<br />
ﻧﺑ د وا ﻧﺣ ﺑ د -<br />
www.<br />
derechos.<br />
org/<br />
nizkor/<br />
excep/<br />
despouy97en.<br />
html : ﺷ ﻻﻧﻣ<br />
2<br />
ICRC, Customary International Humanitarian Law, Cambridge University Press, Cambridge, 2005.<br />
1
هود ﻳ رﻣ د لﺎ ١٩٩ د اﺟ د ﻧﻣرﻧ ﻐه ،ﻟو لو ﺧﺑ ﻳ<br />
. ړو ﺗ د ﺗﻻﺎﺣ د ،د جرد لﺗو<br />
ﻼﺟ ﺳورو هدﻣ ﻟ اﻳ اﺧ ﺧ د واﻟﻣ لﺎ ١٩٩٢ <br />
ﻧﺑ د ﻣا ﻟ ﻧ د نﺎ لاﺳو ﻳ د ﺳ ﻣﻧ Trans-Dniester ﻧﻏ<br />
. ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﺣﻼﺻ<br />
372<br />
•<br />
ښا ﺷ ﻟاﺳو د<br />
ﻧﺑ ﻟ ﻧ ﺷ ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧوﺧ هذ ﺎﻳ ﻋ ﻟ ﺷ ﻧر ﺎﻳ وا لاﻳﻧ د ﻧﻟود<br />
. وړا ﻣ ﺗ ﺧا رﺎ ﻧﺣﻼﺻ<br />
. ﻟ راﻗ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ لوډ ﻳ اﻳار ﺳﺄﺗ ﺧ د لﺎ ١٩٨ ﻳاﺳا<br />
ﺑﻋ د ﺗ ﺎﻣ ورﻧ د رو هزﺎﺟا ﺗ ﻣﺣ ﻳاﺳا ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻏد<br />
ﻣ د داه ﻟ رو ﺣﻼﺻ ﺗ ﻟود وا دوﻣ ﻧﺣ ﻧﻣ ﻋﺎﺗا<br />
د ﻣا ﻧﻬﺑ د هرﺎﻟ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳاد ﻏد د ﻣﺣ اﺳا<br />
. ﻧو ﻣ ﺗو د ﺧ<br />
ﻟ « تﻻﺎﺣ ﻳﺎﺳا»<br />
ﻏد فاﻋا وا ړوار ﻟد ﺎﺗړا ﻣا ﻧر د وا ﻧا<br />
ﻳاﺳا نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ﻳاﺳا د . ﻟ دﺟو ر ﺳوا ﺗ اﻳار لﺎ ١٩٨<br />
. و ﻧﺎﺑ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻏد لﺎ ه رو ﺣﻼﺻ ﺗ « »<br />
نﺎﻟرﺎ<br />
•<br />
ﺣ ﻳروﺗ<br />
ﻧﻣ ﺷ ﻳ ﺗ هرﻣ ﻧﻣﺣ ﻧا ﻳروﺗ ﺳورو ﻐه ﻟ وا ﺣ ﻳروﺗ<br />
. دوﻣ ،ﻧو ﻣ ﺣ ﺳاد د ﻧﺗار ا ﺧﻣ د داز<br />
اﻳار ﺧو ﻐه ﻟ وا ﻳﺗ تﺎﻣاﻗا ﻧﺑ<br />
لﺎ ٢٠٠١ نﺎﻟرﺎ ﺎﻧﺎﻳﺑ د<br />
ﺣ ﻳروﺗ ﻟ ﻲﻧ ١١ د ﺳ د لﺎ ٢٠٠١ د . د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ًﺎﺳر<br />
ورﻧ د وا ﻳﺗ نﻧﺎﻗ ﻣا وا ﻳاﺟ د ، مﻳروﺗ د نﺎﻟرﺎ ﺎﻧﺎﺗﺑ د ﺳورو<br />
. ﻧو عﺎﺗا ﻧﻬﺑ ﺗ رو ﺣﻼﺻ ﻳ ﺗ ﻣﺣ هﺑﺳ ﻧﺣﻼﺻ<br />
را ﺎﻧ ﻣ وا دﺎﻗا<br />
ﻳ وا نﻼﻋا تﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﺗ وړا ﺗ د اورﺎ ﻳراﺎﻧ ﻣ وا دﺎﻗا ﺟ<br />
. وو داز ﻣ ﺷ <br />
ﻧﺑ ﻣا ﻟ ﻧ د څﺗ دﺎﻗا رﺎﺳ ﺑ ﻳ د ﻳﺎﺟرا لﺎ ٢٠٠١ <br />
رو ﺣﻼﺻ صﺎﺧ ﺗ ﻣﺣ ﺳ ﻣﻟ نﺎﻣﻓ ﻧﺑ . نﻼﻋا ﻟﺎﺣ<br />
ﻣﺎﻋ ﺗ ﻗﻣ وا ﺳﺎﺑو ﺗ ﻧﺳ ﻧورﺎ وﺳ د ﻧا رﻧ وا ﻋ<br />
.<br />
ﻟو ﻳﺑ وﻧﻏ<br />
•<br />
•
373<br />
ﻳاﺷ رﻧ<br />
هدﺎﻋا<br />
د ﻧ د ﺗ وړا ﺗ د ﻧﻣﺣ د ﻳاﺷ ﺷ ړﺟ سﻻ نﺎﻧا د رﻧ ﺷ ﻳ<br />
ﻟډ ﺳﺎﺳ ﻳ د ،رﺎﻧارو ﻟ د ترﺎﻋ ﻏد . ر سﻻ ﻧﺎﺑ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ هرﺎﻟ ﻟ<br />
. ﻧﻓﺎﺧا ﺳﺎﺳ وا راﺎﻧ ﻣﻗ ،راﺎﻧ ﻧر ﻣﻋ ،ﺎﺗد ﻟﺎﺣا اﻟ<br />
ﻟﺎﺣ ﻧﺑ لﺎ ١٩٧٠ هرﻣ ﻣﺣ ادﺎﻧﺎ د ﻧﻓﺎﺧا ﺳﺎﺳ ﺷ ﻳ<br />
د ﻟډ اﻓا ﻣﻧ ﻧوﺑ داز ﺑ د ﺑا لﺎ ١٩٧٠ د . <br />
ر سﻻ<br />
وا لﺗو James Cross ،تﺎﻣﻳد ﻧﺎﻳﺑ ﻳوا Pierre Laporte،ﻳزو<br />
ﻳ ﺑ<br />
د ﻣﻼﻋا د ﻏ ﻼﺟ د ﺗ ﻣﺎﻋ وا ﻟ ﺷﺧ د ﻧﺎﻳﺑ ﺷ تﺎﻳز ﻳ د ﻳ لﺑ<br />
. هو ﻏﻟړو ﻣ ﻟ<br />
ﺗﺎﻣاﻗا د ﺟ د وا نﻼﻋا ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻣﺣ ادﺎﻧﺎ د ﺳورو رو رد ﻧﻓﺎﺧا د<br />
ﺗ لرو ﻧﺣﻼﺻ رﺎﺳ ﺑ ﻳ ﺗ ځ وا ﻟ وا ﻌﺗ ﻳ داز ﻧﻣ ، ﻓﺎﻧ نﻧﺎﻗ<br />
ﺷ ﻳ وا ﻟﻧو ﻊﻣ ﻧﺳ لﺎﻳﻧﻣ د ځ . ر سﻻ ﻟﻧ وا ﺗﺎﺗ <br />
James Cross د وا ﻟﻧ ﻟ ﺷ ﻳروﺗ ﻳ د . لﺷ لﻧو ﺗ ﺣ ﻟ ﻣ د نﺎ<br />
ﻧﺑ لﺑ ﻟ ﻧﺎ د ﺗ د ﻧ فﺎﺧا ﺗﺎ د ﺗ ﺎﺑ وا ﺳورو ﻟ ﺷﺧ ﻟ<br />
. ﺷ ا ﻟ ﺗﺑ ﻟﺎﺣ<br />
1<br />
ﻟ ﻟ ﻧ ﺗ<br />
ﻳ : ﺗﺣﻼﺻ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د نﻧﺎﻗ ﻣ <br />
وا او هرﺎﻟ ﺧارﺎ د ﻧﺣﻼﺻ د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﻧاﻗ ﺳﺎﺳا وﻳډ <br />
ﻏد ﻟ هدﻣ ﻐه ﻣ ﻟ مﺎﺣا ﻧﻧﺎﻗ ﻏد د لﺎﺣ ﺳاد . ﻟ دﺟو مﺎﺣا<br />
د او ﺗاﻳد<br />
د ﺧ ،ﺷ ا هدوﻣ ًﺎاو ﺧا لﺎ ﺗ ﻧﺣﻼﺻ<br />
ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﻧوداه ودوﻣ ﺷ ﻳ ه . ﺷ د ﻧ نودﺎﻳ ل هدﺎﻋا ﺗﺑ<br />
ﻧﺑ ﻣ ورﻧ ﻟ مﺎﺣا ﺧ ،ﺷ رو د ﻧ ﺎ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا هرﺎﻟ<br />
. ﺧا رﺎ ﺗ ﺗﻻﺎﺣ<br />
ترﻗ د ﺗ ﻗ اﺟا ﺧا نﻳﺳ وا ورﺎﻧ ،رﺎﻧد . ﺎﻟاﺳ<br />
ﺗ ﺑ د<br />
ناﺗ ﻟ ﻧﻏ د هرﺎﻟ دﻣ دږوا ﻳ د ا ﻧو نﺎﻟرﺎ ،د دﺟﻣ لﺎﻧا<br />
ﻟ يﻧﻏ د نﺎﻟرﺎ ﻳاﺷ ﺗرو ﺗ ﺗﻻﺎﺣ ﺳاد ﺎﻳ ﺟ د ، نﻳﺳ . ﻟو<br />
وا . ﺧا هړﺎﻏ ﺣﻼﺻ « تﺄه ﺟ د»<br />
١ ﻳ ﺎ ﻐه د ،ﻟ ﻧو ناﺗ<br />
ﺗ ﺧا هړﺎﻏ ﺣﻼﺻ ﺑ هﻗ اﺟا ﻟود د ،و هﻧﻏ ﻧاﺗ ﻧو ه تﺄه ﻏد<br />
ﻧﺑ د ﺗ ﻣﺣ ﻟارﻓ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا د . هدﺎﻋا ﺗﺑ نﻧﺎﻗ وا ﻧ<br />
ﻟﺎﺣ صﺎﺧ ﻳډ ﻳ ﺎ د د . رو ﻧ ﺣﻼﺻ ﻧﻧﺎﻗ صﺎﺧ ﺧو ﺗﻻﺎﺣ<br />
ﺧو ډو ﻧر د ودرا ﻟارﻓ ﻟ رو ﺣﻼﺻ ﺗ ر رﻬﺟ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا<br />
د ن ﻳ ﺎورا د هرﺎﻟ ﺳاﻳد د وﺳ هﻟ ﻏد ه ﻧﺣﻼﺻ د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د ﻧاﻗ ﻣ ﻧوداه ﻣ د -<br />
سﺎﺳا ټر د لﺎ ١٩٩ د د دوﻣ ر ﺗﺎﺗ<br />
ﻐه ﺑ ﻧوداه د . (Venice Commission) هد هړﻻو سﺎﺳا ﺗﺎﺗ<br />
. د ﺷ هﺳﺗ ه ﻧﺣﻼﺻ د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﻐهد<br />
Source: Venice Commission, Emergency Powers, CDL.STD,1995, available online at<br />
http://www.vince.coe.int/docs/1995/CDL-STD(1995)012-e-asp<br />
•<br />
1
رو ﻧ ترﻗ اﺟا ﺗ ﻐه تارﻣ ﻏد ﺧ . ﺧاو رﺎ هرﺎﻟ ﻟ هدﺎﻋا نﻧﺎﻗ وا ﻧ د <br />
. وو ﻧﺣﻼﺻ وا ﻧد وواﻗ ورﻧ د ﻣﺣ د <br />
اﺟا د نﻼﻋا ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﺎﻳ ﻳﺎﺳا د ﺗ رﻣ ﻣﻋ ﻳ د ﻟ ﺗاﻳد <br />
وا ﻳﺗ ﻐه ﺗ ﻧاړو ﺗ ﻣ ﺎﺑ ﺳورو وا د ﺟ ﻟ ﻧﺣﻼﺻ د ﻗ<br />
ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﺷ ﻻ ناﻳزو ﺑﺎ ﻟارﻓ د وا ﻋارﺻ<br />
ادﺎﻧﺎ . رﻣ<br />
ﻧﺑ د هﻗ اﺟا ﺎﻳﺗﻻ . ﺷ رﻣ اﻟ نﺎﻟرﺎ د ﻳﺎﺑ ﻳﺎﺑ هرﺎﻟ وﻳﻓﺎﻧ د ﺧ ،و نﻼﻋا<br />
ﺑ ﻐه ، ﻧ ﻳﺗ هدﻣ ﻧﻋﺎﺳ ٨ د ﻐه نﺎﻟرﺎ ﺧ ﻟ ﺣﻼﺻ ﻟﺎﺣ<br />
ﻧﺑ د ﻧﺳ ﺗاﻳد ورﻧ لﺷ نﺎﺳﻏﻗ وا ه د . ﻧﻼﻋا هرﺎﻋا<br />
ﻧاﻗ ﺳﺎﺳا ﻧوداه ورﻧ وﻳډ د . لﺷ ﺟ ﻟ ﻧﺣﻼﺻ د نﺎﻟرﺎ د نﻼﻋا ﻟﺎﺣ<br />
. وﻳﺗ ﻐه ترﺻ ﺎﺗړا د وا ودوﻣ هدﺎﺳا ﺣﻼﺻ ﻧﺑ د ﺎﻟ ﻟ ﺧو د<br />
ﺎﻳﺗﻻ وا ﺷﺎﻣ رد ﻓ ،٠<br />
ﺗ ٣٠ د ﺳور رو ١ ﺧو ﻏد لﺎﺗ<br />
. د ﺷ ﺎ ﺷﺎﻣ ﺷ<br />
مرﻧ ﻏد ﺧ . ﻟ دﺟو نﻧﺎﻗ ﻧﺑ لوډ ﻳ اﻳ ﺎاﺳ وا سﻗ ﻟ ﻧوداه ورﻧ <br />
ﻧﺑ ﻣ د ﺑﺎﻣ ﺗﻻﺎﺣ<br />
ﻳﺎﺳا ﻣ د د ﻐﻧ ﻧاﻗ ﻣ وا <br />
رادﺧ د»<br />
ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ ﺎﻧﺎﺳا . د ﺷ لﻧ مﺎ هرﺎﻟ ﻧﺣﻼﺻ<br />
د نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ه . د ﻣﺎﺷ ه « ﻟﺎﺣ ﺻﺎﻣ » د وا « ﻟﺎﺣ ﻧﺑ»<br />
،«<br />
ﻟﺎﺣ<br />
ور د ﺗ . <br />
هرﺎﺷا ﺗ « ﻟﺎﺣ ﺧ ﻣﺎﻋ»<br />
د وا « ﻟﺎﺣ ﻧﺑ»<br />
،«<br />
ﻟﺎﺣ ﺻﺎﻣ»<br />
رﺎﺳ د ،ﻟﺎﺣ ﻣ ﻌ د ،ﻟﺎﺣ ﺟ د : د ﺷ ﺧا مﻧ « ﺗارﻣ ﻧﺑ»<br />
ﻣ<br />
ل ﺑﺎﻣ هﺳ ﻧﻋ ﻧﻟﺎ روز ﻐه»<br />
ﻟﺎﺣ لوډ ﺑ ﻳ ، دﺎﻗا ﺟ ﺎﻳ ﻟﺎﺣ ﻏورﺎﻧ<br />
د « د ﻟﺎﺣ ﺻﺎﻣ»<br />
د ﺳورو وا « د لوډو ﻧ ﺗاﻳد داز د ﻳ فه د<br />
وﻳډ . د ﺷ ﻧوﻟﺧ تﺎﻳز ﻳډ ه « ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ » ﻳﺎﺗړا د نﻧﺎﻗ اد<br />
ﺧاﻳ ﺗﻻﺎﺣ ﻳﺎﺳا وود د اﻳ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ﻟوا ﺳور ،لﺎﺗ ﻟ ﻧوداه ورﻧ<br />
ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د ﻧﻟود ﻏد ﻟ . ﻟﺎﺣ ﺻﺎﻣ د وا او ﻧﺑ : ﻟ مﺎﺣا ﻟﺎﺣ هﻳ<br />
. ﻟ دﺟو ﻧوﻣا ﻧﻧﺎﻗ هرﺎﻟ ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﺑ ﻣ د ﻧﻟوډ ﻣ<br />
د . هد ﺗ ر ﻧﻳدوﻣ ﺳ د هدﺎﺳا ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ د ټﺎ ﻧاﻗ ﺳﺎﺳا وﻳډ د<br />
ﻳﺷ ﻳﺗ هرﺎ اﻳ ﻳدوﻣ<br />
ﻧﺎﺑ ﻳداز ﻧﻣ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ﺎﻧﺎﻣور ﺗ ﺑ<br />
ﻣﻻ ﻳدوﻣ د دازا ﻧﻣ د هﺳ ﻌو ﻐه ﻳﺎﺑ وﻣه ﺧ ﺷ ﻻ ﻊو ﻳاﺷ<br />
. ﻟو ﺳﺎﺗ <br />
نﺎﺑ هﺳ ﺎﻟا و وﺎﻧرد هرﺎﻟ ﻓاﻣ ﻟاﻳﻧ د ﻧاﻗ ﺳﺎﺳا ﻧوداه ﺷ ﻳ د<br />
تﺎﻣﻗا هرﺎﻟ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د»<br />
د ﻏار نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ﺎﻳﺗﻻ<br />
د ﺗ ﺑ د . د ﺷ<br />
ﺎﻳﺗﻻ هﺳ ﺛو ﻟ ﻧﺣ ﻟاﻳﻧ د ﺣﺎﺳ ﻧﺣ ﺑ د وا هﺳ ﻓاﻣ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻳﺎﺑ<br />
ﺑ د نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ﺗ د . ﻟو ړﺟ ،د ﻟﺗ ر دﺎﻣ ( ١)<br />
ﺎﻳ د ﻟ سﻻ<br />
1<br />
. هد راﺗ هدﺎﻣ ١ رﻣ ﻳﺎورا<br />
د هرﺎﻟ ﻧﺣ<br />
ټﺎ ٢ – ١<br />
ﻣﺣ ﺎﻳ Martial Law<br />
ﺧ ﻣﺣ ﺳ ﺎﻳ هروﺎﺧ ﺎ د ﻐه ﻣﺣ ﺎﻳ Martial Law<br />
1<br />
http://<br />
www.<br />
venice.<br />
coe.<br />
int/<br />
docs/<br />
1995/<br />
CDL-STD(<br />
1995)<br />
012-2-asp<br />
: ن ﻳﺎورا هرﺎﻟ ﺳاﻳد د رﻻ ﻟ نﻧﺎﻗ د -<br />
374
د وا ودوﻣ داز وا قﺣ ﻧﻣ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﻣﺣ . رﺎﺟ ﻧاﻗ<br />
ﻣ داه د د ﺗ ﺳ ﺧ . ﺧا ﻟ ﻧﺣﻼﺻ د اورﺎ د ﻣﺣ<br />
ﻣ ﻳﺎﻀﻗ د وا او ﻳ ﺎ ،ﺳر ﺗ ﺎ ﺗ هﺑ<br />
او<br />
ﻧ ﻧﺎور وا او ﺧو ﻳډ او ﺎﻳ ﻣﺣ . ﻣ ﻣ ﺎ<br />
. ﻧ ﺷ ماود ،ﻟ ﻣﻻ او لوډ ﻏد د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د ﻟاﻧ ﻐه د ،و<br />
ﺣ ﺑ ،و<br />
ﻧ ﻧﻻ لوﺗ رادا ﻣ د د لﻌﻣ ﻟ ځ ﻣﺣ <br />
،ﺟ د ا ﻣﺣ . ﻧ ﺎ ﻣﺣ ﻣ د ورﺎ رادا ﻟود د ﻐه <br />
ﺳ ﻳډ لﺎﻧﻳﺗ ﺎﻟ ﻳرﺎﺗ ﻟ . ﺗ ﻣار ﺧو<br />
راﺎﻧ ﻣ وا لﺎﻐﺷا<br />
ﺗ ﻣ د هﺑﺳ وا هد ﻣﺎﺷ ه اﺳ ګﻣ د ﺟ ﻐه د ،ﺎ واﺳ<br />
. ودوﻣ قﺣ ﺑﺑ<br />
375<br />
تﻻﺎﺣ ﻧﺑ وا ﻧﻣرﻧ ﻧﻧﺎﻗ لاﻳﻧ<br />
د تﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻣﺎﻋ»<br />
،ﻣ لزﺎﺗ ﻟﺎﺣا ﻳداز ﻧﻣ ﻟ ه نﻧﺎﻗ ﻣﺎﻋ لاﻳﻧ<br />
ﻧﺣ ړو لزﺎﺗ ﻧ د وا ﻟ ﻧﻳدوﻣ ﺧ ،«<br />
. و ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ﻧوژ ﻟو<br />
ﻧﺣ ﺳﺎﺳ وا ﻧﻣ د ﺳ<br />
ﻟاﻳﻧ هدﺎﺳا ترﻗ ﻧﺑ د . ﻧاړو ﺳﻬﻓ<br />
(ECHR) رﻣ ﻧﺣ ﺑ د ﺎورا د ه ﻧﺣ ﺑ د ﺎورا ،(ICCPR)<br />
. د ﺷ ﺗ رﻣ ﻳﺎﻳﻣا ه ﻧﺣ ﺑ د ﻧوداه ﻳﺎﻳﻣا<br />
(ICCPR) رﻣ لاﻳﻧ ﻧﺣ ﺳﺎﺳ وا ﻣ د<br />
د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻣ رو هزﺎﺟا ﺗ ﻧﻟود وﻏ رﻣ لاﻳﻧ ﻧﺣ ﺳﺎﺳا وا ﻣ د<br />
ه هﺎﺑ لﺻا ﻧﻧﺎﻗ ﺧ . و لزﺎﺗ ﻧﻣ ﺧ ترﺻ ﺎﺗړا<br />
ﺎ دوﺣ ﻬﻣ ﺗ ﻟ ﻧﻣ ﻐه ،د ﻧ ړو لزﺎﺗ د ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د هﺳ ترﺻ<br />
. و ﻋ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ ﺗ<br />
ﻏ ووﺎﺗړا<br />
د ﻌو د ًاﻳﺷ»<br />
ﻟرو هزﺎﺟا ﻐه ﺗ ﺗ ﺗﺎﻣاﻗا ﻧﺑ ،ﻣﻟ<br />
ﻐه ﻟ ًﺎﻣ ﻳﺎﺑ ﻌو ﻳﺎﻓاﻐﺟ وا ماود ،دﺗ<br />
ﻟودوﻣ د ﻧﺣ د ،ترﺎﻋ ﺑ « . <br />
. د ﻣﺎﻣ هﺳرو ﻟو ﻟو واﺗ هﺳ ﻧا<br />
ﺑﺎﺗ هﺳ ﻧﻣ ورﻧ ﻟ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ ﺗ ﻳﺎﺑ لزﺎﺗ ﻗﺣد ﻧﺧو ﻧﺑ ،هود<br />
1<br />
. ﺷ لا ﻧاو هرﻻ هرﺎﻟ ﺟﺗ د ﻟوﺑر د ﻳﺎ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ اد ﻬﻣ ﻟ ﺗ . ﻟو<br />
،داﻧ د ﻧاړو ﻣ د ﻳﺎ ﻣﻣ ترﺻ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ لزﺎﺗ ﻧﺣ ﻟ ،ﻳرد<br />
ﺳ . ﻧو ﺳ و ر سﻻ د ﻟﺎ<br />
ﺗ ﺑ ﺻا ﻟ ﺎﻳ ﻳد وا ﺑژ ،ﻧر<br />
ﻧﺣ ﺑ ﺷ ﻳ هد ﻧﺎور ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻣ وﻣ د د هﺑ<br />
ﺑ ﻳداز ﺧ ﻟ ﺗ ﻧﺣ ﺑ ﻧﺎ ﻐه ﻟ د . د ﺗﺎ ﻧﺧ ﺗﻻﺎﺣ ﻳﺎﺳا<br />
،ﻣ ،ﺟ د ؛ﻊﻣ<br />
ﻟ ﺑ ﻧﻧﺎﻗﻏ وا<br />
ﻟﻧ ﻏﻳ د ؛ﺷو ﻳﺎﺑ وﺎﻧرد ،د ﺷ ﺧﺑ<br />
.<br />
هدﺎﻣ ٢ / ٢<br />
، رﻣ اﺳ ﺎﻳ وا وﺎﺳ ، ﻧﺎﻧا ﻏ ،ﺣﺑ رﻧ وا ﻟوﺑر د<br />
1<br />
-
ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د ﺗ ﻧﻧﺎ ﻧﻧﺎﻗ وا ؛ﻊﻣ ﺎو وا ﺗﺎﻐﺗ د هرﺎﻟ ﻣﻗ ﺎﻳ داﻧ<br />
رﺎ <br />
ﻧﺣ ﺑ د . ﺷ ﺗﺎﺳو ﻧﺧ باﺧ وا بﺗﺑ نﺎرا ﻳﺎﻀﻗ د ﻌﺗ<br />
1<br />
ﺷ ﺧ اد اد . ﻟو ﺑ ﻗﻣ ﻳﺎﺑ لو ﺎﻳ ﻌﺗ ﻳدز وا ﻧﺣ ﻧﻣ د د<br />
ﻧﺎﺑ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻧﻧﺎﻗ هﺳ وﻳﺗ ﺧو د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻧﻧﺎﻗ ﻳ ﺳ ﻣﻟ د<br />
. ﺷ لﺑ<br />
. ﺷ<br />
رو ﺧ ﺗ ﻧوداه ﻏ ﻳﺎﺑ لودوﻣ ﻧﺣ د ﺧو ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ، ﺎ وا<br />
2<br />
. ﺷ ا ﻧﺎور ﺻﺧ وا ﻳدوﻣ د ﻧﺣ د ﺎﻳ لزﺎﺗ د ﻳﺎﺑ ﺎﺗﺧ<br />
<br />
ټﺎ ٣ – ١<br />
ﻧ د ﺎﻳ ړو لزﺎﺗ ﻧ د (ICCPR) رﻣ لاﻳﻧ ه ﻧﺣ ﺳﺎﺳ وا ﻧﻣ د<br />
ﻧﺣ ړو ﻟودوﻣ<br />
ه ﺗﺎﻋاﻣ ﻐه د ﺷ ﻧاړو ﺳﻬﻓ ﻳ ﻧﺣ ﻐه د هدﺎﻣ ( ٢)<br />
ICCPR د<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ ﻐه ﺗ هﻟ . ﺷ هد ﻧ هزﺎﺟا ﺗ ﻳدوﻣ وا لزﺎﺗ لوډ<br />
ﻗ ه . د ﺗﺎ ﻧﺧ نﻧﺎﻗ ﺣ ﻏد . ﻟ ﺣ ﻧوژ ﻌ د نﺎﻧا ه : هدﺎﻣ <br />
. ﺧﺑ ﺑ ﻧ ﺣ ﺧ ﻟ ﺗ<br />
ﻧوا ﺳ ه ﻧ ، ﻧﺎﻧاﻏ<br />
هﺳرو ه ﻧ وا لوﺑر ﻧ ه : هدﺎﻣ ٧<br />
ﺑﺗ ﻋ ﺎﻳ ﺗ فﻼﺧ ﺧ ﺧ د ه ﺗ ﺻﺎﺧ . ﻳو اﺳ ﺗ ﻧﻧﺎﻗﻏ<br />
. لﻧ ﻧ ﻧﻻ<br />
ﻧﺷ ﻟ ﺧ ادﺳ ﻧﺎﻳﻣ<br />
د ﺎﻳ بﻳﻣ ؛ لﻧ ﻧ بﻳﻣ ه :( ١)<br />
هدﺎﻣ ٨<br />
. لرﺎ ﻧ ﺗ ﻣﺧ ﻳ روز ه<br />
( ٢)<br />
. د ﻊﻣ هﺳ<br />
. ﺑ ﻧ ﻣا ﻟ ﻟ هﺳﺗ ﻧ د ﻣ دادراﻗ ﻳ د اﻳ ه : هدﺎﻣ ١١<br />
نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ ﺎﻳ ﻣ<br />
ﻣا ﻟ ﺎﺗﻧ ﺎﻳ وا ﻟ هﺳﺗ د ﻧوﻏﺳ ﻳ د ه : هدﺎﻣ ١<br />
. ﻧ مﻣ ،ؤ ﻧ مﺟ ﻳﺎﺟ ﺧو ﺧ <br />
. لﻧ ﺗ ﺷ ﻳ د ﻧاړو نﻧﺎﻗ د ه ه : هدﺎﻣ ١<br />
. ﻟ داز ﻳد د وا ناﺟو ،نﺎﺑ د ه:<br />
هدﺎﻣ ١٧<br />
وا ﻌﻗ مرﻧ د نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د ( بﻳﻣ ،لوﺑر ،ﻧوژ)<br />
ﻳ رد ودﺎﻣ ٧ ﻏد د هﻟﺗ ﻟ<br />
ﻟودوﻣ د ﻐه د اﻳ ﻧ ﻧﻟود<br />
ﻏ ICCPR د اد ﻌﻣ ، دﺎﻣ ﻧﻳ<br />
. ﻟ ﻣ ﺗ د ﻐه د ﺗﻻﺎﺣ ﻟ ﺑ ،ﻟ ﻧ ﺣﻼﺻ<br />
: ﺳ<br />
Richards, David L. and K. Chad Clay, Government Respect for Non-derogable Human<br />
Rights During Declared States of Emergency,1996-2004, paper prepared fort he 2008 Annual<br />
Meeting of the International Studies Association, 26-30 March 2008, San Frencisco, p.6.<br />
1 - GAOR, A/39/40 Report HCR, p.84 para.270<br />
2 UN Human Rights Committee, General Comments 29 (States of Emergency)<br />
376
(ECHR) رﻣ ﻳﺎورا ه ﻧﺣ ﺑ د<br />
د ﻧﺣ ﺑ وﺑ د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ (ECHR) رﻣ ﻳﺎورا ه ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﺗ ﻟود وﻏ هدﺎﻣ ١ رﻣ ﻏد د . د ﻧاړو ﻧﻧﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻓﺎا هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
رﻣ د ، ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧ ﻟ ﻧوژ ﻟو د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻣﺎﻋ ورﻧ ﺎﻳ ﺟ د اﻳ<br />
ﺑ د ﻌﻣ ﻣﻋ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻣﺎﻋﻳ د . رو هزﺎﺟا لزﺎﺗ د ﻣژ ﺧ ﻧاړو<br />
<br />
ﺷ ﻳﻌﺗ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﺎﻳ ﻳ د ﺎﻳ ﺎﺎﻧ ،ﻳﺎﺳا ﻳ»<br />
د اﻟ<br />
ﻣ ﻳﺎورا<br />
د ﻧﺣ<br />
1<br />
ﺎﻳ »<br />
رﺎ ن ﻳﺎورا . « ﺷ ﻣﻏا ﺗ ﺧﺑ هﻳ ﺎﻳ ﻟو ﺎﻳ ﺧ ل<br />
ﻣﺎﻋ د وا ﺎﻏور ،ﻧﻣ ﻣﺎﻋ د اﻟ رﻣ د ﺎﻳ و ﻳﺎﺳا ﻳﺎﺑ ﺗﺎﻣاﻗا وړﻣﻧ ﺧ<br />
2<br />
ﺧ سﺎﺳا ECHR د ﻟود ﻳ . « و ﺷ رو هزﺎﺟا ﺎﺧ ﺎﺗرو د ﻧ<br />
ﺧو ﻳﺎﺑ ﺎﺗﺧ هﻳ لوډ ﻏد وا رو ﺧ ﺗ ارﺷ ﻳﺎورا ﻳﺎﺑ ﺗ ﻣار لزﺎﺗ ﻣژ<br />
<br />
رو ﻧ هرﺎﺟا ﺗ ﻧﻟود وﻏ هﺳ ترﺻ ه هدﺎﻣ ١ ECHR د . ﺷ ا ﻧ ﺧو<br />
ﻧوﺑر د ،ﻧﺎ ﺣ د ﻟ ﻧوژ د ﺗ ﻋﺎﺗا ﻟ : و لزﺎﺗ ﻧﻣ وﺑ ﺧ ﻟ<br />
. داز ﻳد وا ناﺟو ،نﺎﺑ د وا داز بﻳﻣ ﻟ ،ﻊﻣ<br />
(ACHR) رﻣ ﻳﺎﻳﻣا ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻟ ﺗ هړا لزﺎﺗ د ﻧﺣ د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ (ACHR) رﻣ ﻳﺎﻳﻣا ﻧﺣ ﺑ د<br />
د ﻧﺣ ﺑ د وا رﻣ لاﻳﻧ د ه ﻧﺣ ﺳﺎﺳ وا ﻧﻣ د . هد ﺳو ﻧﻧﺎﻗ ﺧړا ه ﻳ<br />
ﺗﻻﺎﺣ ﻳﺎﺳا ﺎﻳ ﻧﺑ هدﺎﻣ ٢٧ رﻣ ﻳﺎﻳﻣا د هﺑ ﺳ ﻟدﻟرد د ﻧﻧﺎ د رﻣ ﻳﺎورا<br />
د هدﺎﻣ ١٩ ﻐه ﺧا ه هرﻧ<br />
ﻟ ﻧﺎ لوډ ﻏد د لزﺎﺗ د ﻧﺣ ﻟ <br />
ﺎﻀﻗ وا ﺣ ﺧا ﺧﺑ د ﻣﺣ هدﺎﻣ ٢٣ ،ﺗﺎﺳ ﻧر د هدﺎﻣ ١٧ ،ﻧﺣ ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ<br />
ﺑ د د هﺑﺳ . د ﻣﺎﺷ ، ﻧﺎ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ وړﻣﻧ د ﻧﻧﺎ<br />
: و ﻧ ﺗرﻣ ﻳ ﻧﻻ<br />
ﻣﺎﻧ ﺗ OC-8/87 ﻣ ﻧﺣ ﺑ ﻳﺎﻳﻣﻻا<br />
ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ ﺧو ﺎﺗړا د ﺷ رو ﺣﻼﺻ ﺗ ﻟود ﻳ لﺎﺣ ﺳاد<br />
او ﻳﻌﺗ ﺎﺣ نﻧﺎﻗ د ﻟ ﻧ ﺣ اد ه ﺧ ،وو ﺗ ﻗﻣ داز ﻧﻣ<br />
ﻟ ﻧ ﻐه د ،ﺻا ﻧﻧﺎﻗ د ﻟ ﺣﻼﺻ د ترﻗ نﺎ ﻐه ﻧ وا<br />
3<br />
. رﻏو مﺎ ﻟ ،ﻟ ﻣ ﻣژ د ﻧﺧو<br />
ﻐه ﻟ ﻟود دوﻣ ﻧﺣﻼﺻ ﻐه ﺗ د دﺟﻣ ﻧﻧﺎ لاﻳﻧ ﺷ ﻳ اد هﻟ<br />
ﻧ هﺳ ﺗ ه<br />
ﻧﻣ وا ﻧﻟوﻣ ﺧ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ړاﻏ هﺳ دﺎﺳا <br />
د ړﺟ ﺳوا نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د اد ﻬﻣ ﻟ ﺗ . هﺳ ﺗ ﻧﻟﺎﺣ دﺎﻋ <br />
ﻟ»<br />
د وا ل رو ﺻا د هو سﻻ ﻧ د حﻼﺻا ورﺎ ﻧر ﻧوداه ورﻧ<br />
ﻧﻣ ﺳ ﺎﺗړوﺎ<br />
د ﻧ ﻳ ﻐه د ﻧﻣ ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻻ ﻣﺎﻧ ﺗ « داز هرﺎﻟ<br />
هود ل ﻧﻣرﻧ ﻧورﻣ وا ﻧﻧوﺗ د ﻧﺣ ﺑ د . ﺷ ﻻﺑﻟ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ ﻟ<br />
ﻧوﻏﺳ ﻐه ﻟ رﻧ وا ﻣ ﻟ ﻋ ﺳ هﺳ ﻓاﻣ ﻟ : ﻟ ﺻﺧ ﻧ<br />
د هﺳ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ ﻟ ﺷ ﻻ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧ . ل ضاﻋا ،<br />
1 European Court of Human Rights, Lawless v. Ireland, 3 Eur. Ct.H.R. (Ser.A) at 56 (1960).<br />
2 Svensson-McCarthy Anna-Lena, The International Law of Human Rights and States of Exception: With<br />
Special Refrence to the Travaux Préparatoires and Case-Law of the International Monitoring Bodies, Springer,<br />
London, 1998, p.464.<br />
3 Report by UN Special Rapporteur, Mr. Leandro Despouy, on the question of Human Rights and States of<br />
Emergency, §48; available at www.derechose.org/nizkor/excep/despouy97en.html<br />
377
ﺗﺎﻣﻌﻣ د ه ﻧﻣ د ﻟود د نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ ،ه هرﺎﻟ ﻟ ﻋ ﺳ د ﻧﻟود<br />
ﺑ د هﺳ ﻟرو ټر د ﻧو وړوﺎﻧ<br />
ورﻧ وا ﻧوﻏﺳ ﺑ د ﺗ ﻧﻟود ورﻧ وا ﻟوﺧ<br />
. ﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ ﻳ ﻣ ﻳﺗ د ﻧﺣ<br />
ټﺎ – ١<br />
ﻧورﺎﻌﻣ ﻗا ﺣ ﻳرﺎ د ه ﻧﻣرﻧ د ﻧﺣ ﺑ د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ <br />
ﻳ ﻟ ﻧﻣ د ﻣا ﻟ ﺣﺎو ﻧ د ه ﻧﻣرﻧ د ﻧﺣ ﺑ د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ <br />
ﺣﻼﺻ ﻳ هرﺎﻟ ﻟﺗﺎﻋاﻣ د ﻧورﺎﻌﻣ ﻗا ﺣ د ه ﻧﻣرﻧ ﺳاد د ﻧ ﺧ نﺎﻣزﺎﺳ<br />
عﻣ ﻏد <br />
ﻋﻓ ﺻﺎﺧ ﻳ ﻧا د نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د . هرو هدو ﺗ ﻧورﻻ ﻧوﻟ<br />
ﻧورﻻ<br />
ﻏد د اﻟ<br />
ﺑ د هرﺎﻟ ﺗ<br />
د نﻧﺎﻗ د ﻧﺣ ﺑ د . ه ﻌﻟﺎﻣ ﻟﺎ<br />
ﻧ<br />
ﻣﻟ ﺗ ﺳ<br />
د ٢ ﻟ ا د لﺎ ١٩٨ د ر ﻐه ﺗ ﻧو ﺧو رﻧ ﻟﺎ هود<br />
ﻳ هﺳ قﺎﺗا ار د وا لﺷ ﻳاد ﻧﻧا ١ ﻧا د نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د ﻳرﺎ ر<br />
. ل ﻳﺗ ﻧورﺎﻌﻣ ﻗا ﺣ ﻏد<br />
ﻧﺎﺑ رادا وا ﻣﻼﻋا ښا ﺗ ﻧوژ ﻟو ﻳ د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﻧروﺎﻌﻣ ﻗا ﺣ ﻏد<br />
. ﻳﺗ ل دوﻣ ﻧ ﻳداز<br />
وا ﻧﺣ د د ﺷ ﺻﻼﺧ ودﺎﻣ ١ وا ﻟ او<br />
لﺻا ﻣﻋ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د ﺻﺎﺷا داﻧا د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻧورﺎﻌﻣ ﻏد ﺗ ﺻﺎﺧ <br />
. ﻧﺎﺑ ﺗ ه<br />
ﻧورﺎﻌﻣ ﻗا ﺣ ﻳرﺎ د ه ﻧﻣرﻧ د ﻧﺣ ﺑ د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ <br />
لﺻا ﻣﻋ : ﺗﺎﺳ ﺻﺎﺷا داﻧا د وا ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ : ﺧﺑ<br />
378<br />
– ب<br />
ﻟ ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﺳاد ﺷ ﻻ ﻟود ﻧوړا ﺧو ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻣﺎﻋ - ١<br />
د داز وا ﻧﺣ ﺑ ﻳﺷ<br />
لﻧ د نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ دﻓ ه د هروﺎﺧ ﺧ هﺳ ﻐه<br />
ا لاﻳﻧ ﻐه ﺷ ﻻ ﺧ ، ﺗ ﻣار لزﺎﺗ ﻧﻣ<br />
ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
،د ړو لزﺎﺗ ﻧ د وا « ړو ﻌﺗ ﻧ»<br />
د حﻼﺻا ﺧ ﻣ ﻧاړو ﻧﺣ ﻳﺷ<br />
. ﻧو لزﺎﺗ<br />
ﻣﻋ ور هﺷو ﻧودﺎﻳ ﺗ ﻣ ﻧ ﺣﻼﺻ ﺗﺎﻣاﻗا د هرﺎﻟ لزﺎﺗ<br />
: د ﻟﺗ ر<br />
ﻧﺷ<br />
ﺻا ﻟ ﺎﺗﺧ د و ﻏ نوﺗ د ﻧﺣ ﺑ ﻳا ﺳ ﺎﻳ لاﻳﻧ د ﻟود ه - ﻟا<br />
. د<br />
ﺷ ﻳاه اﻟ نوﺗ ﻧوړا د ﻧ ، ﻋ ﺳ هﺳ<br />
. ﻟو ﺳﺎﺗ هﺳ ﻌو دﺟﻣ<br />
د ﻳﺎﺑ تﺎﻣاﻗا ﻏد - ب<br />
. ﻟ ﻧو ﻗﺎﺗ هﺳ ﻧﻣ ورﻧ ﻟ ﻟود د ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د ﻳﺎﺑ تﺎﻣاﻗا ﻏد - ج<br />
ﻟﺎ ﺗ د ﺻا ﻟ ﺎﻳ ﻣ ،ﻳد ،ﺑژ ،ﺟ ،ﻧر ،داﻧ د ﻳﺎﺑ تﺎﻣاﻗا ﻏد - لاد<br />
. و ﻧ سﺎﺳا <br />
ﻧﺑ ﺣ د ړو وﻳدوﻣ ﻧ د داز وا ﻧﺣ ﺑ ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د - ـه<br />
نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ و ﻧﺎ ﻳﺎﺑ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا<br />
ﺗ رﺎﻌﻣ ﻗا ﺣ د . ﺗﻻﺎﺣ<br />
.<br />
ﻣﻏا ﻧ هﺳ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑد ﻧﺣ ﺷ لﻧ ﺳر ﺗ ړو لزﺎﺗ ﻧ د<br />
-٢
ﺧﺑ ﻟ ءاﺟا ﻐه د ﺎﻳ وا ړاﻏ ل ر سﻻ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻟود ﻳ <br />
: تﺎﻋاﻣ لﺻا ﻧﻻ ﻏد ﻳﺎﺑ و<br />
ﻧﺧ ﻳﺎﺑ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺑ ﻣ د هﺳ هﺳ وﺧا د ﻧﺣﻼﺻ د ﻗ اﺟا د – ﻟا<br />
ﻳﺷ<br />
ارو هزﺎﺟا د ﺗ و ﻧورﻻ<br />
ﻣﻋ ﻳﺎﺑ ﻣ ﺟو د ﻧ . ﺷ ﺗﺎ<br />
. ﺗ ﻧﻧﺎﻣﻓ اﺟا ﺎر ﺗﺎﻣاﻗا<br />
. ﺷ ﺗﺎ ﻧﺧ ﺎ ﺧ ﻳﺎﺑ ﻧوزﺎﻣا<br />
وا ﻧﻣ ،ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺎ ﻣ د – ب<br />
. ﺷ ﺗﺎ ﻧﺧ ﺎ ﺧ ﻳﺎﺑ هﻧد ءﺎﻀﻗ د وا ﻧﺎ باﺧ د ﻗ ﺎﻀﻗ<br />
د – ج<br />
د ﺎﻳ ﻧد ﺧ ﻟ نﺎﺎﻗ هدﺎﺳا ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ ﻟ ﺗ ﺻﺎﺧ <br />
ﻳوﻣ باﺧ <br />
ءﺎﻀﻗ د ﺎﻳ وا ﺗ ﻣار نﻟﺑ ړﺟ نﺎرا ﺎﻀﻗ<br />
. و ﻊﻣ ًاﻳﺷ ﻳﺎﺑ ، ﺗ ﻣار<br />
ﻧﻻ او ﺗ نﻧﺎﻗ ﻐه د تﺎﻣاﻗا ﻧﺑ ل ﻧﻳدوﻣ ﻟ ﻧﺣ د – ﻟا - <br />
. ﻳړﺟ اﻟ وزﺎﺳا د ﺧ د ﺧو ﺧ ،<br />
ﺗﻼﻣ<br />
ﺧو ﻐه ﻳﺎﺑ ﻳﻟ رﺎ هرﺎﻟ<br />
ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د ﻧﻣرﻧ ﻐه ﻋ د – ب<br />
. ﺷ ړﺟ ﻟ ﻧو دﺟو ﻟﺎﺣ ﻧﺑ <br />
ﺎﺗړا د ﺣ وا ﻧﺎﺑ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﺧو ﺧو ( ﻣ وا اﺟا)<br />
ﻧﻟود – ج<br />
ﻧﺣﻼﺻ<br />
ﻧﺑ د ﺗ ﻟﻌﻣ ﺗ ﺗ ﻣار نﻟﺑ ترﺻ <br />
. ﺷو ﻣ دﺎﺳا هړوﺎﻧ د<br />
د نﻧﺎﻗ ﻧﺑ ﺎﻳ ﺷ و ﻳﺎﺑ ﻣﻟ : ﻟو دوﺣ هرﺎﻟ ءﺎﻀﻗ د وا ﺣﻼﺻ ﻳﺎﺑ ﺎﻀﻗ – <br />
د تاﺟا<br />
ﺣﻼﺻ ﻧﺑ د ﺎﻳ ﺷ و ﻳﺎﺑ هود ؛ﻧ ﻟ نﺳ هﺳ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ﻟ ﻟود<br />
ﻧﺣ ړو لزﺎﺗ ﻧ د ﺷار ﺗ سﻻ ډاډ ﻳﺎﺑ ﻳرد ؛ﻧ ﻟ نﺳ<br />
هﺳ نﻧﺎﻗ ﻟ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ<br />
ﺗ ﻣار ﻳدوﻣ ﻧﺣ رﻧ تﺎﻣاﻗا لزﺎﺗ د ﺷار ﺗ سﻻ ډاډ وا ﻧ ﺗ ﻧﺎﺑ<br />
ﻌﺗ ﻳﺎﺑ ﻐه ﻟو دﺟو ﻧ وا ﻧاﻗ ﻣ وا رﺎ ﺗ ،مر وا . ﻟو لوﻧا <br />
ﻟو ﺣﻼﺻ ﺑ<br />
ﻳﺎﺑ ﻣ نﻧﺎﻗ د ؟و رﺎﺟ وا ﻓﺎﻧ ﻐه ﻳﺎﺑ ءﺎﻀﻗ ،ﺷ ﺳوا<br />
ﻧ ار <br />
رﺎﻋا ﺑ ﻐه ﻳﺎﺑ ،ﻟ ﻧو نﺳ هﺳ ﻳﻣز ﻳﺷ<br />
دﺎﻳ د ( ﺗ ﺎﻳ اﺟا)<br />
ماﻗا ﻐه ه <br />
. <br />
نﻼﻋا ﺎﻧ وا<br />
: ﺳ<br />
Lillich, Richard B, „The Paris Minimum Standards of Human Rights Norms in a State of<br />
Emergency” in The American Journal of International law, Vol, 79, No. 4(Oct. 1995).<br />
د ﻧﻧوﺗ لاﻳﻧ ﺷ ﻳ وا ﻧاﻗ ﺳﺎﺳا ﻣ ﻳډ لﺷ نﺎﺑ ﺧﺑ هﺗ ﻧ<br />
. ﻟ مﺎﺣا ﻓﺎﻣ هرﺎﻟ ﻣ د دﺎﺳا هړوﺎﻧ د ﻧﺣﻼﺻ ﻟ ﺧو ﻟﺎﺣ ﻧﺑ<br />
ﺧ هد هﻧد نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻟد ، ﺗ ﻧ هﺳ ﺧ مﺎﺣا ﻓﺎﻣ ﻏد ﻟا<br />
د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ اﺧ لو ﻟ ﻟود د اﻳ : ﺑﻟو ﺧﺑ د ﻧ<br />
د ﻣﺣ وا رو ټر ه ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ ﻟﺳر ﺗﺳ د اﻟ ﻧﻧﺎرا ﻟود<br />
اﺧ زار ﻏد . ﻟو وﺎﻧرد ﺗ ﻧﻣ ﻟاﻳﻧ ﺧ ﺧو ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د وړاو<br />
ﺗ<br />
ﺗ ح ﻧﺗﺎﻳاه وا ﻧاﻗ ﻣ د ﺷ ﻻ د ﻗﻣ ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻳډ ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻟ ﻳرﺎﺗ ﻟ . ﺎ<br />
ﻧﻣ لاﻳﻧ ﺧ ﺗ و ﺳﻣ<br />
ﻟ ﺑﺎﻟﺎﺑ<br />
. و ﻧ ﻧﻻ لوﺗ رادا ﻣ د ځ ﺗ ﻣار ﺧو ﻐه ﻧوﻏﺳ<br />
379<br />
-٣
ﻧﺑ ﺎﻳ ﻳﺎﺳا ﻣﻣ ترﺻ ﺗ ﺳ ﺧو ﻐه ﺧا رﺎ ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ<br />
. و ﺷ ﻳﺗ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا<br />
ﻳاد ﻣ ﻟ ﻣ وا هﺳ ﺣاﺻ تﻻﺎﺣ<br />
380<br />
ټﺎ – ١<br />
تﻻﺎﺣ ﻧﺑ وا ﻧﻣرﻧ ﻧﻧﺎﻗ لاﻳﻧ<br />
رﻣ لاﻳﻧ ه ﻧﺣ ﺳﺎﺳ وا ﻣ د<br />
رﻣ ﺳوا د ښا ﺗ نﺷ وا ﻧوژ ﻟو ﻳ د ﺧو ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻣﺎﻋ د : هدﺎﻣ <br />
ﺧ ﻧاړو رﻣ ﺳوا د <br />
ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﻐه ﻳﺎ ﻧﻟود ﻏ<br />
د ﻟا ، ﻏ ﻳ ﻌو ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د و لزﺎﺗ ﻐه ﺗ ﻧﻣ<br />
وا و ﻧ ﻗﺎﺗ هﺳ ﻧﻣ د ﻐه د ﻧاړو نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د تﺎﻣاﻗا ﻏد طﺷ<br />
. ﺷ ﻧو ﻟﺎ ﺗ ﺑ ﺻا ﻟ ﺎﻳ ﻳد ،ﺑژ ،ﻧر ،داﻧ د<br />
. د ﺷ نﻧﺎﻗ ﻧﺎ ﺣ ﻏد د . ﻟ ﺣ ﺗاذ هرﺎﻟ ﻟ ﻧوژ د نﺎﻧا ه : هدﺎﻣ <br />
ګﻣ د ﻧوداه ﻐه . ﻧ<br />
ا ﺧﺑ ﺑ ﻧوژ ﺧ ﻟ ﺗ ﻗ ه<br />
ﺎ ﺑﺎﻣ نﻧﺎﻗ رﺎﺟ د هرﺎﻟ مﺟ ﺳ ﻳډ ﻳ د اﻳ اﺳ ﻏد ،هد ﻧ هﺑ ﻳ اﺳ<br />
ﻗﺎﺗ هﺳ رﻣ د اﺳ وا ﻣ د ﻗ مﺎﻋ د وا رﻣ ﺳوا د طﺷ د ﻟا ،<br />
ﻣ ﻟ ﻓ ﺳورو ﻳ د اﻟ<br />
ﻣ ﻧوﻟ ﺣﻼﺻ ﻳ د اﻳ اﺳ اد . و ﻧ <br />
. ﺗ<br />
ﺻﺎﺧ . ﻧ ړو رﺎ ړو وﺎﺳ ﺎﻳ ﺑ ﻏ ،ﻧﺎﺣﺑ د ﺎﻳ ﻟوﺑر د ه : هدﺎﻣ ٧<br />
. لﻧ ﻧ ﻧﻻ ﺑﺗ ﻋ ﺎﻳ د فﻼﺧ ﺧ ﺧ د ه ﺗ<br />
http://<br />
www2.<br />
ohchr.<br />
org/<br />
english/<br />
law/<br />
ccpr.<br />
htm : ﺳ<br />
رﻣ<br />
ﻳﺎورا ه ﻧﺣ ﺑ د<br />
ﻧوژ ﻟ ﺗ ﻗ ه . ﺷ ﻧﺎ نﻧﺎﻗ ﺣ نﺎﻧا ه د هرﺎﻟ ﻟ ﻧوژ د -١<br />
ﻟ ﻣ د ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ د وا ﺷ ﺗﻣ مﺟ م د اد ﻣ ، ﺧﺑ ﺑ ﻧ ﻟ<br />
. ﺷ ﺎو اﺳ ګﻣ د ﺗرو اﺧ<br />
د ﻗ د ، ﻧ ﻗﺎﺗ هﺳ دﺎﻣ ه د ل ﺧﺑ ﺑ ﻧوژ ﻟ -٢<br />
: ﺷ ﻟﻟو ﺎﺗړا ًﺎﻣ ﻳاﺷ ﻧﻻ هرﺎﻟ ﺧا<br />
رﺎ<br />
؛عﺎﻓد ﺑﺎﻣ ﺗﺎﻳز روز ﻧﻧﺎﻗﻏ ﻳ د ﺷ ﻳ د – ﻟا<br />
؛لﻧ ﺳ نرﺗ ﻳ د ﻧﺎﺑ مﺟ ﻳ ﺧو ﻣ د ﺗ د – ب<br />
ﺧارﺎ<br />
د ﻗ د ﺑﺎﻣ نﻧﺎﻗ د ﺧو راﺎﻧ<br />
ﺎﻳ ﻟ ﻟا ﻳ د – لاد<br />
. ﺧو <br />
: هدﺎﻣ ١<br />
د ﻣﺎﻣ هﺳ ښا ﻟ ﻧوژ ﻟو ﻳ د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ورﻧ ﺎﻳ ﺧو ﺟ د – ١<br />
ﺧ ﻟ ﻧاړو رﻣ د د ر سﻻ ﺗﺎﻣﻗا ﺷ ﻻ ﻟود ﻏ ه نوﺗ<br />
لوﻧا ﺗ هﺳ ﻌو ﻧﺑ د تﺎﻣاﻗا اد طﺷ د ﻟا<br />
. و لزﺎﺗ ﻧﻣ
. ﻟ ﻧو ﻗﺎﺗ هﺳ ﻧﻣ ورﻧ د ﻐه د ﻧاړو نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د طﺷ د وا ﻟو<br />
ﻳرد ﻟ ،ﺷ ﺗ ﻣار ﻧ ﻧﻧﺎﻗ د ﺟ د اد ﻣ ، دﺎﻣ هود ﻟ – ٢<br />
د ﺗ نﻧﺎﻗ ﻟ»<br />
دﺎﻣ ٧ ﻟ وا « ﻊﻣ بﻳﻣ د»<br />
( فاارﺎ ﻣﻟ)<br />
،«<br />
ﻊﻣ ﻟوﺑرد»<br />
دﺎﻣ<br />
. د ﻧ زﺎﻣ لزﺎﺗ لوډ ه « ﻊﻣ<br />
ءاﺳ<br />
ﻣﻋ ارﺷ دﺎورا د ﻳﺎﺑ هدﺎﺳا ﺣ ﻟ لزﺎﺗ د ﻟود ﻏ ه رﻣ د د -٣<br />
سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﻏد د زار ﻏد . رو<br />
ﺧ ﺗ هﺑ ﺗﺎﻣاﻗا ﺧ د ﺗ ﻣ<br />
د ﺎورا د ﻳﺎﺑ رﺎﺟ ﺗﺑ مﺎﺣا رﻣ د وا ﺗ ﻣار وﺎﻧﺎﺳ ﺎﻳ ﺧا<br />
. ﺷ رو ﺧ ﺗ ﻣ ﻣﻋ ارﺷ<br />
http://conventions.co.int/treaty/en/Treaties/Html/005.htm:<br />
ﺳ<br />
381<br />
رﻣ ﻳﺎﻳﻣا ه ﻧﺣ ﺑ د<br />
لو ﻧﻧﺎ د هدﺎﻣ ٢٧<br />
د ﻣﺎﻣ هﺳ ښا ﻟ ﻧوژ ﻟو ﻳ د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ورﻧ ﺎﻳ ﺧو ﺟ د – ١<br />
ﺧ ﻟ ﻧاړو رﻣ د د ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﻐه ﺷ ﻻ ﻟود ﻏ ه نوﺗ<br />
ﻟو لوﻧا ﺗ هﺳ ﻌو ﻧﺑ د تﺎﻣاﻗا اد طﺷ د ﻟا . و لزﺎﺗ ﻧﻣ<br />
د وا ﻟ ﻧو ﻗﺎﺗ هﺳ ﻧﻣ ورﻧ د ﻐه د ﻧاړو نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د طﺷ د وا<br />
و ﻧ ړﻻو ﺑ ﻟﺎ ﺗ د ﺻا ﻟ ﺎﻳ ﻳد ،ﺑژ ،ﺟ ،ﻧر ﺳ د ،داﻧ<br />
ﻗﺣد)<br />
هدﺎﻣ ﻳرد : رو ﻧ هزﺎﺟا ﻌﺗ د ﻳ ه د ودﺎﻣ وﻧﻻ ﻏد د ﺣ ﺗر -٢<br />
بﻳﻣ<br />
ﻟ)<br />
هدﺎﻣ ﻣﺷ ،(<br />
ﺣ ﺑ د)<br />
هدﺎﻣ ،(<br />
ﺣ ﻧوژ د)<br />
هدﺎﻣ ﻣر ،(<br />
ﺣ ﺷ<br />
ﻳد وا ﻧاﺟو د)<br />
هدﺎﻣ ﻟاود ،اﺑ ﺣ ﻟ مﺗﺎﻣ د نﻧﺎﻗ د)<br />
هدﺎﻣ ﻬﻧ ( ﺣ داز د <br />
وا ( داز ﻌﺑﺎﺗ د)<br />
هدﺎﻣ ﺷ ،(<br />
ﻧﺣ مﺷﺎﻣ د)<br />
هدﺎﻣ ١٩ ،(<br />
داز<br />
ﻧر د)<br />
هدﺎﻣ ﻟوا ،(<br />
داز<br />
ړو ﺎﺗړا د هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻧﺣ ﺳاد د ﺎﻳ ( ﺣ ﻟﺷ د ﻣﺣ )<br />
هدﺎﻣ ﻳورد<br />
. ﻧﻧﺎ ﺎﻀﻗ<br />
ﻣﺎﺣا د ﻌﺗ د ﺗ ﻧﻟود وﻏ هدﺎﺳا هرﺎﻟ ﻌﺗ د ﺣ د د ﻟود ﻏ ه – ٣<br />
د نﺎﻣزﺎﺳ د ﻧﻟود ﻳﺎﻳﻣا د ﺳر ﺗ ﺎ ﻌﺗ ﻐه ﻧ ﻐه دوا ه ﺧا<br />
رﺎ د<br />
. رو ﺧ رﻻ ﻟ ءﺎﻧﻻاراد<br />
http://<br />
www.<br />
oas.<br />
org/<br />
juridico/<br />
English/<br />
treaties/<br />
b-32.<br />
html : ﺳ<br />
رﻣ ﻧ وﺎﺳ ﺎﻳ ﻧﺎﻧاﻏ ،ﻧﺎﻟﺎ ورﻧ وا ﻟوﺑر د<br />
ﺗﺎﺛ ﺑ ﺳﺎﺳ ﻧر ،ﻟﺎﺣ ﻳ ﺟ د ﺎﻳ و رﻧ ﺳاد ﺎﻳ ﻳاﺷ ﻳﺎﺳا - هدﺎﻣ ٢.٢<br />
. ﺟﺗ هدﺎﺳا ﻟوﺑر د ﺷ ﻻ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻣﺎﻋ ﺎﻳ<br />
http://<br />
www.<br />
unhchr.<br />
ch/<br />
html/<br />
menu3/<br />
b/<br />
h_cat39.<br />
htm : ﺳ<br />
ﻋ ﻳﺗاﺳ ﺧو ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ<br />
د<br />
تﺎﻋاﻣ ﻧﺣ ﺑ ﺷ لړواو ﺗ د رﺳ ﻣا هرﺎﻟ د د ﺧو ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د<br />
ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،ﻣﻟ<br />
. ﻟ ﻣ<br />
رﻻ هود ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د
ﻧﺑ ﻳ د ﺗ و ﻧه هرﺎﻟ ﻳﺗ وا ﺣ د ﻓﺎﻣ ﻧﻧﺎﻗ وا ﻧورﺎﻌﻣ هرﻏ د <br />
ﺎﻳ ﻟ ﺗﺑ ﻐه ﻣ ﻟ ﻳاﺷ ﻣ د ﻧﺎور وا ﺗ لﻟ ﻟﺎﺣ<br />
وا ﺛ ﻧو هړوﺎﻧ رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ،هود . ﻳدږوا<br />
. رو تﺎﻣﻌﻣ ه ﻧوﻧﻣ ﺧ د ﺗ ﻧ ﻧﻬﺑ<br />
382<br />
ﻣ ﻟﻟ ﻟ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ<br />
رﺎ رﻻ ﺷ ﻳ ﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻟ د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ د<br />
: د لوډ ﻧﻻ . د ﻧا<br />
ﻧزور<br />
تﺎﺣﻼﺻا ﻧﻧﺎﻗ<br />
لوړﻟ ﺳ د ه د<br />
ﺗﻻﺎﺣ ﻏد . لﻟ ﻳدوﻣ ﻧﺎﺑ ﻳداز ﺧ د ﺧو ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ًﻻﻌﻣ<br />
ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د وا وډو ﻧﻏ ﺳﺎﺳ ،وﺑ ﻧﺳ ا ﻧا لاﺳو وا ﻟ <br />
ﺳ او نﺎﻌﻟا ﻣ د ﻧﻟود ﻟﺎﻧا<br />
ﺗ ﺻﺎﺧ ،<br />
رﺎﺟ تارﻣ<br />
ﺳ ﻧﺎﺑ ﻟﺻا ﺗاﻳد ﺧﺑ رﺎ د هﺳ ﻋﺎﺗا ﻟ رﺳ ﻣا ، ﺗرار<br />
ﻟ ﻧا لاﺳو ﺗ ﺑد . ﻣﺎﻣ هﺳ وﺎﺗﻧ ﻟ ه ﺗ وا ه ﻧ<br />
د . هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ د ﻧ وا نﻧﺎﻗ د ﻧورﺎ ﻧ ،د<br />
ﺷ لزور<br />
هرﺎﻟ ﺑﺎﻣ د هﺳ مﻳروﺗ<br />
د ﻧﻓ د ﻧﺗرازو رﺳ ﻣا د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺧﺑ<br />
لﻟ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ د زار ﻏد . رو ﻧزور ﺗﺎﻋﻣ ﺳﺎﺳا ﺗ ﻐه هرﺎﻟ ﻟوړﺟ<br />
. ﻧو ﻣا ﻧﻧﺎﻗ ﻳ ﻟ ﺗ نﺎ ﻣ ﺗ رو ﺣﻼﺻ اد ﺗ اورﺎ ﺧو ﻳډ<br />
ﺷ ﻣ ﻟ ﺗ ﺧا رﺎ ﻧوﺑر ﻟ ا هرود ﻗﺗ د ﻟ ا<br />
د رﺳ ﻣا د وا ﻟ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هﺎﺑ ﺧﺑ د . ﺳﻻﺗ تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﺗ سﻻ تﺎﻣﻌﻣ ﻟوﺑر ﻟ ﺗ ﻧ ﺷ ﻟﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ ﻟزور ورادا ورﻧ<br />
. ړوار<br />
وا ﻳﻌﺗ ﺳ ﺧارﺎ ﺣﻼﺻ ﻧﺑ د ﻧوداه ﺷ ﻳ ﻧ د اد ﻌﻣ<br />
ﺗر ﻧ . ﻟ ﻗﺎﺗ هﺳ ﻣژ ﻟ ﻧﻧوﺗ ﺳاد ورﻧ د وا ﻧﺣ ﺑ د وا د ﻧ ﺷ<br />
د ﻟ ،ﺗ ﻧﺣﻼﺻ هرﺎﻟ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د د ﺷ ﻧﻣرﻧ صﺎﺧ ﺷ ﻳ هﺷو<br />
ﻧودﺎﻳ<br />
ﻧﻣرﻧ د د . ل ﺗ ﻧ ﺑ ﻧ وا ﻧر ،داﻧ د وا ﺣ ﻳد د ،داز ﻟوﺑر<br />
ﻧه<br />
هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻧﻧﺎﻗ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻣ د ﻧوﻏﺳ د<br />
. ﻣﺄﺗ ﺑﺎﺗ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻧﺗار د هﺳ نﻧﺎﻗ ﻟ ﻧﺣ ﺑ د وا لاﻳﻧ ﻟ ﺗ و<br />
تﻻﺎﺣ ﻐه ،ﻟ ﻧ دﺟو د او ﻧﺎﺑ ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ تارﻣ ﻐه ﺗﻻﺎﺣ ورﻧ <br />
ﻧﺑ د اد ، ﺳ ﻧﻣﺎ ﻧ د ﺗ ﻧﺣ ﺑ ﻟ ﺗ ن ﺑ د ﺧو ﻳډ <br />
ﺗﻻﺎﺣ ﺳاد . ﻟ ﻧ دﺟو ﻧﻳوﻣ ه ﻧ د رﺳ ﻣا د ﺧو ﺗﻻﺎﺣ<br />
ﺑ ﻧورﺎ هرﻏ وا ﻧورﺎﻌﻣ ﻟاﻳﻧ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د <br />
– ١)<br />
ﻧورﺎﻌﻣ ﻣﻧ<br />
ﻗاﺣ د ﻳرﺎ د لﺎ ١٩٨ د ًﺎﺻﺧ ،ﺷو نودﺎﻳ<br />
ﺗ د ﻟ ﻣ<br />
.<br />
و ه هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د نﻧﺎﻗ د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ،سﺎﺳا ( رو ټﺎ<br />
•<br />
•<br />
•<br />
د
ﻧ د وا ﻣﺎﺣا ﻓﺎﻣ لاﻳﻧ د ﺧو ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د اد هﻟ<br />
ﻟ و ﻐه<br />
اﻳ . ﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ ﻟ ه ﺧ د ه ﻧﺣ ﺑ ړو لزﺎﺗ<br />
ﻧﺑ . ر سﻻ ﻋ هرﺎﻟ نﻟﺑ لﻌﻣ ﻳ د ﺷ ﻻ و ﺧ ﻧﺣ ﺧ<br />
ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د ه ﻐه د د تﺎﻋﻣ ﻐه ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ وا تﻻﺎﺣ<br />
. ﺷ ﻳاو رﺎﻳز ﻳﺎﺑ هرﺎﻟ<br />
383<br />
ﺧو ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د<br />
ﺧاﻣ وا ﻧ د ﻣﺣ داﺳا ﻳ د ﺧ وا ﻧورﺎ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د <br />
شزﺎﺳ ﻧﺎﺑ ﺎﺗﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﺧ د د ﻟ ﺗ د رﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﻏد ، ﻣﺎﻣ هﺳ<br />
د . رو ماود ﺗ ﻣﻏا ﺗ رﺎ ﺧ ﻳﺎﺑ ر سﻻ ﻧوﺑﺑ وﻏ ﺧ د وا و<br />
ه . د ﺳ اﺧ اﻳ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺧو ﺗﻻﺎﺣ<br />
ﻧﺑ<br />
ﻧﻣ د ﺗﻻﺎﺣ ﻏد ﻟا . نﺎﻧﺎﺑﻗ قﺎﺧا وا ﺗﺎﻳز روز د ﻐه ﻣ د ﻟ ﺗ ﺟو<br />
ﻏد ﺷ ا ه ﺎﺑ ﺧ . ﻟ ﻧ دﺟو هرﺎ هرﻻ ﻧﺎ م هرﺎﻟ رﺎ د ﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
ﻏد ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻋ ؛ﺷ ﻧاړو ﺗ ﻧورﻻ د ﻧودﺎﻳ ﻧﻻ<br />
: هﺳ ﻳاﺷ ﻣ ﺻﺎﺧ ﻟ وا توﺎﻀﻗ ﻟ ﻧورﻻ<br />
د ﺧو ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻟو نﺎﻣا ﺟ ﻳﺎ ﻣ ﺗ<br />
ﻧﻻ فه ﺗ هﺳ ﻧﺎﺳ اﻟ اورﺎ ﻟود د ﺗ<br />
و ﻋ ټﺎ نﻧﺎﻗ<br />
؛ﺷ لﻧ ﻧو<br />
ﻟود د ﺗ ﺧاو رﺎ ﺗﺎﻧﺎﻣا ﻧﻧﺎﻗ ودﺟﻣ ﻟ ﻟ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ټر ﻏد ﻐه ﺗ ﺻﺎﺧ . رو ټر ه ﻟور وا ﻧوﺧ د اﻟ اورﺎ<br />
؛رو ﺧ ،و دﺟﻣ ،ﺗ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ د وا ﻧﺣ ﺑ د<br />
با ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ ﻐه تﺎﻳز ﻳډ ًﻻﺎﺣا ﻧﻣﺣ ﺧو ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د<br />
اد . د ﺷ لﻧ ﺳر باﺧ ﻐه د وا رﺎ ﺎ ﻳ هﺳ ﻐه رو<br />
1<br />
؛.<br />
هرﺎﺷا ﺗ ها<br />
دو د بﺗرﺎﻋا ﺗﻼﺗ د ﻐه د<br />
ﻟ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺧو ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻳﺷ ا دږوا د<br />
ﺧ ﺗ ر سﻻ ﻧﻳﺎ ﻟاﻳﻧ وا و رﺎه هﺳ ﻧﺎﻳﺷ ﻟاﻳﻧ<br />
. وړاو مﺎ لاﻳﻧ ﺗ ﻧوﻏﺳ داه<br />
ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د د تﺎﻳز ﻳډ ﺧ وﻼﺟ ﻧوداه ﻐه <br />
ه ﻧوﻏﺳ د ﺗ ﻳړا هﺳ ﻟاوداه ﻣ ﺧ ﻟ ﻬﺑ <br />
ﻟﺗ هزاورد اد . وړاو ﺗ نﺎ مﺎ لاﻳﻧ رﻻ د ﻟ وا رو ټر ﺗ ﻧ ﻧﻬﺑ<br />
ﻐه ،د نﺎﻧﺎﺑﻗ ﺗﺎﻳزروز وا قﺎﺧا د ا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻟﺎﻳﺎ<br />
ﺧﺑ وﻏ د ود د ه ﻟر وا ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ ﻐه د ﺷ ﻻ<br />
؛رو ټر ﺗ ﻣ<br />
لﺳر ﺗﺳ اﻟ اورﺎ د <br />
ﻧﻓﻼا وا ﻟډ د ﺳ ﻣ ﻳړﺟ ﺧﻣ د ﻧﻟﺎﻳﺎ دوﻣ ﺧو ﻳډ<br />
ﻳاﺷ ﺳاد . ا ﻧﻧ ﺗ او ﻟود د م ،ﺷ ﻟﻧو ﻣ دو د ﺗﻼﻣ<br />
د<br />
رﺎﻓ ﺗ ﻣﺣ ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﺳاد ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د <br />
؛ﻟو وﺎﻧرد ﺗ ﻳادز<br />
ﻊﻧﺎﻗ وا ﻧو ﻧﻻ<br />
ﻧﻧﺎﻗ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧ ،و ﻧﻻ رﺎﻓ ﺗ <br />
ﻌﻓاﻣ ﻧﺣ ﺑ د ﻧوداه وﻧوړا ﺧ ﺗ ﺧاو رﺎ ﻳﺎﺳو<br />
1<br />
.<br />
ﺷ ﺳﻟ ﻓ ﻬﻧ تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز رﻧ ه دو د رﺎﻋا ﺗﺎﺗ د -<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
د تﺎﻣﻌﻣ تﺎﻳز ه ﻳﺎﺳو ﻧﻧﺎﻗ ﻏد د . و ﺗﻼﻣ ،د ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧا ﻟ<br />
. لﺷ رو ﻓ ﻟرﺎﻳد بﺎ ه<br />
– ١<br />
ﻣﻟ ﻬﺟ<br />
د<br />
ﺧﺑ ﺗﺎﺳ د ﻣا ﺧ د ﻐه د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ړﺟ ﺳﺎﺳا ﻐه<br />
لاﻳﻧ ﻣﻟ د ﻬﺟ د»<br />
ﺎﻳ (International foundation Front Line) د ﺳﻣ<br />
وﺧ تﺎﻣﻌﻣ<br />
ﻐه ﺧ و ﺧو وا ﻟ ماو ﻧزور ﻳ ﻳﻻ ﻧﻓ . ﻳدﺎﻳ ﻣﺎﻧ « ﺑ<br />
ﺑﺎﻣ ﻧ ﺳ ﻧاړو ﺣ وا ﻟوﻳو ،ﻧا د ﺷ ﻧورﻻ ﺳاد ﻐه <br />
: ﺷ ﻻﻧﻣ ﺎ ﻏد داﻣ ﺗاﻧ ﻏد . ﺗﺎﺳو ﻧﺧ ﻣا ﺧ وا و<br />
http://<br />
www.<br />
frontlinedefenders.<br />
org/<br />
manuals<br />
ﻧړﺟ : ﻧﻟﺎﻳﺎ ﺷ<br />
ا ﺗ ﺎﻳ ﻗ وا<br />
384<br />
ﻧﻟﺎﺣ ﻧﺑ<br />
د وا ﻧﻟوډ ﻣ ﻐه د ﻧ<br />
،د ﺷ ﺗ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ر ﺳوا ﺗ ﻓ ﻏد<br />
ﻐه ﺧﺑ ﺳورو د ﺧ . د رو تﺎﻣﻌﻣ ﻳ ه ﻧ د نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ<br />
. ﺷو ﻣﺎﻌﺗ هﺳ ﻧﻻﺎﻳﺎ وا ﺗﻻﺎﺣ ﺳ ﻟ ﻧ ﺷ نﺎﺑ رﺎﺳ<br />
ﺗ ﻣﻋ ﺧ ،ﻧﺎﺑ تﺎﺻﺧ ﻟﻳ ﻧﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﺣ ﻧﻧﻻﺎﻳﺎ ﺗ ﺎﻳ ﻗ<br />
ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻧ ﻐه ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د د هﺑﺳ . ماود ﺧو ﻳډ ﻐه<br />
ﻟا رﺎﺳ وا ﺷ ﻟﺑﻟ ه لﺎﻳﺎ ﺳ ﺷ ا ﻳﺗ ﻳ ﻧ هﻳ ﻏد ،ﺑﻟ<br />
. د ړو ﺗ د هړا ه ه ﺗ ﻣﻋ<br />
زار ﻏد وا ﺧ ،ﻳد ،ﻟوړﺟ ﻟ ،ﻧاﺟو ،نﺎﺑ د د اد ﺻﺧ ﻧﻟﺎﻳﺎ وﻗ د<br />
ﻧاﺟو د وا ﻟﻧو ﻣ وﻳﺧ د ﺗﺎﻋﻣ د ﺎﻳ وا<br />
ﺷ لﻟو تادﻗ ﻧﺎﺑ ﻳداز ﻧﻣ ورﻧ<br />
داﺳا د ا تادﻗ ﻏد . ﺷ ر سﻻ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ ﻏ وا ﻧ ضاﻋا<br />
هﻳ تﺎ ﻧﻧﺎﻗ ﻧ ﻳ د ﺎﻳ وا لﻟ ﻧورﺎ رو ورادا ﻣﺣ د ﺎﻳ اﻟ ﻧﻳژر<br />
د لﺎﻳﺎ لوډ ﻏد ا رادا ﻐه د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺳ ﻣا<br />
د . د ﺷ ل ﺧﺑ<br />
ﺳاد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ا اد ﻌﻣ . ﻟ هړﺎﻏ ﻟوﻣ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ<br />
. فه ﺗﺎﻳزروز وا رﻧﺎﺳ د ﻧﻟﺎﻳﺎ<br />
ﻗﺎﺧا . د ﻳﺎﺷ ﺗ ﻟ ﻟاﻳﻧ هرﻻ هﻳډ هﻳ ﺑﺎﻣ د ﻧاړو قﺎﺧا د ﻧﻳژر د<br />
ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ ﻟ ﻟاﻳﻧ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻟﺎﻳﺎ<br />
ﺗ د ﻧوداه ﻧ ﺳﻣ وا ﻧﻟود ﻧﻬﺑ ا ﻧورﺎﻓ لاﻳﻧ . ﻧاړو ﻧﻳﺎﺷ ه <br />
ﺎﺧ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د وا تﺎﻳز ﻧورﺎﻓ<br />
ﻧﺎﺑ ﻧﻳژر داﺳا وړا<br />
اد ﺧ . ﺗ ﻣار نﻟﺑ ﻟﺎ ﺧ هرﻣ ﻐه ﺗ ﻟو ﻧوﻳﺑ <br />
ﻣﺗ نﻟﺑ د ﻟﺎ د وا ﻧوﻳﺑ ،ﻧر د ه ﻧوﻏﺳ د ﺷ لﻧو مﺎ ﻳﺎﺑ ه<br />
ﻧورﺎﻓ ﻟاﻳﻧ د ﻧﻳژر داﺳا ا ﺷ لﻟ ﺧو ﻳډ . ﻟ ﻧ واﺗ ﻣ هﺳ ﻳړا<br />
د ﺗ ﻟ ﻟاﻳﻧ اﻳ اد ﻌﻣ ؛ﺷ ﺗﺎ ترﻗ دﻣ ﻳډ ﺗ هﺳ هﺳ ﻧوﻳﺑ وا<br />
سوا ﻳ ﺧ . ار ﻧ ﺗ سﻻ بﻟﺎﻳﺑ هﺳ ﻟرو ټر د ه ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ<br />
د هذ مﺎﻋ لاﻳﻧ ﺎﻳ وا ﻳﻧوﺎ ﺧ ﻟ ﻧ ﺷ ﻟﺎﻋ ﺳوا ﻧﻟود<br />
هد ه<br />
.<br />
ﻧ ﻻ ﺎﻋدا و نﺎ
وا ﻧوﻏﺳ د اﻳ ﻳﺎﺑ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻳﺷ ا ﺗ وا ﻗ <br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻳﺎﺑ هړا د . ﺷ ا ﻧ دوﻣ ر ﻟرو ټر وا ﻧرﺎ د ﻳﺗ<br />
د ﺷ لﻟ ﺧو ﻳډ . ﻧو ﻣ ﻧو هړوﺎﻧ د ﺗ ﺧاو رﺎ ﺗﺎﻧﺎﻣا ﻧﻧﺎﻗ ﻟ ﻟ<br />
وا ﻟﻏو ﻧ ﻧﻬﺑ هرﺎﻟ د د ﻧﻣﺣ ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻳﺷ ا ﺳ وا ﻗ <br />
د ﻟ تﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد هﺎ لوډ ﻳ ،ﻟ او ﻳاﻳد ا و ﺳاد<br />
ﺎﻳ ﻣﺣ د هﺳ ﺳ تﺎﺳﺄﺗ ﻏد . وړﺟ ﻧﻧ ﻧﺣ ﺑ د ﺎﻳ وﻳروا د ﻧﻳﺎﺷ<br />
ﺧ ﺷ ا ،ﺷ ړﺟ تﺎﺳﺄﺗ اد ﺧ . ﻋ اﺧ وا ﻼﺟ ﻟود<br />
ﻣ ﺗ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺟو د ﻧ . <br />
ﻌﺗ ﺧ هرﻼﺗ<br />
ﻧﺎ<br />
رﻼﺗ ﻐه د ﺗاﺧ ﻣ و ه وا رﺎه هﺳ ﻐه ﻟ ﻟ نﺎﻣا <br />
. ا ذﻧ ﻧﺎﺑ<br />
ﺗﺎﻣاﻗا وﻳا ﻟډ هرﺎﻟ ﺣ د وﻧﺳ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د اد هﻟ<br />
ﻧﺎﺑ ﻳداز ﻟوړﺟ وﻧﻏ وا نﺎﺑ د ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻳﺷ ا<br />
ﺗ وا ﻗ . و ﺳﻣ<br />
ﻧﻣ د . ﺗﺎﻳز تﺎﻧﺎﻣا هرﺎﻟ دﻓ ه د ﺧﻣ ﻟﻧﻣ ذﻧ د ﻧﺎﺑ ﺳو ﺗاﻳد تادﻗ<br />
ه هرﺎﻟ ﻟاوﻳ د وړﺎﻐﺑﻟ ﻣﺣﻏ ﺑﻼﺑ د ﻟ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ<br />
رﻬﻣ ﻳډ ﺧﺑ د . هړﺟ ﻬﺟ ﻣ هﻳ ﻟﺎ ﻧ ﺗ د ﺗ و<br />
ﺳﺎﺳ ﺷ ﻳ د هد ﻟ ﻣﺎﻧ Asamblea de la Civilidad د لﺎﻣ وا<br />
١٩٨٠ د ﻐه ﺗ ن ،هوﺎﺑﻟو ﻧ ﺳ ﻟ ﺎ ﻳ وړﺎﻐﺑﻟ د ﻟ ﻧﻣ وا ﻧوﻧ<br />
ﻌﻟﺎﻣ ټﺎ ٨ – ١)<br />
ًﺎﻟ . هوﺎﺑﻟو ﻧ ﺳ ﻟار ﻳژر د د ﺎ ﻟ<br />
(. <br />
ټﺎ ٧ – ١<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻳﺷ<br />
ا ﻗ <br />
وﻳا ﺳ د ﺧو ﻳډ ﺧ وﻼﺟ وا ﻣ ﻬﺑ ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻳﺷ<br />
ا ﻗ <br />
Laogai د لﺎﻣ د د . ﺷ ﻻ ﺳﻣ هﻳډ ﺎﺗﺑ وا ﺗﻼﻣ هﺳ ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
Harry Wu ﻳﺎﻳﻣا ﻟدﻳز د لﺎ ١٩٩٢ د Research Foundition<br />
. ؤ ﺷ مﻣ ﺑ ﻧ رﺎ ﻗﺎﺷ د Laogai د ﻟﺎ ١٩ ﻐه . ﺷ ﺳﺄﺗ اﻟ<br />
Mao د ﺳ Laogai د . ﻳاو ﺗ « حﻼﺻا رﻻ ﻟ رﺎ د»<br />
laogai حﻼﺻا<br />
ﻳﺎ <br />
ﻟ ﻧورﺎ ﻗﺎﺷ د Gulags د دﺎﺗا ورﺷ د ﻳډ ﺗ وا ﺷ ړﺟاﻟ<br />
( ﻧﺳؤﺎﻣ)<br />
Zedong<br />
رﺎ د ﻳ ﺧﻣ هد هدﺟﻣ اﺳ ﻧورﺎ ﻗﺎﺷ د ه ﻧ . دﻟرد ﻟاو ﺗرو هﺳ ﻧ<br />
رادا لوډ ﻳ اد ﺣ ،د « لزور ﺎﺑ رﻻ ﻟ رﺎ د»<br />
ا (laojiao) ﻧ ﻗﺎﺷ <br />
. ﺗﺎﺳ ه نﺎ نرﺗ ﻓ ﻟ ﻣ ﻣ د ﺗ هرﺎﻟ ﻧ رد د هد ﻧﺎﻳﺑ<br />
بﺎ ﺳﻻ ﺷﺎﻣﺷ ﻳ Laogai Research Foundation د ﺟ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺧ د<br />
د ﺟ ﻐه د ﺷ ﺧا مﻧ ﻧﺎﻳﺑ ١٠٠٠ ﺳﺎ د د بﺎ د . وﺧ<br />
د اﺳ د ﻧورﺎ ﻗﺎﺷ د د اد . د ﻣﺎﺷ ه « لزور ﺎﺑ رﻻ ﻟ رﺎ د»<br />
ﻧ ﻧ ورﺎ ﻓﺎﺷ<br />
.<br />
د ﻣ ﺳر سﻻ ﺗرو ﺗ ﻣﺎﻋ د ﻳﻳر اﺧ اﻳ ه نﻧﺎﻗ<br />
385
: ﺳ<br />
Laigai Research Foundation, http://www.laogai.org<br />
386<br />
ﺑﺎﻳز<br />
وﻏ د نﺎﻣزﺎﺳ ړﻣﻧ د ه ﻧوﻏﺳ وا ﻳﺗ د ﻧﺣ ﺑ ﻐه د نﺎﻣزﺎﺳ WOZA د<br />
. ه هﺧ ﻧ هﻳ ؤ ﺷ ﺧﺑ <br />
ﺧو ﺧو نﺎﻣزﺎﺳ اد زار ﻏد .( http://wozazimbabwe.org/?p=165:<br />
رو ﺎ ﻏد )<br />
ﺎ ﻏد . وﺧ تﺎﻣﻌﻣ ه ﻟوﺑر د ﻐه د ﺎﻳ وا وﻏ ﻳﺷ<br />
لﻧ ﺧ د ﺎ ﺧ <br />
http://<br />
wozazimbabwe.<br />
org/<br />
? s=<br />
torture : رو<br />
وا لﺛ ﻧوﻏﺳ د اﻟ<br />
ﻧا ﻟاﺳو د ﻟود د : ﻣﺧ هرﺎﻟ ﻧﻓه ﻬﻣ وود د ﺎ ﻏد<br />
ﺗﺎ ﺗوﺎﺗ ﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ړﻣﻧ لوﺧ رادﺧ ﻧوﻏﺳ ﻏد د ﺧو ﻋ <br />
ﻧﺎﺑ ﻣﺣ ﺗ ﻧاړو ﻳﺎﺷ ﺗ ﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟ ناﺗ د د وا ﻧ<br />
ا<br />
. او رﺎﻓ<br />
http://<br />
wozazimbabwe.<br />
org/<br />
? page_id=<br />
4 : ﺳ<br />
Radio B92 ،نﺎﺑﺻ<br />
د ﺗ ل ﺎ ﻳ ﻧﺗﻗ ﺧ هﺳ ووﺎﺳد ﻳﻳوډار ورﻧ ٧ ﻟ B92 لﺎ ١٩٩٣ <br />
ړﺟ (Association of Independent Electronic Media) ﻧا اﺧ ﻳ ﺳر ﻳﺎﻳﺑ<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ ﻏد د . ؤ ﺷ ﺗ ﺳاﻳد<br />
وا ﻣوﺎﻣ ﻟﺳ ﻳ فه <br />
رﺗﺎﻳد د ﺧو ﻐه د نﺎﺑﺻ د ﻧا ﻏد ﺷ ﺳ د د ﻟاﺧا ﻳړا ﻓا د ﻣﺗ<br />
. ﺑﻟو ﻧ ﺳ هزرﺎﻣ هرﺎﻟ داز د ﺗﺎﻣﻌﻣ د ﻧﻻ او ﺗ Milosevic<br />
ﻳ وا ﻟوړاو ﻧاړو ﻧوﺧ ﻳﻳوډار د B92 ﺳورو ﻧا د لﺎ ١٩٩ <br />
ﻣ هﻓ ﻳ داﺑ د هﺑﺳ . ړﺟ ﺷ هﻳ ﻟﺗ د CD د ،ﻣ ﺗاﻧ<br />
د ﺎ . ل ﻋ تﺎﻣﺧ ﻧﻧا هرﺎﻟ ﻣﻟ د نﺎﺑﺻ ل وا ﻧا<br />
هرﺎﻟ هود د لﺎ ١٩٩ هﺎﺳد ﻳﻳډار ړﻣﻧ څﺗ وهﺎﻣ وﺳ د ﻏرد<br />
وود<br />
ﻟ ﺳورو لﺷ هرﻣ اورﺎ ﻧ ﻧورﺎﻓ ﻟاﻳﻧ وا ﻣ د ﺧ ،هﺷ لﺗو<br />
. ﻧا ﺗﺑ ﻐه رو<br />
څﺗ ﻳرﺎﺑ ﻳاه د ﺗﺎﻧ د ﺧو د ووز د ﺷﺎﻣ ﻳا د لﺎ ١٩٩٩ د<br />
لﺷ ﺑ ﻧوﻓد B92 د . هو ه ﻟ د ﺳ اﺧ ﻟ د تﺎﻣﻌﻣ د ﻳژر Milosevic د<br />
هﺎﺳد ﻳﻳډار ﻏد د . هﺷ ﻟﺗو هرﺎﻟ ﻳرد د ﺳورو لﺎ١٩٨٩<br />
د ﻳ هﺎﺳد ﻳﻳډار وا<br />
: ﺑژ ﺑﺻ ،«<br />
روﺎﺑ ﺗﺎ ﺗ»<br />
: ؤ اد مﺎﻐ ﺳورو ﻣ ﻟﺗ ﻟ<br />
(Campagne de soutien a 92 Communique de presse du 3 averil 1999,<br />
http://helpb92.xs4all.nl/press_fra2.htm).<br />
رﻻ ﻟ ﻧﻧا د ﻧﻟﺎﻌﻓ ل ﺧ هﺎﺳد ﻳﻳډار ړﻣﻧ ﺳورو لﺎ ١٩٩ ﻟ<br />
ﻟ نﺎﺑﺻ<br />
د هو ﺳ اﺧ اﻳ ﺗﺎﻣﻌﻣ د هدﻣ <br />
د ووز<br />
د ل
دﺷ ﻧ د ﺎ ﻧﻧا B92 د ﺧو ﻐه ﻳو . ﺗار ﺗ سﻻ ﻧد<br />
. هﺳر ر نﻣ ﻳ ﺗ رو<br />
ﺗ ﻻ هد ﺷ ﻟﺑ ﺷ ﻧوﻳﺗ وا ﻳﻳوډار رﻬﻣ ﻳ نﺎﺑﺻ B92 ﻧ<br />
نوﻳﺗ د ﻐه د . ﺳ اﺧ اﻳ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺧ د داه ﻏد ﺳوا<br />
ﻧوﺧ ﻧوﻳﺗ نﺎﺑﺻ د اد ،د ﻣﺎﺷ ه لﺎﻳﺳ ﻳ ﻣﺎﻧ „Insajder“ د ﻧﻣاو<br />
. د ماو اﻳ ،مﻟﺎﻧروژ ﻧ د <br />
داه ﻏد هﺳ هﺳ ﻧﻳدوﻣ وا ﺗادﻗ د هد نﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﻟ ﻧﻣ ﻳ ﻐه د B92<br />
ﻣ ﻏ د وا ﻧوﺧ ﺳﺎﺳ د . هو هدو ﺗ ړﺎﻐﺑﻟ ﺳ ﻳ د ﺳو ﺳاﻳد د <br />
ﻧ رو مﺎﻐ ﻐه ﻧ ﻧ نﺎﺑﺻ د B92 هﺳ ماو ﻣ ﻳ د ﺳﻣ د ﻟﺎ<br />
. ﻣﻣو ذﻧ ﻧﺎﺑ<br />
ﺑ ﻣﺎﻋ ﺷ ﻻ<br />
: ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻗ<br />
ﻧﻧﺎ وا ﻧﻧ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧﻧ ﺗﺎﻳز وﻳډ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻳﺷ ا ﻗ وا ﺗ <br />
د ﺗ ﻣ<br />
ﻏ وا ﻧرﺎ ﻐه د هد اد ړو ﻧودﺎﻳ د ﺳ ﻟ د ،ﻣﻟ . د<br />
ﺗ هﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ اﺧ اﻟ ﻳژر ﻳ د . د ﻧﻻ ښا ﺗ اﻟ اورﺎ ﻟود<br />
ﺳاد ل ردﻻ وا لﻧ ﺎﻣ ﻣ ﻟ ﺗ ،ﻧرﺎ ،راډ ﺧ ،و ﻧ ه ﺷ ﻧﻧﺎﻗﻏ<br />
د ﻟ ﻧﻣ د تادﻗ ﻧﺎﺑ<br />
داز ﺗﺎﻋﻣ د ،هود . د ﻧ ﺷ لﻧ ﺎﻧ ﻧﻟﺎﺣ<br />
وا ﻧو ﻧﻻ ذﻧ ﺗ ﻧﺑ ﻣﺎﻋ ﻻ ﻧ ودوﻣ رﺎه ﻣ وا ﻓ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻣ د ا لوﺧ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻳﺑ د وا ﻟﺎﻣ د وا ﺎرو د . ﺗ ﻟ بﺎﺣ ﻣﺣ<br />
ﺳ هﻳډ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د د هﺑﺳ . ﺷ تﺎﻳﻧ اﺧ وا داز د<br />
ﻟﺎﻣ ﺧ د وا ﻳړا ﺧ د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ<br />
ﻟ ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻳﺷ ا ﻗ هد<br />
ړوار ﺗ سﻻ ﻬﺑ ﻟ ًﻻﻌﻣ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻐه <br />
اد ،ﻳﻏو<br />
ه ﺳ<br />
ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧرﺗ وواورﺎﻧ<br />
د وا ﻋ فﻼﺧ « ﻣ»<br />
د لﻟ رﺗ ﻧﺎﺑ ﻐه<br />
. لور اﻟ اورﺎ د ﻐه ﺑ ﻧورﺗ هد وا <br />
ټﺎ ٨ – ١<br />
او دﻣ دږوا د ﻧ ﺎﺗد د <br />
ﺎﺗد هﻳ ﻣ Augusto Pinochet لاﺟ د ١١ ﺳ د لﺎ ١٩٧٣ د<br />
ﻳ ﺎ وا هوﺎوار ﻳ ﻣﺣ ﻣ ﺗ ﺗاﻳد Salvador Allende د وا هﺷو<br />
،ﺗﺎﻳز روز د ﻳژر Pinochet د . و ماود ر لﺎ ١٩٨٩ ﺗ ه او <br />
ﻧﻣ<br />
ﻟ او . و ﻣﺣ هﺳ ﻳﺗ<br />
د ﻧﺎﺑ ﻧﺣ ﺑ وا قﺎﺧا<br />
387
. ل ﺑ ﻳ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺳﺎﺳ وا ﻧوﻧ ﺳﺎﺳ وا ﻣ ﻳ سﻧﺎ ﻣ ،ړﻳ ﻣ ﻟ داز<br />
ﺳﺎد وا لﺷ لوﺑرو هرز ٢٩ ،لﺷ ماﻋا ﺧ ٣٠٠٠ ﺳﺎ د لﺎ ﻣﻟ ﻳژر د<br />
1<br />
. لﺷ هرﻣ ﺗ ﺗ داه ﺧ ﻟ رﻧ هرز<br />
ه ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ﻧﻣ هدﻣ او د Pinochet د <br />
ﺗﺑ ﺗ ﺳاﻳد لﺎ ١٩٨٩ ﻳ ﻏا ﻣ م ،هوﺎﺑﻟو<br />
ﻧ ﻬﻣ ﻟرو ټر<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ ﺑﺎ ﻧ ﺳورو ﺎﺗد د لﺎ ١٩٧٣ د . ﺷ لﻟو وﺳ<br />
ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻏد ﺎ ﻟﺗﺎ . و ﻟﺎﻌﻓ ﺗﺑ Shatytowns ﺎﻳ Poblaciones<br />
هدو ﺗ ﻓ ﺧ ﻐه ﺗ ر سﻻ ﻳ ه ﻟ ﻳ وا هوﺎﺑﻟو ﻧ ﺳ ﻟرو هﺎ<br />
2<br />
هو ﺳﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻟ لﺎﻳﺎ ﻧﺗﺎﺳ ﻏد . ﻳردو ﺧ ﺗﺑ وا رو<br />
. و هدو ﺗ ﻟ اﺧ د لﺎﻳﺎ ﻗ ﻳ ورو ورو<br />
ﺗ<br />
،ﻧﻗ د وا ﻟ ﻣﺎﻋ ﻟ ﻳډ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هدﻣ ﻧ د او د<br />
١٩٨٠ . لدﻟرد ﻧﺑﺎﻋا ﻟړﺧ ﻧ ډوډ د و ردﻻ وا ﻟوﺑر ،ﻟﻧ ،ﻧﻣاﻋا<br />
ﺳورو لﺎ١٩٧٣<br />
د . لﺷ لﺑ وهﺎﻣ ﻣﺎﻋ وﺳ ورو ورو ﻧﺑﺎﻋا<br />
ﻏد هﻟ<br />
ﺳورو ﻐه ﻟ . هﺷ ارو هرﺎﺟا ﻟﺎﻌﻓ د ﺗ ﻧوﻧ ﺳﺎﺳ هرﺎﻟ ﻣﻟ د لﺎ ١٩٨٧<br />
،نﺎ ﻓﺣ ،ﻣ ﻧه د ،Pobladores<br />
ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺷ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ه وا رو سﻻ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺣ ﺑ د وا ﻧﻧا د ،ﻧ<br />
ﻳرﻻ د ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺳ وا ﺗ ﻳ د خړا ﻟﺎﻣ ﻣﺣ د . ړﺟ دﺎﺗا ﻣﺎﻧ Asamblea de la Civilidad ﻳ<br />
ل ﻳ د ١٩٨٨ د ه ﻟﺳر ﺗ ﺎ د او د Pinochet د وا ﺷ ﻟﺎﻳﺑ ﻟوړﺟ دﺎﺗا<br />
ﺗﺑ د ﺗ ﺳاﻳد چرﺎﻣ لﺎ ١٩٩٠ د . ﺧاو مﺎ ﺳ رﻟ ﺳاﻳد د هﺳ<br />
<br />
او د ﺗ ن ﻣ ﻳﻼ وا ﻟار د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هﺳ وﺳ<br />
د ،ﺷ ړﺟ ﺧﻣ ﻟرو ټر وا ﻧ د ه ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺧو<br />
. هوﺎﺑﻟو ﻧ ﺳ هﺳ ﻟ ﻧاړو ودﺎﺳا وا وهاﺷ<br />
ﻓﺎﻣ د ﻧﺣ وﺑ ﺑ د ﺷ ﻻ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هﺳ هﺳ وﻧﺳ ﺳاد د<br />
نﻼﻋا وا ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻳﺷ ا ﻗ ﺷ ﻟه ﻟود وا ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ دو ﻣﺎﺣا<br />
. و ﻋ ﺳ هﺳ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د ه ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﺷ<br />
د ه ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ،ﻟاﺷ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻏد <br />
ﻧوژ ﻣ ﻟ ﻧاړو د ﻧوزرا اﺧ ﻳ د ه ﻟﺎ د ﻣﺣ د وا ﻟرو ټر<br />
د ﻧﻧاژ ﺧ ﻣﺣ وا<br />
هدوﻣ داز ﺗﺎﻋﻣ د ﺗ . ﻟ ها ﻧوﺑ<br />
ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د دﺎﺳا وا هاﺷ ﻐه ، ﺗﺎ ﺳ اﻳ ﺗﺎﻣﻌﻣ رو<br />
د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻳﺷ ا دږوا ﻟ اﻟ ﻧﻧا وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د ه<br />
ﺗﺎﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ا . <br />
ﺳ ﻌﻣ اﻳ هرﺎﻟ ﻟﺗﺛ د ﻧو هړوﺎﻧ<br />
دﺎﻗا ﺎﻳ ﺗرﺎﺗ رﺎﺧا ﻧﺎﺑ ﻧﻳژر وﻧوړا ﻟوړاو ﺗ د ﻟ ﻟاﻳﻧ ﻧوﻏﺳ<br />
1 National Commission on Political Imprisonment and Torture, Final Report, 1991, available online at:<br />
http://www.usip.org/liberty/tc/doc/reports/chile/chile_1993_toc.html<br />
2 Oxhorn, Philipp, Organizing Civil Society: The Popular Sector and the Struggle for Democracy in Chile,<br />
Pennsylvania State University Press, University Park, 1995:<br />
388<br />
٣٠
ﻳﺷ ا دږوا د ﻧﻧ ﺷ ﻳ ﻣﺎﻧ ﻟار د د هﺑ ﺳ . ﻟو ﻧوﻳﺑ<br />
ﻧﻣ د هﻳ ﺗ وهاﺷ ﻐه ﺗﺎﻳز ﺗ ،د<br />
ﺷ ﺗ ﻣار ﺎ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ<br />
ﻳژر د عﻣ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﺗ د ﺷ اﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ<br />
د ﻟﻏ اورﺎ ﻐه ﺗ ﻟ ﺳ ﺧو ﺧ ﻳ ﺎﺑ وا ﺳرو تﺎﺛا لدﻟرد سﻻ<br />
. د ﺷ ﺗﻣ<br />
ﻧﻣﺟ ﻏد هدﻣ ړﻣﻧ <br />
ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ ،سﺎﺳا نﻧﺎﻗ ﻳا ﺳ وا لاﻳﻧ د ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻧ . ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ ﻟوﺧ ﺗﺎﻣﻌﻣ د ه ﻧﻣ ﺑﻼﺑ د ﻟود د ،ﺗ<br />
ﻧﺎ ﻣ ﻏ د ،ﻧورﺎﺳ<br />
ﻌﺗ د ﺷ ﻻ ﻟډ ﻊﻓاﻣ ﻧﺣ د وا ﻧه ،تﺎﺳﺄﺗ<br />
ﺧﺑ ﻟوړﻟ د ﺳ د وﺎه د ﺧ مﺎﻋ د هﺳ ﻧﺳر ﺳاد ورﻧ وا ﻧوﻟ د هرﺎﻟ<br />
وا ه ﻳ ﺧ ،و دوﻣ ﻳﺎ هدﻣ هﻟ ﻏا ﻧﻣاو ﻌﺗ ﻏد د . و ﺳﻣ<br />
د ﺎﻳ وا هﺳ نﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ﻟﺎ ﻐه د ﻣﺣ د ﺷ ﻻ ﻟو ﻧوﻟ ﺧ<br />
. و ﻣوﺎﻣ ﻣ دﻣ دږوا د ،ﻟ ﻗﺎﺗ هﺳ ﻧﻣ ﻟ ﻐه د سﺎﺳا نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ<br />
ﻧاﻗ ﻣ ﺧ ﺗ ﻟو ذﻧ اورﺎ ﻳﺎﺑ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧوړا ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ﺻﺎﺧ<br />
ﺳﺎﻣ وا ښا ﻳﺎﺳا ،هﺎﻣ ،مﻼﻋا ،ﻧﻧﺎﻗ<br />
ﻟﺻا ﻟاوﻳﻧ د ﺗ ﻧﻟﺎﺣ ﻧﺑ <br />
ﺻﺎﺧ ﻟډ ﻋﺎﺗا د وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺣ ﺑد ،تﺎﺳﺄﺗ هرﺎ . ﻧو مﺎ بﺗ<br />
د ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ د ﺷ ﻻ ،د ﺷ ﻣﻏا ﻧﺣﻼﺻ ﻟ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د ﺗ<br />
د ﺗﻼﻳﻌﺗ دﺎﻬ د وا ﻧاړو ﺳﻣ ﺣ ﻧوړﺟ نﻧﺎﻗ ﻧ د سﺎﺳا ﻧﻣ<br />
. رو رﻣ ه وﻏا<br />
ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻳﺷ ا ﻗ ﺻﺧ ﻣ ﻟ ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د هﺧﻻﺎﺑ<br />
ﻣ د . ﺳﻣ هﺳرو ،ﺧاو ﺧﺑ ﺑ ﺧا ﺑ ﺗاﻳد ﻻ ﻧ ﻐه<br />
ﻧﻣ ﻟ لدﻟرد ﻳړا ﺗ ﻓا هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻟاﻳﻧ ﻟ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ<br />
ا ﻗ ﺗ ﺻﺎﺧ . ﻟو ﻏا ﻧﺎﺑ ﺳو ﻟﻧ ﺗ د ل ﺳﻣ هﺳ ﻟ<br />
ﺳاﻳد<br />
ﻀﻣ وا ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻳﺷ<br />
ﻧوژ ﻣ ﺧ د ﺑﺗ ﻏد وا و هدﺎﺳا ﺑﺗ وا ه ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ ﻏ د <br />
. وا ودﻟو ﺗ ﻧﻌﻗاو<br />
ټﺎ ٩ – ١<br />
او ﻟﺎﻬﻣدږوا ﻧ ﺎﺗد د ﺎﻳﻳﺎﻧ <br />
Shonekan ﻳر رﻬﺟ Sani Abacha ،ﻳزو<br />
عﺎﻓد د ﺎﻳﻳﺎﻧ د ١٧ ﻣﻧ د لﺎ ١٩٩٣ د<br />
ﺗ هړوﺎﻧ هﻳډ ه ﺗ ﻣار ﻳ رﺗﺎﻳد<br />
هﻳ وا رو<br />
ءﺎﻌﺳا هرﻣ<br />
تادﻗ داز ﺗﺎﻋﻣ د وا ل ﻧړ ﻳ تﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد ،و ﺗ ﻧﺣ ﺑ<br />
. لد<br />
د ﻐه د وا ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻟ ﻧﻣ د هدﻣ او د Abacha د<br />
ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺷ ﻳ ﻟ ﻧﻣ د . هو ﺑﺎﻣ ﺗ هراﻣاود او رﺗﺎﻳد<br />
the Ikwre Youth ﺗ ﺻﺎﺧ )<br />
ﻧﺎﻧا ،ﻳا ﺳ ،ﻣ ﻗ ،نارﺎ ﻓﺣ ﻐه<br />
The Accademic Staff Union of<br />
) نه د وا ( Ijaw Yoth Council د وا Convention<br />
389
د Abacha د ؤ ﻣﺎﺷ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻧﺣ ﺑ د زار ﻏد وا ﻧﻧا ( Universites<br />
1<br />
ﻧﺣ ﺑ د ﺗ ﺻﺎﺧ . ر سﻻ ﻋ ﻳ فﻼﺧ د ﻳژر <br />
وا ﻧورﺎ ﻧﻬﺑ ﺧﺑ ﺗﺎﻳز ودﺎﺳا د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
هﻣ ﺎﻳﻣا د ﻧ ﻧرﺎ د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د . ل ﻧاړو ﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟاﻳﻧ<br />
وا هوﺎﻟو ﻳﺑ ﻟ ﺳ د ﻧﺎﺑ وﻏ ﻣ د Abacha د وړﺎﻐﺑﻟ ﻟاﻳﻧ ورﻧ وا ﺗﻻﺎﻳا<br />
. ﻟﺳرو ﺗ ﺎ ﺳﻣ ﺗ ﻣﺣ ﺎﻳﻳﺎﻧ<br />
ﺎ وا ل ﺑ لر ﺳو د ﻳ ﺎﻳﻳﺎﻧ<br />
ﺗﺎﻳز ﺗ وا د ﻧ تﺎﻳز ﻳډ ﺎﻟ ﻟ ﺷ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د لﺎﺷ ﺎﻳﻳﺎﻧ د<br />
ﻟﺎ داﺳا د ﻟود د د ﻧﻻ ﻏا ﺗ ړﺟ وﻟ وا ﻳر وﻳادود ﺧ <br />
ﻳډ ،هﺳ هﺳ ﺻﺧ ﺎﻟاﻟ ﻧ د ﻐه د هﺳ ﺳﺎﺳ<br />
د . ﺧاو هﻧو ﺧا ﻣوﺎﻣ<br />
هرﻻ ﻟﺎﻣ د هﺳ ﻟود هړا ﺗﺎﻋﻣ د ﻧﺣ د ﻐه د وا وﻏ ﺧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻏد<br />
ﺗ پ ﻣارډ دوا ﻟ رﺎ Funtua د ﻣﺎﻧ Boyajidda د ﺗ ﺑ د . ﻟﻧو<br />
ﻳ ﺳ ﺎﻋدا د « ﺑﻟ ﻣﺣ»<br />
د ﻐه ﻟ ﺳورو<br />
،ؤ نﺎﻣزﺎﺳ ﺳﺎﺳﻏ ﻳ ﻣد د<br />
2<br />
. ر سﻻ ﻟﺎﻣ ﻳ ﻟود د ،لﺷ لﻧو ﻧرو نﺎﻣزﺎﺳ وا ړﺎﻐﺑﻟ<br />
ﺻﺎﺧ ،ړﺎﻐﺑﻟ لاﻳﻧ ،اﻳ ار وﺳ ﺗﺑ د ﺗ ﺳاﻳد ﺑﺎﻧا لﺎ ١٩٩٩ <br />
ﻌﺗ ﻟﺎ ﻐه USIAD وا (UNICEF) قوﺻ<br />
ﻬﺟو ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ د ﻧﻣ<br />
وﻣ د ﺗ<br />
ﻏد . د ل ړوﺎ ﻓ باﺧ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﺎﻳﻳﺎﻧ د ﻳ فه <br />
وړﺎﻐﺑﻟ ﻟاﻳﻧ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣ د ،هدو ﻳړا ﻓا د ﻣﺗ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د : ﻟ هد ترﺎﻋ ﺗاﺳ<br />
اد د ل ﺗ ﻣار ﻓ ﻳ ﻐه د ﻬﻣ ﻟ ﺗ وا لوراه هرﻻ هرﺎﻟ ﻳړا ﺷ د ﻣﺗ<br />
. ﺗﺎﺳو اﺧ ﻟود ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
390<br />
ﻧ<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻟود د و ﻓ ﻧﻣﺣ ﻣ ﻟ ﻧاﻗ ﻣ وﻳډ د وا نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د<br />
ﻐه ﻧوﺳ ﻧﻧﺎﻗ . و<br />
نﻼﻋا ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ ﺗ ﻟ هزﺎﺟا ،د ﻣﺎﻣ هﺳ ښا ﻟ ﻳﺎ<br />
ًﻻﻌﻣ ﺧ ، ﻣﻻ وﻳردﺎﺻ د ﻧﺣﻼﺻ ﻧﺑ د م و ﻧ ﻳاﺷ صﺎﺧ<br />
ﺎﻳ دﺎﻗا ،ﺳورو ﺣ ﻳروﺗ ،ﻳراﺎﻧ لاﺳو ﻧر د ﺎﻳ ﺟ د ﻧﻣﺣ<br />
. نﻼﻋا ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﻣا ﻟ ﺎﻣ ﻟ ورﻧ ﺷ ﻳ د وا ﻳراﺎﻧ ﻧﻣ<br />
وا ﻧﻣ د : ﺗ ﻣ ﻟ ﻧﻧوﺗ وﻳا ﺳ وا ﻟاﻳﻧ ﻬﻣ رد د لﻟ ﻟﺎﺣ ﻧﺑﻳ د<br />
ﻳﺎﻳﻣﻻا ﺑ ه ﻧﺣ ﺑ د وا رﻣ ﺎورا د ه ﻧﺣ ﺑ د ،نوﺗ ﻧﺣ ﺳﺎﺳ<br />
ﻧﻣ د ﻧﻧوﺗ<br />
ﻏد د ﺧو ﺗﻻﺎﺣ ﻳﺎﺳا د ﺷ ا ﻧﻟود . رﻣ<br />
ړو لزﺎﺗ ﻧ د ﻧﻟود وا د ﻟﺗ ر ﻧﻳوﻣ وا ﺗادﻗ ﺷ ﻳ لزﺎﺗ ﺧ . و لزﺎﺗ<br />
ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ د ﺗﺎﻣاﻗا ﻐه د هﺑ ﺳ . ﻻ ﻧ لزﺎﺗ ه ﻧﻣ<br />
. و دوﻣ ﺎﻟ ﻟ ﺧو د وا ﻟو ﺳﺎﺗ هﺳ تﺷ د د ﻳﺎﺑ ، ر سﻻ ﺧو<br />
1 Walker, Judih-Ann, “Civil Society, The Challenge to the Authoritarian State, and the Consolidation of<br />
Democracy in Nigeria” In Issue, A Journal of Opinion, XXVII:1, 1990, p.54.<br />
2 Ibis, p.56
رﺎﺟ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ هرﺎﻟ وﻟ د ه « »<br />
ﻟﺎﺣ ﻧﺑ ﻳ د ﻧﻣﺣ وﻳډ ﺧ<br />
ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د . وړا ﻣ ﻧﻣ ﻟاﻳﻧ ﺧ وا ﺗ ﻧﺣ ﺑ وا ﺗﺎﺳو<br />
اد ،ﻟ ها ارﺧ ﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د ﺧو<br />
هﺳﺗ ﺧو ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﻧﻌو لاﺧﺎﻧ ﻳډ ﻟ ﺗ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑد <br />
لﺳر ﺗﺳ اﻟ ﻧﺳ د رﺳ ﻣا د ا ﺗ اد وا د ﻟﺎﺣ تاﻟﺎﺑ ﺎﻳ هﻟﺎﺑ ﻐه ،<br />
. <br />
هرﺎﻟ ﺗ د ﻧﺣﻼﺻ د ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﻧاﻗ ﻣ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د<br />
. ﻧو ﻣ ﻳﺗ د اﻟ ﻟود د هﺳ ﻟوﺑاﺑ وﺎﻧﺎﺳا وا بﻳ د ﺗ د ﻧورﺎ هرﻏ د<br />
ﻐه د وا ﻧرﺎ د رﺎ ﻣﺣ د ﺧو ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ د ﺷ ﻻ ﻐه زار ﻏد<br />
ﻐه د هﺑ ﺳ وا . وړاو مﺎ ﺗ ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑ رﻻ ﻟ ﻟرو<br />
ټر د ه<br />
داز ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻟﻧ هرﻻ ﻟ وا ﺗﺎﻳزروز د ﻟود ﺗﻻﺎﺣ<br />
. ﻧاړو تﺎﻣﻌﻣ ﺧ<br />
ﻓ ﻟرو بﺎﺣ د رﺳ ﻣا د د لاﻟ ﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﺎ <br />
،و ﻋ ،ﻟو نﺎﻣا ﻳﺎ ﻣﺗ ټﺎ نﻧﺎﻗ د ﻐه ﻟا ، ړوﺎﺑ<br />
وا رو ﻧر ﺗ ﻣ ه ﻧوﻏﺳ ﻳﺷ ﺗﻣ اﻟ رﺳ ﻣا د <br />
ﺗ <br />
ﻳړا رﺎﻣ د هﺳ وﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ وه ﻧﻬﺑ ﻟ ﻐه <br />
ﻏد . ړوار رﺎﻓ ﻧﺎﺑ ﻣﺣ ﺧ وا ﺷ لوړاو مﺎ لاﻳﻧ ﺗ ﻧورﺎ هړوﺎﻧ ﻟود ﻧوړا د<br />
وﺷ ا ﻗ د ﺑ قﺻ ﺧﺑ ﺗﻻﺎﺣ ﻧﺑ ﻳﺷ نﻼﻋا د اﻳ ﻧ رﺎﺳ<br />
. ه ﺧﺑ ﻧﻟﺎﻳﺎ<br />
ﺷ ﻻ ﺳﺎﺗ ﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳ د ﻟ ﻧﻣ د<br />
391<br />
و ﻧه هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د نﻧﺎﻗ د<br />
ﺗ ﺗ ﻧﻟﺎﺣ ﻧﺑ داه ﺳﺎﺳ تارﻣ ﻧﻧﺎﻗ ﻧوړا<br />
ﺗ ،د ړو ﺗ د ﺧو ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د ﻧﻣ لاﻳﻧ ﻧوړا ﻧﺣ ﺑ د<br />
. ﻧو ﻧﻻ <br />
هﺳ ﻧﻣ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻟود د ﻧاﻗ ﻣ ﺗ و<br />
ﻧه هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د نﻧﺎﻗ د<br />
. ا ﺑﺎﺗ<br />
و ﻧه هرﺎﻟ ﺗ د ﻣﺎﺣا ﺎﺣ د ﻟﺎﺣ ﻧﺑ <br />
و ه هرﺎﻟ ﻟړﻟ د ﺳ د ه د وا ﻧزور د<br />
ﺑ<br />
ړو لزﺎﺗ ﻧ د ﺧو ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د رادا رﻧ رﺳ ﻣا د وا ﻟ ،ځ<br />
زورو ه ﻧﺣ<br />
ﻧﻣاو هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﺳ د ه د وا ﻧزور ورﻧ ﻧزور هرﺎﻟ ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د<br />
. ﻣﺎﺷ <br />
ﺎه د ه ﻧﺣ ﺑ ړو لزﺎﺗ ﻧ وا ﻧﻣ د ﻟود د ﺧو ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د<br />
. رو هدو ﺗ ﺳ ﺎﺗﺧ وا<br />
هړﺟ ﺗاﺳ هرﺎﻟ ﻋ د ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻳﺷ ا<br />
ﻗ د وا ﻟﺎﺣ ﻧﺑ د<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ﺗﺎﺳو ﻧﺧ نﺎ ﺧ ﺗ ر سﻻ ﺗﺎﻣاﻗا ﺳﺎﻣ <br />
ﻟﺳر<br />
ﺗﺳ اﻟ ﻧﺎﺟا د رﺳ ﻣا د لرﺎ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ ﻐه د<br />
د<br />
ه ﻳﺗ د وا <br />
ﻳړا رﺎﻣ د هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د ﻬﺑ <br />
هرﺎﺧ ﺗ ﻧ ﻧﻬﺑ ﻧر<br />
.<br />
رو رﻣ رﻻ ﻧﻧﺎﻗ ﺗ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د<br />
392<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
393<br />
١<br />
ﻓ<br />
KATRIN KINZELBACH AND YASMINE SHERIF<br />
،ﻧرﺎ رﺳ ﻣا <br />
وا هﺷ<br />
ﻧﻟﺎروز<br />
ﻧوړﺟ ﻟﺳ
394
Katrin Kinzelbach and Yasmine Sherif<br />
395<br />
١<br />
،ﻧرﺎ رﺳ ﻣا <br />
وا<br />
هﺷ<br />
ﻧﻟﺎروز<br />
ﻧوړﺟ ﻟﺳ<br />
ﻧﻧ<br />
ه . ﺗ ﻧﺎﺑ او نﻧﺎﻗ د د ﺳ ﺑ<br />
ﻟ ﻳ د ﻣا وا ﻟاﻋ<br />
ﻳ ﻧ او روز د ﻌﻳ ﺗ ﻣار ﻟﺎﺣ سﻌﻣ ﻐه د ،ﺷ ړﻻو ﻣ ﻟ<br />
ﺑ ﻏد<br />
ﻣﺗ ﻧوړﺟ ﻟﺳ وا ﺷ ،ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا ﺳ هرﺎﻟ د د . د ﻧ ﻟاﺳو<br />
ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د . و ه ﻧﺎﺑ ﺷ ﻟاﺳو ﻳﺎﺑ ﻐه ،ﺷ ه هر ﻧﺎﺑ ﻳړا <br />
د ﻳ ﻟ د ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧﻧ ﻧﺎ ﻟ هرود ﻧوړﺟ ﻟﺳ ﺳورو وﺷ<br />
ر ﻧﻧ ﺗ ﻳﻼ وا ﻟار د وا ﻟﻋ ﻟﺎﻧا ﺗ ﻟﻧ ﻧړﺟ ﻟ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻳﻧ<br />
،ﺷ <br />
ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د اﻓ وﺟ ﻧر د ﻧﺎﻣز ﺳوا د ﻓ ﻏد . ﺳر<br />
ﻧﺧړا د ﺟ د ﺑ ،د ﻧ ﻣﺧ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻣا د ﻟود ﺳر رﻧ ﺗ<br />
. د خړا ﻳ <br />
د ا ﻐه ، لﻧ ﻣ ﻟ ﻧوﻏﺳ د نﻧﺎﻗ ﻧر وا لاﻳﻧ د ا هﺟ ﻧر<br />
د ﺟ د ﺧو ﻳډ<br />
لﻧ فه وو ﻟو د . ر سﻻ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻳﺎﺟ ﻳﺑ<br />
ﻳﻓ د هرﺎﻟ ﻣژ د وﺗ وا ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ﻐه ،وړﺟ ﺗاﺳ ﻧﺧړا<br />
د داه د ﻳﺎ نﺎﺣا ﻳﺗ وا ﻧوﻏﺳ ﻏد د . هدﺎﺳا ﻟاﻧ ﻟ ﻓﺎﻣ ﻧﻧﺎﻗ وا<br />
ﻳ د ﻳﺎ وا رﺳ<br />
ﻣا ًﺎﺻﺧ ،ﻟو رﻀﺣ ﻧد ﺗﺎﺳﺄﺗ د او ﺧ<br />
،ﺗ اﻟ ځ وا ﻧا ﻣا ،ﻟ د . ﺷو ه ﻓﺎﻣ ﻳ اﻟ رﺳ ﻟﻋ ﺷﺎﺣ<br />
ﻌﺟ وا ءﺎﻀﻗ ﻧﻻ ذﻧ ﺗ ﺳﺎﺳ د ،لا ﺗ ﻧﺎﻳﺑ ﺗ ﻧﻧﺎﻗ ﻏ وا ﻧﻧ ﻗ<br />
اد لﺎﺣ ،رو تدﺎﻬﺷ ﻧﺎﺑ<br />
رﺳ ﻣا وا ﻟﻋ ﺷ ﺎﺳﺧ وا ﺳﺎﻓ ﻳ ﻳﺎ ل اد ﺎﻣ<br />
.<br />
و ﺗﺎﺳ وو ﻟ وا ﻧﺣ وﺑ ﻟ ﻟ هﻧد ﻧورﺳ ﻏد
ﺑ ﻟوا ﺧﺑ ﺑ ﻋوﻣ ﻟ تﺎﺳﺄﺗ اﺟا وا ﺎﻀﻗ ،ﺗ لﺎﻳﺎ ﺳاد ﻳ <br />
ﺧ وا ﺳﺎﺳ د تﺎﺳﺄﺗ ﻏد د هﺑﺳ . د ن اﻳ وا سﻻ هﺳ د ﻟ ﻓ د ﺎﻳ ﻳﺎ<br />
ﺗ ﻧرﺎوا لو ﺗاﻳد ﻟ ﻧا ﻟاﺳو . د ﻧﻻ رﺳ ﺗ دﺎﻓ وا ﺧاﻣ<br />
ﻓﺎﻣ ﺟ ﻧ ﻐه . د ﻣﺎﻣ هﺳ ﺧاﻣ وا ﺗﺎﻳزروز ﻗ ﻟ ﻧوژ ﺧ و ﻣ<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ رﺳ ﻣا وا ﻟﻋ . ﺳر سﻻ ﺗ ﻟﻋ ه ﻧ وا ﻧﻣ ﻧﻧﺎﻗ ه ﻧ وا ﻟ<br />
ﺗﺎﻓﻼﺧا ﺑ ﻳد وا مﻗ د داه وا نارود ﻟ ﺳو د ا ( ءﻼﺧ)<br />
ﺗ ﺗﺎﻋ وا<br />
ﺧ د ﺳ ﻣا وا ﻟﻋ ﺎﻧ ﻳ ﻟﺎﺣ اد ﺑﺎﻣ . هروژ ه هرﻧ ﺳاو <br />
. رﺎﻳا هرﻧ هﺳ روﺎﺑﺎﻧ ﻳ د ﻣ<br />
وا ل ﺑ ﻧﺎﺑ ﺎﻣ ﻣا وا ﻟاﻋ د ﺳورو ﻐه ﻟ ﺎﻳ هدﻣ ﺷ ﻟاﺳو ﻳ د<br />
ﻟاﻋ وا ﻣا د ﺟو د ﻧ . و ﺧﺟ هﺳﻧﺳﺎﺣ ﻟ ﻧﺧو لﻧ ﺗ ﺗرو ﺎﻳ<br />
ﺳر سﻻ د ﺗ ﻟاﻋ وا ﻣا ﻟ ﺗ ﺗ وو ﺧ . هد ﺗﺎﻳز ﻧﻣﺎ ﺗ ﻧﻏر دﺎﻗا – ﻟ ﻼﺟ<br />
ﺷ ﻳﺎ ﺑ ﻧر وا ﻳﺟﺎﻬﻣ)<br />
ﺧ ﺷ ﻳﺎ ﺑ وړﺟ ﺑ ﻧوړﺟ ﻟﺳ د <br />
د هﺎﺑ ﺑ ﺷ لاﺳو ؛ﺷ ﻧﺎﺳ ﺑﺎ ﺧ ﺗﺑ هﺳ تﻋ وا ﻻ ﻧ ( و<br />
ا ﺑ ﺷﺎﺣ ﻧړﺟ<br />
ﻟاﻣﺣ وا او ﻣ ﻳ د ؛ ا ماود ﻣﺗ ﻧﺧړا د<br />
رﺳ ﻣا وا ﻟﻋد . ﺑوډ ﺷ ﻟاﺳو ﺑ ﻳ ﺗﺑ ﺳورو ﺎﻳ رژ ﻟ وا ؛<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ ﺗاﻳد د هرﺎﻟ ﻧرﺎ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا وا لا ﻧﺎ ﺗﺎﺣﻼﺻا <br />
ﻣ هرﺎﻟ ﻧوړﺟ ﻟﺳ ﻧوﻟ<br />
ﻳﺎ ﻳ د ﺑ ،د ﻳړا وا ﺣ اﻳ ﻧ ،لوړﺟ<br />
. د طﺷ<br />
رﻻ هرﺎﻟ ﺎﻟﻐﻣ د ﻟ ﻧﻣ د ه ﺗﺎﻋﻣ ﻣا د ﺗﻻﺎﺣ وﻳﺷ ﻓ اد<br />
د ﺳورو ﻐه ﻟ وا نﺎﻳﺟ ،ﻣ<br />
ﺷ ﻧﻟﺎروز د ﺗ ﻧﺎ وا ،ﻧﺎﺑ رﺎ<br />
. ا ﻧ ه ﺎﻟﻐﻣ ﻏد<br />
ﻣ دﺗ ﻟ ﺷ د : رﺎ رﻻ ﺎﻟﻐﻣ<br />
د<br />
هﺳ ﺧ ﻟ ﻣا ﺧ د ﺑ ، ﻧ هر وﺎﺗړا ﻣا ﻟ د رﺳ ﻣا ﻳ <br />
دﺗ وا ﺧا روز د ﺷ ﻳرﺗ ﻳ د تﺎﺣﻼﺻا ﺗاﻳد رﺳ ﻣا د ، ﻣﺎﻣ<br />
وا تﺎﻧﺎﻣا هرﺎﻟ ﺗﺎﻳزروز د د ﻣ ﺗ ﻐه اد . ﺷ ﻻ ﺳﻣ ﻣ <br />
ﻳﺎﺑ ﺧو ﻋ ﺧ . ﺷ ﺣ ﺗ هﻟﺳ ﺷ ﺷ ا وا د رو ﺳ<br />
لﺎﺣ ﺳاد هد ﻟد ﻧ . هد هرود ﻟﻟﻣ هﻳډ هﻳ ﺳو ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻌﻗاو د ﺷو ﻧودﺎﻳ<br />
ﺗ ﺗ ﻧﻣﻻ وا ﻳاﺷ ﺗﺎﺳ ﺷ ﻳ د تﺎﺣﻼﺻا ﻟ – دﺎﻗا وا ﺳﺎﺳ <br />
1<br />
رﺳ ﻣا د . هوو ﻟ ه هرﻧ ﺗ ﻐه ﺎ ﻣ د ﺷ د لﺎﻬﻣﻟ ﻳﺎ ،ﻧ<br />
ﺑ ﻟډ ﻳ د لوﻧا ترﻗ د ،و ﻣﻻ پ وا د ﺷ ا تﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻣا ړاﻏ ﻣﺗ ﻟډ ﻟﺎﺳ د ﺷ ا<br />
هﺟ ﺳ ترﻗ د . لودﻟ ﺗ ﻟډ<br />
د ﺷ ا د ﺧﻳ ﻟا اد . و ﺳ ﻧﻻ وا ب وا د ﻟو لو رﺳ<br />
وا عﺎﻓد هد اد هﻧﺳ ﺧا ﺑ هﻳ . ﺷ ﺗ ﻣار ﻧ نﻼ د ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا<br />
ﻧرﺎ د ﺧ ، ﺳﻻﺗ ﺳﻣ لاﻳﻧ ﻟ هرﺎﻟ ﻟاﺧا<br />
د ﻓ ﺧ د تﺎﺳﺄﺗ ﻣا<br />
د ﺗ ﺗ ﻣار ﻟﺎﺣ ﻳ ﺷ ا اد . ﺗﺎ ﻣﻏا ﻏ وا رو ﺧﺑ<br />
. د ﻳ ﺗ و ﻐه وا ﺷ لﺎﺳ هرﻧ ﻧا ﻣا ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ<br />
1 See for example: Michael S.Lund: „Early Warnng and Preventive Diplomacy“, in Managing Global Chaos<br />
Sorece of and Responses to International Conflict, Chester A. Crocker, Fen Osler Hampson and Pamela R. Aall<br />
(ed), United States Institute of Peace, Washington, 1996, pp.379-402.<br />
396
ﺗﻼﻣ د ﺧﺑ د ﻧرﺎ د ﺳو د ﻳﺎﺑ ﻟ ﻧﻣ <br />
ﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا لوډ ه د رﺳ ﻣا د<br />
هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺷار ﺗ سﻻ ډاډ هد ﻬﻣ ارﺧ ﺧو ﻋ . هوو<br />
ﺑ ﻣ هرﺎﻟ<br />
ﻣﻗ ﻳﺎ اد ﻟ ﻓﻼﺧا هﻳ . ﻧ ﻋ ﺧﺑ ﻳ داه د اﻳ ﺳﻣ<br />
ﻣا د هرﺎﻟ د د . ﻧاوﺎﺗ هرﻧ ﻟډ ﺷﺎﺣ<br />
وا هوو ﻟ ه هرﻧ ﺗ ﻟاﻳﺗوﺎﺗ<br />
هد هرﻏ ،ﺷ ﻟﻧﻣو هرﺎ هرﻻ هﻳ هﺳ ﻟﻧ مﺎ ﺳﺎﺣ وﺷ د هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ<br />
ﻳ ه وا ﻟو ﺧﺑ ﻧﺧړا ﻧوړا ل ﺗ ﺷ ا ړﺟ مﻧﺎﻣ ﺗرﻣ ﻳ <br />
. ړﺟ نﻼ<br />
ټﺎ ١ – ١<br />
ﻣ دﺗ د د رﻻ ﻟ رﺎه د ﻟ ﻧﻣ د وا نﺎﻟرﺎ د<br />
ﺑ ﻳ ﻣ د د ،ﻣزﻼ اوا<br />
د ﺷﺎﻣ نﺟ د لﺎ ٢٠٠ د<br />
هرﺎﻟ ﻟ د ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د دﻟرد رﺎ د ﻏ ﻧﺎﻟرﺎ اوا<br />
. د طﺷ ﻧﻣﻟ رﺎه ﻣﺗ<br />
ه ﺳﺎﺳ د داه د وا<br />
رﻏ د ﻟ<br />
ﻧﻣ ﻳ د<br />
د ﺗ ﻏد . ﺷ ﺗ ﻣار نﻟﺑ ﺑ څﺗ د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻧﻧﺎﻗ د اوا<br />
ر سﻻ ﻋ ﺷ ﻻ رﻏ ﻧﻣ ﻳ وا ﻧ ﺧﺑ ه ﺳﺎﺳ ﻳ<br />
ﻟ نﻧﺎﻗ د <br />
ﻧﺎﻟرﺎ رد لﺷ <br />
ﻋﺎﻓد وا ﻣا ﻣ د ﺳﺎﺳ ﻳ . <br />
رﻻ د ﻟ . ﻟ سﺎﺗ ﺗ ﻣ هﺳ وزﺎﺳا ﻟ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د وا ورادا اﺟا<br />
. ﻟو ﻧرﺎ ﻧﺎﺑ ﻌو ﺷ ﻻ وا ﻟ ﺎﺗﺧ هر ه ﻟوزرا د د ﻐه<br />
ﻟو خا د ﻳﺎ لﺷ لاو هرﻻ اﻟ<br />
نﺎﻟرﺎ د اوا د ﻧﻟﺎﻌﻓ<br />
ﻐه ﺧو ﻋ<br />
ه ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا ﺗ د وا ﻧﻣ د ﺣ اد . او ﻧ ﻣ ﺗ ﺗﻼﻣ<br />
. هو ﺳﻣ ﻣ دﺗ د د هو رﺎه<br />
: ﺳ<br />
UNDP/<strong>DCAF</strong> Report on Parliamentary Roundtable on Security Sector Oversight, Kiev 22-23<br />
June 2006, available at<br />
http://se2.dcaf.ch/serviceengin/Filecontent?serviceID=<strong>DCAF</strong>&Fleid=0003EF7B-6DAC-<br />
A39B-ECC8-3D75576B61E&Ing=en<br />
ﺳ د وﺎه د ﻣ وړﺎﻐﺑﻟ لاﻳﻧ وا وﻟ<br />
،ﺗﺎﺳﺄﺗ<br />
ﻧﻧﺎﻗ د ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻟﺳ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧوﻟ<br />
ﺑ ﻟ وا ﻣﺣﻏ ،ﺷ ﻣ وا ﻣ . ﻟ هﻧو ﻟړﻟ<br />
ﺑﺎﻣ هﺳ ﻧﻣرﻧ ﻐه وا ﻟ هﻧو ﻟوړﺟ ﻧﻓ د وا وﺧ مﺎﻐ ﻧﺣ ﺑ د وا<br />
ﻟﺎ داﻧ ﻟ ﺎﻳﻓا ﺑﺟ . د ﻧﺳر ناوﺎﺗ ﺎﻳ ﻣﻏاﻏ ﺗ نوﺗ ﻟ <br />
ﺷ ﻳ د هد ﻧ رﻏ ﺗاﻳد ﻳ ﻐه د ﺣ نوا ﺗ ﺳاﻳد<br />
ﻳ اﻟ سﻧﺎ ﻣ د ﺎﻳﻓا د لﺷ ﻳدﺎﺗا ﺻ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ،ﻟ ﻳﺎ<br />
ﻟ ﻳ ﻳا ﺳ ﻳ ﻟو د رﻧ ﻳژر ﻐه هﺳ زرﺎﻣ ﺧ د ﻐه . ﻟ ﻧورﻻ<br />
1<br />
. ؤ ﺧﺑ ﺑ نوﺗ ﻟ<br />
1 Cawthra, Gavin, „Security Transformation in Post-Apartheid South Africa”, in Governing Insecurity:<br />
Democratic Control of Military and Security Establishments in Transitional Democracies, Cawathra and<br />
Luckham (eds), Zed Books, London, 2003.<br />
397
ﺧو ﺷ<br />
ﻧﻟﺎروز د : رﺎ رﻻ ﺑﺎﻣ<br />
د<br />
وا ﻟﺎروز ﻟ هد اد ﻌﻣ ﻧرﺎ ﻣ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ﺧو ﺷ ﻧﻟﺎروز د<br />
بﻳ ﻟﺳ د وا ﺷ ا ﺛ ﻧوﻏﺳد ،ﺷو ﺑﺎﻣ ﺗ هﻳا ﻟﺳ هﺳ ﻧﺧ<br />
ﻟ ﻳﺗ د ﻧﺎﺑ ﻧړﺟ وﻟ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻳا ﻟﺳ ﺗ . ﺷ ا ﺗر ﻏ<br />
د ﺗﻻﺎﺣ ﺳاد . ﻧ ﺗﻼﻣ ﻳ اﻟ ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻧﻧﺎﻗ ﺳر د ﻣوﺎﻣ لوډ ﻏد ،ﺷ ﺧا<br />
ﻧ ﻣ ﺗﺎﻳزروز د ﺷ ا ﻧورﺎﻳز ﻟډ وا ﺻﺎﺷا داﻧا<br />
. د ﻟود ﺷ<br />
نﻼﻋا ﺧ « ﻟﺎﻣﺳ»<br />
د لﺎﺷ ﻟﺎﻣﺳ د لﺎﻣ هړا د . رو<br />
جﺎﺣا د ﻟډ ﻳ د فﻼﺧ ﻐه د ،ﻧو هﺟ Hargeisa لﺎ ١٩٩<br />
د م ، ر سﻻ نﻳرﻻ ﻣ ﺳ ﺷ چو د ﻏد . ﺗر ﻏ<br />
ﺳﻟ ﺑژ ﻟﺎﻣﺳ ﻌﺷ ﻏد نﻳرﻻ د . ﺷ ﻟوردو زډ ،هو ﻣﻟ ﺟ<br />
: ه<br />
Hadaba Deeqay dagaalkanu muxuu aha?<br />
: ﺟﺗ<br />
ﻳ ﻧوﻳﺎﺑ هز ﺎر ( مﻧ ﻳرﺎﻧ ﻳ د)<br />
ﺎﻳد ا»<br />
« هد ﻧ هرﻻ ﻧوژ د ﻧﻣز هﺟ<br />
د ﺧﺑ ﻟﻳﺗ ﻳو ﺑ ﻳ د ﻟو ﺎﻣز ﺧ ﺎﻣز ... ﺷ ﻣ ﻳ هﺳ ﻧﻣ ﺎ د د<br />
ﺎﻣز .... ﺎﺧ ... ﻟو ... د ﺳﺎﻧ ﺗ ﻟژو ﺑ ﻳ د ... ﻟ هﻳو ﺑﻳ ﻟ نﺎﻳﻧوﺎ ﺎﻣز<br />
1<br />
.... ﻟ ﻧ رﺎﺳ ﻳروﺎﻧ<br />
د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ﺷ ا ه ﺗا ﺧ ﺳر ﻧﺣ ﺑ د هﺳ ﻟډ ﻟاﺳو ﻟ<br />
ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
ﻣﺣ ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ﺗﻻﺎﺣ ﻐه . ا ﺣ ﻧرﺎ<br />
د ﺗا ﺧ ﺑ لوډ ﻏد ،ﺷ ﻳوو ﻟډ ﻟډ ﻧﻟﺎﻌﻓ رﺳ ﻣا د وا ﺷ رو<br />
ﻟډ ﻟاﺳو ﻟ ﺧو ﺷ د . هد هرﻻ اﻳ ﺗﺎﺳ د وو ﻟو د وا ﻣ د ﺗﺎﻳزروز<br />
: ﺳرو ﺗﺳ ﻣ ﻧﻓه ﻧﻻ د ﺷ ا ﺗا ﺧ هﺳ<br />
؛ﻣﺄﺗ ﺳر سﻻ ﺑ<br />
د ﺗ ﻧﺎ وړا<br />
ﻧﻻ لو ﺗ ﻟډ ﻟاﺳو د م ل ﻓاﻣ ﻧﺎﺑ ﻧورﺎ وا ﺗارﻣ ﺟ د<br />
لاﻳﻧ وا نﻧﺎﻗ ﺑ لاﻳﻧ د ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻣا د وو ﻟو د ﺣﺎﺳ <br />
؛ ﺗ ﻣار ﻟاﻧﺳ ﻣ ﻟ نﻧﺎﻗ د ﻧﺣ ﺑ<br />
ﻧﺎ ﻳﺷ لﻧ د لﺷ وو ﻟو وا ﻧ رﺎ د ﺳﻣ ﺑ<br />
د اﻟ ﻟډ ﻟاﺳو د<br />
؛لوراه هرﻻ هرﺎﻟ ﻟ ﺷﺧ د<br />
ﺑ د)<br />
ل ﻓاﻣ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﺳ ﻣا د دﻣ ﺻﺎﺧ ﻳ ﺎﻳ ﺣﺎﺳ ﺻﺎﺧ د<br />
2<br />
( لا هرﻻ ماو ﻳ د ﻟ او د دﻣ ﺎ ﻳ ﺗ<br />
. د ﻏﻳډ لوﻧا ﻧ ترﻗ د ﻣﺗ ﻟډ ﻟاﺳو د وا وزﺎﺳا ﻣ د . هد ﻧ هﻧد ﻧﺎﺳ<br />
هﻳ اد ﻟا<br />
وﺗا وﺧ لوډ ﻏد د ه . ﺧاو رﺎ ترﻗ ﻗﻼﺧا ﻟ اﻳ ﺷ ﻻ زﺎﺳا ﻣ<br />
ﻟاﻳﻧ<br />
ﻟ . ﻧ ه ﻣﺎﺎﻧ ﺗ هﺑ ﻐه ﺧ ،رﺎ ﻧ ﻧﺎور ﻳد ﻧﺗار<br />
: ﻧو مﺎ ﻧﻻ ﻏد ، ﻟﺳر ﺗﺳ ﺗا ﺧ ﺑ ﺗﺎﺳ د ﻧﺎﻣ د هﺳ ﻟډ<br />
Judith Gardner and Judy El Bushra (eds), Somalia: : ﻟﻟو بﺎ د ﺟﺗ ﻧا ﺎﻳ ﻳﺎﻟﺎﻣﺳ ﺑ ﻌﺷ د د -<br />
The Untold Story. The War Through the Eyes of Somali Women Pluto Press, Lodon, 2004 p. 139.<br />
2<br />
Mc Hugh, Gerard and Manuel Bessler, Humanitarian Negotiations with Armed Groups. A Manual for the<br />
Practitioners, OCHAR/United Nations, New York, 2006. p.12.<br />
398<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
1
سﺎﺣا ﻟوﻣ د ﻧ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻣا د وو ﻣ د ﻳﺎ ﻏ ﻟډ ﻟاﺳو د<br />
،د ﻧرو با ﻟﺎﻋا ﺧ د ود و هﺎﻧ<br />
ﺧﺑ د ﻳﺎ وا ﻧو<br />
ه)<br />
نﻧﺎﻗ ﺑ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
ﺧ ﻣ د . ﺳرو ناوﺎﺗ ﺗ ﻧﺎﻣ <br />
ه وا ﻣ ه)<br />
نﻧﺎﻗ ﺑ لاﻳﻧ لﻌﻣ ،(<br />
وﺷ ﻟاﺳو ﻟاﻳﻧ ه وا ﻣ<br />
ﺷ وا ﻟﺳ د )<br />
نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د وا ( وﺷ ﻟاﺳو ﻟاﻳﻧ<br />
وﺗا وﺧ د هﺳ ﻟډ ﻟاﺳو ﻟ . د ﺷ نﺎﺑ ﺗ ه ( د ړو ﺗ<br />
د ﺧو<br />
ا ﻧﺎور ﻳﺎﺑ ﺗ ﻐه ،د ل ﺟﻣ وﻏ د ﻐه د ﺗ ﻧﻣ ﻏد ﻳﺎﺑ ﺧﺑ هﻳ<br />
ترﺻ ﺎﺗﻧ د وا ﻟ ﻟوﻣ هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د وو ﻣ د ود ﺷ<br />
. ﻧرو با ود<br />
،ﻧ ا ﻣﺎﻌﻣ وا شزﺎﺳ ﻧﺎﺑ ﻐه وا د ﻣا ﺣ ﻳ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ وو ﻣ د<br />
نﻧﺎﻗ ﻳﺎﺟ لاﻳﻧ وا نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د ،نﻧﺎﻗ ﺑ لاﻳﻧ ﻐه <br />
ﻟډ ﻟاﺳو ﻟ ﻳﺎﺑ نﺎﻣ وﺗا وﺧ د ﺗﺎﻋﻣ ﺑ د ﺟو د ﻧ ،ﻟ ﺣاﺻ<br />
ﻣ د ﺷ ه وا ﺷ ا ﻊﻧﺎﻗ ﻐه ﺧاو رﺎ رﻻ ﺳاد<br />
ﻟ هﺳ<br />
. هد ﺧ ﻐه د ﺗﺎﺳ ﻧﺧ وو<br />
ﻟډ ﻟاﺳو ﻟ وا ﻧد ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺧ د ﻳﺎﺑ نﺎﻣ وﺗا وﺧ د ﺗﺎﻋﻣ ﺑ د<br />
تﺎﻧﺎﻣا هرﺎﻟ ﺗﺎﺳ<br />
ﻧﺧ د وو ﻟو د هﺳ ﻟﻧﻣ د ورﺎ ورﻻ د ﺣ د وﻧﺳ د هﺳ<br />
د هﺳ ﻟډ ﻟاﺳو ﻟ ﺗ ﺑ د ،د ﺗﺎﻳز رﺎ رﻻ هړا د . ﺑاﺑ<br />
ﺑ و ﻟو ، ﻟﺎ ﻧﺎﻳ د ﺑ ﺣﺎﺳ ﻧﻻ لو ﺗ ﻐه د ﻓاﺗ ه<br />
ﻧﻧ<br />
ﻧا ﻟ ه ﺑ ﻧ وا ر سﻻ ﻳﺗ ﺟ ﺑ ﻧ وا لﺗ ﻧ<br />
. هدﺎﺳا هړوﺎﻧ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ،د ﻧ ه ﻏ نوﺗ د ﻧﺣ ﺑ ﻟاﻳﻧ د ﻟډ ﻟاﺳو ه ﺣ<br />
د ﻐه ﻧ و ﺑ ﻳ ﺑ د هﺳ ﻟډ ﻟاﺳو ﻟ ﺷ ا نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ<br />
1<br />
. تﺎﻋاﻣ تارﻣ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻣا د وو ﻟو<br />
ﻧورﺎﻓ ﺗ ﻟاﺗ د ﺧو د وا ﻗﻼﺧا وا ﺳﺎﺳ ﺳ وﻳډ ﺗ ﺧو ﻳډ ﺗا ﺧ ﺑ<br />
ﺑ د . ﺷ لﻧو رﺎﺗ هﺳ ﻧﻣﺎ وا ﺎﺗ هر ﻳﺎﺑ ﺗ ﻐه هﺎﺑ ﺧ . ﻣﻣ ترﺻ ﻧﻻ<br />
ﻧﺎﻣزﺎﺳ <br />
ﻐه د ،ﻳﻻد<br />
ﺟ د ﻟډ ﻟاﺳو د ﻳﺎﺑ نﺎﻣ وﺗا وﺧ د ﺗﺎﻋﻣ ﻟو ﺎﻳ<br />
د ،ﺗ<br />
وﻼ د ﻐه د هرﺎﻟ وﺗا وﺧ د وا ﻐه د ،ودﺎﻌﺑا هﻓ – ﻣﻗ ،ړﺟ<br />
ﺳاد وا ﺎﻣ وﻧړا ﻳه ،ﻌﺑﺎﻣ ،ﻧﺎﻣزﺎﺳ)<br />
ووﺎﺗړا وا ﻏ ﻧﺎﻣ د ﻐه د وا ﻐه<br />
ﻣ ﻧﺎﺑ ﻣا وو ﻟو د ﺗا ﺧ ﺗﻻﺎﺣ . و ه ﻧﺎﺑ ( ﺗﺎﻋﻣ ورﻧ<br />
د ﺧ د وﺗا وﺧ وو ﻟو ﻧﻻ لو ﺧ ﺗ ﻳﺎ ﻐه ﻟ ﻏا<br />
ﻟډ ﻟاﺳو د ﻳﺎ ﺗا ﺧ زار ﻏد . ﺧاو رﺎ ﺗ ﺳو ﻳ د ﺎﺧ ﻟړوار ﺗ سﻻ<br />
لوډ اد اﺧ ﺑ ﻟ ﺧ . او ﺧ ﻧوژ ﻧﺎﻣ د وﺗا وﺧ د ﺗﺎﻋﻣ ﺑ د ه وا<br />
هرﻻ هرﺎﻟ وﺗا وﺧ ﺳﺎﺳ ﻧﺗار د وا د ر هرﺎﻟ ﻟ ﺗ ﻣار د ءﺎﻀﻓ د دﺎﻋا د ﺧ<br />
. و ﺳﻣ وﻟ ﻐ د ﺗﺎﻳز روز د ﺷ ا وا وراه<br />
1 Ibid, p. 67<br />
399<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
400<br />
ټﺎ ٢ – ١<br />
(Geneva Call) ﻟﺎﻣ ﺎﻳ ﻏ اﺟ د<br />
وړﺎﻐﺑﻟ ﻟودﻏ د د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﻳ ﻐه نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺎﻧ ﻟﺎﻣ ﻏ د اﺟ د<br />
د ﻧ ﻐه د ﻳﺎ ﺟو ه ﻟ وا ﻟ ﻧ ﺧﺑ ودﻣ ﻧوﺗ ﻟاﻳﻧ د هرﺎﻟ<br />
ﻧﺳ لﺎ ١٩٩٧ ﺗ ﻧاړو ﻧﻣﻧﺎﻣ رﺎﺑا ،<br />
ﻧو سﺎﺣا ﻣ<br />
. و رﺎه هرﺎﻟ ﺗ د نوﺗ ﻏد د وا ه ﻣژ ﺧ ﻧ نوﺗ ﻟوﺑ د ﻧﻣ<br />
: ﺧا هړﺎﻏ ﻧﻣ ﻧﻻ ﻏد ﻟډ ﻧ ﻟ سﻻ هﺳ ﻣژ ﻧ نوﺗ ﻏد د<br />
،لړوار ﺗ سﻻ ،ﻟﺗ ،لﺎﻌﺳا لوډه د ﺗ ﻧودوﺎ<br />
ورﻧ وا ﻧﻣ ﻧﺳ د<br />
؛ ﻳاﺷ لوډ ه ـ ﻊﻣ ﻟ ﻣﻳز وا ﻟودﻟ<br />
د وا ﻟ ﺳﻣ د هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ ،ﻟوﺷ د ﻧﻣ د ،ﻟړو ﻣ ﻟ ﻣﻳز د ﻧﻣ د<br />
؛لا هرﻻ وا لوړﺟ ﻧﻣاو د هرﺎﻟ ﻟوړﻟ د ﺳ د وﺎه د هړا<br />
هﺳ ﻐه وا لرو هزﺎﺟا ﺗ ﻧرﺎ<br />
ﻣژ و د اﻟ نﺎﻣزﺎﺳ د ﻏ د اﺟ د<br />
؛رﺎه<br />
ﻣژ ﻧ نوﺗ ړﻣﻧ د ﺗ لوردﺎﺻ ﻣا د ﺗ ﻟ رﻧ ﻟډ د وا ﻧﺎﻧاﻧﺎﻣﻗ<br />
؛و رﺎه ﺗ ﻐه د وا ﻟو<br />
ﺧﺑ ﺧا ﻳ د ﻣژ ﻳ د ًﻻﺻا ﺎﻳ ﺗ مﻗ ﻳ د ﺗ بﻣ ﻧﻣرﻧ ﺑ د<br />
. ﻟﺎ ﻣژ ﺧ ﺗ<br />
ﻟ ﻧوداه ﺷ ﻳ د ر ﺳوا ﺗ ﻟ ﻏ د اﺟ د لﺎ دﻼﻣ ٢٠٠٠ <br />
اﺻ ﻳﻳﻟ وا ﺗ ،نادﺳ ،ﺎﻟﺎﻣﺳ ،ﻓ ،قاﻋ ،نﺎﺳوه ،ﻧوﺑ ،رﺎﻧﺎﻣ / ﺎﻣﺑ<br />
ﻳ د ﻣ د <br />
لﺎ ٢٠٠٧ . هد ﻟ سﻻ ﻓاﻣ ﻣژ د ﻋ د وړﺎﻐﺑﻟ ﻟودﻏ ٣<br />
د ، هرﺎ ﺑﺎ ﻧ ﻣژ ﺧ د ﺧﺑ ﺗﺎﻳز ﻳ ﻟډ ﻧ ﻟ سﻻ د ﻣ ﻟ ټر<br />
رﺎه هﺳ ﻧﻣاو ﻟ ﻟوﺷ د ﻣ د وا هډډ ﻳ ﺧا<br />
رﺎ د ﻧﻣ ﻧﺳ<br />
ﻧوﺑروا د هﺳ ﻧﻣﺣ ﻟ<br />
ﺎﻳ ﺗ هﺧړاﻳ وړﺎﻐﺑﻟ ﻟودﻏ رﻧ ﻬﻧ د هﺑﺳ . <br />
ورﻧ . ﻳ هدوﻣ هﻟﺗﻟ ﺎﻳ وا ﻊﻣ هدﺎﺳا ﻧﻣ د ﻣژ رﻻ ﻟ<br />
ﻐه هﺳ ﻟ ﻟ سﻻ ﻟ ﻓاﻣ د ﻣژ د ﻋ د اﻟ وړﺎﻐﺑﻟ ﻟودﻏ<br />
د ﻧوداه<br />
د ﺗ ﻧﻟود وﻧوړا ﺧ زار ﻏد وا ﻧﻣاو<br />
ﻟوﺷ د ﻧﻣ د ﺳ ﻧﻻ لو ﺗ ﺧ<br />
. هد ﻧا هرﻻ ﺳر سﻻ د ﺗ رﻣ اوﺎﺗوا<br />
: ﺳ<br />
Geneva Call Prograss Report (2000-2007). Available at<br />
http://www.geevacall.org/resources/testi-publications/gc-progress-report-07.pdf; see the<br />
Deed of Commitment at http://www.genevacall.org/about/testi-mission/gc04oct01-deed.htm<br />
،ﺑﻟ ﻧ ﻳﺑ ﻟود د ﺧ و ﻳډ نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هدﻣ ﻟ ﺷ ﻟاﺳو د<br />
هﺑﺳ . ﺳرو ﺗﺳ ﻳﺎﺑ اﻟ ﻟود د ًﻻﻌﻣ ﻋ تﺎﻣﺧ ﻳړا ﻐه اد ﻌﻣ<br />
د وا ﻧرﺎ ﻳﺗ وا ﻧوﻏﺳ د هدﻣ ﺷ ﻟاﺳو د ړﺎﻐﺑﻟ ﻟ ﻧﻣ د د<br />
ﻟاﻋ د ﻣﺎﻋ د ﺳورو وﺳر ﺗ ﺎ د ﺷ د ﺗ ﻟار هاﺷ وا دﺎﺳا هړا<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
د بﺎ د وا ﺧﺑ ﻧﻻ ناﻋﺗ ﻟاﻋ ﻟﺎﻧ ا هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د)<br />
وردو ﻧاړو<br />
.( ﻌﻟﺎﻣ ﻓ ﻧﺣ ﺑ<br />
401<br />
ﺗا ﺧ ﻟﺳ د : رﺎ رﻻ ﺑﺎﻣ<br />
د<br />
د ﺎﻳ تﺎﺣﻼﺻا وا ل برﺎﻣﻏ ﻧا ﻟاﺳو د ﺗ ﺎﻣ ورﻧ د ﻓاﻣ ﻟﺳ<br />
د<br />
. د ﻣﺎﺷ ه لﺗ ﻟډ ﻟاﺳو ﻟﺎﺳ ﻧا د ﻧﻻ ا ﺣاو ﻳ د ﻧﻻ لو ﺗ ﻣﺣ<br />
ه ﻊﻗﻣ اد<br />
ﺗا ﺧ ﻟﺳ د ( ځ ﻧ وا ځ ًﺎﺻﺧ)<br />
هﺑﺳ ﻧوړﺟ ﺎﺑ د ﻧا ﻟاﺳو د<br />
وا ﺷ ا لو ﻣ ،ﺷو ﻓاﻣ ﻧﺎﺑ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﺗﻼﺗ وروژ ﺗ وﺑاﺑ<br />
ﻏد ﻧﺎﻣز وﺗ . ﺳرو ﺗﺳ تﺎﻣﺧ<br />
ﻣا ﺗاﻳد وا ﺑ ﻣﺧ د ﺗ ﺧ<br />
. هد ﺷ هﺑاﺑ هﻟ هﻳډ ﻊﻗﻣ<br />
د ﺧو ﺗﺎﻋ ﺗﻼﻣ د ﻟﺳ د وا وﺗا وﺧ<br />
د ﻟﺳ د ﻟ ﻟاﻳﻧ ﻧ وﺗ <br />
د روﻓ لﺎ ٢٠٠٧ د . هﻳ ﻧﻣﺎ ﺗﺎﻳز هﻳډ ﺗ ﻧﻧ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا<br />
د رﺳ ﻣا د هو هړﺎﻏ داه د ﺎاﺳ د ﺳﺎﻳر ﻳ هرود ارﺷ د ﻣا د ﻧﻣ وﻣ<br />
وﻣ د ﺳﻣ ه د ﻗ رﺎ ﻏد د . هﺷ هړﺟ هﻗ رﺎ ﻳ ﻧﻣ وﻣ د هړا ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
د ﻐه ﻧاړو ټر ﻳ ﺗ ﻣﺎﺳا ﻣﻋ وا ارﺷ ﻣا د ﻣ ﻣﻋ ﻧﻣ<br />
لار تﺎﻣﻌﻣ هړا رﺎﺳ وا ﺑﺗ ﻏار ﺗ سﻻ د ﺧﺑ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا<br />
د ﻌﻗاو ، فاﻋا ﻧﺎﺑ ﻧ ﻟ ﻧﻣ د ﺳ ﻟﺎ<br />
د ه . د ﺷ<br />
د . ﻟﺳر ﺗﺳ ﺳﻣ ﻣ ﻳ د ًﻻﻌﻣ ﺗا ﺧ ﻟﺳ د ﻣﺗ ﻟوډ ورﺎﻣ هﺟ<br />
ﻟ ﻳډ دږوا د ﻧ سﻻ ﻳ ﺗ ﺳو وړﺟ ﺧﺑ ﻐه وو د زﺎﺳا ﻟ ﻧﻣ<br />
. ﻟو هﻧو د وﺗا<br />
وﺧ <br />
ﻟﺳ د ﻟ نﺎﻣا<br />
ټﺎ ٣ – ١<br />
ﻓاﻣ ﻟﺳ د هﺳ ﺗﺎﺣﻼﺻا وﺧړاه د رﺳ ﻣا د<br />
ﻣا د اﻳ ﻧ ﻓاﻣ ﻟﺳ د ﺎﻳوزه – ﺎﻧزﺑ وا ﻻﺎﺗا هﻟ ١٩٩٠ <br />
ﺧا ﻟ ﻳ تﺎﺣﻼﺻا ﺎﻀﻗ<br />
وا ﻣا ﺑ ،ﺷ هرﺎﺷا ﺗ ﻳاﺷ ه ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ<br />
. د ﺷ لﺗ ه ر ﻧﻟﺑ وﻟ وا دﺎﻗا<br />
Unidad Revolucionaria » ﻬﺟ ﺑﻼﻧا ﻣ د داه ﻐه د وا ﻣﺣ د ﻻﺎﺗا د<br />
ﻓاﻣ ﻟوﻳ<br />
ﻟ ﻓاﻣ ﺷ ﻟ سﻻ ﻟﺳ د ﻣﺗ (URNG) « Natinal Guatmetalteca<br />
د ،ﺗﺎﺣﻼﺻا دﺎﻗا وا ﻟ ،ﻟډ ﻣﺑ ،ﻧﺣ ﺑ ،ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻣا د هد ترﺎﻋ <br />
برﺎﻣﻏ زار ﻏد وا ﻧ ﻧ ځ د وا ن ﺛ د ﻧﻣﺟ د ﺟ د ،ﺗﺎﺣﻼﺻا <br />
. ﻧ هړا ر مﺎﻏدا ﺎﺑ وا ﻟ<br />
هﻳډ<br />
د ﺎ د ﻳ ﺗ ﺷ ﺎﻳوزه – ﺎﻧزﺑ ﻓاﻣ ﻟﺳ د Dayton د<br />
ﻧد ﻧﻳرﻬﺟ رد د وا رﻬﺟ ﺳﺎﻳر ﻳ هرود)<br />
ه هرﺎﻟ تﺎﺛ د ﻧ هد ﺑ<br />
ر ﺳو ﺗﺎﺣﻼﺻا دﻣ دږوا د ﺷ ا ( ﻟاو ﺷ ﻧا ﻟ ﻣﺣ ﻼﺟ ﻼﺟ د<br />
عﺎﻓد وا ځ ﺣاو ﻳ د نﺎﻟرﺎ ﺎﻧزﺑ د ﻧ ﺳو ﻏ د د ﺳورو ﻟﺎ ﻟ . ﺷ لﺗو<br />
د ا ﻟ د ﺳ هﺳ ﻧورﺎﻌﻣ ﻟ ﻳدﺎﺗا د ﺎورا د وا هرو ﻳأر هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د ترازو<br />
.<br />
هو ﻳ هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا
OECD/DAC Handbook on Security System Reform, OECD, 2007, p.101. available at<br />
http://www.oecd.org/datoecd/43/25/38406485.pdf<br />
402<br />
: ﺳ<br />
ﻧزرا وا ﻧﻧﺎﻣرا ، ﺑﻼﺑ د ﻟ ﻳ د ﺷ ا ﻧ هد اد سوا ﻧ<br />
لﻧ مﺎ ﻧﺗ ه ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د ﻧﺎﻣز ﺳورو ﺷ ﻟ<br />
ﺎﺳﺎﺳا هﺎﺑ ﺧ . ﺷ هړﺟ هﺳ ﺗﻻﺎﺣ ﻟ ﻟ ﻧ دﺟو ﺣ هﺣاو ﻣ هړا د ؟<br />
ﺗرﻣ ؛زﺎﺳا ﻧﺧا ﺧﺑ رﻻ ﻟ ﻧوﻧ ﺳﺎﺳ د : د ﺷ ﻧﻟوډ ﻣ رد<br />
ﻳا<br />
ﺳ وا ؛و رﺎﺳ وا ﺗر ﻏ ﺧ ﻟ ﻧﻣ رﻻ ﻟ ﻣ د ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
د هﺳ ﻟﻧ مﺎ ﻧورﺎﻓ ﺧو د وا ﺳﺎﺳ د . ﺧا هﻧو ﺗ ﻣ مﻧﺎﻣ ﺗرﻣ<br />
ﻬﻣ ﻟ ﺳورو . وﺑاﺑ ﻊﻗﻣ هﻟ هﻳډ هرﺎﻟ نو خا ﻣﺎﻋ ﻳ د ﺗا ﺧ ﻟﺳ<br />
اد . ﻟ رﺎﻋا ﻟ ﻳډ اﻳ لا هرﻻ ﺳو ﺗرﻣ ﻳ د د ﺷ ﻓاﺗ ﻟ ﻣ<br />
ﻟﺎﺣ ﻳ هﻋﺎﻣ ﺎﻀﻓ ﺳﺎﺳ هرﺎﻟ ﺧا ﺧﺑ د ﺷ ﻻ ﻧ زﺎﺳا ﻟ ﻧﻣ د <br />
ﻏ ﻟ ﻧﻣ د ﻳﺎ ل هرﺎﺷا ﺗ ﻧﻣرﻧ ﻟاﻳﻧ وﻧﻻ ﻏد ﺧ ،ﻟ ﺗ ر ﻟﺎﺣ ﺗ<br />
1<br />
: ﺷ لﻧو ﺗرو ږﻏ وﺗاوﺧ ﻟﺳ د ﺗ و ﺳﻣ هﺳ<br />
ټﺎ – ١<br />
ټﺎ رﺎ ﻧﻣرﻧﻟاﻳﻧ د هرﺎﻟ ﺧا ﺧﺑ د ﻟ ﻧﻣ د وﺗاوﺧ ﻟﺳ د<br />
مرﻧ ﻧﻧﺎﻗ<br />
هدﺎﻣ ٢١ ،ﻣﻼﻋا ﻟاﻳﻧ ﻧﺣ ﺑ د<br />
( ﺷ ﻳﺗ ١٩٩ )<br />
هدﺎﻣ ٢ ،رﻣ لاﻳﻧ ﻧﺣ ﺳﺎﺳ وا ﻧﻣ د<br />
(S/RES/1325) هﻳ ١٣٢ ارﺷ د ﻣا د ه ﻣا<br />
وا ﻟﺳ ، د<br />
ﻣ وﻣ د هرﺎﻟ ﻟړو ﻣ ﻟ د ﻧﻟوډ ﻟ د ﻟﺎ ﺗ د د<br />
( هدﺎﻣ ٧ ) رﻣ<br />
ﻣ وﻣ د هرﺎﻟ ﺧا ﺧﺑ د د هدو رﺎه وا ﻟﺳ ﻟاﻳﻧ د<br />
ﻣﻼﻋا<br />
ﺧﺑ E د مرﺎ ﻋ د د<br />
( هدﺎﻣ 5c)<br />
رﻣ لاﻳﻧ ه ﻟړو ﻣ ﻟ د ﻧﻟوډ ﻟ د ﻟﺎﺗ داﻧ د<br />
٢.٢)<br />
ﻣﻼﻋا ﻣ وﻣ د ه ﻧﺣ ﻟ ﺑژ وا هﻣ ،ﻣﻗ ،ﻣ د<br />
( دﺎﻣ ٢.٣<br />
وا ﻣﺑ ﻧوداه اﺧ رﻣ نﺎﻣزﺎﺳ د رﺎ لاﻳﻧ د لﺎ ١٩٨٩ د<br />
( ١٧ ،١<br />
،٧<br />
،<br />
،)<br />
هﺷ ١٩ ،ﻧ هړا ر ﺧ ﻳﺎﻗ<br />
ﻟډ<br />
ﺧ ﻣﻋ<br />
<br />
ﻣﺑ وا ﻟ<br />
ﺧ<br />
ﺎﻳ وا مﻧﺎﻣ ﻳ ﻐه د هﻟﺗﻟ ﻳﺎﺑ ﻓاﻣ ﻟﺳ د ﺧﻣ ﻣﺄﺗ د رﻣﻼﺳ ﻣﺎﻋ ﻟﻌﻣ ﻳ د<br />
وﺎﺗړا ﻣا د ﺷ او نﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د ﻣ ﻟ ﻐه د ﻟو هدﺎﻣ هﻳ ﻟوړﺟ د ﺳو<br />
د هرود ﺳورو ﺷ د ﻧوزرا لوډ ﻏد . و نو ﻧوزرا ﺗﺎﺳ ﻳ <br />
. وړﺟ ﺑ هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا<br />
1 Catherine Barnes: „Democratising peacemaking processes: strategies and dilemmas for public participation”, in<br />
Accord, No. 13, Concilition Resources, London (2002): p.8 and 10.
تﻻﺎﺣ ﺳورو ﺷ د : رﺎ رﻻ ﺑﺎﻣ<br />
د<br />
<br />
ﻧ ﺧ ﺷ ﺗ ﻣار ﺎ د ﻟاﺳو د ﻳﺎ هﺳ ﻟ ﻟ سﻻ ﻟ ﻓاﻣ ﻳ د ﻟﺳ د<br />
و ﺷ ﻣﻏا ﺳاو ﺟ ﻟ ﻟ هﻳ . ﻧوﻏﺳ ﻧﺣ ﺑد وا ﺗﺎﻳز روز<br />
وا صﺎﺷا داﻧا لاﺳو . هد ﺷ ﻣﻏا ه ﺳاو ﺣور وا ﻓ لوډ ﻳ ﻟ ﺟ د ﻐه<br />
<br />
ﻧارازﺎﺑ وا ﻧﺳ ﻋ ﻧوﻟ ﺳد ﻧ وا ﻟ ﺷ لزور ﻧ ،ﻟډ ﻟاﺳو<br />
ﺧو ﺧو وا ﺗﺎ هرﺎﻟ دﻣ دږوا ﻳ د ﻬﻗ وا ،ښا وا راډ . ﺗر<br />
ﺑ . وﺑاﺑ ﺑ ﻧ ﻳ هرﺎﻟ ﻣارﺎﻧ ﻧﺗار د ﺧو ﻳډ ل اد وا ر سﻻ ﻐه<br />
ﻐه ﺣ <br />
. ﻟ ﻧ ﻌﻣ ﺎ د ﺗﺎﻳز روز د تاذ ﺧ ﺳو ﻟوړﺟ ﻟﺳ د ترﺎﻋ<br />
. د اﻳ<br />
ﺗﺎﻋ وا ﻟ ﺗاﻳد د ﻧا ﻣا د ،ﺑ د ه د ،خړا د ﻏ ﺳﺎﺳ د<br />
ﺗﺑ ﻳﺎﺑ نﺎ ﻓﺣ ورﺎ ﺗ وا ﺎﻀﻗ د ،اورﺎ ﻟ ءاﺟا د نﻧﺎﻗ د ﺗ ﻓ<br />
ﺗ ﺷ ا ﻬﻣ ﻧﻓ وا ﻧﺗرﺎﻬﻣ ﺗ<br />
ﻳﺎﺑ ﻐه . ﺷ ا ړوﺎ وا لرﺎو رﺎ<br />
. ﺎ ﻧﻟوﻣ ﺧ لوډ ﻧرو بﺎﺣ وا فﺎﺷ ﻳ <br />
ﻐه ﺷو ﻣژ وا ﺷ ا ﺗ ﻣار ﻳﺎﺑ دﺎﻋا ﻣ ﻟ ﻧورﺎﻌﻣ ﻳﺷ لﻧ ﻟاﻳﻧ د<br />
ﻟاﻧ د مﺎﻧ ړﻻو<br />
ﺑ نﻧﺎﻗ د وا لدﺎﻋﻳ د . ﻟو ﻟﻌﻣ ﻐه ﺳرو ﺗﺳ<br />
ﻳ ﺳاد . هرﻏ ﻧ ﺑ ﻋ ه ﻣژ ﺗ ﻧﺣ وو د وا وﻣاوا ﻧﻧﺎﻗ د ، ترﺻ<br />
د . ﻣﺧ ﺗ ﻟود ﺧ وا هر ﺧ ﺎ ﻣﺧ د ﺗ ﺧ ځ وا ﻟ ،نﺎﺎﻗ لﺎﺣ<br />
. ﺷ ﻟﻧو ﻳﺎﺑ ﻣ ﻟﺎﺣ ﻳ ﺳاد<br />
403<br />
ټﺎ – ١<br />
تﺎهﺎﺷا ﻟوړﺟ او<br />
ﻣ د<br />
ﺳورو ﻟﺎ رد ﻓاﻣ ﻳ د ﻟﺳ د بﻳﻣ ﻧﻣ<br />
وﻣ د لﺎ ١٩٩٩ <br />
هﻗ ﻟ ﻣ ﻧ ﻳ ﻣﺣ داه ﻐه د ، هﺳرو ﺗ ﺎ هﺟ ٣ ﻻﺎﺗا <br />
ﺧﻣ ﺳﻣ د هﺳ ﻳړا ﻟ ﻟ<br />
ﻣ د . ( Plicia National Civil, PNC) ه هړﺟ ﻳ<br />
ﺗ رﻣ ﻟ هﺳ نﺎﻟرﺎ وا ﻟ ﻧﻣ ﻟ Rodolfo Mendoa ر ﻣﻋ ﻣ د PCN د<br />
ﻧﺎارﺷ ﻣ ﻏد . ه هړﺟ ( Juntas Locales de Seguridad, JLS)<br />
ارﺷ ﻣا ﻣ هﻳ<br />
د ،هﺳ ﻳ د نﺎﻟرﺎ د ﻧ ﺷ ړﺟ هﺳ نﺎﻣﻓ ﻟ ﺳﺎﻳر رﻬﺟ د ﺗﺎﻳز ﺗ <br />
ا ﻣﺎﺷ نﺎ رﻣ وا ﻣ ﻟ د ﺳ د ﻐه وا ﻟ هر اﻟ لاورﺎ<br />
د ﺗ ﻐه وا هراه هرﻻ هﺎﻣ د هﺳ ﻧوﺳوا ﻟ ﺳ د هو اد هﻧد ﻐه د . لﺷ<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﻳﺗ ﺧ وا رو تﺎﻣﻌﻣ ه ﻧ د ﻐه د وا ا ﻟ ﻧ<br />
. ﺧاو هﻧو ﺳو <br />
رﺎ ﻟ د ﺧ ﻣ ﻧ ﺗاﺳ هرﺎ ﻣ ﻟ ﺗ ﻧﺎارﺷ ﻏد<br />
نﺎ ﺧ د وا ﻧﺎارﺷ ﻳﻧ د ﺧ ﻣ وزﺣ ﻧا وﺷ د . ﻋ ،ﺷ ا<br />
رﻣ ﺗ ﺧا هﻧو وﻧد ﻟ ،هدﻣ ﺟ ﻧر د ،ﻣﺗ ﻣ ﻋﺎﻓد د <br />
. ﻧ ﺗ ،ﺷ ا<br />
ﻟ هﺳ ﺗاﺳ ﻧ ﻳ د د اد ﺷ ا هدز ﻳﺎﺑ ﺑﺗ د ﻟ سرد ﻐه
. ﺷ ﺗ ﻣار تﺎﺣﻼﺻا ﻳړا ﺧ ﻣ وا ﻟ د ﻳﺎﺑ<br />
404<br />
و ﻧ ﺟ هﺳ رﺎﻓ وا روز<br />
<br />
ر<br />
هرﺎﻟ ﻟﻟار د ﺗﺎﻣﻌﻣ د وا سﺎﺗ د ﺧ د ﻧﺎارﺷ اد ﻧ ﻟ<br />
د ه <br />
ﺟو ه . ﺷو ﻧﻣﺎ ﺗ ﻣ ﻧا د ﻟ ﺗ ؤ ماﻗا هﻳا ه<br />
ﻳ ﻐه ﺧ ،<br />
ﻟرو<br />
بﺎﺣ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﺷ ﺗ ﻣار هرﺎﻟ ﻳړا د ﻣﺗ ﺧ ﻣ وا ﻟ د <br />
ﻣ وا ﻟ د ﻐه ،و ﻧ لو وا و ﺧﺑ ﺑ ﻧرﺎ ﻟ ،ﻟو<br />
وﺎﺗﻧ <br />
. ﺳر ﻧ ﻣ ﻳړا ﺧ<br />
: ﺳ<br />
Neild, Rachel, Sustaining Reform: Democratic Policing in Central America, Washington<br />
Office on Latin America, Washington, 2002.<br />
ﻧﻣ ﺣ . ﻟ ﻧﻣ اﻳ ﻧ ،ﺷ ﻟړوار ﺗ ﺳو د ﻳﺎﺑ ﺧﺑ ﺧا هﻳ وړﺎﻐﺑﻟ د<br />
ﺣ داه ﻳ د ﺷ ﻻ ﻟ ﻧﻣ . ﺑﻟ ﻧ ﻣ هرﺎﻟ ﻟﺑ ﻣ د ﺳو د د ﻟ<br />
ﺳر سﻻ ﺗرﻧاﺗ<br />
ﺣ ﺎﻳ ﻧ هﺳرو نﺎﻣا هﺎﻣ د دږوا سﻻ ه ﺗ ﺧﺑ ﻐه<br />
ر ﻟ ﻐه د وا وﻧﺎﺑ وا د . د دوﻣ ﻳډ ،د ه ﺷ ﺎﻳ وا ﺷ د ﻧ هﺳرو<br />
ﻣ ﻧﻧﺎﻗ وا ﻧا ﻣا ،ﻟ د وا ﻟوړﻟ ﺳ د وﺎه د تﺎﻣﻌﻣ ﻧړﺟ<br />
ﺑ هړا ﻟاوداه ﺧ د ه ﻐه . ﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ ﺳو ﻟزور د ﻧﺎ<br />
ﺎﻟ ،او هرﻻ ﻧﻟﺎﻌﻓ اد ﻧ هرﺎﻟ ﺗﺎﻣﻌﻣ ﺗﺎﻳز د)<br />
رو ﺑ لوډ ﺗ ﻧﺣ<br />
.( د ه ﻟزور وا ﻟوړﻟ د ﺳ<br />
د وﺎه د و ﻌﺟاﻣ ﺗ ﻧﻓ ﻐه بﺎ د<br />
ﺎﻳ برﺎﻣﻏ ،ﻟ<br />
ﺳو ﺑ ﻟ ًﻻﻌﻣ تﺎﺣﻼﺻا<br />
رﺳ ﻣا د هرود ﺳورو ﺷ ﻟ<br />
ﺷ ﻟ . هﺳ (DDR) ﻟ مﺎﻏدا ﻟﺎﺟ ﻧا د ﻟ وا و ﻣ<br />
د هﺑ ﺳ ﻟوړﺟ ﺗﺑ د رادا د لو ﻣ د وا ﻟ د ﻧا ﻟاﺳو د ﻟ ﺳورو<br />
ﻌﻳ ،و ﻧﻣﺎ ﺗ ﻧﺳ ﻣ ﻳ<br />
ﻣا د د اد فه ﺳو د DDR<br />
. ﺧﺑ ﺑ ﺷ ﻟ ﺗﻼﻣ د ﻧاﻧوژ د ﻟﺎﺟ ﻳډ ﺳرو ﺗ ﺎ ﺟ<br />
ﺟ د ﺗﺑ هرﺎﻟ ﻣﺄﺗ د ﻧوژ ﺧ د ﻳﺎ ،ﻧ ﺧﺑ ﻟ ﻟﺳ د رژ ﻳډ ﻟﺎﺟ<br />
. وړاو ﻣ ﺗ ﺗاﺳ<br />
ﺑ ﻳډ ﻏﻣ هﺑ ﻟ . ﺑﻟو ﻧ ﻬﻣ مﺎﻏدا ﻟﺎﺟ ﻧا د ﺷ ﻻ ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻳډ ﻟ فﺣ ﻟ ﻟ ﻧﻣ د ﻧﻣاو ﻟ مﺎﻏدا ﺎﺑ د DDR د ﻟ دﺟو<br />
1<br />
. د ﻧﻟﺎﻣ ړو ﻧودﺎﻳ د ﻟﺎﻣ وا اارﺎﻧ ،ﻳﺎه ،روداﻟا هړا د . ﻳړﻻوار ﻧﺳ<br />
د . هد ﻧﻧ هﻟ هﻳ ﺣ لﻟﺑ ﻣ وا وﺗﺳ د ﻋﺎﺗا ﻣ ﺎﻳ وو ﻣ<br />
<br />
ﺷ ﻻ ﻐه ﺎﻟ دﺎﻗا ﻟ . ﺷو فاﻋا ﻳﺎﺑ ﻧﺎﺑ ها ﻧ د ﻟ ﻧﻣ د ه<br />
ﻟ ﻟ . ﺑاﺑ ﻊﻗﻣ هرﺎﻟ ﻧوﺎﻏرﺎﺑ دﺎﻗا وا وﻳرد ﺧ وا ﺎﺑ – نﺎ د <br />
ﺳﻣ ﻣ وا مﺎﻏدا ﻣ وا ﻟﺎﺟ ﻧا د ﻟ ﺷ ﻻ ﻟ ﻧﻣ ﺎﻟ<br />
د DDR د . و ﻧﻻدﺎﻋ وا ﻟو ﻓﺎﺷ ﺳو ﺷ ا ﻟﺎﻳﺑ ﺧو ﻐه اﻳ اد ﺧ . و<br />
. ﺗﺎﺳو لوﻧا ﻣﺗ ﻟاﻋ وا ﻣا د هد اد هﻧد ﻏ ماو ه<br />
1 See Poulton, Robin Edward, „Civil Society is an Indispensable Partner for Weapon Collection and DDRR<br />
within the UN Programme of Action”, in UNIDIR Disarmament Forum, Geneva, 2006.
ﻏد د ﻳﺎﺑ زﺎﺳا نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻟﺗﺎﻳز د ﻧﺎ د ﻟ ﻟﺎﻳﺑ د ماو د DDR د<br />
ﻧورﺎﻌﻣ د ﺎﺗړو د ًﺎﺻﺧ . ﻟو نو رﻻ ﻟ مﻧﺎﻣ ﺗرﻣ ﻳ د ﻧوا ﻟ ماو<br />
د فه ﺳ DDR د رﺎﻌﻣ ﻏد . ﻟ ها ارﺧ لدﻟرد ﺧﺑ ﻧﺗ ﺎ د<br />
ﺧ تﺎﻳز د رد ﻟ ﻐه د ﺗ وﻏ ﻐه ﻧا ﻟاﺳو د هد اد . د ل ﻣا<br />
،ﺑﻌﻣ وا ﻟﻌﻣ د ﻧورﺎ د د ﺳو ﻏد . لرو بﻣوړ ، سﺎﺣا<br />
ﺧﺑ ﺑ <br />
ﺳو د ﻟ ( نﺎﻣﺷﺎﻣ وا ،ﻳرﺎﻧ)<br />
نﺎ ﺷ فﺎﺧا ، ﻟاﺳو ﻏ<br />
د ه ود ﻟﺎﺟ ﻟاﺳو د ﺧ ،د ﺟ ﻟ ﻧﺧړا ﺟ د ه ود . <br />
ﺗ ﻼﺟ هرﺎﻟ ﺧﺑ ه د DDR د ﻳﺎﺑ ﻧﺎﺑ رﺎﻌﻣ ﺎﺗړو د . د ﻣﺎﻣ هﺳ وﻧﺳ ﻟ مﺎﻏدا ﺎﺑ<br />
: ﺷ لﻧو<br />
ﻟ برﺎﻣﻏ د ﻳﺎﺑ ﺧ ،د<br />
ﻧ ﻣ ﻟ ﺳو ﺑ د ﻏ لاﺳو ﻏ ﻟډ ﻟاﺳو د<br />
؛و ﻣ مﺎﻏدا ﺎﺑ وا ﻟ ﻣ ﺎﻳ<br />
ﻟ ﻣ ﺎﻳ ﻟ برﺎﻣﻏ ،ﻟ ﺳو ﺑ د ﻏ ﻧر ﺎﻳ ﻌﻣ ﻟډ ﻟاﺳو د<br />
؛و ﻳﺎﺑ ﻣ مﺎﻏدا ﺎﺑ د ﺧ ،د ﻧ ﻣ<br />
ﺳو ﺑ نﺎﻣﺷﺎﻣ وا نﺎ ﺷ لﺗ هرﺎﻟ ﻟوﺷ ﻟاﺳو د ﺷ ا ﺎﺗړا ﻳﺎ<br />
ﺳﻣ هرﺎﻟ مﺎﻏدا ﺎﺑ د ﻐه ،و ﻧ ﺷ برﺎﻣﻏ ﺗ ﺳر ﻳﺎ ﺧ ،ﺷ ا<br />
1<br />
. ﻟ ﺎﺗړا ﺗ<br />
ټﺎ – ١<br />
DDR وا ﻧﻧا د ﻳرﻬﺟ ﺗاﻳد ﻧﺎ د<br />
ﺗاﻳد د ﻧﺎ د ﻧﻧ وا ﻧ رﺎ ﻧﺎﺑ ترو<br />
ﺗاﺳ ﻳ ﻐه د<br />
،ﺷ ا ﻣﺎﺷ ﺳو مﺎﻏدا ﺎﺑ د وا ﻟ ﻣ<br />
ﺎﻳ برﺎﻣ ﻏ ،ﻟ ﺳو ﺑ د ﻳرﻬﺟ<br />
ﻣزﻼ ر ﻟﻳ ﺗ ﻟ ﻟ ﻣﻧ د لﺎ ٢٠٠٣ د وا هﺷ هﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺳو ﺗرﻣ هﻳ<br />
ﻧﺎ<br />
د ،ه ﺗﻼﻣ ﻳ اﻟ<br />
UNIFAM وا UNDP د ﻧﻏ ﻏد . هﺷ ﺎﺳﺎ<br />
د وا وﺎﺗړا ﺧ وا ﻳﻧ ﺧ هﺳ دﺎﺳا ﻊﻗﻣ ﻟ ﻧاﺗو <br />
ﻧ ه ﻳﺎﺑ ﺳو DDR د ﺗ خا وﺎه اد ﻣ وړﺎﻐﺑﻟ وﺳ<br />
. ﺷ ا<br />
DDR د <br />
DRC ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ رﻧ ﻧﺣ ﺑ د ﻟاو ﺧﺑ هﺑﺳ ﻧﻧا د د<br />
. د ﻣﺎﺷ ه زﺎﺳا ﻧوداه ﻧ ﺑ ﺷ ﻳ د وا زﺎﺳا ﻧﺗرازو ورﻧ د ورﺎ<br />
برﺎﻣ ﻏ وا ل ﺳو ﺑ -١<br />
: ﺷ ړﺟ ﻟډ رﺎر هرﺎﻟ ﺑ د ﻧﺎﺑ ﺗﺎﻋﻣ وﻧﻻ<br />
ﻟ د وا لوړﻟ ﺳ د ه د ه DDR د – ٣ ؛مﺎﻏدا ﺎﺑ -٢<br />
؛ل ﻣ ﺎﻳ ل<br />
. ﻟ رﺎه هﺳ ﻟډ ﻟاﺳو ﻟ نﺎﻣﺷﺎﻣ<br />
ﻐه -؛لﻟ<br />
ﻧا ﺗﺎﻋﻣ ﻳ ﺷ ړﺟ ﻟ ﻣ ﻳ رﺎﺳ د ﻧ رﺎﺳ ﻏد د<br />
ﻳ ماو ﻣ DDR د هﺳ هﺳ ﻧورﺎﻳز د عﺎﻓد د ﻧﺣ د ﺧ . ﺷ ﻧاړورو ﺗ ﺧ ﻣﺎﻋ<br />
1 UN Inter-Agency Working Group on Disarmament and Reintegration (IAW-DDR)): Operational Guide to the<br />
IDDRS, 2006. p.44. Available at http://www.unddr.org/iddrs.org/iddrs_guide.php<br />
405<br />
•<br />
•<br />
•
د هﺳ ﻟډ ﻟاﺳو ﻟ ﻟرﻏو مﺎ ﻟ ﻐه ه ﻧاړو<br />
ح رو ﻳډ<br />
ﺑ ﺳ ﻳ ﻧوﺣﺳ ﻧ د ﻟﺄﻣ ﻏد لﺎ ٢٠٠ . هو رﺎه ﺎﺧ <br />
ﻳاﺷ ﻟاﺧﺎﻧ وﻳډ هﺳ ﻧﺎﻣﺷﺎﻣ ﺧ ﻟ ﻧرز ﻧ ، ﺗ ﻣار <br />
. ﻳاو رﺎﻧا ﺗ ﻟ ﻣ ﻧاﻧوﺎﺧ<br />
ﺧ د <br />
د <br />
. ﻟ ﺎﺗرﺎه وا ﻳز ړو زرا د ﺧو ﻳډ ﻟډ ﺷﺎﺣ لﺎﻣ ﻏد<br />
ﺷ ا ،ﺷ<br />
لﻧو مﺎ تﺎﻳﻧ وړﺎﻐﺑﻟ د ﻟ ﻧﻣ وﻧوړا د ح ﻧﻣاو<br />
د ﻟ ﻧﻣ د ه اد<br />
لﺎﻣ ﻏد . ﺷ ﻟﻧو ﻣ ﻏا ﻣ د ماو د د <br />
. رو ﻧ سﻻ م ﻧ ړو مﺂ د ﺗ ﻧورﺎﻳز عﺎﻓد د ﻧﺣ د وا ﺳو ورﻣ د ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
: ﺳ<br />
UNDP Report: Gender and DDR in the DRC, May 2005 see Emily Schroeder, A Window of<br />
Oppertunity in the Democratic Republic of Congo: Incorporating a Gender Perspective in the<br />
Disarmament, Demobilization and Reintegration Process, available online at<br />
http://www.peacestudiesjournal.org.uk/docs/AWindowofOpertunity.pdf<br />
ﻧو ﻣ و وا ﻳﺗ د ﻣﺗ<br />
ﻟډ ﻐه د ﻟ ﻳﺎﺑ ﻧﻣاو مﺎﻏدا ﺎﺑ د زار ﻏد<br />
ﺎﺑ د هرﺎﻟ ﻣ د ﻧﺳﺎﺣ د ﻧ <br />
. ر د ﻧ سﻻ ﺗﺎﻳزروز ﻳ ه <br />
ﺗ ﻟﺎﺟ اﻳ ﻧ ﻳ ر سﻻ ماﻗا ﺧړاه وا ﺑ ﻳ ﻳﺎﺑ ماو مﺎﻏدا<br />
ﺗرﻣ زاﻧا ﻓﺎ هﺳ ﻟ ﻧﻣ ﻟ . ﺗ ﻣﻋ ﺗ دﺎﻗا ﻟ د ﺑ ﺳرو<br />
. د رو وا ﺣ هرﺎﻟ بﻟﺎﻳﺑ د ﺳو ﻳ<br />
ﺳاد د ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
ﺗﺎﻳز ﺗ ﻐه هد<br />
اد ﺎﺗرو هﻳ ﺣ د DDR د هﺳ ﻟﻧ مﺎ نﻼ دﻣ دږوا د<br />
وﺳ د رﺳ ﻣا د ﻧﻣاو لوډ ﻏد ﺟو د ،وړا مﺎ ﻧا ﻣا ﺳﻻﺳ د <br />
ﺣﻼﺻا ﺧړا ه ﻳ د ،هﺷو ﻧودﺎﻳ ﺗ ﺗر ﻧ . وراه ﻧ هرﻻ هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ﺷ<br />
ﻳ د . ﺷ ا ﻣﺎﺷ ﻓاﻣ ﻟﺳ د ﻧ ﻧورﻻ هﻳ ﻳﺎﺑ هرﺎﻟ ﺳو<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا ﺗﻼﺗ ﺳ ﻣﻟ ﺷ ﻻ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د لﺎﻳﺎ ﺳورو<br />
د بﺎ ه د ﺧاو رﺎ ﻳﺗاﺳ ﻐه ﻟ ﺷ ﻻ هرﺎﻟ ﻣ د د . وړاو مﺎ ﺗ<br />
. هﺷو ﻧودﺎﻳ ﺗ<br />
ﻓ عﺎﻓد د ﻧﺣ<br />
نﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ د د اد ماﻗا ر ﻳ ﺗ ﺻﺎﺧ<br />
لﺎﻳﺎ ﻳ ﺳورو<br />
ﺷ<br />
ﻟ<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا ورادا ﻣﺎﻋ وا اﺟا<br />
،ﻧﻧﺎرا اﺟا د وا وژو<br />
ﺣﺎﺳ DDR د زﺎﺳا<br />
ﺗ هرﻼﻧ لﺎﻬﻣدږوا ﻧﻣاو ﻏد د ﺷ ﻻ زﺎﺳا ﻟ<br />
ﻧﻣ د هﺳ د ﻟ . ﺷ ﺎو<br />
. هد ﺷ ﻧا هﻳ هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﺗﻼﺗ د ړوار ﺗ سﻻ ډاډ وا ﻧو ﻧﻻ ذﻧ<br />
ﻣا ﺷ لﻏر ﺗﺑ ﺣ بﻳزﺎﺳا ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺗﺄه اﺟا ﺳاد <br />
. هد ﻌﻣ ﻧرﺎ ﻣ ﻟ ﻣ د ﻟ ﻧﻣ د ﻧﺎﺑ رﺳ<br />
ﻟاﺳو هﻧد ﻟ ﻧﻣ د هړا ﻧرﺎ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ﺷ ﻟاﺳو<br />
ﻟ ﺳورو<br />
لﺎﺣ ﺳاد . ﻧ هړا ر ﻟدﻟرد لو د ﻧﺎﺑ ﺳو ﺳ وا وا ﺗﺎﻳزروز<br />
رﺳ ﻣا د زار ﻏد وا ﺳو مﺎﻏدا ﺎﺑ وا ل ﻣ ﺎﻳ ل برﺎﻣﻏ ،ل<br />
ﺳو ﺑ <br />
ارﺧ ه اد ، ﻧﻣﺎ ﺗ ﺳو وﺷ ﺗﺎ رﺎﺧا ﻟډ ﻟاﺳو د هﺳ راو ﺧ ﻳه<br />
حﻼﺻا<br />
406
ﺧو ﻟﺳ د . ﺷ ا لو د نارود ﺳو ﻐه ﻟ ﻟ ها<br />
ﺗﺎﺳ<br />
ﻧﺧ وا لو ﻣ ﻟ هﺎﺗ ر وا ﻟ د وا ﺗارﻣ ﻧﻧﺎﻗ د ﺳو <br />
هﺷ هﻳ وا ﺷ هﺳ نﺳ ﻟﺗ وا هﻓ ﻏد ،ﺷ ﺗ ﻣار ﺷ ﺧ . <br />
د وا هﺳﺑار ﺳو . ﺗ ﻣار او د وا بﺗ ﻧﻧﺎﻗ ﺎﻧ ،راﺎﻧ<br />
هﺳ نﺎ<br />
ﻟاﺳو<br />
د وا وﻧﺎﺑ وا د ﺳو ﺳ وا ﻧ . ﺧﺑ هﻳ ﻧوژ رو<br />
هود هرﺎﻟ ﻣ د لﺎﻌﺳا د وا وﻳﺧ د ﺳو د . ﺳو اﻳ ﺗﺎﺳ د ﻟﺎﻣ<br />
ﺣ د وﻧﺳ د وا لو ﻟ وﻧﺎﺑ وا د . ل ﻏ د وا لﺗﺎﻳز لو<br />
د : د رﻻ<br />
ﻟ ﺗ ﻣار دﺎﻋا د وا ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻣا د ﺳ وﻧﺎﺑ وا د ﻳﺎ رﺎ<br />
رﻻ ﺳ<br />
. و ﺳﻣ <br />
ټﺎ ٧ – ١<br />
. رﺎ رﻻ ﻧﻣ د وﻧﺎﺑ وا د ﻧوﻣ <br />
ﺷﺎﻣ ﺳد<br />
وا ﻣﻧ د لﺎ ٢٠٠٣ د هړا ﻋ د ﺳو وا ﺳ د ﻧوﻣ <br />
ﻳ د ﻧوﻣ د . ر سﻻ ﻧﺑ ﻟ ﻳ ﺳ وﻳا هﺷ ﻧا ﻟﺎﻌﻓ ﻟ ﻧﻣ د<br />
ﻣ ﻟ وﺎﻳو د Pax Christi ﻳﺷ ﻟﺎه د ﻐه د وا NGO CIVIL نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
ﻏ ﻐه هﻧﺳ هﻳ . ه هرﺎ ﺎﻟاﻟ هرﺎﻟ ﺑ د ه وﻧﺳ ﺧ د ﺧ ﻟا<br />
د ﺧ ﻟا ﻟ . هو عﻣ ﻟوﺧ د ﺳو د فﻼﺧ رﺎﻧا د ،ﻳﻏو <br />
وا ﺳﺎﺳ ،دﺎﻗا د ﺎﻳ لو د ﺳو د ﺗ ﻐه اﻳ ﺗ دو ﻧ ،د ﻧﺳ ﻐه<br />
. دﻟرد ﻳﺎ وا ﺷ مﺎﺗ ر تﺎﻳز ﻳډ ،ﺷ رو ﻧوﻟ ه ﻣا<br />
ﺑ د (the Ohrid Framework Agreement) ﻟاﺷ ﻓاﻣ ﻳ د ﻟﺳ ﻣ د هړا د <br />
ﻟ ﺎﺑوا لﺷ رﻻ ﻟ ﻧﺳﺎﺗ د هﺳ ﻧﺎﻣ ﻟ د ﻧﺑ . ه هراه هرﻻ هﻳډ هرﺎﻟ<br />
ﺧ وا ﺑ ه ﻧﻧﻼ د ( NGO)<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣ ﻏ ړﻣﻧ د هﺳ ﺧ ﻟا<br />
وﻧﻏ ﺗﺎ د ﺎو ﺗ <br />
ﺳ ﺑار د ﺗ ﻳ ﺳ هﺳ رﺎﻧا د ﻧاﻣ وﻧﺎﺑ وا د . ﺷو<br />
ﻋ ﻧﺗار د و ﺑ وﺑ د د وﻏ NGO د څﺗ ﻧﺑ د . و ﺑوﺑ<br />
. هﺎاو هرﻻ ﺑ ﻟﺎﻣ<br />
وا ﻓاﻣ ﻳ ه ﻟ ﺳو ﺑ د وا تﺎﻣﻌﻣ رﻧ ه<br />
SALW Awareness Support Pack, SEESAC, 2003, p.82. : ﺳ<br />
ﻣا د لﺎﻳﺎ ﺳورو ﺷ ﻟ ﺷ ﻻ ﻟ ﻧﻣ هد ه لﺎﺣ ﺳاد <br />
هراه هرﻻ هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا ﺗﺎﺳﺄﺗ د رﺳ ﻣا وا ﺧاو هﻧو ړو زرا د <br />
ﻟوړﺟ ﻟﺳ د ړﺎﻐﺑﻟ<br />
ل ﻟ ﻧﻣ د هﻧ ﺣ ﺷ ﻳوو ﻳﺎﺑ ه اد ﺧو ﻋ ،<br />
ماود د ﺗﺎﺛ ﺑ د ﻌو د هرﺎﻟ ﺧ د ﻟډ ﻳﺎﻓﺎﻣ ﺗ ﺑ د . و ﺳﻣ هﺳ ءاﺟا<br />
1<br />
ﺟ د اﺧ ﺑ ﻟ . ﻳو ه « ﻟ ﻧﻣﻏ»<br />
ﻧﺧو ﺗ وړﺎﻐﺑﻟ ﻏد . رﺎ هرﺎﻟ<br />
وﻏ ﺧ د هﺎﺑ ود اﺧ ﺑ ﻟ ،ﻟو<br />
ﻧﻓهﻳا ﻟﺳ اﺧ ﻳ ﻟ ﻳﺎ ﻟډ ﻧوﻟ ﺑﺎﺳ<br />
ﻟﺳ د ﺎﻧ ه ﻳرد ﻳ لوډ اد ، ﺗﻼﻣ ﻐه ﻟ وا ﺗ ﻳه ﺟ د ﻣ<br />
1 See for example Alan Bryden, Timothy Donias and Heiner Hänggi, „Shaping a Security Governance Agenda<br />
in Post- Conflict Peacebuilding“, <strong>DCAF</strong> Policy Paper No. 11.<strong>DCAF</strong> Genva 2005, P.12 Available at<br />
http://se2.dcaf.ch/serviceengine/Filecontent?serviceID=<strong>DCAF</strong>&fileid=7E41A1F4-6D69-5470-<br />
48FAF3DB4EoBD1E0&Ing=en<br />
407
د لﺎﻳﺎ ﺳورو ﺷ ﻟ ﺟو د ﻧ . ا ﻧوﺧ ﻧاړو ه د ﻟوړﺟ<br />
ﺷ لﻟ هاد د هﺑﺳ . هد عﻣ ﻳ بﺎﻧا ﻧﺎﻳﺷ د ﻟ ﻧﻣ<br />
ﻟ ﻧﻣ د ﺷ ﻳ هرﺎﻟ ﻟوړوار ﺗ سﻻ د وا ﺳﻣ ﻟاﻳﻧ د لﺎﻳﺎﻳ<br />
ﻧ . هرﻏ ﺑ ترﺎﺗ د لوړﺟ ﻟ ﻧﻣ ﻳ د ﻳاﺷ ﺳاد . ﻳړﺟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻣ ﺗ ر ﻏ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻟ ﻧﻣ ر<br />
د ﻏ نﺎﻣز وا ﺧو د اد ﺟو د<br />
ﺑ ﻟاﻳﻧ ﻟ اد ﻧ ﻟ ﻳړا هﺳ ﺧ د ﺷ ﻟﻧو ﻟ ﻧﻣ ﻐه ،ﺷو ﺗ<br />
. و ﺑار هﺳ ﻧرو<br />
ﻧودﺎﺗا هﺳ ﻟ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻟوړﺟ ﻟﺳ د لﺎﺣ ﺳاد <br />
ﺧ ﺑ ، ﻧو ﺗ ﻧﺎﺑ ﺗﻼﻣ لاﻳﻧ تﺎﻳز ﻳډ ﻐه ﻳﺎﺑ ﺧو ﻋ ،وړﺟ<br />
. رو هدو ﺗ واﺟا ﻣ ﺧ اه هرﺎﻟ نﻟﺑ د وا ﺷ د ﺗ ﻳﻧاﺗ ﺧ وا واﺟا ﻣ<br />
408<br />
ﻟاﻋ ﻟﺎﻧا<br />
: رﺎ رﻻ ﺑﺎﻣ<br />
د<br />
ﻣا د ﺗ ارﺧ د هرود ﺳورو ﺟ وا ﺷ ﻟ لﻻﺳا ﺳاد ا<br />
ﺗ دو ﻧ ﻧﻣﺎ ﺗ ﻣا ﺑ لﺷ ﻟﻣﺄﺗ د ﻧاﻧوژ ﻧوﻟ ﻳﺎ ﻳ د وا ﺗﺎﺳ ﻧﺧ<br />
د ﻳو هد ﺻ هﺧ اد ﺣ . ﻟ ها تﺎﻳز ﻳډ ،د ﺷ ﺗ ا <br />
د ﻣا ﺑ وا لﻏر ﺗﺑ ﺗﺎﻣﺧ ﺳﺎﺳا ﻟ د وا ﻣا ووﺎﺗړا<br />
د ﻧاﻧوژ د ،ﺗ ارﺧ<br />
اد ،هﺷو ﻧﻣﺎ ﺗ ﻳﻧا ﻧﻣﻟ ﻏد ﺧ . د ﻳاﺷ ﻲﻧﻣﻟ هرﺎﻟ ړﺟ ﻏور<br />
ﺎو فه ﻳ هرﺎﻟ ﻧﺗار د ﺗ ﺷو هﻳ ﻳﺎﺑ ه ﺗ ﻧﺎﻣز ﺗ ناﻋ ه<br />
. ﺷ<br />
ﺷ ﺗ د هد ﻟد ﺑﺗ . د ﻬﻣ تﺎﻳز ﻳډ ﺎ ﺧو ﺳﺎﻣ هرﺎﻟ د ﺗ ﻧﺎﻣز<br />
ﺗ<br />
ﻣا د وا ﻟاﻋ د ،و ﻧ ﻧﻏر ﻳ د ﻳﺎ ،ﻧﻣﺎ ﺗ ﺗﺎﻳﺎﺟ ﺟ<br />
د وا ﺣ ﺳﺎﺳ ﻳ د ﺎﻳ وا ﺷ ﻌﺗ ﻼﺟ ﻧﻣاو ﺧا د ﻧوړﺟ ﻓ د رﺳ<br />
ﺧو ﻳډ ﻟاﻋ ﻟﺎﻧا ،ﺷ لوړاو مﺎ ﺗرو ﻣ ﻳډ ﻟ تﺎﺛ وا ﻟﺳ<br />
د د<br />
ړﺎﻐﺑﻟ ﻐه اد ،ﺷ لهو ﺗ ﻓاﻣ ﻟﺳ د ﻧﺧړا ﺷ د د دوﻣ ر د<br />
ه هرﺎﻟ ﻟﻣﺄﺗ د ﻟاﻋ د ﻟ ﻧ ﻌﻣ د د اد . ﻟ ناﺗ هرﺎﻟ ﻟﺳر ﺗ ﺎ د ﺷ<br />
د هﺳ ﻧﺧړا ﻟ ﻟ ﺗ ﺷ ﺗ ﻣار ﺎﻀﻓ ﻳ ﻳا ﻧ د هد اد ﻌﻣ د د ﺑ ،ﻧو<br />
ﻧ هﺳ ر ﻳ ﻏد ﻟ . ﺷ ا ﻧ هﺳ ر ﻟ ﻟاﻋ د وا هراه هرﻻ هﺎﻣ<br />
ﻳ وا و فاﻋا ﻧﺎﺑ وړو و ﻧﺎﻣز ﺗ د ورو ورو ﺳﻣ هﺳ ﻟ<br />
رﻻ ﻟ ﺳ د ﻟاﻋ ﻣ د ﺷ ﻻ ﻟ ﻧﻣ . هراه هرﻻ ﺗ ړﺟ ﻏور ر<br />
د . هرﻏ هرﻻ ﻏد ﺧﻣ ﺳﻣ د هﺳ ﻟاﻋ ﻐه ﻟ ﺳورو وا ﺧو ﺷ د<br />
ﻟ<br />
ړو فه دوا ﻧﻼو ﻊﻓاﻣ د ﺧو ﻋ ـ ﻟزور د ﻧﻻاﻧرﺎ وا ﻧﺎﺎﻗ ،ﻟ<br />
ﻧا هﺳ ﻟ ړوﺎ ﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﺑﺎﻣ د ـ ﺧاو مﺎ ﻧاړو ﻣ هرﻻ د ،ل<br />
. ﻧ ﻟﺎﻌﻓ وا رﺎ د ﺗﺑ ﻣ ﻧر ﻟﺎﻌﻓﻏ<br />
ﺳﻣ ﻧﻧﺎﻗ ﻟډ ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ، لﻟ رﻓراد ﺑ ﻟﺎﻌﻓ ﻳ ﺳاد د<br />
ﻧﻧﺎﻗ ﺗ ﺧ ﻳﺷ ﻳﺎ ﺑ ﺧو ﺷ د ﺷ ﻳ ﻧﻼو ٠ ﻣ د . ﻟاو هرﻻ<br />
ﻟا ﻧﺎ د ﺧﺑ ﻟوړﻟ د ﺳ وﺎه د وا ﻟ ﺗ ﻣار دﺎﻋا د . ﻋ ﺳﻣ<br />
وړﻻو<br />
ﺑ ﺟ د ﺎﻳ ﻳﺗ ﺟ ﺗ ﺻﺎﺧ ،ﻧوﻏﺳ رﺎﺟ ﻧﺣ ﺑ د ﺑ ﻟ<br />
ﻳ هرﺎﻟ ﻓﺎﻣ ﻧﻧﺎﻗ د اﻳ ﻧ اد<br />
. هﺷو ﻧﻣﺎ رﻻ ﻟ ﺳ ﻳﺎﻀﻗ دﺟﻣ د ﺗ ﻧوﻏﺳ
فاﻋا بﺎﺗرا ﺗﺎﻳﺎﺟ د ﻟ ﻏا ه ﻧﺎﺑ ﻗﻣ ﺧ ﻧﺎﺎﻗ د اد ﺑ ،د ﻣﺧ<br />
. و<br />
ﻳﻼ ﻟ زار ﻏد . ﻧ اﻳړﺟ هﺳ رﺎﻧا ﻳرﺎﺗ د ﻧﺗار ﺗاﻳد وا هﻟﺳ هﻳ<br />
د . ﻧ ﻼﺗار ﺗ سﻻ ﻓاﻣ ﻧﺎﺑ ړﺟ ﺑ خا ﻳ د ه ﻧﺗار د داه د ﺗ <br />
ﻟ د ﻐه ،و ﺳ و ﺗ ﻣار د ﻟﺎ د ﻟﺎ ﺗ د ﻳﺎ ماود دﺎﻋا ﻧ وا <br />
ﺗﺎﻳﺎﺟ ﺟ ﺗ د ﺷ ﻻ ﻟ ﻧﻣ<br />
. و سﺎﺣا بﺧﺑ ﺑ وا ﻳﺗ د ﻟډ <br />
ﺧړا ه ﻳ د هرﺎﻟ وﺳر د ﺗ فه د . ﺗر ﻏ هرﺎﻟ ﻟوړا مﺎ ﺗ ﻟاﻋ ﻟﺎﻧا وا<br />
: د لوډ ﻧﻻ تﺎﻣاﻗا ﺳ هرﺎﻟ ﻟاﻋ ﻟﺎﻧا د . لﻟ ترو ﺳو ﺗرﻣ<br />
؛ﺳ ﻟاﻳﻧ<br />
وا ﻧر لرﺎ ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
د ،د ﻣﺎﺷ ه ﻧﻧ لاﻳﻧ وا ﻣ ﻳو ﺎر د ﻐه رﻻ ﻟ ﻳو ﺎر د<br />
؛ل ﻣ ﺑ د ﻧوﻏﺳ وﺗ<br />
د ،لرو ناوﺎﺗ ﺗ ﻐه ﻟ : ل هدﺎﻋا ﻗﺣ د ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﻧوﻏﺳ د ﻧﺣ ﺑ د<br />
؛لوړﺟ رﺎدﺎﻳ<br />
ﻳ د هرﺎﻟ نودﺎﻳ د ﻐه د وا ل ﻣرد ﻐه<br />
ﻣﺎﻋ وا ﺳ ﻳﺎﻀﻗ ،ﻧورﺳ ﻣا ﺳﻣ<br />
ﻐه د تﺎﺣﻼﺻا ﺗﺎﺳﺄﺗ<br />
ﻳرﻣﺎﻣ ﺗ ﻟﻧ ﻧﺎﺎﻗ ﻟ وا ر ﻧﺎ ﺗ ﻟﻧ ﻟ ﻟ ﺗﺎﺳﺄﺗ<br />
ﻧ<br />
ﺳاد د . ﺷ لﻧو ﻧﻻ ﺗ ﺎﺧ ودﺎﺳا هړوﺎﻧ وا ﻧوﻏﺳ د ر<br />
؛ وﻧد ﺧ ﻟ ،ﺷ ﺑﺎﺛ ﻳ مﺟ نﺎ ﻐه <br />
ﻟﺎﻧا د ﺗ ﺑ د : ه ﻳﻼ د ﻟ ﻳﺷ ا وا ﻗﺎﺗا ﺑ <br />
؛ل رﺎ هﺳ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ ﻟ ﻧﺎﺑ ﻧوﺎﻏرﺎﺑ وﻟ د وا ﻧﻣﻧﺎﻣ د ﻟاﻋ<br />
؛ﺷ<br />
ﺗﺎﺳو ﻧﺧ نودﺎﻳ د ﻧ ﺗ د ﺗ لوړﺟ ﻧﻳزﻣ وا ﻧورﺎدﺎﻳ د<br />
ﻟاﻋ هرﺎﻟ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ﺗ ﺗ ﻧوﻏﺳ وا ﻳﺗ ړﻻو ﺑ ﺟ د<br />
1<br />
. ﺷ ړوﺎ<br />
د ﺷ ﻻ ه ﻐه ،و دﺟﻣ ﻧﻧ ر ﻳﻼ وا ﻳو ﺎر د ﺗ<br />
. و ﺑوﺑ هرﺎﻟ ﻧﺑ وﻳا ﺳ وا ﻣ د ه ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ټﺎ ٨ – ١<br />
رﻣﻼﺳ ﻧﺧا ﺧﺑ د ه ﻟاﻋ ﻟﺎﻧا د ﺎﻳوﻼﺳﻳ ﻧا <br />
ﺑ د (Documenta (Croatia), ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ وﻣ ﻣﺣﻏ رد ﺎﻳوﻼﺳﻳ ﻧا د<br />
(Bosnia and Herzegovina) ﻣ<br />
ودﺎﺳا وا ﻧ د وا (Serbia and Kosovo) ﻣ نﻧﺎﻗ<br />
٢٠٠٧ د ﻧﻻ رﺎﻌﺷ ﺗ « لﻧﻣ ﺎر ه وﺷ وا ﺗﺎﻳﺎﺟ ﺟ د»<br />
ه ﻟاﻋ ﻟﺎﻧا د<br />
د ،ﻟ ﻟ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د . ړﺟ ﻣ ﻳا ﺳ ﻳ بﻏاز ر ٩ ﺗ ٨ ﻟ روﻓ د لﺎ<br />
ﻟ د ﻧﺎﻧا د وا ﻟډ ﻟ د ،ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﻧﺣ ﺑ د ،ﻟاو ،ﻧﺎ ﻧا د ﺟ<br />
وا ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
ﻟﻧﻣ ﺎر وا ﻳو ﺎر د ﻧا ﻏد وزﺎﺳا ٣٠٠ ﺗ هﻟ <br />
ﻟاﻳﻧ د د ﺗﺎﻳﺎﺟ د ﺟ د هرﺎﻟ ﺎﻳوﻼﺳﻳ ﻧا د . لو ﻧﺑ ﻧﺎﺑ ورﺎ ورﻻ<br />
د ،ﻣ د ﺎﻳﻳزه ﺎﻧزﺑ وا نﺎﺑﺻ د ،ﺎﺗو د هﺑﺳ وزﺎﺳا ﻟ (ICTY) ﻣ<br />
ﻣ لاﻳﻧ د هرﺎﻟ ﻟاﻋ ﻟﺎﻧاد وا UNDP وا OSCE د ، ﺗﺎﻣﻳد ر د ،ﻟاﻧرﺎ<br />
1 See International Center for Transitional Justice: http://www.ictj.org/en/tj/<br />
409<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
د . ﺧاو ﺧﺑ ﻧﺑ د وﻏ نﺎﻟرﺎ د وا ﻧﺎﻟﺎﻧروژ ،ﻧﺎه ﻳرﺎﺗ ،ﻧاﻣه ،وزﺎﺳا<br />
د ﻟﻧﻣ ﺎر وا ﻳو ﺎر د ﻧد ﻟ ﻧﻣ د ﺗ ؤ اد<br />
فه ﻧﻏ ﺳ ﻏد<br />
ﻧﻧﺎﻟرﺎ وا ﻧﻣﺣ ﻳا ﺳ وا او هرﻻ رﻣﻼﺳ وا ﺑ ﻣﺎﻋ ه ﻧﻣﻧﺎﻣ<br />
ﺳاد د ﻧﺗار ،ﺧﻣ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ د ﻟاﻋ د هرﺎﻟ ﻧﺎﻧﺎﺑﻗ د ړاﻏو <br />
نو ﺑ خا ﻳ هرﺎﻟ ﻟﺳ د د ﻧ وﺗ د ﺗ ﻣﻋ وا ﻣ<br />
د ﺗﺎﻳﺎﺟ<br />
. و<br />
: ﺳ<br />
Documenta- Center for Dealing with the Past. For the Forum’s conclusions, see<br />
http://www.documenta.hr/eng/index.php?option=content&task=viow&id=29&Ttemid<br />
نﻧﺎﻗ ﻳﺎﺟ لاﻳﻧ ﺧ ،ﺷ<br />
لﻧﻣ هد ﻧ هرﺎ هرﻻ ﺳ ر ﺳوا ﺗ ﺗ ﻟاﻋ ﻟﺎﻧا ه <br />
ﻣ ﻳﺎﺟ ﻟاﻳﻧ د لﺎ ٢٠٠٢ . د ړﺟ مرﻧ ﻳ ﻟوﻣ داﻧا د سوا<br />
ﻣ ﻳﺎﺟ ﻟاﻳﻧ . ا ذﺎﻧا ،هو ﺷ ﻳ هﻳ نﻧﺎﻗ ﺎﻳ نوﺗ مور د (ICC)<br />
ﺳ هﻧ ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻧ ﻧﻻ ﺎﻣ ﺗ صﺎﺷا ﻐه هد ﻣ ﻳاد اﺧ ﻳ <br />
مور د . ﻳﺎﺟ<br />
ﺟ د وا ﻳﺎﺟ ﻳﺑ د ،ﻗ مﺎﻋ ﻟ ،و ﻟﺳر ﺗﺳ ﻳ ﻧﻣﺟ ﻳﺎﺟ<br />
ړو ﺗ د ﺧﺑ ﻟډ ﻟاﺳو ﺧد ﻟ د هﺷ هﻳ ﻣ ﻳﺎﺟ ﻟاﻳﻧ وا نﻧﺎﻗ<br />
1<br />
: د<br />
وﺷ ﻟاﻳﻧﻏ د ﻣ ﻳﺎﺟ ﻟاﻳﻧ : (c)-(f) ( ٢)<br />
ودﺎﻣ ٨ وا ﻣﻟ نﻧﺎﻗ د مور د<br />
؛ﻟ<br />
ﺣﻼﺻ ﻳﺎﻀﻗ ﻧﺎﺑ ﺻﺎﺷا داﻧا ﻟډ ﻟاﺳو د ﺗﻻﺎﺣ <br />
ﺷ ﺗ ﻣار هﺷ ﻟاﺳو هروﺎﺧ ﻟود ﻳ د : هدﺎﻣ (f) ( ٢)<br />
٨ نﻧﺎﻗ د مور د<br />
،و ﻣﺗ ﻟډ ﻏد د ﺎﻳ ﻟډ ﻟاﺳو ﻳﺷ نﺎﻣزﺎﺳ د وا ﻧﻧﺎرا ﻣﺣ د هﺷ اد <br />
ﻟ ﺣﻼﺻ ﻳﺎﻀﻗ ﺷ د ﻣ ﻳﺎﺟ ﻟاﻳﻧ<br />
هروﺎﺧ ﻟود ﻏﻳ د نوﺗ د نﻧﺎﻗ د مور د : هدﺎﻣ ( ٢)<br />
١٢ نﻧﺎﻗ د مور د<br />
ﺣﻼﺻ ﻳﺎﻀﻗ ﻧﺎﺑ ﺷ د ﻣ ﻳﺎﺟ ﻟاﻳﻧ ،ﺷ ﺗ ﻣار هﺷ ﻟاﺳو<br />
ﻏد ،و ﺷ نرﺗ ﺗﺎﻳﺎﺟ ﺟ ﻌﺗ ﻳ د ﻏ نوﺗ د د ﻟود ﻐه د ﺎﻳ ؛ﻟ<br />
؛ﻟ ﺣﻼﺻ ﻳﺎﻀﻗ ﻣ<br />
ﻳﺎﺟ ﺟ ،ﻳﺎﺟ ﺑ ،ﻳﺎﺟ<br />
ﻧژو ﻟو د <br />
: هدﺎﻣ (b) ١٣ نﻧﺎﻗ د مور د<br />
ﻧﻣ وﻣ د ﻀﻗ هﻧوړا وا و ﺷ ﺗ ﻣار ﻧﻳﺎﺟ ﻧ ﺗ ﺳ ﺳاد رﻧ ﺎﻳ<br />
ﻳﺎﻀﻗ ﻣ ﻏد ،ﺷ ا ﻊﺟار ﺗ ﻣ ﻳﺎﺟ ﻟاﻳﻧ اﻟ ارﺷ د ﻣا د<br />
؛ﻟ ﺣﻼﺻ<br />
؛ ﺣ ﻟوﻣ ﻳﺎﺟ داﻧا<br />
د هدﺎﻣ ﻏد : هدﺎﻣ ٢ نﻧﺎﻗ د مور د<br />
لوډ اد ،ﻟو<br />
ه ﻧﻣ ﻧرﺎ وا ﻌﺗ د مﺎﻣ ﻳ : هدﺎﻣ ٢٧ نﻧﺎﻗ د مور د<br />
؛ﻧ ا ﻊﻣ ﻟ ﻐه د ﻣ ﻳﺎﺟ ﻟاﻳﻧ ﻧﻣ<br />
د ﻧﺎ ﻧﻻ سﻻ ﺧ د ﻣ ﺎﻳ ناﻧﺎﻣﻗ ﻳ ﺣ هدﺎﻣ اد : هدﺎﻣ ٢٨ نﻧﺎﻗ د مور د<br />
. ﻟ هړﺎﻏ ﻟوﻣ ﻧﻳﺎﺟ<br />
ﺣ ﺑ ﻟ ﻧ ﺑ رﺎﻧا ًﻼﺑﺎﻣ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻳډ ﻟاﻋ ﻟﺎﻧا د هد ړو ﻧودﺎﻳ د<br />
رود ﺳورو ﺷ ﻟ وا د خړا ﻳ ﻟاﻋ د اﻳ ﻟاﻋ اﺟ . د ﻧ ﺑ ﺑﻳ د<br />
1 See http://www.icc-cpi.int/library/about/officialjournal/Rome_English.pdf<br />
410<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•
ﺎﺑ هرﺎﻟ ﺗاﺳ ﺑ ﻳ د وا ﻧ هرﻏ ﺑ ﻋ ﻟاﻋ اﺟ ﻳﺎ ﻳاﺷ <br />
ورﺎ ورﻻ د ﻳﻼ د هرﺎﻟ وﺳر د ﺗ ﻟاﻋ ا ﺧ ﺗﻻﺎﺣ ﺳورو ﺷ د . ﻧو<br />
ﺗﺎﻓاﻋا ،ﻧو وا ﺗﺎﻣﻌﻣ ﻳرﺎﺗ ،ﻳو ﺎر ﻟاﻋ ﻳ ﻐه ، سﺎﺣا ترو د<br />
ﻓ د د ﻧ ﺎﻳ وا ﻐه د ،ﺗ هدﻐ ﻳ ورﺎ ورﻻ ﻣ<br />
ﻏد د . ﺷ ﺗ ﺑ وا<br />
ه ﻟاﻋ ﻟﺎﻧاد د ﺷ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﺷ ﻳ ﺧ . د رﺎ ﺗو ناﺗ ﻟ<br />
ﻳ ﺳ ﻏد د . د وا ﻟﺗ ﻧ وا داﻣ ﻧودرﻻ ر هړز ﻟ ﻳ ﻳ<br />
. ﺷ ﻻﻧﻣ ټﺎ<br />
ﻧﻻ ﺳﻬﻓ<br />
ټﺎ ٩ – ١<br />
ﻧﻧ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ ﺷ ﻳ د ه ﻟاﻋ ﻟﺎﻧا د<br />
د (ATJRN,www.transitionaljustice.org.za) ﺷ ﻧ د ﻟاﻋ ﻟﺎﻧا د ﺎﻳﻓا د<br />
ﺗاﻳد د ، (CSVRhttp://www.csvr.org.za/) ﻣ ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ د ﻳﻼ وا ﺗﺎﻳزروز<br />
د اﻳ د وا (CDD-Ghana, http://www.cddghana.org/) ﻣ ﺎﻧﺎ د هرﺎﻟ ﺎﻣ<br />
(http://www.rfeugeelawproject.org/ ) هژو نﻧﺎﻗ د ﻟاو د نه د Markere<br />
. هد ﺷ هړﺟ<br />
ﻣﺣﻏ ٢٠٠د<br />
(CICC www.igc.org/icc/ ) فﻼا هرﺎﻟ ﻣ ﻳﺎﺟ ﻟاﻳﻧ ﻳ د<br />
ﻟاﻳﻧ اﺧ وا ﻣﻏا ،ﻧوﻟ فﺎﻧا ﻳ د ،هد ﺷ ﻟاﻳﻧ ﻳ (NGOs) ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
. د ﺗر ﻏ بﻳ د هرﺎﻟ (ICC) ﻣ ﻳﺎﺟ<br />
ﻳ ﺗﻻﺎﻳا هﻣ ﺎﻳﻣا (ICTJ, www.ictj.org) ﻣ لاﻳﻧ هرﺎﻟ ﻟاﻋ ﻟﺎﻧا د<br />
ﻧرﺎ د ﻧوﻏﺳ ﺑ ﺎﻳ ﻧﻳﺎﺟ<br />
وﺗ د د هﺳ ﻧوداه<br />
ﻟ د نﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ<br />
. ﺳﻣ هﺳ ﻧوداه ﻟ هرﺎﻟ<br />
ﻧاړو راﺑا ﻧﻧﺎﻗ ﻟ ﻳ « ﻳﻼ ﺳورو ﺷ ﻟ » بﺎ ﺳﻻ لاﻳﻧ IDEA د<br />
ﺳوا ﺗ وا ﺷ ﺧاو رﺎ ﺗ هرﻻ ﺗ وا ﺣ د ﺳو د ﻳﻼ د ﺷ ا<br />
: رو ﺎ ﻏد ﺎﻟ . د ه ﺷ ﺧا<br />
http://www.idea.int/publications/reconciliation/upload/reconciliation:ful.pdf<br />
The Internet Guide by Search for Common Ground and Harvard Law School, Strategic<br />
Choices in the Desinn of Truth Commissions<br />
(http://www.truthcommission.org)<br />
د ﻳو ﺎر د د ﺎﻳﻓا ﺑﺟ وا ﻻﺎﺗا ،روداﻟا ، ،ﻳﺎﺟرا هد ﺎﻳو هﻳ اد<br />
. هد ﺷ هړﺟ ﺑ ﻧﻧ<br />
411<br />
ﻧ<br />
ﻳ د هد ﻣزﻻ ،ﺷ هراه هرﻻ ﺗ او نﻧﺎﻗ د ه هرﺎﻟ ﻟوړﺟ د لﺎﻳﺎ ﻳ ﻐه د<br />
ﻟ هدﺎﻋا د ﺣ ﺳ د وﺷ د وا ﻧرﺎ ،ﻧﻣﻧﺎﻣ ﻣ ﺗ د نﻧﺎﻗ د ﺎ ر <br />
ﻳ ﻧﻧ ﻣ<br />
د ډ ﻋ د وا ﻟ ﻣار دﺎﻋا د . ﺷ لﺑ ءﺎﻀﻗ اﺧ ﺗ
رﻟ ﻋﺎﻗ سﺎ ﻟ اﻳ . لړﺟ ﺗﺎﺳﺄﺗ وﺳ د ﻟ د رو هﻣه ل ﺎ<br />
ﺑﺎﻣ د وا ﻟرو سﻻ د ﺗ ﺑ ﻳ ﻳﺎﺑ ﻧﺑﻣوړ . هد ﻧ هرﻻ ﺣ د وﻧﺳ د ه رﺎ<br />
هﺳ فاﻋا<br />
د ﻟ . ﺷ ا ﺗ هﺳ ﺷ زاﻣ وا ﺗ هﺳ ړﺟ رﺎه<br />
،ﻳدوﻣ ﻧ ر نﻧﺎﻗ ﺷ ﻟ ﻣ ﻏﺎ د اﻳ او ﺧا نﻧﺎﻗ د وا ﻣا ،ﻟاﻋ<br />
ﺑ رﺎ رﻻ د ﻧوژ ﻟﺳ د هﺳ ﺑ ﻳ ﺗ ﺧا ﻟ ه ﻳ ﺗ درﻻ ﻟ ﻳ ﻋ د ﺑ<br />
وا ل ﺗ ﻣار دﺎﻋا ﻐه وا ﻟو بﻳﻧﺎ ﺧړا هرﺎ هرﻻ ﻐه ،ﺷو ﺑو<br />
. و ﻐﻧ لوړﺟ ﺗﺎﺳﺄﺗ د وا ترﻗ ﻟو ،ﻓ ﻳﺎﻣ<br />
ﺗﺎﺳﺄﺗ . ﺷ ارو ﺗ ﻟاﻋ وا ﻣا ﻳﺎﺑ بﻣوړ ﺳ رﺎ رﻻ ﻳرﺗ ﻳ <br />
د ﻟ رو ﻳﻣﻟ ﻧوړﺟ ﻟﺳ د وا د لدﻳا ﻧﺎ دﻣ دږوا ﻳ د تﺎﺣﻼﺻا<br />
د ﺗ لﺷ لد ﺎ ﺧ ﻧﻣﻧﺎﻣ ﺧ . ﻳا<br />
ﻧ رﺎﻧا هرﺎﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ﺧا<br />
. ﺷ ﻳﺎﺑ ه ﺳو ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺗﺎﺳﺄﺗ د ،ﻳاوو با ﺗ وﺎﺗړا ﻧﺑ ﻣا<br />
وا ﺑﻟ ﻧ ﻬﻣ ﻳ ﺳ وړاود ﻟ ﻧﻣ ،ﺷو نودﺎﻳ ﺗ د ﻟ ﻣ ﻧ<br />
وا څﺗ ﻐه د ،ﻣ ﺷ ﻳ د : ﻟ هړﺎﻏ ﻧد لوډ لوډ ﻧووا<br />
ﻟ<br />
ﺧ ﺎﻟاﻟ هر ﻟ ﻧﻣ ﺷو فاﻋا ﻳﺎﺑ د ه : ﻧ . ﻐه ﻟ ﺳورو<br />
ﻳډ<br />
ﻟﺎﻌﻓ ﻟ ﻧﻣ د ﺗﻻﺎﺣ هﻳاﺷ ﺧ . ﺳر ﺗﺳ<br />
ﺑ ﻧوژ ﺧ د ﻧﻳرﻣﺎﻣ<br />
ﻣا ﻟ ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻧﻧﺎﻗﻏ د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ د زار ﻏد وا ﺎﻀﻓ ﺗﺎﻳزروز وا ﻣا ﺎﻧ د ﺧو<br />
وا لﻧ ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ﻏ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ د ﻧﺣ ﺑ د ، ﻣﺎﻣ هﺳ ﻧوﺧ ﺳ ﻟ<br />
وا ﺳر ﻧوژ رو<br />
د ﻗ وا ﺗ ﺟ ﺣ وا لور ،رﻧﺎﺳ ، لا ﺗ ﻧﺎﻳﺑ اﻗ<br />
ﻣﺣﻏ وا ﻣﺣ لاﻳﻧ ﻟ وا لوړﺟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﻋ<br />
د ،ﺷ<br />
ﻣ د . وړﺟ تدﺎﻋ<br />
. و ﺳﻣ ﺗﺎﺳ ﻧﺧ ﻣا ﺷ د ﺷ ا ل رﺎﻣ هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د هﺳ ﻟ<br />
ﻟاﻳﻧ ﻟ ﻓ ١٣ وا ﻧﻟﺎﻳﺎ ﻳﺷ ا دوﻣ وا ﻗ د ﻓ ١<br />
ﺧو ﺷ ﻧﻟﺎ روز د ﺧ . د ﺷ لرو تﺎﻣﻌﻣ مزﻻ ه ﻟوړﺟ د ﻧودﺎﺗا<br />
د هد ﻟﺗا هﺳ ﻳ ﻐه ،ل هﺳ ﺗ هﻧد ﻟ ﻧﻣ د هرﺎﻟ ﻧرﺎ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا <br />
ﻳﻌﺗ رﺎﻌﻣ ﺎﻳ تارﻣ<br />
ﺑ هرﺎﻟ ﻐه د ﻻ ﻧ بﺎ ﺳﻻ ه وا ﻟﺎﺳر ه ﻧورﻻ<br />
.<br />
<br />
412
ﻧودﺎﻳ ه ﻧﺧا هﻧو د بﺎ د د<br />
ﺎﻬ د وا (DIIS) تﻧا ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻟاﻳﻧ د رﺎﻧد د (Peter Albrecht) ﺷﻟا <br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
د رﺳ ﻣا د نﻟاﺳ وا د ﻳﻧﺎ PhD د (CBS) ﻧ ترﺎﺗ د<br />
ﻟاﻳﻧ د ﺗﺎﻋﻣ د ﻧړﺟ ﻟﺳ د ﻣ د ﻟ . د ﻟﻧ ﻧﻻ ﻧرﺎ ﺗ ﻳ ل <br />
ووز . ؤ ﺷ هرﺎﻟ ﺎﻳﻓا ﻳﻳﻟ وا نﺎﻟﺎﺑ د ؤ ﻣ ماو<br />
د ﻧرﺎ د ورﺎ<br />
ﻧﻬﺑ د ،ﻣ لاﻳﻧ ﻧزور ﺗﺎﺳ ﻟﺳ د نﺎﻋ ﻓ د ﺎﻧﺎ ،ﻳرﻣﺎﻣ ﻧﻣ وﻣ د<br />
هﺳﺗ ﻧد ﻧا رﺎﻧد د هرﺎﻟ ﻳرﺎه ﻟاﻳﻧ د وا تﻧا رﺎﻧد د هرﺎﻟ ورﺎ<br />
ﻟ وا د ﻟ ه ه ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا وا ﺟ د زار ﻏد ﻐه . د <br />
وا <strong>DCAF</strong>-ODIHR-INSTRAWGender د ﻳ هﺳ Karen Barenes<br />
ﻟ دﺎﻗا د نﻟ د ﻐه . هد ﺧا هﻧو ه ﻟﺎﺳر ﻣﺎﻧ Reform Sector Reform Toolkit<br />
د وا (MSc) ﺳﺎﻣ ﻋ ﺧ ﺧﺑ ﻧﻧ ﻣﻗ وا ﻟﺎ ﻣ د (LSE) تﻧا<br />
(MA) ﺳﺎﻣ<br />
ﺧ ﺧﺑ ﻧ داﻧ وا ﻧﻧ نﺎﻧا د نه ﻟ Arhus د رﺎﻧد<br />
. هد ﺳﻻﺗ<br />
د ﺳ ﻣا د ﻣ لاﻳﻧ هرﺎﻟ ﻟاﻋ ﻟﺎﻧا د (Marina Caparini) ﻳﺎ<br />
ﺎﻳرﺎﻣ<br />
ﺧﺑ ﻟاﻣﺣ د رﺳ ﻣا وا ﻟاﻋ د ﺎﻳرﺎﻣ . هد ﻟﺎﺳﻣ ﻳﻣ د ماو د ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
ﻳ ﺗ ﻟاو ﺧﺑ ﻟاﻳﻧ ﺷ تﺎﻳز ﻳ ،د ﻟ ﺗﺎﻳز ﻳډ ﻳ هړا د وا ﻟ ﺗ<br />
ﺗ ﻧ وړﺎﻐﺑﻟ ﻟودﻏ د رﺎ ﺳرو ﻐه د . د ﻧاړو ﻟ ﺗرﻣ وا ﻧﺗ<br />
ړو ﻧودﺎﻳ د ﻧﺷ ﻣا وا ﺻﺧ وا ﻟډ ﻟ ﻧﻣ د ﺟ ﻐه د ﺷ<br />
ﻳ ړﻻو رﻣ ﻟاﻋ د هرﺎﻟ (SSR) ﺗﺎﺣﻼﺻا<br />
د رﺳ ﻣا د ﺧو ﺳوا ﻐه . د<br />
ف ﺑ وا هدز ړﻟ ﻧﻣﻟ ﺧ ﻣﻋ ﺳﺎﺳ ﻐه . رﺎ ﻧﺎﺑ ﺣ<br />
ﺧ ﻳړا ﻟاﻳﻧ نه ﻟ ﻟﺎ د ﻳ ﺎﺑ وا ﺳﻻﺗ ﻳ مﻳد (BA) تر<br />
. هد ﺳﻻﺗ ﺳﺎﻣ<br />
ﻣ اﺟ د هرﺎﻟ لو ﺗاﻳد د ﻧا ﻟاﺳو د (Eden Cole) ل نﻳا<br />
د د ﻳرﻣﺎﻣ ﻏد ،ﻟ هﻧد ﻟﺎﺳﻣ د ﺳﺎﻳر ﺗاا NIS د (<strong>DCAF</strong>)<br />
هرﺎﻟ ﺎﺧا وا هرادا ﻧﻣاو د رﺳ ﻣا د <strong>DCAF</strong> د ﺎﺳ وا دﺎﺗا ورﺷ ﻧا<br />
د زار ﻏد وا ﺗﺎﻋﻣ ﻧرﺎ د رﺳ ﻣا د SEE وا CIS ﻐه . ﻟ هړﺎﻏ ﻟوﻣ<br />
ﻟﺎﻣ ﺗﺎﻳز ﻳډ ﺧﺑ ﺗ د د رﺳ ﻣا ﺻﺧ د ﻟ ﺎﻣ ورﻧ <br />
ﻋ د ورﺎ ﺑ د ﻳدا ،و رﺎ <strong>DCAF</strong> د ﻟ ﻣ . د ﻟ<br />
د ﻐه . د رﺎ ﺗ دادراﻗ د ﺳﻣ ﻣﻧ City of London وا ﻧﻣاو<br />
. د ﺳﻻﺗ هړاود MA وا BA ﺧ نه ﻟ نﻟ<br />
ﻣ اﺟ د هرﺎﻟ لو ﺗاﻳد د ﻧا ﻟاﺳو د (Teodora Fuior) رﻓ ارودﺗ<br />
ﺷ لﺳا اﻟ ﻣﺣ د ﺎﻧﺎﻣور د هد ه رﺎ ﻣ ﻳ ﻧﺎ ﻧ د (<strong>DCAF</strong>)<br />
ﻟوﻣ وژو د ﺗاﻧ وا ودﺎﺳا ،ﻧ ﻧوړا ﻧرﺎ ﻧﺎﻟرﺎ د ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا ﻐه . هد<br />
د نﺎﻟرﺎ د ﺎﻧﺎﻣور د ﻐه ،و رﺎ <strong>DCAF</strong> ارودﺗ د ﻟ ﻣ . ﻟ هړﺎﻏ <br />
هروﺎﻣ ړ ړﻟ ﻣا ﻣ وا ﻧ ﻣﺎﻋ ،عﺎﻓد د ﺟ ﻟو ﺎﻳ ﻣ وزﺎﺳا<br />
ﻧﺎﺳا وﻧ د ﻳ ﻣﺎﺳا ﻧﺎﻟرﺎ ﺗﺎﻧ د وﺑ ړﻣﻧ ﻣ ﻐه ﻟ . هو<br />
ﻟاﻳﻧ وا هدز ړﻟ ﻳړا دﺎﻗا ﻟاﻳﻧ رﻓ ﻣﻣ . ﻟ هﺳﺗ هﻧد ﺗ<br />
وا ﻣدﺎا ﺳﺎﻣﻳد د و د زار اه ﻐه . هد ﺧا ﺳﺎﻣ ﺧ<br />
مﺎﻏدا ﻳﺎورا وا ﻳړا<br />
د ارودﺗ . د هدز ﻣ لﺎﺷرﺎﻣ ﺳ جرﺎﺟ د ﺷﺗ ﺎ ﻣرﺎ د نﺎﻟ د<br />
.<br />
هد ﺷ غرﺎﻓ لﺎ ٢٠٠ ﻟﺎ ﻟ عﺎﻓد ﻣ د ﺎﻧﺎﻣور<br />
413
اﺟ د هرﺎﻟ لو ﺗاﻳد د ﻧا<br />
ﻟاﺳو د (Vahan Galoumain) ﻣﻟﺎ نﺎهو<br />
ورﺷ ﻧا ﺣﺎﺳ رﺎ د ﻐه د . رﺎ ﺗ ﻧﺎﺳا وﻧ د (<strong>DCAF</strong>) ﻣ<br />
هﺳ <strong>DCAF</strong> ﻟ نﺎهو د ﻟ ﻣ . د ﺷ ﺗ ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د ﺎﺳ وا دﺎﺗا<br />
د ﺗ نﺎﺟﺗ د ﻐه ﻣ ﻐه ﻟ . ؤ روﺎﻣ ﻳ<br />
ترازو ه د د ﻐه ،ﺷ ﺎ ﻳ<br />
ﺳﺎﺳ د نه د McGill د نﺎهو . هوﺎ رﺎ رﺎ ﻟﺎﻋ ﻧﻣ وﻣ د هرﺎﻟ ﻟاو<br />
ﻟاﻳﻧ د اﺟ ﻳ ﺎﺑ وا د ﺷ غرﺎﻓ هﺳ ﻟړوار ﺗ سﻻ BA د ه ﻟ ﻣﻋ<br />
ﺧ ( ﻣ ﺷ د وا ﻣا)<br />
ورﺎ ﻟاﻳﻧ ﻳ تﻧا ﻟ ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻳﺎﻣ<br />
. هد ﺳﻻﺗ ﺳﺎﻣ<br />
. د روﺎﻣ اﺧ ﻳ ﺗﺎﻋﻣ ﻗﺣ وا ﻧﺣ ﺑ (Mark Guthrie) ﺗ رﺎﻣ<br />
د وا Tooks Chambrs د ه ﻐه ، رﺎ ﺗ و روﺎﻣ د نﻟ ﻟﺎ ١٧ رﺎﻣ<br />
ﻣ ﻟ د ،ﻳاﺟ د عﺎﻓد د ﻐه ﺗ ،د ﻏ Chambers of Mansfield<br />
د ﺎﻧﺎﻳﺑ د ړﻣﻧ ﺳورو ﻐه ﻟ . د ﻻﻧﻣ ﺗ ﺣﺎﺳ ﻧﺣ ﺑ د وا ﺗﺎﻣاﻗا<br />
ﺗ ﺷ لﺳا ﺗ ﻳرﻣﺎﻣ OSCE د ﺎﻳوزه وا ﺎﻧزﺑ اﻟ ﻓد د ﻟﻣﺎ وا ﻧﻬﺑ<br />
د ﻧﺣ ﺑ د وا روﺎﻣ ﻗﺣ د ﺎﺣ د نﻧﺎﻗ د ،ﻓد ﻧﺣ ﺑ د ﻟ ﺣﺎﺳ ﻣ <br />
ﺗاﻳد د ﺎﺳراو ړﻣﻧ ﺳورو ﻐه ﻟ . و ﻣﺧ ﺗ اورﺎ ړړﻟ<br />
ﻐه . ؤ لﺎﺳﻣ ﻧﺎ د ﻧﺣ ﺑ د ﻳﺎﻧ OSCE د هرﺎﻟ ﻧﺣ ﺑ وا ﺗﺎﺳﺄﺗ<br />
ﺎﯦﻓا د ﻐه . هدﻟرد ﺧﺑ هزرﺎﻣ داز د ﺎﻳﻓا ﺑﺟ د وا ﻟﻳﻳز Cape Town<br />
. د ﻏ ﻳﺎﺳﺳ ﻳﻓا لﺎﻳور د وا ﻟ ﺑﺗ ﻧﺎ ورﺎ<br />
د ﺎﺳ وا دﺎﺗا ورﺷ ﻧا د د ﻧو ﻳ (Duncan Hiscock) ه ﻧود<br />
رﺎ د اوا د ﻐه ﻣ د ﻟ . د ﻟ ﺗﺎﻳز<br />
ﻳډ ه ﺗﺎﻋﻣ ﻣا<br />
ﺎورا ﺧ د Saferworld وا روﺎﻣ لاﻳﻧ د ر د ﻣ لاﻳﻧ د ﻧ د ﻟﺎ د <br />
ﻟ ﺳورو ه ﻧود د . هد هﺳﺗ هﻧد ﺗ ﻧ ﻐه د ژو د هرﺎﻟ<br />
: ﻟ د ترﺎﻋ<br />
„Integration and Coordination of DDR and SALW control programming:<br />
Experience and priorities’ for CICS, University of Bradford, ‘Human Security in<br />
Bangladesh’ (Saferworld, 2008), ‘The Commercialisation of Post-Soviet Private<br />
Security’ in ‘Privat Actors and Security Governance’ (<strong>DCAF</strong>, 2006), and<br />
Security Sector Refor in Armenia’ (Saferworld, 2005).<br />
. رﺎ تﻧا ﻧ د ﻟﺎ ﻣﺎﻋ د ﺎﻧﺎﻳﺑ ﺧو ﺳوا ﻧود<br />
تﻧا د ﻟﺑ ﻳودﻟ د ﺎﻧﺎﻳو ه ﺳﺎﺳ (Katrin Kinzelbach) ﺑ ﻳﺗﺎ<br />
د ر لﺎ ٢٠٠٧ ﺗ ٢٠٠١ ﻟ ﻳﺗﺎ ﻣ د ﻟ . هد ﻏ ﻣدﺎا ﻧﺎ ﻧﺣ ﺑ<br />
د<br />
ﺗ ﺻﺎﺧ ﻟاﻣﺣ ﺗاﻳد وا لﻏرﺎﺑ<br />
وا ﻣ د . د رﺎ هرﺎﻟ UNDP<br />
UNHCR د اﺟ ﻳﺗﺎ زار ﻏد . و ﺧﺑ ﻬﻣ رﺎ د ﻐه د ﺣﺎﺳ رﺳ ﻣا د<br />
ﺗ ﻧورﺎ د ﺎ ﻐه اﻟ OSCE د هرﺎﻟ دﻣ ﻟ ﻳ د وا د رﺎ ه هرﺎﻟ<br />
King’s د ﻳ ﻣﻟ)<br />
ﻟ د ﺳﺎﻣ هود M.A. د ﺑ ﻳﺗﺎ . هﻳ هﺳ ﺗ هﻧد ه<br />
لﺎ ( ٢٠٠٨)<br />
وا ( هﻳ<br />
ﺳﻻﺗ<br />
ﻧﻧه ﻟ ﺑ وا ﻳرﻓ د ﻳ هود وا College<br />
. ه ﺳﻻﺗ Ph.D ﺧ نه ﻟ ﺎﻧﺎﻳو د <br />
ﻣ د ﻧﺣ ﺑ د نه ﻏد د وا دﺎﺳا نه Durham د (Ian Leigh) ﻟ<br />
َﻳا<br />
. د ه ر لﺎﺳﻣ<br />
؛(Oxford<br />
University Press,2000) د ﺧﺑ ﺳاﻳد ﻣ وا ﺳﺎﺳ ،نﻧﺎﻗ د ﻟ ﻐهد<br />
414
: ﻟ<br />
رﻧ<br />
From the Cold: National Security and Parliamentary Democracy (Oxford<br />
University Press, 1994), with Laurence Lustgarten; Who’s Watching the Spies:<br />
Establishing Intelligence Service Accountability (Potomac Books, 2005) with<br />
Hons Born and Loch Johnson; Religious Freedom in the Liberal State (Oxford<br />
University Press 2005), with Rex Ahder and Making Rights Real: the Human<br />
Rights Act in its First Decade (Hart Publishing, 2008), with Roger Masterman.<br />
ﻧﺣ وﺑ د ﺑﻣ د ﻧآا ﻟاﺳو<br />
د وا ﻧﺣ ﺑ د آ ﻧﺧو ﺳورو د ﻐه<br />
د ﻐه د .( ٢٠٠٨ ،ﺎﺳراو)<br />
ﺧاو هﻧو ه ﻟﺄﺗ بﺎ ﺳﻻ د OSCE/<strong>DCAF</strong> د ه<br />
ه هﺳ نرﺑ ﻧﺎه اډ ﻟ وا « لﻧ ورادا ﻲﺗارﺎﺳا د ﻧﻻﺗ»<br />
د ټر ﻣﻧ ﻟﺎ<br />
ﻳﻧا بﺎ ﺻا . د ﺷ لړﺎﺑژ ﺑژ ١٢ ﻧ د لﺷ ﺑژ رد وا د ،د ﻟ<br />
. ﺳرو پﺎ لﺎ ٢٠٠ اﻟ رادا ﺗاﻧ د نﺎﻟرﺎ د ورﺎﻧ د ﺑژ<br />
ﻧﻟود ﻳﺎورا د وا ﻓد د OSCE د ﻧﺣ ﺑ وا ﺗﺎﺳﺄﺗ ﺗاﻳد د زاراه Ian Leigh<br />
Venice د هرﺎﻟ لو ﺗاﻳد د ﻧﺎﺑ ورادا ﺗارﺎﺳا وا ﻣا د ارﺷ <br />
. د رﺎ ﺗ روﺎﻣ د هﺳ<br />
Commission<br />
د هرﺎﻟ ﻧزور وا ﺎﻣ د ﻟاو ﺧﺑ ﻣ وا ﻟ، د (Angela Mackay) ﻣ ﻼﻧا<br />
ﻟاﻳﻧ ورﻧ وا OSCE ،ﻧﻣ وﻣ ﻟ ﺣﺎﺳ ﻏد وا ﻟ ﺑﺗ ﻟوړﺟ ﺣ<br />
ﺑ ،ﺗﺎﻋﻣ ﻧوړا ﺟ د ﻼﻧا . هﻳ رﺎه هﺳ ﺳﻣ ﻣﺣﻏ وا ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا د ﻧﺧو ﺳرو د وا ﺎﻣ قﺎﺎﻗ ﺑ د ،ﻧﺣ<br />
ﺣﺳ ووز د هو ﻏ ﺗ د ICMPD د ﻐه لﺎ ٢٠٠٧ . د ﺳﻻﺗ ﺗ<br />
ﺑ ﻳﺎﻧ د ﻧﻣ وﻣ د ﺎ<br />
ﻼﻧا ﺧو ﺳوا . هرو ﻧزور ﻳ ﺗ ﻟ<br />
. رﺎ ﺗ GenCap Adviser د ﻳرﻣﺎﻣ<br />
هرﺎﻟ ﺳ د ﺎﻳﻓا ﺑﺟ وا ﺎورا ﺧ د (Siphosami Malunga) ﺎﻧﻟﺎﻣ ﻣﺎﺳﺳ<br />
ړﻣﻧ رﺟ لﺎ ٢٠٠٨ د ﻣﺎﺳﺳ<br />
. د روﺎﻣ ﻟﺎ د ﻟاﻣﺣ د ﻣ ﻳا ﺳ<br />
د ﻳﺎﻧ UNDP د هرﺎﻟ ﻟاﻣﺣ د ﺳوا ﻣ د ﻟ وا و رﺎ ﻣ<br />
ﺧ زاراه ﻐه . دﻟرد هﻧد ﺗ روﺎﻣ د ﻧﺎ ﻧوړﺟ ﻟﺳ وا ﻣ د وﺷ<br />
رﺗ ﺧ )<br />
رادا ﺧ ﻐه د وا (UNTAET) هرادا ﻟﺎﻧا ﻧﻣ وﻣ د رﺗ<br />
/ ﺳﻣ ﻗﺣ د : ﻟ ﻧﺎ ﻣ (UNMISET) ﻳرﻣﺎﻣ ﺳﻣ د ﻧﻣ وﻣ<br />
د<br />
ﺧ د وا اورﺎ د ﺎﻣ ﺎﻀﻗ د ،اورﺎ د ورﺎ ﻧﻧﺎﻗ د ،ﺗ ﻣ د ﻧﻳ ﻊﻓاﻣ ﻣﺎﻋ<br />
ﺧ د زاراه ﻐه . د ءاﺟا ﻧد ﺗ لاﻧرﺎ د ﻧﻟﺎﻧﻳﺗ<br />
ﻳﺎﺟ ﻣ رﺗ<br />
نﺎﻣزﺎﺳ ﻳﺎﻣ لاﻳﻧ د ﺗ ﻣ ماو ﻣ د هژو ﻧزور ﺎﻀﻗ د رﺗ<br />
د نﺎﻧﺎﻐﻓا ﺗ ﻣ ماو د هرﺎﻟ ماو د ﺗﺎﺣﻼﺻا ﻳﺎﻀﻗ د وا هرﺎﻟ (IDLO)<br />
ﺷ د وا ﺳﻣ ﺗ وا ﻟﺎ ﻟاﻣﺣ د ﻐه . د <br />
ﻧﻣﺧ هرﺎﻟ UNDP<br />
ﺑﺗ ﻣ ﺧ ﻐه . ﻟ ﺗ ﻧوړﺟ ﻟﺳ وا ﻧوﺎﻏرﺎﺑ هرود ﺳورو<br />
ﺎﻧاﺗﺑ ﺳورو ﻐه ﻟ وا ه هوﺎ رﺎ ﺗ و ﻊﻓاﻣ ﻳ د ﻐه ﺗ ،ﺑﺎﻳز<br />
ﺧ ﻧﺎ ﻟ نﻧﺎﻗ لاﻳﻧ د وا ﻗﺣ د نه د ﺳوا د ﻐه . رو<br />
ماود ﺗ ﻧد ﻏد <br />
. هﻳ ﺳﻻﺗ ﺟرد ﻋ رﺎﻓا LLB د نه ﻟ ﺑﺎﻳز د وا ﺳﺎﻣ<br />
ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻟاﻳﻧ وا ﻳﺗاﺳ د (Johanna Mendelson Forman) ﻣرﻓ ﻟﻣ ﺎﻧﺎهﻳ<br />
ﺣﺎﺳ ﻣ ﺧﺑ ﺗ ﺧ د ﻐه ﺗ ،هد هرﺎه<br />
ړړﻟ (CSIS) ﻣ <br />
لﺎﺳﻣ ﻧا د ژو د ﻧوﺎﻏرﺎﺑ د هرود ﺳور ﺷ د . هﺳﺗ ﻧد <br />
ﺟ ﻟ ،ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ ﻣا د ﻧﻟود ﻧوﻟ هﺷ ﻐه<br />
ﺗ ﻳﻣ<br />
415
ه ﻧ د ﻧﻣ وﻣ د ﻧﻳرﻣﺎﻣ ﻟﺳ د وا ﺎﻣ دﺎﻗا د ﻟ ﺳورو<br />
ﺑ وا ﻣا،ﻟﺳ د ﺑ ﻧﻣ وﻣ د ر لﺎ ٢٠٠ ﺗ ﺎﻧﺎهﻳ . د ﻟ<br />
روﺎﻣ د ﻳرﻣﺎﻣ ﻧﻣ وﻣ د ﻳﺎه ﻐه . و ﻣﺧ ﺗ ﻳﻣ د ﻧﺣ<br />
ﻣﺣ د ﺗﻻﺎﻳا هﻣ د ﺎﻳﻣا د ﻣرﻓ ﻟﻣ ﺎﻧﺎهﻳ<br />
ﻣ ﻐه ﻟ . د رﺎ ﺗ<br />
ﻟﺎﻧا د وا ﻓد ﺳﻣ ﺑ د ﻧﺎﺑ لاﻳﻧ<br />
د وا ﻧﻣﺎﻣ وړﻟ ماو ﻣﻧ USAID<br />
رﻣ ،ﻳﻟ ﺳ د نه د ﺷاو د ﻐه . د هﺳﺗ ﻧد ﻬﻣ ﻧﺎ ﻧﻧ<br />
نه ﻟ ﻳﻣا د DC ﺷاو وا ﺳﻻﺗ اروډ<br />
ﺧ ﻳرﺎﺗ <br />
. ﻟ بﻳﻏ ارﺷ ﻳړا ﻧﻬﺑ د ﻣرﻓ ﻟﻣ ﺎﻧﺎهﻳ . د ﺧا ﻧﺎﻟ ﺧ ﻗﺣ<br />
ﺧ نه ﻬﺗﺎﻧ د ( ٢٠٠٨)<br />
ﺧو ﺳوا (Amerei Müller) ﻟﻣ اﻣا<br />
د وا رﻣ لاﻳﻧ د ﻧﺣ ر وا ﻟ ،دﺎﻗا د ﻳ عﻣ رﺎ ﻧﺎﺑ PhD<br />
ﺑ د ړﻣﻧ ﻣ ﻐه ﻟ . د ل ﻳړا د ﻧﻣ ﻧﻧﺎﻗ د سﺎﺳا نﻧﺎﻗ ﺑ لاﻳﻧ<br />
وا هﺳ ﻣ ﻳا ﺳ ﻟ UNDP د هرﺎﻟ ﺎورا د وا (DIMR) تﻧا ﻟ نﺎﻟ د هرﺎﻟ ﻧﺣ<br />
نﺎﻟ وا ﺎﻧﺎﻳﺑ ﻐه . د رﺎ هﺳ CIS ﻟ ﺎﻣ ﻣا وا ﻧﺣ ﺑ<br />
د زاراه<br />
د اﻣا . د هدز ﺧﺑ (B.A.) ﻳړا ﻟاﻳﻧ وا (LL.M) نﻧﺎﻗ ﺑ لاﻳﻧ د<br />
د ﺗﺎﺳﺄﺗ ﻣ د ﻧﺣ ﺑ د (DIMR, 2008) ﺳو نﺎرا د نوﺗ د ﻧﻣ وﻣ»<br />
ﻧﺎﺑ رﺳ ﻣا (UNDP/<strong>DCAF</strong>,2007) ﻧ وا ﻧرﺎ رﺳ ﻣا د وا<br />
ﻧ<br />
. د ﻟ ﻧﻻ ناﻋ ﺗ ﻧرﺎد<br />
ﺧ ﻣﺑ د وا ﻟ ﻧﻣ د ( ٢٠٠٨)<br />
ﺧو ﺳوا (Alejandra Pero) و ارﻧﺎﻟا<br />
ﻣ وا ﻧﺣ ﺑ ،ﻧوړﺟ ﻟﺳ ،ﻣ وﺷ د ﻐه . هد هروﺎﻣ اﺧ ﺗﺎﻋﻣ<br />
UNDP د رﺎﻳﻧ ﻐه ﻣ د ﻟ . ﻟ ﺑﺗ ﺧا هﻳډ ﺗﺎﻋﻣ ﻳﺎﻣ<br />
د ﻟ ﻣ . د رﺎ ﻳاﻳد ماو د وا ﻟﺎ ﻳﺎﻣ د ﻧﺎ ﻟ ﻧﻣد<br />
هﻣ ﺎﻳﻣا د وا ﺗ ،ﻳﺎﺟرا<br />
و ﻣﻣ رﺎ ﺧ ﻧﻣ وﻣ <br />
. هو ﺧﺑ ﻧ هرﺎﻟ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻣﺣﻏ د د ﺗﻻﺎﻳا<br />
د ﻧﻣ وﻣ د هرﺎﻟ ﺳﻣ د هﺳ ﺧ ﻓ د (Geoffrey Prewitt) ﻳﻳ ﻓﺟ<br />
ﻐه ﻟ . ﻟ هړﺎﻏ ﻣ ﺗ د ﻧﺎ ﻟ وا ﻟاﻣﺣ د ټﺎ ماو د UNDP<br />
ﻧﻣ د وا ﻟ د ﻟزﺑ د ﻣ ﻳا ﺳ UNDP د هرﺎﻟ CIS د وا ﺎوراد د ړﻣﻧ ﻣ<br />
د ﺎﺑﺎﺑا ﻳدا ﻣزﻼ ﺣ د ﺟ زار ﻏد . د رﺎ ﻟﺎ<br />
ﺗ روﺎﻣ د ﻟ<br />
ﺧﺑ ﻟ د ﻟزﺑ د ﺎﻳﻓا ﺧ وا ﻣ وا رﺎ ﺗ روﺎﻣ د UNDP<br />
ﻟ ﻣ . د ﺗ ﻧ وﻧد ﻣ هﺳ UNDP ﻟ ﻳ ﻟﺎ وا د ﻳا رﺎﻳز تﺎﻳز<br />
ﻟ ﻟ ﻧﻣ د نﺎﺳرﺎﻣ ﺎﻳ ه وا وﻼﻣ ﻐه و رﺎ هﺳ UNDP ﻟ ﺟ د<br />
ﺗﺎﻳز ﻳډ ﺳ ﺗﺎﻋﻣ د ه وا ﻧﻟﺎﻌﻓ ﻣ د ﻐه . هﻳ رﺎه ه هﺳ ﻧﻧﺎﻣزﺎﺳ<br />
د ﺟ . د ﺷ ﺗ رﻏ ﻧﺎﺑ ﺳﻣ وﻟ ﺛا ﺳورو ﻟ ﺗ ﻐه د . د ﻟ<br />
Wisconsin- د وا ړوار ﺗ سﻻ M.A. ﺷر وﺎﻣ ﻟاﻳﻧ د نه ﻟ ﻧر<br />
. ﺳﻻﺗ B.A. نه ﻟ Madison<br />
ﻋﺎﻓد وا ﻳﺗاﺳ د ﺎﻳﻧوﻧا<br />
د ﺎﺗرﺎﺎﺟ (Rizal Darma Putra) اﺗ ﺎﻣراد لاﻳر<br />
ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ ﻳﺗاﺳ وا ﻣا د . د ﻳﻣ ورﺎ اﺟا د (LESPERSSI) تﻧا د ﺗﺎﻌﻟﺎﻣ<br />
ﻣا د ﻐه . د ﺧﺑ ﻬﻣ ﺣﺎﺳ د رﺎ د لاﻳر د تﺎﻋﻣ ﻣا ﺎﺳ ﺧ د ﺗ ﺻﺎﺧ<br />
ﺧﺑ ﺗ ﻧ ﺎﻳو ﻬﻣ ﻳ د ﻧﺑ وا ﻧورﺎﺳ ﻟاﻳﻧ ﺳ ﺗﺎﺣﻼﺻا د رﺳ<br />
عﺎﻓد د ﺟ ﻟو د ﻟود ﻣﻼﺳا د نﺎﻧﺎﻐﻓا د ﻣ لﺎ ٢٠٠٨ د زاراه ﻐه . هد ﺧا<br />
د ﻐه ﻧﺧو دﻧ د <br />
. د ﻟﺳر ﺗﺳ ﻧورﺎ ﺗرﻣ ﻣا ﻧر وا<br />
416
ﺻﺎﺧ ،هد ﺧا هﻧو ﺗﺎﻳز هﻳډ ه ﺗاﻧ ه ﺗﺎﻋﻣ د ﺗﺎﺣﻼﺻا د ﺎﻳﻧوﻧا<br />
ﺗ ﺳر وﻳا ﻟډ ﺎﻳﻧوﻧا د زاراه ﻐه . ﺧﺑ ﻟړو ﻣ ﻟ د رﺳ ﺗرﺎﺗ د ﺗ<br />
ﺧ ﻳړا ﻟاﻳﻧ <br />
نه ﻟ ﺎﻳﻧوﻧا د ﻐه . ﻟ ه ﺎﻣ ﻳﺗاﺳ د<br />
. هد ړوار ﺗ سﻻ (MA) ﺳﺎﻣ<br />
د ﻓد UNDP د هرﺎﻟ ﻧوﺎﻏر ﺎﺑ وا ﻣ د د (Yasmin Sherif) ﻳﺷ ﺳﺎﻳ<br />
وﻣ لﺎ ١٩٨٨ ﺳﺎﻳ<br />
. هد هروﺎﻣ ړړﻟ ﺗﺎﺣﻼﺻا رﺳ ﻣا وا ﻟاﻋ<br />
ورادا د DPKO د وا UNHCR,OCHA,UNDP د نﺎﻣزﺎﺳ ﻐه د وا رﺎ ﺧ ﻧﻣ<br />
ﻧﺎ د ،ﺎﻳد ،ﺎﻳوزه وا ﺎﻧزﺑ ،نﺎﻧﺎﻐﻓا ﻟ ﺳ هﺟ ﺳ ﻧ د هرﺎﻟ<br />
ﻣﻋ ﻧﻣ وﻣ د ﻐه . د ﻧﻣﺧ نادﺳ وا ووز ،ﻳرﻬﺟ ﺗاﻳد<br />
ﻧ ٢٠٠٣ ﺗ ٢٠٠٢ ﻟ ﻐه ﺗ رﺎ ﺧ د . د رﺎ ه اﺟ وا رﺎﻳﻧ ،ﻧوﻣ<br />
وﻣ د ﻐه ، ﻳرﺗ ﺗ رﻓو د نه Long Island د رﺎﻳﻧ <br />
،ﻧﻣ وﻣ د ﻳ ټﺎ ماو ﻏد د وا هو ﻟوﻣ ماو ﻣﻧ ﻏاﻓ د ﻧﻣ<br />
ﻟډ ﻟاﻳﻧ وا ﻣ ﻐه . د رو ﻧوﻟ ه ﺧ<br />
ﻣ وا نﻧﺎﻗ ﺑ ،ﻧﺣ ﺑ<br />
نﻧﺎﻗ ﺳﺎﻳ . د ﻟ ﺗﺎﻳز ﻳډ وا هد هرﻬﻣ ﺗ هرﺎ د ﺳر وﻳا<br />
نه ﻟ ﻬﺎﺳ د نﻧﺎﻗ ﻧﺣ ﺑ وا ﻧﺣ ﺑ لاﻳﻧ د وا ﻟ (LLM) ﺳﺎﻣ<br />
.<br />
ﺳﻻﺗ ﺗ<br />
ﺧ لﺎ ١٩٨٧ <br />
417
Change language