80._-------------<st<strong>ro</strong>ng>IOANA</st<strong>ro</strong>ng> MOLDOV ANU----_. __._-----_._----16<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> N. A. Ursu cu Oaniil Panoneanulj'", autorul ms. 4389 <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> <st<strong>ro</strong>ng>la</st<strong>ro</strong>ng> Bucureşti. Dupăpărerea lui Virgil Cân<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>a64 şi a lui N. A. Ursu'", acest manuscris n-a mai fostfolosit <st<strong>ro</strong>ng>la</st<strong>ro</strong>ng> <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>finitivarea traducerii Vechiului Testament <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> către fraţii Greceanu, daranalizele minuţioase făcute <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> către V. Arvinte relevă, <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> multe ori, opţiuni alefraţilor Greceanu pentru cuvinte şi forme din ms. 4389, explicabile princo<st<strong>ro</strong>ng>la</st<strong>ro</strong>ng>ţionarea celor două manuscrise în sinteza finală66. Comparând cele douăversiuni cu versiunea <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>finitivă, am constatat nume<strong>ro</strong>ase corespon<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>nţe bi<st<strong>ro</strong>ng>la</st<strong>ro</strong>ng>terale:Facerea mS.45 mS.4389 Biblia (J 688)1,2 nevădzut nevăzut nevăzut1,4 usăbi osebi osebi1,5 dzuă zioa zio1,6 aşea aşa aşa1,9 să ivască să se ivească să se ivească1,22 împleţi umpleţ umpleţi1,31 a şeasea a şasea a şasea2, 10 să a<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>pe să adape să adape2, 15 să o păzască să-I păzească să o păzească2,18 agiutoriu ajutoriu ajutoriu2,23 acmu acum acum2,24 maica lui muma lui rnumă-sa3,1 şearpele şarpele şarpele3, 17 porăncit poruncit poruncit3, 23 scoasă scoase scoase4,10 strâgă strigă strigă8, 8 porâmbul porumbul porumbul9, 2 mânule mâinile mâinile9,23 îndărăptu îndărăt îndărăt15,9 giuncă junc juncă18, 7 viţăl viţel viţel19, 1 şe<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>a şă<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>a şă<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>a63 Primul care a făcut i<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>ntificarea a fost Al. T. Dumitrescu (Contribuţiuni <st<strong>ro</strong>ng>la</st<strong>ro</strong>ng> istoriografia<strong>ro</strong>mânească veche, în voI. Lui Ioan Bianu. Amintire din partea foştilor şi actu<st<strong>ro</strong>ng>alil</st<strong>ro</strong>ng>or funcţionari aiAca<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>miei Române <st<strong>ro</strong>ng>la</st<strong>ro</strong>ng> împlinirea a şasezeci <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> ani, Bucureşti, 1916, p. 251), pe care Însă N. A. Ursunu-l mai pomeneşte În articolul Dvsale (Un cărturar puţin cunoscui, .<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> <st<strong>ro</strong>ng>la</st<strong>ro</strong>ng> mijlocul secoluluial Xi/Il-lea: Daniil Andrean Panoneanul, în "C<strong>ro</strong>nica", XVI, 1981, nr. 43, p. 5), un<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> aduce, pentruprima dată, p<strong>ro</strong>be în favoarea acestei i<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>ntificări,64 Virgil Cân<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>a, Raţiunea dominantă, p. 107, 133-134, 143-147. Acest punct <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> ve<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>rereapare <st<strong>ro</strong>ng>la</st<strong>ro</strong>ng> Alexandru Andriescu, op. cit., p. 26, 29-31.65 N. A. Ursu, Note şi variante, p. 513; i<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>m, Noinformaţii. 1, p. 457, 460--465.66 O scrie <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> concordante semnificative observă şi p<strong>ro</strong>fesorul Eugen Munteanu, Tipuri <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> calcurilexicale i'n "Biblia <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> <st<strong>ro</strong>ng>la</st<strong>ro</strong>ng> Bucureşti" (1688) şi În versiunile preliminare contemporane (cu exemplificăridin" Cartea Înţelepciunii lui Solomon "), în AUI, S.I1., Lingvistică, tom. XXXVI, 1990, p. 104-105.
17 STRUCTURA LINGVISTICA A BlBUEI DE LA 8119, 9 nă<strong>ro</strong>dul no<strong>ro</strong>dul no<strong>ro</strong>dul19,12 uşea uşa uşă21, 14 burduh foale foale23,4 prişleţ strein strein23,4 g<strong>ro</strong>pniţă mormânt mormânt24,42 venindu viind viind27,21 apipăi pipăi pipăi28, 14 arina nisipul năsipul29,3 acolea acolo acolo32,32 amurţit amorţit amorţit34,14 sora soru soru35, 8 mamca doica doica37,7 mănunchiu znopi znopul43,27 custă trăieşte trăieşte49,9 ţâncul puiul puiul49,11 poamă strugurul strugurulToate aceste corespon<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>nţe indică faptul că p<strong>ro</strong>cesul <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> muntenizare a fostfacilitat <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> prezenţa în ms. 4389 a formelor şi cuvintelor munteneşti, pe care fraţiiGreceanu le-au preluat pur şi simplu; ei au continuat Însă acest p<strong>ro</strong>ces şi atuncicând traducerea lui Daniil Panoneanul se abătea <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> <st<strong>ro</strong>ng>la</st<strong>ro</strong>ng> aceea a lui Milescu şi <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>ci numai oferea astfel <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> corespon<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>nţe. Ceea ce li se poate rep<strong>ro</strong>şa este faptul că nu aup<strong>ro</strong>cedat Cll consecvenţă, aşa Încât opţiunile lor alternează, uneori <st<strong>ro</strong>ng>la</st<strong>ro</strong>ng> Îihervale<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>stul <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> mici: )fIeşirea mS.45 mS.4389 Biblia (1 (}'88)6, 1 braţ înnaltu braţ nalt braţ nalti6, 6 braţ înnaltu braţ nalt braţ înaltLipsiţi <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> o concepţie lingvistică şi grăbiţi să termine cât mai repe<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> o operăcare necesita ani mulţi <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> trudă, fraţii Greceanu au cules <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> ici <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> colo cuvinte şiforme, am zice <st<strong>ro</strong>ng>la</st<strong>ro</strong>ng> voia întâmplării, Dar vina inconsecvenţei nu le aparţine înÎntregime. Textul ieşit din pana lor a fost diortosit, adică pus <st<strong>ro</strong>ng>la</st<strong>ro</strong>ng> punct sub aspectulortografiei, <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> către un alt moldovean, fostul episcop <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> Buşi Mit<strong>ro</strong>fan, "un nouCoresi" -- cum îl numea N. Iorga care a operat şi el schimbări În sensulmoldovenizării versiunii Grecenilol7• Cei doi tipografi, Chiriac şi AtanasieMoldoveanul, îşi vor fi avut şi ei partea lor <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> contribuţie'", cum presupunea <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>ja-------------._--67 Vezi D01"u Mihăescu, Consi<st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng>raţii asupra vieţii şi activităţii tipâritorului primei Biblii<strong>ro</strong>mâneşti, Mit<strong>ro</strong>fan, episcopul <st<strong>ro</strong>ng>de</st<strong>ro</strong>ng> Huşi. în .,Mit<strong>ro</strong>po!ia Moldovei şi Succvei", LV, 1979, Of. 3-6,p. 333-334; Ion Ghetie, Baza dialectală ..., p. 340.(,8 <st<strong>ro</strong>ng>la</st<strong>ro</strong>ng>n Gheţie, Baza dialcctată ...• p. 340.