2 не

2 л ■е\ • е 2 1
Ѵп = -г • —
Һ
п
Осыған сандык мәнін койсак, ѵ„ — 2,187-106 м/сек •
онда п = 1, і/, = 2,187-106 • -j- л/се/с
п = 2, ü2 = 2,187-106 • -і- »
п = 3, ^з = 2,187• 106 • -I »
мұнан ui : v2 : u3 : . . . v „ = -j- : -j- ■-j-
(7)
Демек, электрондар қозғалысының жылдамдығы натурал катардағы
сандарға кері пропорционал.
Енді Бордың үшінші постулатына келейік. Атом тек ядромен
бір электроннан (сутек) тұратын болса, ондай атомның ішкі
энергиясының корын механиканың заңдарымен есептеп шығаруға
болады екен, сонда электрон ядродан неғұрлым алые болса,
онын энергия коры кѳп 'болады екен. Қалыпты жагдайда, эрбір
атомньщ электроны ядроға ең жакын орбитада орналасады,
атомный энергия коры ен аз мѳлшерде болады. Енді атомға
сырттан энергия қоссак (мысалы затты кыздырса), электрон
алған энергиясының мѳлшеріне карай алысырактагы орбитаның
біреуіне көшеді. Мұндайда екінші сөзбен айтканда электрон
жоғарырак энергетикалык сатыға көшті дейді. Сырттан
косылған энергия көп мөлшерде болса, электрон атомнан үзіліп
шығып, атом ионға айналады.
Электрон алыстағы орбитаға барғанымен онда көп болмайды,
барлығы 10“ 8 сек. уакыт кана болып, ядроға жакын өзіне
мүмкін орныкты орбитасына кейін кайтады, бұл кайтуда бойындағы
жаңагы коскан артык энергияны бөліп шығарады. Ол
энергия сәуле энергиясының бүтін кванты түрінде шығады, оның
тербелісінін жиілігі бірінен біріне электрон көшіп жаткан орбиталардың
радиусынын, мөлшерімен аныкталады. Атомның ядроға
алыс орбитадағы энергиясын Еа деп белгілеп, ядроға жакын
орбитадағысын Е ж деп белгілесек:
Еа—Е ж = Е = /гѵ
Еа Е ж / Q\
одан v = й— (8)
неғұрлым орбиталардың арасы кашык болса, шығатын сәуленің
тербеліс жиілігі үлкен болады.
Мұны есептеп шығаруда киын емес, ол үшін Еа мен Е ж есептеп
шығарамыз. Еа — электронный алыс орбитадағы кинетикалык
энергиясы ( — ) мен потенциялык энергиясының ( е''гв2 )
косындысы,
64
Е 0= ү ти2 (9)