2 не

Изотондар 136Y 13BD 139,
54 56 57
(54p 82л) (56p 82п) (57р 82гг)
Соңғы кездегі мэлімет бойынша нейтрондары аз (жеңіл элементтердіц
ен жеңіл изотоптары) ядроларда позитрондық
ыдырау болатынын анықталған, яғни олар ыдырағанда позитрон
(ß+) бөліп шығарады екен. Позитрон дегеніміз массасы электронға
тең оң зарядты элементаралық бөлшек.
Позитрондык ыдырау — ядродағы протонный, біреуініц нейтронға
айналуының салдары:
р^п + >+ + ү
Позитрондык ыдырауда ядроның заряды бірге кемиді, массалық
саны (ß~ — ыдыраудағы сиякты) өзгермейді. Позитрондык
ыдырауының мысалы, көміртек — 11 изотопының бор — 11
изотопына айналуы:
1J c ^ 1‘B + ß++Y
Ядрода болатын электрон жұту процесі де, ядродағы позитрондык
ыдыраудан туатын өзгерісіне әкеледі. Электрон
жұту дейтініміз ядроға жакын кабаттағы электронныц біреуін
ядроныц жүтып алуы. Соныц нәтижесінде ядродағы протонныц
біреуі нейтронға айналады:
мысалы:
p-j-e- — п
40„ , _ 40д, ,
19 -*18Аг + ү
Радиоактивтік ыдыраудыц біразында ү-сәулелері бөлініп шығады.
Ол жацадан түзілген ядроныц козған күйден калыпты күйге
көшуіне байланысты.
Атом ядроларының түзілу энергиясы. Масса дефектісі. Ядро
құрамында нейтрондармен катар протондар бар. Олай болса,
аттас зарядты протондардыц кейін тебісуінен ядролар неге
ѳздігінен ыдырап жатпайды. Оныц себебі ядро түзетін нуклондар
арасында ерекше ядролык тарту күші болады, ол күш кейін
тебу күшінен басым болады дедік.
Нуклондарды біріктіріп атом ядросын түземіз десек, сонда
бѳлініп шыгатын керемет кѳп энергия ядролык күштіц өте үлкен
екендігін көрсетеді. Мысалы, гелий атомы 2 протон жэне 2 нейтроннан
тұрады. Протон массасы 1,007276 к. б., ал нейтрон массасы
1,008665 к. б. тец. Гелий атомыныц ядросын түзетін протондар
мен нейтрондардыц массасыныц косындысы 4,031882.
Гелий атомы ядросыныц накты массасы 4,001506 к. б. тен,
яғни есептеп шығарғанымыздан 0,030276 к. б. кем.
Жалғыз бұл емес, баска ядролардыц массасын есептегенде
598