You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
МегОз кышқылдарда (HCl, HNO3) жақсы ериді. Сілтілермен<br />
реакцияласпайды,<br />
Лантаноидтардыц гидроксидтері Ме(ОН)3— алмасу реакциялары<br />
арқылы алынады, аморфты, суда нашар еритін заттар,<br />
Сел+ — Lu3+ бағытында лантаноид иондарыныц радиусы кішірейетін<br />
болғандыктан, сол багытта негіздік қасиеттері де сәЛ бәсецдейді;<br />
термиялык тұрақтылығы кемиді, ерігіштігі де нашарлайды.<br />
Үш валентті лантаноидтардыц хлоридтері, нитраттары, сульфаттары<br />
суда жақсы ериді, сульфидтері, фторидтері, фосфаттары,<br />
карбонаттары мен оксалаттары нашар ериді. Лантаноидтар<br />
аквокомплекс түзеді, ола.рдыц түсі 4/.-катпарынДағы электрондар<br />
орналасу зацдылығына қарай әр түрлі-болады, мысалы 4 f.°,<br />
4f7, 4f 14 жэне 4f' мен 4f3 кұрылымы барлары түссіз, қалғандары<br />
әр түрлі түсті болады.<br />
Лантаноидтардыц органикалык лигандты катиондык комплекс -<br />
тері бар, ол комплекстер сирек жер металдарды бірінен-бірін<br />
ажырату жүмысында үлкен кызмет атқарады.<br />
Атомдық ядро химиясы<br />
§ 2. АТОМ ЯДРОСЫНЫҢ ҚҮРДЕЛ1Л1П<br />
Атомныц электрондык кұрылымы, әсіресе ядросы, күрделі екендігіне<br />
алғаш айғақ болған ғылыми дәлел радиоактивтік болатын.<br />
Радиоактивтік. Атом ядросыныц өздігінен ыдырауын біз радиоактив<br />
кұбылыс түрінде бакылайтындығымыз өткенде айтылған<br />
болатын (III тарау, § 4). Мүндай радиоактивтік касиет<br />
периодтык системада висмуттан кейін орналаскан элементтердің<br />
бэрінде де бар болатындыктан, ол элементтерді радиоактивті<br />
элементтер дейді.<br />
Радиоактив кұбылысында кѳзге кѳрінбейтін сәуле шығады,<br />
ол сәулені зерттеп, оныц үш түрлі екендігі аныкталды. а-сәулелері,<br />
теріс полюске киыстайды, өйткені ол a -бѳлшегі дейтініміз<br />
2 оц заряды бар, массасы 4 к. б. тец, гелий ядросы сиякты бѳлшек.<br />
Ядродан шыккандағы жылдамдығы 20 мыц км/сек тец<br />
(зецбірек оғыныц жылдамдығы 2 км/сек).<br />
а-бѳлшегі ауада бірнеше сантиметр ұшады.<br />
ß-сәулелері — электрондар дғыны. Жылдамдығы әртүрлі,<br />
максимумы 300 ООО км/сек жуьғқ. ß-бѳлшегі 100 см дейін ұшады.<br />
ү-сәулелері — ретнген сәулелеріне ұксас сәулелер.<br />
Радиоактивті элементтіц ыдырау нәтижесінде, екінші радиоактивті<br />
элемент түзіледі. Қазіргі кезде радиоактивті элементтердін<br />
ыдырауыныц тѳрт катары белгілі. Олардыц түцгыш элементтеp<br />
i— уран (№ 92), торий (№ 90), актиний (№ 89)— бүл үшеуініц<br />
де ыдырау катарыныц акырғы ыдырамайтын, түракты элемент)<br />
корғасын. Тертінші радиоактивтік қатардыц түцғыш элемент!<br />
жасанды элемент нептуний (№ 93), ол катардыц акыргы<br />
элементі 'висмут. 82-кестеде табиғи радиоактивті элементтердін<br />
ыдырау катары келтірілген.<br />
592
Change language