2 не
Share Embed Flag
Download ePaper

2 не

2 не 2 не

library.psu.kz
from library.psu.kz More from this publisher
13.01.2015 Views

Бұл кос ядролы косылыс. Әрбір Со атомынын сг-байланысы бар. Оның тѳртеуі донорлы-акцепторлы механизммен Со-молекуласындағы жұптарымен түзілген, ал бесінші Со атомындағы бір а-электронды жұптыц Со-молекуласындағы бос л-орбиталінің катысуымен шығады, алтыншысы екі Со атомынын жұптаспаған электрондарыныц катысуынан туады. Мұны сутекпен араластырып кысым беріп кыздырғанда, сутек тетракарбонил кобальтаты түзіледі. Со2(СО)в + Н2 = 2Н[Со(Со)4]. Гидрокарбонил сілтілермен түз түзеді, мысалы К [Со (СО) 4] NH4 [Со (СО) 4] . Гидрокарбонилдер бірнешеу: Н[Мп(СО)5] ^ -*Н 2 [Fe(CO)4] —Н [Со(СО)4] , осы бағытта бұлардыц кышкылдык күші арта бастайды. Екі валентті кобальттыц аталып ѳтілгендерден баска да толып жаткан косылыстары бар, олардыц барлығы түсті (көк, жасыл, кара) болады. Кобальт комплекс түзгіш металдардыц бірі. Екі валентті кобальттыц катиондык комплекстерініц кѳпшілігі аквокомплекстер. [Со (Н20) г,]катионы ерітіндіге кызғылт немесе кызыл түс береді, ондай комплекстердіц мысалы мына кристаллогидраттар: CoF2-6H20, Co(N03) 2*.6H20, CoS0 4-6H20, CoS04-7H,0 t . 6 . Екі валентті кобальттыц аммиакаттары темірдікінен тұрактырақ болғанымен су әсерінен айрылып кетеді. Сондыктан су ерітінділері ішінде олар түзілу үшін аммиакты артыгымен алу керек: [Co(OH2) 6)C12 + 6NH3^ [C o (N H 3}6]CI2 + 6H20 Екі валентті кобальттыц аниондык комплекстерініц көпшілігі тұрактылығы жағынан кос түздар катарына жатады, өздері көк не күлгін түсті болады. Үш валентті кобальт косы лы стар ы.Үш валентті кобальттыц жай косылыстары тіпті аз, өйткені түраксыз. Тұрактырағы Со20 3 коцыр түсті, кобальт (III) оксиді, Со20 3- күшті тотыктырғыш. Үш валентті кобальттыц аквокомплекстері болмайды, бірак толып жаткан аммиакаттары бар. Мысалы [Co(NH3)6]3+ гексамминокобальтат ионы (сары түсті) көптеген аниондарымен комплексті тұздар түзеді. Үш валентті кобальттыц аниондык комплекстері де көп, мысалы, Me3[Co(CN)e], Ме3[Со(Ы 02)б] ■ Осыларға сэйкес үш негізді, әрі күшті кышкыл—H3[Co(CN)e] алынды. Со (III вал.) катиондык жэне аниондык комплекстерінен баска бейтарап комплекстері белгілі. Оларды катиондык комплекстен (мысалы [Со(NH3)б] 3 + ) аниондык комплекске (мысалы, [Со(N0 2) б]3_) ауысу кезінде түзілген аралык косылыс деп карауға болады:

[Co (NHa) б) CI3—>- [Со (NH3) 5NO2] Cl2— [Со (NH 3) 4 (NO 2) 2] Cl—► — [Со(ЫНз)з(Ы02)з]— K[Co(NH 3) 2(N 02)4] — K2[Co(NH3) (N 0 2)s] — Кз [Со(N 0 2)б] - Со (III) комплексті косылыстарынын көп түрлілігінін тағы бір себебі олардын изомерлері болуынан. Кобальт электрондык кұрылымы жағынан темір мен никельден гөрі радий мен иридийге ұксайды. § 6. Н И К Е Л Ь Никель де метеориттарда кездеседі, жер кыртысынын кұрамында дербес кездеспейді. Ол да күкіртті жэне мышьякты косылыстар түрінде кобальттын жэне темірдін сондай косылыстарымен аралас болады, мысалы, никель жылтыры NiAsS, купперникель NiAs, миллертит NiS. Біздің елде никель кенінің коры жөнінде дүние жүзінде екінші орын алады. Оралда, Қазакстанда, (Батыс Қазаксан, силикатты кендер) жэне Таймыр, Қола түбегінде ірі никель кендері бар. Никель де, кобальт сиякты, күрделі технологиялык әдіспен алынады. Ен акырында таза никель электролиз аркылы алынады. Таза никель сарғылттау ак түсті, ѳте жылтырауык, катты металл. Никель ауада ѳзгермейді, азот кышкылында оңай ериді. Никель негізінде кұймалар жасауда колданылады. Құрамында никель көбірек күймалар тіпті коррозияланбайды. Мұндай кұймалар химиялык өнеркәсіпте аппаратура жасауға, кеме, самолет жасау өнеркәсібінде колданылады. Құрамында никель азырак кұймадан (никельді кола) тиын акша жасалады. Бұлардан баска никельдін манызды, арнаулы күймалары бар: инвар —35% Ni бар болат, ісіну коэффициенті жокка жуык (сағат жэне баска күралдардын механизимі); нихром — никель мен хромнан тұрады (электрмен кызатын пештер), платинит —0,15% С, 44% Ni бар болат, ұлғаю коэффицйенті шыныныкіндей (электр шамдарының сымы). Никельдін мыспен аралас кұймалары: Константин (45% Ni) жэне никелин (электр сымдар). Никель химиялык активтігі жағынан темір мен кобальттан нашар, онын себебі никельдін d — катпары электронға толыскандыктан, онын атомы тұрактырак болады. Никельдін тотығуы''темірден кем, бірак ұнтак түрінде бұл да өздігінен тұтанып пирофорлык касиет көрсетеді. Никельдін тұрақты косылысы NiO (никель (II) оксиді) жасыл сұр түсті зат, оған сәйкес гидроксиді Ni(OH)2— ашык жасыл түсті тұнба, никельдің түздарымен сілтінін реакцияласуынан түзіледі, кыздырғанда NiO-ға айналады. Никельдін Ni20 3, Ni30 4 сиякты оксидтері бар. Ni20 3 300— 400° жоғары температурада айрылып Ni30 4, акырында NiO

[Co (NHa) б) CI3—>- [Со (NH3) 5NO2] Cl2— [Со (NH 3) 4 (NO 2) 2] Cl—►<br />

— [Со(ЫНз)з(Ы02)з]— K[Co(NH 3) 2(N 02)4] — K2[Co(NH3)<br />

(N 0 2)s] — Кз [Со(N 0 2)б] -<br />

Со (III) комплексті косылыстарынын көп түрлілігінін тағы<br />

бір себебі олардын изомерлері болуынан.<br />

Кобальт электрондык кұрылымы жағынан темір мен никельден<br />

гөрі радий мен иридийге ұксайды.<br />

§ 6. Н И К Е Л Ь<br />

Никель де метеориттарда кездеседі, жер кыртысынын кұрамында<br />

дербес кездеспейді. Ол да күкіртті жэне мышьякты косылыстар<br />

түрінде кобальттын жэне темірдін сондай косылыстарымен<br />

аралас болады, мысалы, никель жылтыры NiAsS,<br />

купперникель NiAs, миллертит NiS.<br />

Біздің елде никель кенінің коры жөнінде дүние жүзінде екінші<br />

орын алады. Оралда, Қазакстанда, (Батыс Қазаксан, силикатты<br />

кендер) жэне Таймыр, Қола түбегінде ірі никель кендері<br />

бар.<br />

Никель де, кобальт сиякты, күрделі технологиялык әдіспен<br />

алынады. Ен акырында таза никель электролиз аркылы алынады.<br />

Таза никель сарғылттау ак түсті, ѳте жылтырауык, катты металл.<br />

Никель ауада ѳзгермейді, азот кышкылында оңай ериді.<br />

Никель негізінде кұймалар жасауда колданылады. Құрамында<br />

никель көбірек күймалар тіпті коррозияланбайды. Мұндай<br />

кұймалар химиялык өнеркәсіпте аппаратура жасауға, кеме,<br />

самолет жасау өнеркәсібінде колданылады. Құрамында никель<br />

азырак кұймадан (никельді кола) тиын акша жасалады.<br />

Бұлардан баска никельдін манызды, арнаулы күймалары<br />

бар: инвар —35% Ni бар болат, ісіну коэффициенті жокка<br />

жуык (сағат жэне баска күралдардын механизимі); нихром —<br />

никель мен хромнан тұрады (электрмен кызатын пештер), платинит<br />

—0,15% С, 44% Ni бар болат, ұлғаю коэффицйенті шыныныкіндей<br />

(электр шамдарының сымы).<br />

Никельдін мыспен аралас кұймалары: Константин (45%<br />

Ni) жэне никелин (электр сымдар).<br />

Никель химиялык активтігі жағынан темір мен кобальттан<br />

нашар, онын себебі никельдін d — катпары электронға толыскандыктан,<br />

онын атомы тұрактырак болады.<br />

Никельдін тотығуы''темірден кем, бірак ұнтак түрінде бұл<br />

да өздігінен тұтанып пирофорлык касиет көрсетеді. Никельдін<br />

тұрақты косылысы NiO (никель (II) оксиді) жасыл сұр түсті<br />

зат, оған сәйкес гидроксиді Ni(OH)2— ашык жасыл түсті тұнба,<br />

никельдің түздарымен сілтінін реакцияласуынан түзіледі,<br />

кыздырғанда NiO-ға айналады.<br />

Никельдін Ni20 3, Ni30 4 сиякты оксидтері бар. Ni20 3 300—<br />

400° жоғары температурада айрылып Ni30 4, акырында NiO

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!