2 не

Сутектің сызыкты спектрінің ультра-күлгін және инфра-кызыл
шеттеріндегі сызыктардың да толкындарының тербеліс жиілігі
осыған ұксас формулаларға бағынады.
У льтра-күлгін шеті Л айм ан формуласы. v = 1,0974 • 10 7 ( —---------—!— );
l2 m2
m = 2, 3, 4.
Кѳрінетін спектр Бальмер формуласы v = 1,0974- 10 7 ( —^------------) ;
2 m
т = 3, 4, 5.
Инфра кызыл шеті Паш ен формуласы ѵ = 1,0974- 1 0 7 ( ) ;
т — 4, 5, 6
Брэкет формуласы ѵ = 1,0974-107 ( — ) .
42 т 2
, т = 5, 6, 7
1,0974 * 107 м~' саны барлык формулаларға бірдей, оны
Ридберг константасы деп атап, R аркылы белгілейді,
сонда:
V = R ( 1
т'2
) (2)
(т жэне п бүтін сандар, т > п ).
Ендігі жерде бұл спектрлердің тууын, толкындарыньщ тербелісіндегі
заңдылықты түсіндіру керек болды.
б) Рентген сэулесі. 1895 жылы неміс ғалымы Рентген
катод сэулелерін зерттей отырып, ол сәулелер түтіктің шынысына,
сол араға орнатқан металға (антикатодка) түссе, ол шыныдан
кѳрінбейтін ерекше нүр шығатындығын байкаган. Олар рентген
сэулесі деп аталды. Бұл рентген сәулесі фотопластинкаға із
калдырады, қағаз, картон, жеңіл металдардың қаңылтырына, дене
тканіне токтамай өтіп кетеді, электр жэне магнит өрістерінде
бағытын өзгертпей тіке өтеді, газдарды иондандырады т. б. қасиеттері
бар. Рентген сәулесі электро-магниттік сәуле екендігі анықталды
(6-сурет), бірак бұлардын толқыны кысқарақ, мысалы,
жарық сәулесінікі » 4 0 0 нм болса,
рентген сәулесінікі 0,01=2,0 нм.
в) Радиоактивтік. 1896
жылы француз физигі Анри
Беккерель рентген сәулелерін
зерттегенде уран деген металдыц
тұздары да рентген сәулесіне
ұқсас бір сәуле шығаратындығын
байқаған. Бүл күбылысты М а -
рия Складовская-Кюри
күйеуі Пьер Қюримен бірге
зерттеп, радиоактивтік (сәуле шы-
56