2 не

отын, флюс жэне ауа. Кен ретінде еткенде (§ 1) айтылған темір
оксидтері алынады. Домнаның отыны — кокс. Кокстың маңызы
1) өте жоғары температурада өтетін темірдің тотыксыздану процесіне
керекті жылу береді, 2 ) тотыксыздандырғыш, 3) балқыған
темірде еріп оны шойынға айналдырады. Қандай кенде болсын
бос жыныс болады, ол көмірден калған күлмен араласып, домнаныц
ішінде керексіз (балласт) затты көбейтеді. Міне осылардан
күтылу үшін домнаға керексіз заттармен химиялык реакцияласып,
оцай балкитын шлак түзетін заттар — флюс салынады.
Флюс ретінде эктас СаСОз немесе доломит СаСОз- MgCÜ3 алынады.
Домнадағы кокстыц жануына ѳте кѳп ауа жүмсалады, оныц
каншалыкты кѳп екендігін мына есептен кѳруге болады. 1 тшойынға
1г кокс керек, ол жану үшін 4 000 м3 ауа керек. Сонда
бір тәулікте 1 ООО т шойын ѳндіретін домнаға 4 ООО ООО м3,
немесе 5 ООО т ауа керек. Демек, минутына 3 500 ауа үрлеу
керек.
Домнада жүретін химиялык процестер тѳрт
түрлі болады:
1.Темірдіц жэне баска аралас жүрген элемента
ердіц тотықсыздануы, 500— 1000° С шамасында
ѳтеді.
Домнаныц фурмдарыныц аймағында (165-сурет) кызған кокс
ауамен реакцияласып жанады:
С + 0 2 = С 0 2
ДН = 409,1952 кДж/моль
Домнаныц заплечнигінде жоғары температурада түзілген
С 0 2 отынныц кѳміртегімен тотыксызданып, кѳміртек (II) оксидін
түзеді:
СО* + С = 2СО ДН° = 160,6656 кДж/моль (2,8)
Осы реакциялар нәтижесінде ѳте қызған, газдар қоспасы
түзіледі, оньщ 35% СО, 65% N 2 (ауамен келген азот). Кѳміртек
(II) оксиді домна бойымен жогары кѳтеріледі, оған карсы жоғарыдан
төмен түскен темір кенімен жанасып, ондағы темірді
тотыксыздандырады:
Ғе20 3 + ЗС0 = 2Ғе + ЗС 0 2 (5—7)
Кендегі аралас жүрген оксидтер де темірмен кабаттаса, тотыксызданады:
МпО + С = Mn + СО
S i0 2 + 2C = Si + 2C0
Р 2О5 -f- 5С = 2Р -f- 5СО
ДН° = 278,236 кДж/моль
ДН° = 618,8136 кДж/моль
ДН° = 921,3168 кДж/моль
2. Ш о йын түзілуі. Темір алғаш тотыксызданғанда кат-
1 Реакциялардың нөмірі 165-суретке сәйкес.