Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ѳзгеше болады, мысалы: С0СІ2— кѳк, СоС12-6Н20 кызғылт түсті.<br />
Галогенидтердің барлығы да суда ериді және гидролизденеді.<br />
Сутекпен темір, кобальт, никель қосылыс бермейді, бірақ<br />
қатты және балқыған күйде оны өзінде еріте алады. Мұндай<br />
еріген сутектің болуы олардың механикалық сапасын кемітеді. Сутекті<br />
едәуір көп ерітетін никель органикалык косылыстарды сутектендіру<br />
үшін колданылады.<br />
Азотпен де темір, кобальт, никель тікелей косылыспайды.<br />
Құрамы Fe4N, Fe2N, C03N, C02N, Ni3N болатын нитридтері<br />
жанама жолмен алынады. Бүлардын ішінде тұрактылары<br />
және маңызы зоры — темір нитридтері. Болатты және болаттан<br />
жасаған бұйымдарды химия-те'рмиялык өңдеу кезінде.азот сіцірілсе,<br />
олардың каттылығы, коррозияға және үйкеліске беріктігі<br />
артады.<br />
Көміртекпен темір тобының металдары жоғары температурада<br />
әрекеттесіп, жалпы формуласы Ме2С, Ме3С карбидтерін<br />
түзеді. Олар, әсіресе никельдің карбидтері түрақсыз. Темірдің<br />
карбиді — цементит Ғе2С шойын мен болат өндіруде маңызды<br />
роль аткарады. Цементит ромб тәрізді кристалды өте<br />
катты зат, t6— 1650° С, тығыздығы 7,4 г/см3.<br />
Кремниймен косылып силицидтер Fe3Si, Co3Si, Ni3Si түзеді.<br />
Силицидтердің маңызы зор, олар кұймалардың қаттылығын,<br />
жоғары температураға төзімділігін және коррозияға беріктігін<br />
арттырып, сапасын жаксартады.<br />
Б о р м е н темір, никель, кобальт боридтер түзеді. Олардыц<br />
жалпы күра.мы — МеВ, бұдан баска никель Ni3B, Ni3B2, Ni2B3<br />
сияқты косылыстар түзеді. Боридтер балку температурасы<br />
жоғары заттар.<br />
Күкіртпен темір, кобальт, никель үнтак түрінде реакцияласып<br />
MeS типті сульфид түзеді, баскаша жолдармен түзілетін<br />
сульфидтер де болады, олардыц жалпы формуласы Me2S3, MeS2,<br />
бұлардан баска кобальт пен никель Me3S4 сиякты да сульфид<br />
түзеді.<br />
Бұл сульфидтердіц, темір, кобальт, никель металлургиясында<br />
мацызы ѳте зор, металл бойында аз да болса күкірт калса,<br />
оныц механикалык касиеттерін нашарлатады. Сондыктан болаттардан,<br />
кұймалардан, мемлекеттік стандарт бойынша рұксат<br />
етілгеннен артык күкіртті аластау, металлургияныц ѳте мацызды,<br />
эрі киын міндеті.<br />
Фосформен де темір, кобальт, никель кэп жылу бѳліп<br />
шығарып реакцияласады, одан фосфидтер — Ме3Р, Ме2Р, МеР,<br />
МеР2 түзіледі. Фосфидтер балкыған металдарда ерігіш, одан<br />
барып металдыц механикалык касиеттері тѳмендейді. Болат пен<br />
күймаларға фосфордыц зияны күкірт сиякты. Сондыктан оларды<br />
фосфордан бѳлу металлургияныц киын жэне басты міндетініц<br />
бірі.<br />
564
Change language