You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
құрамына араластыруга колданылады. Ол үшін таза марганец<br />
емес, оны ферромарганец жэне «айна» шойын түрінде<br />
колданады. Ферромарганецті алу үшін пиролюзитты,<br />
темір кенін жэне кокеты араластырып, электр пеште балкытады,<br />
одан шыккан ферромарганецте 60—80% Мп болады. «Айна»<br />
шойынды алу үшін темір жэне марганец кендерін домна пештерінде<br />
кокспен тотыксыздандырады, онда 15— 20% Мп болады.<br />
Марганец араласкан болат ерекше катты, берік, коррозияга<br />
ұшырамайтын, ұрып-сокканга тѳзімді жэне тозбайтын болады.<br />
Сондай болаттыц біреуі 83—87% Fe, 12— 15% Mn, 1—2% С-тен<br />
тұрады. Мұндай болат тас үгетін диірмендер, экскаваторлар,<br />
темір жол рельстерін, ақша сактайтын сейф т. б. жасау үшін<br />
колданылады. Соғыс техникасына керекті заттар жасау үшін<br />
бүл болатка тагы хром косады.<br />
Электртехникага өте керекті манганин (85% Cu, 12% Mn,<br />
3% Ni) деген кұйма жасалады, оныц электр өткізгіштігі температурадан<br />
ѳзгермейді (реостат, ѳлшеуші аспаптар т. б. жасалады).<br />
Марганецтіц косылыстары. Марганец 2—7 валенттік<br />
білдіріп, химиялык косылыстар түзеді. Марганец жогары<br />
температурада күкірт, азот, кѳміртекпен косылысады. Марганец<br />
оксидтерініц формулалары жэне олардыц валенттікке байланысты<br />
касиеттерініц ѳзгеруі мынадай:<br />
МпО Мп20 3 М п 0 2 (М п03) Мп20 7<br />
о ксиД оксид диоксид марганецті марганец<br />
\ ^ ( И ) ( И І )у (IV) (VI) (VII)<br />
— - ѵ —1 амфотерлі ^ангидрид ангидридіj<br />
негіздік оксидтер оксид ” ■ ■<br />
кышкылдык оксидтер<br />
Марганец косылыстарыныц ішінде 2,4 жэне 7 валентті косылыстары<br />
мацызды..<br />
Е к і валентті марганец косылыстары. Марганец<br />
(II) оксиді MnO-марганец оксидтерін сутекпен тотыксыздандырганда,<br />
жасыл түсті ұнтак түрінде түзілетін негіздік оксид, шалаөткізгіштік<br />
касиеті бар, оган сәйкес гидроксиді М п(ОН ) 2 негіз,<br />
екі валентті марганец тұздары мен сілті әрекеттесуінен түзілетін<br />
ак түсті тұнба. Ашык ауада тотыкканнан түсі күцгірттеніп<br />
М п(ОН ) 4 айналады.<br />
M n S 0 4, МпС12 т. б. тұздар, тиісті кышкылдармен марганецтіц<br />
табиги косылыстарына әрекет етуден түзіледі.<br />
Mn (II) косылыстарыныц кѳпшілігі суда ерігіш. Нашар еритіндері<br />
МпО, MnS, MnF2, М п(О Н )2, М пС03 жэне Мп3(Р 0 4)2,<br />
Суга еріген тұздары диссоциацияланып [Мп(Н20 ) 6] 2+ типтес<br />
кызгылт түсті аквокомплекс түзеді. Mn (II) кристаллогидраттары<br />
да, мысалы M n (N 0 3) 2-6FI20 , M nSiFV6H20 т. б. кызғылт<br />
түсті болып келеді.<br />
Су молекулаларынын саны аз кристаллогидраттарда аниондар<br />
лиганд ролін аткарады, бірак Mn (II) координациялык саны<br />
алтыдан кемімейді, мысалы:<br />
556
Change language