Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Осымен қабат:<br />
3Nb + 5HN03 + 21HF—3H2 [NbF7] + 5NO+10H 20.<br />
Сілті ерітінділерімен V, Nb, Та 'реакцияласпайды. Балкыған<br />
сілтілерде, бетіндегі оксид кабыршактарда реакцияласу<br />
есебінен, металдар біртіндеп күйрейді:<br />
Ме20 5 + 2КОН = 2 ҚМеОз + Н20.<br />
Оттек катынасында былай реакцияласады:<br />
4Ме + 502+ 12К0Н = 4Кз[Э04] + 6Н20.<br />
§ 4. В А Н А Д И Й<br />
Ванадий табиғатта шашырацкы, бытырацкы элемент; мөлшері<br />
0,1% ванадий бар кенді жаксы кен деп есептейді. Ванадий<br />
көбінесе темір және полиметалды кендер кұрамында болады.<br />
Біздің елде ванадийлі кендер Керчьте, Кола түбегінде, Фергана<br />
мацында бар. Қазакстанда, Жамбыл мацындағы Қаратауда<br />
түйе мойнит — СаО-2ѴОз-V20s-4H20 деген минерал құрамында<br />
бар.<br />
Ванадий көбіне болатка косылатын болғандықтан, оны кѳбіне<br />
темірмен аралас кұйма — феррованадий (20—25%)<br />
түрінде өндіреді. Шамамен 0,1—0,25% ванадий косылса ондай<br />
болат берік, серпімді, үзілмейтін, кажалмайтын болады; ол көбіне<br />
автомашиналар өндірісіне мотор, цилиндр, рессор, ось жасауга<br />
жұмсалады. Алюминий кұймаларына араластырса олардыц каттылыгы,<br />
ѳцдеуге икемділігі, теціз суына шыдамдылыгы (гидросамолет,<br />
глиссер кайык) артады.<br />
Ванадийлі болат ѳте берік болғандықтан одан жасаған конструкциялардыц<br />
салмагын 30% кемітуге болады. Мысалы, темір<br />
жол вагонын алсак, оныц салмағын 2,5—3 тоннага кемітуге болады,<br />
сонда жылына эр вагоннан 5— 6 жүз сом, оны миллиондап<br />
шығарылатын вагон санына көбейтсек миллиардтаған сом үнем<br />
болады.<br />
Тез кесетін аспаптар жасайтын болатка да ванадий косылады,<br />
ол металл ѳцдеуді тездетеді, кұралдың қызмет істейтін мерзімін<br />
ұзартады.<br />
Ванадийде төрт оксид бар: VO, V20 3,— негіздік касиетті;<br />
V 02— диоксиді, амфотерлі, V2Os ванадий ангидридініц айкын<br />
кышкылдык қасиеті бар. Ец мацыздысы — ванадий (V) оксиді<br />
Ѵ2О5— кызыл сары түсті, суда, сілтілерде жаксы еритін катты<br />
зат. Оған сэйкес.<br />
Ѵ20 5 + Н20 -2 Н Ѵ 0 3 ванадийдің метакышқылы<br />
Ѵ20 5 + 2Н20 —Н4Ѵ20 7 диванадий кышкылы<br />
Ѵ20 5 + ЗН20 - 2 Н 3Ѵ04 ванадийдің ортокышкылы бұлардың<br />
тұздарын в а н а д а т деп атайды, мысалы, NH4V 0 3 аммоний<br />
метаванадаты. Ванадий диоксиді Ѵ02 сілтілермен реакцияласып<br />
тетраванадий кышкылыныц түзын түзеді<br />
540<br />
4Ѵ02 + 2NaOH—Na2V40 9 + H20
Change language