Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Скандий, итрий жэне лантанның оксидтері ак түсті, балкуы<br />
киын ұнтактар, суда ерімейді, бірак жаксы қосылысып гидроксид<br />
(Э(ОН)з) түзеді. Гидроксидтері суда ерімейтін заттар, барлығының<br />
да негіздік қасиеттері бар, эрі ол касиет топ бойымен<br />
тѳмен карай күшейеді, демек La(OH)3 күшті негіз. Sc-", Y“ \ La-"<br />
иондары түссіз. Хлоридтері, нитраттары және ацетаттары оңай<br />
ериді, Sc—La бағытында негіздік касиет күшейетіндіктен гидролиздену!<br />
де сол багытта кемиді.<br />
Скандий топшасының металдары косымша топта болғанымен,<br />
галлий топшасына карағанда типтік элементтерге (В, Al), әсіресе<br />
үш валентті косылыстарында, ұксасырак.<br />
Титан топшасы. Титан топшасына титан, цирконий,<br />
гафний жэне курчатовий элементтері жатады; олардыц<br />
жалпы сипаттамасы 74-кестеде келтірілген.<br />
Титан топшасындағы металдардын жалпы сипаттамасы<br />
74-кесте<br />
Элемент Титан Цирконий Г афний<br />
Белгісі Ті Zn Hf<br />
Атомдык. массасы 4 7 ,9 0 9 1 ,2 2 178,49<br />
Изотоптары 4 6 — 50 9 0 — 9 2 ; 9 4 ; 96 174; 176— 180<br />
Рет нѳмірі 22 40 72<br />
Валенттік электрондары 3 d 4 s- 4 d 25 s 2 5 d 26 s 2<br />
Ашылу жылы 1791 1824 1923<br />
Берцелиус Хевещи, Косте<br />
Жер кыртысындагы мѳлшері 0,61 0,021 3 , 2 - 10“ 4<br />
(масс.%)<br />
Тығыздығы (р), г/см 3 4 ,5 1 5 3 6 ,5 0 5 13,1<br />
ts°C 1668 1855 2 2 2 2<br />
t K°C 3210 4 7 0 0 5400<br />
Атом радиусы, нм 0 ,1 4 6 0 ,1 6 0 0 ,1 5 9<br />
Ион радиусы, нм 0 ,0 6 4 0 ,0 8 2 0 ,0 8 2<br />
Иондану энергиясы, э В 6,82 6 ,8 4 7,3<br />
Нормаль потенциалы, В — 1,75 — 1,43 — 1,57<br />
Электр ѳткізгіштігі ( H g = l ) 1 2 3<br />
Бұл металдар кѳптен-ак белгілі, жер кыртысындагы мѳлшері,<br />
айталык иод пен сурьмадан кѳбірек, ал титан кѳміртектен<br />
кѳп, бірақ олардай игеріліп, іс жүзінде колданылуы кем, өйткені<br />
бұлар бытырацкы кездеседі жэне алу тәсілдері киын.<br />
Бұлардың сыртындағы s2 электрондары мен ішкі d'2 электрондары<br />
валенттік байланыс түзуге катынасады, сондыктан<br />
бұлар оц тѳрт валенттік кѳрсетеді; теріс валентті болмайды.<br />
Ец сырткы кабатта 2 гана электрон болғандыктан, бұлар германий<br />
топшасындағы металдарға қарағанда, негіздік (металдык)<br />
касиеті күштірек, әрі топ бойында, жоғарыдан төмен карай<br />
күшейе түседі, мысалы Ті(ОН ) 4 амфотерлі, ал Hf(OH ) 4 негіздік<br />
Касиеті әлдекайда басым.<br />
Мүның үшеуі де болатка үксас сүр металл, механикалык өцдеуге<br />
икемді, балку температулары жогары.<br />
535
Change language