2 не
2 не 2 не
4Zn + 8H N 0 3 = 4 Z n (N 0 3) 2 + 8H (сұйық) 8H + H N 0 3 = NH3 +.ЗН 2О 4Zn + 9 H N 03(C) = 4Zn (N0 3) 2 + + NH 3 + 3H20 Zn + 2H N 0 3 = Zn (N 0 3) 2 -f~ 2H (конц.) 2H + 2H N 0 3 = 2 N 0 2 + 2H20 Zn -(-4HNC)3 = Zn (N 0 3) 2-(- + 2 N 0 2 + 2H20 Күкірт кышқылының сұйытылған ерітіндісінде Zn + H 2S 0 4 = Z n S 0 4 + H 2 Күкірт кышкылынын, концентрациясы 50%-тен жоғары болса, оныц SO" ионы тотыктыргыш кызметін аткарып ѳзі S 0 2-re кейде H2S-Ke дейін тотыксызданады Zn + 2H2S 0 4 = Z n S 0 4 + S 0 2' + 2H20 4Zn + 5H 2S 0 4 = 4Z nS0 4 + H 2S + 4 H 20 Сілтілермен реакцияласуы: Zn + 2H20 = Z n (0 H ) 2 + H 2 Zn (OH) 2 + 2NaOH = Na2Z n 0 2 + 2H20 Zn + 2N a0H ==N a 2Z n 0 2 + H 2 Ѳндірілетін мырыштыц жарымынан кѳбі темірдіц бетін каптауға жалатуға (тотығудан корғау үшін) жұмсалады, ал калганы кұймалардыц кұрамында, (жез —60% Cu, 40% Zn; томпак—90% Cu, 10% Zn; нейзильбер—65% Cu, 20% Zn, 15% Ni) гальваникалык элемент жасауға, мырыш кацылтырын жасауға, металлургияда (Au, Ag алу үшін) колданылады. Мырыштыц косылыстары. Мырыш косылыстарында амфотерлік касиет кѳрсетеді. Мырыш оксиді ZnO галмейді (ZnC03) , не мырыштыц ѳзін күйдіру аркылы алынады. Ак түсті борпылдак ұнтак. Техникада мырыш эгін жасау үшін, жұмсак резинаның салмагын арттыру үшін араластырылады, медицина мен косметикада түрлі майлар күрамына араластырылады. Мырыш гидроксиді Zn (ОН) 2. Мырыштыц ерімтал туздары мен сілтілер арасындагы реакцияда түзіледі: Zn" + 2 0 H '= 4 Z n ( 0 H ) 2 Өзі көлемді, ак түсті тұнба. Бірак амфотерлі касиетті болғандыктан кышкылдарда да, сілтілерде де ериді, мысалы: Z n (0 H ) 2 + H2S 0 4 = Z n S 0 4 + 2H20 Zn (OH ) 2 + 2NaOH = Na2Z n 0 2 + 2H20 Мьірыш негізінен комплекс түзгіш катион, координациялык саны тѳртке тец, сондыктан Zn(OH ) 2 дэл формуласы [Zn(OH) 2 (ОН2Ы . Жацагы келтірілген реакциялар былай жазылады: [Zn(OH)2- (ОН2) 2] + H 2S 0 4= [Z n(0H 2) 4] S 0 4 [Zn(OH)2- (ОН2)2] +2N aO H = Na2[Zn(OH)4] + 2 Н 20. 528
Натрий цинкатынын, Na2Z n 0 2 комплекс анионы бар түрін гидроксидті цинкат дейді, ол суда ериді. Мырыш гидроксиді аммиак ерітіндісінде де ериді, ѳйткені бұл жағдайда да комплекс түзіледі. Zn (ОН) 2 + 4NH3= [Zn (NH3)4] " + 20Н' Мырыш тұздары жалпы ауыр металдардын көпшілігінің туздары сиякты суда ерімейді. Еритіндері күшті кышкылдардыц — тұз, күкірт жэне азот кышкылдарының тұздары. Ерітінділері түссіз, олардан тұз қайта кристалданғанда кристаллогидрат түрінде бөлініп шығады—Z n (N 0 3) 2*6H20 , ZnS0 4 '7H20 . Мырыш түздарының маңыздылары мырыш сульфиді — ZnS мырыш хлориді — ZnCh, мырыш сульфаты — Z n S 04, мырыш карбонаты — ZnC03, мырыш ацетаты — Zn(CH 3COO)2. Мырыш сульфиді — ZnS табиғатта кездеседі. Қолдан алынғаны ак түсті болады. Суда ерімейді, іс жүзінде литопон деген ак бояу кұрамына кіреді: BaS + Z n S 0 4==BaS0 4 + ZnS ZnS радиотехникада колданылады. Кристалдык ZnS-ке азғана активатор (Cu, Mn, Те т. б.) косса, шамалы сәуленіц эсерінен жаркырайтын касиетке ие болады. Осындай бояуларды сағаттың циферблатына, баска шкалаларға жағуға пайдаланады. Мырыш хлориді — ZnCl2. Мырыш хлоридін алу үшін Zn, ZnO не ZnS-ті тұз кышкылында ерітеді. Ол суда ерігіш, гигроскопиялык, дымкыл тартып былжырап кететін зат. Темір жол шпалдары үшін оларга алдын ала ZnCl2 ерітіндісі сіціріледі. Металдарды дэнекерлеуде, органикалык синтезде мата бояу жұмысында колданады, ZnCl2 комплексті тұздар түзуге де бейімділігі бар, мысалы M 2[ZnCl4] (М — сілтілік, сілтілік-жер металдары). ZnCl2 сияқты жалпы мырыштыц баска галогенидтері концентрленген ерітінділерінде комплекс түзеді. ZnCl2 + 2H2O ^ H 2[Zn(OH)2Cl2] Бұларды гидроксидті галогеноцинкат 'деп атайды. ZnCl2 металдарды дэнекерлеуде колдану себебі металдардыц бетіндегі оксид не гидроксидтер ZnCh ерітіндісінде, комплекс түзу нәтижесінде еріп кетеді. Мысалы, мырыш бетіндегі Zn(OH ) 2 былай ериді: ■ ZnCl2 + 3Zn(OH ) 2 = / н о ч ' Zn \ н о / 2 "у 1 СІ£ Мырыш сульфаты Z n S 04. Бұл тұз ерітіндіден кристаллогидрат Z n S 0 4-7H20 түрінде бөлініп шыгатындығы айтылды, °ны мырыш купоросы деп те атайды. Электролиз жолымен мырыш алғанда, мата бояуда, медицинада колданылады. Мырыштыц 529
- Page 480 and 481: (1040°С) бірден булан
- Page 482 and 483: р электрондар) болғ
- Page 484 and 485: Бериллий туздарыны
- Page 486 and 487: міне, осы ак магнез
- Page 488 and 489: Шыққан кальций окс
- Page 490 and 491: Оксидтері мен ги др
- Page 492 and 493: Қышқылдармен, кышк
- Page 494 and 495: л и т Na2S 0 4 • 10Н20, те
- Page 496 and 497: Рубидий жэне цезий
- Page 498 and 499: Үшінші бөлім К О С Ы
- Page 500 and 501: тұрақты болғанымен
- Page 502 and 503: иондар не бейтарап,
- Page 504 and 505: 1 KA1(S04)2**K- + A l - + 2 S O f
- Page 506 and 507: дің түзілуінің жол
- Page 508 and 509: о) Ro КАд+ 6) 2R0 m 155-сур
- Page 510 and 511: тетраэдрлік компле
- Page 512 and 513: жұтылады (163-сурет).
- Page 514 and 515: [BeF4]2- [Fe(CN)6]4- Комплек
- Page 516 and 517: екі комплекс түзуш
- Page 518 and 519: беріктенеді. Демек,
- Page 520 and 521: 2FeS + 3 0 2 = 2Fe0 + 2S 02 2Cu2S +
- Page 522 and 523: Мыс оксидініқ тоты
- Page 524 and 525: циялап отыр, сонын,
- Page 526 and 527: § 3. А Л Т Ы Н Алтын т
- Page 528 and 529: Алтынның оңайырақ
- Page 532 and 533: комплекстерінік іш
- Page 534 and 535: pay, § 4), сонда кейбір
- Page 536 and 537: электрондар валент
- Page 538 and 539: Үшеуі де ауада, суд
- Page 540 and 541: элементтермен үкса
- Page 542 and 543: Осымен қабат: 3Nb + 5HN0
- Page 544 and 545: менттері: бұларда д
- Page 546 and 547: § 1. Х Р О М Хром жара
- Page 548 and 549: Cr20 3 + 2КОН = 2КСг0 2 + Н2
- Page 550 and 551: Хром ангидридінің
- Page 552 and 553: РЬМо04, түрінде кезд
- Page 554 and 555: Өндірілетін вольфр
- Page 556 and 557: М а р г а н е ц то п ш
- Page 558 and 559: құрамына араластыр
- Page 560 and 561: Mn (II) туындылары тот
- Page 562 and 563: Бейтарап ортада же
- Page 564 and 565: Тс (IV) косылыстары Mn
- Page 566 and 567: ѳзгеше болады, мыса
- Page 568 and 569: отын, флюс жэне ауа.
- Page 570 and 571: Осы екі тұздың құйм
- Page 572 and 573: 166-сурет. К онвертор
- Page 574 and 575: түзіледі (қалыңдығ
- Page 576 and 577: I акцияларына катын
- Page 578 and 579: 6 F e S 0 4 + 2 H N 0 3 + 3 H 2S 0
4Zn + 8H N 0 3 = 4 Z n (N 0 3) 2 + 8H<br />
(сұйық)<br />
8H + H N 0 3 = NH3 +.ЗН 2О<br />
4Zn + 9 H N 03(C) = 4Zn (N0 3) 2 +<br />
+ NH 3 + 3H20<br />
Zn + 2H N 0 3 = Zn (N 0 3) 2 -f~ 2H<br />
(конц.)<br />
2H + 2H N 0 3 = 2 N 0 2 + 2H20<br />
Zn -(-4HNC)3 = Zn (N 0 3) 2-(-<br />
+ 2 N 0 2 + 2H20<br />
Күкірт кышқылының сұйытылған ерітіндісінде<br />
Zn + H 2S 0 4 = Z n S 0 4 + H 2<br />
Күкірт кышкылынын, концентрациясы 50%-тен жоғары болса,<br />
оныц SO" ионы тотыктыргыш кызметін аткарып ѳзі S 0 2-re кейде<br />
H2S-Ke дейін тотыксызданады<br />
Zn + 2H2S 0 4 = Z n S 0 4 + S 0 2' + 2H20<br />
4Zn + 5H 2S 0 4 = 4Z nS0 4 + H 2S + 4 H 20<br />
Сілтілермен реакцияласуы:<br />
Zn + 2H20 = Z n (0 H ) 2 + H 2<br />
Zn (OH) 2 + 2NaOH = Na2Z n 0 2 + 2H20<br />
Zn + 2N a0H ==N a 2Z n 0 2 + H 2<br />
Ѳндірілетін мырыштыц жарымынан кѳбі темірдіц бетін каптауға<br />
жалатуға (тотығудан корғау үшін) жұмсалады, ал калганы<br />
кұймалардыц кұрамында, (жез —60% Cu, 40% Zn;<br />
томпак—90% Cu, 10% Zn; нейзильбер—65% Cu, 20% Zn,<br />
15% Ni) гальваникалык элемент жасауға, мырыш кацылтырын<br />
жасауға, металлургияда (Au, Ag алу үшін) колданылады.<br />
Мырыштыц косылыстары.<br />
Мырыш косылыстарында амфотерлік касиет кѳрсетеді.<br />
Мырыш оксиді ZnO галмейді (ZnC03) , не мырыштыц ѳзін<br />
күйдіру аркылы алынады. Ак түсті борпылдак ұнтак. Техникада<br />
мырыш эгін жасау үшін, жұмсак резинаның салмагын арттыру<br />
үшін араластырылады, медицина мен косметикада түрлі майлар<br />
күрамына араластырылады.<br />
Мырыш гидроксиді Zn (ОН) 2. Мырыштыц ерімтал туздары<br />
мен сілтілер арасындагы реакцияда түзіледі:<br />
Zn" + 2 0 H '= 4 Z n ( 0 H ) 2<br />
Өзі көлемді, ак түсті тұнба. Бірак амфотерлі касиетті болғандыктан<br />
кышкылдарда да, сілтілерде де ериді, мысалы:<br />
Z n (0 H ) 2 + H2S 0 4 = Z n S 0 4 + 2H20<br />
Zn (OH ) 2 + 2NaOH = Na2Z n 0 2 + 2H20<br />
Мьірыш негізінен комплекс түзгіш катион, координациялык<br />
саны тѳртке тец, сондыктан Zn(OH ) 2 дэл формуласы [Zn(OH) 2<br />
(ОН2Ы . Жацагы келтірілген реакциялар былай жазылады:<br />
[Zn(OH)2- (ОН2) 2] + H 2S 0 4= [Z n(0H 2) 4] S 0 4<br />
[Zn(OH)2- (ОН2)2] +2N aO H = Na2[Zn(OH)4] + 2 Н 20.<br />
528