You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
циялап отыр, сонын, салдарынан түзілген комплекс катионы<br />
емес, комплекс анионы болады. Осындай аниондық комплекстердің,<br />
мысалы М2[Си(ОН)4]— гидроксид купрат, M2'[Cu(CN)4] —<br />
цианокупрат, К2[СиС03)2]— карбонаткупрат т. б.<br />
§ 2. KYM IC<br />
Күміс табигатта сап дербес күйде жэне косылыстар кұрамында<br />
кездеседі. Қосылыстарыныц маңыздысы күміс жылтыры —<br />
аргентит Ag2S (мыс жэне қорғасын кендерінде кездеседі).<br />
Біздің елде күміс кендері Оралда, Қазакстанда, Алтайда,<br />
Қавказда жэне т. б. жерлерде бар.<br />
Кен ішіндегі мыс пен корғасынды алганда күміс бірге шыгады.<br />
Мыстагы күмісті калай алатындыгымен таньісып өткенбіз.<br />
Қоргасын мен күмістің коспасын балкыган күйден қатырганда<br />
корғасын кристалдары бет жағына шығады. Астыңғы<br />
жағындағы күмісті корғасыннан бөлу үшін ауа үрлейді, онда<br />
қорғасын тотығады да, күміс таза калады.<br />
Күміс-жалтырауық, жұмсак, жаксы созылғыш, жылуды<br />
жэне электр тогын жаксы өткізетін, ақ түсті металл. Сол жұмсактығынан<br />
өзі жеке көп пайдаланылмайды. Оның кұймасын<br />
түрлі бүйымдарды касык, пышак, түрлі ыдыстар, әшекей заттарды<br />
т. б. жасауға колданады. Күмістіц мұндай бүйымдар жасау<br />
үшін жиі колданылатын кұймасында 87,5% күміс, 12,5% мыс<br />
болады. Күміс заттарда сынама (үлгі) дейтін болады. Ол мың<br />
грамм құймадағы күмістің грамм мөлшерін көрсететін сан. Мысалы,<br />
875‘-іңші сынаманың әрбір 1000 грамында 875 грамм күміс<br />
болады. Алынатын күмістің көпшілігі баска металдардын бетіне<br />
жалатуға, бір бөлімі күміс-мырыш аккумуляторларын жасауға<br />
жұмсалады.<br />
Күміс актив емес металл (активтік қатарыньщ соңында),<br />
ауада да, оттекте де тотыкпайды. Күміс озонмен әрекеттесіп,<br />
кара түсті күміс (II) оксиді түзіледі<br />
Ag + 0 3 = Ag0 + 0 2<br />
Күміс кышкылдардан азот кышкылында ғана ериді. Онда<br />
күміс нитраты AgN03 түзіледі:<br />
Ag0 + 2HN03 = AgN03-f N02 Н20. Концентрленген ыстык<br />
күкірт кышкылында да ериді.<br />
Күміс тұзының ерітіндісіне сілтімен әрекет етсе, күмістін<br />
гидроксиді AgOH түзіледі, бірак берік косылыс болмағандыктан<br />
айрылып Ag20 айналады:<br />
2AgN03 + 2Na0H = 2NaN03 + Ag20 + H20<br />
1 Күмістің ертеректегі сынамасы 84 болды. Ол бір қадақтағы 96 мыскалдын<br />
84 мысқалы күміс деген сөз. Процентке шакса, 87,5% болады.<br />
522
Change language