You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
«Химия негіздері» деген окулығын баспаға даярлауда осындай<br />
мәселеге Д. И. Менделеев те кездесті.<br />
Міне, химияны осындай қиын дағдарыстан шыгару үшін химиялык<br />
элементтерді тәртіпке келтіретін система, элементтердін<br />
қасиеттері багынатын заң керек еді.<br />
Д. И. Менделеев элементтер системасын жасауда сол уақытқа<br />
дейінгі химияның 3 табысына сүйенді; олар химиялық<br />
элементтер жайындагы түсінік, элементтердін оның сол уақыттагы<br />
белгілі 63 түрі; 1852 жылы гана химияга енген жаңа<br />
түсінік — элементтердің валенттігі; 1860 жылы Қарлсруэдегі<br />
химиктер съезінің корытындысының бірі — элементтердін атомы<br />
жэне атомдык масса жайындагы түсінік.<br />
Менделеев элементтерді жүйелеуге негіз етіп, элементтің<br />
шешуші қасиеті масса деп түсініп, массаның көрсеткіші атомдык<br />
массаны алады. Масса — материяга тэн касиет. Менделеевтің<br />
массаны негіз етіп алуы онын гылыми ойлау жүйесі материалиста<br />
екенін кѳрсетеді.<br />
Менделеев сол кездегі ѳзіне белгілі 63 элементті, жеке-жеке<br />
кагазга (карточкага) олардын таңбасын, атомдық массасын,<br />
валенттігін жэне баска да басты касиеттерін кѳрсете отырып<br />
жазып шыгады; бүларды элементтердің атомдык массасы ѳсу<br />
ретімен вертикаль бойына орналастырганда, белгілі, бірак бірдей<br />
.емес интервалдарда, элементтердің касиеттерінің<br />
анық кайталайтындыгын байкаган.<br />
Менделеев бұдан кейін — вертикаль бір катардагы карточкаларды<br />
интервалдарымен үзіп, 6 катар етіп параллель орна-<br />
Опыт системы элементов<br />
Основанной на их атомном весе и химическом сходстве<br />
4 - к е с т е<br />
H = 1<br />
Li = 7<br />
B e = 9 ,4 M g = 2 4<br />
B = ll A l= 2 7 ,4<br />
C = 12 S i = 28<br />
N = 1 4 P = 3 1<br />
0 = 1 6 S = 3 2<br />
F = 19 C l= 3 5 ,5<br />
N a = 2 3 K = 3 9<br />
C a = 4 0<br />
= 4 5<br />
E r= 5 6<br />
Y t= 6 0<br />
M n = 7 5 ,6<br />
Ті = 50 Z r = 90 = 180<br />
Ѵ = 51 Nb = 94 Та = 182<br />
C r = 52 M o = 96 W = 186<br />
M n = 55 Rh = 104,4 P t = 197,4<br />
Fe = 56 R u = 104,4 I r = 198<br />
N i = C o = 5 9 PI = 1 0 6 ,6 O s = 199<br />
Cu = 63,4 A g = 108 H g = 200<br />
Zn = 65,2 Cd = 112<br />
= 68 U r = 1 1 6 Au = 197<br />
= 70 S n = 118<br />
As = 75 Sb = 122 B l = 210<br />
Se = 79,4 T e = 128<br />
B r = 80 . 1 = 127<br />
Rb = 85,4 Cs = 1 3 3 TI = 204<br />
Sr = 87,6 Ba = 137 P b = 2 0 7<br />
Ce = 92<br />
La = 94<br />
Di = 95<br />
Th = 118<br />
Д . Менделеев<br />
Д . И . Менделеев ұсы нған элементтердің системасының б ірінш і вариантының<br />
фотокөшірмесі
Change language