2 не

5 ұл катарга сүйене отырып комплексті қосылыстар қатысымен
жүретін реакциялардың көптеген ерекшеліктерін түсіндіруге
болады. Мысал ретінде дихлородиамминплатина (II) [P t(N H 3)2
Cb] изомерлерінің түзілуін қарастырайық. Транс- изомер тетраамминплатина
(II) хлоридке [P t( NHa-)-4] СІ2 түз кышкылымен
эсер еткенде, ал цис- изомер калийдің тетрахлороплатинатына
K2[P t(C l) ] 4 аммиакпен эсер еткенде түзіледі:
fPt (N H 3) 4] СІ2 + 2НСІ = |Pt (N H 3) 2CI2] + 2N H 4CI
транс
K2 [PtCl6] + 2N H 3 = [P t(N H 3) 2CI2] + 2К С І
цис
Т р ан с- изомерлердің түзілуі былай түсіндіріледі. Реакцияның
бірінші сатысында бір аммиак молекуласы хлор ионына алмасады:
- —2 + —
+
N Н , N Н
3 3 N Н3 NH
\ / — \ / з
Pt + CI = Pt + N Н
/ \ / \
ы н з N H 3 NH CI
C1“ лигандтар катарында аммиактан бүрын тұр, сондыктан ол
өзіне транс- багытта орналаскан аммиактың платинамен байланысын
нашарлатады. Сол себептен келесі С1_ осы аммиактын
орнын басып, транс- изомер түзіледі:
-------
‘NH
NH
-J\ /
Pt
NH
CI
3
-fei =
CI
/ рч
NH
NH
CI
+ NH
ТетрахлоропЛатинатка аммиакпен эсер еткенде алдымен бір
хлор ионы аммиакка алмасады:
СІ
\ /
Pt
/ \
СІ
СI
СI
2 -
+ N Н.
СІ СI
Ч Р1^
/ \
CI NH3
+ CI
Аммиак лигандтар катарында хлордан сон орналаскан, сондыктан
жогарыда тұжырымдалған заңдылык бойынша аммиакка
транс- багытта орналаскан С1- -дьЛ. платинамен байланысы
17* 515