2 не

екі комплекс түзушінін, айналасына әртүрлі
циялануынан болады. Мысалы:
[Co(NH3)6] [Cr(CN)6]
I
жолмен координа-
[Cr(NH3)6] [Co(CN)6]
II
I изомерде Со3+-тың айналасына аммиак молекулалары, ал
II изомерде CN- аниондары координацияланган.
Геометриялык изомерия комплекс күрамында кем
дегенде екі түрлі лиганд болганда байкалады. Мысалы, квадратты
комплекс — дихлородиаммин платинаның цис- жэне трансизомерлері
бар:
N Н ,
pt
N H , C I NH,
(41
CI n h ' ^ - ^ c i 3
Цис- изомер (сары түсті) транс- изомер (ашык сары түсті).
Цис- изомерде аттас лигандтар (мысалы, аммиак молекулалары)
квадраттың көрші төбелерінде де, транс- изомерде квадраттың
карама-карсы тѳбелерінде орналаскан. Цис- жэне транс- изомерлер
октаэдрлік комплекстерде де байкалады. Мысалы, тетрахлородиамминплатинанын
[P t(NH3) 2CI4] изомерлері:
C I—
I X
CI
P t
CI
цис- изомер
(қызғылт түсті)
.NH
NH
транс- изомер
(сары түсті)
NH.
Әрбір лиганд ѳзіне транс- багытта орналаскан лиганд пен
орталык атом арасындагы байланыстын беріктігіне эсер етеді. Бұл
күбылыс лигандтардын, транс- эсері деп аталады (И. И. Черняев,
1928 жыл). Лигандтар транс- эсері бойынша мынадай катарга
орналасады:
CN“ , С О > N O > NOr > I“ > SCN- > Br~>Cl_> OH~ >
> N H 3> H 20
Транс- орналасу кезінде б ү л катардагы әрбір лиганд
өзінен сон орналаскан лигандтын, орталык
атоммен байланысын нашарлатады, ал алдында
орналаскан лигандтың орталык атоммен байланысын
беріктендіре түседі.
514