2 не

с « К О О Р Д И Н А Ц И Я Л Ы К Т Е О Р И Я . К О М П Л Е К С Т І К О С Ы Л Ы С Т А Р Д Ы Ц
S '• * Қ Ұ Р Ы Л ы с ы
К о о р д и н а ц и я л ы к с а н 2 б і р в а л е н т т і к ү м і с Ag, а л т ы н Au ж э н е
ыстын Cu комплексті косылыстарында кездеседі. Мысалы,
[CuCb]- . [Ag(NH3)2] + , [AuC12] ". Мұндай комплекстерде орталык
атом мен екі лиганд бір түзудіц бойына орналасады, демек,
кұрылысы түзу сызыкты болады (1-формула).
- Орталык, атом
О © О
о - Лиганд
Координациялык сан 3 сирек
кездеседі. Мысал ретінде сынаптың мынадай
комплексті косылысын: [(СН3) 3S ] [HgJ3]
келтіруге болады. [HgJ3] “ ионыныц кұрылысы
теңкабырғалы үшбұрыш сиякты (11-
формула).
Комплекс түзушінің координациялык
саны 4 болғанда комплексті ионныц күрылысы
тетраэдр немесе квадратты болып
келеді (III жэне IV формулалар).
Тетраэдрлі комплекстерді бейметалдар жэне
кейбір металдар түзеді. Мысалы, [BeF4]
[BF«]“ , [ВС14] - , [BBr4] - , [ZnCl4] II:
[ZnBr4]2- [Cd(CN)4]2- ,
I 2-
[Hg(CN),
жэне т. б.
Жазык квадратты комплекстерді эдетте,
d-металдар түзеді. Мысалы, [Pt(NH3)4]2+
[PtCl4]2+, [PdCU]2“ , [AuC14] - жэне т. б.
Координациялык саны 5 болып
келетін комплекстер онша кѳп емес. Мұндай
комплекстердіц кұрылысы үшбүрышты
бипирамида немесе квадратты пирамида
сиякты болады (V жэне VI формулалар).
Ец жиі кездесетін координациялык сан
6. Мұндай комплекстердіц күрылысы октаэдр
сиякты (ѴІІ-формула). Алтыдан үлкен
координациялык сандар сирек кездеседі.
Ондай комплекстерді 5-жэне 6-периодтагы
d-металдар, лантаноидтер жэне актиноидтер
түзеді.
Шынында да кос түздар мен комплексті
тұздардыц арасында үлкен айырмашылық
жок. Кос түзды координациялык ішкі
сферасы берік емес, тұраксыз комплексті
Косылыс деп карауымыз керек. Бұл екеуініЦ
негізгі айырмашылығы еріген кезде кос
тұздар құрамындағы иондарга диссоциацияланады:
501